JAARVERSLAG 2020
SAMENWERKEN IN CRISIS De veranderde rol voor het ROAZ en haar ketenpartners
KETENPARTNERS COLOFON
KETENPARTNERS Ketenpartners • Ambulance Oost • Carintreggeland • Centrale Huisartsenpost Almelo • de Kring Twentse Verloskundigen • de Posten • Dimence • GGD Twente • GGNet • GHOR Twente • Huisartsenzorg Oost-Achterhoek • Kraamzorg Samenwerkingsverband Twente • LHV Kring Twente • Liberein • Livio
• Mediant • Menzis • MST • SKB • Spoedpost Huisartsen Twente • Tactus • Trivium Meulenbelt Zorg • VNOG • VSV Oost-Achterhoek • Witte Kruis • ZGT • Zorgaccent • Zorggroep Manna • Zorgschakel Enschede
Het jaarverslag 2020 is een uitgave van Bureau Acute Zorg Euregio Haaksbergerstraat 55 7513 ER Enschede
Õ j F d
Postadres Postbus 50000 7500 KA Enschede www.acutezorgeuregio.nl
Coverfoto Carlo ter Ellen
@AcuteZorgEur Acute Zorg Euregio @acutezorgeuregio acutezorgeuregio
Partners aangesloten i.v.m. COVID-19 • Aveleijn • Careaz • LabMicTA • OCON • Roessingh • Sensire • Thuisgenoten • Trajectum • Twentse Apothekers Organisatie-UA • ZKN Regio Oost • Zorgfederatie Oldenzaal • Zorggroep Sint Maarten
Concept en realisatie Geen Blad voor de Mond B.V.
Tel. 053 - 460 90 02 info@gbvdm.nl www.gbvdm.nl
2
INHOUD
4 VOORWOORD 'Met elkaar komen we de crisis door'
17 KENNISCENTRUM Onderzoek in de acute zorgketen
6 BESTUURLIJK ROAZ Schouder aan schouder in de crisis
18 RCPS RCPS verdeelt coronapatiënten over de regio
8 TRAUMAZORG Resultaten traumaregistratie 2019
20 KETENOVERLEGGEN ZORGCONTINUÏTEIT Samenwerken is het sleutelwoord
10 EXPERTGROEPEN Expertise op elk gebied
22 WERKGROEP DUIDING ‘Data en getallen zeggen niet zoveel’
12 ACUTE ZORG Onderwerpen portefeuille Acute Zorg
24 WERKGROEP VACCINATIE Juiste informatie voor iedere sector in de regio
14 CRISISBEHEERSING & OTO Opleiden, Trainen en Oefenen
26 SPOEDZORGRETTUNG Grensoverschrijdende samenwerking
16 KENNISCENTRUM Ook tijdens corona kennis blijven delen
27 FINANCIЁN Financieel overzicht 2020
3
JAARVERSLAG 2020
VOORWOORD
'MET ELKAAR KOMEN WE DE CRISIS DOOR' Wie had aan het begin van het jaar 2020 kunnen bedenken wat er op ons en vooral op de zorg zou afkomen. 2020 stond in het teken van de COVID-19-pandemie, die zichtbaar heeft gemaakt hoe belangrijk samenwerking in de regio is. Hoe alle (acute zorg) partners elkaar nodig hebben en het met elkaar geregeld moeten krijgen. Iedereen heeft een enorme inzet getoond en met elkaar komen we zeker de crisis door.
artikelen in de WTZi komen echter te vervallen en in plaats daarvan wordt in de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) een nieuw artikel opgenomen waarin staat dat door middel van een AMvB eisen worden gesteld aan de beschikbaarheid en bereikbaarheid van acute zorg en de voorbereiding op die zorg. Het doel van de AMvB acute zorg is om dit zo goed mogelijk te borgen, onder meer door een goede regionale samenwerking en afstemming. Ook wordt het aantal partners dat wettelijk moet deelnemen aan het ROAZ uitgebreid met onder andere aanbieders van Wet langdurige zorg (Wlz), zoals verpleeghuizen. Het streven van inwerktreding van de AMvB is 1 januari 2022. Ter voorbereiding hierop is een vertegenwoordiging van de verpleeg- en verzorgingshuizen en thuiszorg (VVT) in 2019 aangesloten in de ROAZ agendacommissie en in 2020 ook in het Bestuurlijk ROAZ. Doordat de contacten al gelegd waren, konden zij naadloos aansluiten in de ROAZ crisisoverleggen.
Acute Zorg Euregio is in maart 2020 van de één op de andere dag een crisisorganisatie geworden en heeft hierin meteen haar coördinerende rol binnen het Regionaal Overleg Acute Zorgketen (ROAZ) Euregio opgenomen. Dit heeft veel van onze mensen gevraagd, van het werken tijdens kantoortijden naar 24/7 beschikbaar zijn, maar iedereen heeft zonder meer zijn bovenmatige bijdrage geleverd. Ook het digitaal vergaderen heeft een enorme vlucht genomen, die we voorheen niet hadden kunnen bedenken. De crisis heeft niet alleen slechte kanten gehad, de samenwerking in de regio is enorm geïntensiveerd. Van een bestuurlijk overleg vier keer per jaar, zagen (en zien) de bestuurders elkaar nu wekelijks en op het hoogtepunt van de eerste COVID-golf zelfs meerdere keren per week. Naast het coördineren en organiseren van grote aantallen (crisis) overleggen met alle verschillende ketenpartners heeft Acute Zorg Euregio ook de regie gekregen in de patiëntspreiding middels het Regionaal Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (RCPS) in samenwerking met het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS). Onze medewerkers schakelen hiervoor dagelijks met de regionale ziekenhuizen met als voornaamste uitgangspunt het belang van de patiënt. Een andere uitdaging waren de regionale opschalingsplannen die in korte tijd opgesteld moesten worden, maar ook dit is in samenspraak met onze partners bijzonder goed gelukt. Door deze crisis hebben we bevestigd gekregen dat we ons als regisseur van het ROAZ goed staande kunnen houden en is de samenwerking met en tussen onze ketenpartners alleen maar beter geworden en zelfs uitgebreid met nieuwe partners.
2020 stond niet alleen in het teken van COVID-19, maar het was ook een jaar van afscheid nemen en een nieuwe teamsamenstelling. Cees Schenkeveld, voormalig manager van het bureau en de office manager Marja Nijkrake zijn samen 1 juli 2020 met prepensioen gegaan. Cees heeft aan de basis gestaan van de sterke ROAZ structuur in onze regio, waar we nu nog de vruchten van plukken. Manon Bruens heeft Cees opgevolgd als manager van het bureau en daarbij ondersteuning gekregen van Roelie Pegge als nieuwe office manager. Ook het beleidsteam acute zorg is versterkt met twee nieuwe adviseurs: Geke Heurman en Max Poorthuis. Zij hebben zich het afgelopen jaar, net als de andere medewerkers met name gestort op de COVID-19 werkzaamheden. Door de crisis van het afgelopen jaar gaat de tijd enorm snel maar heeft er aan bijgedragen dat het team als vertrouwd voelt en iedereen goed op elkaar is ingespeeld.
