ACuTE ZORG iN TWENTE EN OOST-ACHTERHOEK Project ‘Ambubike’ van start bij Ambulance Oost
net werk
‘Het werkveld heeft behoefte aan deze opleiding’ Dinie Holkers-Veltkamp, projectleider Gezondheid & Technologie Saxion
Samenwerking GHOR en huisartsen Focus op CBRN-incidenten Euregionale werkdag
JUNI 2012
112 journaal
Leren Steeds opnieuw schrikken we op van ongevallen, waarbij mensenlevens in het geding zijn en die veel vragen van de samenwerking van hulpdiensten. Op 5 februari dit jaar raakten twee auto’s op de A35 bij Bornerbroek te water. De hulpdiensten waren snel ter plaatse en deden in moeilijke omstandigheden hun werk. Het was donker, het vroor en het was langs de snelweg. In de auto’s bleken zeven mensen te zitten, waaronder drie jonge kinderen. Ze werden onderkoeld, maar nog in leven vervoerd naar de ziekenhuizen. Na enkele dagen bleek dat er uiteindelijk maar één persoon het ongeval heeft overleefd. Een drama.
Power-LOAD bij Ambulance Oost
Ik ben aanwezig geweest bij de nabespreking van de hulpdiensten bij hotel Van der Valk op de avond van het ongeval. Ik heb niet zo veel gezegd die avond, maar wel heb ik om me heen gekeken en geluisterd naar wat de hulpverleners elkaar vertelden. Een paar dingen vielen me op.
2
Allereerst de saamhorigheid en de wederzijdse waardering voor elkaars werk. Terwijl ambulances nog aanrijdend waren hielpen brandweer- en politiemensen het aanwezige ambulancepersoneel met de slachtoffers en ze deden wat ze konden. Schouder aan schouder om levens te redden. Alle handen waren op dat moment ook welkom. Ten tweede de betrokkenheid bij de slachtoffers. De hulpverleners vroegen aan elkaar hoe het was afgelopen met de slachtoffers, waar ze heen waren, of ze het overleefd hadden en of ze nog een kans hadden. Soms ook de frustratie, te moeten wachten op versterking terwijl er mensen in het water lagen. Later die week ben ik te gast geweest bij een evaluatiebijeenkomst bij de ambulancedienst. Tachtig betrokken mensen uit de hele geneeskundige keten. Centralisten, ambulancepersoneel, mensen van de spoedeisende hulp, een specialist. Een korte film toonde de situatie en barre omstandigheden ter plaatse. En daarna de reconstructie van de gebeurtenissen, van minuut tot minuut, toen kwam die ambulance, toen ging die daarheen, enzovoorts. Het was een belangrijk en verhelderend moment. Puzzelstukken vielen op hun plaats. Vragen werden gesteld en werden beantwoord. Ook kritische opmerkingen waren er: Hadden we niet beter… We wisten niet dat… Niet in een sfeer van verwijten, maar uit behoefte om te leren. Zodat het morgen beter gaat, het besef dat elke dag zoiets weer kan gebeuren. Het waren twee bijeenkomsten die bij mij veel indruk hebben gemaakt en die me wat hebben geleerd. We hebben elkaar veel te vertellen, als hulpverleners. Binnen de witte kolom en met de vakbroeders van andere hulpdiensten. Laten we dat vooral blijven doen. Dan zijn we een lerende organisatie. Waar gewerkt wordt, worden fouten gemaakt, maar de grootste fout die je kunt maken, is er niet van te leren.
Ron Poot Directeur GHOR Twente
112 NETWERK | juni 2012
Als eerste ambulancedienst in Nederland neemt Ambulance Oost medio juli de Power-LOAD brancard in gebruik. Power-LOAD is het eerste automatische in- en uitrijdsysteem voor ambulancebrancards dat is ontwikkeld door Stryker. Het Power-LOAD systeem bestaat uit twee elektrische armen die de brancard met de patiënt optillen. Dit proces, gecombineerd met een elektrische brancard genaamd Power Pro, zorgt ervoor dat het inen uitladen door middel van één druk op de knop plaatsvindt. Het systeem wordt, inclusief de patiënt, zonder lichamelijke inspanning naar binnen geschoven en vergrendeld. Ook het ontgrendelen van de brancard gaat door één druk op de knop. Het onderstel volgt automatisch. Zodra het onderstel de grond raakt wordt de brancard automatisch ontkoppeld van het laadsysteem en kan men wegrijden. In de volgende editie van 112 Netwerk zullen we uitgebreider stilstaan bij dit nieuwe concept. Ambulance Oost en Stryker Nederland gaan onder andere samen onderzoek doen naar de voor- en nadelen van het gebruik van de Power-LOAD. n
Gezond uit en thuis
Van advies tot planvorming
Reizen naar een (sub)tropische bestemming betekent ook risico’s voor uw gezondheid. Bijvoorbeeld door het eten van besmet voedsel en het drinken van ongezuiverd water. Daarnaast kunt u te maken krijgen met andere hygiënische omstandigheden, infectieziekten of risicovol gedrag.
