ماندي نه ٿي مارئي

‫ماندي ٿي نه مارئي‬ ‫(ډاڎڏي)‬

‫اڈتاد بڂاري‬

‫ناري ٽبليڪيڈن‬ ‫ڂيدراباد‬ ‫‪4991‬‬ ‫ڊجيٽل ايڊيشن‪:‬‬ ‫‪7102‬ع‬

‫سنڌ سالمت ڪتاب گهر‬

‫ڈمورا ڂق مځڏوڍ اهن‬ ‫; ماندي پي نه مارئي‬ ‫ڪتاب ځو نالو‬ ‫; اڈتاد بڂاري‬ ‫ډاڎڏ‬ ‫; ډگڏته ډاھ‬ ‫ټائيټل‬ ‫ڪمٽوزنگ (اڊل) ; اڏا رياڋ‬ ‫ري_ڪمٽوزنگ ; ڎبيد پهيم‬ ‫ڈٽڏ ايڊيټڏ‪ ،‬ڈنڌڈالمت ڊاٽ ڪام‬ ‫‪Email: usthaheem@yahoo.com‬‬ ‫; نذيڏناز‬ ‫ڇٽائيندڙ‬ ‫ناري ٽبليڪيڈن‪ 443/3 ،‬ڊدر‪،‬‬ ‫ڂيدراباد‪ ،‬ڈنڌ‪.‬‬ ‫واڂد ارٽ ٽڏيڈ‪ ،‬ڪڏاچي‪.‬‬ ‫ڇٽيندڙ ;‬ ‫ٽهڏيون‪ ،‬ځنوري ‪4991‬ڎ‬ ‫ڇاٽو ;‬

‫انتساب‬ ‫ٽنهنڀي ځي َء ځذبا‪،‬‬ ‫هي ځي دل ځا دهڪا‪،‬‬ ‫تن کي منڇوب ڪڏيان پو‪،‬‬ ‫ڈنڌ ځي ڈدا ڂيات ٽيڎمبڏ ډاڎڏ‪،‬‬ ‫ډاھ ڎبداللڋيف ڈائين َء ځي ڏات ڏانهن‪.‬‬ ‫ُاڈتاد بڂاري‬

‫ڏڏيب اباد _ دادو‬ ‫‪4991_9_3‬ڎ‬

‫سنڌ سالمت پاران ‪:‬‬

‫سيڌ سالنث ڊجّٽل ةَڪ اِڊِضو سلسلُ جَ ىئَن ڪحاب‬ ‫”ناىدي ٿُ ىً نارئُ“ اوٌان اڳّان پّش آٌُ‪ .‬صاًٌ لطّف جُ سَرنُ‬ ‫نارويَء جُ خب الَطيُ ةاةث ٌو صاعريَء جُ ڪحاب جَ جخلّقڪار‬ ‫ىانّارو صاعر اسحاد ةخاري آٌُ‪.‬‬ ‫”ناىدي ٿُ ىً نارئُ“ جُ سڄُ صاعري خب الَطيَُء جُ ٻڌل آٌُ‪،‬‬ ‫اسحاد ةخاري‪ ،‬صاھ عتداللطّف ڀٽائَُء کان پَِء اٌَ واخد صاعر آٌُ‪،‬‬ ‫جيٍو نارئَُء کُ ڳاَِ آٌُ ۽ نارئَُء کُ َ‬ ‫نان ڏِيدي ٌو جُ ىازڪ‬ ‫اخساسو ۽ جذةو کُ سهجھيدي عَرة جُ ڪردار کُ پيٍيجُ‬ ‫صاعريَء جَ ندَر ةڻاَِ آٌُ‪ .‬ندحرم اسحاد نارئَُء جُ انيگو جُ‬ ‫صدّح جصَِر چٽُ آٌُ‪ .‬ڪحاب ۾ نارئَُء جَ درد آٌُ‪ ،‬سَز آٌُ‪،‬‬ ‫وڇَڙي جا ورالپ آٌو جدائُ جا گھاَء آٌو‪ .‬اىدر ۾ اةاڻو جُ اڪّر‪،‬‬ ‫َنو ۾ نارن جُ ندتث اٿس‪.‬‬ ‫ٌُ ڪحاب ىاري پتلّڪّضو خّدرآةاد پاران ‪4991‬ع ۾ ڇپاَِ‬ ‫وَِ‪ .‬سيڌ سالنث سٿ جُ ٽّڪيّڪل ٽّم جُ سرگرم رڪو پّاري‬ ‫عتّد ٿٍّم ٌو ڪحاب کُ ٻٍّر ڪهپَز ڪَّ آٌُ‪ .‬ٿَرائحا آٌَّن‬ ‫ىاري پتلّڪّضو جُ سائيڻ ىذِر ىاز جا جيٍو ڪحاب سيڌ سالنث‬ ‫ڪحاب گٍر ۾ پّش ڪرڻ جُ اجازة ڏىُ‪.‬‬

‫محمد سليمان وساڻ‬

‫مينيجنگ ايڊيٽر ( اعزازي )‬ ‫سنڌ سالمت ڊاٽ ڪام‬

‫‪sulemanwassan@gmail.com‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫‪books.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪1‬‬

‫ناريَء پاران‬ ‫ناري ٽبليڪيڈن ځو ټيټيهون ڪتاب ”ماندي پي نه مارئي“ ڈنڌ ځي‬ ‫موځوده دور ځي ڎوامي تڏځمان مځتڏم اڈتاد بڂاري َء ځو اهي‪.‬‬ ‫مهان ډاڎڏ ځو هي ُء ڪتاب ناري ٽبليڪيڈن ڌڏڐان ٽڙهندڙن ِ‬ ‫܀ء‬ ‫هڪ ناياب ڈوکڙي اهي‪ .‬اڅ ځڎهن هي ٻه اکڏ ناري َء ٽاران لکي‬ ‫رهي اهيان ته لکڻ ځي ڈگھه نه ٽئي ڈاريان‪ .‬هٿ ڏڪي رهيا اپم‪،‬‬ ‫اکيون ڳوڙهن ڈان ټمټار اپم‪ .‬ٽچتا َء ځو ڏنگ من کي ڏنگي رهيو‬ ‫اهي‪ .‬ڪاډ! هي ڪتاب مځتڏم اڈتاد بڂاري ځي ڂياتي َء ۾ ئي‬ ‫ډايع پئي ها‪ .‬ٽڏ اڐڇوڈ انڇان ڪيتڏو نه ܀چار ۽ مڀبور اهي‬ ‫ڒدرت ۽ ڂالتن اڏو!!‬ ‫مځتڏم اڈتاد ܀ڏاهي کان تڑڏيبا ً مهينو کن اڳ‪ ،‬مځتڏم ڀا َء‬ ‫ڎبدالځميد ابڙي ڊاڂب ځي هپان مڇودو ڏياري موڪليو هو‪ .‬ٽڏ‬ ‫ځيتڏ هي ڪتاب ڇٽڀي‪ ،‬مځتڏم اڈتاد هليو ويو انهي َء ٽار ځتان‬ ‫ڪيڏ به نپو موټي‪ .‬ڎورت ذات ځو درد دل ۾ ڈمائي‪ ،‬ٽڏ ويندي‬ ‫ويندي ڎورت کي ٽيڎام ڏيندا ويا ”ماندي پي نه مارئي“‪.‬‬ ‫”ماندي پي نه مارئي“ ځي ڈڄي ډاڎڏي ڂب الوڌني َء تي‬ ‫ِ‬ ‫ٽوء اهو واڂد ډاڎڏ‬ ‫ٻڌل اهي‪ ،‬اڈتاد‪ ،‬ډاھ ڎبداللڋيف ڀټائي کان‬ ‫مان ڏيندي هن ځي‬ ‫اهي‪ ،‬ځنهن مارئي کي ڳايو اهي ۽ مارئي کي َ‬ ‫نازڪ نازڪ اڂڇاڈن ۽ ځذبن کي ڈمڀھندي ڎورت ځي ڪڏدار‬ ‫کي ٽنهنڀي ډاڎڏي َء ځو مځور بڻايو اهي‪.‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪2‬‬

‫مځتڏم اڈتاد مارئي َء ځي ُامنگن ځي ڊځيڂ تډويڏ چټي‬ ‫اهي‪ .‬درد اهي‪ ،‬ڈوز اهي‪ ،‬وڇوڙي ځا ور܀پ اهن ځدائي ځا گھا َء‬ ‫اهن‪ .‬اندر ۾ اباهن ځي اڪيڏ‪َ ،‬من ۾ مارن ځي مځبت‪.‬‬ ‫ڇا هڪ ڎورت؟ ڇا ڈندڈ ځڏائت ۽ ڌاڒت؟ ڇا ڈندڈ بي‬ ‫باڪي ۽ بي باڪي ۽ بي ٽڏواهي‪ ،‬نه ڊپ نه ڊا ُء‪ ،‬نه لوڀ نه ܀لچ‪ ،‬نه‬ ‫ڎيډ نه ڎڈڏت‪ .‬ڈندڈ ڂب ۽ ڈڪ‪ ،‬ڈندڈ اڈتڑالل ۽ مځڪم‬ ‫مڐاځي‪.‬‬ ‫مارئي ځي ماٺائي ۽ تن ځي تڙپ ځيئن ِ‬ ‫ٽوء تيئن اڳڏي ٽڏ نا‬ ‫اميدي نه‪ ،‬اوهان کي ځابڀا اميدن ځا ڪڏها ځڳ مڳ ڪندا هڏ ډڍڏ‬ ‫۾ نڌڏ ايندا‪.‬‬ ‫مځتڏم اڈتاد کي ڎورت ځي ڎڌمت ځي څاڻ ُهئي‪ ،‬۽ ُاهو‬ ‫ئي ڈبب اهي ځو هن ڎورت ځي نازڪ ۽ لڋيف ځذبن ځو اڍهار‬ ‫ڪڈاده دلي ڈان ڪيو اهي‪.‬‬ ‫ڈنڌ ځي ڎورت هميڈه باهمت ۽ باوڐا رهي اهي‪ .‬هن ځي‬ ‫ڒدمن کي ڪنهن به ڒڇم ځي ܀لچ لوڏي نپي ڈگھي‪ .‬ٽڏ ڎورت کي‬ ‫ڈمڀھڻ ِ‬ ‫܀ء ډاھ ڎبداللڋيف ځهڙو وڈيع نڌڏ ډاڎڏ هڀي ځنهن‬ ‫ٽنهنڀي ډاڎڏي َء ځي ذريڍي ڎورت کي اڳتي وڌڻ ځو ٽيڎام ڏنو‪.‬‬ ‫اهڙي َء ڌڏڂ ”ماندي پي نه مارئي“ ۾ ٽڙهي ڏڈبو ته مځتڏم‬ ‫اڈتاد به ڎورت ځي وځود کي مڃتا ڏني اهي‪ .‬مځتڏم اڈتاد بڂاري‬ ‫ځو هي ڈمورو ڪالم ڎورت ذات ِ‬ ‫܀ء هڪ ڈوڏات اهي‪.‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪3‬‬

‫مځتڏم اڈتاد هڪ ڃوددار انڇان هو‪ .‬هو ڪنهن ځي اڏو نه‬ ‫ځھڪيو‪ ،‬نه ڪامورن‪ ،‬نه وڏيڏن‪ ،‬نه وڒت ځي ڂاڪمن ۽ نه وري‬ ‫بيماري اڏو‪.‬‬ ‫مځتڏم اڈتاد ڈان مڂتلف ٽڏوگڏامن ۾ مالڒات ته اڪثڏ‬ ‫پيندي رهندي هئي ٽڏ ڊگھيون ڪڅهڏيون اڈان ځون ڪڏاچي ۾‬ ‫پيون‪ .‬ڪڏاچي ۾ هڪ ڪانڏڏنڈ هئي‪ ،‬گلف هوټل ۾ منهنڀي‬ ‫ڪمڏي ځي ڈامهون مځتڏم اڈتاد ځو ڪمڏو هو‪ ،‬ايندي ويندي‬ ‫مځتڏم اڈتاد ڈان مالڒات پيندي هئي‪ .‬منهنڀا ډڍڏ ُاڈتاد ٻڌا ۽‬ ‫منهنڀي ډاڎڏي َء کي به ٽڇند ڪيو‪ ،‬مون مځتڏم اڈتاد کي ناري‬ ‫ٽبليڪيڈن ځاڪتاب بڋور ڈوکڙي َء ڏنا‪ .‬ځن کي مځتڏم اڈتاد‬ ‫ٽڇند ڪيو‪ .‬تڎهين مون چيو ته مان اوهان ٽنهنڀو ڪو ڪتاب ڏيو ته‬ ‫مان ڇٽڏايان‪ .‬تڎهين مځتڏم اڈتاد مون ڈان واڎدو ڪيو ته هڪ‬ ‫ڪتاب ډاڎڏي َء ځو هوندو ځيڪا ډاڎڏي ڐڑط ڎورتن ܀ َء هوندي‬ ‫ُاهو ڪتاب نذيڏ! مان توکي ڏيندڈ‪.‬‬ ‫مځتڏم اڈتاد انهن ڏينهن ۾ بيمار هئا‪ .‬مونکي چيائين ته‬ ‫ڪتاب ٽوري ڪڏڻ کان اڳي مڏڻ نپو چاهيان‪ .‬۽ مونکي يڑين اهي‬ ‫ته ڪتاب ٽورو ڪڏي ِ‬ ‫ٽوء مان هن دنيا مان ويندڈ‪ .‬ڪيڎي ٽڂتي‬ ‫ارادي ځا مالڪ هئا ۽ ڒول ځا ڪيڎا نه ٽڪا هئا‪ .‬ڪتاب مڪمل‬ ‫ِ‬ ‫ٽوء ويا‪ .‬اڅ مځتڏم اڈتاد موځود ناهي‪ .‬ٽڏ ځيئڏو اهي‬ ‫ڪڏي‬ ‫اڈانڀي دلي ۾‪ ،‬ايندڙ نڇلن ځي دلين ۾‪ ،‬ځيڇتائين هن ڌرتي َء ځو‬ ‫وځود اهي مځتڏم اڈتاد ځيئڏو رهندو‪.‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪4‬‬

‫مځتڏم اڈتاد هڪ ڃوددار انڇان هئا مونکي ڪنهن ڪم‬ ‫ځي ڈلڇلي ۾ ڈنڌ ڈيڪڏيټڏٽ نمبڏ ‪ 1‬۾ وڄڻ ځو اتڏاق پيو‪،‬‬ ‫ڈيڪڏيټڏيٽ ځي گيٽ وٽ مځتڏم اڈتاد ڈان مالڒات پي‪ .‬دڎا‬ ‫ِ‬ ‫کانٽوء مځتڏم اڈتاد ډڪايت ڪندي چيو‪” ،‬نذيڏ! اڈان ځي‬ ‫ڈالم‬ ‫اديبن کي ڇا پي ويو اهي منهنڀي ڎالځ ِ‬ ‫܀ء چندو ٽيا وٺن‪ ،‬مونکي‬ ‫ٽنهنڀي ڌرتي َء ځي ماههن کان چندو وٺي ڎالځ ڪڏائڻو ناهي‪ .‬ڈنڌ‬ ‫واڈي اڳئي ڏڏيب اهن‪ .‬هنن وٽ ڇا اهي؟ مان ڍاهڏ ڍهور بيماري َء‬ ‫۾ ورتل اهيان ٽڏ ڈنڌ ځا ڪل ماههو بيماري َء ۾ ورتل اهن‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ٽوء مځتڏم اڈتاد کي ڪتاب وارو واڎدو ياد ڏياريو‪ .‬کلي‬ ‫چيائين‪” ،‬ڪتاب تيار اهي ٻاهڏان ڎالځ ڪڏائي موټي اچي ڏيندڈ‪.‬‬ ‫ياد رک نذيڏ! ڪتاب ڏيڻ کان اڳي هي دنيا نه ڇڎيندڈ‪“.‬‬ ‫ٽاڻ ٽنهنڀو وچن ٽاري ويا‪.‬‬ ‫۽ مان ڪيئن ڈيځ ڈمهان‪ ،‬منهنڀا مارون ٽڌري ٽٽ ڈمهن‪.‬‬ ‫ڎورت ذات ځي دردن‪ ،‬مارن ځو درد دل ۾ ڈمائي مځتڏم‬ ‫اڈتاد وڄي ڌرتي َء ۾ ٽناه ورتي‪ .‬انهي َء ڌرتي َء ۾ ځنهن ځو درد هن‬ ‫ځي رڳ رڳ ۾ ڈمايل هو‪ ،‬ڒوم ٽڏڈتي‪ ،‬تڏڒي ٽڇندي ۽ ځديد ܀ڙن‬ ‫اڎلي ٽائي ځو ډاڎڏ هو بلڪه‬ ‫ځو هو راهي هو‪ .‬هو نه ڊڏڐ هڪ‬ ‫ٰ‬ ‫ڎلمي ۽ ادبي ماههو هو‪ ،‬نڌڏيي‪ ،‬ڃيالن‪ ،‬ڈوچن ۽ مڇتڑبل ځي‬ ‫ڃوابن ځي ڃيال کان هڪ منڏڏد مثالي انڇان هو‪.‬‬ ‫ُهن ٽنهنڀي څمار ۾ ڪيتڏائي انڑالب ۽ اڻ وهندڙ واڒڍا ڏٺا‪.‬‬ ‫انهن واڒڍن ۽ دردن ځو اڍهار ڈندڈ ډاڎڏي َء ۾ اهي‪ .‬مځتڏم‬ ‫اڈتاد ډاڎڏي َء ۾ ڎورت کي بيداري َء ځو درڈ ڏنو ا ۽ اڃڏي‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪5‬‬

‫ٽڇاهن تائين ڏيندو رهيو‪ .‬ٽنهنڀي اڊولن ۽ ادرډن ځو ڈاٿ نه‬ ‫ڇڎيندي انهن کي ڈاهه ڈان ڈانڍيندو رهيو اڃڏي هڅڪي تائين‪.‬‬ ‫دوڈتو! انڇان ځي تاريڃ اهڙن واڒڍن ڈان ڀڏي ٽئي اهي‬ ‫ځڎهن ڪي با اڊول ۽ ادرډي انڇان ٽنهنڀي ذات ځي ڃوبين ۽‬ ‫ڃډوڊيتن ڈان ٻين کي ڐيض رڈائي ٽاڻ دنيا مان ايئن اڪيال هليا‬ ‫ويندا اهن‪ .‬څڻ هو ٽيدا ئي ٻين کي ڪڀھه ڏيڻ ِ‬ ‫܀ء پيا هئا‪ .‬هنن‬ ‫ٽنهنڀي دلين ۾ گهڏا گھا َء به ڊڏڐ ٻين ڪاڻ بڏداډت ڪيا هئا‪.‬‬ ‫هنن زندگي ځا درک ۽ ڈور ڈڂتيون به ڊڏڐ ٻين ِ‬ ‫܀ء ڈٺيون‬ ‫هيون‪ .‬مځتڏم اڈتاد به اهڙن ادرډي انڇانن مان هڪ هو‪.‬‬ ‫مځتڏم اڈتاد ځي ندگي َء ځي تاريڃ به اهڙن واڒڍن ڈان‬ ‫لبڏيڐ اهي‪ .‬ڏٺو وڄي ته اڈان ځي ادب ۾ به مڏاد ٽڏڈتي َء‪،‬‬ ‫ڃودڏڏڋي‪ ،‬ڈازډين ۽ ڐڏيب ڪارين ځي ڈياڈت رهي اهي‪ .‬ځنهن‬ ‫ٰ‬ ‫܀ء ڪابه ِ‬ ‫۾ اڊولن ادرډن ۽ ڂق ڌلبي ِ‬ ‫ځاء نه هوندي اهي‪ .‬اهڙي‬ ‫ڈازډي‪ ،‬ادبي ماڂول ۾ مځتڏم اڈتاد ِ‬ ‫܀ء ڪپي پي ځا َء ِپي‬ ‫ڈگھي‪ .‬هڪ اها به ڂڑيڑت اهي ته ڪن ناڎاڒبت انديڈن‪ ،‬امڏن‬ ‫مځتڏم اڈتاد ځي اواز کي دٻائڻ چاهيو‪ ،‬ٽڏ هي ڪنهن کان به نه‬ ‫ڊنو‪ .‬مڇتڑبل ځي نتيڀن ځي ٽڏواهه نه ڪندي مارن ِ‬ ‫܀ء لکندو‬ ‫رهيو‪ .‬اهڙن ڈازډن ڈان بي ځگڏي ڈان ويڙهاند ڪئي ځو اڅ به‬ ‫ځھنگ ځھڏ‪ ،‬هاري ناري‪ ،‬ڈنڌ ځي ڪنڊ ڪڙڇ ۾ اڈتاد ځا گيت‬ ‫ٽڇند ڪيا پا وڄن‪ .‬ڈچ ڈان هميڈه ځنگ ځاري اهي ڈچ ځا دډمن‬ ‫انڇاني اندر ځي ځذبن‪ ،‬ڃواهڈن ڂق ٽڏڈتي َء کي ڪڎهن به ٽڇند نه‬ ‫ڪيو اهي‪ .‬بلڪه انهن کي ڪڅلڻ‪ ،‬چيٿاټڻ‪ ،‬گھاهي ۾ ٽيڙڻ‪ ،‬زمين‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪6‬‬

‫دوز ڪڏڻ ۽ نٽوڙي نڇتو ڪڏي ڇڎڻ ۾ ئي يڑين رکيو اهي‪ .‬۽ ان‬ ‫کي ٽنهنڀي ڈوڀ ۽ ڪامڏاني ڈمڀھيو اهي ٽڏ درڂڑيڑت اها ڈوڀ‬ ‫ڎارڋي اهي تاريڃ اهڙن ڪانئڏن کي ڪڎهن به مڍاڐ نه ڪندي‬ ‫اهي‪.‬‬ ‫هن دنيا مان هڏ ڪنهن کي هلڻو اهي‪ .‬مځتڏم اڈتاد ه هليو‬ ‫ويو‪ ،‬زندگي َء وانگڏ موت به هڪ اټل ڂڑيڑت اهي‪ .‬ٽڏ ڪي انڇان‬ ‫موت کان ِ‬ ‫ٽوء به ځيئڏا رهندا اهن ۽ موت کي ډڪڇت ڏيندا اهن‪.‬‬ ‫مځتڏم اڈتاد به انهن امڏ انڇانن مان هو‪ ،‬ځن موت کي مات ڏني‪.‬‬ ‫اڈان ِ‬ ‫܀ء ِاها وڏي اڎڐاز ځي ڳالهه اهي ځو مځتڏم اڈتاد‬ ‫ڎورت ذات ِ‬ ‫܀ء ځيڪا ډاڎڏي ڪئي انهي َء کي ډايع ڪڏڻ ځو‬ ‫اڎڐاز به ناري َء کي مليو‪ ،‬اڅ مان ڐڂڏ ڈان ڳاٽ مپي ڪڏي چئي‬ ‫ڈگھان پي ته ځيڪو ڈڏڏ مون ډڏوڎ ڪيو هو ُاهو ڈڀايو پيو‪.‬‬ ‫ڈال کان مپي پيندو ته ڂيدراباد ځي ڏيالداڈ ڪلب ۾ هڪ‬ ‫تنڌيم ڌڏڐان ايوارڊ ورهائڻ ځي تڑڏيب پي هئي‪ .‬ڃان مځمد ٽنهور‬ ‫ځي گھڏ واري نڇيم ٽنهور مون کان ٽچيو ته نذيڏ! ڇا توکي به‬ ‫ايوارڊ ملندو؟ مون ځواب ڏنو‪ .‬مون ڪيو ڇا اهي ځو مونکي ايوارڊ‬ ‫ملندو؟ انهي َء تي نڇيم چيو‪ ،‬ادب ځي دنيا ۾ ڇا اهي ځو تو نه‬ ‫ڪيو اهي‪ .‬ڈنڌ ځي ٽهڏين ٽبلڈڏ ڎورت اهي ڇا ِاها گھٽ ڳالهه‬ ‫اهي‪ .‬اڈين ڈمڀھون پا ته هيل تائين ڈنڌ ځي ڪنهن به ڎورت ادب‬ ‫ځي واڌاري ِ‬ ‫܀ء ايتڏو ڪم نه ڪيو اهي ځيتڏو ڪم تو ڪيو اهي‬ ‫ڂڑيڑت ۾ ايوارڊ ځي ڂڑدار تون اهين‪.‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪7‬‬

‫ڪيڏ ڂڑدار اهي ڪيڏ ناهي ُاهو وڒت ٿابت ڪندو‪ ،‬ٽڏ‬ ‫ځيتڏي ڒدر ڈنڌي ادب ۾ مون ڏٺو اهي ايوارڊ ذاتي ٽڇند تي ڏنا‬ ‫ويندا اهن ۽ مونکي اهڙن ايوارڊن ځي ڋڏورت به ناهي‪.‬‬ ‫ڂڑيڑي ايوارڊ منهنڀي ُاهي اهن ځيڪي ڈنڌ ځي َمهان‬ ‫هڇتين مونکي ڏنا‪.‬‬ ‫ڈڏزمين ڈنڌ ځي ڒابل اڂتڏام ډڂډيت مځتڏم ڒبله ڈائين‬ ‫المولي ځن مونکي ”ڈڏتيون“ ځو ايڊيټڏ‬ ‫مڂدوم مځمد زمان ڌالب‬ ‫ٰ‬ ‫مڑڏر ڪڏي ڏنو‪ُ ،‬اهو اڎڐاز منهنڀي مځنت ځي مڃتا ُهئي‪ ،‬انهي َء‬ ‫کان وڏو ٻيو ڪهڙو ايوارڊ پي ڈگھي پو‪ ،‬انهي َء تي ځيتڏو به ناز‬ ‫ڪڏيان گھٽ اهي‪.‬‬ ‫ٻيو اڎڐاز ڈنڌ ځي ڈڅار ليکڪ‪ ،‬ځنهن ٽنهنڀو رت ڈت‬ ‫ڏئي ڈنڌي ادب ځي چمن ځي ابياري ڪئي اهي‪ُ ،‬ان ځاکوڙي‬ ‫ليکڪ ڊاڪټڏ نڀم ڎباڈي ځي ڪتاب ”منهنڀون بهتڏين‬ ‫ڪهاهيون“ ڪتاب ځي مهورت ڈائين نڀم ڎباڈي َء ځي چوڻ تي‬ ‫مونکان ڪڏائي وئي‪ .‬اها مهورت ځي تڑڏيب ‪ 41‬ځنوري ‪4991‬ڎ‬ ‫تي ڊڈټڏڪٽ ڪائونڇل نوابڈاھ ځي ڂال ۾ پي هئي‪ .‬هن تڑڏيب‬ ‫ځو اهتمام ڈنڌي ادبي ڈنگت ډاڃ نوابڈاھ‪ ،‬ڃانواهڻ ۽ دڙو گڎځي‬ ‫ڪيو هو‪ُ .‬اهو ڏينهن منهنڀي ڈڄي څمار ځو ڈٿاڳو ڏينهن هو‪،‬‬ ‫ڊاڪټڏ نڀم ڎباڈي ڈان گڎ بيهي انهي َء ځي ڪتاب ځي مهورت‬ ‫مون ڪئي‪.‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪8‬‬