Naast alle COVID-werkzaamheden is er tussendoor ook aandacht geweest voor de reguliere taken van Acute Zorg Euregio. Naar aanleiding van de succesvolle heimiddag met onze ketenpartners in het najaar van 2019, is een start gemaakt met het formuleren van een hernieuwde ambitie voor de regio. Ook hebben we onszelf en de ketenpartners voorbereid op de komst van de Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) acute zorg. Tot op heden had het ROAZ zijn grondslag vanuit de Wet Toelating Zorginstellingen (WTZi). De betreffende
Dit jaarverslag is er een van een bijzonder jaar. Wij wensen u veel leesplezier. Ralph de Wit, Medisch manager Manon Bruens, Manager Bureau Acute Zorg Euregio
5
JAARVERSLAG 2020
BESTUURLIJK ROAZ
SCHOUDER AAN SCHOUDER IN DE CRISIS Normaal gesproken komt het Bestuurlijk Regionaal Overleg Acute Zorgketen (ROAZ) Euregio zo’n vier keer per jaar samen. Maar als in februari 2020 het coronavirus Nederland binnendringt, is dat bij lange na niet genoeg. 2020 staat in het teken van snel schakelen en online vergaderen. “We zijn daar heel snel in gegroeid.” Een overleg van het Bestuurlijk ROAZ ziet er in 2019 nog heel anders uit. Zo’n vier keer per jaar is er een fysieke bijeenkomst, waarin alle bestuurders van de ketenpartners en de manager van Bureau Acute Zorg Euregio samenkomen. Manon Bruens, manager bij Bureau Acute Zorg Euregio legt uit: “We bespreken normaal gesproken knelpunten in de zorg, zoals een sluiting van een
Voorzitterschap In 2020 is Sophia de Rooij nog voorzitter van het Bestuurlijk ROAZ. Tijdens de COVID-19-periode wist zij krachtig en verbindend leiding te geven. Begin 2021 heeft Samantha Dinsbach dat stokje overgenomen. “Ik heb heel veel respect voor de manier waarop Sophia in zo’n hectische tijd het ROAZ heeft geleid.”
spoedeisende hulp.” Het Bestuurlijk ROAZ stelt vervolgens doelstellingen vast, voert de regie op kwaliteit, voortgang en resultaten, geeft de ROAZ agendacommissie of expertgroepen opdrachten en informeert belanghebbenden. Noodsignalen Begin maart 2020 klinken er noodsignalen. In Noord-Brabant loopt de emmer over. Het Bestuurlijk ROAZ Euregio besluit een extra vergadering te organiseren. Het is duidelijk dat er veel werk op hen afkomt, snel schakelen is van belang. Manon: “In het begin ging overleg nog telefonisch. Je noemde eerst je naam, vervolgens kon je je verhaal doen. Al snel gingen we over op videobellen, dat ging een stuk soepeler.” Werkgroepen opgericht Binnen de kortste keren worden er verscheidene COVID-19-werkgroepen opgericht. Zij proberen situaties in kaart te brengen en
6
informatie te bundelen. Die informatie gebruikt het Bestuurlijk ROAZ. Dat komt in de eerste coronapiek drie keer per week bij elkaar om de actuele stand van zaken te bespreken. Knelpunten, capaciteitsvraagstukken, schaarsteverdeling, verschillende vraagstukken komen aan bod. Samantha Dinsbach, directeur Publieke Gezondheid bij GGD en GHOR Twente: “Werkgroepen konden ons voorzien van informatie. Grafieken, duiding en eventueel ook adviezen. Zo kregen we de situatie in de hele keten voor ogen. Ik ben trots op het ROAZ, we hebben snel een soort monitor op weten te zetten.” Meer partners Iedere vergadering wordt opnieuw gekeken naar actuele vragen. Medio maart sluiten ook vertegenwoordigers van het revalidatiecentrum Roessingh, de Twentse Apothekersorganisatie en het Orthopedisch Centrum Oost Nederland (OCON) aan. Een vertegenwoordiging van
”ER WAS NIETS ANDERS DAN DEZE CRISIS“ de verpleeg-, verzorgingshuizen en thuiszorg (VVT) sloot al voor de coronacrisis aan. Manon: “Voor deze crisis had bijna niemand van het ROAZ gehoord, dat is nu wel anders.” Later in het jaar sloten ook LabMicTa en zelfstandige klinieken aan. Crisis in de crisis Het was een heftig jaar. Manon: “Op een gegeven moment hebben we ook vergaderingen over persoonlijke beschermingsmiddelen gehad. Er was een groot tekort. Dat leidde tot veel emoties. Uiteindelijk hebben we een regionaal depot opgezet, dat werkte goed.” Samantha vult aan: “Het was een crisis in een crisis. Vooral in de verpleeg-, verzorgingshuizen en thuiszorg hebben mensen te lang onbeschermd gewerkt. En juist zij werden heel zwaar getroffen. De verdeling werd gemaakt op basis van landelijke richtlijnen, dus wij konden daar als Bestuurlijk ROAZ weinig aan doen. Toch durf ik nu te zeggen dat we dat anders hadden moeten doen.” Evaluatie Al na de eerste piek werd een tussentijdse
evaluatie uitgevoerd. Alle betrokken bestuurders gaven feedback op de wijze waarop het ROAZ tot dan toe (juni 2020) functioneerde. Manon: “Daar kwam uit dat iedereen tevreden was over de samenwerking. Alleen was de structuur soms een beetje zoeken. Sommige partners hadden het idee dat ze dingen misten in de informatievoorziening. Wij maakten namelijk vooraf een selectie wie welke info moest hebben, om zo een overload aan informatie te voorkomen. Na de evaluatie bleek dit toch niet de goede manier, iedere partner krijgt nu alle informatie.”
Manon Bruens Bureau Acute Zorg Euregio
Grillig verloop Bestuurders, en eigenlijk alle medewerkers in de zorg, stonden vooral tijdens de eerste golf 24 uur per dag ‘aan’. Samantha: “Corona kent een heel grillig verloop, ook het zorgpersoneel kreeg ermee te maken. Dat betekende vooral vermoeidheidsklachten op de langere termijn. Gelukkig hebben we ook personeel kunnen uitwisselen. Personeel van ambulancediensten en OCON is bijvoorbeeld ingezet.”