Per 1 februari is voor alle veertien gemeenten in Twente een nieuw evenementenbeleid van start gegaan. Voor de evenementenadviseurs van GHOR Twente betekent dit dat zij – samen met de adviseurs van brandweer en politie – adviezen opstellen voor de vergunningverlening door gemeenten. Doel hiervan is om evenementen zo gezond en zo veilig mogelijk te laten verlopen. Hierbij wordt regelmatig afgestemd met geneeskundige ketenpartners, zoals GGD Twente, Ambulance Oost en de Meldkamer Ambulancezorg. Uitgangspunt voor deze advisering is de ‘Landelijke Handreiking geneeskun-
dige advisering publieksevenementen’ die eind 2011 door GHOR Nederland is uitgegeven. Bij grote en gecompliceerde evenementen, zoals rond het behalen van het landskampioenschap door FC Twente, stelt GHOR Twente de operationele planvorming voor de geneeskundige kolom op. n
SIGMA bij Open dag van de Zorg Om een beeld te geven van de werkzaamheden en uitrusting van het SIGMA (Snel Inzetbare Groep ter Medische Assistentie), heeft de groep tijdens de open dag van de zorg en welzijn voor het GHOR hoofdkantoor in Enschede gestaan. Beide voertuigen van de Geneeskundige Combinatie met compleet ingerichte aanhangers, de haakarmbak en de trelltent waren bij de open dag aanwezig. Samen met de enthousiaste vrijwilligers van SIGMA Twente zorgde dit dat ge-
interesseerden op hun wenken bediend konden worden. Vooral de demonstraties in het behandelen van slachtoffers met mogelijk CWK (cervicale wervelkolom) letsel trok veel bekijks. Het viel op dat een groot deel van het publiek onbekend is met de werkzaamheden van SIGMA Twente. Iets dat, in ieder geval bij de bezoekers van de SIGMA demonstratie, na deze open dag veranderd is. Al met al dus een geslaagde dag! n Meer informatie? Kijk op www.sigmatwente.nl
De afgelopen periode heeft GGD Twente met name aandacht gevraagd voor het Europees Kampioenschap voetbal in Polen en de Oekraïne. Ook in Polen en Oekraïne bestaat er kans op het oplopen van een infectieziekte. De GGD adviseerde vaccinatie tegen DTP en Hepatitis A. In verband met een mazelenepidemie werden bezoekers van het EK, die niet tegen mazelen gevaccineerd zijn en in het verleden geen mazelen hebben doorgemaakt, ook aangeraden zich tegen mazelen te laten vaccineren. n
3
GGD op Reis-app Sinds kort is er een gratis app beschikbaar waardoor gebruikers digitaal beschikken over alle reizigersinformatie. Deze ‘GGD Op Reis’-app stelt de gebruiker in staat om snel en gemakkelijk te achterhalen wat allemaal nodig is voor de reis. Door het land van bestemming te kiezen, ziet de gebruiker in één oogopslag welke vaccinaties voor de reisbestemming nodig zijn of aanbevolen worden. De app is gratis te downloaden via www.ggdreisgezond.nl. n 112 NETWERK | juNi 2012
ketenpartners
Ondertekening convenant mijlpaal voor huisartsen en GHOR HaROP voorziet in afspraken rondom samenwerking Door Irma Huiskes, GHOR Twente
Dinsdag 22 mei heeft de samenwerking tussen GHOR Twente en de Twentse huisartsen een mijlpaal bereikt. Het HaROP, oftewel Huisartsen RampenOpvangPlan, en de samenwerkingsovereenkomst zijn op deze datum ondertekend. Vanaf januari 2011 is hier samen aan gewerkt door GHOR Twente, de Twentse huisartsen en Acute Zorg Euregio. 4
ureau Acute Zorg Euregio heeft de facilitaire leiding over het proces op zich genomen. De Twentse huisartsen zijn verenigd in de Centrale Huisartsenpost Almelo, de Huisartsenpost
Twente Oost, de Huisartsenpost Hengelo en de LHV Huisartsenkring Twente. De samenwerking tussen GHOR Twente en de Twentse huisartsen kent al een lange voorgeschiedenis. Deze is
namelijk gestart bij de dreiging van de vogelgriepuitbraak in 2003/2004. Vanaf dat moment zijn er meerdere contacten geweest tussen GHOR en de Twentse huisartsen. De samenwerking tussen huisartsen en GHOR kreeg in 2009 landelijk een boost en daarmee ook in Twente. De noodzaak van het maken van afspraken om daarmee de zorgverlening voor, tijdens en na een crisis/ ramp verder te professionaliseren werd onderkend.
Huisartsenzorg in HaROP Vanaf de startbijeenkomst in januari 2011 kwam er meer focus op het realiseren van het HaROP en startte de bouw van de samenwerkingsovereenkomst. Hierin moest de samenwerking tussen GHOR Twente en de Twentse huisartsen en huisartsenposten worden geregeld. Beide zijn nu een feit. Een HaROP is een document waarin de huisartsen en
GHOR Twente en de Twentse huisartsen ondertekenen de samenwerkingsovereenkomt op dinsdag 22 mei.
