Acute zorg in twente en oost-achterhoek Nieuwe opzet traumaoverleg: chirurgen gaan de diepte in
net werk
‘ Wij moeten zorgen dat er minder acute zorg nodig is’ Meindert Schmidt, voorzitter van de Raad van Bestuur van Ziekenhuisgroep Twente
SKB bouwt nieuw centrum acute zorg Aan de slag met CBRN Crisis Resource Management training
april 2014
112 journaal
Skills en expertise Het is alweer bijna acht jaar geleden dat het toenmalig Bureau Trauma centrum het eerste symposium ‘Trends in Trauma’ organiseerde. In één van de parallelsessies werd een prikkelende workshop gehouden door drs. Wilfrid Opheij met als titel ‘Organiseren tussen organisaties’. Hoe richten we een samenwerkingsrelatie in een steeds veranderende acute zorg keten in. Geen van de aanwezigen, ook de spreker niet, hadden kunnen vermoeden dat de belangrijkste aanzet tot voorgenomen veranderingen in het (acute) zorg landschap niet vanuit het veld, maar vanuit de zorgverzekeraars zou komen. Dat dit in het veld soms heftige reacties oproept is begrijpelijk in een cultuur waar voor en door het veld de veranderingen vooral gedoseerd tot stand komen. In onze regio zijn de gesprek ken met de vertegenwoordigers van de zorgverzekeraars nog niet afgerond. De redactie is voornemens in de volgende editie extra aandacht te besteden aan het proces en de uitkomsten van de gespreksrondes.
2
In deze editie van 112 Netwerk wordt door diverse ketenpartners aandacht besteed aan de diverse scholings-, oefen- en trainingprogramma’s en wordt teruggeblikt op de opening van het geneeskundig trainingscentrum. In het coverinterview geeft Meindert Schmidt zijn visie op de taak van het ROAZ. Als ik deze onderwerpen ver gelijk met die uit 2006, wordt al snel duidelijk waarom we anno 2014 een Netwerk Acute Zorg Euregio vormen in plaats van een Traumaregio. Naast de vorderingen op het gebied van de opbouw van een grensoverschrijdende acute zorg netwerk zijn de professionals bezig om door middel van trainin gen niet alleen hun skills op peil te houden, maar ook om beter samen te werken in de acute zorg keten. Samenwerking die ervoor moet zorgen dat kwalitatief hoogwaardige (acute) zorg voor onze regio beschikbaar en be taalbaar blijft. Ter afsluiting een citaat van Wilfrid Opheij en Edwin Kaats uit het manage mentboek van het jaar 2013: ‘Een samenwerking is kansrijk wanneer mensen en organisaties zich met elkaar weten te verbinden in een betekenisgevend proces dat recht doet aan de belangen en gericht is op een betekenisvolle ambitie’. Veel leesplezier en vergeet de 112 Netwerk app niet!
Cees Schenkeveld Manager Acute Zorg Euregio
‘De mensen van de ambulance’
Op 11 maart lanceerde minister Schippers de campagne ‘De mensen van de ambulance’. De minister draagt de ambulancesector een warm hart toe: ‘Ik juich het toe dat ambulancemedewerkers in de campagne zelf naar voren treden en vertellen over hun belangrijke werk. Zij kennen de praktijk immers als geen ander.’ Bij de aftrap beplakte de minister een ambulance met een campagnesticker die vanaf 11 maart door veel ambulances in gevoerd wordt. In de campagne treden ambulance professionals zelf naar voren en vertellen wat je kunt doen (of be ter kunt laten) als je als patiënt of omstander te maken krijgt met ambulancezorg. De campagne is op gebouwd uit drie hoofdthema’s: ‘Als je 112 belt’, ‘In het verkeer’ en ‘Bij zorgverlening’ en loopt drie jaar. n
Ralph de Wit nieuwe medisch manager Dr. Ralph de Wit, traumachirurg in Medisch Spectrum Twente, is met ingang van 1 maart 2014 als medisch manager verbonden aan Bureau Acute Zorg Euregio. Vanaf dan tot eind juli zal hij op woensdag op het bureau aanwezig zijn, daarna zijn de dagdelen nog niet vastgesteld. n Dr. Ralph de Wit is te bereiken per e-mail: r.dewit@acutezorgeuregio.nl of via het secretariaat van Bureau Acute Zorg Euregio: 053-4872097.
112 NETWERK | april 2014
Acute zorg in Dinkelland Verschillende politici en huisartsen hebben hun zorgen geuit over de bereikbaarheid en beschikbaarheid van de acute zorg in de gemeente Dinkelland. Bureau Acute Zorg Euregio heeft op verzoek van de ROAZ-voorzitter samen met de gemeente Dinkelland en de ROAZ-partners gekeken naar verbetermogelijkheden. Begin van dit jaar zijn gesprekken gevoerd met de gemeentes Dinkel land, Tubbergen en de acute zorg aanbieders in de regio (HDT-Oost, Ambulance Oost, Verloskundigenkring
Oldenzaal, Dinkelland en omstreken en HAGro Dinkelland) om de ervaren zorgen rondom de bereikbaarheid en beschikbaarheid van de acute zorg te inventariseren. Binnenkort vinden gesprekken plaats met de Euregioklinik in Nordhorn, om de mogelijkheden tot grensoverschrijdende inzet van acute zorg te bespreken, voor zover dit nog niet gebeurt. Op basis van het gemeenschappelijke beeld over de bereikbaarheid en beschikbaarheid van de acute zorg in de gemeente Dinkel land wordt een plan van aanpak met mogelijkheden tot verbetering in het ROAZ gepresenteerd. n
19 juni 2014 van 16:00 - 20:00 uur een minisymposium in Enschede
Gone with the Pain
Pijnbestrijding van A tot Z, van Ambulance tot Ziekenhuis (Acute Zorg) De sprekers komen uit de acute zorg ketenpartners.