GGD/GHOR Twente
Schouder aan schouder “Je draait op adrenaline, zeker tijdens de eerste golf”, legt Manon uit. “Misschien was het daarom in de zomer nog wel lastiger. Toen waren besmettingscijfers lager, maar de werkzaamheden waren net zo heftig. We moesten ons klaar maken voor opschaling. Tijdens de eerste golf werd de reguliere zorg bijna volledig stilgelegd. We zagen dat dat niet zomaar weer kon, dus bij een tweede
golf moest de reguliere zorg ook doorgaan. Dat maakte het pittig.” Samantha: “Er was niets anders dan deze crisis, dat is heel heftig, maar in zekere zin geeft het ook een soort eenvoud. Je was maar met één ding bezig, iedereen stond schouder aan schouder. Je merkt hoe samenwerkingsgericht iedereen is. Je kan doen waar je al jaren op voorbereid bent. Ik ben daar supertrots op.”
7
Samantha Dinsbach
JAARVERSLAG 2020
TRAUMAZORG
RESULTATEN TRAUMAREGISTRATIE 2019 Onderstaand de belangrijkste resultaten uit de rapportage van het Landelijk Netwerk Acute Zorg over de traumaregistratie (LTR). Mede door de inspanningen van de registratiemedewerkers in de ziekenhuizen en bij de ambulancedienst kan een goed beeld verkregen worden van de regionale acute traumazorg. In 2019 was het totaal aantal traumapatiënten in de Euregio 4.128; een stabiel aantal van ongeveer 4.000 per jaar. Het betreft patiënten die binnen 48 uur na een ongeval op een SEH zijn gepresenteerd en naar aanleiding van hun letsel zijn opgenomen in het ziekenhuis, overgeplaatst naar een ander ziekenhuis of zijn komen te overlijden op de SEH. Landelijk gezien staan MST en ZGT in de top tien van ziekenhuizen die de meeste traumapatiënten opvangen (figuur 1). Codering letsels In de LTR worden van iedere patiënt de letsels zo gedetailleerd mogelijk geregistreerd volgens de ‘Abbreviated Injury Scale’ (AIS). De AIS is een ontwikkelde anatomische letselschaal van de ernst van de individuele letsels. De AIS codes worden gebruikt om de totale letselscore te berekenen, de Injury Severity Score (ISS). Een patiënt met een ISS>=16 wordt over het algemeen gezien als
ernstig gewond, ook wel multi-traumapatiënt genoemd. In de LTR betreffen de meest ernstige letsels verwondingen van het hoofd, de thorax en de onderste extremiteiten. Eén op de vijf patiënten wordt opgenomen voor de behandeling van een heupfractuur. Toedracht De meeste traumapatiënten komen direct vanaf de plaats van het ongeval naar de SEH (60%). Het aandeel dat via de huisarts/HAP op de SEH komt is 33%; dat is hoger dan het landelijk gemiddelde percentage van 19%. De letsels zijn met name ontstaan in de privésfeer (60%) en een kwart van de letsels is ontstaan in het verkeer (hierbij gaat het in 60% van de gevallen om een fietsongeval). Het aandeel verkeersletsels in de Euregio is iets hoger dan landelijk (20%). Wanneer de toedracht nader wordt uitgesplitst betreft het in de helft van de gevallen een laag energetische val. Voor multi-traumapatiënten geldt dat 44% van de
8
letsels is ontstaan in het verkeer en 40% van de letsels in de privésfeer. Uitkomst van Traumazorg Zes op de tien traumapatiënten verlaten de SEH binnen drie uur. Het aandeel traumapatiënten met een verblijfsduur van vier uur of langer op de SEH is landelijk toegenomen van 19% in 2015 tot 24% in 2019. In de Euregio was dit percentage afgelopen jaren lager, namelijk ongeveer 16%. Bij driekwart van de geregistreerde acuut opgenomen traumapatiënten is de opnameduur minder dan een week. Na opname in het ziekenhuis wordt ruim 70% van de patiënten naar zijn of haar eigen woonomgeving (huis) ontslagen, zo’n 3 procent van de patiënten overlijdt in het ziekenhuis. Onder de overleden patiënten zijn relatief veel ouderen. In de LTR wordt de uitkomst van zorg geëvalueerd met behulp van de ratio geobserveerde sterfte/
verwachte sterfte (standardized mortality ratio (SMR)). Deze berekening laat zien dat de traumazorg in de Euregio van goede kwaliteit is: alle drie ziekenhuizen tonen het beeld dat het daadwerkelijk aantal sterfgevallen als gevolg van trauma niet significant afwijkt van het verwachte aantal sterfgevallen. Het volledige rapport over de periode 2015-2019 staat op de website van Acute Zorg Euregio. Indicatoren Spoedzorg Vanaf verslagjaar 2015 gelden twee
indicatoren Spoedzorg met betrekking tot multitrauma van het Zorg Instituut Nederland: 1. Het aantal multi-traumapatiënten opgevangen op de afdeling SEH van de ziekenhuislocatie. Voor MST is dit aantal opnieuw sterk gestegen ten opzichte van het voorgaande jaar. MST voldoet met 302 multi-traumapatiënten ruim aan de volumenorm van 240 die gehanteerd gaat worden voor de level 1 traumacentra. In ZGT werden
33 multi-traumapatiënten opgevangen en in SKB 27. 2. Het percentage van alle multitraumapatiënten dat direct in het regionale traumacentrum (in de Euregio is dat MST) wordt gepresenteerd was 81 procent. Dit is lager dan de norm van 90%, maar hoger dan het landelijke gemiddelde van 68 procent (dit percentage varieert tussen de 52% en 93% voor de elf traumazorg regio’s in Nederland).
aantal 2.500 MST 1.927
2.000 ZGT 1.561 1.500
1.000
SKB 640
500
0 aantal ongevalpatiënten
aantal ongevalpatiënten per deelnemende SEH in de regio
Figuur 1: aantal traumapatiënten (in de LTR) per SEH in Nederland
9
JAARVERSLAG 2020
EXPERTGROEPEN
EXPERTISE OP ELK GEBIED Er zijn expertgroepen rondom spoedindicaties of aandachtsgebieden opgericht om samen met alle schakels de kwaliteit van zorg binnen de acute zorgketens in de regio te borgen en waar mogelijk te verbeteren. Op deze manier dragen we gezamenlijk zorg voor een optimale afstemming van activiteiten tussen de regionale acute zorgpartners. Door een goede samenwerking tussen ketenpartners ontvangt iedere patiënt met een ongeplande zorgvraag de juiste zorg, op het juiste moment en op je juiste plaats.
Expertgroep Acute Verloskunde De expertgroep is in 2020 één keer bijeengekomen. De volgende onderwerpen zijn besproken: • 'Spoed moet goed indicatoren' voor de geboortezorg. • De ontwikkelingen met betrekking tot COVID-19.
10
• De aanpak van de revisie voor de zakkaartjes acute verloskunde. • Afspraken over het laagdrempelig paraat staan van de ambulancedienst bij thuisbevallingen.
Expertgroep sepsis De expertgroep sepsis is in 2020 helaas niet bijeengekomen.
Expertgroep Acute Cardiologie Vanwege COVID-19 is de expertgroep in 2020 helaas niet bijeengekomen.