112 NETWERK | juni 2012
Ketenpartners
5
Om de feestelijke gebeurtenis te vieren ontvingen alle partners een fraaie bos bloemen.
huisartsenposten in een regio beschrijven hoe zij de huisartsenzorg onder alle omstandigheden borgen. De algemene manier van werken bij een ramp moet voor alle regio’s hetzelfde zijn. Een HaROP voor de huisartsen is daarmee vergelijkbaar met een GGD Rampenopvangplan (GROP) en een Ziekenhuis Rampenopvangplan (ZiROP).
Uitwerking De samenwerkingsovereenkomst draait om afspraken op hoofdlijnen, welke aanvullend zijn op de eigen verantwoordelijkheid van de huisartsen die zijn uitgewerkt in het HaROP. Hierbij kan gedacht worden aan bijvoorbeeld: • de inzet van huisartsen bij rampen en crises; • de voorbereiding daarop van huisartsen (oefeningen); • de communicatie rondom de voorgaande punten. Hier gaat het om de samenwerking tussen de crisiscoördinator van de huisartsen en de algemeen commandant geneeskundige zorg.
ben voor elkaars posities en verantwoordelijkheden. Met de samenwerkingsovereenkomst wordt invulling gegeven aan de Wet veiligheidsregio’s. De huisartsen lopen voorop bij het maken van afspraken tussen GHOR Twente en haar partners. Onder andere Ambulance Oost, GGD Twente, het Nederlandse Rode Kruis en de beide ziekenhuisorganisaties MST en ZGT moeten de komende tijd nog volgen. n
Twenterand Tubbergen Hellendoorn Wierden
Dinkelland
Almelo Borne
Oldenzaal Losser
Rijssen-Holten Hengelo Hof van Twente
Enschede
Haaksbergen
Nederland bestaat uit een aantal acute zorg-
Nu komt het aan op de uitvoering van de overeenkomst: deze valt of staat bij het kennen van elkaar en begrip heb-
regio’s. Zij initiëren en stimuleren overleg rondom acute zorg in de regio, en borgen bestuurlijk gemaakte afspraken.
112 NETWERK | juni 2012
patientenzorg
Werkgroep Ambulance Oost positief
o
Twee ambulanceverpleegkundigen verlenen Eerste Hulp op special ontwikkelde
fi
Door Kitty Muntenaar, Ambulance Oost
Ambulance Oost gaat van start met het project ‘Ambubike’. Dit betekent dat Ambulance Oost naast de inzet van reguliere ambulances, de Zorgambulance, de Rapid Responder/Officier van Dienst Geneeskundig, nu ook ambulanceverpleegkundigen inzet op de fiets.
6
et idee om gebruik te maken van ambubikers is niet nieuw binnen de ambulancesector. Er zijn meerdere organisaties die dit fenomeen al kennen. Bij Ambulance Oost werd het project opgepakt door een Verpleegkundig Specialist in opleiding. Hij heeft onderzoek gedaan naar ambubikers voor Ambulance Oost. Naar aanleiding
112 NETWERK | juNi 2012
van zijn onderzoek is besloten een project te starten met twee ambubikers. Om het project goed op te zetten is een werkgroep gevormd die het project uit gaat werken.
Inzet Over de inzet van een ambubiker moet goed worden nagedacht. De ambubi-
ker kan perfect Eerste Hulp verlenen, net zoals de Rapid Responder. Het gebied dat van hulp kan worden voorzien is natuurlijk wel kleiner omdat de Rapid Responder in een auto rijdt. Daar staat tegenover dat de ambubiker zich sneller in een drukke omgeving kan bewegen. Voor een inzet bij bijvoorbeeld evenementen is een ambubiker dan ook uitermate geschikt. Met twee ambubikers zal er uiteraard een keus gemaakt moeten worden in welke omgeving de fietsen gaan rijden. De komende periode zal de ambubike bij een aantal evenementen worden geïntroduceerd. Omdat de groep ambubikers bestaat uit volledig opgeleide ambulanceverpleegkundigen, is de hulpverlening nagenoeg gelijk aan de behandeling door een team van de reguliere ambulance. Het enige verschil is dat een ambubiker geen patiënten kan vervoeren. Mocht vervoer noodzakelijk zijn, dan zal in
f
e
patientenzorg
over inzet ‘Ambubike’ fietsen overleg met de Meldkamer Ambulancezorg (MKA) altijd een ambulance worden gestuurd.
Opleiding De medewerkers die de ambubike gaan bemannen zijn volledig opgeleide ambulanceverpleegkundigen. In de dagelijkse praktijk werken zij ook als zodanig. Wel krijgen deze verpleegkundigen een speciale ‘rijvaardigheidstraining’. Dit is een speciale training die zij bij de politie gaan volgen. De politie heeft al jarenlange ervaring met de inzet en opleiding van fietsers.
Fiets De keuze voor de fiets is gevallen op het merk Cannondale, omdat deze fiets aan veel eisen/wensen tegemoet komt. Hij wordt in de speciale kleur geel van de ambulance gespoten en van strepen voorzien zodat hij duidelijk herkenbaar
is. De strepen komen overeen met de strepen op reguliere ambulances.