Meer info en aanmelding op acutezorgeuregio.nl
Publieke Gezondheid en Veiligheid Nederland
Sinds 1 januari 2014 zijn de verenigingen GGD Nederland en GHOR Nederland gefuseerd tot de vereniging PGVN. Dat staat voor Publieke Gezondheid en Veiligheid Nederland. Maatschappelijke vraagstukken vragen om een landelijke verbinding tussen ge zondheid en veiligheid. PGV Nederland wil een organisatie zijn die creatieve oplossingen biedt voor die publieke
vraagstukken. Dit vraagt op landelijk niveau een sterk gevoel van gemeen schappelijkheid, collectief handelen en uniformiteit. De werkzaamheden van de PGV Nederland bestaan uit het collectief behartigen van de belangen van haar leden richting politiek, (lokale) overhe den, verzekeraars, samenwerkingspart ners, onderwijs, media en publiek. De merknamen GGD en GHOR zullen in de regio gewoon blijven bestaan en wor den gebruikt. De verandering is dat PGV Nederland als koepelorganisatie namens beide organisaties naar buiten treedt. n De e-mailadressen eindigend op @ghor.nl en @ggd.nl zijn vervangen door @pgvn.nl. De nieuwe website pgvn.nl is in ontwikkeling en de twitteraccounts @ggdnederland en @ghornederland zijn omgezet in @pgvnederland.
Nieuwe Rapid Responder voertuigen
Ambulance Oost en RAV IJsselland hebben na onderling overleg vier nieuwe voertuigen aangeschaft voor de uitoefening van de Rapid Responder functie. De functie van Rapid Responder is landelijk in ontwikkeling en de project groep die zich over de aan schaf van de nieuwe voertuigen heeft gebogen heeft dan ook ver schillende visies besproken. Zowel de visie op het ‘werk van vandaag’, maar ook voor toekomstig optre den. Bij alle keuzes die gemaakt zijn voor het Programma van Eisen is steeds teruggevallen op de volgende speerpunten: patiëntvriendelijkheid, veiligheid, hygiëne, degelijkheid, ge luidsbelasting, ergonomie en flexibi liteit. Uiteindelijk is gekozen voor de aanschaf van een Volkswagen Sha ran 2.0 TDI met DSG versnellingsbak. Twee voertuigen voor Ambulance Oost en twee voor RAV IJsselland. De op- en inbouw wordt verzorgd door Visser Leeuwarden. n
Vuurwerk en bermbommen Op dinsdag 20 mei organiseert KNMG Twente een wetenschappe lijke avond die in het teken staat van rampen, genaamd ‘Vuurwerk en berm bommen – ge neeskundige gevolgen van explosies’. In genees kundig trainingscentrum Zuidkamp zal onder meer antwoord gegeven worden op de volgende vragen: Hoe werkt de (psychosociale) hulp verlening bij een ramp en hoe is dit ervaren bij de vuurwerkramp in Enschede? En hoe ziet de zorg in oorlogsgebieden eruit? n Inschrijven kan op knmgtwente.org. 112 NETWERK | april 2014
3
innovatie
Crisis Resources Management ambulancevoorziening Veilig werken begint bij de wijze waarop professionals zelf verbeteringen willen Door Albert van Eldik, Ambulance Oost Toepassing
In de luchtvaartindustrie is Crisis Resources Management (CRM) training een normale training. Steeds meer wordt deze trainingsvorm toegepast binnen de zorgsector, zo ook bij RAV IJsselland en Ambulance Oost. Een training gericht op het gedrag van een professional en de gevolgen daarvan.
4
T
ijdens deze training krijgt de pro fessional inzicht in het eigen ge drag en welke invloed dit kan hebben op het thema veiligheid. Door feedback leren ze daarmee om te gaan. Het is bekend dat veel fouten en ongeval len voorkomen kunnen worden door mensen inzicht te geven in het gedrag dat ze vertonen. Samen met Marieke Verhoef-de Groen van adviesbureau HATCON is een specifiek lesprogramma geschreven.
Veiligheidsthema’s In de inleiding werd aan de deelnemers inzicht gegeven over de opkomst en ontstaan van CRM. Wat betekent het voor jou als professional als je niet uit gerust aan het werk gaat? Welke fac toren beïnvloeden het maken van fou ten? Het accent werd vooral gelegd op het voorkomen van fouten door al in
een vroegtijdig stadium te kijken naar het ontstaan van fouten. Aan de hand van persoonskenmerken werd gekeken naar de voorkeursreactie van een indi viduele professional in bijzondere om standigheden.
Inzicht in eigen reacties Door gesprekken in subgroepen en aan de hand van voorbeelden werd inzicht gegeven aan de deelnemers over hun eigen reactie. Het getoonde gedrag werd besproken met daarbij het effect dat het gedrag oproept bij anderen. Belangrijk aspect was dat het geven van feedback essentieel is om daadwerkelijk verandering in gedrag tot stand te brengen. Immers, als je zelf niet weet welk gedrag je laat zien, snap je ook niet altijd waarom een an der op een bepaalde manier op jou re ageert.