Expertgroep CVA Vanwege COVID-19 is de expertgroep in 2020 helaas niet bijeengekomen. Per email is wel gestart met afstemming in voorbereiding op de revisie van de regionale procedure over de acute beroertezorg.
Expertgroep rAAA De expertgroep is in 2020 één keer bijeengekomen. In de bijeenkomst zijn de volgende onderwerpen besproken: • De kwaliteitsindicatoren rAAA. • De revisie van de regionale procedure rAAA.
Expertgroep Trauma De expertgroep is drie keer bijeengekomen. De volgende onderwerpen zijn onder andere aan bod gekomen: • Data regionale traumaregistratie (onder andere zijn op postcodeniveau de multitraumapatiënten in kaart gebracht). • Digitale informatie-uitwisseling tussen ZGT en MST is verbeterd (in deze aanpassing zijn ook de afdelingen neurologie betrokken). • Nieuw landelijke visitatiereglement. • Terugkoppelingen vanuit de landelijke gremia.
11
Expertgroep Acute Psychiatrie De expertgroep is vier keer bijeen gekomen. In de bijeenkomsten zijn onder ander de volgende onderwerpen aan bod gekomen: • De procedure acute GHB onthouding is gereviseerd. • De implementatie van de Generieke Module Acute Psychiatrie en de borging van regionale casuïstiekbespreking in de expertgroep. • Knelpunten in het kader van de Wet verplichte ggz (Wvggz) en de Wet zorg en dwang (Wzd). • De ontwikkelingen met betrekking tot COVID-19.
JAARVERSLAG 2020
ACUTE ZORG
ONDERWERPEN PORTEFEUILLE ACUTE ZORG Om de acute zorg goed te organiseren en coördineren in de regio moeten ketenpartners (steeds meer) met elkaar samenwerken. Hoe deze partijen moeten samenwerken om een patiënt met een acute zorgvraag 24/7 kwalitatief goede zorg te bieden, staat opgenomen in het Kwaliteitskader Spoedzorgketen. Inzicht in het actuele acute zorgaanbod en de acute zorgvraag in de regio kan daarbij helpen. ROAZ Euregio brengt deze gegevens jaarlijks in kaart in de Monitor Acute Zorg. Daarnaast is het belangrijk dat er landelijk, ook in crisistijd, gediscussieerd wordt over de toekomst van de acute zorg blijkt uit de Houtskoolschets Acute Zorg.
MONITOR ACUTE ZORG Om in de komende jaren de regionale bereikbaarheid, beschikbaarheid en kwaliteit van de acute zorg te kunnen borgen en optimaliseren heeft Bureau Acute Zorg Euregio, net als vorig jaar, een Monitor van de ontwikkelingen in de acute zorgketen in de regio uitgebracht. De corona-uitbraak in 2020 leert ons dat een hoge piekbelasting van de acute zorg ten koste gaat van de reguliere (acute) zorg. De vraag naar acute (reguliere) zorg is binnen Netwerk Acute Zorg Euregio dan ook voor het eerst in jaren afgenomen. In de hele regio werden minder ambulanceritten gereden, namelijk 2,7% minder in Twente en 8,5% minder
in Oost-Achterhoek. Ook de vraag naar acute zorg op de huisartsenposten en SEH daalde, respectievelijk met 9,9% en 10,9%. Het aanbod van acute cardiologiepatiënten daalde eveneens (6,5%). Het aantal acute zorgvragen zegt overigens niets over de ervaren werkdruk in de acute zorg. KWALITEITSKADER SPOEDZORGKETEN In februari 2020 is het Kwaliteitskader Spoedzorgketen vastgesteld door het Zorginstituut Nederland. In dit document hebben landelijke partijen die betrokken zijn bij de spoedzorg afspraken gemaakt over hoe partijen met elkaar moeten samenwerken om iedere patiënt met een acute zorgvraag
12
24 uur per dag en 7 dagen in de week zorg van goede kwaliteit te bieden. Met de opname in het Register van het Zorginstituut geldt het Kwaliteitskader Spoedzorgketen als de landelijke norm. Het Kwaliteitskader Spoedzorgketen richt zich op de acute huisartsenzorg, ambulancezorg, zorg door Mobiele Medische Teams en
SAMENWERKEN OM 24/7 GOEDE ZORG TE BIEDEN
een toekomstperspectief beschrijven op inrichting en bekostiging van de acute zorg. Het document was bedoeld als startpunt en een richtinggevend discussiedocument. Vanuit allerlei beroepsorganisaties en sectoren heeft het document veel aandacht gehad en reacties opgeroepen. Ook in ROAZ Euregio is er in 2020 binnen het netwerk op meerdere tafels gediscussieerd over de Houtskoolschets acute zorg. Dit heeft geresulteerd in een gebundelde en gedragen reactie die is ingediend via de openbare internetconsultatie.
spoedeisende ziekenhuiszorg. Per stap in de keten zijn doelen gesteld voor de onderlinge samenwerking en is beschreven welke landelijke bestaande en nieuwe normen, richtlijnen en aanbevelingen daar aan bijdragen. In het bijbehorende Implementatieplan is voor de nieuwe normen beschreven welke acties door welke partij genomen moeten worden en welke tijdlijn daar aan gekoppeld is. In aanvulling daarop heeft de Kwaliteitsraad in het Kwaliteitskader Spoedzorgketen ook een aantal concrete opdrachten meegegeven aan de sector. Vanwege de aandacht en inzet die de COVID-19 crisis van iedereen heeft gevraagd, zijn de deadlines van de vervolgopdrachten in september 2020 met zes maanden uitgesteld.
Eerste stappen Binnen Netwerk Acute Zorg Euregio is in 2019 de Projectgroep Kwaliteitskader Spoedzorgketen opgericht, met afvaardiging vanuit SKB, ZGT, MST, Ambulance Oost, Witte Kruis NOG, CHPA, HZOA en SHT. In deze projectgroep vindt afstemming plaats over de implementatie van het Kwaliteitskader Spoedzorgketen in onze regio. In 2020 zijn de eerste stappen gezet om regionaal een 1-meting te doen van de implementatiestatus, met als doel om gezamenlijk voor de regio prioriteiten te kunnen bepalen. HOUTSKOOLSCHETS ACUTE ZORG In juli 2020 publiceerde het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) de Houtskoolschets Acute zorg waarin zij
13
Aandachtspunten De noodzaak om (nog) meer samen te werken wordt door alle ketenpartners in ROAZ Euregio breed gedragen, maar er zijn een aantal belangrijke aandachtspunten die we hebben opgenomen in de reactie. ROAZ Euregio vraagt namelijk aandacht voor belangrijke regionale verschillen en roept op verder te bouwen op bestaande initiatieven. Een volledig hernieuwd zorglandschap is daarom niet nodig, maar we vragen de bureaucratische en financiële beperkingen weg te nemen. ROAZ Euregio heeft het ministerie van VWS de uitnodiging gedaan om onze reactie nader toe te lichten in een persoonlijk gesprek en mee te denken in de verdere uitwerking. Bent u geïnteresseerd in de volledige reactie van ROAZ Euregio op de Houtskoolschets acute zorg? Kijk dan op de website van Netwerk Acute Zorg Euregio, www.acutezorgeuregio.nl.
