Cover.qxp:Opmaak 3
01-06-2011
11:44
Pagina 3
ACUTE ZORG IN TWENTE EN OOST-ACHTERHOEK Ambulance Oost succesvol tijdens National Paramedic Competition
net werk
Herman Meuleman, secretaris Veiligheidsregio Twente:
‘Samenwerking regio hoogste prioriteit’ Verhuizing Bureau Acute Zorg Euregio Rampenoefeningen met OTO en Troned Programma Patiëntveiligheid gestart JUNI 2011
02-03:Opmaak 3
01-06-2011
11:45
Pagina 2
112 JOURNAAL
Goede samenwerking redt levens
De patiënt leek ogenschijnlijk rustig. De arts-assistent schreef een overdracht in een vlugschrift en de verpleegkundige van de hartbewaking informeerde de ambulancebemanning. Er lag kleding over het voeteneind en zijn schoenen stonden er onder het bed verlaten bij. Letterlijk ‘uit het leven gegrepen’. Kort daarvoor stuurde de Meldkamer Ambulancezorg ons met spoed naar het ziekenhuis in Almelo. Ik mocht die dag als stagiaire mee met de ambulance. We reden met zwaailicht en sirene op de snelweg naar het ziekenhuis in Almelo. Bij de patiënt dreigde een hartinfarct, zo had onderzoek uitgewezen. Snel ingrijpen was noodzakelijk met als gevolg een spoedoverplaatsing naar het hartcentrum in Enschede.
2
De rit met de ambulance verliep op rolletjes. De ambulanceverpleegkundige gaf onderweg niet alleen uitleg over technisch en verpleegkundige zaken, maar vertelde ook over beleving, emotie en zorgen. De voormelding van de Meldkamer Ambulancezorg aan de hartbewakingsafdeling had zijn werk gedaan. Met een speciale lift gingen we naar de 1e etage en vervolgens door naar de zogeheten ‘vaatkamer’. Daar stond een ‘blauw gekleed team’ klaar, na een korte overdracht startte de behandeling. Vanachter een glazen wand zag ik de specialist uitleg geven en gelijktijdig noodzakelijk handelingen verrichten. Op een monitor verscheen kort een netwerk van bloedvaten om het hart. Het probleem was duidelijk zichtbaar: in één van de bloedvaten zat een soort zandloper die het vat vrijwel volledig afsloot. Het plaatsen van twee stents (soort binnenband) was daarna snel gebeurd. Hiermee was dreiging van een hartinfarct voorbij. Dit voorbeeld laat zien dat in deze regio de samenwerking tussen huisartsen, ambulancedienst en ziekenhuizen gezondheidswinst oplevert. Ook op andere terreinen vinden zorgpartners elkaar en maken zij afspraken om samen betere acute zorg te leveren. Zelfs de lekenhulpverleners dragen hier in grote getale aan bij, dankzij de inzet van AED bij hartstilstanden. We laten u graag delen in ontwikkelingen op het gebied van acute zorg en grootschalige hulpverlening. In dit tijdschrift staan weer interessante artikelen en ik wens u daarbij veel leesplezier. Gerard Leerkes Manager staf- & bedrijfsbureau Ambulance Oost
Een week later Donderdagavond, het optreden van Herman van Veen in de schouwburg in Hoogeveen ging van start en ik zit aan het gangpad, met enige twijfel. Ik zie mijn zus op het podium staan. Met haar gitaar en zang begeleidt ze Herman tijdens zijn optreden en haar gitaarsolo’s zijn als vanouds fantastisch. Vrijwel niemand weet dat ze 48 uur daarvoor, na plotseling pijn op de borst, een acuut zorgpad heeft doorlopen. Met twee stents speelt ze die avond de sterren van de hemel. 112 NETWERK | JUNI 2011
Eerste GNK-oefening een succes Op 9 mei vond er een Geneeskundige combinatie oefening (GNK) plaats. Niks bijzonders zou je zo denken, want GHOR Twente draait deze oefening ieder jaar een aantal keren. Toch was het deze keer wèl anders. Voor het jaar 2011 heeft GHOR Twente de samenwerking met Veiligheidsregio Noord- en Oost Gelderland en IJsselland (VNOG) gezocht. De eerste oefening heeft VNOG gedraaid op TRONED, het trainingscentrum Oost Nederland van de brandweer (voormalig vliegveld). De oefening werd gehouden in een verpleeghuis. Over het scenario kan geen mededeling worden gedaan, aangezien GHOR Twente deze oefening nog een aantal keren zal gaan draaien. Het oefendoel was om orde te scheppen in de chaos. Niet alleen de chaos in het veld, maar ook in het gewondennest. Er kwam een behoorlijke druk op de functionarissen van de GHOR zoals de OvDG (Officier van Dienst Geneeskundig) en het HGN (Hoofd Gewondennest). De andere deelnemers waren: ambulanceverpleegkundigen en -chauffeurs, SIGMA (Snel Inzetbare Groepen ter Medische Assistentie), MMT (Mobiel Medisch Team), de MKA (Meldkamer Ambulancedienst) en CGV (Coördinator Gewonden Vervoer). De oefening vond plaats in samenwerking met Brandweer Twente en zal nog vijf keer worden herhaald. VNOG was erg enthousiast. Samen proberen we het oefenen met samenwerking op een hoger niveau te tillen. I Meer informatie? Mail naar Heidi Plas, Senior Coördinator Opleiden Trainen en Oefenen, Mono- en Multidisciplinair HS-GHOR en GHOR Twente: h.plas@ghortwente.nl
02-03:Opmaak 3
01-06-2011
11:45
Pagina 3
Vijf gecertificeerde traumachirurgen in ZGT De gecertificeerde traumachirurgen in het ZGT Almelo. V.l.v.r: Robert Prudhomme, Herman Hegeman, Wouter ten Cate, Harald van Loon en Detlef van der Velde (onder).