Binnen de CRM aanpak zijn vijftien pun ten geformuleerd die de samenwerking binnen het team en veiligheid bij patiën tenzorg vergroten: • Ken de omgeving en werksituatie; zorg dat je weet waar je naartoe rijd. Is de werksituatie veilig? • Anticiperen en plannen; wie doet wat? • Schakel vroegtijdig hulp in; hulp no dig van brandweer, politie en weg beheerder. • Verdeel de werklast. De verpleeg kundige de patiënt, kan deze zonder de chauffeur, dan kan deze het on geval gaan ‘lezen’. • Effectieve communicatie; communi ceer naar elkaar over hoe, wie, wat, waar zodat je van elkaar weet waar je mee bezig bent of gaat doen. • Gebruik alle beschikbare informatie; informatie van het voertuig en van ooggetuigen. • Blijf de situatie controleren; is alles nog steeds veilig? • Herbeoordeel de situatie regelma tig; verandert de toestand van de patiënt? • Gebruik goed teamwork; je bent el kaars rechterhand. • Stel prioriteiten dynamisch bij; is de situatie anders dan gedacht, veran dert de toestand van de patiënt,dan moeten er andere maatregelen ge nomen worden.
Tot slot Voor het eerst trainden professionals van RAV IJsselland en Ambulance Oost geza menlijk. Dit werd over het algemeen po sitief beoordeeld. Samen trainen geeft nieuwe inzichten en gesprekken over verschillende werkwijzen. Er werd op gemerkt dat CRM betekent dat iedereen in de organisatie volgens deze principes zou moeten werken. De resultaten van de training en de inventarisatie van fou ten bevorderende factoren worden ook meegenomen in de richting van het ma nagement van beide organisaties. n
112 NETWERK | april 2014
Innovatie
training voor regionale aanbrengen in de zorg
5
Verschillende praktijkoefeningen gaven inzicht in het individuele gedrag van de ambulancemedewerkers.
112 NETWERK | april 2014
grootschalige zorg
Handreiking chemisch besmette patiënten beoefend Focus ziekenhuizen in 2014 op BRN Door Joost Hofhuis, Acute Zorg Euregio en Pieter Janssen, Spectrigon De afgelopen jaren is landelijk en regionaal veel gezegd en geschreven over incidenten met chemische, biologische, radiologische of nucleaire (CBRN) stoffen. In 2012 en 2013 is binnen onze regio met name veel aandacht geweest voor de C in CBRN, hierbij is gestart met de ziekenhuizen.
N
6
a het afronden van de ‘Hand reiking opvang van chemisch besmette patiënten op de SEH’, is de focus voor 2014 voor de ziekenhui zen gericht op het beoefenen van die handreiking. Dit gebeurt onder andere middels de uitbreidingsset chemisch voor ETS. In 2014 start tevens een
CBRN-verbeterimpuls bij de ambulan cevoorzieningen aan de hand van een landelijke handreiking die binnenkort beschikbaar komt. Het project CBRN wordt uitgevoerd in nauwe samen werking met het Netwerk Acute Zorg Zwolle. Daarnaast ligt de focus voor 2014 op de laatste drie letters van CBRN, oftewel de opvang van patiën ten die mogelijk besmet zijn door bio logische, radiologische of nucleaire in cidenten. Specifiek voor radiologisch/ nucleair heeft in maart 2014 een kickoff bijeenkomst plaatsgevonden. Bij deze bijeenkomst is een afvaardiging van de ziekenhuizen uit beide ROAZ regio’s bijeengekomen bestaande uit stralingsdeskundigen vanuit Isala, Gelre ziekenhuizen, Ziekenhuisgroep Twente en Medisch Spectrum Twente. Deze gaan samen met de projectleider Pieter Janssen en de twee OTO-coördi
natoren Wim Heupers en Joost Hofhuis aan de slag om te komen tot een prag matische handreiking voor de opvang van R&N-patiënten. Deze handreiking zal als addendum worden toegevoegd aan de ‘Handreiking opvang van che misch besmette patiënten op de SEH’.
Verbeterimpuls In 2014 wordt met regionale deskundi gen ook een start gemaakt met het de finiëren van een verbeterimpuls op het gebied van de opvang van biologisch besmette patiënten. Om zo uniform mogelijk te werk te gaan, onafhan kelijk van het welke letter uit C-B-R-N het betreft, wordt bij dit alles het CS CATTT-principe als basis gebruikt. Op die manier wordt voorkomen dat voor elk aparte letter van CBRN een ander plan is. Immers, wat je zelden doet, doe je zelden goed! n
Werken volgens het CSCATT-principe moet ervoor zorgen dat alle CBRN-slachtoffers volgens hetzelfde plan geholpen worden.
112 NETWERK | april 2014
ketenpartners
Eerste geneeskundig trainingscentrum Nederland Realistisch oefenen met nagebouwde SEH en huisartsenpost op Zuidkamp Door Joost Hofhuis, Acute Zorg Euregio, Inge Kamphuis, GHOR Twente en Irma Huiskes, Regio Twente
7
Burgemeester Arco Hofland (links) en Bas Leerink (rechts) tijdens de officiële opening van het geneeskundig trainingscentrum.
Op 5 maart opende het geneeskundig trainingscentrum Zuidkamp in Enschede-Noord haar deuren. Het geneeskundig trainingscentrum is een initiatief van GHOR Twente, in samenwerking met Acute Zorg Euregio en hun ketenpartners. Het trainingscentrum is uniek in Nederland.