Kleding De kleding en helm voor de Twentse
ambubikers zijn gekozen op basis van de ervaringen van andere ambubikers. Voor de schoenen geldt dat er is gekozen voor een fiets-loopschoen, zodat de ambubiker van beide functies gebruik kan maken.
Medische materialen Ook voor alle medische materialen is het van belang dat deze zijn afgestemd op de gebruikers. Niet alleen moeten alle materialen op de fiets passen, maar alles moet ook goed en snel te hanteren zijn door één persoon. Zo zal de biker ook worden voorzien van een AED (automatische externe defibrillator).
Communicatie Samen met de MKA zullen afspraken gemaakt worden over het soort inzetten waarbij de ambubikers op pad worden gestuurd. Maar ook over de beste wijze van communiceren. Waar en wanneer ga je de ambubiker inzetten? Welke soorten navigatie zijn er en hoe ga je daar mee om? In plaats van een sirene zal de ambubiker werken met een fluitsignaal. Tal van zaken nog om uit te werken, maar de werkgroep is er enthousiast mee aan de slag gegaan. De komende maand(en) zal alles uit worden gewerkt en deze zomer zullen de ambubikers van Ambulance Oost voor het eerst op straat verschijnen. n 112 NETWERK | juni 2012
7
COVERINTERVIEW
Technologie in de zorgpraktijk Veel animo vanuit studenten en werkgevers voor nieuwe studieroute Door Annemarie Smidt, Geen Blad voor de Mond
De Academie Gezondheidszorg van Saxion is in september 2010 gestart met een nieuwe studieroute: Gezondheid & Technologie. De studieroute valt onder licentie van de hbo-v en richt zich op het snijvlak van zorg en technologie. De inhoud van de opleiding is afgestemd op vragen uit de praktijk, zoals bijvoorbeeld 8
uit de acute zorg.
inie Holkers-Veltkamp is sinds 2009 projectleider van de studieroute Gezondheid & Technologie (G&T). Ze vertelt hoe deze tot stand is gekomen: ‘In 2009 kreeg ik van de directeur en de Raad van Bestuur van Saxion de opdracht om te bekijken welke (on)mogelijkheden er waren om een nieuwe opleiding op het gebied van zorg en technologie op te zetten. We kwamen er achter dat zowel vanuit de studenten, als vanuit het werkveld behoefte was aan deze specifieke studierichting. De vraag naar zorg zal de komende jaren blijven toenemen, terwijl het aantal zorgverleners afneemt. Hierdoor gaan zorgtechnologieën een steeds grotere rol spelen. Op deze ontwikkelingen wilden we inspelen.’ De studieroute is opgezet vanuit de hbo-v-licentie en bij de ontwikkeling stonden onder andere de uitgangspunten van de wet BIG centraal. Bij 60% van de studieroute komt het verpleegkundige profiel naar voren en bij 40% het technologische aspect. Holkers-Veltkamp: ‘Hier hebben we goed over nagedacht. Op deze manier hebben onze studenten de grootste kans op een arbeidsplaats. Na het succesvol afronden van de studie ontvangt 112 NETWERK | juni 2012
iedere student een bachelor of Nursing met een wet BIG-registratie.’
Implementatie van techniek Bij de start van de opleiding in 2010 meldden negentien studenten zich aan, waaronder Mike Bakker en Martijn Elstgeest. Allebei hebben ze bewust gekozen voor een opleiding waar zorg en techniek worden gecombineerd. Bakker: ‘Ik heb eerst een jaar technische geneeskunde gestudeerd op de UT. Daar miste ik de praktijk en het contact met mensen. Dat vind ik bij de opleiding G&T wel terug.’ De G&T-verpleegkundigen werken met geavanceerde medische apparatuur, bijvoorbeeld in een ziekenhuis, op een operatiekamer, maar bijvoorbeeld ook in de thuissituatie van een cliënt. Volgens Holkers-Veltkamp heeft het werkveld grote behoefte aan deze brugfunctie. ‘De technologieën om de zorgverlening te verbeteren zijn er. Het probleem is echter dat het implementeren ervan nog heel minimaal gebeurd, doordat verpleegkundigen niet weten hoe ze de technologie moeten gebruiken. Wij hopen dat met onze studenten het toepassen van de technologieën in de praktijk, zoals het ge-
‘Dit is een streamer, deze wordt gebruikt in het coverinterview (streamer)’
‘Het werkveld heeft behoefte aan de brugfunctie die onze studenten vervullen’
COVERINTERVIEW
De studieroute Gezondheid & Technologie begint in augustus 2012 met het derde leerjaar. Meer weten over deze opleiding? Kijk op www.saxion.nl/gt.
Saxion beschikt over een aantal praktijklokalen, waar studenten het toepassen van de nieuwe
bruik van een tillift of beademingsapparatuur, verbeterd. Daarnaast krijgen de studenten onderwijs in ICT en social media. In de ambulance, maar bijvoorbeeld ook in de verslavingszorg worden deze technieken veel gebruikt.’
technologieën kunnen oefenen.