Het algemeen ziekenhuis Ziekengroep Twente, met vestigingen in Almelo en Hengelo, is het eerste ziekenhuis in Nederland waar vijf traumachirurgen gecertificeerd zijn door de Nederlandse Vereniging voor Traumachirurgie. Binnen de traumachirurgie worden aan chirurgen, die zich bezighouden met ongevalslachtoffers, steeds meer eisen
gesteld door de Nederlandse Vereniging voor Traumatologie. Het certificaat is een keurmerk dat recentelijk is ingesteld. Doel van dit certificaat is om de traumachirurg een herkenbaar profiel te geven en de kwaliteit van traumazorg op een hoog niveau te houden. Tevens beloont dit keurmerk de inspanningen van traumachirurgen. I
Studiereis Kopenhagen: reis naar de toekomst
Een studiereis naar de zorgmeldkamer in Kopenhagen. Een reis naar de toekomst, zo bleek na afloop. Jan Noertved, hoofd van de zorgmeldkamer, vertelt over de hervormingen in Denemarken en de gevolgen voor de
prehospitale acute zorg. Volgens hem hadden de zorgautoriteiten geen enkele grip op de prehospitale acute zorg, de rituitgifte of prestaties van de ambulancezorg. ‘Er werd tegen opbod verkocht..!’ Kortom een volledig gebrek aan informatie en uit de hand lopende kosten. Tijd voor veranderingen. Er zijn afspraken gemaakt over wie, wat en waar. Afspraken over verantwoordelijkheden, op basis van onderbouwde argumenten en gegevens. Onze Meldkamer Ambulancezorg (MKA) kent gelukkig wel tal van afspraken, maar de onderbouwing die we in Denemarken hebben kunnen zien, legt de link naar onze toekomstvisie op de inrichting van de MKA. Daarover een volgende keer meer. I Meer informatie? Mail naar Gerard Leerkes, manager staf- en bedrijfsbureau: gleerkes@ambulanceoost.nl
Scholing Traumatologie voor Verpleegkundigen Op 4, 5 en 6 april jongstleden hebben 23 deelnemers de scholing Traumatologie voor Verpleegkundigen gevolgd. Ook nu waren er weer veel enthousiaste reactie van de deelnemers. Vooral de rode draad door de scholing, een casus en een gesprek met de (trauma)Scholing patiĂŤnt zelf, werd Traumato logie als zeer leerzaam voor verp leegkund igen beleefd. De scholing is geaccrediteerd.
Workshop Duits in Rheine Een groep medewerkers van Connexxion ambulancezorg, Ambulance Oost, Ziekenhuisgroep Twente en Medisch Spectrum Twente is op 5 april 2011 naar Rheine geweest voor een workshop Duits. Er werd geoefend door middel van diverse casus en rollenspelen om, in zowel Duits als Nederlands, te komen tot een beter begrip van elkaars taal en uitspraken. Ook van belang zijn de verschillen in werkwijzen, begrippen en systemen. De dag werd gecombineerd met een bezoek aan de meldkamer in Rheine en het ADAC heliteam. Het enthousiasme over de workshop is erg groot.
JUNI 2011 | 112 NETWERK
3
04-05 BEH Ons:Opmaak 3
01-06-2011
12:10
Pagina 2
K E T E N PA RT N E R S
‘Intrekkersmäolke’ bij Bureau Acute Zorg Euregio Vanaf nu is het gewoon, Nijverheidstraat 28, 3e etage in Enschede
In de herfst van 2010 bleek dat Bureau Acute Zorg Euregio uit zijn ‘jasje’ groeide. Vijf fulltime werkende personen op 25 vierkante meter betekende dat ongestoord overleggen of telefoneren niet meer tot de opties behoorden. Daarnaast was het Bureau gesitueerd op de Eerste Hulp van Medisch Spectrum Twente. 4
Germaine Vos-Deckers, manager Acute Zorg Euregio
O
nze gasten moesten over de drukke Eerste Hulp naar binnen geloodst worden en onze nieuwe positionering als Bureau voor de gehele Euregio kwam vanaf die plaats niet goed tot zijn recht. Na enig rondkijken diende zich een fantastische oplossing aan: de afdeling Financiën & Informatie huisde al in een ander pand aan de Nijverheidstraat in Enschede en daar waren nog 112 NETWERK | JUNI 2011
twee etages te huur. Snelle onderhandelingen zorgden ervoor dat we begin december zeker waren van het feit dat we daar naartoe konden verhuizen. ING verkocht, voor een minimaal bedrag, hun inventaris door aan ons. We hadden daar meer dan genoeg aan, dus met voortvarend ondernemerschap werd er door de teamleden via relaties
en Marktplaats onderhandeld en verkocht. Het kostte veel tijd en moeite, maar we hadden er ook lol in! De benodigde verbouwing werd, ondersteund door het Bureau LTHP (Lange Termijn Huisvesting), ook zeer snel gerealiseerd. De grote ruimte werd in tweeën gesplitst, waarbij het ene gedeelte bestemd was voor de teamleden
04-05 BEH Ons:Opmaak 3
01-06-2011
12:10
Pagina 3
5
en het andere deel voor vergaderruimtes. Op 14 maart 2011 betrokken we onze nieuwe locatie. Binnen een dag waren we geïnstalleerd en weer operationeel. Wat een ruimte, wat een licht en vooral: wat een rust! De kroon op het harde werken was dan ook het ‘Intrekkersmäolke’. Op 20 april 2011 mochten we onze enthousiaste ke-
tenpartners begroeten, die met ons, onder het genot van een hapje en een drankje, kwamen vieren dat we verhuisd zijn. Het was een bijzonder gezellige middag. De gasten konden onze nieuwe locatie bekijken en waren onverdeeld complimenteus. De nieuwe locatie is hiermee hét Bureau Acute Zorg Euregio geworden wat we
beoogden. Een centraal gelegen, goed bereikbare locatie, waar vanaf nu alle vergaderingen, scholingen en bijeenkomsten gaan plaatsvinden. Als nu een deelnemer aan één van voornoemde gelegenheden ons zoekt, hoeven ze niet meer in een ziekenhuislocatie te verdwalen. Vanaf nu is het gewoon altijd: Nijverheidstraat 28, 3e etage, Enschede! I JUNI 2011 | 112 NETWERK
06-07:Opmaak 3
01-06-2011
11:49
Pagina 2
I N N O VAT I E
Ambulance Oost succesvol bij ‘National Paramedic Competition’ Traumazorg in Nederland en Canada lijkt weinig van elkaar te verschillen
Op 9 april jl. heeft een afvaardiging van de Axira partners deelgenomen aan de National Paramedic Competition in Osahwa, Canada. Teams van UMCG Drenthe, RAV IJsseland, RAV Limburg Noord en Ambulance Oost waren hiervoor uitgenodigd door de Canadese organisatie.