JAARVERSLAG 2020
CRISISBEHEERSING & OTO
OPLEIDEN, TRAINEN EN OEFENEN Ondanks de beperkingen van de coronacrisis is er binnen de portefeuille Crisisbeheersing en OTO in 2020 gewerkt aan de voorbereiding van zorginstellingen op diverse rampen- en crisissituaties. Onderstaande tekst geeft een indicatie van de uitgevoerde OTO-activiteiten, projecten en onderzoeken binnen het Netwerk Acute Zorg Euregio. Expertgroep Cybercrisis De Expertgroep Cybercrisis is in 2020 drie keer (digitaal) bijeen gekomen om de laatste ontwikkelingen, kennis en ervaringen met betrekking tot cyber/ digitale ontwrichting met elkaar te delen. Daarnaast heeft de Expertgroep Cybercrisis een actieve bijdrage gehad in de realisatie van een regionale Cybersecurityradar. De volgende onderwerpen zijn gedurende de bijeenkomsten expliciet ter sprake gekomen: • Het delen van actuele kennis, kunde en ervaringen, waaronder een netwerkstoring bij SKB.
• De ontwikkeling van een regionale Cybersecurityradar dat inzicht geeft in huidige en toekomstige dreigingen op gebied van cyber binnen Netwerk Acute Zorg Euregio. • Het treffen van voorbereidingen op de ketenoefening die in 2022 moet gaan plaatsvinden. Expertgroep Crisisbeheersing en OTO De leden van de Expertgroep Crisisbeheersing en OTO zouden in eerste instantie twee keer bijeen komen, maar door de opleving van het coronavirus in Nederland is dit beperkt
14
gebleven tot één keer. De Expertgroep Crisisbeheersing en OTO heeft in 2020 een actieve bijdrage gehad in het afgeronde studentonderzoek naar de invloed van social media op de crisiscommunicatie. In september van het voorgaande jaar is eveneens aandacht besteedt aan de tussentijdse geleerde lessen met betrekking tot de coronacrisis. De volgende punten zijn eveneens in 2020 aan de orde geweest: • Het delen van relevante leerervaringen op het gebied van crisisbeheersing en OTO die gedurende de eerste coronagolf naar voren zijn gekomen.
• Delen van kennis en kunde voor het studentonderzoek naar de invloed van social media op crisiscommunicatie. • Het beschikbaar stellen van het rapport met resultaten, naar aanleiding van de twee ETS-systeemtesten gehouden in oktober 2019 bij Ambulance Oost. Crisiscommunicatie Netwerk Acute Zorg Euregio heeft samen met Netwerk Acute Zorg regio Zwolle in 2020 een aantal crisiscommunicatietrainingen georganiseerd. Veel crisiscommunicatietrainingen zijn in 2020 komen te vervallen. Desondanks hebben de volgende trainingen in 2020 (digitaal) plaatsgevonden: • Basistraining crisiscommunicatie. • Online mediatraining voor bestuurders. • Intervisiebijeenkomst Crisiscommunicatie (delen van geleerde lessen). • Dilemmasessie ethiek in crisistijd. Aantoonbaar Voorbereid In 2020 heeft Netwerk Acute Zorg Euregio en Netwerk Acute Zorg regio Zwolle verder gewerkt aan de implementatie van het competentie gericht opleiden, trainen en oefenen in de beide netwerken acute zorg. In het kader van Aantoonbaar Voorbereid is de werkgroep tweemaal bijeen geweest om de laatste stand van zaken te bespreken en is in gezamenlijkheid bepaald hoe invulling te geven aan de toekomstige regionale waarnemerspoule. Daarnaast heeft de werkgroep Aantoonbaar Voorbereid
nagedacht over de vorm en opzet van de opleidingsdagen voor de potentiële waarnemers. De verwachting is dat in 2021 een definitieve start wordt gegeven aan de regionale waarnemerspoule. Netcentrisch Werken In het kader van netcentrisch werken heeft Netwerk Acute Zorg Euregio in 2020 verschillende taken verricht. Zo is er in samenwerking met GHOR Twente een digitale ICO-training georganiseerd en zijn belangrijke leerervaringen voortkomend uit de Coronacrisis op Oost-3 niveau (Twente, IJsselland en Noord- en Oost-Gelderland) gedeeld. Daarnaast heeft Netwerk Acute Zorg Euregio in 2020 deelgenomen aan de klankbordgroep ten behoeve van de ontwikkeling van het landelijke referentiekader netcentrisch werken voor de geneeskundige keten. Grensoverschrijdende samenwerking Om de grensoverschrijdende samenwerking op het gebied van grootschalige gebeurtenissen (bijvoorbeeld rampen- en crisissituaties) te verbeteren, is de werkgroep Grootschaligheid in het leven geroepen. In 2020 heeft de eerste kick-off bijeenkomst plaatsgevonden. Belangrijkste conclusie uit het overleg is dat de werkgroep toewerkt naar een gezamenlijke oefenagenda voor zowel de Nederlandse- als Duitse ketenpartners.
goede voorbereiding op (o.a.) infectieziekten aangetoond. Vanuit het programma CBRN ondersteunt het netwerk acute zorg ketenpartners in de voorbereiding op CBRNincidenten. In september heeft, in aangepaste vorm, de jaarlijkse kwartiermakersbijeenkomst plaatsgevonden. Met boeiende praktijk verhalen vanuit de RAV, GGD en de GAGS zijn diverse casussen en ervaringen gedeeld. Bijscholing Terrorismegevolgbestrijding (TGB) In 2020 is in samenwerking met de drie oostelijke netwerken acute zorg en vijf oostelijke ambulancediensten (waaronder Witte Kruis en Ambulance Oost) gewerkt aan een praktische bijscholing TGB in eigen beheer. Het bijscholingsplan is eind 2020 afgerond. De insteek van de bijscholing is om de laatste inzichten en kennis aan te bieden aan alle ambulance-medewerkers binnen het werkgebied. Met de door iedere RAV zelf opgeleide instructeurs ten behoeve van dit programma, en een actueel en boeiend curriculum, zal de scholing begin 2022 worden aangeboden binnen de regio’s.
CBRN De coronacrisis heeft het belang van een
15
JAARVERSLAG 2020
KENNISCENTRUM
OOK TIJDENS CORONA KENNIS BLIJVEN DELEN Eén van de wettelijke taken van het Netwerk Acute Zorg Euregio is de kenniscentrumfunctie op het gebied van de acute zorg. De kenniscentrumactiviteiten van Bureau Acute Zorg Euregio vertalen zich in opleidingen en scholingen binnen de acute zorg.
