Dromen in Limbo-Italiaanse stijl

21 november 2018

Wat zijn de overeenkomsten tussen het Maankwartier in Heerlen en Toscaanse steden als Siena en Castel del Monte? Frank ten Have over het bijzondere concept van Michel Huisman, ‘de Limburgse Michelangelo’.

Het lijkt me leuk om een mooi project in het zonnetje te zetten: het Maankwartier in Heerlen. Ooit was dit het kruispunt van twee Romeinse wegen. En ik wil gelijk melden: ik heb hier geen enkele betrokkenheid bij gehad (helaas). Ik ben gewoon getroffen door dit bijzondere project in een omgeving waar ik dat, eerlijk gezegd, helemaal niet had verwacht. (En ik moet ook verklappen dat ik Italofiel ben en dus val voor de Toscaanse sfeer, pleinen met loggia’s etc.).

Maar goed, wat is het en wat maakt het bijzonder? Het is een nieuwe stationsomgeving, met een combinatie van wonen, werken en winkelen in een verbinding over het spoor, en een nieuwe wijk die beide zijden van het spoor met elkaar verbindt. In platte vastgoedtermen is het een project van 9.000 m2 kantoren, 10.500 m2 grootschalige detailhandel, 2000 m2 kleinere winkels, een viersterrenhotel, tal van horecavoorzieningen, treinstation, busstation, 112 woningen en circa 850 ondergrondse parkeerplaatsen. Het project is van woningcorporatie Weller, gemeente Heerlen, Bouwontwikkeling Jongen BV en NS Stations.

Tot zover niets bijzonders.

Wat maakt het dan wél bijzonder? Allereerst is het bedacht en ontworpen door een kunstenaar, Michel Huisman, met technische ondersteuning door architecten. In juni 2003 presenteerde hij het concept. In 2008 volgde vaststelling van het Masterplan met een Beeldkwaliteitsplan (dat onderdeel is van de toelichting bij het bestemmingsplan) en richtlijnen bij toetsing van de bestemmingsplanregels. Dit waarborgt het bijzondere karakter van dit project, omdat het concept niet zonder toestemming van deze kunstenaar (de Limburgse Michelangelo!) kan worden gewijzigd.

Dan de bijzondere uitvoering. Zo is bijvoorbeeld de bouwwijze zodanig dat na het leggen van de stenen de voegen niet worden uitgekrabd, maar de metselspecie met een natte borstel wordt uitgesmeerd over de stenen en voegen. Door die cementsluier lijkt het alsof de muren er al heel lang staan (Montepulciano!). De overspanning over het spoor geeft het geheel een indruk van een citadel in de stad (Castel del Monte!) met een vijver op hoogte en pleinen met loggia’s (Siena). Er is een Maantoren (San Gimignano!), en een staalconstructie die een heliostraat draagt, een met de zon meedraaiende spiegelbol. Die spiegel reflecteert het zonlicht naar beneden, via een ondiepe vijver met een glasbodem, tot diep in de kelder. Daarmee worden alle onderliggende lagen van daglicht voorzien. Bovendien verwarmt en koelt mijnwater de winkels, kantoren, woningen en het hotel.

Kortom, het Maankwartier biedt een soort architectonische fusion cooking in LimboItaliaanse stijl. Leuk om weer eens een geslaagde gebiedsontwikkeling buiten de Randstad aan te treffen die de moeite waard is én laat zien waar kunstzinnige inspiratie toe kan leiden.

Gebiedsontwikkeling is in de kern: dromen, denken, durven, doen. Misschien tijd om weer wat meer en vaker te gaan dromen. Inspiratie daarvoor vindt u in Italië. En in Heerlen!