Door Vincent van Heck, ambulancechauffeur Ambulance Oost
O
6
p 6 april vertrokken wij met de andere teams vanaf Schiphol, via een overstap in London, naar Toronto om deel te nemen aan de National Paramedic Competitions. Ons Ambulance Oost team werd gevord doorPeter van Ooyik (ambulanceverpleegkundige), Vincent van Heck (ambulancechauffeur), Henk
Mondeel (team-captain) en Jeroen Oosterhof (verpleegkundig centralist MKA). Verder werden we ondersteund door Johan Legebeke (staffunctionaris Beleid en Informatie). Na een vlucht van zeven uur landden we in Toronto, waar we onze huurauto ophaalden en naar het hotel in Whitby vertrokken. Elt Vierijzer
en Jaap Hateboer, beiden van UMCG Drenthe, hadden onze reis gepland en georganiseerd. Een mooi en leerzaam programma. Tijdens de eerste twee dagen in Canada hebben we een bezoek gebracht aan York EMS en Durham EMS. Hier kregen we uitgebreid uitleg over de apparatuur van Durham EMS, die we zaterdags tijdens de ‘National Paramedic Competition’ moesten gebruiken. Zaterdag was het zover, de spanning was goed voelbaar bij ons team. Vanuit heel Canada waren er teams naar Toronto gereisd om deel te nemen aan de prestigieuze wedstrijden. In de kantine van Durham College werden we gebriefd en in groepen met vijf teams verdeeld. Elke groep bestond uit twee students teams, twee Primary Care Paramedics (PCP) en één of twee Advanced Care Paramedic (ACP) teams. PCP-teams zijn verpleegkundigen die niet zelfstandig medicatie mogen geven en/of
Peter van Ooyik, ambulanceverpleger
Peter van Ooyik, Jeroen Oosterhof en Vincent van Heck maken zich klaar voor de wedstrijden
112 NETWERK | JUNI 2011
Vincent van Heck, ambulancechauffeur
06-07:Opmaak 3
01-06-2011
11:49
Pagina 3
Onderdelen Tijdens de wedstrijd moest het ambulanceteam een parcours met zes scenario’s afleggen. Deze zes varieerde van: pijn op de borst met vervolgens een reanimatie, een skills station met diverse opdrachten (onder andere ver-
stikking bij een baby), een casus in het donker, een val van een balustrade onder invloed en een casus waarbij zes patiënten elk een andere vorm van bewustzijnverlies hadden.