RTT De Regionale Trauma Training (RTT) is drie keer in Zwolle, twee keer in Enschede en één keer in Hengelo georganiseerd. Ten gevolge van COVID-19 is de RTT van 7 april geannuleerd. In verband met de maatregelen omtrent COVID-19 voldeden de ruimtes in Enschede niet meer en zijn we opzoek gegaan naar een alternatief. Dankzij de goede samenwerking die we al hadden met Civo Zorgopleiders, konden we vanaf september gebruiken maken van hun ruimtes.
Scholing Traumatologie voor Verpleegkundigen (STV) en nascholing voor doktersassistenten Vanwege COVID-19 geannuleerd.
Duits De cursus Duits heeft in het voor- en najaar digitaal plaatsgevonden. De cursus is bedoeld voor medisch en paramedisch vakinhoudelijke professionals, beleidsmedewerkers, managers en bestuurders die betrokken zijn bij de acute zorg.
RTT-VVO In navolging op de RTT is in 2018 de RTT-Verpleegkundige Vervolg Opleiding (RTT-VVO) ontworpen. Voorafgaand aan de training volgt de deelnemer een e-learning. De trainings dagen worden afgesloten met een praktijkexamen. Acht deelnemers hebben deelgenomen op 23 en 24 juni. Vanwege COVID-19 is de RTT-VVO van 15 en 16 december geannuleerd.
Traumaoverleg Euregio Het Traumaoverleg Euregio heeft één keer plaatsgevonden. De overige drie geplande Traumaoverleggen zijn geannuleerd vanwege de maatregelen omtrent COVID-19. Op 4 maart was het thema: trauma bij kwetsbare ouderen.
16
KENNISCENTRUM
ONDERZOEK IN DE ACUTE ZORGKETEN Op basis van knelpunten in de acute zorgketen zijn in 2020 nieuwe toegepaste onderzoeken uitgevoerd. Deze onderzoeken dragen bij aan het verbeteren van de zorg voor patiënten met een acute zorgvraag. We vatten de onderzoeken hieronder samen.
Machine learning technieken om drukte in de acute zorg te voorspellen Uitgevoerd door Floris Tokarczyk, Technische bedrijfskunde, Universiteit Twente Enschede Acute zorg organisaties in Oost-Achterhoek zijn geïnteresseerd in methoden om de drukte te kwantificeren en mogelijke voorspellers van deze drukte in kaart te brengen. Doel hiervan is een voorspellingsmodel te ontwikkelen voor de huisartsenpost (HAP) en spoedeisende hulp (SEH) dat gebruikt kan worden om op voorhand rekening te kunnen houden met de drukte. De prestatie van de modellen viel wat tegen; het goed inschatten van de te verwachten aantallen bezoekers op de SEH en HAP is op basis van de in dit onderzoek gebruikte data niet mogelijk. Extra meetwaardes voor drukte, het toevoegen van andere data en het gebruik van een geavanceerdere methode zou een beter model kunnen opleveren.
Wiskundig model voor grootschalige incidenten Uitgevoerd door Gelbrich Holsbrink, Technische bedrijfskunde, Universiteit Twente Enschede Bij een grootschalig incident worden de lokale acute zorgdiensten overspoeld met slachtoffers. In dit onderzoek is in grote lijnen inzichtelijk gemaakt wat de effecten van de gemaakte keuzes kunnen zijn, door de beslissingen die een meldkamer centralist maakt, te vertalen naar een wiskundig model. Dit model minimaliseert de doorlooptijd en de laatste aankomsttijd in het ziekenhuis voor alle slachtoffers. ETS (Emergo Train System)-oefeningen zijn gebruikt om te controleren of het wiskundige model realistische beslissingen maakt. Vervolgens zijn aan de hand van scenario’s (bijvoorbeeld al dan niet vervoeren naar het calamiteiten hospitaal) bekeken wat de effecten hiervan zijn.
17
Naar welk ziekenhuis? Uitgevoerd door Kai Annabel Pilkahn, Nederland–Duitsland studies, Radboud Universiteit Nijmegen en WWU Münster Sinds mei 2019 kan een patiënt met een ST-elevatie-myocardinfarct (STEMI) uit Oost-Achterhoek rechtstreeks naar het St. Agnes-Hospital in Bocholt worden vervoerd voor een dotterbehandeling. Met dit onderzoek zijn factoren in kaart gebracht die een rol spelen bij verwijzers (ambulanceverpleegkundigen) voor de keuze van ziekenhuis binnen deze grensoverschrijdende context. Hiervoor zijn kwalitatieve interviews afgenomen met dertien ambulanceverpleegkundigen. De resultaten laten zien dat in eerste instantie gekozen wordt voor het dichtstbijzijnde ziekenhuis waar een dotterbehandeling aangeboden wordt. Hierbij wordt ook rekening gehouden met de voorkeur van de patiënt.
JAARVERSLAG 2020
RCPS
RCPS VERDEELT CORONA PATIËNTEN OVER DE REGIO Het coronajaar, zo zal 2020 hoogstwaarschijnlijk de boeken ingaan. Nederland en de rest van de wereld kregen te maken met een pandemie. In maart werd het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) opgericht, bedoeld om coronapatiënten evenredig over het land te verdelen. Niet veel later ontstond het RCPS, Regionaal Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding. Een uitbraak van het coronavirus in Brabant en Limburg zorgt er in maart 2020 voor dat ziekenhuizen in die regio geen plaats meer hebben voor nieuwe patiënten. Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport weet al snel dat er coördinatie nodig is en richt
daarom het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) op. Enkele weken later, worden ook tien regionale centra opgericht, waaronder het RCPS Euregio. Patiënten overnemen Het RCPS Euregio zorgt ervoor dat ziekenhuizen in Twente, Oost-Achterhoek en de Duitse grensstreek continu in afstemming met elkaar zijn. Patiënten worden gespreid tussen Ziekenhuisgroep Twente (ZGT), Medisch Spectrum Twente (MST) en Streekziekenhuis Koningin Beatrix (SKB). Mocht er in de regio geen ruimte meer zijn, dan kunnen andere regio’s eventueel patiënten overnemen en vice versa. RCPS Euregio is in het oosten van het land niet alleen de spin in het web tussen de ziekenhuizen, het coördinatiecentrum levert ook data aan het LCPS, zodat ook daar zicht is op deze regio.