Stage Na een aantal korte stages in de eerste twee leerjaren, kiezen de studenten in het derde jaar een uitstroomrichting: preventie, acute zorg of langdurige zorg. Elstgeest weet al welke richting hij op wil: ‘Volgend jaar loop ik twee keer een half jaar stage op de verpleegafdeling van het ziekenhuis in Deventer. Daarna ga ik de minor acute zorg doen. Het liefst zou ik na mijn afstuderen op de IC (intensive care), CCU (Coronary Care Unit) of SEH (spoedeisende hulp) in het ziekenhuis willen blijven werken, om werkervaring op te doen. Ik hoop uiteindelijk op een baan bij de ambulancedienst. De verantwoordelijkheid die je hebt, in combinatie met de spanning en dynamiek lijkt mij een mooie uitdaging.’ De opleiding besteedt veel aandacht aan het zoeken van goede stageplekken. Gelukkig is er veel animo uit het bedrijfsleven en de zorg om G&Tstudenten onder de hoede te nemen. Holkers-Veltkamp: ‘De bedrijven en zorginstellingen denken met ons mee en ze hebben veel belangstelling. Ambulance Oost heeft bijvoorbeeld contact met ons gezocht om te praten over mogelijke stageplekken. We gaan nu om tafel om te bespreken hoe we studenten kunnen plaatsen en wanneer je de eerste stage in de ambulance kunt laten plaatsvinden. Het moeilijke aan acute zorg is dat er ieder moment een melding binnen kan komen van een ongeluk. Dan is de vraag of een stagiaire op dat moment wel mee moet. Ervaring opdoen is belangrijk, maar de juiste begeleiding ook.’ Elstgeest voegt hier aan toe: ‘Dat trekt ons juist aan in de acute zorg, de onvoorspelbaarheid van een werkdag. Vroeg of laat word je geconfronteerd met een ernstige situatie. Goed napraten is dan de beste oplossing denk ik. Leeftijd maakt hierbij weinig uit, je leert er mee omgaan omdat het je vak is.’ n 112 NETWERK | juni 2012
9
innovatie
‘E-learningmodules zijn ‘eyeopeners’ voor onze mensen’ Albert van Eldik enthousiast over unieke modules Door Patrick van Gelderen, Doczero ism Kitty Muntenaar, Ambulance Oost Naast politie, brandweer en gemeenten vervullen geneeskundige instanties een belangrijke rol in de rampenbestrijding. Het is van groot belang dat deze diensten als één organisatie functioneren. In opdracht van Ambulance Oost ontwikkelde Doczero – gericht op innovatieve leeroplossingen – twee ‘op maat’ e-learningmodules voor ambulanceverpleegkundigen en –chauffeurs.
10
an de basis van de eerste module liggen de door het landelijke en/ of regionaal GHOR-bureau opgestelde richtlijnen voor geneeskundige hulpverlening voor ambulancepersoneel. De tweede module richt zich op het landelijke communicatiesysteem voor hulpverleningsdiensten in Nederland, C2000 genaamd.
Eyeopener Albert van Eldik, stafmedewerker Opleidingen bij Ambulance Oost: ‘Jaarlijks zijn er weinig grootschalige rampen. Oefenen is lastig en de toegang tot oefenen is beperkt. Onze 170 mensen komen tijdens de tien oefeningen per jaar niet allemaal aan bod. Een efficiënte manier van oefenen is daarom zinvol. E-learning past in dat plaatje.’ Ad Jongeling, projectleider Doczero: ‘Met de e-learning module GHOR haalt het ambulancepersoneel de kennis over de richtlijnen GHOR op. Welke diensten zijn er bij een grootschalige ramp betrokken? Hoe werk je samen? De module C2000 richt zich met name op de randapparatuur. Hoe gebruik je correct een portofoon en mobilofoon bij een grote ramp?’ Eldik knikt. ‘De apparatuur in de goede volgorde bedienen, blijkt lastig te zijn. De e-learning modules zijn voor onze mensen een ‘eyeopener’. Binnen C2000 weten ze nu wat 112 NETWERK | juni 2012
te doen bij bijvoorbeeld opschalen of doorschakelen naar een ander kanaal.’
Uniek Beide modules bevatten theorie ondersteund met animaties en instructieve films, kennistoetsen en simulaties. De te investeren tijd bedraagt een tot anderhalf uur per module. Jongeling: ‘In de simulaties zien de deelnemers verschillende scenario’s waarop ze moeten reageren. Ongeacht of hij/zij wel of geen goede keuze maakt, kan verder gegaan worden met het betreffende scenario. Dat is uniek. De handelingen zijn ‘gelogd’. Het eindoverzicht geeft
feedback. Wat ging goed, wat was fout? Is de module goed afgerond, dan ontvangt de deelnemer een digitaal vaardigheidsbewijs.’