D
e opening werd verricht door Bas Leerink, voorzitter ROAZ Euregio (en voorzitter Raad van Bestuur van Medisch Spectrum Twente) en bur gemeester Arco Hofland van RijssenHolten (tevens portefeuillehouder van GHOR Twente). Het trainingscentrum biedt de mogelijkheid te oefenen bin nen het eigen veld, s amen met de hulp diensten of andere geneeskundig en/of multidisciplinaire partners. Denk hier bij aan een oefening van een ongeval
waarbij alle processen van plaats inci dent tot en met het ziekenhuis geën sceneerd en beoefend worden.
Zuidkamp over een nagebootste huis artsenpost, werkkamers voor personeel, verschillende ruimten voor crisisteams en een grote kantine.
Van bedden tot receptiebalie Bijzonder is dat het trainingscentrum tot stand is gekomen door de inbreng van de ziekenhuizen, huisartsenpos ten, GGD en de ambulancedienst. Zo leverden ketenpartners onder andere tweede hands bedden, infuusstandaar den, klein medisch materiaal voor de behandelkamers en zelfs een complete receptiebalie. Een sterk staaltje keten samenwerking, een mooi voorteken voor de toekomst van Zuidkamp!
Bij het trainingscentrum: • Worden scenario's realistisch nage bootst; • ondervinden overige werkzaam heden en bedrijfsvoering geen hin der van de oefeningen; • wordt de infrastructuur niet ver stoord; • zijn deelnemers niet afgeleid door werkzaamheden op hun reguliere werkplek.
Realistisch oefenen
Het trainingscentrum is onderdeel van TRONED en gelegen op de Twente Safety Campus in Enschede. n
Binnen het trainingscentrum is een complete spoedeisende hulp met tien kamers nagebouwd, die ook kan wor den ingericht als verzorgingstehuis. Professionals kunnen hier alleen of in ketenverband realistisch oefenen in de opvang van slachtoffers of bijvoorbeeld een ontruiming. Daarnaast beschikt
Neem voor meer informatie contact op via zuidkamp@ghortwente.nl of bel 088 256 8319. Of kijk op de website ghortwente.nl/geneeskundig/ trainingscentrum/zuidkamp.html. 112 NETWERK | april 2014
COVERINTERVIEW
Minder acute zorg, meer kwaliteit Focus ROAZ-bestuurders verleggen naar terugdringen vraag Door Annemarie Smidt, Geen Blad voor de Mond
‘De taak van het ROAZ is het goed organiseren van de acute zorg in de regio en witte vlekken voorkomen. Deze opdracht moeten we als 8
bestuurders, managers en professionals van alle
'De mogelijkheden
ketenpartners goed uitvoeren. Niet alleen kwaliteit
om efficiënter
speelt daarbij een rol, op bestuurlijk niveau moeten
met elkaar te
we ook kijken naar efficiency.’
werken zijn legio'
A
an het woord is Meindert Schmidt, voorzitter van de Raad van Be stuur van Ziekenhuisgroep Twente (ZGT). Zijn uitspraken en ideeën zijn geen verrassing. Het concentreren van zorg staat hoog op de landelijke be leidsagenda en steeds meer zieken huizen nemen stappen om complexe chirurgische zorg te bundelen. ZGT heeft samen met MST onder de vlag van TMC (Twents Medische Coöperatie) besloten de verloskunde te concentre ren in Enschede en Almelo. Met 24-uurs OK-teams, gynaecologen, kinderartsen en anesthesisten in huis gaat de kwali teit van geboortezorg omhoog.
Dure infrastructuur ‘Door goede afstemming tussen gy naecologen en eerstelijns verloskun digen proberen we daarnaast minder gebruik te maken van de acute keten. Acute zorg is heel belangrijk voor de patiënten die er gebruik van moeten maken, maar dit zijn vaak kleine aan 112 NETWERK | april 2014
tallen. Je houdt er in verhouding een dure infrastructuur op na. Ketenpart ners zouden moeten kijken hoe effici ënt hun eigen organisatie te werk gaat en daarna met elkaar in gesprek gaan. Een betere indicatiestelling, gezamen lijke callcenters, het integreren van de HAP’s en SEH’s; de mogelijkheden zijn legio.’
Geen bezuinigingsoperatie Meer doen met dezelfde of minder mensen, het zijn veel gehoorde uit spraken in deze hectische economische tijden. Is efficiency het sleutel woord voor de komende jaren? Schmidt: ‘Zo sterk wil ik het niet zeggen, dan klinkt het alsof we met een bezuinigingsope ratie bezig zijn. Het doel is juist om de kwaliteit te verbeteren. Daar moeten we in het ROAZ op bestuurlijk niveau meer aandacht voor hebben. Het ROAZ werkt via expertgroepen, een hele goede methode om de acute ketens goed in beeld te brengen en op elkaar
COVERINTERVIEW
Feiten & cijfers ZGT Omzet € 273.472.701 Medewerkers in loondienst 3.207 Medisch specialisten 211 Polikliniekbezoeken 572.400 Dagopnamen 50.898 Opnamen 37.188 Verpleegdagen 189.153 Bedden en deeltijdplaatsen 754 € 21.645.200 Investeringen (bron: ZGT in beeld 2012-2013)
Ondanks zijn drukke agenda heeft Schmidt duidelijk voor ogen waar het ROAZ en de acute zorg in de regio naar toe moeten.
te laten aansluiten.’ Schmidt vervolgt: ‘De taak van bestuurders en professio nals is ervoor te zorgen dat er minder acute zorg nodig is. Dat kan door de chronische zorg in de eerste lijn be ter te organiseren. Op momenten dat er wel acute zorg vereist is, staan we klaar met de meest ervaren professio nals.'