18
Iedere dag overleg Iedere werkdag organiseert het RCPS een overleg, waaraan de drie ziekenhuizen deelnemen. Zo is er vanuit ieder ziekenhuis een capaciteitsmanager aanwezig die inzicht kan geven in de interne situatie. Eén van die aanwezigen is Irma Winkelhorst, teammanager chirurgie, opname/ capaciteit in het SKB in Winterswijk. “Vooral tijdens de eerste piek waren ziekenhuizen heel erg zoekende. We werden ineens geconfronteerd met een pandemie. Dan is structuur noodzakelijk. Hoewel de reguliere geplande zorg tijdens de eerste piek grotendeels werd gestaakt, blijft structuur nodig om de capaciteit in beeld te krijgen.” Rommelig “In het begin was het inderdaad wat rommelig”, geeft Robin Schär toe. Hij is beleidsmedewerker crisisbeheersing en OTO
”CIJFERS GAAN OP DEZE MANIER ECHT LEVEN“ (Opleiden, Trainen, Oefenen) bij Bureau Acute Zorg Euregio. “Vanuit het LCPS kwam de vraag of wij een regionaal centrum op konden zetten. Dat moest binnen één of twee dagen gebeuren.” Twee keer daags levert het RCPS capaciteitsgegevens aan bij het landelijke orgaan. Robin: “Gelukkig werd het al snel professioneler. Wij initieerden een ochtendoverleg, daarin komen we even kort bij elkaar en nemen we de stand van zaken door. Hoeveel mensen liggen er op de intensive care, hoeveel op de kliniek en hoeveel verdachte patiënten zijn er per ziekenhuis. Vervolgens geven wij die cijfers door aan het LCPS.” Cijfers gaan leven In plaats van alleen cijfers in grafiekjes of tabellen te zetten wordt er duiding gegeven. Irma: “De cijfers gaan op deze manier echt leven. En je weet ook wat er naast die cijfers speelt. We hebben in de regio bijvoorbeeld te maken gehad met personeelsuitval. Dan bespreken we in het overleg waar we elkaar kunnen ondersteunen. Ik heb zelf die ondersteuning echt gevoeld. Het RCPS Euregio is altijd bereikbaar, de lijntjes zijn kort,
kennis wordt gedeeld en er is afstemming.” Juist die afstemming geeft capaciteitmanagers zoals Irma een stuk rust. “Er was altijd het vertrouwen dat je ergens terecht kon.” Robin: “We weten elkaar nu echt te vinden, dat is heel fijn. Er is de hele tijd zo’n overload aan data, nu heb je er ook een gevoel bij.” Piek in Twente Robin: “Het grootste gedeelte van 2020 waren wij als Euregio een ontvangende regio, wij moesten patiënten overnemen op basis van de landelijk vastgestelde verdeelsleutel. Dat hebben we goed gedaan, we kregen patiënten uit Brabant, Midden-Nederland en het Westen.” In november en december is de druk in Twente ineens continu hoog. Twentse gemeenten stonden hoog op de landelijke lijstjes met besmettingscijfers. Robin: “In die tijd hebben we juist patiënten elders geplaatst. Vooral vanuit het ZGT en MST zijn tientallen patiënten naar het SKB verplaatst of in andere regio’s terecht gekomen.”
Robin Schär Bureau Acute Zorg Euregio
Irma Winkelhorst
Toekomst Hoe de toekomst eruitziet weet niemand. Toch denken Robin en Irma dat het RCPS ook na corona blijft bestaan. Robin: “Het is echt van meerwaarde gebleken. Ik kan me voorstellen dat we het RCPS Euregio bijvoorbeeld tijdens een gewone griepepidemie inzetten. Ook in de reguliere zorg zijn er hele drukke tijden. Dan kan het van pas komen. Het is sowieso heel bijzonder om mee te maken hoe snel er een systeem kan worden opgezet. In een jaar tijd is er heel veel veranderd. Wij
19
SKB Winterswijk
zijn de kleinste regio, maar kunnen echt trots op onszelf zijn.” Irma: “We hebben met dit systeem een makkelijke manier van communiceren gevonden. Dit is nu echt een geoliede machine. De ziekenhuizen denken met elkaar mee en vallen elkaar niet aan. Het werkklimaat is prettig door een fijne samenwerking. We doen het samen, het voelt echt alsof ik er collega’s heb bijgekregen.”
JAARVERSLAG 2020
KETENOVERLEGGEN ZORGCONTINUÏTEIT
SAMENWERKEN IS HET SLEUTELWOORD In 2020 stonden de ketenpartners in ROAZ Euregio meermaals voor uitdagingen om de zorgcontinuïteit in bijzondere omstandigheden blijvend te borgen. Zorgcontinuïteit is primair de eigen verantwoordelijkheid van individuele zorginstellingen, maar houdt daarmee niet op. Elke ketenpartner maakt deel uit van de keten. Knelpunten bij één ketenpartner kunnen gevolgen hebben voor het functioneren van de gehele keten. Het ketenoverleg zorgcontinuïteit draagt bij aan het tijdig signaleren en oplossen van knelpunten rondom de zorgcontinuïteit in de acute keten in de regio Twente en de Oost-Achterhoek. Na de eerste coronagolf stonden ketenpartners voor het vraagstuk hoe de reguliere zorg in de zomermaanden weer op te starten, rekening houdend met een aankomende tweede coronagolf. In een spoedoverleg zaten de ziekenhuizen en VVT
partijen in Twente bij elkaar om het tijdspad en de verwachte knelpunten te bespreken. Want hoe voorkomen we dat er opnieuw krapte ontstaat op de Wlz-bedden? En welke effecten geeft de uitgestelde spoedstroom op de SEH voor de doorstroom naar de VVT?
20
Ten aanzien van de acute zorgketen ligt een bredere, regionale, verantwoordelijkheid bij het Regionaal Overleg Acute Zorgketen (ROAZ) en de Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio (GHOR). Beiden kwamen met een aantal
ketenpartners tot de conclusie dat er een gedeelde behoefte is om, naast het bestuurlijke ROAZ, structureel op operationeel en tactisch niveau overleg te hebben over de ketencontinuïteit. Want met de oplopende besmettingsaantallen, het ziekteverzuim onder personeel en de benodigde opschaling voor de COVID-19 werd een toenemende stagnatie in de doorstroom voorzien. Na goedkeuring in het Bestuurlijk ROAZ is het ketenoverleg zorgcontinuïteit voor de regio Twente en de Oost-Achterhoek opgestart. Bij elkaar blijven De eerste digitale bijeenkomsten in beide regio´s stonden voornamelijk in het teken
van knelpunten in de patiëntendoorstroom in de keten. Onderwerp van gesprek waren de opnamecriteria van COVID-19 patiënten zonder klachten. Maar ook de lastige afweging om te gaan afschalen in COVID-19 capaciteit ten behoeve van de GRZ/ELV was een vraagstuk voor de VVT. Op het hoogtepunt van de tweede golf was de druk op het zorghotel Gaanderen in de Oost-Achterhoek groot. De Twentse huisartsen waren enkele weken eerder gestart met de implementatie van het protocol vervroegde uitstroom van COVID-19 patiënten. Ondertussen werd in beide ketenoverleggen al snel de samenstelling uitgebreid met de ambulancedienst. In Twente kwamen daar Menzis, OCON en het Roessingh bij. In de Oost-Achterhoek sloot afvaardiging namens de GGZ aan en konden, vanwege het kleinschalige karakter van het overleg, meerdere VVT-organisaties aansluiten. Dat elkaar digitaal ´blijven zien´ ook vooruitgang is blijkt uit het feit dat de frequentie van de ketenoverleggen is opgeschaald naar een wekelijks overleg, waarbij er behoefte is om elkaar wekelijks (kort) te spreken. Ook wanneer er geen concreet knelpunt ter bespreking is of een bestuurlijke opdracht ligt. In aanvulling op de ketenoverleggen is tevens de werkgroep medische behandeling in de keten opgericht (met vertegenwoordiging vanuit Twente en de Oost-Achterhoek), waar op medisch-inhoudelijk niveau overleg is gevoerd ten behoeve van de behandeling van COVID-19 patiënten op de juiste plek in de acute zorgketen.