Enthousiast In april 2012 hebben twintig mensen van Ambulance Oost de modules gevolgd. Van Eldik: ‘De mensen zijn enthousiast. Men krijgt veel informatie en de modules sluiten goed aan bij onze oefeningen.’ Het doel is op korte termijn de modules ook aan het overige ambulancepersoneel aan te bieden. ‘Regel is, dat ze de modules moeten volgen voordat ze een oefening in komen’, aldus Van Eldik. n
grootsCHalige zorg
Realisatie handreiking chemisch besmette patiënten op de SEH Structurele opvang op spoedeisende hulp-afdelingen onder de loep Door Joost Hofhuis, Acute Zorg Euregio In samenwerking met Netwerk Acute Zorg Zwolle en Traumanetwerk AMC (Amsterdam) is Acute Zorg Euregio medio 2012 gestart met het bovenregionale project CBRN-incidenten. CBRN staat voor Chemisch, Biologisch, Radiologisch en Nucleaire (incidenten).
innen dit bovenregionale project staat de handreiking ‘Opvang van chemisch besmette patiënten op de SEH’ centraal. Deze handreiking is geschreven door Netwerk Acute Zorg Zwolle en wordt door de deelnemende netwerken geadopteerd. De netwerken geven gezamenlijk invulling aan het beleid en het organiseren van OTO-activiteiten rondom CBRN. Hiermee wordt de wens vanuit het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) tot meer landelijke uniformiteit en efficientere inzet van middelen gerealiseerd.
11
Besmetting Bij (grootschalige) incidenten en/of rampen kan sprake zijn van blootstelling aan CBRN-stoffen. Zolang deze aanwezig zijn kan door blootstelling hieraan verdere besmetting plaatsvinden (primaire besmetting). Besmette patiënten zijn vervolgens een mogelijke bron van secundaire besmetting. Bij CBRN-blootstelling is er sprake van besmettingsgevaar voor personen (patiënten, hulpverleners), infrastructuur en voertuigen.
Handreiking De Netwerken Acute Zorg willen samen met hun regionale ketenpartners de opvang van CBRN-patiënten
op de SEH-afdelingen verbeteren. De realisatie van een ‘bovenregionaal toepasbare handreiking voor de opvang van chemisch besmette patiënten op de SEH in de dagelijkse situatie’, vormt hierbij de eerste verbeterstap. De kans op dit soort patiënten is regionaal het grootst. De handreiking is bedoeld voor alle functionarissen binnen de ziekenhuizen die betrokken zijn bij de opvang en/of behandeling van chemisch besmette patiënten op de SEH. De handreiking biedt een ondersteuning bij de voorbereiding op de opvang van chemisch besmette patiënten op de SEH. Het is een richting-
gevend document en een handvat voor implementatie binnen de eigen ziekenhuisorganisatie.
Opleidingsdag Voor bovengenoemde functionarissen is er 29 mei jl. een CBRN-opleidingsdag georganiseerd waarin de handreiking onder begeleiding van o.a. de regionale Geneeskundig Adviseurs Gevaarlijke Stoffen centraal stond. ’s Middags is een bezoek gebracht aan de SEH van het Catharina ziekenhuis in Eindhoven. Hierbij is met name gekeken naar de wijze waarop de SEH de opvang van een chemisch besmette patiënt infrastructureel heeft aangepakt. Doel van de dag was om door toepassing van de handreiking en de ‘best practices’ van het Catharina ziekenhuis de eigen SEHafdeling voor te bereiden op incidenten met chemisch besmette slachtoffers. n 112 NETWERK | juNi 2012
over de grens
Succesvolle Euregionale werkdag Duitse en Nederlandse professionals formuleren gezamenlijke doelen voor grensoverschrijdende samenwerking acute zorg Door Rolf Egberink, Acute Zorg Euregio
Op maandag 19 maart vond bij Bureau Acute Zorg Euregio een Euregionale werkdag plaats onder leiding van Brigitte en Astrid van der Zanden, twee deskundigen op het gebied van grensoverschrijdende gezondheidszorg. Duitse en Nederlandse professionals en managers van ziekenhuizen, ambulancediensten en rampenorganisaties hebben deze dag gezamenlijke doelen geformuleerd voor grensoverschrijdende samenwerking in de acute zorg in het Euregio-gebied.
12
n 2011 heeft het ROAZ Twente en Oost-Achterhoek een opdracht geformuleerd voor het ontwikkelen van een strategisch plan voor intensivering van de grensoverschrijdende samenwerking tot 2022. ‘Het is belangrijk een
breed gedragen plan te hebben met input van alle betrokken partners’, volgens Brigitte van der Zanden. ‘Een dergelijke strategie is niet alleen van belang om bijvoorbeeld financiering te kunnen krijgen voor nieuwe projecten,
maar ook belangrijk om reeds lopende initiatieven en projecten in te bedden in een stevig kader.’
Brainstormen De Nederlandse en Duitse deelnemers
Mevr. van der Zanden zorgt tijdens de werkdag voor intensieve brainstorm tussen Nederlandse en Duitse deelnemers.