Snel en adequaat Schmidt is zeker over de samenwer king in Twente en Oost-Achterhoek. ‘Over het algemeen is er in de regio openheid en bereidwilligheid om sa men te werken. Bij het voorbereiden op rampen en crises is het maken van afspraken en het oefenen van deze afspraken essentieel. We moeten het alleen niet overdrijven. Ik ben nauw betrokken geweest bij de cafébrand in Volendam en heb daar gezien dat onze sector heel snel en adequaat zorg kan verlenen als dat nodig is. In onze organisatie roep ik ook wel eens: even niet oefenen, even gewoon wer ken. Dat is misschien een punt van kri tiek ten aanzien van het ROAZ, maar ik begrijp dat het belangrijk is om te weten hoe de communicatielijnen lo pen. We zijn alleen wel heel veel aan het oefenen op zaken die eigenlijk nooit voorkomen. En als ze dan voor komen, is het toch altijd weer anders dan we geoefend hebben.’ n 112 NETWERK | april 2014
9
over de grens
Opbouw grensoverschrijdend netwerk vordert Euregionale ketenpartners kijken steeds vaker over de landsgrenzen Door Cees Schenkeveld, Acucte Zorg Euregio Grensoverschrijdende acute zorg heeft zich b innen het werkgebied van de EUREGIO ontwikkeld tot een thema waar steeds meer organisaties aandacht aan besteden. Soms vanuit een noodzaak, zoals naar aanleiding van de kettingbotsing op de Duitse autobaan A31 in 2011, of juist vanuit een behoefte om op structurele wijze met ketenpartners in het buurland samen te werken.
10
Z
o hebben de regio Dinkelland en Gronau recent initiatieven onder nomen om tot heldere afspraken te komen ten aanzien van de mogelijk heden rondom grensoverschrijdende bijstand. Met het opstellen van het strategische plan ‘Euregionale samen werking in de acute zorg in de EU REGIO in 2022’ is door de samenwer kende partners een basis gelegd voor het verder ontwikkelen van samenwer kingsverbanden en projecten.
Zorg waar zorg nodig is Deze initiatieven geven een eerste aanzet tot borging van het leveren van hoogwaardige acute zorg aan de burger in de EUREGIO. Acute zorg die voor de patiënt op dat moment nood zakelijk is, op de plek waar de zorg aanbieder die het beste kan leveren, ongeacht landsgrenzen: één grens overschrijdend netwerk van acute zorg binnen de EUREGIO.
Versterken en uitbreiden De resultaten van één INTERREG IV A gesubsidieerd project zijn inmiddels gepresenteerd tijdens een bijeenkomst van 26 maart. Op basis van de resul taten uit het People-to-People pro ject ECTLI (Euregional Cooperation in Trauma and Large-scale Incidents) en 112 NETWERK | april 2014
de geluiden uit Dinkelland en Gronau, wordt duidelijk dat een verdere uit breiding van de samenwerking in de EUREGIO noodzakelijk is.
Ambulances over de grens De focus dient te liggen op een ver dere intensivering van de grensover schrijdende bijstand van ambulance diensten vanuit zowel Nederland als Duitsland en de spoedseisende hulp
verlening in de ziekenhuizen met on dersteuning van de meldkamers van de grensregio´s. Dit uiteraard in nauwe afstemming met de overige GHORpartners. Samenwerken betekent hier bij ook elkaars systemen en werkwijzen kennen en bovenal samen trainen en oefenen. Een prima vervolg opdracht voor Bureau Acute Zorg Euregio en de partners om te komen tot een nadere uitwerking. n
Binnen het People-to-People project ECTLI zijn het aflopen jaar de volgende activiteiten afgerond: • Het maken van een sociale netwerkkaart van organisaties die betrokken zijn bij acute zorg en rampenbestrijding aan weerszijden van de grens. Deze gegevens zijn verwerkt in een bestaande interactieve webapplicatie (Acute Zorgkaart NL) en twee mobiele applicaties (A-Z Euregio app en MARIKA- app). • Het in kaart brengen en beschikbaar maken van beddencapaciteit aan weerszijden van de grens, voor acute zorg patiënten in reguliere en opgeschaalde situaties. In het bijzonder de specifieke faciliteiten voor onder andere brandwondenzorg en onderkoelingsslachtoffers. • Een inventarisatie op welke manier kosten, die gemaakt worden bij een grootschalige inzet in het buurland, vergoed (kunnen) worden. • Een vergelijking van de kosten die gemaakt worden bij de opvang en behandeling van een traumapatiënt in Nederland en Duitsland. • Een inventarisatie van juridische vraagstukken bij bovenstaande activiteiten. • Het voorbereiden en opzetten van oefeningen voor coördinerend personeel inzake een grensoverschrijdend incident, crisis of ramp.
ketenpartners
SKB bouwt nieuw centrum voor acute zorg HAP en SEH eind 2014 onder één dak Door Sjaak Hulshof, Streekziekenhuis Koningin Beatrix Eind november 2014 verhuist de Huisartsenpost (HAP) Oost-Achterhoek naar het in aanbouw zijnde centrum voor acute zorg, onderdeel van het Streekziekenhuis Koningin Beatrix (SKB) in Winterswijk. Patiënten die spoedzorg nodig hebben, komen vanaf die tijd binnen via een gezamenlijke ingang en melden zich bij een loket.