Advanced Life Support uitvoeren, ACPteams zijn vergelijkbaar met Nederlandse ambulanceverpleegkundigen. We hebben een goede wedstrijd neergezet, waarbij wij als Ambulance Oost ons visitekaartje hebben afgegeven. De cardiologische casus hebben we zelfs als beste volbracht van alle deelnemende teams! In de ACP-competitie, de zwaarste klasse, zijn we vijfde van de negen
teams geworden. Een prestatie waar we erg op trots op zijn! Temeer omdat we niet anders zijn beoordeeld dan de Canadese teams. Het was een bijzondere ervaring, zo’n kleine week in Canada. We hebben veel gezien, veel geleerd, maar vooral veel plezier gehad. Het is leuk om te zien dat, hoewel je 6000 km van Nederland vandaan bent, het werk in grote lijnen het-
Peter onderzoekt een van de patiënten
Met succes geslaagd; De spanning is eraf
zelfde is. We hebben iets wat ons met elkaar verbind: de wil om het zo goed mogelijk te willen doen voor onze patiënten. Als afvaardiging van Ambulance Nederland en de Axira partners hebben we ons visitekaartje achtergelaten in Canada! Volgend jaar willen ze met vijf Axira partners naar Canada….. Loat goan!!!! I
JUNI 2011 | 112 NETWERK
7
08-09 BEH Coverintvw:Opmaak 3
01-06-2011
11:50
Pagina 2
COVERINTERVIEW
Samenwerking binnen regio staat voorop In gesprek met Herman Meuleman, secretaris VRT
Veiligheid is iets waar zowel burgers, bedrijven als de overheid mee te maken hebben. In Twente wordt sinds begin dit jaar aan veiligheid gewerkt onder de naam Veiligheidsregio Twente (VRT). ‘Een goede samenwerking is hierbij belangrijk’, stelt Herman Meuleman, secretaris van de VRT. ‘Door samenwerking ontstaat er structuur in de hulpverlening, zeker als deze grootschalig moet
8
worden toegepast.’ Door Annemarie Smidt
D
e taken onder het thema veiligheid in de regio Twente zijn de afgelopen jaren verzorgd door de Hulpverleningsdienst Regio Twente (HVD). Begin 2011 is de HVD overgegaan in de Veiligheidsregio Twente (VRT). Meuleman vertelt: ‘De VRT is opgericht, omdat sinds 1 oktober 2010 de Wet veiligheidsregio’s van kracht is. In deze wet is geregeld dat rampenbestrijding en crisisbeheersing onder een regionaal bestuur moeten vallen. De HVD heeft zich vooral bezig gehouden met het opstellen van draaiboeken voor rampen, de VRT zal zich de komende jaren ook bezighouden met crisisbeheersing.’ Burgemeester Den Oudsten van Enschede is de voorzitter van de VRT. Daarnaast hebben in het algemeen bestuur veertien burgemeesters uit de Twentse gemeenten zitting. Gezamenlijk hebben zij een visie vastgesteld die een beeld schetst van het VRT-beleid voor de komende vier jaar. ‘We hebben niet gekeken naar de risico’s die al bekend waren, maar hebben ons vooral op nieuwe risico’s gericht, de samenleving
112 NETWERK | JUNI 2011
blijft immers veranderen’, legt Meuleman uit. ‘Het beleid is gebaseerd op de ambitie om met alle gemeenten samen te werken aan een veilig Twente. We maken hierbij gebruik van de plannen en kennis uit het verleden.’
Burgernet De VRT heeft een groot aantal ketenpartners, zoals de GHOR, de waterschappen, brandweer, politie, ambulance en lokale overheden. Als secretaris van de VRT houdt Meuleman zich vooral bezig met inventariseren en overleggen met deze partijen. ‘Het is een dagelijkse taak om contact te houden met alle samenwerkende partners binnen de VRT. We houden ons bijvoorbeeld bezig met het controleren van informatie, risicobeheersing en opstellen van veiligheidsdraaiboeken voor evenementen.’ Zo is de VTR ook betrokken bij de opzet van Burgernet in de regio. Burgernet is een samenwerkingsverband tussen burgers, de gemeente en de politie om veiligheid in de woon- en werkomgeving te bevor-
‘We hebben ons vooral op nieuwe risico’s gericht, de samenleving blijft immers veranderen’
08-09 BEH Coverintvw:Opmaak 3
01-06-2011
11:50
Pagina 3
Huldiging FC Twente Volgens Herman Meuleman wordt de VRT niet alleen ingezet als er sprake is van een crisis. ‘Wanneer er grootschalige evenementen worden georganiseerd die risico’s met zich meebrengen, worden wij bij de organisatie betrokken. Dit was bijvoorbeeld het geval bij de huldiging van FC Twente na het behalen van de KNVB Beker. Hier zijn veel mensen bij aanwezig en dan kan er iets gebeuren waardoor er paniek uitbreekt. Denk bijvoorbeeld aan een plotselinge weersomslag of brand. Door het grote aantal bezoekers moeten wij én de hulpdiensten op dit soort scenario’s voorbereid zijn.’ De VRT zorgt ervoor dat er een risicoanalyse wordt opgesteld voor deze evenementen. ‘Er wordt bekeken hoeveel mensen er op het evenement afkomen en hoeveel hulpposten daarvoor opgericht moeten worden om alles zonder problemen te laten verlopen. Zo kunnen we ervoor zorgen dat de activiteiten voor alle betrokkenen goed verlopen.’
‘Onze partners willen graag samenwerken, in Twente heerst er een groot saamhorigheidsgevoel’, stelt Herman Meuleman.
deren. Meuleman: ‘Burgernet is te vergelijken met het Amber Alert. Wanneer een demente, oudere man vermist raakt kunnen burgers aan de hand van een sms-bericht worden opgeroepen uit te kijken naar deze man. Deze sms-berichten worden door de politie opgesteld, verstuurd en reacties worden vervolgens door de ketenpartners opgevolgd.’
Saamhorigheid De rol van de VRT bestaat dus voor een groot deel uit het voeren van overleg met en tussen verschillende partners. Veel verschillende partijen die moeten samenwerken, dat zou problemen kunnen opleveren. Binnen de regio Twente speelt dit echter niet. ‘De samenwerking in de regio is eigenlijk altijd al goed geweest’, meent Meuleman. ‘In Twente wil men graag samenwerken, er heerst hier een groot saamhorigheidsgevoel. Dit geldt niet alleen voor de partners in Nederland, maar ook voor de contacten die we hebben in Duitsland.’ Om alle draaiboeken en plannen goed op te kunnen volgen is de informatiestroom erg belangrijk. ‘Het is van belang dat de verschillende locaties, tijdens een ramp, over dezelfde informatie beschikken. We zijn aan het kijken of hier een innovatief systeem voor ontwikkeld kan worden, bijvoorbeeld met superintelligente camera’s. Hiervoor werken we samen met ondernemers en kennisinstituten uit de regio. Vanuit de HVD is een goede basis aanwezig, waar we nu op voortborduren. Maar we moeten onze oren en ogen altijd open houden.’ I
JUNI 2011 | 112 NETWERK
9
10-11:Opmaak 3
01-06-2011
11:53
Pagina 2
PAT I Ë N T E N Z O R G
Spoedpost overleeft kinderziektes Spoedpost in ZGT Almelo lijkt succesvol
Zeker 76.000 patiënten werden in het eerste jaar, tussen april 2010 en 2011, buiten kantooruren geholpen. Grootste winst is dat de patiënt sneller op de goede plek wordt behandeld: zorg wordt efficiënter.