112 NETWERK | juni 2012
over de grens
Op 7 september 2011 ontving Paul Bertelink (midden) namens MST een certificering als onderdeel van Traumanetzwerk Nordwest.
gingen in twee groepen uiteen om antwoord te geven op de vragen: ‘Waar willen wij als professionals staan in 2022 en wat hebben wij daar voor nodig?’. Alle aanwezigen hebben vol enthousiasme over hun stip aan de horizon kunnen brainstormen en voorstellen kunnen doen voor concrete verbeterprojecten. Astrid van der Zanden: ‘Het is boeiend om te zien hoe gedreven de aanwezigen zijn om intensiever samenwerken over de grens mogelijk te maken, niet denken in knelpunten maar kansen!’
Inzetten op kwaliteit Tijdens de bijeenkomst is de basis gelegd voor een strategisch plan met
doelen op organisatorisch, bestuurlijk en wetenschappelijk niveau. Bij het samenvoegen van de Duitse en de Nederlandse informatie uit de afzonderlijke sessies bleek al snel dat de partners in het grensgebied op één lijn zitten. ‘Eigenlijk willen jullie aan beide zijden van de grens hetzelfde: op een kwalitatief hoogwaardige manier acute zorg zonder grenzen realiseren’, concludeert Brigitte van der Zanden aan het eind van de bijeenkomst.
Toekomst Onder andere tijdens het ROAZ van 8 mei en in een bijeenkomst met het Duitse Ministerie van Gezondheid wordt het strategisch plan besproken
met alle betrokkenen. Daarna zijn, op basis van prioriteiten van de partners, voor de komende twee jaar concrete stappen uitgewerkt die uiteindelijk moeten leiden tot één grensoverschrijdend netwerk voor acute zorg in de Euregio.
Uitbreiden van de samenwerking Voor patiënten met een acute zorgvraag zouden er geen grenzen moeten zijn, zodat de kans op overleven groter wordt. Acute Zorg Euregio treedt daarom graag in contact met de Duitse regionale voorzieningen langs de grens van haar verzorgingsgebied om deze samenwerking te intensiveren en uit te breiden. n
ROAZ In juli 2007 is het Regionaal Overleg Acute Zorgketen (ROAZ) opgestart. Aan dit overleg nemen de aanbieders van acute zorg in de regio deel, zoals ziekenhuizen, ambulancezorg, huisartsen en huisartsenposten, GGZ instellingen, verloskundigen en de GHOR Twente en Noord- Oost Gelderland. Binnen het ROAZ vindt afstemming plaats tussen de aanbieders van acute zorg om een belangrijk doel te bereiken: er voor zorgen dat een patiënt die acute zorg nodig heeft zo snel mogelijk op de juiste plaats terecht komt. Het ROAZ is een blijvend kwaliteitsoverleg, dat vier maal per jaar bijeen komt. Uitgangspunt van het ministerie van VWS is een jaarlijkse rapportage van de stand van zaken en een voortdurende verbetercyclus. Tevens zal landelijke uitwisseling en afstemming plaatsvinden met andere traumacentra. Dit vindt plaats via bijeenkomsten van de Landelijke Vereniging voor Traumacentra (LvTC) alsmede het landelijke ROAZ-platform.
112 NETWERK | juni 2012
13
ACHTERGROND
Voorgenomen fusie Ambulance Oost e Nieuwe organisatie zet in op hoogwaardige ambulancezorg, opleiding en innovatie Door Annemarie Smidt, Geen Blad voor de Mond
Sinds maart 2010 is Piet Huizinga, naast directeur van RAV IJsselland, ook directeur van Ambulance Oost. Uitgangspunt voor deze dubbelfunctie was het idee om de twee ambulancevoorzieningen nog beter te laten samenwerken. Een jaar later is Huizinga van mening dat de samenwerking op cruciale punten nog verder kan worden geharmoniseerd en bespreekt hij zijn fusievoornemens met beide organisaties.
14
e komende drie jaren zullen ontwikkelingen op het gebied van meldkamers en de acute zorgketen ertoe leiden dat ambulancezorg anders wordt georganiseerd. Nieuwe zorgaanbieders gaan meedingen naar de vergunning om ambulancezorg te verlenen. Overtuigingskracht en slagvaardigheid zijn daarom belangrijk om invloed uit te oefenen op de veranderingen in de ambulancezorg. RAV IJsselland en Ambulance Oost zijn financieel gezond, leveren hoogwaardige ambulancezorg en zijn ondernemend en innovatief. Huizinga: ‘Ik heb het afgelopen jaar geconcludeerd dat het op sommige punten moeilijk is om de
112 NETWERK | juni 2012
samenwerking te intensiveren. Je hebt met twee organisaties te maken die elk hun eigen bedrijfsvoering, manier van werken en cultuur hebben. Alle besluiten die op samenwerking gericht zijn, moeten in twee organisaties besproken worden. Dat is voor mij reden geweest om de ondernemingsraden aan te schrijven en te zeggen: ‘Ik denk dat een fusie voor de toekomst de beste oplossing is. Hoe zullen we dit gezamenlijk aanpakken?’ Zij hebben mij geadviseerd om een motievennota te schrijven, die in verschillende lagen van beide organisaties is bediscussieerd. Eén van de zaken die uit deze discussies naar voren kwam is dat er zekerheid moet zijn voor het
personeel. Vaak zijn fusies gedreven om een economisch motief te behalen, er moet bijvoorbeeld bezuinigd worden. Wij hebben een strategisch motief: we willen een sterke en robuuste organisatie bouwen die klaar is voor de toekomst en eventuele marktwerking. Er is dus nu geen reden om banen weg te strepen. Maar we gaan wel afdelingen samenvoegen. Dat kan soms betekenen dat medewerkers op een iets andere plek terechtkomen.’