E
en win-winsituatie: duidelijkheid voor de patiënt, want die hoeft niet meer na te denken bij wie hij zich moet melden en bij acute problemen is specialistische zorg dichtbij. Het nieuwe centrum heeft een gemeenschappelijke ingang en loket, triagekamer en wacht kamer. Daarnaast heeft de HAP een call center, drie spreek-/onderzoekkamers en een behandelkamer. De SEH heeft een traumakamer met zeven eenper soonskamers, een eerste Harthulp met minimaal twee plaatsen. Direct naast
de SEH zijn drie gipskamers gesitueerd, waarvan een gipskamer voor de SEH specifiek wordt ingericht. Hierin kunnen ook de reposities van fracturen plaats vinden. Aansluitend aan de SEH wordt de nieuwe IC-CC afdeling gebouwd, be staand uit acht eenpersoonskamers en een calamiteitenkamer.
Complexe verbouwing De complexe verbouwing van het Acute Zorg centrum is in volle gang en is in de loop van 2015 klaar. Het is niet al leen bouwkundig een enorme operatie, maar ook wat betreft de installatietech niek. De leidingen liggen nu in de leng te, maar moeten allemaal een kwartslag worden gedraaid. De SEH zal tijdens de verbouwing ruimten gebruiken in het deel van het bouwdeel dat niet wordt verbouwd. Hiervoor is nauwkeurig in beeld gebracht hoe de patiëntenlogis tiek op dat moment moet verlopen. Om die reden is er een risicoanalyse uitgevoerd en een checklist opgesteld die gedurende alle bouwfases en bij de weekplanning van de bouwactiviteiten wordt gebruikt. Op deze manier wordt
voorkomen dat de bouwactiviteiten en de zorgprocessen elkaar te veel in de weg zitten en is het zorgproces op de SEH gegarandeerd.
Van eerste hulp naar acute zorg Sjaak Hulshof, teammanager Acute Zorg, gaat even terug in de geschiedenis. ‘In 1984, bij de opening van het nieuwe streekziekenhuis, was de SEH nog een EHBO-afdeling. Patiënten kwamen na een ongeval op deze afdeling terecht. Alle andere patiënten die door de huis arts werden verwezen, werden door de specialist op de verpleegafdeling gezien. In de jaren negentig is dit veranderd en werden alle doorverwezen p atiënten eerst op de SEH gezien. Die zorg kunnen we straks nog beter bieden. Het nieuwe Acute Zorg centrum voldoet aan alle eisen van deze tijd: meer privacy, vol doende patiëntenkamers met moderne apparatuur, met daarnaast een verbe terde logistiek. De afdeling wordt uitge rust met een toegangscontrolesysteem, waardoor er meer rust op de afdeling wordt gecreëerd en de privacy beter is gewaarborgd', aldus Hulshof. n
Het nieuwe centrum wordt van alle gemakken voorzien en de entree krijgt een eigentijdse uitstraling.
112 NETWERK | april 2014
11
grootschalige zorg
Crisiscommunicatie, een kritische succesfactor Bestuurders en communicatieprofessionals oefenen met maatwerktraject Door Joost Hofhuis, Acute Zorg Euregio Communicatie is één van de kritische succesfactoren binnen de crisisbeheersing. Uit vrijwel elke crisis- en oefenevaluatie blijkt echter dat juist dat vaak verkeerd gaat of veel beter zou kunnen. Crisiscommunicatie is niet alleen een operationeel instrument, maar ook een strategisch instrument, dat het vertrouwen van media, publiek, patiënten en personeel in de afhandeling van een crisis kan vergroten.
12
W
at crisiscommunicatie bijzonder maakt ten opzichte van ‘regu liere’ communicatie is de factor tijd. Er gebeurt van alles tegelijk en overal moet passend op worden gereageerd: geruchten, ontwikkelingen, mediabe richtgeving, publieksvragen, etc. En dat vaak op korte termijn. Tijdens twee net werkbijeenkomsten met als onderwerp crisiscommunicatie die in samenwer king met GHOR Twente werden gehou
den, bleek dat er bij de crisiscommuni catieprofessionals van de ketenpartners grote vraag was naar extra ondersteu ning en onderlinge afstemming.
Maatwerktraject Binnen het netwerk Acute Zorg Euregio en de regio Zwolle is naar aanleiding van de bijeenkomsten besloten om invulling gegeven aan het project cri siscommunicatie. Hiertoe is het thema Crisiscommunicatie opgenomen in het OTO-jaarplan 2014. Middels een maat werktraject voor communicatieprofes sionals en bestuurders is crisiscommuni catie in 2014 één van de supraregionale activiteiten die vanuit beide netwerken acute zorg worden aangeboden aan ke tenpartners.
Dilemmasessie Voor bestuurders wordt een dilemma sessie georganiseerd die vooral bedoeld is voor het creëren van bewustwording en beeldvorming op het thema crisis communicatie. In de sessie wordt aan dacht besteed aan crisiscommunicatie in de huidige ‘web-2.0-samenleving’. Daarna volgt de inhoudelijke sessie,
waarbij de bestuurders van zieken huizen, GGZ-instellingen, ambulance diensten, GGD’en en huisartsenposten met elkaar discussiëren over dilemma’s die ontstaan bij een incident. Op in teractieve wijze wordt duidelijk wat er mankeert aan de percepties rondom crisiscommunicatie, de voorbereiding op en de aanpak van een ramp of crisis.