‫ُاهو ڪيڎو نه وڏو ايوارڊ هو مون ِ‬ ‫܀ء‪ ،‬مون ته ڈوچيو به‬ ‫ڪونه هو ته اهڙي مهان ليکڪ ځي ڪتاب ځي مهورت ڪڏڻ ځو‬ ‫اڎڐاز مونکي ملندو‪.‬‬ ‫ټيون اڎڐاز اوهان ځي اڏو اهي ”ماندي پي نه مارئي“ ډايع‬ ‫ڪڏڻ ځو اڎڐاز ناري َء وارن کي مليو‪ .‬ڇا ُاهو اڎڐاز گھٽ اهي‪ِ .‬اها‬ ‫منهنڀي ڪم ځي مڃتا اهي‪ ،‬ڈڅي نيت ځو ڑل اهي‪ .‬مان ڪنهن به‬ ‫ِ‬ ‫کانڇواء ڃاموډي َء ڈان ڪم ڪڏي رهي اهيان هي انهي َء ځو‬ ‫܀لچ‬ ‫انڍام اهي‪ .‬مان ادب ځي دنيا ۾ ڪنهن به ڈياڈت کان ٽڏي اڪيلي‬ ‫ڈڏ ٽنهنڀي ڪم ۾ مډڏوڐ رهان پي‪.‬‬ ‫ڈچ ٽچو دوڈتو! ته مان روڂاني ڌور اڈودگي مځڇوڈ‬ ‫ڪڏيان پي‪ ،‬ادب ِ‬ ‫܀ء ځيڪي به ڪم ڪيو اپم ۽ ځيڪو وڒت گذاريو‬ ‫اپم ڈو ڈڅائي ۽ ڃلوڊ ڈان‪ُ ،‬اهو ئي ڈبب اهي ته مان ذهني‬ ‫روڂاني ڌور تي مڋمئن اهيان‪ .‬ڇا ڪاڻ ته منهنڀي ٽيډ نڌڏ ڐڑط‬ ‫ڈنڌي زبان ځي واڌ ويځ رهي اهي ۽ اهي‪ .‬انهي َء ميدان ۾ ڂڇاب‬ ‫ڪتاب بلڪل ڊاڐ رکيو اهي‪ .‬مان انڇان اهيان‪ ،‬انڇان کان‬ ‫ڃڋائون پينديون اهن‪ .‬يڑينا ً مون کان به ڪي ڪوتاهيون پيون‬ ‫هونديون ٽڏ څاهي واهي ڪابه ڏلڋي ڪڏڻ ځي ڪوډډ نه ڪئي‬ ‫اپم‪ .‬ٽبلڈنگ ځو ڈڂت مځنت ڌلب ڪم اهي ۽ ُاهو ڪم ديانت‬ ‫داري َء ڈان ڪيو اپم‪ ،‬اهو ڈبب منهنڀي روڂاني اڈودگي ځو‬ ‫ڪارڻ اهي‪.‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪9‬‬

‫هي ڈڀ ڪڀھه ٽڙهي اوهان ائين نه ڈمڀھو ته اڳتي ِ‬ ‫܀ء مان‬ ‫ڪڀهه نپي ڪڏڻ چاهيان‪ .‬يا کڻي ائين ته منهنڀون دلي تمنائون‬ ‫ٽوريون پيون اهن‪.‬‬ ‫نه ائين هڏگڐ ناهي مان ځيتڏو گھڻو ڪم ڪڏڻ چاهيان پي‬ ‫ايتڏو ڪڏي نه ڈگھي اهيان‪ .‬مان ٽنهنڀي زندگي َء ۾ هڪ ڃال‬ ‫مځڇوڈ ڪڏيان پي‪ .‬ٽڏ ُاهو ڋڏوري ناهي‪ ،‬انهي َء ڃواهډ ۽ ڃال‬ ‫ڃاڌڏ چپ ڪڏي ويهي رهان ۽ ڪڀهه به نه ڪڏيان‪ .‬اهو ڋڏوري‬ ‫ناهي ته هڏ انڇان ځي هڏ تمنا ٽوري پي وڄي ۽ انهي نامڪمل‬ ‫ڃواهڈن ٽٺيان ٽنهنڀو ڈک وڄائي ويهي رهان‪ .‬اگڏ انڇان ځي هڏ‬ ‫تمنا ٽوري پي وڄي ته ِ‬ ‫ٽوء تڙپ ڇا ځي ځڇتڀو ڪهڙي؟مځڏومي‬ ‫ځو گھا ُء ڪهڙو؟ انهي ڪڏي زندگي اڪيلي نه هڀي ٻيو ڈاٿ کڻي‬ ‫نه ڈهي ٽڏ مځڏومي ځو ڈاٿ هونئڻ به ܀زمي اهي‪ .‬مان بيځد‬ ‫ڂڇاڈ ڌبڍيت ځي مالڪ اهيان‪ .‬ذري ذري ڳالهه ۾ ٻين ځو اڂڇاڈ‬ ‫ڪندي اهيان‪ .‬ٽڏ ځيڪي ڏلط اهن تن کي ڏلط ڈمڀھندي اهيان‪.‬‬ ‫دوڈتو! اڅ مون ڈوچيو ته ٽنهنڀي باري ۾ ڪڀھه اوهان ڈان‬ ‫ڳالهايان ڪڀهه ٻڌايان‪ .‬ڪڀهه دوڈتن ځي باري ۾ ڪڀهه دډمنن‬ ‫܀ء ڪهڙي ِ‬ ‫ځي باري ۾ ‪ ،‬ځيڪي منهنڀي ِ‬ ‫راء پا رکن‪ .‬ڂڑيڑت ته‬ ‫ِاها اهي ته مان انهي َء ڳالهه کي ايتڏو ڋڏوري يا اهم نپي ڈمڀھان‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ڇا܀ء مان اهڙن ماههن اڳيان ويهي ڊڏائي ٽيډ ڪڏيان‪ .‬اهڙا‬ ‫مڍني نپا رکن‪ .‬اهڙن ماههن ځي نڌڏ‬ ‫ماههو َء منهنڀي اڏو ڪابه‬ ‫ٰ‬ ‫منهنڀي نڌڏن ۾ ڪابه وڒڍت ناهي‪ .‬مان ٽنهنڀي باري ۾ ٽاڻ کي‬ ‫څاهان پي‪.‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪10‬‬

‫ٽڏ ٽنهنڀي ٽيار ڪڏڻ وارن اڏو ته مڀبور اهيان ځيڪي‬ ‫مونکي چاهين پا‪ .‬ځيڪي ڎڐت ځي نڌڏ ڈان ڏڈن پا مونکي‬ ‫ٽنهنڀو ڈمڀھن پا‪ .‬مونکي اڂتڏام ځي ܀ئق ڈمڀھن پا اهڙن‬ ‫هڇتين اڏو مان ٽڻ ځھڪيل اهيان‪ ،‬ٽڏ ځيڪي ڏلط اهن تن ځي‬ ‫ٽڏواهه ڪڏڻ واري مان به ناهيان‪ .‬ڪو به انڇان ڃڋائن کان ڃالي‬ ‫ناهي نڪي ڪو مان ڐڏډتو اهيان نه ايڎي وڈيع نڌڏ ځو ڪو‬ ‫دډمني ڪڏي مان انهي َء ڈلوڪ کي نڌڏ انداز ڪڏي ڇڎيان ۽‬ ‫ايتڏي اڂڇان ڐڏاموډ به ناهيان ځو ڪيڏ مانُ ڪڏي انهي َء کي‬ ‫ڐڏاموډ ڪڏي ڇڎيان‪ .‬مان ته تڏ ځيتڏو به اڂڇان وڈاري نه‬ ‫ڈگھندي اهيان‪ .‬اڅ مان هڪ ڳالهه ځي وڋاڂت ڪڏڻ چاهيان پي ۽‬ ‫انهي َء مهاڳ ځي ذريڍي ناري ځا ڪتاب ٽڙهڻ وارا ٽيڇا ڃڏچ ڪي‬ ‫ڪتاب ڃڏيد ڪڏڻ وارا‪ ،‬منهنڀا ڃيڏڃواهه منهنڀا دوڈت‪ ،‬منهنڀا‬ ‫دډمن مون ڈاڻ گڎ هلڻ وارا ۽ ٽنهنڀي واٽ تي هلڻ وارا‪ ،‬اڈان ځي‬ ‫ڪڀهه ادبي ټولي کي ڪنهن نه ڪنهن کي هڪ اڂڇاڈ وڪوڙي‬ ‫ويو اهي ۽ هو ڪنهن ٻي ځي وځود کي بڏداډت ڪڏڻ ِ‬ ‫܀ء تيار ئي‬ ‫ڪونه اهن‪ .‬هنن ۾ ادبي ڃدمت ځو ځذبو گھٽ ٽڏ ادب ۾ انتڈار بڏٽا‬ ‫ڪڏڻ ځو اڂڇاڈ وڌيڪ اپن‪.‬‬ ‫۽ اهڙي ټولي ځو ڪم اهي ڐتوا ڏيڻ‪ .‬مثالً هي ليکڪ يا‬ ‫ليکڪا ڐالهي گڏوپ ځي اهي‪ ،‬ڐالهو اڈان مان ناهي‪ ،‬هن ځو‬ ‫بائيڪاٽ ڪڏيو وڏيڏه وڏيڏه‪.‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪11‬‬

‫اگڏ ڈڅائي ڈان ٽڏکيو وڄي ته اهڙي ڐتوا ڪندڙ ټولي ځو‬ ‫ادب ڈان ذرو به واڈڋو ناهي اهڙن ډڂډيتن ۾ ذري به ادبي ڂڈ‬ ‫ناهي‪.‬‬ ‫ڇاڪاڻ ځو اديب ازاد اهي اديب ڪنهن به گڏوپ ځو نه هوندو‬ ‫اهي‪ .‬هن ځو ڪوبه مذهب نه هوندو اهي‪ .‬اديب انڇانيت ځو ٽڏچار‬ ‫ڪندو اهي ٻين کي ڏک ۾ ڏڈي هن کي ڪهل ايندي اهي‪ .‬هو ٻين‬ ‫ځي ڏک ۾ ڀائيوار پي لکندو اهي هن ځي اڏو هڪ انڇان هوندو‬ ‫اهي‪ِ .‬‬ ‫ٽوء هڪ ليکڪ کي ڪنهن گڏوپ ڈان منڇوب ڪڏڻ يا ٽابند‬ ‫ڪڏڻ هنن ځي ܀ڎملي ځو واڋڂ ٿبوت اهي‪ُ .‬اها ادب دډمني اهي‪،‬‬ ‫ٻيو وري اهڙن ادب دډمنن کي اهڙو روڳ لڳل اهي ته اگڏ ڪنهن‬ ‫ليکڪ يا ډاڎڏ ځي مالي ٽوزيڈن بهتڏ اهي ۽ هو ٽنهنڀي مځنت‬ ‫ڈان ڪنهن وڏي ڎهدي تي ڐائڐ اهي ِ‬ ‫ٽوء وري دوڈتو! اهي روڳي‬ ‫لڳندا انهي َء ڪڍ ته هي اديب وڪامل ۽ ڈڏڪاري ڌر ځو ايڀنٽ‬ ‫اهي‪ِ ،‬‬ ‫ٽوء ڀلي هن ليکڪ نور نڅوئي ٽنهنڀو رت ڈت ڏئي گڎوگڎ‬ ‫ڌڏڂ به ادبي ڃدمتون ڪيون هڀن ٽڏ هي ڌر‪ ،‬هن کي ڈک ځو ڈاهه‬ ‫ٽټڻ نه ڏيندا ان ܀ ِء ٽيا کڎون کوټيندا گالئون ڪندا‪.‬‬ ‫ٻيو وري اهو هالئيندا ته هن ځي ٽڏوگڏام ۾ نه وڄو ڇاڪاڻ‬ ‫ته هي اڈان مان ناهي وڏيڏه وڏيڏه‪.‬‬ ‫هي ماههو َء ڈنڌ ځا ڈڄڻ اهن ڇا؟ هي ماههو ځو ٽاڻ کي‬ ‫تڏڒي ٽڇند پا چون‪ ،‬ځمهوريت ځا ڎلمبڏدار بنڀن پا‪ ،‬ٽڏ ڈندڈ‬ ‫ڈوچ ڪيتڏي نه مځدود اهي‪ .‬هن مځڏل ۾ وڄو هن ۾ نه وڄو‪ .‬اگڏ‬ ‫ڪو ويو ته هن ځو بائيڪاٽ ڪڏيو هي ڈڏڪاري ماههو اهي‪.‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪12‬‬

‫ڂا܀نڪه ڏٺو وڄي ته هنن ځو ٽنڀئي اڱڏيون ڈڏڪار ۾ ٻڎل‬ ‫هونديون ٽڏ ڂڇد کان ٻين ِ‬ ‫܀ء ٽابندي‪ ،‬چوندا اهن ته ڈائي کي ڈهن‬ ‫ڪونه بکي َء کي ڏين ڪونه‪.‬‬ ‫ڪنهن ڪتاب ۾ ٽڙهيو هئم ته ټيگور لکيو هو ته ځڎهن ڪو‬ ‫ليکڪ ٽنهنڀي ذات ځي ڃول مان ٻاهڏ نڪڏي پو ته کيڈ مڍلوم‬ ‫پئي پو ته هوا ڪيتڏي نه ڊاڐ اهي‪ .‬ڐڊا ڪيتڏي نه دل کي وهندڙ‬ ‫اهي‪ ،‬۽ انهي َء ماڂول ۾ رهندڙ ماههو ڪيتڏي نه مځبت ۽ مڏوت‬ ‫وارا اهن‪ .‬مڍاډڏي کان الڳ رهڻ وارا ليکڪ انڇان ځي مڈاهدن‬ ‫تڀڏبن ۽ ځذبن کا واڒف پي نپو ڈگھي‪ .‬اهو به ڋڏوري اهي ته ٻيو‬ ‫نه ڈهي ليکڪ انڇانيت ځا ڏمگڇار ۽ همدرد پي ٽون‪ ،‬ټيگور‬ ‫وڌيڪ لکي پو ته ;‬ ‫ځڎهن مکڙي ټڙي پي ۽ ڐڋڏت ځي ڒيد ڃاني مان ازاد پئي‬ ‫پي تڎهن ئي هو َء ڐڊا ۽ روډني کان واڒف پئي پي‪ .‬اهڙي ڌڏڂ‬ ‫ڪنهن ليکڪ کي ٽابند ڪڏڻ هن ځي ڊالڂيتن کي ڃتم ڪڏڻ‬ ‫اهي‪.‬‬ ‫بڈ انهي َء ڪڈمڪډ انهي َء گڏوپ بندي ڈنڌي ادب کي‬ ‫نڑډان رڈايو اهي‪ .‬انهي نڑډان ځو ڪوبه ڪاپو ئي ڪونهي‪.‬‬ ‫ڈمڀھه ۾ نپو اچي ته اڈين ڇاڪاڻ ٽيا ٽنهنڀو وڒت وڄايون‪ ،‬اڈين‬ ‫مثبت ڈوچ ڇو نپا رکون‪ .‬ادب ۾ گڏوپ بندي ڇاڪاڻ؟ اڈين نئين‬ ‫ټهي َء ځي ليکڪ کي گمڏاهه ڇو پا ڪڏيون ڊځيڂ دڳ ڇو نپا‬ ‫ڏيکاريون‪ ،‬هنن ځي ڈوچن کي مځدود ڇو پا ڪڏيون‪ ،‬ٽنهنڀي هپن‬ ‫ڈان ٽنهنڀي ادب کي ڈڃو ڪڏي رهيا اهيون‪.‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪13‬‬

‫مان انهي َء ڳالهه ځي وڋاڂت پي ڪڏيان ته منهنڀو ڪوبه‬ ‫گڏوپ ناهي‪ ،‬نه ئي ڪڎهين مون ناري َء ڪنهن ميمبڏ تي ڪا‬ ‫ٽابندي لڳائي‪ .‬روڂاني ۽ ذهني ڌور ازادي ڈان ڪم ڪيو اهي‪.‬‬ ‫ځيڪو به ڪم ڈنڌ ځي ڌرتي ِ‬ ‫܀ء ڐائديمند اهي انهي َء تي ڎمل‬ ‫ڪيو اپم‪ ،‬مان ڪنهن مځڏل ۾ ڪنهن ليکڪ کي انهي َء نڌڏن‬ ‫ڈان ڀيټڻ ځي ڪڎهن به ڪوډډ نه ڪئي اهي ته هن ځا ٽنهنڀا‬ ‫نڌڏيا ڪهڙا اهن مون ڐڑط هن ځي ڪمن کي ڏٺو اهي‪.‬‬ ‫نه ذاتي ٽڇند نه دډمني کي مون ٽنهنڀو مڍيار ناهي بڻايو‪،‬‬ ‫اهڙي ڌڏ ڂ گڏوپ بندي ځي ڒائل ناهيان نه ئي مان ڪنهن گڏوپ‬ ‫ڈان ٻڌل اهيان‪ .‬مونکي ڪم ڪڏهو اهي ۽ ڪم ڪڏي رهي اهيان‬ ‫۽ ڪندي رهندڈ‪ .‬مونکي ڪنهن به ڈڏټيڏڪيٽ وٺڻ ځي ڋڏورت‬ ‫ناهي‪ ،‬منهنڀو ڪم ڈٺو هوندو ته وڒت ُاهو ٽاههي ٿابت ڪندو‪ ،‬مون‬ ‫هميڈه ڈنڌي ادب ځي بهتڏي ِ‬ ‫܀ء ڈوچيو اهي منهنڀي اڏو هميڈه‬ ‫ٽنهنڀي ڌرتي َء ځي ڎڌمت ٽيډ نڌڏ اهي‪ .‬بڈ ٽنهنڀي مځدود‬ ‫وڈائل اهڏ ڪم ڪڏيان پي باڒي ڪيڏ ڇا پو چوي؟ ڇا پو ڈوچي ۽‬ ‫مونکي ان ڳالهه ڈان ڪابه ڏڏڋ ناهي‪ ،‬مان انهن ڳالهين ځي‬ ‫ٽڏواهه ڪڏڻ واري ناهيان‪ .‬ڈچ ڳالهه ته اها اهي ته مون وٽ ايتڏو‬ ‫وڒت به ڪپي اهي ځو مان اځاين ڳالهين ۾ ويهي وڄايان‪.‬‬ ‫وڌيڪ ڇا ڎڏڋ ڪڏيان‪ ،‬ڈدائين گڎ‪.‬‬

‫نذير ناز‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪14‬‬

‫عرض حال‬ ‫ڂملو ډديد ڎڈق ڪيو اوچتو نه هو‪،‬‬ ‫ٽڏ ٽهڏين َء ديد‪ ،‬دل کي ايڎو ٽتو نه هو‪.‬‬ ‫ويڀھين مالڒاتن ۾ منهنڀي رهيل ډڍڏي مڀموڎن ځي ڇٽڀڻ ۽ ڃاڊ‬ ‫ڪڏي ڃوبډورت ۽ ڊځيڂ ڈالم نموني ډايع ڪڏائڻ تي ڈوچ ويڅار‬ ‫پيندو رهيو اهي‪.‬‬ ‫ان ڈلڇلي ۾ تازو ناري ٽبليڪيڈنڈ ڂيدراباد ځي ڈڏواڻ‬ ‫مځتڏمه نذيڏ ناز ۽ ڃڐانڅي مڇڐ زاهده نور پيٻو ٽاران ميان نورمځمد‬ ‫پيٻي دلي اڇ ڪئي ته ٽبليڪيڈن کي اوهان ځي ڪتاب کي ڇاٽڏائيندي‬ ‫ڈڏهائي پيندي‪ .‬باڒي انهن ڈان لهه وچڙ ۾ اچڻ ځي ذميواري ڈندڈ‬ ‫رهندي‪ .‬ان ٽيڈڪډ ځي مځتڏم ڎبدالځميد ابڙي به تائيد ڪئي ۽‬ ‫تاڪيد ڪيو ته اډاڎتي انتڌار کي گھټائڻ ِ‬ ‫܀ء ديڏ ڪڏڻ نه گھڏځي‪ .‬ابڙو‬ ‫ِ‬ ‫ڈواء ڈنڌي ڈاهت گھڏ ڂيدراباد ۽ روډني ٽبليڪيڈن‬ ‫ڊاڂب ان کان‬ ‫ڪنڊيارو کان ڪتابن ڇاٽڏائڻ ځي مڈورن وڒت به موځود هو‪.‬‬ ‫اول ته انهن ځي ܀هڻ ځي ڪوډډ‬ ‫ڈٿني ڈاپين ځا اڂڇان‪َّ .‬‬ ‫ڪڀي‪ ،‬نه ته ڳائڀن ته ڋڏور‪ .‬ائون ٻنهي ڊورتن ۾ ٽاڻ کي اهٽورو پو‬ ‫ڏڈان‪ ،‬تنهنڪڏي ڀټائي ڀالري ځو ڈهارو پو وٺان‪.‬‬ ‫پورا نه پورا‪ ،‬مون تي ماروئڙن ځا‪،‬‬ ‫ڀاليون ڀيڏا‪ ،‬ڳڻي ڳڻيان ڪيتڏا‪.‬‬

‫ادتاد بخاري‬

‫ڏڏيب اباد _ دادو‬ ‫‪4991_8_12‬ڎ‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪15‬‬

‫مانۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدي پۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ُء نۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿه مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارئي‪ ،‬تنهنڀۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو ا بۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿه اهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي!‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿون ورهۿۿۿۿۿۿۿۿۿين ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿا دکۿۿۿۿۿۿۿۿۿڙا هڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿڙي لځڌۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ۾ ܀هۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‬ ‫َڈۿ َ‬ ‫اهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڙو ا اهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاڳ رڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿائي مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارئي‪.‬‬ ‫(نامڍلوم ډاڎڏ‪).‬‬ ‫***‬ ‫مانۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدي پۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ُء نۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿه مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارئي‪ ،‬تنهنڀۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا اباهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا اهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن‪،‬‬ ‫ٽنهنڀۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا َځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ٽنهنڀۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ځپۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪ ،‬ڀَۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ _ ڀاهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا اهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن‪،‬‬ ‫اځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿائي َء ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ځابَڀۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا هاواهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا اهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن‪،‬‬ ‫ڒاهڏاهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا اهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن‪ ،‬ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوٽ گھۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڻن کۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ڪيڏهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪.‬‬ ‫(ا_ب)‬ ‫***‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪،‬‬ ‫لڋيڏۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي لنگۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ منڀھۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان‪ ،‬مليۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو تبۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏڪ ِت‬ ‫ُ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪،‬‬ ‫ڀيلۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ٻئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ڀنۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڊار کۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان‪” ،‬بڂۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاري“ پيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو ِبۿ‬ ‫ُ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪ ،‬ڃۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿالق! تنهنڀۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي کيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿت مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان‪.‬‬ ‫ِکلۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ميۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڙي ِک‬ ‫ُ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪16‬‬

‫دادتان پهريون‬ ‫ِمټۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ملۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڪ مليۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون ٽنبڻۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿين ۾ ٽۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاتي‪،‬‬ ‫ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏهي هيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ وڌۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬ڇۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاتي َء ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان ܀تۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪،‬‬ ‫اديۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون‪ ،‬دل اتۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪” ،‬ڌرتۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي _ ڌرتۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي“ ٽئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏي‪!.‬‬ ‫*‬ ‫ِڈۿۿۿۿۿۿۿۿڏ کۿۿۿۿۿۿۿۿان ِمٺۿۿۿۿۿۿۿۿو هۿۿۿۿۿۿۿۿو گھڻۿۿۿۿۿۿۿۿو‪ُ ،‬هۿۿۿۿۿۿۿۿن کۿۿۿۿۿۿۿۿان ِمٺۿۿۿۿۿۿۿۿي ُهۿۿۿۿۿۿۿۿو َء‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿوء‪،‬‬ ‫اهۿۿۿۿۿۿۿۿۿا منهنڀۿۿۿۿۿۿۿۿۿي گھۿۿۿۿۿۿۿۿۿڻ_گُڻۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬ځيۿۿۿۿۿۿۿۿۿڎيون ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿاني ُځ‬ ‫ِ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿبوء‪ ،‬ڀينۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪ ،‬بۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاڏ بهڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿت ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي!‬ ‫کيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿتن ۾ ڃوډۿ‬ ‫*‬ ‫َمهڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارو َء کۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان گھڻۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو‪ ،‬مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارو َء ُمهڏاهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو‪،‬‬ ‫ټهڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن ٻئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ټهڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ٽۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوي‪ ،‬پۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاهو ۽ ټۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاهو‪،‬‬ ‫مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارو َء ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاهو‪ُ ،‬ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿهڻو ملۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڪ مليۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان‪.‬‬ ‫*‬ ‫مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ُرو ۽ مليۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ پيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪ ،‬܀زم ۽ ملۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڐم‪،‬‬ ‫ُمٺۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون وانگۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ نۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿه پئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬ملۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڪ ۾ مڌلۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوم!‬ ‫ِمۿۿۿۿۿۿۿۿۿټن کۿۿۿۿۿۿۿۿۿان مځۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏوم‪ ،‬ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿوټن ۾ ڪُوڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿون ڪڏيۿۿۿۿۿۿۿۿۿان‪.‬‬ ‫*‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪17‬‬

‫ڪۿۿۿۿۿۿۿۿارونڀھڏ تنهنڀۿۿۿۿۿۿۿۿا ٽپۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪ ،‬ڪۿۿۿۿۿۿۿۿل ئۿۿۿۿۿۿۿۿي ‪”1‬ڪۿۿۿۿۿۿۿۿوھ _ نۿۿۿۿۿۿۿۿور“‪،‬‬ ‫ځهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڙا تۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارا ځڏڪڻۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪ ،‬اهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڙو ٻيلۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ٻُۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿور‪،‬‬ ‫ُڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڪو َنگۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ٽُۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿور‪َ ،‬امۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿل ملۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڪ مليۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو‪.‬‬ ‫*‬ ‫ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿونا کۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿائڏ کيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿٽ‪ ،‬ريتۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوتي ڒيمتۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪،‬‬ ‫کۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاهيون کۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوڙ ڃڐانۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪ ،‬ٽَلۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن ٽۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿائڏ ٽيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿٽ‪،‬‬ ‫ڈۿۿۿۿۿۿۿانوڻ‪ ،‬ڈۿۿۿۿۿۿۿياري‪ ،‬چيۿۿۿۿۿۿۿٽ‪ ،‬مۿۿۿۿۿۿۿونکي ڈۿۿۿۿۿۿۿوچون مۿۿۿۿۿۿۿاڳ ځۿۿۿۿۿۿۿون‪.‬‬ ‫*‬ ‫ۿۿۿۿۿۿڏ‪،‬‬ ‫ۿۿۿۿۿۿڏ ځۿۿۿۿۿۿۿو اهۿۿۿۿۿۿۿي بَۿ ُ‬ ‫بڏڈۿۿۿۿۿۿۿيو پۿۿۿۿۿۿۿڏ بهڈۿۿۿۿۿۿۿت پئۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬نۿۿۿۿۿۿۿه تۿۿۿۿۿۿۿه بَۿ َ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪،‬‬ ‫وٺۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو وڌۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن ناهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿه ٽۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪ ،‬ڀټۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون اهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن ڀۿ‬ ‫ُ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪ ،‬ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاريو‪ ،‬لچۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿنگھڏين‪.‬‬ ‫ڎمۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪ ،‬اځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو تۿ‬ ‫ُ‬ ‫*‬ ‫ڈ‪ِ ،‬مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿټن بۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاڏ بهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاريون‪،‬‬ ‫وڌۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن مپۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان َو ُ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿڈ‪،‬‬ ‫ځهۿۿۿۿۿۿۿۿۿڙا گۿۿۿۿۿۿۿۿۿل گۿۿۿۿۿۿۿۿۿالب ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿا; گھۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪ ،‬تۿۿۿۿۿۿۿۿۿڙ‪ ،‬مۿۿۿۿۿۿۿۿۿاههو‪ ،‬گَۿ‬ ‫َ‬ ‫رڈ‪،‬‬ ‫ڃوډۿۿۿۿۿۿۿۿۿيون ڃوډۿۿۿۿۿۿۿۿۿبويون نيۿۿۿۿۿۿۿۿۿون ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿوچون‪ ،‬رمۿۿۿۿۿۿۿۿۿڐون‪َ ،‬‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڈ‪ ،‬کنۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڊون‪ ،‬کيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪ ،‬مبۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارڪون‪.‬‬ ‫تَڇۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن مپۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان تَۿ‬ ‫َ‬ ‫*‬ ‫‪ 1‬ڪوهِ هور ‪ :‬هًِرى جو هالو‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪18‬‬

‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪ِ ،‬ملۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن اځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ُمنۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڌ ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان‪،‬‬ ‫مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ُرو منڀھۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿه مليۿ‬ ‫َ‬ ‫کيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪،‬‬ ‫ماهيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان موځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون مځبتۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون‪ ،‬ونۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڊيان کنۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڊون‬ ‫َ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏيڏ‪،‬‬ ‫ويتۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ڃيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ڃوډۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي َء ۾‪ ،‬وڌي ِڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڪ ڈۿ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪ ،‬هونۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدي ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوت ځيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿئڻ ځِ ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي!‬ ‫اديۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون ٽۿ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿوء ُاڪيۿ َ‬ ‫*‬ ‫اڄۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ڎمۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ _ مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاروي‪ ،‬اڄۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ڪټۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ _ ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوٽ‪،‬‬ ‫اڄۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا َا ُمۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ اوٽ‪ ،‬مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ُرن ۾ ماهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ٽۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون‪.‬‬ ‫*‬ ‫اڄۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ڎمڏ_مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاروي‪ ،‬اڄۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ڒبڏ_ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوٽ‪،‬‬ ‫ڒلڍۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي لچۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿامڻيون‪ ،‬گھټۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي َء ڪُڇۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن گھۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوٽ‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ملنۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدء مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوت ځِ ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي!‬ ‫مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ُرن وټۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوٽ‪ ،‬امۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‬ ‫*‬ ‫اڄۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا انۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڌ ُاهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬اڄۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا هاڄۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا هيتۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏا‪،‬‬ ‫ٽيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو پۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاڳ مليۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ کۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬ڏاَو روز ڏهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪،‬‬ ‫ڪينڇۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ڪيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ڪُهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬ڪينڇۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ڪُٺۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ڪيتۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏا‪!.‬‬ ‫*‬ ‫اڄۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ڎمڏ_مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارئي‪ ،‬اڄۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڙا ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوٽ‪،‬‬ ‫ڇنۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوري‪ ،‬ڇۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاڇڏي‪ ،‬ٻاٻاهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ٻۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏڙوٽ‪،‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪19‬‬

‫ِ‬ ‫وڅ پۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪.‬‬ ‫چيڂۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون ڪنۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿد َء چۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوٽ‪ ،‬واڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ڪڏنۿ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدء َ‬ ‫*‬ ‫ِ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿونء تۿۿۿۿۿۿۿۿي‪،‬‬ ‫بهۿۿۿۿۿۿۿۿاريون بۿۿۿۿۿۿۿۿي ڪئينۿۿۿۿۿۿۿۿت‪ ،‬ڀينۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪ ،‬منهنڀۿۿۿۿۿۿۿۿي ڀۿ‬ ‫ځوتۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون‪ ،‬اوتۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون‪ ،‬ځيوتۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون‪ ،‬ڃوډۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿين ڀڏيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا کيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿت‪،‬‬ ‫کيۿۿۿۿۿۿۿڏ ځۿۿۿۿۿۿۿون‪ ،‬ڂۿۿۿۿۿۿۿورون ُڈۿۿۿۿۿۿۿونهن ڈۿۿۿۿۿۿۿميت‪،‬‬ ‫نهۿۿۿۿۿۿۿڏون مۿۿۿۿۿۿۿاکي َء‬ ‫َ‬ ‫ڈۿۿۿۿۿۿۿڏتيون ځۿۿۿۿۿۿۿي نۿۿۿۿۿۿۿه ڈۿۿۿۿۿۿۿۿڅيت‪ ،‬ڈۿۿۿۿۿۿۿي ئۿۿۿۿۿۿۿي دوزڃ ُدونهۿۿۿۿۿۿۿۿن ۾‪.‬‬ ‫*‬ ‫وڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿيون ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوڙ وڳۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان‪ ،‬مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارن ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاڻ مليۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪،‬‬ ‫ڈائڏ_ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿيڏ ٽکۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي کنۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿٿن‪ ،‬ڳنۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڍين ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاڻ ڳنۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڍيڏ‪،‬‬ ‫ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿمڀھان ڈاھ_ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏيڏ‪ ،‬تڪيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان ٻۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي تڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿبيھه ڇۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا؟‬ ‫*‬ ‫څۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارين ٽۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاڈ څمۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن‪ ،‬نۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوان تۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿازا نُۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿور ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي!‬ ‫اينۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدي َډۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿم ډۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڍور‪ ،‬هۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي رهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڐن ُڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿور َرمۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن‪،‬‬ ‫چۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارا‪ ،‬چيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿٽ‪ ،‬چمۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن‪ ،‬ڏيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿئن ڏيھۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿه مبۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارڪون‪.‬‬ ‫*‬ ‫واڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿيا ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي تۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿه وڌۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن ازادي َء ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي واڈ ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان‪،‬‬ ‫واڌايۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون ِڪڏهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا کنيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو‪ ،‬ورڇينۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدا بۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿه ورتۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن‪،‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪20‬‬

‫بنۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوت ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿتن‪ ،‬ڀينۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪ ،‬ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوڀ نۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿه ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوځھڏو‪!.‬‬ ‫*‬ ‫رنگيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا انۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿگ رچۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن‪ ،‬نئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿين َء ڊۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدي َء نُۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿور ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿين;‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿوء‪ ،‬ڀۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿال رنۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿگ رچۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن‪،‬‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿونء ڀڃۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي تۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿه ٽۿ‬ ‫ڀۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿيال ڀۿ‬ ‫مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ُرو ٽۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاڻَ مڅۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن‪ ،‬مو ُځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون څۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاڻ متيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون ِاځھۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو‪!.‬‬ ‫*‬ ‫َ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿگ‪ ،‬اتۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارن مارڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪،‬‬ ‫ځتۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ځھۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿومن ځھنۿ‬ ‫ڪڻڪۿۿۿۿۿۿۿۿون‪ ،‬ځۿۿۿۿۿۿۿۿوئڏ‪ ،‬ٻۿۿۿۿۿۿۿۿاځھڏيون‪ ،‬ڈۿۿۿۿۿۿۿۿاريون ڈۿۿۿۿۿۿۿۿونا ڈۿۿۿۿۿۿۿۿنگ‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿگ‪،‬‬ ‫ڪلهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن تيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڐ ڪهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاڙيون‪ ،‬چۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿٽن ٻُۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏن َچنۿ‬ ‫تنهنڀۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا گھيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏا تنۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿگ‪ ،‬منهنڀۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ويڙهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ويڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏا‪.‬‬ ‫*‬ ‫ځتۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي اځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو اځڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو‪ ،‬ځتۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي اځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو پۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪،‬‬ ‫ڎمۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ تۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوکي مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون چيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو‪ ،‬اتۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي منهنڀۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو گھۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان‪.‬‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪َ ،‬ځڙيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو ملۿ‬ ‫منهنڀۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ُء ۽ َمۿ ُ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿڪ مليۿ َ‬ ‫*‬ ‫بکۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ځتۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي بۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاکَ ‪ ،‬ريڙهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ډۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿال ډۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏق ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪،‬‬ ‫ُاڀڏنۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدو ُاڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏيو کڻۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوځھڏي ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاک‪،‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪21‬‬

‫ڊۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿبوڂ ځِ ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪.‬‬ ‫ڎڋۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪ ،‬ڎنبۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ اک‪ُ ،‬ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏهي هيۿ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ُ‬ ‫َ‬ ‫*‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاڪ‪َ ،‬ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي َء ويلۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي َ​َٽَ تۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪،‬‬ ‫مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوتي ونۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڊي مۿ‬ ‫َ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿاڪ‪،‬‬ ‫ځھڀھيۿۿۿۿۿۿۿۿۿون ټڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿن ځيۿۿۿۿۿۿۿۿۿڎيون‪ ،‬ٻهڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿن پۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿا پۿ‬ ‫َ‬ ‫هۿۿۿۿۿۿۿۿۿاڪ‪ ،‬ملڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿان ُملۿۿۿۿۿۿۿۿۿڪ مليۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿي!‬ ‫ُڂڇۿۿۿۿۿۿۿۿۿن‪ُ ،‬هڳۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ُء‪،‬‬ ‫َ‬ ‫*‬ ‫ڀټۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان هټۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ٻۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاٽ‪ُ ،‬اڀۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان ِټمۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاٽَ ‪،‬‬ ‫ڀ تۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬ڳاڙهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ډۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏق ڳۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاٽ‪،‬‬ ‫ُاڐۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿق وټۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان ُا َ‬

‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪ ،‬انهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي َء مهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿل تۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬وانگۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي وو ِڙن واٽ‪،‬‬ ‫ُڎمۿ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدء ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوٽ ۾!‬ ‫چۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارن ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ِچمڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاٽ‪ ،‬ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاهي ٽونۿ‬ ‫*‬ ‫هۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿئڻ تنهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿنځ ومۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارئي‪ ،‬هينئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ِهتۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي هۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ُء‪،‬‬ ‫تۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوڏي تَڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ڪي َنڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڎي وڏي وي ُء‪،‬‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي گھۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو ِري پۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ُء‪ِ ،‬اتۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان ُځوهۿ ِ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿه ځهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان ڏي!‬ ‫پَۿ َ‬ ‫*‬ ‫مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ُرن تۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارا‪ ،‬ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏي ڪوهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿه ڪنۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدين تۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون؟‬ ‫ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارونڀھڏ کۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ڇۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ڪنۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدا‪ ،‬وڅۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون وڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڪارا!؟‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪22‬‬

‫ڪئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿين ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوڏارا‪ ،2‬ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارو پَۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ٽټۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿگھن‪.‬‬

‫پو‬ ‫گھوگھائين‬ ‫موڳي‬ ‫اځھو‬ ‫واري‬ ‫ٽکن‬

‫*‬ ‫‪3‬‬ ‫تي‪،‬‬ ‫وات‬ ‫ځنڊا‬ ‫وِ ځھي‬ ‫گھِٽ‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ِم َٽ‪،‬‬ ‫منهنڀا‬ ‫ُاپيا‬ ‫مان‪،‬‬ ‫ماٺ‬ ‫ِ‬ ‫ڪُنگڏا!‬ ‫ويندء‬ ‫ڪيڏي‬ ‫ِٽ َٽ‪،‬‬

‫*‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن مليۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪َ ،‬ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏڇو‪ُ ،‬ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿلچڻو گھڻۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو‪،‬‬ ‫مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارئي َمۿ‬ ‫ُ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪ ،‬هۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوڏي ‪َ ،‬مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدو‪ِ ،‬هيڇۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڻو‪.‬‬ ‫امۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ انۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدر ميۿ‬ ‫ُ‬ ‫*‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪ ،‬ٽۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاههي ٽۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاڻ ڐڑيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ پيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪،‬‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ َاميۿ‬ ‫مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ُرو ميۿ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿگھا‪ ،‬ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿياها پۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ٽيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪ ،‬ا܀ئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ڪيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿئن َا ِڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿيڏ‪،‬‬ ‫اچۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي پيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ”اڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿتاد“ چئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬هۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاهي هيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿئن ڂڑيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪،‬‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿوڙي نۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوڙي پۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي َويۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون‪.‬‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪ِ ،‬نۿ ِ‬ ‫ت ِڻيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿل هۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاٺيون ِتيۿ َ‬ ‫‪.‬‬

‫‪ 2‬ڪوڏارا ‪ :‬ڪوڏيارا‪ ،‬ڪوڏر هڻودڙ‪ ،‬کاٽى کڻودڙ‪..‬‬ ‫‪ 3‬جوڊا ‪ :‬تاال _ ُ‬ ‫ڪلف‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪23‬‬

‫سائي‬ ‫ٽنهنڀو مٽ ا ٽاڻ‪ِ ،‬مټي ملڪ مليڏ ځي‪،‬‬ ‫منهنڀي څاڻ ڈڃاڻ‪ِ ،‬مټي ملڪ مليڏ ځي‪.‬‬ ‫ڀلڙ ڀوڀڏ ڀاڻ ځي‪ ،‬ڪلڏ ناهه ڪڙاڻ‪،‬‬ ‫مټي ملڪ مليڏ ځي‪.‬‬ ‫ځيون_کاڻ‪،‬‬ ‫ڈاگڏ امڏت اوتڻا‪ ،‬کُوهڏ َ‬ ‫مټي ملڪ مليڏ ځي‪.‬‬ ‫ڈورځ ورني ڈومڏا‪ ،‬لوئي َء ځي ܀܀ڻ‪،‬‬ ‫مټي ملڪ مليڏ ځي‪.‬‬ ‫ڈدائين ڈنڇار ۾‪ ،‬ځيئي ځواڻ ځماڻ‪،‬‬ ‫مټي ملڪ مليڏ ځي‪.‬‬ ‫هنڌين ماڳين ڳائبي‪ ،‬ڈاهيهه ځي ُڈڏهاڻ‪،‬‬ ‫مټي ملڪ مليڏ ځي‪.‬‬ ‫ڪلَ ِئي وڌن ڪاڻ‪،‬‬ ‫منهنڀو مڏهو‪ ،‬ځيئڻو‪ُ ،‬‬ ‫مټي ملڪ مليڏ ځي‪.‬‬ ‫ڈڀ ڪُڀھه ا ”اڈتاد“ ځو‪ ،‬ڌرتي َء ڈڏتي َء ڈاڻ‪،‬‬ ‫مټي ملڪ مليڏ ځي‪.‬‬ ‫**‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪24‬‬

‫سائي‬

‫ڌنڌ گھڻي داڳي‪،‬‬ ‫ڈدائين ڈاڳي‪ِ ،‬ڈ ّځ ڈڏيکي ماروي‪،‬‬ ‫هو َء ځا اوندهه انڌ ۾‪ ،‬ځوت کڻي ځاڳي‪،‬‬ ‫ڈځ ڈڏيکي ماروي‪.‬‬ ‫ڈاري ُڎمڏ ڈهاڳ ځي‪ ،‬ځنڀل ۾ ځھاڳي‪،‬‬ ‫ڈځ ڈڏيکي ماروي‪.‬‬ ‫وينگڈ ب ُ ِ‬ ‫وء بڇنت ځي‪ ،‬واچوڙن واڳي‪،‬‬ ‫ڈځ ڈڏيکي ماروي‪.‬‬ ‫اکن پا ”اڈتاد“ کي‪ ،‬راڅوهو راڳي‪.‬‬ ‫ڈځ ڈڏيکي ماروي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪25‬‬

‫سائي‬ ‫ځ ُھوٽن ځھومائي‪ ،‬مورن ځهڙي مارئي‪،‬‬ ‫ڪوټن تڙٽائي‪ ،‬مورن ځهڙي مارئي‪.‬‬ ‫اځي چانڊوڪي اڄا‪ ،‬چوکي چمڪائي‪،‬‬ ‫مورن ځهڙي مارئي‪.‬‬ ‫ڈانگين ڈهځ ڈوين ڪڏي‪ ،‬ٻائي ٻهڪائي‪،‬‬ ‫مورن ځهڙي مارئي‪.‬‬ ‫ينهن مهڪائي‪،‬‬ ‫چوماڈي ځي چهڅټي‪ِ ،‬م َ‬ ‫مورن ځهڙي مارئي‪.‬‬ ‫ڈڅي ڈوڀيا ڈورمي َء‪ُ ،‬ځڳ ُځڳ َځڏڪائي‪،‬‬ ‫مورن ځهڙي مارئي‪.‬‬ ‫ه ّمت موکي هيتڏي‪ ،‬ڏيڏت گونڀائي‪،‬‬ ‫مورن ځهڙي مارئي‪.‬‬ ‫ازادي ”اڈتاد“ ڏ ِئي‪ ،‬در در واڌائي‪،‬‬ ‫مورن ځهڙي مارئي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪26‬‬

‫دادتان ٻيون‬ ‫ڂڇۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿب نڇۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿب مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاروي َء‪ ،‬اڊۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿل کۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان ڎۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿالي‪،‬‬ ‫ٽڏمۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاري ِٽيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڙڻ لڳۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪ ،‬ٽنهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوارن ٽۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿالي‪،‬‬ ‫ميۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏي اودي پۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي وئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬لۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوئي َء ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ܀لۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪،‬‬ ‫کڻۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ڃوډۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿځالي‪ُ ،‬مهڏاهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان ِميۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ويۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪.‬‬ ‫*‬ ‫ڌوڌان مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاري‪ ،‬ڌاريۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاري ناهيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان‪،‬‬ ‫نۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿه ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ٻۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿولي ٻۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاهڏين‪ ،‬نۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿه ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ڌر ڌاري‪،‬‬ ‫ڎمۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪ ،‬اوٺۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬ڑۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوڳ ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڀ‪ ،‬ڀۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿئن ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا بڂۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاري‪،‬‬ ‫ڏاَايۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن ڏاري‪ ،‬ځيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڎيون منهنڀۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ځنۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدڙي‪.‬‬ ‫*‬ ‫مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿونکي مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاروئڙن‪ ،‬ڏنۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي لۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿولي ڏيهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿه ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪،‬‬ ‫ٻۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڌي ٻوليۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون اوٽڏيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون‪ ،‬ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏتيون ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڙ‪،‬‬ ‫ڪڙيۿۿۿۿۿۿۿا َڈۿۿۿۿۿۿۿنڌ ڪۿۿۿۿۿۿۿڙن‪ ،‬ڪوڪۿۿۿۿۿۿۿون ڪڙبيۿۿۿۿۿۿۿون ڪۿۿۿۿۿۿۿين ڪۿۿۿۿۿۿۿي‪.‬‬ ‫*‬ ‫ِڈۿۿۿۿۿۿۿۿکو تۿۿۿۿۿۿۿۿن کۿۿۿۿۿۿۿۿان ڈۿۿۿۿۿۿۿۿيڏ‪ ،‬ملهيۿۿۿۿۿۿۿۿون منڀھۿۿۿۿۿۿۿۿه مليۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ځۿۿۿۿۿۿۿۿي‪،‬‬ ‫ڪوځھۿۿۿۿۿۿۿۿۿو ځيۿۿۿۿۿۿۿۿۿئن ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿين ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬ملهۿۿۿۿۿۿۿۿۿڻ ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿهڻو ميۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪،‬‬ ‫ڈهڇۿۿۿۿۿۿۿۿۿين گھۿۿۿۿۿۿۿۿۿور ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏيڏ‪ ،‬هڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿڙي مۿۿۿۿۿۿۿۿۿور مليۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ تۿۿۿۿۿۿۿۿۿان‪.‬‬ ‫*‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪27‬‬

‫هڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڙي هۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿٿ ۾ ِنيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪ ،‬ٻيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو هۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿٿ ٻۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڎل کيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ۾‪،‬‬ ‫ِٽۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿټن‪ ،‬ٽيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿٽ ڪُټۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿين‪ ،‬ٽۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ انۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدر اڈ ُاڪيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪،‬‬ ‫تَۿۿۿۿۿۿۿۿۿن تۿۿۿۿۿۿۿۿۿي تاهيۿۿۿۿۿۿۿۿۿل تيۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪ ،‬مۿۿۿۿۿۿۿۿۿن ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ُمهۿۿۿۿۿۿۿۿۿڙ مليۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ڏي‪.‬‬

‫*‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿڏ مبۿۿۿۿۿۿۿۿارڪون‪،‬‬ ‫هڪۿۿۿۿۿۿۿۿڙي هۿۿۿۿۿۿۿۿٿ ۾ نيۿۿۿۿۿۿۿۿڏ‪ ،‬ٻئۿۿۿۿۿۿۿۿي هۿۿۿۿۿۿۿۿٿ ۾ ِکيۿ َ‬ ‫ځڇۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو ڍلۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿم زنڀيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ۾‪ ،‬زنۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدگيو ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿين ڋۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿميڏ‪،‬‬ ‫ُ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڪ ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏيڏ‪ ،‬ايۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڎي ُڊڪ مليۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ڏي‪.‬‬ ‫ځيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڎو ُڈۿ‬ ‫*‬ ‫ڏاَن لئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿه ڏوهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬ڏيهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن ۾ ڏاهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي وڏي‪،‬‬ ‫چۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون; ڇۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوهي ڏيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿنهن کۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوهي پۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ڇۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوهي‪،‬‬ ‫ڊوهۿۿۿۿۿۿۿۿۿه ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏي ڊوهۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬کۿۿۿۿۿۿۿۿۿولي َء ڏانهۿۿۿۿۿۿۿۿۿن کنٿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ويۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪.‬‬ ‫*‬ ‫ڏيهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن ۾ ڏاهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬ڏاَن کۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ڏوهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي لڳۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪،‬‬ ‫ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوڀين کۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ڈنڇۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿار ۾‪ ،‬ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿک نۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿه ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاهي‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿت ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿنگھڏون‪.‬‬ ‫ڐڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ کۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ڑۿۿۿۿۿۿۿۿۿاهي‪ ،‬ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿوچن کۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ِه‬ ‫*‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪28‬‬

‫نۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿځ ونۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدي ܀نۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڍي‪َ ،‬مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدي مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاڙي َء کۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان مپۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪،‬‬ ‫څارن ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿانڍي‪ ،‬ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿوڙن کۿۿۿۿۿۿۿۿۿان ڪټڀۿۿۿۿۿۿۿۿۿي تۿۿۿۿۿۿۿۿۿه ڇۿۿۿۿۿۿۿۿۿو؟‬ ‫ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿ ّ‬ ‫*‬ ‫چپڙيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون‪ ،‬چيهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاڙيون‪ ،‬ٽۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿائڏ‪ ،‬کۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿائڏ ٽۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڳ‪،‬‬ ‫چنئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏا چئونتيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون‪ ،‬چوچڙيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون‪ ،‬دونهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان چۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارا دڳ‪،‬‬ ‫مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ُرو موڳۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا وڳ‪ ،‬اوڳۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا باهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿه ڑڪيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو ځِ يۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿ َئن‪.‬‬ ‫*‬ ‫ځۿۿۿۿۿۿۿڏ پۿۿۿۿۿۿۿڏ کۿۿۿۿۿۿۿائن ځۿۿۿۿۿۿۿڪ‪ ،‬گھۿۿۿۿۿۿۿڏ گھۿۿۿۿۿۿۿڏ ڈۿۿۿۿۿۿۿوگھار گھنگھۿۿۿۿۿۿۿڏين‪،‬‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاڈ ٽټيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو وڄۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن‪.‬‬ ‫چۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿ‪،‬نڏن ٽۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون چۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڪ‪ ،‬ٽۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿائڏ مۿ‬ ‫ُ‬ ‫*‬ ‫ٽَۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿټَن پۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿور ٽيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿٽ ۾‪ ،‬اوڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارن پۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا َاڪ‪،‬‬ ‫ڑڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن مپۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان ڑۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڪ‪ ،‬ڌورن ڌوڙ دوا ڏنۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪.‬‬ ‫*‬ ‫اځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿائي اځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏڪ‪ ،‬پڳڙيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون پڳڙيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون پۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي پئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪،‬‬ ‫اگھۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاڙي اوڙڪ‪َ ،‬نگۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏين ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان َڪڀۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي نپۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪.‬‬ ‫*‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪29‬‬

‫ڑونۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدا ڑونۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدا پۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي پئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬اځڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي اځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏڪ‪،‬‬ ‫ڪُکۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون وټڀۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن ڒۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوت لئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿه‪ ،‬بُکۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارن چۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڪ‪،‬‬ ‫ٽۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿائڏ‪ ،‬کۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿائڏ ٽۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڪ‪ ،‬ائينۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدي ڎيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدون ڪنۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدا‪.‬‬ ‫*‬ ‫ليۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڙون ليۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڙون ڇۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو پئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬تۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاريڂي لۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوئي‪،‬‬ ‫ڌرتۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي کبۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڙي ناهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿه ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪ِ ،‬ميۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿنهن وځھۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ڌوئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿونء پۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪.‬‬ ‫ريټۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو رت روئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬ٽيلۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ڀُۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوري ڀۿ‬ ‫*‬ ‫ٽۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏزا ٽۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏزا ٽئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي پئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬ٽۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿائڏ ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ٽۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوتي‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿوء ځۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬ځھڪۿۿۿۿۿۿۿۿي پۿۿۿۿۿۿۿۿي ځۿۿۿۿۿۿۿۿوتي‪،‬‬ ‫ځيۿۿۿۿۿۿۿۿڎيون‪ ،‬منهنڀۿۿۿۿۿۿۿۿي ځۿ‬ ‫چاچاهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا چۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿ‪،‬نتي ڪپۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬ماماهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوتي؟‬ ‫ڐۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاتڂ پيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ڐۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوتي‪ ،‬ډۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿايد ډۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿيڏ مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏي ويۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪.‬‬ ‫*‬ ‫ٽۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿائڏ ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ٽَټڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪ ،‬وک وک تۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي وکۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏي ويۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪،‬‬ ‫ِمهڻۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ِميۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿنهن وڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ٽيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪ُ ،‬ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿهمون‪ ،‬ڌڪ‪َ ،‬ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿټڪا‪،‬‬ ‫ڑۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿټن تۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ڑټڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪ ،‬کنۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوڻ کۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿائڏ کۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي هنيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان‪.‬‬ ‫*‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪30‬‬

‫واڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا وڻ ڳهيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو وڄۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن‪ ،‬ڌوڙ ڑۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿپڪن پۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا دڳ‪،‬‬ ‫ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارونڀھڏ ڪيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏا لڳۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪ ،‬ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاگڏ رڳۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو ځھۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڳ‪.‬‬ ‫*‬ ‫ڪڙڪيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ڪڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ڒهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪ ،‬ڏڪيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ُرو ڏور‪،‬‬ ‫وٺيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون وڅۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون راڅ تۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬ڪيئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون ِڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿيڈ ڪلۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿور‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوء ۾‪.‬‬ ‫ِڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏځي َڑڏځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ُڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿور‪ ،‬ځيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڎان ڪيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڎان ُځۿ‬ ‫*‬ ‫ِمهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿيهن وڌۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن تۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬ڒهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ بۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿنڀن ڪيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿئن‪،‬‬ ‫اځيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون ڎمۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوٽ ۾‪ ،‬اڙځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن اچيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو ايۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿئن‪،‬‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿون ځيۿۿۿۿۿۿۿۿئن‪ ،‬منهنڀۿۿۿۿۿۿۿۿو نيۿۿۿۿۿۿۿۿنهن مليۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ڈۿۿۿۿۿۿۿۿان‪.‬‬ ‫ځيۿۿۿۿۿۿۿۿڎيون ځِ يۿ َ‬ ‫*‬ ‫او امۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ اڂمۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿق‪ ،‬تنهنڀۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو ُمۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿنهن ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارو تئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو‪،‬‬ ‫ڏاڏاهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ڏيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿل ِڏڈ‪ ،‬نانۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاهن ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا نۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڪ‪،‬‬ ‫ٽنهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿور تۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوتي ٽۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڪ‪ ،‬پوڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪ ،‬روز پُڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون ڪنۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدا‪.‬‬ ‫*‬ ‫مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ُر مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاٺ ُمٺۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬اديۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون‪ ،‬ناهيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاٺ‪ُ 4‬مٺۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪،‬‬ ‫ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿوځھي َء بۿۿۿۿۿۿۿۿۿات ڪُهۿۿۿۿۿۿۿۿۿي وڌو‪ ،‬ناهيۿۿۿۿۿۿۿۿۿان ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿات ڪٺۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪،‬‬ ‫‪ 4‬ڪاٺ ‪ :‬قًد‪ ،‬جًل‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪31‬‬