Door Kitty Muntenaar, ism Janke Snel
S
10
inds 14 april vorig jaar moeten acuut zieke mensen van Almelo tot Tubbergen en Rijssen ’s avonds, ’s nachts en in het weekeinde naar de nieuwe Spoedpost in Almelo. Bij de samenwerking van de huisartsenpost en het ziekenhuis ZGT in Almelo worden patiënten verwezen naar een huisarts of de spoedeisende hulp (SEH), die onder één dak zitten. Sinds kort is daar ook de dienstapotheek aan toegevoegd. Om deze unieke samenwerking tussen Huisartsenpost en ZGT in de vorm van een Spoedpost goed uit te kunnen voeren, is in 2010 nieuwbouw gerealiseerd in het ZGT Almelo. Ambulance Oost heeft met deze nieuwbouw meegelift en heeft in 2010 haar standplaats naast deze Spoedpost ingenomen. Grootste winst is dat patiënten sneller op de plek zijn waar ze horen. In het
V.l.n.r: Manon Bruens, Janke Snel, Carine Doggen, Arlette Drost, Martijn Mes, Erwin Hans, Renske Visser en Christine Fransman. Op de foto ontbreken: Harrie Verhey en Janine van Til
verleden kwam iemand met een hartinfarct soms bij de huisartsenpost en een patiënt met een snijwond bij de SEH. Het lijkt de zorg efficiënter te maken. De Universiteit Twente onderzoekt of dat ook daadwerkelijk zo is. Volgens het ziekenhuis en de huisartsenpost is de Al-
Optimale logistiek in de geïntegreerde spoedpost
Op 1 april 2011 is een onderzoek gestart naar de optimale inzet van personeel en middelen in een geïntegreerde spoedpost. ZonMW heeft hiervoor subsidie verleend aan de Centrale Huisartsenpost Almelo (CHPA), de spoedeisende hulp van de Ziekenhuisgroep Twente (samen de spoedpost) en de Universiteit
112 NETWERK | JUNI 2011
Twente. Op veel plaatsen integreren de Spoedeisende Hulp en de huisartsenpost tot één gezamenlijke spoedpost. Dit heeft als doel de kwaliteit van de zorg te verbeteren, de duidelijkheid voor de patiënt te vergroten en personeel en middelen efficiënter in te zetten. Met behulp van computersimulaties zullen diverse scenario’s voor de logistiek van de spoedpost worden getest. Het scenario met de meest positieve impact wordt vervolgens in de praktijk geïmplementeerd. Meer informatie? Mail naar Carine Doggen, C.J.M.Doggen@utwente.nl
melose Spoedpost een voorbeeld voor andere ziekenhuizen. Jaap Jongedijk, leidinggevende SEH van ZGT: ‘Nederland heeft nog maar elf van dit soort posten, in Overijssel na Deventer nu ook Almelo.’ Chirurg Detlef van der Velde: ‘Een spoedpost als deze is de toekomst. Onze werkwijze wordt landelijk.’
Eerste jaar Het eerste jaar is volgens directeur Janke Snel van de Centrale Huisartsen Post Almelo (CHPA) goed verlopen. ‘We hebben van tevoren alles tot in de details geprotocolleerd. Dat leek soms overdreven, maar het blijkt te werken. Iedereen weet nu waar hij aan toe is, dat werkt prettig.’ Spontane ‘binnenlopers’ werden vooraf als groot probleem gezien. Op een gemiddelde zaterdag komen zo’n dertig mensen zonder te bellen naar de Spoedpost. Een extra triageassistente en een SEH-verpleegkundige zijn ingezet voor het snel beoordelen van deze binnenlopers. Iemand met een wondje gaat daarna de wachtkamer in en een acuut geval wordt direct geholpen. Agressie heeft dat het afgelopen jaar nauwelijks opgeleverd. Slechts drie keer is een incident gemeld. I
10-11:Opmaak 3
01-06-2011
11:54
Pagina 3
OVER DE GRENS
‘Licht uit, spot aan’ op TEDxMaastricht Patiënten moet meer gebruikt worden als resource in de zorgpraktijk
Tot ongeveer een jaar geleden had ik nog nooit van het fenomeen TED gehoord. Maar na 4 april 2011 ben ik zo enthousiast over het concept en de dag in Maastricht dat ik graag een paar van mijn indrukken met jullie deel. TEDxMaastricht is alles behalve een standaard medisch of verpleegkundig congres, waar je met allerlei kennis over nieuwe ontwikkelingen en een tas vol reclame en handouts vandaan komt.