Competence-game Voor communicatieprofessionals af komstig uit de diverse organisaties, wordt een dagdeel lang geoefend aan de hand van een snel verlopend oefen scenario. Tijdens deze oefening, een ‘competence-game’, worden de deelne mers geconfronteerd met het in korte tijd en onder druk nemen van beslis singen, het geven van adviezen en het maken van producten. Op basis van de competence-game wordt per deelne mer een competentieprofiel gemaakt die inzichtelijk maakt wat de sterke en zwakkere punten van de deelnemer zijn. Op basis hiervan wordt een ver volgopleiding van één dag aangeboden waarin de sterke en zwakkere punten extra aandacht krijgen. n
Crisiscommunicatieprofessionals en bestuurders te allen tijde voorbereid zijn op vragen, geruchten, mediaberichtgeving en publieksvragen.
112 NETWERK | april 2014
patientenzorg
Traumaoverleg Euregio MKII: een inspirerende bijeenkomst Chirurgen gaan subspecialistisch de diepte in Door Marja Nijkrake, Acute Zorg Euregio
13
Het Traumaoverleg Euregio was en is een initiatief van Acute Zorg Euregio en de laatste jaren bedoeld voor alle paramedici en medici betrokken bij de behandeling van traumapatiënten. Vanaf 2014 is het Traumaoverleg specifiek gericht op traumachirurgen en (trauma)orthopedisch chirurgen gespecialiseerd in de behandeling van letsels van het steun- en bewegingsapparaat.
M
et deze focus wordt geantici peerd op de progressieve sub specialisatie en regionalisatie van de traumazorg in Nederland. Het eerste Traumaoverleg Euregio in de nieuwe vorm, met als thema osteoinductie en osteoconductie bij pseudoartrose chirur gie, heeft plaatsgevonden op 5 maart
2014. Dr. Taco Blokhuis, traumachirurg van het UMC Utrecht, heeft de deel nemers op een bezielende wijze laten zien hoe de inzichten over behandeling van slecht- of niet-genezende fracturen de afgelopen jaren zijn aangepast op basis van resultaten uit wetenschappelijk onderzoek. Ook werd duidelijk dat dit soort medische problematiek een nieu we strategie behoeft. Na afloop volgde een discussie over de diverse behandel modaliteiten die al dan niet in combina tie moeten worden toegepast. Consen sus was wel dat bij ’probleem-fracturen’ alle factoren die bepalend zijn voor een goede fractuurgenezing in de behande ling mee moeten worden genomen en moeten worden geoptimaliseerd om uit eindelijk genezing te bereiken. Tegen de kosten van de diverse producten moeten ook de kosten van een niet-genezen fractuur worden afgezet.
Praktijktoepassingen Vervolgens wist Martin Kuipers, thorax perfusionist van het Thoraxcentrum
Twente de deelnemers de produc tie en werking van de ‘home made’ Platelet Gel duidelijk te maken. Deze Platelet Gel is een van de be handelmodaliteiten waarmee een problematische fractuurgenezing in positieve zin kan worden beïnvloed. Naast dure commerciële methoden om dit product te verkrijgen is het in sommige ziekenhuizen, waaron der het MST, ook mogelijk dit zelf aan te maken. Voorwaarde is wel dat de logistieke organisatie tussen perfusionist en operateur goed is ge regeld. In de laatste presentatie liet dr. Ariaan van Walsum een aantal casuïstieken met betrekking tot het gebruik van de besproken behandel methoden de revue passeren om de resultaten van daadwerkelijke toe passing te illustreren. Na afloop kon er, onder het genot van een glaasje en een hapje, over de zeer inspire rende presentaties worden nage sproken. Al met al een boeiende en leerzame avond. n 112 NETWERK | april 2014
ACHTERGROND
24/7: de forensische dienst CSI in het echt? Vijf vragen aan forensisch arts Martina Evers Door Ron Poot, GHOR Twente
Bij nacht en ontij kunnen ze opgeroepen worden, een verkeersongeval, een zelfdoding, een moord. De forensische artsen van GGD Twente moeten tegen een stootje kunnen als ze op pad gaan en in dit soort onverwachte stressvolle situaties terecht komen. De forensisch arts is 24 uur per dag en zeven dagen per week beschikbaar voor de Twentse gemeenten en voor de politie.
14
E
en belangrijke taak is te onder zoeken of bij een sterfgeval mo gelijk sprake is van een niet-natuurlijke dood. Deze taak vloeit voort uit de Wet op de lijkbezorging, een gemeente lijke taak waarbij de artsen fungeren als ‘gemeentelijk lijkschouwer’. Ook houden zij toezicht op de correcte uit voering van euthanasie, een bijzondere vorm van niet natuurlijk overlijden, die steeds vaker voorkomt. Een belangrijk deel van het werk verricht de forensi sche dienst voor de politie. Op basis van een contract van GGD Twente met de politie in Twente leveren de artsen geneeskundige expertise bij forensi sche opsporing, bij arrestantenzorg en
soms voor het verrichten van specifieke handelingen zoals bloedafname, urine testen of DNA-monsters nemen. Voor de arrestanten die de politie oppakt en tijdelijk huisvest in het arrestantencom plex in Borne fungeert de forensisch arts als een soort huisarts om de beno digde medische zorg te verlenen, zoals het verstrekken van de medicatie.