‫ځيئۿۿۿۿۿۿۿۿڏي ځۿۿۿۿۿۿۿۿن ځۿۿۿۿۿۿۿۿي ځنۿۿۿۿۿۿۿۿد ڈۿۿۿۿۿۿۿۿان‪ُ ،‬مئۿۿۿۿۿۿۿۿي مۿۿۿۿۿۿۿۿان نۿۿۿۿۿۿۿۿه ُرٺۿۿۿۿۿۿۿۿي‪،‬‬ ‫ڀينۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ هۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاڻ بُٺۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪ ،‬منهنڀۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ملۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڪ مليۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ۾‪.‬‬ ‫*‬ ‫مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ُرو ۽ مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارا‪ ،‬ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڎهن گۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڎبا ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿين ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪،‬‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون ُځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڌ ۾‪ ،‬ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿانوڻ ۽ ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿيارا‪،‬‬ ‫ځوټيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ځيۿ‬ ‫َ‬ ‫ځھۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿانگين تۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ځھۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارا‪ ،‬ٽنهنڀۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ٽڏمۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿار ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪.‬‬ ‫*‬ ‫مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ُرون ۽ مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارا‪ ،‬ڪَبۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي گۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڎيا ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿين ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪،‬‬ ‫ځيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاڙ ٺهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن ڪيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿئن‪.‬؟‬ ‫ڳيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏا ۽ ڳۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارا‪،‬‬ ‫َ‬ ‫*‬ ‫مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارو هۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڪ مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ُرو گھڻۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪ ،‬مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاههو ڪيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿئن مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاههو‪،‬‬ ‫منهنڀۿۿۿۿۿۿۿۿو ځۿۿۿۿۿۿۿۿاني ځۿۿۿۿۿۿۿۿن منڀھۿۿۿۿۿۿۿۿان‪ ،‬تۿۿۿۿۿۿۿۿن ځۿۿۿۿۿۿۿۿي ڪۿۿۿۿۿۿۿۿاڻ تڻۿۿۿۿۿۿۿۿان‪،‬‬ ‫وڌۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن ډۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿال وهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان‪ ،‬مڏڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ُرن وچ ۾‪.‬‬ ‫*‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫لۿۿۿۿۿۿۿۿوء ځۿۿۿۿۿۿۿۿي لۿۿۿۿۿۿۿۿوئي‪،‬‬ ‫لۿۿۿۿۿۿۿۿوء‬ ‫ُځڳۿۿۿۿۿۿۿۿن کۿۿۿۿۿۿۿۿان ځڏڪۿۿۿۿۿۿۿۿي ٽئۿۿۿۿۿۿۿۿي‪،‬‬ ‫ڌيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿئن مپۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا وڌي‪ ،‬ڌرتۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ُء ڌو ِئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪،‬‬ ‫ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿارنهن ډۿۿۿۿۿۿۿۿۿل ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿوئي‪ ،‬اوڇ نۿۿۿۿۿۿۿۿۿه اوڇۿۿۿۿۿۿۿۿۿڻ کۿۿۿۿۿۿۿۿۿي هڻۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪!.‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪32‬‬

‫*‬ ‫مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو ميينۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدو‪ ،‬چيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان ُچونۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڊي کنيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو‪،‬‬ ‫ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿنڌو َء ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿو ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿينڌو‪ ،‬ځيۿۿۿۿۿۿۿۿۿڎو منهنڀۿۿۿۿۿۿۿۿۿي َء ځنۿۿۿۿۿۿۿۿۿد ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿو‪.‬‬ ‫*‬ ‫ِمٺۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ُرو‪ِ ،‬مٺۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي َء ڀلۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڙ ليۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿار کۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿان‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿونء ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو‪.‬‬ ‫کبۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڙ هۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو کۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ُرو‪ ،‬ځيڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو بۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاڪُون ڀۿ‬ ‫*‬ ‫کپۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ۾ هۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو کيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿت‪ ،‬ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿنڌو َء ۾ څۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڻ ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿورمو‪،‬‬ ‫مۿۿۿۿۿۿۿۿونکي ٽيۿۿۿۿۿۿۿۿارو ٽۿۿۿۿۿۿۿۿاڻ کۿۿۿۿۿۿۿۿان‪ ،‬ڈۿۿۿۿۿۿۿۿورهيه ڈۿۿۿۿۿۿۿۿونهن ڈۿۿۿۿۿۿۿۿميت‪،‬‬ ‫‪5‬ڀټۿۿۿۿۿۿۿۿۿائي َء ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿو بيۿۿۿۿۿۿۿۿۿت‪ ،‬ڀانيۿۿۿۿۿۿۿۿۿان ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿانڍيان ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿاهه ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿان‪.‬‬ ‫*‬ ‫مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ُرو ميۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاري‪ُ ،‬مئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاريئون ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿين ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪،‬‬ ‫نۿۿۿۿۿۿۿه ڪۿۿۿۿۿۿۿو ڪڙڪۿۿۿۿۿۿۿايئون ڳۿۿۿۿۿۿۿڙو‪ ،‬نۿۿۿۿۿۿۿه ڪۿۿۿۿۿۿۿو انۿۿۿۿۿۿۿدئون انۿۿۿۿۿۿۿڌاري‪،‬‬ ‫وڅۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون ڪاٽۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاري‪ ،‬ڪيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏائين هۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوٽ تۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي‪.‬‬ ‫*‬ ‫مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ُرو ميۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿاري‪ ،‬کنيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو ڪنۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڌ گھمۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ٽيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو‪،‬‬ ‫گالئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون پڏٽۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿار ۾‪ ،‬ځيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿئن ځھۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿولي ۾ واري‪،‬‬ ‫يۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون ِمٺۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو؟‬ ‫ُځڳۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿن ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ڃۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿواري‪ ،‬ڏيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿنهن لئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿه ځِ‬ ‫َ‬ ‫‪ 5‬مارئى ‪ :‬ماضى‪ ،‬حال ۽ مستقبل جو ُاهڃاڻ آهى‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪33‬‬

‫*‬ ‫مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ُرن تۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي بۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿه ميۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿار‪ِ ،‬مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڙي ُمڙهۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿين پيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪،‬‬ ‫ڇڄۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ڇڄۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ٽئۿۿۿۿۿۿۿۿۿي لچيۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪ ،‬ڪڻۿۿۿۿۿۿۿۿۿو ڪڻۿۿۿۿۿۿۿۿۿي کۿۿۿۿۿۿۿۿۿان ڌار‪،‬‬ ‫ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدا ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿدا ٽئۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ُرنۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪ ،‬پۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي نيڇۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارا نۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏوار‪،‬‬ ‫الۿۿۿۿۿۿۿۿۿڳ الۿۿۿۿۿۿۿۿۿڳ ٽئۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ڀڳۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪ ،‬ځيۿۿۿۿۿۿۿۿۿئن ميۿۿۿۿۿۿۿۿۿڙي ڀڳۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ٻۿۿۿۿۿۿۿۿۿار‪،‬‬ ‫هئۿۿۿۿۿۿۿۿۿه هئۿۿۿۿۿۿۿۿۿه لۿۿۿۿۿۿۿۿۿک هۿۿۿۿۿۿۿۿۿڐار‪ ،‬ڪټۿۿۿۿۿۿۿۿۿڪ ڪٺۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿين پيۿۿۿۿۿۿۿۿۿا!‬ ‫*‬ ‫مۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿارن تۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي نۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿه ميۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿار‪ ،‬ڏڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ڏيۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿل ڏڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي ويۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪،‬‬ ‫ڪپۿۿۿۿۿۿۿۿۿي مپۿۿۿۿۿۿۿۿۿا ڃلۿۿۿۿۿۿۿۿۿق ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿا‪ ،‬ڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿٿ ڒۿۿۿۿۿۿۿۿۿاهڏ څۿۿۿۿۿۿۿۿۿڻ ڪهڇۿۿۿۿۿۿۿۿۿار‪،‬‬ ‫ڪپۿۿۿۿۿۿۿۿي لٺيۿۿۿۿۿۿۿۿون ڪۿۿۿۿۿۿۿۿاٺ ځۿۿۿۿۿۿۿۿون‪ ،‬ڪۿۿۿۿۿۿۿۿٿ تويۿۿۿۿۿۿۿۿون ڀٿڪيۿۿۿۿۿۿۿۿدار‪،‬‬ ‫هڪۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڙي َء نينگۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏ ِ‬ ‫܀ء ڇۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿو‪ ،‬ټنگۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿائن گھڏ_ٻۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿار‪،‬‬ ‫اديۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿون ا سء نۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڏار‪ِ ،‬ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿڌو ڈۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿامهون تۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿوڐ ځۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿۿي!‬ ‫*‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪34‬‬

‫سائي‬ ‫ڏيندا ڏيهه ميار‪ ،‬او يار‪،‬‬ ‫ڒومن ۾ ڪنڌ ڪهڙو کڻبو!‬ ‫هيڎي ڈاري پڏ ځي اڃڏ‪ ،‬ڏيڏت ڇو پئي ڏار او يار‪،‬‬ ‫ڒومن ۾ ڪنڌ ڪهڙو کڻبو!‬ ‫ما ُرن تي ڪَن ټهڪي ټوڪون‪ ،‬ٻهڏاڙي َء ځا ٻار او يار‪،‬‬ ‫ڒومن ۾ ڪنڌ ڪهڙو کڻبو!‬ ‫نيٺ ننڊاکا ٽټڙا ٻڌندا‪ ،‬ځيڀل ځي للڪار‪ ،‬او يار‪،‬‬ ‫ڒومن ۾ ڪنڌ ڪهڙو کڻبو!‬ ‫اهن ڪي ”اڈتاد“ ڏهيڇڏ؟ ُڈوري َء ځا ڈڏ_ڏار او يار‪،‬‬ ‫ڒومن ۾ ڪنڌ ڪهڙو کڻبو!‬ ‫**‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪35‬‬

‫سائي‬ ‫تاريڂي تڪڏار‪ ،‬ننگن دنگن تي پين‪.‬‬ ‫ڏيڏت ځنهنڀي ڏار ڈا بڇتي ئي بيڪار‪.‬‬ ‫گندين گارين کان گندي‪ ،‬ڏالمي َء ځي گار‪،‬‬ ‫هڏهڪ نڪ وٺيو وڄي‪ ،‬ڌڍنن ځي تلوار‪،‬‬ ‫ڂڑّن ِ‬ ‫܀ء ڂيال ڪندا‪” ،‬اڈتاد“ اڃڏ ڪار‪،‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪36‬‬

‫وائي‬ ‫ڈانگين‪ ،‬ځھانگين ِ‬ ‫܀ء ُلڀھي پو‪،‬‬ ‫هونئن نه ته هينئڙو ڪهڙي ڪم ځو‪.‬‬ ‫ڪوٺي ڪوٺي بيٺو ڪوٺي‪،‬‬ ‫܀نڍي_܀نڍي ܀نڍ ڪڍي پو‪،‬‬ ‫هونئن نه ته هينئڙو ڪهڙي ڪم ځو‪.‬‬ ‫تارا‪ ،‬ڈورځ ِ‬ ‫܀ء ڈهيڙي‪،‬‬ ‫ڪاڻ ڪټي پو‪،‬‬ ‫ڏينهن‬ ‫راتيون‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫هونئن نه ته هينئڙو ڪهڙي ڪم ځو‪.‬‬ ‫ڊبڂ ڈويڏو َڈڏهو ڈنڏو‪،‬‬ ‫ڈانڀھي َء ڈنڀھي منڀھه ُمنڀھي پو‪،‬‬ ‫هونئن نه ته هينئڙو ڪهڙي ڪم ځو‪.‬‬ ‫ډاھ‪ ،‬ڈڅل‪ ،‬دودي ۽ هوډو‪،‬‬ ‫چئن چين ځو چوڻ مڃي پو‪،‬‬ ‫هونئن نه ته هينئڙو ڪهڙي ڪم ځو‪.‬‬ ‫ڪارونڀھڏ ځي ڪوڪ ڪنائي‪،‬‬ ‫ٻيالين ځا ٻول ٻڌي پو‪،‬‬ ‫هونئن نه ته هينئڙو ڪهڙي ڪم ځو‪.‬‬ ‫ِٽيلو ِٽيلو ٽاڻ تڎهن ڀي‪،‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪37‬‬

‫ڳاڙها ڳاڙها گيت لکي پو‪،‬‬ ‫هونئن نه ته هينئڙو ڪهڙي ڪم ځو‪.‬‬ ‫ميڏي ِمتي‪ ،‬ماڈ ٽنوڙو‪،‬‬ ‫َوڈتي َء وڈتي َء واڈ ونڊي پو‪،‬‬ ‫هونئن نه ته هينئڙو ڪهڙي ڪم ځو‪.‬‬ ‫ڏئونڪن ڈاڻ ته ڏول به وڅندو‪،‬‬ ‫ڈهڪن ڈان هي ڈاز وڅي پو‪،‬‬ ‫هونئن نه ته هينئڙو ڪهڙي ڪم ځو‪.‬‬ ‫ځنهن در گھڏ گھڏ ڌاڪ وڌايڈ‪،‬‬ ‫ٽاڪ انهي َء ځي ڃاڪ چمي پو‪،‬‬ ‫هونئن نه ته هينئڙو ڪهڙي ڪم ځو‪.‬‬ ‫انڌي َء اوندهه منڀھه ”بڂاري“‪،‬‬ ‫ډڍلو ډڍلو ډوق ٻڏي پو‪،‬‬ ‫هونئن نه ته هينئڙو ڪهڙي ڪم ځو‪.‬‬ ‫**‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪38‬‬

‫سائي‬ ‫ځي َء ۾ ځھانگين ځا‪ ،‬ڙي ځيڎيون‪،‬‬ ‫گھاو گھڻيئي اهن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫کائڏ‪ ،‬ٽائڏ‪ ،‬کان به ڪڈادا‪،‬‬ ‫گگڏين کان گھاټا‪ ،‬ڙي ځيڎيون‪،‬‬ ‫گھاو گھڻيئي اهن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ٽکڙن ځهڙا ځھور ٽڏاها‪،‬‬ ‫تڙ تڙ کان تازا‪ ،‬ڙي ځيڎيون‪،‬‬ ‫گھاو گھڻيئي اهن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫پڳڙيون پي ويون ܀کيون لويون‪،‬‬ ‫ٽڏزا پيا ٽَټڪا‪ ،‬ڙي ځيڎيون‪،‬‬ ‫گھاو گھڻيئي اهن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ڈانئڻ ڈهڏن ڪاڻ ڈڎايو‪،‬‬ ‫ٽاڙي ۾ ِٽټڪا‪ ،‬ڙي ځيڎيون‪،‬‬ ‫گھاو گھڻيئي اهن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ڪي ٽانڌيئڙا ٽيئڻ‪ 6‬ٽيتا‪،‬‬ ‫‪ 6‬پًئڻ ‪ :‬پًئڻ‪ ،‬هاهگ‪ ،‬بال‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪39‬‬

‫کي کٽڏن کاڌا‪ ،‬ڙي ځيڎيون‪،‬‬ ‫گھاو گھڻيئي اهن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫اک اک تي اونداهيون ٽټيون‪،‬‬ ‫گھٽ گھٽ کي گھوگھا‪ ،‬ڙي ځيڎيون‪،‬‬ ‫گھاو گھڻيئي اهن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ڪانئڏ ڪوڙ ڪڙايا ڈورهيه‪،‬‬ ‫ڏاَ ڏنٿيا ڏاها‪ ،‬ڙي ځيڎيون‪،‬‬ ‫گھاو گھڻيئي اهن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫تڙٽي ڀونگا ڀڙڪن پا ځي‪،‬‬ ‫پڙڪن پا ڪنگڏا ڙي ځيڎيون‪،‬‬ ‫گھاو گھڻيئي اهن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ازادي ”اڈتاد“ اڳيان ا‪،‬‬ ‫ځاڳي ٽيا ځوڌا‪ ،‬ڙي ځيڎيون‪،‬‬ ‫گھاو گھڻيئي اهن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫**‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪40‬‬

‫سائي‬ ‫تا ِتن ځيڪي تڂت ڌمڍان‪،‬‬ ‫مان نه انهن مان ځيڀل ما َء!‬ ‫ا سء نه انهن مان ايل ما َء !‬ ‫ڃاڊ ڃالڊي ڀل ته نه ڀاڈان‪،‬‬ ‫ڎام ڎوامي ڀان َء‪ ،‬امان‪،‬‬ ‫مان نه انهن مان ځيڀل ما ُء!‬ ‫ٻَنڌڻ ٻڌندي ٻول ٻڀھي ويا‪،‬‬ ‫ٻول ٻوليان ٻي ته نه مان‪،‬‬ ‫مان نه انهن مان ځيڀل ما ُء!‬ ‫باڏن‪ ،‬مځلن‪ ،‬ٽهڏن هوندي‪،‬‬ ‫پڏ ۾ ڈاري رات رمان‪،‬‬ ‫مان نه انهن مان ځيڀل ما ُء!‬ ‫دم دم دل بيڅين ٽڪاري‪،‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪41‬‬

‫ڇم ڇم بڏڈن ِنيڏ ڇمان‪،7‬‬ ‫مان نه انهن مان ځيڀل ما ُء!‬ ‫ما ُرن ڪارڻ موت‪ ،‬ڂياتي‪،‬‬ ‫څڻ ته مڏي پي روز څمان‪،‬‬ ‫مان نه انهن مان ځيڀل ما ُء!‬ ‫ا سء اگم ”اڈتاد“ اهو ځو‪،‬‬ ‫پڏ ري ڪاپي ڪين پمان‪،‬‬ ‫مان نه انهن مان ځيڀل ما ُء!‬ ‫**‬

‫‪7‬ڇمان ‪( :‬بلوچى ۾ ) اکًون‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪42‬‬

‫سائي‬ ‫ځيڎي ڈونهاري‪ ،‬ايڎي ڈوڀاري‪،‬‬ ‫ڪوټن ۾ ڪاري نه پي‪،‬‬ ‫وڙهندي ويڅاري نه پي‪.‬‬ ‫ڳاڙهي ٻيڏ ڳټول ځان‪ ،‬ځھڏڪي ځھونڀھاري‪،‬‬ ‫ڪوټن ۾ ڪاري نه پي‪،‬‬ ‫بڀلي بنڀي بڏځ کان‪ ،‬چمڪي چوڌاري‪،‬‬ ‫ڪوټن ۾ ڪاري نه پي‪،‬‬ ‫ڈاري ڈڂتي ڈوڙهه ۾‪ ،‬وڈڪاري واري‪،‬‬ ‫ڪوټن ۾ ڪاري نه پي‪،‬‬ ‫ا ِمڏ ازاري‪ ،‬مگڏ‪ ،‬نايڈ نيڐاري‪،‬‬ ‫ڪوټن ۾ ڪاري نه پي‪،‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪43‬‬

‫ويڌن ځيون ځنڊ ۾‪ ،‬ٽيٺا ٽنهواري‪،‬‬ ‫ڪوټن ۾ ڪاري نه پي‪،‬‬ ‫ڏينهن ڏن ِٿي ماروي‪ ،‬ڊدين ڈينگاري‪،‬‬ ‫ڪوټن ۾ ڪاري نه پي‪،‬‬ ‫ازادي ”اڈتاد“ ا‪ ،‬ځڏ پڏ للڪاري‪،‬‬ ‫ڪوټن ۾ ڪاري نه پي‪.‬‬ ‫**‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪44‬‬

‫دادتان ٽيون‬ ‫ڑوڳ! څمئي ڑټڀين‪ ،‬ايندي ُاونڌ ُامهڙو‪،‬‬ ‫ُهڄين دائي َء هٿ ۾‪ ،‬ڑوڪيندي ڑپڪين‪،‬‬ ‫ڈامي َء ۾ ڈپڀين‪ ،‬پڏ ځي پڄ نه ٽي ڈگھين!‬ ‫*‬ ‫پوهڏ پڄ پَيئي‪ ،‬لولي ُلنڊي ڏئي وڄئي‪،‬‬ ‫ځھاڙي ځھولي ۾ وځھئي‪ ،‬ځھولو ڏنڀ َڏيئي‪،‬‬ ‫ِٽيئڻ ڈاهه ٽ َيئي‪ ،‬بُڀن کان ته بڅي ٽوين!‬ ‫*‬ ‫ٽائڏ‬ ‫ُللو‬

‫کي‪،‬‬ ‫ڏڑيڙ‬ ‫ڏيهه‬ ‫ڏنو‬ ‫ٽاراتو‪،‬‬ ‫انڌو ځي څمين‪ ،‬ٻوڙو ۽ ٻاتو‪،‬‬ ‫ايڎو پڏ اتو‪ ،‬ڪوڙهيا ڪين ڪڏي ڈگھين!‬

‫*‬ ‫ِ‬ ‫لوء‬ ‫پڏ ځي ٽيتئي پڄ‪ ،‬لڅ لټايئي‬ ‫مڏڻ‬ ‫ِڇتا‬ ‫ڪيتڏو‪،‬‬ ‫ځيئڻ‬ ‫ڪُتن‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ځي‪،‬‬ ‫مڄ‪،‬‬ ‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪45‬‬

‫وڌن‬ ‫َ‬

‫ويڏي‬

‫وڄ‪،‬‬

‫ڏهڏ‬

‫ِ‬ ‫ځاء‬

‫نه‬

‫ڏين‬

‫تو!‬

‫*‬ ‫ِ‬ ‫ڀونء نه بڂڈي پڄ تو‪،‬‬ ‫وڌن ودروهي‪،‬‬ ‫مځالتي تنهنڀي ِمټي‪ ،‬ڳوٺن ڪيئن ڳوهي؟‬ ‫ڏيهين ځا ڏوهي‪ ،‬ٽادر تولئه ٽنڌ ۾‪.‬‬ ‫*‬ ‫ويڙهي ودروهي‪ ،‬ڪهڙي ڪڙم منڀھان تون‪،‬‬ ‫چڎلي تو چونئڏن مپان‪ ،‬ڇڇا کنئي ڇوهي؟‬ ‫تنهنڀي ِٺډ ٺوهي‪ ،‬هاهي ڊربي َٽ ۾‪.‬‬ ‫*‬ ‫ڑوڳ نه تون ٽڏ ڑوڳ ڪڄهڏ ڪنهن به نه ڪم ځو‪،‬‬ ‫ځهڙو ڀنگي روڳ‪ ،‬اڇلي َارن َيڏ تي‪.‬‬ ‫*‬ ‫ڑڳڻ‬ ‫ڈين‬ ‫چوهي‬ ‫ڀيال‬

‫څايا ڑوڳ‪،‬‬ ‫ڈاڙ‪ ،‬دلين‬ ‫چڎلي َء کان‬ ‫تولئه ڀوڳ‪،‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ٽاري ٽوهه ڈټي وڌين‪،‬‬ ‫دڏا‪ ،‬رڳين لڳئه روڳ‪،‬‬ ‫يون ڏين ها ځوڳ‪،‬‬ ‫ځڎا‪ ،‬ځِ َ‬ ‫ڈاڀيان ڈيم ڈڙي وئي‪.‬‬ ‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪46‬‬

‫*‬ ‫پڏين ځا پوڪا‪ ،‬ٻوگھا ڑوڳ ٻڌي ڇڎ‪،‬‬ ‫هوڪا‪،‬‬ ‫ڂڏامي‬ ‫ځابڀا‪،‬‬ ‫تنهنڀا‬ ‫ځيئڏي‬ ‫ِ‬ ‫ٺوڪندء ڪوڪا‪،‬‬ ‫ڒبڏ ۾‪،‬‬ ‫ڪُٺي بڍد‬ ‫ڈو ڈمڀھو تو ڪا‪ ،‬ڃاڊي کيپ کټي ا‪.‬‬ ‫*‬ ‫ٻيڻ وٺي ٻوٻا‪ ،‬ڈڙيا‪ ،‬ڈيڻ مټي‬ ‫نڏځا ڈٺئي نڪ تي‪ ،‬گارين ځا‬ ‫ُهل هوٻا‪ ،‬ڑټڪارون ڑوڳن‬ ‫هڏځا‬

‫وئين‪،‬‬ ‫گھوٻا‪،‬‬ ‫مپان‪.‬‬

‫*‬ ‫ڀاڙيا‪ ،‬تنهنڀا ڀا َء‪ ،‬تهبارون تاريڃ ۾‪،‬‬ ‫نگڏانا َء‪،‬‬ ‫نائون‬ ‫ځڍڏڏو‪،‬‬ ‫ځئڅو‪،‬‬ ‫چنو‪،‬‬ ‫بڏي بانڈ بُڏن ځي‪ ،‬و َ​َ‪ ،‬وکيڏ نه وا َء‪،‬‬ ‫اڳتي ِ‬ ‫܀ء ُاٽا َء‪ ،‬ڪنهنکي ڪوڙهه لڳي نه ځيئن‪.‬‬ ‫*‬ ‫ُمٺو‪،‬‬ ‫ُڈٺو‪،‬‬ ‫نالي ناهه ميار‪ ،‬ڈاڳيو نام‬ ‫ِ‬ ‫܀ء تيار‪،‬‬ ‫ځڍڏڏڪي ڌيار ڪي‪ ،‬تڏڪڻ‬ ‫څار ڪي‪ ،‬ڪوڙا ديڈ ڏدار‪،‬‬ ‫ڊادق ڪي ڈ ّ‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪47‬‬

‫هڏڪو‬

‫ٽنهنڀا‬

‫هار‪،‬‬

‫ٽائي‬

‫ٽيار‬

‫ڌڪار‬

‫ځا‪.‬‬

‫*‬ ‫انڌا ايڎو انڌ‪ ،‬ٽائڏ‪ ،‬ٽاٽي ڀيل ۾‪،‬‬ ‫ڪارونڀھڏ ځو ڪنڌ‪ ،‬ڪڙائين ٽيو ڪوٽ ۾‪.‬‬ ‫*‬ ‫گند‪،‬‬ ‫ڑوڳ نڇورو ڑوڳ پي‪ ،‬گيدي ڪيئه‬ ‫َ‬ ‫ڑڇا تنهنڀا ڑند‪ ،‬ڈاري َء ڈنڌ َلکي ورتا‪.‬‬ ‫*‬ ‫اڎمال‪،‬‬ ‫۾‬ ‫اڊل‬ ‫نڈان‪،‬‬ ‫مځض‬ ‫نا܀‬ ‫نه ڈڀ ”ڪالو“ ڪارڙا‪ ،‬نه ڈڀ ”܀܀“ ܀ل‪،‬‬ ‫ځنهن ځا ڒال ۽ ڂال‪ ،‬ڀال َول ڀلو ڈو‪.‬‬ ‫*‬ ‫او بي ننگا باڪا! ليڪا ڈڀ لنگھي چڪين‪،‬‬ ‫ڪوٽ ڪيئه اڒا‪ ،‬ڇٽڏ ِمٽ ڇني ڇڎيئي‪.‬‬ ‫*‬ ‫ڒهڏ ڪڏي باڪُو‪ ،‬ڪڍيئي ڳالهه ڒهار ڈان‪،‬‬ ‫تاڪُو‪،‬‬ ‫مچڏايئه‬ ‫پڏٽارڪڏ‪،‬‬ ‫تڙٽايئه‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪48‬‬