Door Rolf Egberink, Acute Zorg Euregio
H
et gaat bij TEDx om ideeën die de moeite waard zijn om te verspreiden en in Maastricht ging het specifiek om ideeën over de toekomst van de zorg. De zorg staat voor grote veranderingen. De rol van de patiënt en de dokter verandert, meer technologische toepassingen, meer zorggebruikers, nieuwe behandelingen, maar ook meer kosten en nieuwe ziekten. Samen met ongeveer 900 anderen neem ik plaats in het Theater aan de Vrijthof. Licht uit, spot aan. Eén voor één komen inspirerende sprekers voorbij die vol overtuiging hun verhaal vertellen. Simon Sinek, die met het tekenen van twee lijnen een betoog houdt over het teruggaan naar het waarom, naar de dingen die ons inspireren. Daniel Kraft laat in razend tempo allerlei nieuwe technologische ontwikkelingen voorbij komen en Fred Lee vertelt over de Disney-manier om een ziekenhuis te runnen. De meeste indruk maken de verhalen van patiënten. Zij betreden het podium met een heldere boodschap: betrek de patiënt! Sophie van der Stap met haar negen pruiken en E-patient Dave zorgen voor kippenvel en staande ovaties in de zaal. Vooral het verhaal van Ragna Arnott-van den Berg zal iedereen bijblijven. Een verpleegkundige die patiënt werd na een bloeding in haar brein. Via ‘social media’ was zij in staat om beter te communiceren met haar artsen over behandelopties en haar revalidatie.
Sophie van der Stap vertelt tijdens de confentie over haar ervaringen met pruiken
11
Over TED en TEDx TED staat voor Technology, Entertainment en Design en is een non-profit organisatie gewijd aan ‘Ideas Worth Spreading’. TED is, in 25 jaar, uitgegroeid tot een beweging die het verspreiden van wereldveranderende ideeën ondersteund. De jaarlijkse TED-conferentie nodigt 's werelds grootste denkers en doeners uit om te spreken, bijvoorbeeld Bill Gates, Al Gore en de Britse premier Gordon Brown. Op TED.com, worden dagelijkse nieuwe TEDTalks gepost, die vrij vertaald en/of ondertiteld worden door vrijwilligers over de hele wereld. In de geest van ‘Ideas Worth Spreading’ heeft TED een programma gecreëerd genaamd TEDx. TEDx is een lokaal en zelfstandig georganiseerd evenement waar mensen TED-achtige ervaringen kunnen delen.
Ik ben wakker geschud. Met alle technologische mogelijkheden in de toekomst moeten we vooral niet vergeten dat gezondheidszorg wordt ‘ervaren’ door patiënten. Zij willen betrokken worden bij HUN zorg. De patiënt is de minst gebruikte resource in de zorgpraktijk en moet onderdeel uit gaan maken van het behandelteam. Zij moeten een prominentere plaats krijgen in de opleiding van zorgprofessionals.
Op de terugweg denk ik na over de mate waarin patiënten een invulling willen geven aan hun actieve rol in de acute zorg en of ze daar toe in staat zullen zijn. Maar dat geldt ook voor medische professionals, in hoeverre kunnen en willen zij invulling geven aan zorg met meer passie. Het beeld dat is geschetst vraagt om een cultuuromslag in de zorg. Om een eerste aanzet daartoe te geven kan ik iedereen aanraden de filmpjes van de sprekers te bekijken op www.tedxmaastricht.nl en probeer er een volgende keer bij te zijn om je ook te laten inspireren! I JUNI 2011 | 112 NETWERK
12-13:Opmaak 3
01-06-2011
12:12
Pagina 2
G R O OT S C H A L I G E Z O R G
Rampenoefening steeds verder doorontwikkeld OTO-traject en Troned helpen bij het prepareren voor crisissituaties
In 2008 is door het Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg, het NIVEL, een statusanalyse uitgevoerd. Hieruit werd geconcludeerd dat de geneeskundige hulpverlening ten tijde van rampen en crises onvoldoende is voorbereid op mogelijke calamiteiten. Het ministerie van VWS is daarom in 2008 gestart met het project OTO-stimuleringsgelden. OTO
12
staat voor Opleiden, Trainen en Oefenen.
Door Irma Huiskes en Lia Simon, ism Robin Pater en Joost Hofhuis
D
e OTO-gelden worden verdeeld onder de elf traumacentra/Acute Zorgregio’s en dienen ter stimulering van de preparatiefase op rampen en crises. Net als in 2010 zijn er ook dit jaar weer tal van activiteiten uitgevoerd door de geneeskundige ketenpartners. Waar in 2010 de focus veelal lag op activiteiten van ketenpartners binnen de eigen organisatie, is de focus in 2011 verschoven naar het uitvoeren van activiteiten binnen de witte keten.
realtime de opvang van een externe ramp binnen een ziekenhuis geoefend kan worden. Hierbij wordt gebruik gemaakt van white boards waar op de verschillende afdelingen slachtoffers (magneetfiguren) worden voorzien van de juiste zorg (materieel) en de juiste geneeskundige hulp (mensen). Daarnaast wordt een poule van instructeurs opgeleid die deze ETS-oefeningen kunnen opzetten en begeleiden.
ETS
CBRN-stoffen
Ketenpartners weten elkaar steeds vaker en makkelijker te vinden en zijn zeer bereid tot het delen van informatie. Dit ziet men terug in de OTO-activiteiten die zijn aangevraagd en worden uitgevoerd in het eerste halfjaar van 2011. De ziekenhuizen in de Euregio (Ziekenhuisgroep Twente, Streekziekenhuis Koningin Beatrix en Medisch Spectrum Twente) zijn gezamenlijk overgegaan op het Emergo Train System (ETS). Het ETS is een oefensysteem waarbij in
Het ROAZ heeft in samenwerking met Ambulance Oost, GGD Regio Twente, ZGT, GHOR Twente en Acute Zorg Euregio voorbereidingen getroffen voor een grootschalige oefening. Deze oefening staat gepland voor 24 maart 2012 en heeft als thema chemische, biologische, radiologische of nucleaire (CBRN) stoffen. Het doel van deze oefening is niet alleen om de opvang van slachtoffers op de plaats van het incident zo goed mogelijk te borgen, maar ook de slachtof-
112 NETWERK | JUNI 2011
fers die de ziekenhuizen op eigen gelegenheid bezoeken. Daarnaast hebben de deelnemende ketenpartners eigen oefendoelen, bijvoorbeeld het oefenen van opvangen van chemisch besmette slachtoffers (ZGT) of communicatie middels een callcenter (GGD Regio Twente).