Teamsamenstelling Het team forensisch artsen van GGD Twente bestaat uit elf personen, twee ‘interne’ artsen in vaste dienst bij GGD Twente en negen ‘externe’ artsen, die op basis van een freelance contract diensten verlenen. Ter ondersteuning
Verrichtingen forensische dienst GGD Twente 2011-2013
Lijkschouw
2011
2012
2013
243
283
301
Euthanasie
160
165
191
Arrestantenzorg
1244
1393
1488
Zedenonderzoek
16
15
11
Bloedproef
94
127
115
Testen
9
12
5
Geneeskundige verklaringen
94
66
47
Advisering overig
80
60
34
112 NETWERK | april 2014
van het team is een secretariaat be schikbaar, bestaande uit twee ervaren medewerkers die zorg dragen voor administratieve en financiële afhan deling van de werkzaamheden en de organisatie en verslaglegging van di verse overleggen. Het forensisch team is gecertificeerd voor kwaliteitsschema van de HKZ (Harmonisatie Kwaliteit Zorginstellingen). We stellen een aantal vragen aan Martina Evers, één van de GGD-artsen die dagelijks betrokken is bij het forensisch werk. Wat maakt jouw werk als forensisch arts bijzonder? ‘De forensisch arts werkt veel samen met politie en justitie en helpt mee met het speurwerk om de gebeurte nissen te achterhalen bij bijvoorbeeld een verdacht overlijdensgeval. Verge leken met bijvoorbeeld een huisarts of ziekenhuisarts heb ik in mijn werk veel meer te maken met juridische aspecten. Het feit dat je elk moment opgeroepen kunt worden en in heel onverwachte si tuaties terecht kunt komen maakt het werk spannend en interessant.’ Hoe word je gealarmeerd? Wat gebeurt er dan? ‘Als de politie me nodig heeft, krijg ik een telefoontje van de meldkamer. Het kan echter ook heel goed dat ik door een huisarts of ziekenhuisarts gebeld wordt, die geconfronteerd wordt met een niet-natuurlijk overlijden of daar
van GGD Twente
Het volgende magazine van
net werk verschijnt in juli 2014
Colofon 112 Netwerk is een uitgave van Acute Zorg Euregio, Ambulance Oost en GHOR Twente. Dit magazine verschijnt vier keer per jaar en bericht over ontwikkelingen rondom acute zorg in Twente en Oost-Achterhoek. Jaargang 2014, editie april
Redactie Kitty Muntenaar kmuntenaar@ambulanceoost.nl
Martina Evers aan het werk tijdens een onderzoek. (foto's: Erik Schaddelee)
een vermoeden van heeft. Dan leg ik zelf het contact met de politie via de meldkamer. We hebben ook een taak bij het controleren van euthanasie, dat loopt altijd direct via de huisarts. Welke opleiding heeft een forensisch arts nodig? ‘Natuurlijk moet je tenminste basisarts zijn, er is echter een aanvullende oplei ding nodig. Zelf ben ik opgeleid als arts Maatschappij en Gezondheid met het profiel Forensisch arts, een opleiding van twee jaar.’ Hoe blijf je vakbekwaam? ‘Je moet de nodige ervaring opdoen. De KNMG (Koninklijke Nederlandse Maat schappij voor Geneeskunde) eist mini maal zestien uur ervaring per week en 40 accreditatiepunten op jaarbasis. Om die punten te krijgen organiseren we voor het team forensisch artsen dit jaar
vier bijscholingsdagen. Alle belangrijke thema’s komen dan langs, lijkschouw, arrestantenzorg, letselbeschrijvingen, zedenonderzoek. Deskundigen van het Nederlands Forensisch Instituut verzor gen deze bijscholing. ‘ Welke ontwikkelingen spelen er bij de forensische dienst? ‘De laatste jaren is er veel aandacht voor kindermishandeling en huiselijk geweld. Dat merken wij ook in ons werk. Overlijdensgevallen van kinde ren moeten gemeld worden en kunnen leiden tot nader onderzoek naar de doodsoorzaak. Ook worden we meer en meer betrokken bij het maken van let selbeschrijvingen bij mensen die slacht offer zijn van zedenmisdrijf of huiselijk geweld. Ik verwacht dat komende jaren we ons daar meer in zullen specialiseren en we houden daar al rekening mee in ons bijscholingsprogramma.' n
Marja Nijkrake m.nijkrake@acutezorgeuregio.nl Cees Schenkeveld c.schenkeveld@acutezorgeuregio.nl Irma Huiskes info@ghortwente.nl Annemarie Smidt a.smidt@geenbladvoordemond.nl Coverfotografie René Koele Bladformule, vormgeving, eindredactie en drukwerk
GEEN BLAD VOORDE MOND MAKERS VAN MAGAZINES
Geen Blad voor de Mond B.V. Lasondersingel 149-151 7514 BR Enschede tel. 053 460 9002 geenbladvoordemond.nl
112 NETWERK | april 2014
15
Download de 112 Netwerk app! De 112 Netwerk app is beschikbaar voor tablets en smartphones met besturingssystemen van Apple iOS en Google Android. Je kunt dus met je tablet of smartphone overal waar je bent, het 112 Netwerk magazine lezen en bekijken. De app is gratis te downloaden en bevat vele extra’s zoals foto’s, video’s, rapporten en weblinks.
Android
Apple iOS
Google play
iTunes App Store
Gebruikers van een iPad of iPhone kunnen de app downloaden in de iTunes App Store. Gebruikers van een tablet of smartphone met Android kunnen de app downloaden vanuit Google play.
Postbus 50000
Postbus 1400
Postbus 784
7500 KA Enschede
7500 BK Enschede
7550 AT Hengelo
Tel. 053 487 20 97
Tel. 088 256 78 50
Tel. 074 256 22 22
info@acutezorgeuregio.nl
secretariaat@ghortwente.nl
info@ambulanceoost.nl
acutezorgeuregio.nl
ghortwente.nl
ambulanceoost.nl