‫هو ځيڪو ڂاڪُو‪ ،‬راڅن ڈاڻ رڏيون ڪڏي‪.‬‬ ‫*‬ ‫تو ځو کيڎيو کيل‪ ،‬ان ځي اڳ اڳيان اپئي‪،‬‬ ‫واري ڪڻيون لڍنتون‪ ،‬وهن ځيڎو ويل‪،‬‬ ‫تولئه تئو‪ ،‬تيل‪ ،‬چنئڏي چنئڏي رکيو‪.‬‬ ‫*‬ ‫‪ ........‬چڎلڂور‪ ،‬ڃبڏ کڏ کڻي وئين‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫لوء کي‪.‬‬ ‫لچ‪ ،‬لڎور‪ ،‬܀تئه ټڪو‬ ‫ڈوئڏ‪،‬‬ ‫ّ‬ ‫*‬ ‫ِ‬ ‫ځوء ځا ځو ِه َت‪ ،‬ڪپي ډڏم‪ ،‬ڂيا ڪٺئي‪،‬‬ ‫او‬ ‫ناهو‪ ،‬نڏ‪ ،‬مادي ڪڏي‪ ،‬دئوڈ ڪيئه دولت‪،‬‬ ‫ڊدين ځي ڎڐت‪ ،‬لمځي ۾ لوڙهي ڇڎيئي‪.‬‬ ‫*‬ ‫ِ‬ ‫ځواء ځا ځوهت‪ ،‬څاڙي‬ ‫او‬ ‫ٻئي‬ ‫ڀڙوت‪،‬‬ ‫۽‬ ‫ڀاڙيو‬

‫څڀ‬ ‫ٻيلهه‬

‫څڏي وڄئي‪،‬‬ ‫ويا‪.‬‬ ‫ٻڏي‬

‫**‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪49‬‬

‫دادتان چوٿون‬ ‫ځنهنڀو هان ُء اميڏ‪ ،‬هوندو نان ُء هميڏ‪،‬‬ ‫ڪټيل ڒلب چٻو َدٻو‪ ،‬زنگيل ِټين ڋميڏ‪،‬‬ ‫ما ُرو‪ ،‬مال‪ ،‬مليڏ‪ ،‬هڙئي ُان ځي ُهوڈ ۾‪.‬‬ ‫*‬ ‫امڏ‬ ‫ٻٻڏ‬

‫کان‬ ‫مان‬

‫امڏ‬ ‫ٻٻڏ‪،‬‬

‫پين‪،‬‬ ‫پوهڏ‬

‫کٽڏ‬ ‫مان‬

‫کان‬ ‫پوهڏ‬

‫کٽڏ‪،‬‬ ‫پئي‪.‬‬

‫*‬ ‫تاڪائو تارا‪ ،‬ڪانڊن ټانڊن تي وځھان‪،‬‬ ‫ما ُرن ځا مارا‪ ،‬توکي اري ڈان اڌيان‪.‬‬ ‫*‬ ‫هڪڙي ڒهڏي ڪوٽ‪ ،‬ځھڙٽيون لکين ځھوٽڙيون‪،‬‬ ‫ٻُڍن ۾ ٻاڪار پي‪ ،‬ٻارن ۾ ٻڏڙوٽ‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ڳٽ ٽيا‪َ ،‬اڌ گيدا اڌڙوٽ‪،‬‬ ‫ڳاڙهن ځوڌن‬ ‫ماههن ۾ ڑڙڑوٽ‪ ،‬ڑورو ماڳ ڑڏيو وڄن‪.‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪50‬‬

‫*‬ ‫هڪڙي هوڏي ڪوٽ‪ ،‬لکين ځھوٽيون ځھيڙيون‪،‬‬ ‫ڀټن تان ڀاڳيا اپيا‪ ،‬گھڏن منڀھان گھوٽ‪،‬‬ ‫ڪوټن ۾ ڑڙڑوٽ‪ ،‬ڌرتي هاڻ ڌٻي ٽئي‪.‬‬ ‫*‬ ‫اوڇڏو ڈگھو‪ ،‬اديون ايڎو ڪونه هو‪،‬‬ ‫َټټي ټڪڏا پي ٽيو‪ ،‬ڏري ڏيهه ڏگھو‪،‬‬ ‫هڪ هڪ ڈمڀھه اگھو‪ ،‬ڈارو لوڪ ڈگھو گھڻو‪.‬‬ ‫*‬ ‫ڪڅ‪ ،‬ائين امڏ ڎام ۾‪،‬‬ ‫ڪا ځا ڪڏي‬ ‫ّ‬ ‫ڌڅ‪ ،‬دوکي ځا ڌڌڪا ڪڏي‪.‬‬ ‫ڌڪيئه ڈڅي‬ ‫ّ‬ ‫*‬ ‫ڪڅ‪ ،‬گھڙئين ڒومي ڪاڅ ۾‪،‬‬ ‫ڪاځا ڪڏي‬ ‫ّ‬ ‫لڪيو لڪيو ڎام ځي‪ ،‬امڏ ُلټين َل َڅ‪،‬‬ ‫توتي ڇايون ڇڅ‪ ،‬راکو پي‪ ،‬رکون ڀڃين‪.‬‬ ‫*‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪51‬‬

‫ڪاځا ڪڏي ڪڅ‪ ،‬ڌرتي َء تي ڌاڙا ڪيئه‪،‬‬ ‫ٽٺيان تنهنڀي ٽڅ‪ ،‬امڏ اهي ڎوام ځي‪.‬‬ ‫*‬ ‫ُاٺ مپان ا۾ر‪ ،‬چڙهيو‪ ،‬ډڏ مپان ډيڋان‪،‬‬ ‫انگين‪ ،‬ڎڊوين‪ ،‬لڳڻين‪ ،‬اکيندي انڇان‪،‬‬ ‫هونئن ڈڄو ڂيوان‪ ،‬بگھڙ کان بچڙو گھڻو‪.‬‬ ‫*‬ ‫هام‪ ،‬چوري چانگي تي چڙهيو‪،‬‬ ‫هڻي ڪُڌو‬ ‫َ‬ ‫انهن تي ڂمال هالن‪ ،‬لڳا ځيڪي ܀م‪،‬‬ ‫ڌرتي َء ځي ڌاڙيل کي‪ ،‬ڎادل ڈمڀھن ڎام‪،‬‬ ‫څمڻ ويلي څام‪ ،‬مڏين ها ته مبارڪون‪.‬‬ ‫*‬ ‫ڎمڏ‪ ،‬ڑوڳ ۽ ُاٺ‪،‬‬ ‫ڪامڻ وڌي ڪاٺ‪،‬‬

‫ټنهي ځي ټڪڇاٺ‪،‬‬ ‫مارو وڌا مامڏي‪.‬‬

‫*‬ ‫ُهوڈ ڪڏي هوڏ‪ ،‬ٽائڏ ڏي ٽلټو‬ ‫܀ڏلي َء‬ ‫مان‪،‬‬ ‫ڈٿ‬ ‫ڈڃاتائين‬ ‫هڈايائين هوډ ڈان‪ ،‬ڪڏهو وڏي‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ڪيو‪،‬‬ ‫لوڏ‪،‬‬ ‫ڪوڏ‪،‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪52‬‬

‫ڌاڙو‬

‫هڻي‬

‫ڌوڏ‪،‬‬

‫ڀټون‬

‫اڅ‬

‫ڀيلي‬

‫ويو‪.‬‬

‫*‬ ‫ُهڎي َء ڈاڻ هميڏ‪ ،‬ڪڎي ڪڏهي تي چڙهيو‪،‬‬ ‫چهڏو چوراهو ڪڏي‪ ،‬منهن ڑيڏايو ميڏ‪،‬‬ ‫بچڙو بدڋميڏ‪ ،‬ڌرتي َء تي ڌاڙا هڻي‪.‬‬ ‫*‬ ‫ٽاکڙي‪،‬‬ ‫چڙهيو‬ ‫ٽڎي‬ ‫ها‪،‬‬ ‫وڏي‬ ‫هڻي‬ ‫کنٿي کنئين کوه تان‪ ،‬ڈتي ڌرتي َء ڈام‪،‬‬ ‫مڅي ويو ملڪ ځي‪ ،‬ڪنڊ ڪنڊ ۾ ڪهڏا‪،‬‬ ‫َم َن َهن ۾ ماتام‪ ،‬مځلن ۾ موځون متيون‪.‬‬ ‫*‬ ‫ُڎمڏ‪ُ ،‬اٺ ۽ ڑوڳ‪ ،‬ملي ڪئي مډلځت‪،‬‬ ‫ڂاڪم هوندو‪ ،8‬هٿ ۾‪ ،‬هيڪاندي هيبت‪،‬‬ ‫ڑڇي ڑوڳ کنئي ککي‪ ،‬کوټي کڏيبت‪،‬‬ ‫بوتي‪ 9‬ڀلي َء ڀَت‪ ،‬ڈئونڪو ڈمڀھيو ئي نه پي‪.‬‬ ‫*‬ ‫‪ 8‬هوهدو ‪ :‬ملڪًت‪ ،‬ڌن‪..‬‬ ‫‪ 9‬بوت ‪ُ :‬اٺ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪53‬‬

‫َمت‪،‬‬ ‫ُاٺ‪ ،‬مڙني ڈټي‬ ‫ڎمڏ‪ ،‬ڑوڳ ۽‬ ‫امڏ ڪُٺو ڎدل‪ ،‬هن گھوگھاټي ڏيڏت‪،‬‬ ‫گونگي ځي هي گت‪ ،‬ځيڪي ځت گ ُھڏي ڪڏي‪.‬‬ ‫*‬ ‫”هيڎو ڍلم ذليل“‪ ،‬ڑټڪاريائين ڑوڳ تي‪،‬‬ ‫راځا رهبڏ راڅ ځو‪ ،‬دل ۾ کوڙ دليل‪،‬‬ ‫ايڈ اڀڏي اکَ ۾‪ ،‬ڎورت ُات ډڪيل‪،‬‬ ‫ڎمڏ مڇت ڎليل‪ ،‬ڒهڏي مهڏي َء تي چڙهيو‪.‬‬ ‫*‬ ‫چئونڪي ڏيندڙ چور‪ ،‬ٽائڏ تي ٽهڏو ڏئي‪،‬‬ ‫تاڙي ڊيلون َٽ ځون‪ ،‬ماري کائڏ مور‪،‬‬ ‫ځاڏي کوهڏ‪ ،‬کوهيون‪ ،‬تاڏي ڏاگھي ڏور‪،‬‬ ‫ځنبي زورازور‪ ،‬ځنهن کي اکي ُځ ِ‬ ‫وء ۾‪.‬‬ ‫*‬ ‫چڙهي ڏاگھي ڏاَ تي‪ ،‬رکوالو رهڐن‪،‬‬ ‫ڪارن ڪوټن ځو ڈڄڻ‪ ،‬ديڇن ځو دډمن‪،‬‬ ‫اوڙهي چوڏو هڏڻ ځو‪ ،‬چت رکي چيتن‪،‬‬ ‫ا ِمڏ ا ّمارو پيو‪ ،‬ڈمڀھو ڪو ڈمڀھن‪،‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪54‬‬

‫اندر‬

‫۾‬

‫ويڌن‪،‬‬

‫ٻاهڏ‬

‫ٻولي‬

‫ٻاځھه‬

‫ځِ ي‪.‬‬

‫*‬ ‫ڏڊب ځو ڏاډو‪ ،‬مپان ڏاڊب ڏيظ ۾‪،‬‬ ‫کڏ ځي ڃام ڃيال ۾‪ ،‬ڃوب ڪيئين ڃاډو‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫هوء هنځ ۾‪.‬‬ ‫لڙڪيل هو ܀ډو‪ ،‬هن ليکي‬ ‫*‬ ‫َوَو پي ڊونڊو‪ ،‬ويٺو َاټي ُاٺ تي‪،‬‬ ‫اڳئين ځت ځي اوٽ ۾‪ ،‬اڳتي پي اونڌو‪،‬‬ ‫مپان ڀئو ڀُونڊو‪ ،‬متان لوڪ لکي وٺي‪.‬‬ ‫*‬ ‫کلندي ٽڏي کوهه تان‪ ،‬کنئي ڀوت کنٿي‪،‬‬ ‫اوندهه ۾ اهي وڌي‪ ،‬انڌي‪ ،‬ځوت ځنٿي‪،‬‬ ‫ڏوپي‪ ،‬ڏيهه ڏنٿي‪ ،‬ڪوڙهيو ِلڪو ڪوٽ ۾‪.‬‬ ‫*‬ ‫ځھٽ هڻي ځھڙٽي‪ ،‬ځھِڏڪي باز بکئي کنئي‪،‬‬ ‫ِٽتڪڙي تڙٽي‪ ،‬چنبن‪ ،‬چهنبن وچ ۾‪.‬‬ ‫*‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪55‬‬

‫ڪنگ ځھټي ڪڏڙي‪ ،‬ما ِري ځھڙٽي‬ ‫ُمنهن تي ماريندي رهيڈ‪ِ ،‬گڦ ڀڏي‬ ‫ڀاڪڏ ځھڀھڙ باهه ځو‪ ،‬ٽاڈن ۾‬ ‫ُڈڏت اڏي‬ ‫َڈتي‬ ‫درد ڀڏي ُدرڙي‪،‬‬

‫ماروي‪،‬‬ ‫گُڏڙي‪،‬‬ ‫ٽُڏڙي‪،‬‬ ‫وئي‪.‬‬

‫*‬ ‫اڳھڏون اځي‪ ،‬هينئڏ ڑپڪي ڑند ۾‪،‬‬ ‫ڈوگھي ځڪڙي ڈورمي‪ ،‬ٽهڏن ۾ ٽاځي‪،‬‬ ‫رهڐن رواځي‪ ،‬اوچي وٿ ونگي وڌي‪.‬‬ ‫*‬ ‫ٻڏوٽئي ځو ٻڪ‪ ،‬ٽاهي َء ٽياڈو ڪونه هو‪،‬‬ ‫ڈڪيو پي ڪنهن ڈيڪ لئه‪ ،‬هن ځي هٿ ځو ٻُڪ‪،‬‬ ‫گھاگھڏ هيٺيان گھور ڈان‪ ،‬ڏڈڻ لڳو ُڏڪ‪،‬‬ ‫چيلهه ڈنهي چهبڪ‪ ،‬ځھڪي‪ ،‬واگھه ځھټي ويو‪.‬‬ ‫*‬ ‫َڑڏ‪ ،‬کڇي هيڏو کائڏان‪،‬‬ ‫ويو ڑو ُرو َء‬ ‫ماهڪ موتي َء ڈان پيو‪ ،‬ڪيڎو ڒيڈ ڒهڏ‪،‬‬ ‫اڄا تائين پڏ‪ ،‬تڍديون ڈهندو پو اچي‪.‬‬ ‫*‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪56‬‬

‫ڪارو ڪاريهڏ‪ ،‬ڏنگي ڏاتون ڏيهه ځون‪،‬‬ ‫نه ڪا چيلهه چٻي پيڈ‪ ،‬نه ڪو ڪُټيڈ ڪ َُڏ‪،‬‬ ‫ويڏي تنهنڀو ور‪ ،‬لهندو‪ ،‬لوڙهه مپان اپئي‪.‬‬ ‫*‬ ‫روز اور ڎمڏ‪ ،‬زوري َء کنئي ځنهن ماروي‪،‬‬ ‫هيڎي ڀنٿي َء ڀ ُ ِ‬ ‫ونء ځو‪ ،‬ڀينڏ ڪهڙو ڀڏ‪،‬‬ ‫نه ڪو ِڀټون ڀڙڪيون‪ ،‬نه ڪو ٻڏيو پڏ‪،‬‬ ‫هڏهڏ ڇو نه ڒهڏ‪ ،‬ڌاڙا ديهن تي هڻي‪.‬‬ ‫*‬ ‫مون ڀانيون ماههو ُاڄو‪ ،‬کٽڏ ٽياريم کيڏ‪،‬‬ ‫هڻي ڏنگ هميڏ‪ ،‬کائڏ کي کائي وڌو‪.‬‬ ‫*‬ ‫رڂم نه ايو راڈ‪ ،‬ځيڎيون ٽنهنڀي َء ځند کي‪،‬‬ ‫مون ڈمڀھيو مڀبور کي‪ ،‬تڙٽايو ا تاڈ‪،‬‬ ‫اندر ۾ ابليڈ هو‪ ،‬ٻاهڏ ماهھو َء ماڈ‪،‬‬ ‫ڪاريهڏ تي ڒياڈ‪ ،‬متان ڪا موڳي ڪڏي‪!.‬‬ ‫*‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪57‬‬

‫ماري‪ ،‬ما َر‬ ‫ايڎا ڇهند‬

‫َم َهل‪ ،‬ٻهڏئون ٻهڏوٽو گھڻو‪،‬‬ ‫ڇهل‪ ،‬ڈادا ڑاپا ڈنگھڏين‪.‬‬

‫*‬ ‫اهڙي ريت َا َه َل‪ ،‬ڏڈڻ ۾ ڏيهي لڳي‪،‬‬ ‫ڪوڙن‪ ،‬ڪوڙَن تي ڪڎهن‪ ،‬ڪڀي ڪين ڪهل‪،‬‬ ‫مليم داڳ َد َه َل‪ ،‬اڇيم اب اٻاځھه کي‪.‬‬ ‫*‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪58‬‬

‫سائي‬ ‫َ‬ ‫موڳٽ‪،‬‬ ‫ماروي‬ ‫ڈڏتيون ٽهڏين َء َڈ َٽ‪ ،‬ڈوچين ها َڈ َو َڈ َو دڐڍا‪.‬‬ ‫لهڏائين ها ُلنب کان‪ ،‬گھٽ ۾ گھٽ گھونگھٽ‪.‬‬ ‫ڈُن ڪڏي‪ ،‬ڪوڙ هئي َڇٽ ځي َڇٽ‪.‬‬ ‫ُڈنگھين ها ُڈون ُ‬ ‫ڍاهڏ ڍالم پيو ٽون‪ ،‬توڙي ڀاڈن ڀَٽ‪.‬‬ ‫ٽڏوڙين ها ٽاپ ځي‪ ،‬کوټي َء اک ځي َاٽ‪.‬‬ ‫اڇيئه َځ َل اځل کي‪ُ ،‬اٻهڏي ځھٽ ٽٽ‪.‬‬ ‫ٽاڻ کڻي ٽهنوار تو‪ ،‬ڳاټي ٽاتا ڳٽ‪.‬‬ ‫ڈوچين ها َڈ َو َڈ َو دڐڍا‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪59‬‬

‫سائي‬ ‫ِ‬ ‫ڀونء څڻي‪ ،‬کنٿي ڏاَ کڻي‪،‬‬ ‫ڀمٿي‬ ‫واڪا ڳوٺن کي ڪندي‪،‬‬ ‫ټوټا ڪوټڻ کي ڪندي‪.‬‬ ‫تاتي ڪنهن تاهوت ڈان‪ ،‬ٽائڏ ٽَدمڻي‪،‬‬ ‫ٽئي ځنهنڀي ٽيڏ تي‪ ،‬ٽڏ ځي ڪانه ٽڻي‪،‬‬ ‫ڈهڻي ڈورهيه نينگڏي‪ ،‬ويتڏ وٿَ وهي‪،‬‬ ‫اڳيان اڀڏي ڏاَ ځي‪ ،‬هيڎي هام هڻي‪،‬‬ ‫تڙٽي تڏمن ۾ ځتي‪ ،‬ڪانهي تڏڈ ڪڻي‪،‬‬ ‫ڪڅو ڪُڏڪيئن ڪندي‪ ،‬هو َء ځا پڏ_پڻي‪،‬‬ ‫َڈٺئين ڀا܀ ڈامهان‪ِ ،‬ڑټيڈ ڪانه ڑڻي‪،‬‬ ‫ڈوڀ ”بڂار“ ڈنڌ کي‪ ،‬ڏيندو ڏيهه_ڌهي‪،‬‬ ‫واڪا ڳوٺن کي ڪندي‪،‬‬ ‫ټوټا ڪوټن کي ڪندي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪60‬‬

‫سائي‬ ‫ُمور نه کاتي مات اديون‪،‬‬ ‫ڏهڏن‪ ،‬ډهڏن‪ ،‬ڏونگڏن‪.‬‬ ‫چوراهن تي هوڪڏا‪ ،‬لوهيڙن ۾ ܀ت اديون‪،‬‬ ‫ڏيهان ڏيهه مڃي وئي‪ ،‬ڏوپيئڙن ځي ڏات اديون‪،‬‬ ‫تنبيا ڪنڌ ڪڏوڙ ځا‪ ،‬ڪنبيا درځن ڪات اديون‪،‬‬ ‫هارئي امڏ وات ۾‪ ،‬هاهي ا هيهات اديون‪،‬‬ ‫ازادي ”اڈتاد“ کي ڈوڀ ڏني ڈوڏات اديون‪،‬‬ ‫ڏهڏن‪ ،‬ډهڏن‪ ،‬ڏونگڏن‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪61‬‬

‫سائي‬ ‫راهون ڳائن راڳ‪،‬‬ ‫چنئڏا ماهن چاڳ‪ُ ،‬اپن ځي ما ُرو منهنڀا!‬ ‫ِ‬ ‫ڀونء ڀلڙ ځا‪ ،‬ځبل ځيڎا ڀاڳ‪،‬‬ ‫ڀينڏ ٽنهنڀي َء‬ ‫ڏين ڈهاڳ‪،‬‬ ‫ڈانوڻ‪ ،‬ڈياري ڈيم مٺي َء کي‪ ،‬ڈاگڏ ِ‬ ‫ڀٽ ڀٽ تان بڏباديون لوڌيون‪ ،‬موځون ماهن ماڳ‪،‬‬ ‫ڪاټي وڄبا ڒيد ڏکن ځا‪ ،‬ځھاڳي وڄبي ځھاڳ‪،‬‬ ‫ځڏ پڏ ځا ځنڇار وڌايون‪ ،‬ڌوئون تڏ ځا داڳ‪،‬‬ ‫هاهي ٽنهنڀي هٿ ۾ هوندي‪ ،‬واڈ ورن ځي واڳ‪،‬‬ ‫ڈاپي پيندي ڈوچ ”بڂار“‪ ،‬ځيتيون ڏيندي ځاڳ‪،‬‬ ‫اپن ځي مارو منهنڀا‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪62‬‬

‫دادتان پنجون‬ ‫ور مان ونگي ِهت‪ ،‬لچان تاريڪون تڪي‪،‬‬ ‫پڏ ۾ ٻَڌي ِپت‪ ،‬ٽڪي ريت ٽهنوار ڈين‪.‬‬ ‫*‬ ‫ٻانهون ۽ ٻڏوڙٽ‪ ،‬ٽهڏن ۾ ٽُوريا ويا‪،‬‬ ‫اوتارن ځي اوٽ‪ ،‬ٽاپاريون ٽلڀن ٽيون‪.‬‬ ‫*‬ ‫هي ځي ڒهڏي ڪوٽ‪ ،‬ڪوټن ڪيئي ڪنگڏا‪،‬‬ ‫ڪنگڏن ۾ ڪنڌڙا‪ ،‬ڀانڊا‪ ،‬ڪڏنگھا بڏځ ۾‪.‬‬ ‫*‬ ‫هڪڙو‬ ‫هڪڙو‬

‫انڌ_اڏو‪ ،‬ٽالي ڪَوڙيئن ڏوځھڏا‪،‬‬ ‫ُڈو َر هڐار‪.‬‬ ‫ٽيٽ وڏو‪ ،‬ڈانڍي‬

‫*‬ ‫اڳي ڪارا ڪوٽ‪ ،‬هاهي ڳاڙهيون ماڙيون‪،‬‬ ‫چڙهي چڙهي چوٽ‪ ،‬ٽاٽي ڪڏندا ٽٽ تي‪.‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪63‬‬

‫*‬ ‫مان ځي مځلين لوڌځان‪ ،‬مانُ ڪڏيان‪َ ،‬مڏڪان‪،‬‬ ‫ِٽڃڏي ۾ ِٽيلي لڳان‪ ،‬ځھنگل ۾ ځڏڪان‪،‬‬ ‫ڪڇ رڈي ڪڏڪان‪ ،‬ڑپڪي نڪڏان ڑند مان‪.‬‬ ‫*‬ ‫ِهتان هٿ کڻي ِکالن‪ ،‬کائڏ تان نه کڻان‪،‬‬ ‫ځني ځياريو ځندڙو‪ ،‬تني ڪاڻ تڻان‪،‬‬ ‫ويڙهيڅن وهان‪ ،‬مڏڪان‪ ،‬مځلين لوڌځان‪.‬‬ ‫*‬ ‫اڳي ځا ازاد‪ ،‬ڀينڏ هاهي بند ۾‪،‬‬ ‫ُهئي‪ ،‬بَدن وٽ بڏباد‪،‬‬ ‫ادن وٽ اباد‬ ‫ځتي دڎويٰ‬ ‫داد ځي‪ ،‬اتيئي بيداد‪،‬‬ ‫ڀينڏ هي بڎداد‪ ،‬هي ِڻي ڏاَن هٿ ۾‪.‬‬ ‫*‬ ‫”هئڻ تنهنڀو هيتڏو“‪ ،‬ڏهاڙي ڏين َڏ َر‪،‬‬ ‫ِڏنا ڀ ُ ِ‬ ‫ونء ڀلن کي‪ ،‬ځنم ځنم ځا ڀڏ‪،‬‬ ‫ځيتڏ پاها پَڏ‪ ،‬تيتڏ مات نه ماروي‪.‬‬ ‫*‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪64‬‬

‫ماههو َء ذات مڏي مگڏ‪ُ ،‬ان ځي ڏات َامڏ‪،‬‬ ‫ٽڏي تيڏ_اځل کان‪ ،‬ٽيار_ٽکي َء ځا ٽَڏ‪،‬‬ ‫موڈي مائو موځ ۾‪.‬‬ ‫ځيتڏ بځڏ‪ ،‬بڏ‪،‬‬ ‫ٰ‬ ‫*‬ ‫ٽڅان ٽڄڏان بند ۾‪ ،‬ڪڙهان ڪين ڪچان‪،‬‬ ‫ُلئن ُلئن منڀھه لچان‪ ،‬ٽچان کائڏ ڃيڏ ڈان؟‬ ‫*‬ ‫ماروي‪،‬‬ ‫ماههن‬ ‫ڏٺي‬ ‫ايندي‪،‬‬ ‫اڳهڏون‬ ‫ويڏي َء وٽ ويندي‪ ،‬وري ڪانه‪ ،‬رتون وريون‪.‬‬ ‫*‬ ‫اڳهڏون ائي‪ ،‬ځ ُھڙ ۾ بڀلي ځڏڪندي‪،‬‬ ‫ڈهڻي ڈڏتين ڈٿ ۾‪ ،‬ٻانهين ۾ ٻائي‪،‬‬ ‫ڑورو َء ڑپڪائي‪ ،‬لوهو َء ۾ لچندي وڄي‪.‬‬ ‫*‬ ‫لڎندي‪ ،‬لمندي‪ ،‬لڅڪندي‪ ،‬اڳهڏون ائي‪،‬‬ ‫کلندي‪ ،‬کڙندي‪ ،‬کڅڪندي‪ ،‬وڈندي ڈڏهائي‪،‬‬ ‫ڏاَائي َء ڏائي‪ُ ،‬رئندي رڙندي ٽئي وڄي‪.‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪65‬‬

‫*‬ ‫اڳهڏون نڪتي‪ ،‬گھونگھٽ ڈاڻ گھڙا کڻي‪،‬‬ ‫َڈتي‪ ،‬ڈالمت ٽهتي‪،‬‬ ‫ڈاٺيڪن تائين‬ ‫تُڏم ڏنٿي َڈڏتي‪ ،‬موټي ڪانه مندون وريون‪.‬‬ ‫*‬ ‫څارين ۾ څائي‪ ،‬ٽڀھي څارين ۾ ائي‪،‬‬ ‫ٻيڏين ۾ ٻاٻيهڙا‪ ،‬ٻيڙين ۾ ٻائي‪،‬‬ ‫ڈائي پي ڈا ئي‪ ،‬ڳاڙهي ځيڪا ڳوٺ ۾‪.‬‬ ‫*‬ ‫هيو‪،‬‬ ‫ڈويڏو‬ ‫ڈاځھڏ‬ ‫انڌارو‪،‬‬ ‫هينئڏ‬ ‫ڪاڏي ٽهڏين ٽهڏ ويو‪ ،‬ڈورځ ڈونهارو‪،‬‬ ‫ڒبڏ کان ڪارو‪ ،‬اندر ڎمڏ ڪوٽ ځو‪.‬‬ ‫*‬ ‫پورو اڳ ۾ پڏ‪ ،‬هينئڏ ڪاريون ڪوٺڙيون‪،‬‬ ‫هيڏون ِکلڻ کيت ځو‪ ،‬تنهنڀو ڏڈڻ َڅ ُڏ‪،‬‬ ‫ځو‪.‬‬ ‫َڏ ُر‪ ،‬وڏو ڏ َ​َ ا‬ ‫ننڍو تنهنڀو‬ ‫*‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪66‬‬