12-13:Opmaak 3
01-06-2011
12:12
Pagina 3
1
uik tair Milidegebr me
10 Be
he
er
9
Bran traindweer inge n
11
Verblijf en horeca
ark
de
BH V
7
Luchthaven brandweer
le
Be
g nin s r ai e r ltit artn Mu enp t ke
8
3
Huidige Faciliteiten Troned Momenteel zijn er op Troned
On
sp
g vin
2
en g en tin lev h c g li li or ei Vo ndv a r b Onderzoek en innovatie
rw
ijs
4
verschillende shelters en gebouwen waar oefeningen plaatsvinden. Het gaat hierbij om
5
6
oefeningen met brand, hulpverlening en ongevalbestrijding gevaarlijke stoffen, grote slotoefeningen en multidisciplinaire
het terrein. In de leegstaande panden zijn realistische opleidings- en oefenfaciliteiten gerealiseerd voor de brandweer. Dit alles onder de naam Trainingscentrum Oost Nederland, oftewel Troned. Echter, de politiek heeft besloten dat het terrein wordt herontwikkeld als burgerluchthaven. Gebiedseigenaar AreaDevelopment Twente ziet Troned als zeer kansrijk. Om te onderzoeken of een permanent oefencentrum op het luchtvaartterrein financieel en praktisch realiseerbaar is, hebben Brandweer Twente en AreaDevelopment Twente een gezamenlijke projectgroep opgezet waarin wordt gewerkt aan een haalbaarheidsonderzoek. Dit onderzoek richt zich op elf onderdelen, de zogenaamde taartpunten.
scenario’s. Voor rijtrainingen en natuurbrandbestrijding is er een 4x4-baan aangelegd, daarnaast is er een containerpark gerealiseerd waar brandgedrag en blustechnieken getraind kunnen worden. Voor het team Brandonderzoeken is een speciale locatie ingericht voor onderzoek en BHV-trainingen.
13
Toekomst
Troned Voor OTO-activiteiten biedt het trainingscentrum Oost Nederland op de voormalige vliegbasis Twente volop mogelijkheden. Brandweer Twente is, sinds de sluiting van de vliegbasis, betrokken bij de (tijdelijke) herontwikkeling van
De afgelopen maanden heeft de projectgroep vele gesprekken gevoerd met partners uit het brede veiligheidsdomein, zoals Saxion Hogeschool, Universiteit Twente, TNO, eigen brancheorganisaties, academies en koepelorganisaties van het bedrijfsleven. De nadruk ligt op de koppeling met onderzoek, innovatie, het betrekken van burgers, het versterken van de zelfredzaamheid en preventie. De bedoeling is dat zij elkaar gaan versterken door deze onderdelen bijeen te brengen. Dit alles met als doel: een vakbekwame veiligheidsbranche en veiligheidsbewuste maatschappij die klaar is voor de toekomst. Een uniek nieuw concept dat past bij de Twentse voorloperrol in Nederland, zowel op het gebied van veiligheid als innovatie. Begin september 2011 moet de businesscase afgerond zijn en is duidelijk of (en in
welke vorm) Troned haalbaar is. I Ziet u mogelijkheden om kansrijke initiatieven te ontwikkelen binnen het Troned-concept? Neem contact op met de projectgroep Troned via projectsecretaris Robin Pater: r.pater@vrtwente.nl. JUNI 2011 | 112 NETWERK
14-15:Opmaak 3
01-06-2011
12:03
Pagina 2
ACHTERGROND
Werken aan patiëntveiligheid is geen vrijblijvende zaak Pilotproject Patiëntveiligheid voor de Ambulancezorg boekt vorderingen In februari 2010 hebben de besturen van Ambulancezorg Nederland, NVMMA en V&VN Ambulancezorg het plan van aanpak voor een programma Patiëntveiligheid goedgekeurd. Daarop is de projectgroep Patiëntveiligheid gestart met de nadere invulling en uitvoering van het plan. Betrokkenheid van het veld is daarbij van groot belang.
I
n april 2010 vond de startbijeenkomst Patiëntveiligheid Ambulancezorg plaats. In deze bijeenkomst is het belang van werken aan patiëntveiligheid, het doel en de opzet van het programma toegelicht. Het programma berust op twee pijlers, namelijk inhoudelijke en instrumentele pijlers. De basiselementen uit een patiëntveiligheidsmanagementsysteem zijn via re-
gionale pilots uitgewerkt en hanteerbaar gemaakt voor RAV-en. Daarnaast worden voor een aantal groepen binnen de ambulancezorg de veiligheidsrisico’s in kaart gebracht en verbetervoorstellen gedaan. Voor een meer veilige zorg, maar ook om professionals uit het veld bij het werken aan patiëntveiligheid te betrekken. Dit gebeurt via zogenaamde expertgroepen, waar RAV-en en profesPilotregio’s
Beleid en Strategie
14 Prospectieve risico-analyse Veilig Incidenten Melden Continu verbeteren Cultuur Patiëntenparticipatie
• Gelderland Midden • Limburg Noord • RAV Gooi en Vechtstreek • RAD Hollands Midden • RAV Noord Holland Noord • RAV Zuid Holland Zuid • RAVU • RAV Brabant Midden-West-Noord • Ambulance Oost • RAV IJsselland • RAV Groningen • RAV Gelderland-Zuid
Team Zorgambulance Ambulance Oost, met aan het werk Inez Bloem en Lars Kamphuis
112 NETWERK | JUNI 2011
sionals zich voor konden aanmelden. Afgelopen november is gestart met de bijeenkomsten.