Voorop In Professionaliteit Het verloop van de fusie is volgens Huizinga niet alleen een kwestie van de juiste motieven, maar ook van zorgvuldigheid, een uitgebalanceerd tempo en goede communicatie. Daarom werd ook een fusie effectrapportage opgesteld. Hieruit blijken de meerwaarde, risico’s en gevolgen van de fusie voor betrokkenen. Huizinga: ‘Het is belangrijk om te weten wat er leeft binnen een organisatie. Mensen hun mening laten vormen, gerust stellen en hun kritische houding waarderen. We doen ons uiterste best om daar naar te luisteren. Vanwege de binding en de eenduidigheid hebben we er voor gekozen om alle fusiecommunicatie onder één kenmerk te voeren. Dat is het VIP-logo geworden. VIP staat voor Voorop In Professionaliteit. Hierin zijn de kernwaarden van deze fusie en onze visie op de nieuwe organisatie samengevat. De komende tijd blijven we onder dit logo communiceren en informeren.’ Maar ook aan de externe communicatie is gedacht. Zo zijn patiënten gevraagd wat zij van de fusieplannen vinden en hoe zij in de toekomst bij het beleid van de organi-
Het volgende
st en RAV IJsselland
magazine van
ie
net werk verschijnt in september 2012
Colofon 112 Netwerk is een uitgave van Acute Zorg Euregio, Ambulance Oost en GHOR Twente. Dit magazine verschijnt vier keer per jaar en bericht over ontwikkelingen rondom acute zorg in Twente en Oost-Achterhoek. Jaargang 2012, editie juni Redactie Kitty Muntenaar kmuntenaar@ambulanceoost.nl Piet Huizinga, directeur RAV Ijsselland en Ambulance Oost.
satie betrokken willen worden, bijvoorbeeld door middel van patiëntenpanels.
Zorg en innovatie Het samenvoegen van afdelingen, werkvelden en culturen brengt veel met zich mee. Beide organisaties zijn ‘platte’ organisaties, die in korte tijd redelijk groot zijn geworden. Huizinga: ‘Vaak zijn functies enkelvoudig bezet, dat betekent helaas dat je kwetsbaar bent. We gaan investeren in onze mensen en in patiëntenzorg, bijvoorbeeld met een afdeling Zorg en Innovatie. We gaan voor goede opleiders, goede plannen, deze stevig
neerzetten en daarin voorop lopen. Ik heb ook niet de ambitie om de organisatie veel groter te laten worden. Groter is niet per definitie goed en ik denk dat we op deze schaal voldoende invloed hebben op allerlei ontwikkelingen. Ik ben zelf in ieder geval een directeur die laagdrempelig werkt, zodat ik de meeste mensen kan leren kennen en spreken. Dus ik ga voor een laagdrempelige organisatie met herkenbaarheid. De ondernemingsraad heeft uitgesproken begrip te hebben voor een aantal argumenten, met name de schaalgrootte die relevant is ten opzichte van een veranderende omgeving. De formele adviesaanvraag ligt inmiddels bij de ondernemingsraad. Voor de zomer staan nog vergaderingen gepland om e.e.a. te bespreken. We richten ons op definitieve besluitvorming na de zomer, rekening houdend met het advies van de OR. En hopelijk kunnen we aan het eind van het jaar de fusiestap ook echt nemen.’ n
Lia Simon a.simon@acutezorgeuregio.nl Irma Huiskes i.huiskes@regiotwente.nl Annemarie Smidt a.smidt@geenbladvoordemond.nl Coverfoto Harry Klunder Bladformule, vormgeving, eindredactie en drukwerk
GEEN BLAD VOORDE MOND MAKERS VAN MAGAZINES
Geen Blad voor de Mond B.V. Lasondersingel 149-151 7514 BR Enschede tel. 053 460 9002 www.geenbladvoordemond.nl Geen Blad voor de Mond is aangesloten bij:
ISSN 2211-8225
112 NETWERK | juni 2012
15
Bezoek ons ook online
Acute Zorg Euregio
GHOR Twente
Ambulance Oost
Postbus 50000
Postbus 1400
Postbus 784
7500 KA Enschede
7500 BK Enschede
7550 AT Hengelo
Tel. 053 487 20 97
Tel. 053 487 65 70
Tel. 074 256 22 22
info@acutezorgeuregio.nl
secretariaat@ghortwente.nl
info@ambulanceoost.nl
www.acutezorgeuregio.nl
www.ghortwente.nl
www.ambulanceoost.nl