‫ٽهنوارن وٽ ٽڏ‪ ،‬هيل هميڏن هڅ ۾‪،‬‬ ‫ڪوڙا تنهنڀا ڪنگڏا‪ ،‬ڪوڙو تنهنڀو ڪ َُڏ‪،‬‬ ‫ڈڅائي َء ځو ِڈڏ‪ ،‬ڪټئي ڪټبو ڪينڪي‪.‬‬ ‫*‬ ‫ٽ َ َون تي ٽڏدا‪ ،‬چانڊوڪي چئونڪي اندر‪،‬‬ ‫ڈنگھڏ ۾ ڈوگھيون بتيون‪ ،‬تڏم ۾ تڀال‪،‬‬ ‫ب َ ُڏ‪ ،‬توکان بنگال‪ ،‬ڈئو ڀيڏا ڈهنڀو اپم‪.‬‬ ‫*‬ ‫ڪوټن تي ڪنگڏا ُاڀا‪ُ ،‬اها َء کي اوچڏ‪،‬‬ ‫هيڏون ٽهڅن هت ځڎهن‪ ،‬ڇاهن دريون‪ ،‬در‪،‬‬ ‫اهڙا ڳڙهه ڎمڏ‪ ،‬اڏيا اوندهه واڈڋي‪.‬‬ ‫*‬ ‫ٽڏکيو ٽاٽن ٽاڻ‪ ،‬ڈت تنهنڀو ڈورمي‪،‬‬ ‫ڪڇ ۾ کُتيون ڪندريون‪ ،‬ڈينو ڈچ ڏي تاڻ‪،‬‬ ‫رڳون رتوڇاڻ‪ ،‬ميچون‪ُ ،‬مهڙ مليڏ ڏي‪.‬‬ ‫*‬ ‫ڪهڙي ڒات َ​َل ڪاڻ‪ ،‬موتُو ڒبل مڏي ُچڪڈ‪،‬‬ ‫بندوڒون بيڈڪ ڀڏيو‪ ،‬ٻاري ڇوڙيو ٻاڻ‪،‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪67‬‬

‫ِ‬ ‫ڀونء ڀلوڙ کي‪.‬‬ ‫ِڀټُن َلټڀِ ي ڀاڻ‪ ،‬ڏينديڈ‬ ‫*‬ ‫ڪوټن‪ ،‬ڪوهن‪ ،‬ڪُن‪ ،‬ونگيون رڳون وينگڇون‪،‬‬ ‫ِڀټن کان ڀنٿور تئين‪ ،‬ڀينڏ ڀُن ئي ڀُن‪،‬‬ ‫َڈٺي‪.‬‬ ‫ٽلئه ٽائي ٽُن‪ ،‬ڌرتي َء ڌاڙ وڏي‬ ‫*‬ ‫مارئي منڀھه مليڏ‪ ،‬ههڙي هاڪ نه هووهي‪،‬‬ ‫ڒلڍي ۾ ڪڙځي وئي‪ ،‬وڌ َء ڍلم زنڀيڏ‪،‬‬ ‫ٽټن تي ٽکڙي وئي‪َ ،‬ڈتي َء ُڈڏهي ِهيڏ‪،‬‬ ‫ُاهي هيځ هميڏ‪ ،‬لوئياري ܀هي ڪپي؟‬ ‫*‬ ‫ِ‬ ‫لوء‪ ،‬هڀي ها ځي هيځ ۾‪،‬‬ ‫لوئياري ۾‬ ‫ِ‬ ‫ٽوء‪،‬‬ ‫ٽکين ۾ کيڎي ٽيار ڈان‪ ،‬ٽټين ٽڪا‬ ‫ِ‬ ‫هوء‪،‬‬ ‫ههڙي منڌ هتي ڪا‪ ،‬تنهنڀي هاڪ نه‬ ‫ِ‬ ‫ڪوء‪ ،‬ځيڪو ماهيو ماروي َء‪.‬‬ ‫مان نه څاهي‬ ‫*‬ ‫پاريليون ۾ پڏ‪ ،‬ڪهڙي ليکي ڪيتڏيون‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ڀونء ڀتڏ‪،‬‬ ‫کڙا کوڙ ڏهڏ ۾‪ ،‬ڈاري‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪68‬‬

‫ڌانڌولي ځا ڌر‪ ،‬چمڪي چوٽ چڙهي وئي‪.‬‬ ‫*‬ ‫پاريليون ۾ پڏ‪ ،‬ڪيئي اهن ڪامڻيون‪،‬‬ ‫ڪونڀون کوڙ ٽهاڙ ۾‪ ،‬تڏ ۾ مور ولڏ‪،‬‬ ‫ٽڏ ځنهن ٽاتا ٽڏ انڀي اور اڏام پي‪.‬‬ ‫*‬ ‫ڪُني رځھي ڪوڪ‪ ،‬ٽلټي ٽاٽ وځھان‬ ‫هي ځا ٻڙڪي هان َء ۾‪ ،‬هيڎي ڈاري‬ ‫ڑپڪي نڪتي ُڑوڪ‪ ،‬ڪوټن ِڪيهه ُرڪي‬ ‫*‬ ‫څارين‬ ‫اَيم‬ ‫وڏي‬ ‫اديون‬

‫ته ڇا‪،‬‬ ‫ُهوڪ‪،‬‬ ‫ڪپي‪.‬‬

‫۾ څايڈ ڎمڏ‪ ،‬تنڀيڈ‪ ،‬تيليڈ‪ 10‬ت َ​َڏ‪،‬‬ ‫وانڍن ويئڏن‪ ،‬پڃيم پڏ ځي ڌر‪،‬‬ ‫ُ‬ ‫واڈ وکڏ‪،‬‬ ‫پيڈ ويڙهه ۾‪ ،‬ووڙي‬ ‫َ‬ ‫ا سء اگڏ‪ ،‬بتي بنڀي پي ځالن‪.‬‬

‫*‬ ‫ٽلئه ٽاور ٽُور‪ ،‬ويڙهيڅين ونڊيان ته ڇا‪،‬‬ ‫تاڄي ٽيټي تاڻ ۾‪ ،‬ڈڏتيون مونوٽ ُڈو ُر‪،‬‬ ‫‪ 10‬تًلًس ‪ :‬تًل مکى وئًس‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪69‬‬

‫چاهت چڪنا چور‪ ،‬ځيڎيون ڪوڏ ڪپان ڪڏيان!‬ ‫*‬ ‫ا سء نه اڪيلي‪ ،‬ڀليو اهين ٻوگھال‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ڀونء ڈڄي ڀيلي‪،‬‬ ‫ڀمٿي کمٿي ڀُوت تو‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ڇڎيندء ڪوٽ ۾‪.‬‬ ‫ٻيالئي ٻيلي‪ ،‬ڪين‬ ‫*‬ ‫ا سء نه اڪيلي‪ ،‬ڇولي ڈائڏ ڈيڏ ځي‪،‬‬ ‫ڇا تو ڈمڀھي ڈومڏا‪ ،‬ڇوري يا ڇيلي؟‬ ‫۾‪.‬‬ ‫ځھول‬ ‫ٽائڏ‬ ‫ٽلي‬ ‫البيلي‪،‬‬ ‫مان‬ ‫*‬ ‫ڇني ڪلهه ڇولي‪ ،‬ڈنڌو تنهنڀي َء ڈيڏ کان‪،‬‬ ‫ُڈڪي تتي ريت تي يا گڎون َء ۾ گولي‪،‬‬ ‫ڳنوانن ڳولي‪ُ ،‬ڈڏڪي ٽنهنڀي ڈمنڊ ځي‪.‬‬ ‫*‬ ‫ڳُڀھا تنهنڀا ڳڙهه‪ ،‬ڌر ځي ِڌي َء ڏنٿين پا‪،‬‬ ‫ُلټن ل َڅ انهن ځي‪ ،‬ځيڪي لڳن لڙهه‪،‬‬ ‫ڏڈيو ننڊ نٿاڳ ځي‪ ،‬هئه هئه وڈان هڙهه‪،‬‬ ‫ما ُرو ڇو پيا مڙهه‪ ،‬مارڳ ڪيئن مڑام پيا؟‬ ‫*‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪70‬‬

‫دانگئزن جي دام‬ ‫ڈام‪ ،‬ځيڪو ڈاڙي‪ ،‬ڈو ڈڙي‪،‬‬ ‫ڈنڌو تنهنڀي‬ ‫َ‬ ‫ڳلو ڍالم راڳ ځو‪ ،‬ٽڪڙيندا ڪهڏام‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫۾‪.‬‬ ‫ڎيډ‬ ‫ا ِمڏ‬ ‫اچي‬ ‫ماتام‪،‬‬ ‫ماريندء‬ ‫*‬ ‫ڏاَ نيٺ ڏري‪ ،‬ځيڪو ڏري ڏيهه‬ ‫ځهڙي اپ ڪڏي‪ ،‬اهڙي پئي ُان‬

‫کي‪،‬‬ ‫ڈان‪.‬‬

‫*‬ ‫ڍالم باهه ڀڏي‪ ،‬ذري ذري ڍلم ۾‪،‬‬ ‫تنهن کان ڇڎيون ڏاَ کي‪ ،‬تئي َء منڀھه تَڏي‪،‬‬ ‫وري ڪين وري‪ ،‬ڏاَو منهنڀي ڏيهه ڏي‪.‬‬ ‫*‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪71‬‬

‫ڈام‪ ،‬مڏهي ناهي ڈومڏا‪،‬‬ ‫ڈنگھارن ځي‬ ‫َ‬ ‫ازل ابد کان اڳي‪ ،‬ماروئڙن ځي مام‪،‬‬ ‫اڃتتام‪،‬‬ ‫اتي‬ ‫چڪو‪،‬‬ ‫پي‬ ‫ليکي‬ ‫امڏ‬ ‫اڳي‪.‬‬ ‫گھڻا‬ ‫ڎام‬ ‫اڄا‬ ‫ناڪام‪،‬‬ ‫نناوان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫*‬ ‫ڃوډ پيو ڃان ڃڏي‪ ،‬ڪڏي ڪڏنگھڏ‪ ،‬ڪوٽڏي‪،‬‬ ‫نه ڪا دل وٺي ڈگھيو‪ ،‬نه ڪا دل ځي ديد‪،‬‬ ‫ِٽنڊو ٽُو ِر ٽليد‪ ،‬توکان ٽڏيت نه ٽوربي‪.‬‬ ‫*‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪72‬‬

‫خوابن جي خوذبو‬ ‫منهنڀي ڈٽني ٽنڌ ۾‪ ،‬ڏٺا اوٺيئڙا‪،‬‬ ‫هونگارون بيگاهه ۾‪ ،‬ڏهڏن ۾ ڏيئڙا‪،‬‬ ‫لڳهه مان ليئڙا‪ ،‬تارا تڪن ڊاڳ ڏي‪.‬‬ ‫*‬ ‫ڏٺم ڏوپيئڙا‪ ،‬ڈٽني ۾‪ ،‬ڈاڀيان ځيان‪،‬‬ ‫ڳائن راڳ رچي مڅي‪ ،‬ځوڌا ځانيئڙا‪،‬‬ ‫ځھولن روهيڙا‪ ،‬اځايون هيڏون گھليون‪.‬‬ ‫*‬ ‫ِ‬ ‫ڃوډبوء‪ ،‬واڈي ڈال ڊديون‬ ‫ڃوابن ځي‬ ‫ڈمي ڈاٺ ڪَٺا ڪيا‪ ،‬ڈانگين ܀پي‬ ‫ِ‬ ‫هوء‪ ،‬هوندي امن امان‬ ‫هيڎان هوڏان‬

‫وئي‪،‬‬ ‫ُڈ ِ‬ ‫وء‪،‬‬ ‫ځي‪.‬‬

‫*‬ ‫نئون چمڪيو نُور‪ ،‬اکين ځي اڪاڈ‬ ‫مڏهي ناهين ماروي‪ ،‬مارو تنهنڀو‬ ‫ڈو ٽڻ تنهنڀو تُو ُر‪ ،‬ائيندي ځيڪو‬

‫مان‪،‬‬ ‫ُمور‪،‬‬ ‫اچي‪.‬‬

‫*‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪73‬‬

‫ڈوچن ځي ڈنڇار مان‪ ،‬ٽليو امڏ ٽُور‪،‬‬ ‫مڏهي ناهين ماروي‪ِ ،‬مټي تنهنڀو ُمور‪،‬‬ ‫ٻٻڏ‪ ،‬ٻيڏيون‪ ،‬ٻُو ُر‪ ،‬ڈٿئي ڈاک ڈڃاڻ ځي‪.‬‬ ‫*‬ ‫ڈٽنا‪ ،‬تنهنڀا ڈوځھڏا‪ ،‬ٽائڏ ڈڏڳ ڏڈن‪،‬‬ ‫ڳائن ڃوډيون‪ ،‬روډنيون‪ ،‬وايون واڈ وڈن‪،‬‬ ‫َهڇن‪،‬‬ ‫ُڂڇن‬ ‫اتي ڒڏب ڪڪوريا‪ ،‬اتي‬ ‫ځيتڏ رنگ رڈن‪ ،‬تيتڏ انگ تباهه پيا‪.‬‬ ‫*‬ ‫ڈٽني ځي ڈاڄاهه‪ ،‬مهند وڌائي ماروي‪،‬‬ ‫ڈانڀھي‪ ،‬ڈنڀھي روبڏو‪ ،‬ڏني ڊبڂ ڊالڂ‪،‬‬ ‫ڈورهيه ڃواب ٿواب پيا‪ ،‬گيدي ڃواب گناهه‪،‬‬ ‫ونگن وتان واهه‪ ،‬ڪوټن منڀھان ڪاهه ڙي!‬ ‫*‬ ‫ڈٽنن ځا ڈودا َء‪ ،‬ڏوپي‪ ،‬ڏٿ ڏڑيڙ ۾‪،‬‬ ‫وڌيا ٽائڏ ٽٽ تي‪ ،‬دهڈت ځا ڏهڪا َء‪،‬‬ ‫ڏاَو هيڻي کي ڏڌي‪ ،‬ٻيڻون توهي ڀا َء‪،‬‬ ‫ڀلو‪.‬‬ ‫ايندو‬ ‫ائيندو‬ ‫گوگا َء‪،‬‬ ‫۾‬ ‫گگن‬ ‫*‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪74‬‬

‫سائي‬ ‫ٽهڅو ٽهڅو چئو‪ ،‬ڏاَو ڏاَ ڪيو وڄي!‬ ‫ڏنگي ڏينهن ڏٺي ويو‪،‬‬ ‫ناهه ټڏي هئو مئو‪ ،‬ڏاَو ڏاَ ڪيو وڄي‪!.‬‬ ‫هوڏان ڪانئڏ هيڪڙو‪،‬‬ ‫هيڎان ڈورهيه ڈئو‪ ،‬ڏاَو ڏاَ ڪيو وڄي‪!.‬‬ ‫اوريان ٽڏيان ٽاپ ځي‪،‬‬ ‫ٽٺيان نڪڏي ٽئو‪ ،‬ڏاَو ڏاَ ڪيو وڄي‪!.‬‬ ‫ماريو ملڪ مليڏ کي‪،‬‬ ‫ڀينڏ ڪوڙي ڀَئو‪ ،‬ڏاَو ڏاَ ڪيو وڄي‪!.‬‬ ‫ځيڪو ڊوهو َ​َٽ ځو‪،‬‬ ‫تنهن لئه تيل تئو‪ ،‬ڏاَو ڏاَ ڪيو وڄي‪!.‬‬ ‫܀هه ”بڂار“ لوڪ تان‪،‬‬ ‫ڀُوتن وارو ڀئو‪ ،‬ڏاَو ڏاَ ڪيو وڄي‪!.‬‬ ‫**‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪75‬‬

‫سائي‬ ‫ٽنهور ڇو نه ٽُنڈ‪ ،‬زوري ڍلم ڪڏي ويو‪،‬‬ ‫زوري ڍلم ڪڏي ويو‪،‬‬ ‫ڌرتي َء ڌاڙ ڪڏي ويو‪.‬‬ ‫کنٿي وينگڈ کوهه تان‪،‬‬ ‫هوڏي ڂڏڊ هوڈ‪ ،‬زوري ڍلم ڪڏي ويو‪.‬‬ ‫نه ڪي چنبا چيڏيڈ‪،‬‬ ‫نه ڪي ڏند ڀڳڈ‪ ،‬زوري ڍلم ڪڏي ويو‪.‬‬ ‫نه ڪي وَيڈ واهڏو‪،‬‬ ‫نه ڪي ڇوهه ڇنڈ‪ ،‬زوري ڍلم ڪڏي ويو‪.‬‬ ‫ڪيڎي ڪاري ڪڏي چڪو‪،‬‬ ‫ڪاري ڪانه لڳڈ‪ ،‬زوري ڍلم ڪڏي ويو‪.‬‬ ‫”اڈتاد“ ڎام ڒيام پڈ‪،‬‬ ‫مځڈڏ اهي مپڈ‪ ،‬زوري ڍلم ڪڏي ويو‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪76‬‬

‫سائي‬

‫ځن ځي اځي ٻانهن ٻڌي‪،‬‬ ‫ځن ځي رڳ رڳ ڍلم وڌي‪،‬‬ ‫ڈي ڪيئن ڈکيا ڈمهندا‪،‬‬ ‫ڈي ڪيئن ميڙا گھمندا‪.‬‬ ‫ځنبي ځيڎين مان تو کنئي ا‪،‬‬ ‫گھڏ مان لوڌي ناهه لڌي‪ ،‬ڈي ڪيئن‪.....‬‬ ‫ډهڏ ډهڏ ويا گھگھڏ گھيڏي‪،‬‬ ‫ڏهڏ ڏهڏ ويا ويل وڌي‪ ،‬ڈي ڪيئن‪.....‬‬ ‫ڍالم‪ ،‬تو ا ڈونهن ڈلهاڙي‪،‬‬ ‫ڏاَا‪ ،‬تو ا ڏات ڏڌي‪ ،‬ڈي ڪيئن‪.....‬‬ ‫ِمينهن پي وڈندا منهنڀا مارو‪،‬‬ ‫پيندي تنهنڀي باهه پڌي‪ ،‬ڈي ڪيئن‪.....‬‬ ‫ڪيڏائيندي ڪوٽ ”بڂاري“‪،‬‬ ‫مارن ځي مڊبوڌ ٻَڌي‪،‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ڈي ڪيئن ڈکيا ڈمهندا‪،‬‬ ‫ڈي ڪيئن ميڙا گھمندا‪.‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪77‬‬

‫سائي‬ ‫ُ‬ ‫ڪنڌ‪ ،‬ڪوٽ هڐارين ڪنگڏا‪،‬‬ ‫ڪُنگڏو ڪنگڏو‬ ‫ڈنڌ ُ‬ ‫رت ۾‪ِ ،‬ڈڏ ِڈڏ ځو ُ‬ ‫ڈنڌ‪،‬‬ ‫ريټو ڳاڙهي َ‬ ‫هنڌ ُ‬ ‫ډاهد ډوق ډڪار ځو هميڏن ُ‬ ‫هنڌ‪،‬‬ ‫ماهن مڈڏوبات ۾‪ ،‬ماکيون‪ ،‬ميوا ُ‬ ‫منڌ‪،‬‬ ‫ُ‬ ‫ڈڳنڌ‪،‬‬ ‫ٽگھڏ‪ ،‬ٽورهئي ٽيڙ ځو‪ ،‬ڈيڀن منڀھه‬ ‫در در ځوت ڒنديل ځي‪ ،‬اندر اوندهه ُ‬ ‫انڌ‪،‬‬ ‫اڳتي وڌ ”اڈتاد“‪ ،‬ځو تنهنڀو ٽڏتي ُ‬ ‫ٽنڌ‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪78‬‬

‫سائي‬ ‫ميچون تڏڇا ِتيڏ ڎمڏ‪ ،‬اڇون ڪوڪا اک ۾ هڻن پيون‪.‬‬ ‫ِهيڏون بت کي باهه بچن پيون‪،‬‬ ‫ځھِڏها ځي َء کي ځھِيڏ ڎمڏ‪ ،‬اڇون ڪوڪا اک ۾ هڻن پيون‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫بدبوء اچي پي‪،‬‬ ‫ديدن مان‬ ‫اوتين پو ڎنبڏ ڎمڏ‪ ،‬اڇون ڪوڪا اک ۾ هڻن پيون‪.‬‬ ‫تنهنڀي هپن ۾ ڈونا زيور‪،‬‬ ‫نڌڏن ۾ زنڀيڏ ڎمڏ‪ ،‬اڇون ڪوڪا اک ۾ هڻن پيون‪.‬‬ ‫ڪارونڀھڏ تان چمڪي چمڪي‪،‬‬ ‫کنوهيون ا ِکن ِکيڏ ڎمڏ‪ ،‬اڇون ڪوڪا اک ۾ هڻن پيون‪.‬‬ ‫ڪوټن ځيڎو ڒهڏ ڪندو ڇا‪،‬‬ ‫ڌرتي ځيڎي ِڌيڏ ڎمڏ‪ ،‬اڇون ڪوڪا اک ۾ هڻن پيون‪.‬‬ ‫ٽنهنڀين ځيڎين ڈان گڎ ٽيئان‪،‬‬ ‫کائڏ ٽهڅي کيڏ ڎمڏ‪ ،‬اڇون ڪوڪا اک ۾ هڻن پيون‪.‬‬ ‫اڐاڒي اڈتاد ”بڂاري“‪،‬‬ ‫موهيو ملڪ مليڏ‪ ،‬اڇون ڪوڪا اک ۾ هڻن پيون‪.‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪79‬‬

‫سائي‬ ‫نانگ کٽڏ هي نوٽ ڎمڏ‪،‬‬ ‫پڏ ځي بدلي زر پو اڇين‪.‬‬ ‫ا ُهون مټڀي ٻانهون پينديون‪،‬‬ ‫ٽاڻ تکا ٻڏڙوٽ ڎمڏ‪،‬‬ ‫پڏ ځي بدلي زر پو اڇين‪.‬‬ ‫مان ته َمنهن پي ڈمڀھان مومن‪،‬‬ ‫ڪاڐڏ تنهنڀا ڪوٽ ڎمڏ‪،‬‬ ‫پڏ ځي بدلي زر پو اڇين‪.‬‬ ‫نيٺ ته اپندا‪ ،‬اپندا کټندا‪،‬‬ ‫ڎام اپئي اهموٽ ڎمڏ‪،‬‬ ‫پڏ ځي بدلي زر پو اڇين‪.‬‬ ‫کوڙ ڏٺا ”اڈتاد“ اکين ڈان‪،‬‬ ‫ِڪڏندي اوچا چوٽ ڎمڏ‪،‬‬ ‫پڏ ځي بدلي زر پو اڇين‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪80‬‬

‫دادتان ڇهون‬ ‫ُڏکَ ‪،‬‬ ‫ماندي پي نه ماروي‪ ،‬ڏڈي ايڎا‬ ‫ُڈک ٽکڙندا راڅ ۾‪ ،‬مڙڪي ٽوندا ُمک‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ملندء ڈورمي‪.‬‬ ‫ڏکن منڀھان ڈک‪ِ ،‬ڈگھي‬ ‫*‬ ‫ماندي پي نه ماروي‪ ،‬ڏڈي ُڏڪڏ‪ ،‬ڏول‪،‬‬ ‫ڇچڪي مينگھه ڇڏون ڪندا‪ ،‬ټهڪي ٽوندا ټو‪،‬‬ ‫ُرتون رنگ رتول‪ ،‬موټيون څاڻ مليڏ تي‪.‬‬ ‫*‬ ‫ماندي پي نه ماروي‪ ،‬ڏڈي َڏر َم َڏمڏ‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫امڏ‪،‬‬ ‫ڀانء‬ ‫ما ُرو‬ ‫مامڏا‪،‬‬ ‫ويندا‬ ‫مڏي‬ ‫در در دهل ڌَمڏ‪ ،‬گھڏ گھڏ ڒومي_ڪاڅ پيا‪.‬‬ ‫*‬ ‫َ‬ ‫ڏول‪،‬‬ ‫ماندي پي نه ماروي‪ ،‬ڏڈي وڏا‬ ‫ٻهڪن ٻهڏان ڪنگڏا‪ ،‬ٻانھ ُين‪ 11‬۾ ٻڙڌول‪،‬‬ ‫ڊڪي ٽهتا َول‪ ،‬ڀيال هول ڀڳا وڄن‪.‬‬

‫‪ 11‬ٻاههًون ‪ :‬ڪوٽ جو ٻاههًون‪ ،‬ڀتًون‪ ،‬پاسا‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪81‬‬

‫*‬ ‫نځ‪،‬‬ ‫ماندي پي نه ماروي‪ ،‬ڏڪڻ لڳا‬ ‫َڏ َ‬ ‫روئن بيٺا رنځ‪ ،‬ڃوډيون‪ ،‬کاوځ کلڻ لڳا‪.‬‬ ‫*‬ ‫ماندي پي نه ماروي‪ ،‬ڏڈي ڒلڍا ڏگھ َه‪،‬‬ ‫ُڏکي توڈان گڎ ا‪ ،‬ڈاري پڏ ځي ڈگھه‪،‬‬ ‫لوهن منڀھان لنگھه‪ ،‬ڪندا ڪټڪ لوڪ ځا‪.‬‬ ‫*‬ ‫ماندي پي نه ماروي‪ ،‬ڏڈي ڏوها ڏنڊ‪،‬‬ ‫ا ِمڏ کان ما ُرو گھڻا ارڏا‪ ،‬اهنگ‪ ،‬اهنڊ‪،‬‬ ‫ځوټيا ځوڌن ځنڊ‪ ،‬ٽينهين ڏاَ ِٽپون ڪندا‪.‬‬ ‫*‬ ‫ماندي پي نه ماروي‪ ،‬ڏڈي هي ڏهڪا ُء‪،‬‬ ‫ِٽڇڀِ ي ٽاپ مڻين چڪا‪ ،‬باڒي ِٽڻڪي‪ 12‬ٽا ُء‪،‬‬ ‫ڈارو ديڈ دٻا ُء‪ ،‬هيڻو هان ُء هميڏ ځو‪.‬‬ ‫*‬ ‫‪ِ 12‬پڻڪى ‪ :‬ان ماپڻ جو هوڍڙو ماپو‪( .‬اتر سوڌ ماٿًلى طرف استعمال ڪًو ويودو آهى)‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪82‬‬

‫ماندي پي نه ماروي‪ ،‬ڏڈي ڏک ڏچا‪،‬‬ ‫ٽڪا ٽپڏ ٽڏ اپئي‪ ،‬ڪائي کان به ڪڅا‪،‬‬ ‫هي ځي اڅ هڅا‪ُ ،‬ڈٿان ڈڀ ڈڅيون ڪندا‪.‬‬ ‫*‬ ‫ڪ‪،13‬‬ ‫ماندي پي نه ماروي‪ ،‬ڏڈي ڏوپين َڏ َ‬ ‫ڏرهي‪ 14‬ڏڪڻي ناهه هي‪ ،‬ځھڀھڙ اهه ځ َھنڪ‪،‬‬ ‫ڏيل ڏڪي‪ ،‬ڌرتي ڌڏي‪ُ ،‬لڎن لوڙها‪ 15‬لڪ‪،‬‬ ‫ٽائڏ‪ ،‬کائڙ ٽڪ‪ ،‬ڈٿان ڈوڀ مليڏ ځي‪.‬‬ ‫*‬ ‫َڏيا‪،‬‬ ‫ماندي پي نه ماروي‪ ،‬ڏڈي ڏا َ​َ‬ ‫ما ِري‪ُ ،‬منڌ ڳڻيو ڏرين‪ ،‬ما ُرو تو نه ميا‪،16‬‬ ‫ويندي‪ ،‬ايندي وڒت کي‪ ،‬ٽڻ ڪي ٽئندا ٽيا؟‬ ‫ِاځھي‪!.‬‬ ‫ُاها‬ ‫َاهم‬ ‫ويا وهم ويا‪ ،‬ايا‬ ‫*‬ ‫َڏر‪،‬‬ ‫ماندي پي نه ماروي‪ ،‬ڏڈي ڏکا‪،‬‬ ‫ڏاَن ځا ڏونگڏ اځھي‪ ،‬ڀُڏي پيا ڀوڀڏ‪،‬‬ ‫لوڪاها لڈڪڏ‪ ،‬ڪوټن تي ڪڙڪي ٽيا‪.‬‬