Pilots 12 RAV-en hebben zich aangemeld als pilotregio. In tweetallen werkt men de zes basiselementen van een veiligheidsmanagementsysteem verder uit (zie kader). Die uitwerking begint met een verkenning van beschikbare informatie uit de patiëntveiligheidsprogramma’s voor de eerste en tweede lijn. Er wordt bijvoorbeeld gekeken naar de mogelijkheden om patiëntenparticipatie vorm te geven. Programmamanager Margreet Hoogeveen: ‘De pilots zijn nu zo ver dat het eindresultaat voor ogen staat. Nu is verdere uitwerking aan de orde. Eind 2011 moeten er concrete instrumenten liggen die ook door andere RAV-en te gebruiken zijn. Het valt mij steeds op dat de projectleiders open en enthousiast zijn. Kennis en ervaring wordt onderling uit-
Irma Veldhuis, Meldkamer Ambulancezorg
14-15:Opmaak 3
01-06-2011
12:03
Pagina 3
Het volgende Projectgroep Patiëntveiligheid Ambulancezorg bestaat uit:
magazine van
• Piet Huizinga, directeur RAV IJsselland en Ambulance Oost, voorzitter programmaraad Kwaliteit. • Pierre van Grunsven, MMA RAV Gelderland Zuid, lid programmaraad Kwaliteit. • Ina Bolt, ambulanceverpleegkundige UMCG Ambulancezorg, afvaardiging V&VN Ambulancezorg. • Gerard Berendschot, beleidsmedewerker RAV IJsselland, lid programmaraad
net werk
Kwaliteit. • Margreet Hoogeveen, programmamanager AZN.
verschijnt
• Liesbeth Prins, beleidsondersteunend medewerker AZN. • Harry Molendijk, Centrum voor Patiëntveiligheid Isala, externe ondersteuning.
gewisseld. Daarnaast zijn ze ook binnen hun eigen organisaties bezig mensen aan het thema te binden. We komen één keer in de twee maanden bij elkaar. Vanuit de projectgroep reageren we op plannen, helpen we waar dat kan en schakelen andere experts in waar nodig.’
Expertgroepen Er zijn twee bijeenkomsten geweest met expertgroepen die risico’s van zes patiëntencategorieën verder gaan uitwerken. Daarbij gaat het om kinderen, kwetsbare ouderen, psychiatrisch patiënten, multitrauma patiënten, patiënten met hartfalen en GHOR. In de expertgroepen draait het om patiëntencategorieën en het in beeld krijgen van de risico’s rond veiligheid. Kritieke momenten zijn bijvoorbeeld de uitvraag vanuit de meldkamer of de overdracht in het ziekenhuis. Daarnaast zijn er specifieke risico’s voor bepaalde patiëntencategorieën. De vraag is hoe je tot concrete oplossingsrichtingen komt om
in september 2011
deze risico’s te beperken. De planning is om voor de zomer per patiëntencategorie voor de belangrijkste risico’s verbetervoorstellen te maken en deze vervolgens in de praktijk te meten.
Colofon Bestuurlijke afspraken Met het gezamenlijk vaststellen van het programma ‘Patiëntveiligheid voor de Ambulancezorg’ laten de betrokken besturen zien dat zij patiëntveiligheid zeer serieus nemen en dat betrokken organisaties daarin hun verantwoordelijkheid nemen. Om deze verantwoordelijkheid nog sterker te benadrukken, en om te bereiken dat de beoogde resultaten daadwerkelijk gehaald worden, zijn er bestuurlijke afspraken in de maak. Deze afspraken zijn dragers van de boodschap: werken aan patiëntveiligheid is geen vrijblijvende zaak. Op 29 juni, tijdens een bijeenkomst waar ook de eerste resultaten worden gepresenteerd, vindt ondertekening van de afspraken met VWS plaats. I
112 Netwerk is een uitgave van Acute Zorg Euregio, Ambulance Oost en GHOR Twente. Dit magazine verschijnt 4 keer per jaar en bericht over ontwikkelingen rondom acute zorg in Twente en Oost-Achterhoek. Redactie Kitty Muntenaar kmuntenaar@ambulanceoost.nl Lia Simon a.simon@acutezorgeuregio.nl Irma Huiskes i.huiskes@regiotwente.nl Annemarie Smidt a.smidt@geenbladvoordemond.nl Coverfoto Harry Klunder Bladformule, vormgeving, eindredactie en drukwerk
Geen Blad voor de Mond B.V. Laurens Oude Elberink Cor Dalhoeven Lasondersingel 149-151 7514 BR Enschede tel. 053 460 9002 www.geenbladvoordemond.nl Geen Blad voor de Mond is aangesloten bij:
ISSN 2211-8225
JUNI 2011 | 112 NETWERK
15
Achterpagina:Opmaak 3
01-06-2011
11:58
Pagina 2
Bezoek ons ook online
Acute Zorg Euregio
GHOR Twente
Ambulance Oost
Postbus 50000
Postbus 1400
Postbus 784
7500 KA Enschede
7500 BK Enschede
7550 AT Hengelo
Tel. 053 487 20 97
Tel. 053 487 65 70
Tel. 074 256 22 22
info@acutezorgeuregio.nl
secretariaat@vrtwente.nl
info@ambulanceoost.nl
www.acutezorgeuregio.nl
www.ghortwente.nl
www.ambulanceoost.nl