‫‪ 13‬ڏڪ ‪ :‬ڏڪڻى‪ ،‬خوف‪.‬‬ ‫‪ 14‬ڏرڻى ‪ :‬ڊڄڻى‬ ‫‪ 15‬لوڙها ‪ :‬جًل‪ ،‬قًد‪ ،‬بود‪.‬‬ ‫‪ 16‬مًا ‪ :‬ماپًا‪ ،‬اهدازو ڪًا‪..‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪83‬‬

‫*‬ ‫ُمهڏاهو‪،‬‬ ‫ماندي پي نه ماروي‪ ،‬ملهبو‬ ‫څمندو څڏڪيل رات مان‪ ،‬ڈڀھندو ڈٿاهو‪،‬‬ ‫ځو‪.‬‬ ‫دور‬ ‫اځي‬ ‫اندو‬ ‫هاواهو‪،‬‬ ‫هوا‬ ‫*‬ ‫ماندي پي نه ماروي‪ ،‬ڃوڐ ِاځھو کاهو‪،‬‬ ‫ِاځھو اوندهه ٽيٽ مان‪ ،‬ڈورځ ڈاماهو‪،‬‬ ‫ټهڪي پو ټاهو‪ ،‬ٽڏاهي ِٽټڪي منڀھان‪.‬‬ ‫*‬ ‫ماندي پي نه ماروي‪ ،‬ڈڍيو ڪځ ڈياهو‪،‬‬ ‫ڈوَا ڈنڌ ڈڀاڳ ځا‪ ،‬گھائيندا گھاهو‪،‬‬ ‫ڈچ نه پئي ڈاهو‪ ،‬ڈځ نه مڏځھي ڈوځھڏو‪.‬‬ ‫*‬ ‫ماندي پي نه ماروي‪ ،‬ڏڈي ٽيڙ ٽپڏ‪،‬‬ ‫ٽپڏ کي ٽيهيون وڄن‪ ،‬بيڈن ويڏ بڈڏ‪،‬‬ ‫ُا َدم رک اټڏ‪ ،‬اڻ پيڻي پيڻي اپئي‪.‬‬ ‫*‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪84‬‬

‫ماندي پي نه ماروي‪ ،‬ڏڈي لوڙها _ ڳڙهه‪،‬‬ ‫ځوڌا انڌ ځي َځڙ‪ ،‬ڌوڏي ٽَٽ ٽڌرا ڪندا‪.‬‬ ‫*‬ ‫َانڌ_اڏا‪،‬‬ ‫ڏڈي‬ ‫ماروي‪،‬‬ ‫نه‬ ‫پي‬ ‫ماندي‬ ‫ُځ َڌ ۾‪ ،‬اوپڏ منڀھه تڎا‪،‬‬ ‫ِڀتيون‪ِ ،‬ڇتيون‬ ‫ڪٽَهه ڏينهن ڒيام ځي‪،‬‬ ‫ڏونگڏ ڏاَ وڏا‪،‬‬ ‫َ‬ ‫*‬ ‫ماندي پي نه ماروي‪ ،‬ڏڈي ڪوٽ‪ ،‬ڒلڍا‪،‬‬ ‫ڈلڇال‪،‬‬ ‫چالو‬ ‫ځا‪،‬‬ ‫دور‬ ‫ڊهڻ‬ ‫ٺهڻ‪،‬‬ ‫دٻدٻا‪.‬‬ ‫پيندا‬ ‫ڌڌڙ‬ ‫زلڐ܀‪،‬‬ ‫ايندا‬ ‫*‬ ‫ماندي پي نه ماروي‪ ،‬ڏڈي لوها ڪوٽ‪،‬‬ ‫ا ِمڏ هڪ اهموٽ ٽڏ‪ ،‬ما ُرو ڈڀ اهموٽ‪،‬‬ ‫چوټن مپان چوٽ‪ ،‬ځبل کي ځھوريو وځھي‪.‬‬ ‫*‬ ‫ُڈو ُر‪،‬‬ ‫ماندي پي نه ماروي‪ ،‬ڏڈي ڈمنڊ‬ ‫ڈاگڏ کي به ڪنڌي ا‪ ،‬ڌرتي ناهي دور‪،‬‬ ‫هي موڒڍو مڀبور‪ ،‬باڒي اڳتي اځٽو‪.‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪85‬‬

‫*‬ ‫ڈٽنا‬ ‫ڒلڍا‬ ‫ڍالم‬ ‫وڈندا‬

‫۾‪،‬‬ ‫ڪوٽ‬ ‫ڏٺا‬ ‫ڪامڻ‬ ‫ڈهاها‪،‬‬ ‫بهانا‪،‬‬ ‫بنبا‬ ‫ځا‪،‬‬ ‫ڪُوڙ‬ ‫ڊهندا‬ ‫زمانا‪،‬‬ ‫زيڏا‬ ‫پيا‪،‬‬ ‫مڌلوم‬ ‫کان‬ ‫اځڪا‪.17‬‬ ‫پيندا‬ ‫اځا‬ ‫ويڏانا‪،‬‬

‫*‬

‫‪ 17‬آجڪا ‪ :‬روزگار‪ ،‬وسًال‪ ،‬سهارا‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪86‬‬

‫سائي‬ ‫چاتُئه چو َر ڎمڏ‪ ،‬ڍالم زور ڎمڏ‪،‬‬

‫َاٽن‪ ،‬ټاڏن‪ُ ،‬اونگڏن‪َ ،‬ڳا َور ڎمڏ‪،‬‬

‫ڏَن کائن ڏيهه کي‪ ،‬ادمڂور ڎمڏ‪،‬‬ ‫ِ‬

‫ِ‬ ‫ڪڏندء ڒهڏ وڅون ِپي‪،‬‬ ‫ويندين ٽاپ ٽپون پي‪!.‬‬

‫ِ‬ ‫ڪڏندء ڒهڏ وڅون ِپي‪،‬‬

‫ِ‬ ‫ڪڏندء ڒهڏ وڅون ِپي‪،‬‬

‫ڀيڻون ځو ِئن ځيهڙيون‪ ،‬ڈمڀھن ڈور‪ 18‬ڎمڏ‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ڪڏندء ڒهڏ وڅون ِپي‪،‬‬ ‫توکي نيندا تځت‪ 19‬ڏي‪ ،‬تنهنڀا ڌور‪،‬‬

‫‪ 18‬سور ‪ُ :‬سوئر‪ ،‬مِرون‪..‬‬ ‫‪ 19‬تحت الثرىٰ ‪ :‬پاتال‪ ،‬تباهى‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ِ‬ ‫ڪڏندء ڒهڏ وڅون ِپي‪،‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪87‬‬

‫ويهي ڪانه وويڪ ڈان‪ ،‬اوريئه اور ڎمڏ‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ڪڏندء ڒهڏ وڅون ِپي‪،‬‬ ‫ځوڙځ کوليون لوهه ځون‪ ،‬ڀانئځ ڀور ڎمڏ‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ڪڏندء ڒهڏ وڅون ِپي‪،‬‬ ‫”اڈتاد“ اکي امن ځا‪ ،‬ايندا دؤر ڎمڏ‪،‬‬

‫ِ‬ ‫ڪڏندء ڒهڏ وڅون ِپي‪،‬‬

‫**‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪88‬‬

‫سائي‬ ‫ڍالم زو َر‪ ،‬ذليل‪.‬‬ ‫مور نه مڃندا َ‬ ‫ايل‪ ،20‬اڊل ايل ٽهنوار او‪..‬‬ ‫‪ُ _4‬‬ ‫‪ _1‬ڪوڙي ۾ توڙي کڻي‪ ،‬ٺوڪيو ڪوڪا ڪيل‪،‬‬ ‫مور نه مڃندا َ‬ ‫ايل‪ ،‬اڊل ايل ٽهنوار او‪..‬‬ ‫ُ‬ ‫‪ِ _3‬چيڏي‪ ،‬لوهي‪ ،‬چوچڙيون‪ ،‬ڏيئي ڏنٿيو ڏيل‪،‬‬ ‫مور نه مڃندا َ‬ ‫ايل‪ ،‬اڊل ايل ٽهنوار او‪..‬‬ ‫ُ‬ ‫‪21‬‬ ‫‪ _1‬ٻولي ٻولن ٻي نه ڪا‪ِ ،‬ٽنڊا چ َٽن ِٽيل ‪،‬‬ ‫مور نه مڃندا َ‬ ‫ايل‪ ،‬اڊل ايل ٽهنوار او‪..‬‬ ‫ُ‬ ‫ڈچ ڈان‪،‬‬ ‫‪ _5‬ڈوچون ڈيتل ّ‬ ‫مور نه مڃندا َ‬ ‫ايل‪ ،‬اڊل ايل ٽهنوار او‪..‬‬ ‫ُ‬ ‫‪ _2‬ڪُوڪون روڪن ڂڪم کي‪ ،‬ځھلڏايو ځي ځھِيل‪،22‬‬ ‫مور نه مڃندا َ‬ ‫ايل‪ ،‬اڊل ايل ٽهنوار او‪..‬‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ځيل‪،‬‬ ‫‪ _7‬اپي ځي ”اڈتاد“ ٽيا‪ ،‬ځھوري وځھندا‬ ‫مور نه مڃندا َ‬ ‫ايل‪ ،‬اڊل ايل ٽهنوار او‪..‬‬ ‫ُ‬ ‫**‬

‫‪ 20‬ايل ‪ :‬اِيل مڃڻ‪ ،‬آڻ مڃڻ‪ ،‬آئى مڃڻ‪ ،‬ايل ڪرڻ‪...‬‬ ‫‪ِ 21‬پًل ‪ :‬هاٿى‪.‬‬ ‫ُ‬ ‫‪ 22‬جًل ‪ :‬لوهى ٻًڙى جا پًرن کان ڳچىَء تائًن پًل هجى‪..‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪89‬‬

‫سائي‬ ‫ټڙڪا‪ ،‬ټوڙهو ټاڙ ڎمڏ او‪ ،‬ڪوټن ۾ ڪڙڪاٽ اچي ٽيئي!‬ ‫ڀٽ ڀٽ تي ٽئي باهه ڀٿڙڪي‪ ،‬هٽ هٽ پي هټتاڙ ڎمڏ او‪،‬‬ ‫ڪوټن ۾ ڪڙڪاٽ اچي ٽيئي!‬ ‫ِچيتا‪ ،‬واگھه‪ ،‬بگھڙ پي مچڏيا‪ ،‬ڌرتي َء ِ‬ ‫܀ء ڌراڙ ڎمڏ او‪،‬‬ ‫ڪوټن ۾ ڪڙڪاٽ اچي ٽيئي!‬ ‫ځھونڀھارن ځي ځي َء ۾ ځھو܀‪ ،‬اکڙين ۾ اکاڙ ڎمڏ او‪،‬‬ ‫ڪوټن ۾ ڪڙڪاٽ اچي ٽيئي!‬ ‫در تي ڂڑدارن ځا ڌڌڪا‪ ،‬ٽهڏن ۾ ريهاڙ ڎمڏ او‪،‬‬ ‫ڪوټن ۾ ڪڙڪاٽ اچي ٽيئي!‬ ‫ازادي ”اڈتاد“ وڈي ٽئي‪ ،‬ڀون_څايا ڀونڐاڙ ڎمڏ او‪،‬‬ ‫ڪوټن ۾ ڪڙڪاٽ اچي ٽيئي!‬ ‫**‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪90‬‬

‫سائي‬ ‫امڏ ڎدل ڪڏي‪ ،‬ڑورو ڐڊل ڪڏي‪،‬‬ ‫ڒاتل ڪهل ڪڏي‪َ ،‬ا ِئي ادي ا سء نه مڃان‪.‬‬

‫ڏونگڏ ڏهڏ ڏري ويا‪ ،‬ٻيال ٻيڏ ٻڏي ويا‪،‬‬ ‫ڈٿئي ډيڏ مڏي ويا‪َ ،‬ا ِئي ادي ا سء نه مڃان‪.‬‬

‫ځيڀل مان نه مڃان‬

‫ځيڀل مان نه مڃان‬

‫ٽنهنڀي ڏاري ڈمڀھن‪ ،‬وځڻن واري ڈمڀھن‪،‬‬ ‫ڒيدڻ ڪاري ڈمڀھن‪َ ،‬ا ِئي ادي ا سء نه مڃان‪.‬‬ ‫ځيڀل مان نه مڃان‬ ‫ما ُرو ِمٽ مټايان‪ ،‬ٽنهنڀو ڂق هټايان‪،‬‬ ‫ڪ َُڏ ځو ّ‬ ‫نڪ ڪټايان‪َ ،‬ا ِئي ادي ا سء نه مڃان‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ځيڀل مان نه مڃان‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪91‬‬

‫انڌو ڏيک ڏڈي ڪو‪ ،‬ٻوڙو ٻول ٻُڌي ڪو‪،‬‬ ‫ٽاٽي ٽيار ونڊي ڪو‪َ ،‬ا ِئي ادي ا سء نه مڃان‪.‬‬ ‫ځيڀل مان نه مڃان‬ ‫توڙي ڒيامت ڪاري‪ ،‬ڈامهون انڌ انڌاري‪،‬‬ ‫ڇوڙي ڇوهه ”بڂاري“‪َ ،‬ا ِئي ادي ا سء نه مڃان‪.‬‬ ‫ځيڀل مان نه مڃان‬ ‫**‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪92‬‬

‫دادتان دتون‬ ‫ڌاڙي ڌڪي ا سء‪ ،‬ڌوٻياهي ڏوڌن ڌڪي‪،‬‬ ‫ڏٺو ڏرم هميڏ ځو‪ ،‬هيڇيو هوډ نه هان ُء‪،‬‬ ‫ځيڎو پڏ ځون پان ُء‪ ،‬ايڎي اڈ ڎوام ۾‪.‬‬ ‫*‬ ‫ننڊ نهوڙي ڈڇئي‪ ،‬مان ُمٺيڈ ٽنهنڀي َمت‪،‬‬ ‫ڏڈان ها چهڏو ڏنگو‪ ،‬ڀينڏ ڀلي َء ڀَت‪،‬‬ ‫ٽچان ها ٽاهان وڏيون‪ ،‬ڳنهان ها ڪا ڳت‪،‬‬ ‫ٽ َ َڏ تي ڪيم ٽَت‪ ،‬اڇي ا ُب ُلچي ويڈ‪.‬‬ ‫*‬ ‫ڏيڏن رنٿي ٻانٿڻي‪ ،‬کوټن کنٿي مان‪،‬‬ ‫هو َء ټڪڏن کي ټڪڏون هڻي‪ ،‬مان ڪوټن ۾‬ ‫ڪڙڪان‪،‬‬ ‫هو َء ُڈڃن ۾ اڄي وڄي‪ ،‬مان ٽاهي زهڏ ٽيان‪،‬‬ ‫مان مارن لئه تڙٽان‪ ،‬هو َء هوڪاري ٽئي هوت لئه‪.‬‬ ‫*‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪93‬‬

‫چوټيون ڈڇئي َء ڈامهون‪ ،‬ڪنگڏا اڳيان مون‪،‬‬ ‫ما ِرن هڏ مڍذور کي‪ ،‬ماڳهن مپانهيون‪،‬‬ ‫ڈچ ځا‪.‬‬ ‫ڈينا‪ ،‬ڈاهياڈون‪ ،‬ٻڌي ڈندرا‬ ‫ّ‬ ‫*‬ ‫ڪوهن روڪي ڈڇئي‪ ،‬ا سء ڪوټن روڪي‪،‬‬ ‫ٽهڻن ټوڪي ٻانٿڻي‪ ،‬مهڻن مان ټوڪي‪،‬‬ ‫اڈان الڏت ڏيڏ ځي‪ ،‬اندر مان اوڪي‪،‬‬ ‫ٻَڌيڇين ٻوڪي‪ ،‬ٽنهنڀي َء ٽاڪ ٽڏيت ځِ ي‪.‬‬ ‫*‬ ‫ِمڏن‬

‫تاڙي ڈڇئي‪ ،‬ميڏن تاڙي‬ ‫هاهو ڂاڪم ځي هڀن‪ ،‬ڪنهن وٽ ڪوڪ‬ ‫ڒهڏي ڀتيون ڪوٽ ځون‪ ،‬ڀينڏ ا سء‬ ‫ڈځ اتي‬ ‫وڌن اڅ وڄان‪ ،‬ڈٿان‬ ‫ّ‬

‫مان‪،‬‬ ‫ڪيان‪،‬‬ ‫ڀڃان‪،‬‬ ‫ٽڇان‪.‬‬

‫*‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪94‬‬

‫دت دورمي‬ ‫َڈ ُت‪ ،‬ڏٺو ڈاري ڏيهه‪،‬‬ ‫ڈنڌياهي َء ځو‬ ‫ڈچ ځي‪ ،‬توڙي ڇاتي ڇيهه‪،‬‬ ‫ڈاڳي ٻولي‬ ‫ّ‬ ‫ُڈڪڏ ۾ ڈاهيهه‪ ،‬هڎڪي ”ڂق“ مليڏ ځي‪.‬‬ ‫*‬ ‫ڈنڌياهي َء ځو َڈ ُت‪ ،‬ڪَپي‬ ‫”ځِ يتان_ځِ يتان“ ُځ ِ‬ ‫وء کي‪،‬‬ ‫ڏوپياهي َء ځو ڏت‪ ،‬ڈارو‬

‫بڏځ ڪنبي ويا‪،‬‬ ‫ټان_ڇيټان رت‪،‬‬ ‫ِڇي‬ ‫ِ‬ ‫ڏيهه رنگي ويو‪.‬‬

‫*‬ ‫ڈڅائي َء ځي ڈگھ َه ڏڈي ڏوهه ڏڪي ويا‪،‬‬ ‫ڈچ ځھڪي ٽيا‪.‬‬ ‫ڪيڎا ڏاَا ڏگھه‪ ،‬ڈامهون‬ ‫ّ‬ ‫*‬ ‫ڈڅائي َء ځي ڈوڀ‪ ،‬ڈدا ځڏڪي ڈځ ځان‪،‬‬ ‫܀لن ځهڙا لوڀ‪ِ ،‬ٽيال‪ِ ،‬نيال پيو وڄن‪.‬‬ ‫*‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪95‬‬

‫۾‪،‬‬ ‫ڈنڇار‬ ‫ڈڅائي‬ ‫ڈڏڃڏو‪،‬‬ ‫ڈدا‬ ‫دوبدو‪،‬‬ ‫دهڈت‬ ‫چوي‪،‬‬ ‫امڏ‬ ‫کي‬ ‫ڎمڏ‬ ‫هينئون هوبهو‪ ،‬ڌاريو منڌ ڂڇين ځو‪.‬‬ ‫*‬ ‫ڈو تون ڈڏڃڏو‪ ،‬ڈدا ٽنهنڀي ڈاٿ ڈان‪،‬‬ ‫پُڪيئي پڏ_ويڏي َء مپان‪ ،‬توبن روبڏو‪،‬‬ ‫مڃيا تو ما ُرو‪ ،‬هڻي نڍڏا ڂق ځا‪.‬‬ ‫*‬ ‫توکي ڊديون ڈڀ‪ ،‬ڏينديون ځايون ځي َء ۾‪،‬‬ ‫ځيتڏ ٻځ ٻني ُڑټي‪ ،‬ڳوريون ٽائن ڳڀ‪،‬‬ ‫َڈت اتامڏو‪.‬‬ ‫رب‪ ،‬تيتڏ‬ ‫ځيتڏو رڎيت‬ ‫ُ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪96‬‬

‫سائي‬

‫ڪوټن ا سء ڪڙي‪ ،‬ڪوهه وڪوڙي ڈڇئي‪،‬‬ ‫هڀون ها ځي ِهڪ ُمنهنيون‪ ،‬ٻڌي َء ڈاڻ ٻڙي‪،‬‬ ‫ڪوهه وڪوڙي ڈڇئي‪.‬‬ ‫ڈهڻيون‪ ،‬هيڏون‪ ،‬ڈورٺون‪ ،‬هڏڪا ُڈو َر ڈڙي‪،‬‬ ‫ڪوهه وڪوڙي ڈڇئي‪.‬‬ ‫هوڪاريون گڎ ڂق ڂق‪ ،‬ڌُو ڌُو ڌُم ڌڙي‪،‬‬ ‫ڪوهه وڪوڙي ڈڇئي‪.‬‬ ‫ڏيندا اهټڏ ڎڐم کي‪ ،‬واټون ڪوٽ رڙي‪،‬‬ ‫ڪوهه وڪوڙي ڈڇئي‪.‬‬ ‫ڏات ”بڂاري“ ܀ٽ پي‪ِ ،‬‬ ‫لوء ڪاڻ لڙي‪،‬‬ ‫ڪوهه وڪوڙي ڈڇئي‪.‬‬

‫**‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪97‬‬

‫سائي‬ ‫ڪهڙي ُڈڌ ڪڙبي‪ ،‬اځي‪،‬‬ ‫ڈهنڀي‪،‬‬ ‫ڈورمي‪.‬‬ ‫بڻيائتي بي اب کي‪ ،‬اب ڏئي اڙبي‪،‬‬ ‫اځي‪،‬‬ ‫ڈهنڀي‪،‬‬ ‫ڈورمي‪.‬‬ ‫ڊورت ڈنڌ ڈڅار ځي‪ ،‬ڊوهن وٽ ڊڙبي‪،‬‬ ‫اځي‪،‬‬ ‫ڈهنڀي‪،‬‬ ‫ڈورمي‪.‬‬ ‫ڏاَي ٽيار ڏيهه ځي‪ ،‬ڏچن ۾ ڏڌبي‪،‬‬ ‫اځي‪،‬‬ ‫ڈهنڀي‪،‬‬ ‫ڈورمي‪.‬‬ ‫ڈڏهائي ”اڈتاد“ ځي‪ ،‬ويڌن ۾ رڌبي‪،‬‬ ‫اځي‪،‬‬ ‫ڈهنڀي‪،‬‬ ‫ڈورمي‪.‬‬ ‫**‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪98‬‬

‫سائي‬ ‫ڪاڙهي پو ته ڪڙهي‪ ،‬ڈاڙي پو ته ڈڙي‪،‬‬ ‫ڍالم ٽنهنڀي ڍلم ۾‪ ،‬لوڪو!‬ ‫ڈچ کي‪ ،‬ڪوڙي ڪيڏ ڪڙي؟‬ ‫ڪُوڙي ڪڙيو ّ‬ ‫ڍالم ٽنهنڀي ڍلم ۾‪ ،‬لوڪو!‬ ‫تاڪو َء تاڙِي ماروي‪ ،‬تاڪُو ڪيڏ تڙي!‬

‫ڍالم ٽنهنڀي ڍلم ۾‪ ،‬لوڪو!‬

‫ڪ پو‪ُ ،‬ځ ِ‬ ‫ځھولو بنڀي ځ َھ َ‬ ‫وء ځو هان ُء ځھڙي‪،‬‬ ‫ڍالم ٽنهنڀي ڍلم ۾‪ ،‬لوڪو!‬ ‫ههڙا گل گالب ځا‪ ،‬ڳاهيا ڳاهه ڳڙي‪،‬‬

‫ڍالم ٽنهنڀي ڍلم ۾‪ ،‬لوڪو!‬

‫منهنڀي ملڪ مليڏ ڈان‪ ،‬اهڙو ڍلم اڙي!‬ ‫ڍالم ٽنهنڀي ڍلم ۾‪ ،‬لوڪو!‬ ‫اهي ڪو ”اڈتاد“ ځو‪ ،‬امن ِ‬ ‫܀ء لڙي‪،‬‬

‫ڍالم ٽنهنڀي ڍلم ۾‪ ،‬لوڪو!‬

‫**‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪99‬‬

‫سائي‬ ‫تڙ تڙ تنهنڀي تات‪،‬‬ ‫ڈتي‪ُ ،‬ڈهڻي‪ ،‬ڈورمي‪.‬‬ ‫ڈڅاي َء ځون ٿابتيون‪ ،‬ويڙهيڅن ځا وات‪،‬‬ ‫ڈتي‪ُ ،‬ڈهڻي‪ ،‬ڈورمي‪.‬‬ ‫امڏ ڏات ڏئي چڪي‪ ،‬مانگڏ تو کي مات‪،‬‬ ‫ڈتي‪ُ ،‬ڈهڻي‪ ،‬ڈورمي‪.‬‬ ‫رنم ڈاري رات ٽئي‪ ،‬ٽڏچايم ٽڏڀات‪،‬‬ ‫ڈتي‪ُ ،‬ڈهڻي‪ ،‬ڈورمي‪.‬‬ ‫ځھونگاريا ”اڈتاد“ مون‪ ،‬ځڏ‪ ،‬پڏ ځا ځذبات‪،‬‬ ‫ڈتي‪ُ ،‬ڈهڻي‪ ،‬ڈورمي‪.‬‬ ‫***‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪100‬‬

‫سائي‬ ‫ڈهڻائي ڈاڙي‪ ،‬تاڪائو َء تاڙي‪،‬‬

‫ِمهڏي ملڪ مليڏ ځي‪.‬‬

‫ُڈهڻي ځيڎين ڈٿ ۾‪َ ،‬م َن َهن ۾ ماڙي‪،‬‬ ‫ِمهڏي ملڪ مليڏ ځي‪.‬‬ ‫ُمڏڪي‪َ ،‬مهڪ ټڙي ٽوي‪ ،‬ولين ځي واڙي‪،‬‬ ‫ِمهڏي ملڪ مليڏ ځي‪.‬‬ ‫َمهڏي ڒهڏي َء مان ُمٺي‪ ،‬گھوڙا_گھوڙا ڙي‪،‬‬ ‫ِمهڏي ملڪ مليڏ ځي‪.‬‬ ‫ڌوڌن ڌوڪي ۾ وڌي‪ ،‬ويڌن ڌونڌاڙي‪،‬‬ ‫ِمهڏي ملڪ مليڏ ځي‪.‬‬ ‫رو܀ڪن رولي ڇڎي‪ ،‬او܀ڪن اڙي‪،‬‬ ‫ِمهڏي ملڪ مليڏ ځي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪101‬‬

‫کيټن ۾ ِکلڻي ِکنوڻ‪ ،‬ٻيڙين ۾ ٻاڙي‪،‬‬ ‫ِمهڏي ملڪ مليڏ ځي‪.‬‬ ‫ڪارن ڪوټن تي اچي‪ ،‬ٽهتي ٽوياڙي‪،‬‬ ‫ِمهڏي ملڪ مليڏ ځي‪.‬‬ ‫بندي اڅ ”اڈتاد“ مون‪ ،‬ڑنڌن ځي ڑاڙي‪،‬‬ ‫ِمهڏي ملڪ مليڏ ځي‪.‬‬ ‫**‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪102‬‬

‫سائي‬ ‫لوڪن ڪوٽ‪ ،‬ڪڙا‪،‬‬ ‫کائن ڃار کڙا‪ ،‬منهنڀا ماروئڙا‪،‬‬ ‫ڈادا ڈانگيئڙا‪.‬‬ ‫ٽوڙهن ٽڏځھيو ڪين ڪي‪،‬‬ ‫ځوټيا ځواڻ ځڙا‪ ،‬منهنڀا ماروئڙا‪.‬‬ ‫ڈوچون ڈکڻيون ڪڪڏيون‪،‬‬ ‫ڳالهائين ڳڙا‪ ،‬منهنڀا ماروئڙا‪.‬‬ ‫مپئون ماڪڙ ملڪ تي‪،‬‬ ‫کنئون ڪين کڙا‪ ،‬منهنڀا ماروئڙا‪.‬‬ ‫هوڏان وهه ڈان واڈڋو‪،‬‬ ‫هيڎان ِکيڏ گھڙا‪ ،‬منهنڀا ماروئڙا‪.‬‬ ‫اڌ ځيئڏا ”اڈتاد“ ٽيا‪،‬‬ ‫چورن چنگ چڙا‪ ،‬منهنڀا ماروئڙا‪.‬‬

‫ڈادا ڈانگيئڙا‪.‬‬

‫**‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪103‬‬

‫سائي‬ ‫ما ُرو روز منڀن وو‪ ،‬مون ڏي کوڙ ميارون‪،‬‬ ‫اک ۾ ڪک نه ڪوٺيو ڌڍنا‪،‬‬ ‫تن ۾ کيڏ کٽن وو‪ ،‬مون ڏي کوڙ ميارون‪.‬‬ ‫ځھيڙو ځھڏڪي َء باز بکئي ځو‪،‬‬ ‫”چين چين“ منڀھه چنبن وو‪ ،‬مون ڏي کوڙ ميارون‪.‬‬ ‫ڪُوڪان ڪنگڏا‪ ،‬ڪتيون ڇڏڪن‪،‬‬ ‫ٻاهڏ ڪين ٻڌن وو‪ ،‬مون ڏي کوڙ ميارون‪.‬‬ ‫ماريان ٽاڻ‪ِ ،‬مالن ڪيئن ما ُرو‪،‬‬ ‫ځيئان‪ ،‬مانَ ِملن وو‪ ،‬مون ڏي کوڙ ميارون‪.‬‬ ‫مچڏن راڅ‪ ،‬وڅون پي ڪڙڪن‪،‬‬ ‫َمن پي ِمينهن وڈن وو‪ ،‬مون ڏي کوڙ ميارون‪.‬‬ ‫هي ځي ڪوٽ نڇورا کوټا‪،‬‬ ‫ٽورا پين ڀڄڻ وو‪ ،‬مون ڏي کوڙ ميارون‪.‬‬ ‫ٽهتڈ ٽاري ٽڏيت ”بڂاري“‪،‬‬ ‫ڈالم ڈاڻ ڈتن وو‪ ،‬مون ڏي کوڙ ميارون‪.‬‬ ‫**‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪104‬‬

‫سائي‬ ‫توځي ”ڪڏم“ ڪيم‪ ،‬ڈمڀھيم ڈمڀھيم ڈي ميان‪!.‬‬ ‫کٽ تي ويهي ڪيئن کالن مان‪،‬‬ ‫ٽٽ تان ٽيڏ ٽټيم‪ ،‬ڈمڀھيم ڈمڀھيم ڈي ميان‪!.‬‬ ‫ڪنگڻ‪ ،‬ڪڙيون‪ ،‬بوليون‪ ،‬دهڏيون‪،‬‬ ‫ڳهڻا ڳٽ ڳڻيم‪ ،‬ڈمڀھيم ڈمڀھيم ڈي ميان‪!.‬‬ ‫اوڇا اڇا ويڈ وڳا تو‪،‬‬ ‫لوئي ܀ل لڌيم‪ ،‬ڈمڀھيم ڈمڀھيم ڈي ميان‪!.‬‬ ‫در تي تنهنڀي دهل دماما‪،‬‬ ‫دل ۾ درد ڌميم‪ ،‬ڈمڀھيم ڈمڀھيم ڈي ميان‪!.‬‬ ‫اڻ ټڏ پي ”اڈتاد“ بڂاري‪،‬‬ ‫اڃڏ ڪوٽ ڪټيم‪ ،‬ڈمڀھيم ڈمڀھيم ڈي ميان‪!.‬‬ ‫**‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪105‬‬

‫سائي‬ ‫ٽُڏځھيئون ڪين ٽڪارون منهنڀون‪،‬‬ ‫ما ُرن ڏانهن ميارون منهنڀون‪.‬‬ ‫ڪونڀن ځين ڒڋارون ځوڙيون‪،‬‬ ‫ڳوڙهن واريون ܀رون منهنڀون‪ ،‬ما ُرن‪.....‬‬ ‫ڳائن ڳيچ اديون ڳوٺاهيون‪،‬‬ ‫ڪوټن ۾ ڪُوڪارون منهنڀون‪ ،‬ما ُرن‪.....‬‬ ‫تَڏ ځون تاچيون‪ ،‬ٽَڏ ځا ٽيټا‪،‬‬ ‫تندون تندون تارون منهنڀون‪ ،‬ما ُرن‪.....‬‬ ‫ڪُوڪن ڪڻچيون‪ ،‬گھوڪن ڳيڏا‪،‬‬ ‫تڙ تڙ ِ‬ ‫܀ء تنوارون منهنڀون‪ ،‬ما ُرن‪.....‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪106‬‬

‫ڑوڳ ڑالريا َڑڏ ڈين ڈهڇين‪،‬‬ ‫بڏٽٽ منڀھه بهارون منهنڀون‪ ،‬ما ُرن‪.....‬‬ ‫ڈورځ ڪڏها ٽائڏ ٽَٽ تي‪،‬‬ ‫ڏهڏن ڏانهن نهارون منهنڀون‪ ،‬ما ُرن‪.....‬‬ ‫ڌوڏينديون هڏ دور ”بڂاري“‪،‬‬ ‫ڍالم کي للڪارون منهنڀون‪ ،‬ما ُرن‪.....‬‬ ‫**‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪107‬‬

‫سائي‬ ‫ڪا ځي ڈوچ ڪيان ها‪ ،‬هئه هئه‪ ،‬هينئن نه هڀان ها!‬ ‫ديڇي ويڈ ِمٺو هو‪ ،‬ڏيهي ڏيل ِڏٺو هو‪،‬‬ ‫ڈالم ڈيل ڏڈان ها‪ ،‬هئه هئه‪ ،‬هينئن نه هڀان ها!‬ ‫هن کي گھڏځ گھڻيڏي‪ ،‬تن ۾ تاڈ تکيڏي‪،‬‬ ‫تڪڙي مان نه تڻان ها‪ ،‬هينئن نه هڀان ها!‬ ‫اوٺي هيٺ اچي ها‪ ،‬نيڙي نيٺ اچي ها‪،‬‬ ‫ويڀھي مان نه وڄان ها‪ ،‬هينئن نه هڀان ها!‬ ‫ويڏي ڈاڻ وڙهيڈ ٽئي‪ ،‬تائين توڙ رڙيڈ ٽئي‪،‬‬ ‫گونگي‪ ،‬ڏډ نه پيان ها‪ ،‬هينئن نه هڀان ها!‬ ‫ڏوري ڏان ُء وڏي ڈان‪ ،‬ڪوري‪ ،‬ڪڏٽ ڪڎي ڈان‪،‬‬ ‫ځھوري بڏځ وځھان ها‪ ،‬هينئن نه هڀان ها!‬ ‫ويڏ ”بڂاري“‪ ،‬ڪن ها ڪا ٽوئواري‪،‬‬ ‫ما ُرو َ‬ ‫ِ‬ ‫ٽوء ڇو ڒيد ڪټيان ها‪ ،‬هينئن نه هڀان ها!‬ ‫**‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪108‬‬

‫سائي‬ ‫تن ځي تات اپم‪ ...‬پَم َځنم ځنم ڪم ځن ڈين‪،‬‬ ‫ځيڀل ځھولي ُلئن ُلئن لولي‪ ،‬ٻولي َء ٻول ٻَڌم‪،‬‬ ‫َځنم ځنم ڪم ځن ڈين‪.‬‬ ‫ٽاڙيم‪ ،‬ٽاڙيان‪ ،‬ٽاڙيندڈ ٽئي‪ ،‬ڪي ځي ڒول ڪيم‪،‬‬ ‫َځنم ځنم ڪم ځن ڈين‪.‬‬ ‫څي ڈينڌ ڏنم‪،‬‬ ‫ويهي ڈڏتين وچ ۾ ځِ يڀِ ي‪ ،‬ڈ ّ‬ ‫َځنم ځنم ڪم ځن ڈين‪.‬‬ ‫ِملندي ما ُرو‪ِ ،‬کلندي کائڏ‪ِ ،‬ڪڏندي ڪوٽ ڏٺم‪،‬‬ ‫َځنم ځنم ڪم ځن ڈين‪.‬‬ ‫ٽهتو نيٺ ته ٽائڏ ٽنڊو‪ ،‬ڀيڏا ڪين ڀڳم‪،‬‬ ‫َځنم ځنم ڪم ځن ڈين‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪109‬‬

‫܀کي لوئي ܀ډ مپان ܀‪ ،‬ځنهن ۾ ܀ن َء لڌم‪،‬‬ ‫َځنم ځنم ڪم ځن ڈين‪.‬‬ ‫ويهون واَون ونگ وڌائون‪ ،‬ڇڏڪي ڈڀ ڇنم‪،‬‬ ‫ُ‬ ‫َځنم ځنم ڪم ځن ڈين‪.‬‬ ‫ما ُرو نيٺ ”بڂاري“‪ ،‬ماهيا‪ ،‬نبڏي ڒيد ويم‪،‬‬ ‫َځنم ځنم ڪم ځن ڈين‪.‬‬ ‫**‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪110‬‬

‫ٽيهه راتيون قيد ۾‬ ‫ٽهڏين رات ٽچاڙځي‪ ،‬ٽهتي ڪوټن وٽ‪،‬‬ ‫ځھوڪون‪ ،‬ځھوٻون منڌ کي‪ ،‬انگين ڏنئون اٽ‪،‬‬ ‫ځھِيڏيائون ځھڻڪون ڏئي‪ ،‬ځھوريائون ځھٽ ځھٽ‪،‬‬ ‫ڪانه ڪيائون گھٽ‪ ،‬ٽڄندي کان ٽڏتي ويا‪.‬‬ ‫ٽهڏين رات ٽهنوار کي‪ ،‬ٽهڏن ۾‬ ‫اندر انگ ونگي ويڈ‪ ،‬ڪوٽ‪ ،‬ڪټڪ‬ ‫اځيائون‪ ،‬ځيڎيون‪ ،‬ڀټون‪ ،‬ټول ټټڈ‬ ‫ڏاځ ڏکيو ڏيئي‪ ،‬ڈارو ڈک کڇي‬

‫ٽيئي‪،‬‬ ‫ڪيئي‪،‬‬ ‫ټيئي‪،‬‬ ‫ويڈ‪.‬‬

‫*‬ ‫ٻهگڻ تي ٻي رات اچي‪ ،‬ڪڏڙائي ڪڙڪي‪،‬‬ ‫ټهڪي‪،‬‬ ‫اونداهي‬ ‫ٻڌي‪،‬‬ ‫ڈوگھي‬ ‫ڈهائي‬ ‫ڈڅي ُڈوڙي ڈونهن تي‪ ،‬ڪوڙن ځي ڪټڪي‪،‬‬ ‫ڀٿڙ ٽيا ڀڙڪي‪ ،‬ڈاڙڻ ڪارڻ ڈت ځي‪.‬‬ ‫*‬ ‫ڏوځھي رات ڏکي َء‪ ،‬ڏوريو ٽنهنڀي ڏيل ڈان‪،‬‬ ‫ڪيڎو ڊوهه ڊگھو پيو‪ ،‬ويڈ کوٽ ککي‪،‬‬ ‫اڄي اځي اب لئي‪ ،‬کائڏ کاڅ بکي‪،‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪111‬‬

‫ځن ځي ڪاڻ ځکي‪ ،‬تن کان ڪوٽ ڪټي وڌڈ‪.‬‬ ‫*‬ ‫ټڅڪياڈ ټين َء رات ځو‪ُ ،‬ټڪ ڪڏي ټاهي‪،‬‬ ‫ڈوگھي اهين ڈنگھڏين‪ ،‬هاهن وٽ هاهي‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫گھاهي‪،‬‬ ‫گھوټيندء‬ ‫يا‬ ‫۾‬ ‫اڙاهه‬ ‫اڇليندء‬ ‫منڌ وري ماهي‪ ،‬ڈانگي ڈگھندئين ڪينڪي‪.‬‬ ‫*‬ ‫ُڈو َر‪،‬‬ ‫چيٿاټڻ چوپين لڳڈ‪ ،‬ڈڅيون ڈوچون‬ ‫ڏاڙهڻ ايڈ ڏاَ ځا‪ ،‬بگھڙ‪ ،‬ڀُور‪ ،‬ځنبور‪،‬‬ ‫تڪڻ ځون نوڪون تکيون‪ ،‬اکيون انگھه انبور‪،‬‬ ‫ڪيڎا ڒهڏ ڪلور‪ ،‬هميڏاهي ڂڪم ۾‪.‬‬ ‫*‬ ‫ٽنڀين َء ٽلټيڈ ٽُور‪ ،‬اچيديڈ دليڏ ځا‪،‬‬ ‫مڀبور؟‬ ‫ڇو‬ ‫مارو‬ ‫هيتڏا‪،‬‬ ‫ويڙها‬ ‫هيڎا‬ ‫ڏيور‪،‬‬ ‫ڏيڏتمند‬ ‫َهت‪،‬‬ ‫ڂڈام‬ ‫هيبتانڪ‬ ‫من مانيون منڌور‪ ،‬ڒهڏ ځون ڪيتڏ ڪندا؟‬ ‫*‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪112‬‬

‫ڇهين َء ڇوري َء ڈاريا‪ ،‬ڇوها مڙڈ ڇڳيڏ‪،‬‬ ‫ځوڌا ځھونڀھارا وڏا‪ ،‬دولھه ډيڏ دليڏ‪،‬‬ ‫ورندا منهنڀا واهڏو‪ ،‬مانڀھي مڏد مپيڏ‪،‬‬ ‫ويڙها وٺندا ويڏ‪ ،‬ٽاند‪ 23‬ٽڏاها ڪين پين‪.‬‬ ‫*‬ ‫ڈتين َء ڈت ڈتا َء‪ ،‬امڏ ځي مڄ‬ ‫ڒابو لوهي ڪوٽ ۾‪ ،‬تاهم تڏ ڏي‬ ‫هڏڪو ٽنهنڀي هاځ ۾‪ ،‬ڪُوڪين ڪنهنڀي‬ ‫ټاهو ناهو ماڻ‪ ،‬هيڎي هوڏ ڇڎي به‬

‫‪23‬‬

‫اڻ‪،‬‬ ‫تاڻ‪،‬‬ ‫ڪاڻ؟‬ ‫ڏي‪.‬‬

‫ڈتين‬ ‫ڈيين‬ ‫ڏاَي‬ ‫انهن‬

‫پيڈ ڈتوهه‪ ،‬ڈيڻ مټائځ ڈون تي‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫لهندء لوهه‪،‬‬ ‫ڈڃځ ڈومڏو‪ ،‬ليين‬ ‫کي ڏاَو مڃڻ‪ ،‬ڏوپڻ ناهي ڏوهه‪،‬‬ ‫ځو اندوهه‪ ،‬ځن کي ځن نه ڪن ڪا!‬

‫اٺين َء‬ ‫متان‬ ‫رڱځ‬

‫*‬ ‫تي اوٺي‪ ،‬ڏٺئين ڈوچ ڈڀاڳ ۾‪،‬‬ ‫ٽوټي!‬ ‫ٽهنوارن‬ ‫”امنا“‪،‬‬ ‫مڃين‬ ‫ريټي رت ڈان‪ ،‬ڒيدياهي ڪوٺي‪،‬‬

‫پاند ‪ :‬پالند‪..‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪113‬‬

‫ځھونڀھاري َء ځوټي‪ ،‬چوټي ڪندي ڈوڀ تي‪.‬‬ ‫*‬ ‫نائين َء نهڏ پي چڪي‪ ،‬هاڻ نه‬ ‫ڈاگڏ‪ ،‬ڊځڏا پي ڈگھن‪ ،‬ڊځڏا‬ ‫نڏ ناريون پين ۽ ناريون‬ ‫گگن گاهه ڑټي ٽون‪ ،‬ٽهڻ‬ ‫ُمور‬ ‫ڌ ِڏي ڑاټي ڌر‪ ،‬مڃي‬

‫پئي هاڪڏ‪،‬‬ ‫ٽڻ ڈاگڏ‪،‬‬ ‫بنڀن نڏ‪،‬‬ ‫ڪڍن ٽڏ‪،‬‬ ‫نه ماروي‪.‬‬

‫*‬ ‫ڏهين َء رات اهو ڏچو‪ ،‬ڈوچيو ڏيهان ڏيهه‪،‬‬ ‫ڏاَي ځي ڏهڪار کان‪ ،‬دهڪي هڏڪا ديهه‪،‬‬ ‫ڪڏټڀي ڪوټن ڪيا‪ ،‬ڇٽڏ ڇيهون ڇيهه‪،‬‬ ‫ڈڪڏاتون ڈاهيهه‪ ،‬اڳ نه ڀوڳيون ايڎيون‪.‬‬ ‫*‬ ‫ٻارهين َء رات ٻڏڻ لڳا‪ ،‬مارو منڀھه مليڏ‪،‬‬ ‫بنڀي لوڂ ڒلم چڪا‪ ،‬ځيڪي ڂڪم هميڏ‪،‬‬ ‫ځن ځي من تي ماروي‪ ،‬تن ځي تَن تي ِتيڏ‪،‬‬ ‫زوري ڍلم زنڀيڏ‪ُ ،‬ځ ِ‬ ‫وء ڈڄي ځڪڙي ڇڎي‪.‬‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪114‬‬

‫*‬ ‫تيڏهين َء رات اڄا تکا‪ ،‬ٽاٽن ځا‬ ‫ځا‬ ‫تاتارين‬ ‫لڳا‪،‬‬ ‫تنبڻ‬ ‫۾‬ ‫تارن‬ ‫ِ‬ ‫ڀونء کي‪ ،‬وهم وڌايا‬ ‫ڀ َ َو ڈنگھي ويا‬ ‫ځن کي ُلوري لڅ ځي‪ ،‬تن کي گهڏا‬ ‫ٽکڙي‬ ‫۾‬ ‫ٽائڏ‬ ‫انيا َء‪،‬‬ ‫ځا‬ ‫امڏ‬

‫ِ‬ ‫ٽڙ܀ء‪،‬‬ ‫تا َء‪،‬‬ ‫وا َء‪،‬‬ ‫گھا َء‪،‬‬ ‫ويا‪.‬‬

‫*‬ ‫چوڏهين َء رات اڄا چټا‪ ،‬ڍالم ܀تا زور‪،‬‬ ‫ِٽټيو َنڍور َٽ ۾‪ ،‬چانگي چڙهي چور‪،‬‬ ‫ځيڪو ڂق لئه ڪوڪندو‪ ،‬ڪاتي ڪنديڈ ڪور‪،‬‬ ‫ڏهڏ ڏهڏ کي ڏور‪ ،‬ويڌن وڌي ڪنڌ ۾‪.‬‬ ‫*‬ ‫ٽندرهين َء ٽَټن مپان‪ ،‬اچي ڪڙڪيا ٽاپ‪،‬‬ ‫ٽهڏي کي دهڏو ڪيو‪ ،‬امڏ ڈوچي اپ‪،‬‬ ‫ڏهڏن تي ڏڪڻي مڙهي‪ ،‬ڪنڌن اتي ڪاپ‪،‬‬ ‫ڇن ڇن مپان ڇاپ‪ ،‬هميڏاهي ڂڪم ځي‪.‬‬ ‫*‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪115‬‬

‫ڈورهين َء تي ڈنڌو ڈڄي‪ ،‬پي وئي ُڈور ِئي ُڈور‪،‬‬ ‫وانگين کي ونگي ويا‪ ،‬ٽهڏين ٽويان ٽُور‪،‬‬ ‫نه َن ۾ مذڪور‪،‬‬ ‫َڈتي‪،‬‬ ‫ڪوټن ۾ ڒابو‬ ‫َم َ‬ ‫چور‪،‬‬ ‫چوديواري‬ ‫ادي‬ ‫چيهاڙيون‪،‬‬ ‫چادر‬ ‫ُهوندي ماروي‪.‬‬ ‫ِمټن‬ ‫ِمهڻن ۾ مڀبور‪،‬‬ ‫*‬ ‫ڈتڏهين َء رات َڈتي َء اتي‪ ،‬ڈوچيا‬ ‫ُڈڪڙځي ويا ڈورما‪ ،‬يا ُاکڙي‬ ‫ٽڪڙځي ٽڌرا ٽيا‪ ،‬ځڪڙځي‬ ‫ڈهڪي يا ڈاها پيا‪ ،‬ڏهه ڏهه‬ ‫نامين ٽنهنڀا ننگ‪ ،‬ڪانئڏ تي‬

‫ځوڌن ڈنگ‪،‬‬ ‫ويا انگ؟‬ ‫ويا ځھنگ؟‬ ‫کائي ڏنگ؟‬ ‫ڪارا ڪيا‪.‬‬

‫*‬

‫ارڙهين َء رات اروڙ‪ ،‬ڏيکاري اهڙي ڏنڈ‪،‬‬ ‫هاڪ وري ٽيو هاڪڙو‪ ،‬گڏځي گاځ گڏوڙ‪،‬‬ ‫وڌي کائڏ کوهه ڪا‪ ،‬ځھنگن منڀھه ځھنڀوڙ‪،‬‬ ‫ڪاپي ڒوم ڪڏوڙ‪ ،‬ڪاپي امڏ ايڪڙو‪.‬‬ ‫*‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪116‬‬

‫اهويهين َء اڂڇاڈ ۾‪ ،‬ڪا اڈ وټڈ ائي‪،‬‬ ‫ڈهائي‪،‬‬ ‫ڈورځ‬ ‫پي‬ ‫۾‪،‬‬ ‫انڌيڏ‬ ‫اونداهي‬ ‫ڒيدڻ ٽچيڈ ڪيڏ تون؟ اکيڈ ”اځائي“‪:‬‬ ‫ٻائي‪،‬‬ ‫ٻڌ‬ ‫ٻهڳڻ‬ ‫ڏينهنڙا‪،‬‬ ‫پورا‬ ‫”ځيئڻ‬ ‫ڪنڌ بنا ڪائي‪ ،‬ازادي ايندي نه ا“‪.‬‬ ‫*‬ ‫ويهين تي وينگڈ ڏنو‪ ،‬ٽنهنڀو‬ ‫ٽاهي ڈنڌو َء ڈيڏ ځو‪ِ ،‬مټي‬ ‫َڈتڏ ڊځڏائي ڈندڈ‪ ،‬ا ّدم‬ ‫زنگيو اهي زنڀيڏ‪ ،‬ناهي َزنگ‬

‫ڃاڊ ڃميڏ‪،‬‬ ‫ماڳ مليڏ‪،‬‬ ‫ڎڐم اميڏ‪،‬‬ ‫ڋميڏ کي‪.‬‬

‫*‬ ‫هپان‪،‬‬ ‫راکن‬ ‫اکايڈ‬ ‫ايڪيهين‪،‬‬ ‫ڎمڏ‬ ‫ِ‬ ‫ڀونء ڀَڏتي بيڇود پي‪ ،‬بيڐوري بيهين‪،‬‬ ‫ڪهڙو ٽهتئي ڪڙم مان‪ ،‬ڪيڎو پي ِڪيهين‪،‬‬ ‫ٽکا ڈڀ ٽينهين‪ ،‬ميدو ڪندڈ ماروي‪.‬‬ ‫*‬ ‫ٻاويهين ٻڙڪي‪ ،‬منڌ ٻڌايڈ مند ځون‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ڀونء ځڎهن ڀڙڪي‪،‬‬ ‫ٽوندء ٽاپ ٽو‪،‬‬ ‫ٽتو‬ ‫وڅ ِاځھو ڪڙڪي‪،‬‬ ‫ڒهڏي تنهنڀي ڪوٽ تي‪،‬‬ ‫ّ‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪117‬‬

‫لڱ‬

‫وڄن‬

‫لڙڪي‪،‬‬

‫ڈڱ‬

‫نه‬

‫ڈومڏا‪.‬‬

‫ڇنبا‬

‫*‬ ‫ټيويهين ټهڪي‪ ،‬تڎي‪ ،‬ڂاڪم ُمڪي‬ ‫ٻيڙيون‪ ،‬ڑټڪا‪ ،‬ڑاڈيون‪ ،‬منهنڀي نب ځي‬ ‫هيڇيا هڪڙي ڂڪم ڈان‪ ،‬لکين پڏي‬ ‫راځا ڪهڙي روڪ‪ ،‬ځيڪي ڈوچي ڈو‬

‫ټوڪ‪،‬‬ ‫نوڪ‪،‬‬ ‫لوڪ‪،‬‬ ‫ڪڏي‪.‬‬

‫*‬ ‫چيويهين ٽهڅي چڪو‪ ،‬امڏ ځو اڎالن‪،‬‬ ‫مور نه ٽڇي ماروي‪ ،‬وري پڏ ځو پان‪،‬‬ ‫ڪڇڻ گھڏځي ڪوٽ ۾‪ ،‬ڐيډلو ڐڏمان‪،‬‬ ‫ديڈ ڈڄو دهمان‪ ،‬ڏيهه ڈڄو ڏهڪي ويو‪.‬‬ ‫*‬ ‫ٽنڀويهين ٽهنوار وٽ‪ ،‬ٽهتا ڪي ٽهنوار‪،‬‬ ‫مڀبورن مڀبوريون‪ ،‬اوريون منڀھه اځھار‪،‬‬ ‫زار‪،‬‬ ‫زارو‬ ‫رنا‬ ‫ٻئي‪،‬‬ ‫انډاڐ‬ ‫ُاميدون‪،‬‬ ‫ڏاَا ۽ ڏهڪار‪ ،‬ٽهڏن تي ٽورا رهيا‪.‬‬ ‫*‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪118‬‬

‫ڈنڇار‪،‬‬ ‫ويڅار‪،‬‬ ‫ٽُڪار‪،‬‬ ‫ُاپيون‪.‬‬

‫ڇويهين ”ڇوڇا“ ٽچيو‪ ،‬ڈوچ ڀڏئي‬ ‫چوڌاري‬ ‫تي‪،‬‬ ‫انڌيڏ‬ ‫انڌ‬ ‫ايڎي‬ ‫ٽَچم ٽاڻ ٽچاڙيو‪ ،‬ٽورب ڏانهن‬ ‫چيڂون‬ ‫چ‪،‬ڌڏڐو‬ ‫اڌار‪،‬‬ ‫انڇاني‬

‫*‬ ‫ڈتاويهين ڈڏت ڈان‪ ،‬ڈندرو ٻڌو ڈت‪،‬‬ ‫چمڪڻ چيتي ۾ لڳڈ‪ ،‬تاريڂن ځا تت‪،‬‬ ‫ڈوري َء‪ ،‬ڪات‪ ،‬ڊليب ڈان ڈڅن ځي ڈنگت‪،‬‬ ‫”ځيئڻ پورا ڏينهنڙا‪ ،‬ڏار نه پئي ڏيڏت“‪،‬‬ ‫ُځڳن ځي ځيوت‪ُ ” ،‬موتُو“ موت منڀھان ملي‪.‬‬ ‫*‬ ‫ڪين‬ ‫باڒي‬ ‫اٺڇٺا‪،‬‬ ‫اٺاويهين‬ ‫هيڎان ه ّمت هوډ ۽‪ ،‬هوڏان هوڏ‬ ‫ڈوري ڈورهيه ڈت کي‪ ،‬ڏيندا ڏيهه _‬ ‫ځيڪي ڈون ڈڅا‪ ،‬ڪَڅا پيندا ڪين‬

‫بڅيا‪،‬‬ ‫هڅا‪،‬‬ ‫ڏچا‪،‬‬ ‫ڪي‪.‬‬

‫*‬ ‫انڌارو‬ ‫رات‪،‬‬ ‫اڌ‬ ‫اهټيهين‬ ‫موت متي ماڂول ۾‪ ،‬ځيوت ٽاتي‬ ‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫انڌيڏ‪،‬‬ ‫ځھات‪،‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪119‬‬

‫مارڻ‬ ‫ځيتڏ‬

‫ايو موت ٽڏ‪ ،‬مليڈ ويڈ‬ ‫ځڏ پڏ تات‪ ،‬تيتڏ بات بڅي‬

‫مات‪،‬‬ ‫وئي‪.‬‬

‫*‬ ‫ټيهين پڏ ځي پاڪ‪ ،‬ٽهتي ڃاڪ ڃميڏ ڏي‪،‬‬ ‫ڈورهيائي ڈڏهاڻ ځي‪ ،‬هوائن ۾ هاڪ‪،‬‬ ‫َڈتي تنهنڀي َڈ َت ځي‪ ،‬ڌرتي َء مپان ڌاڪ‪،‬‬ ‫وک وک وايون واڪ‪ ،‬لک لک منڌ مبارڪون‪!.‬‬ ‫** ڃتم پيو **‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬

‫ماندي ٿي نه مارئي | ‪120‬‬