21
NOABERS HELPEN ELKAAR NU EENMAAL Met elkaar samenwerken Een aantal weken na de jaarwisseling rukte de Britse virusvariant op. Er werd al hard gewerkt aan het vaccineren, maar toch moest de voorbereiding worden getroffen op een noodscenario. In beide regio´s is in het ketenoverleg, met behulp van diverse subgroepen, hard gewerkt aan een regionaal plan. Het Twentse protocol voor vervroegde uitstroom van COVID-19 patiënten is ondersteunend geweest bij de implementatie van dit initiatief in de Oost-Achterhoek. We hopen natuurlijk dat, met het verschijnen van dit jaarverslag, deze noodplannen niet nodig waren. De totstandkoming van de regioplan was niet gelukt zonder het sleutelwoord van afgelopen jaar: samenwerking. Iedere ketenpartner bracht zijn eigen expertise mee om te zoeken naar oplossingen. Binnen de acute zorgketen, maar ook in de samenleving. Eén van de eerste adviezen uit het ketenoverleg aan het Bestuurlijk ROAZ was het opstellen van een communicatiebericht om in de regio een beroep te doen op het ´Noaberschap´. Want Noabers in het oosten van het land helpen elkaar. Zo doen we dat nu eenmaal.
JAARVERSLAG 2020
WERKGROEP DUIDING
‘DATA EN GETALLEN ZEGGEN NIET ZOVEEL’ Cijfers, data, statistieken. Tijdens de coronacrisis worden zorginstellingen overladen met informatie. Maar wat zeggen die getallen nou eigenlijk? En wat moeten we ermee? De werkgroep Duiding zorgt ervoor dat cijfers worden omgezet naar duidelijke informatie. En daar kan het Bestuurlijk ROAZ weer mee verder. De juiste besluiten nemen in crisistijd. Dat is waar het in 2020 grotendeels om draait. “Bij het ROAZ zitten veel bestuurders van verschillende partijen aan tafel”, legt Joost Hofhuis uit. Joost is beleidsadviseur Crisisbeheersing en Opleiden, Trainen en Oefenen bij Bureau Acute Zorg Euregio. “De bestuurders van het ROAZ willen de juiste besluiten nemen voor de zorg. Maar er is zoveel informatie, iedere ketenpartner
heeft weer andere zaken op het netvlies. Dat is lastig.” Duiding Om een goed beeld te krijgen wordt de werkgroep Duiding opgericht. Iedere week komen vertegenwoordigers van de ambulancediensten, GGD en GHOR, GGZ, ziekenhuizen, huisartsen(posten) en verpleeghuizen, verzorgingshuizen en thuiszorg (VVT-instellingen) in die werkgroep samen. Joost: “Er was vanuit het Bestuurlijk ROAZ behoefte aan wat duiding. Data, cijfers en getallen zeggen namelijk niet altijd zoveel.” Tweede golf De eerste vergadering vindt plaats in oktober 2020 als Nederland zich in de tweede golf bevindt. “We hebben geleerd van de eerste golf”, aldus Jochem Eenkhoorn. Hij is Manager Zorg en
22
Geriatrische revalidatiezorg bij zorginstelling Carintreggeland. In de werkgroep vertegenwoordigt hij de negen grote VVT-instellingen in de regio. “Ketenpartners hebben in de eerste golf gedaan wat ze konden. Maar je kunt gerust zeggen dat we wel lering hebben getrokken uit de eerste golf. De doorstroming kon veel beter.” Grotere plaatje Joost: “We proberen met de werkgroep Duiding het grotere plaatje in beeld te krijgen. Wat betekenen die cijfers en percentages? We gaan met elkaar in gesprek en kijken waar de impact in de keten zit. Eén van de vertegenwoordigers in de werkgroep vergeleek de zorg ooit met een waterbed. Als je aan de ene kant drukt, ontstaat er een golfbeweging aan de andere kant. Zo is het ook met het coronavirus. Daarom is dat complete beeld van de keten zo belangrijk.”
”HET GAAT OOK OM SENTIMENTEN“
Het rapport wordt iedere week opgestuurd naar het Bestuurlijk ROAZ. Regelmatig is er terugkoppeling en worden ketenpartners met opdrachten naar huis gestuurd. “Het is fijn dat een aantal bestuurders van het ROAZ ook deelneemt in onze werkgroep. Zij kunnen eventueel nog korte toelichtingen geven als er onduidelijkheden zijn”, aldus Joost.
Excel-sheets In de praktijk betekent onderdeel van de werkgroep zijn vooral dat je veel in de weer bent met data. Jochem: “Iedere week zet ik al onze informatie in een Excel-sheet. Dan gaat het over besmettingen bij bewoners; die cijfers worden uitgesplitst in intramuraal en extramuraal. Maar het gaat ook over onze eigen medewerkers en over cliënten die helaas overleden zijn.” Aan dit soort sheets is af te lezen of het aantal besmettingen toeneemt of juist afneemt. Toch gaat het om veel meer dan data. Jochem: “In de werkgroep hebben we geleerd dat je door moet vragen om bepaalde aspecten scherper te krijgen. Het gaat ook om maatschappelijke sentimenten.”
Meerwaarde De werkgroep heeft zijn meerwaarde in 2020 al bewezen. Jochem: “Zonder deze werkgroep ging iedereen op eigen initiatief aan de slag. Iedereen deed natuurlijk z’n best, maar het had niet altijd het juiste effect voor de hele keten. Tijdens de eerste golf hebben we met VVT-instellingen meerdere cohortafdelingen in Twente opgezet. Daar waren 150 bedden ter beschikking, maar tijdens de eerste piek waren er zestig bezet. Met deze werkgroep is de capaciteit bij elke partner veel inzichtelijker geworden. Knelpunten zijn er heus nog wel, maar problemen worden snel opgelost.”
Rapport En dan? Wat gebeurt er met zo’n lijst vol cijfers? Joost: “Alle informatie wordt gebundeld in een rapport. De eerste paragraaf is een samenvatting van de actuele situatie. Wat zien we, wat verwachten we. Daarnaast brengen we een advies uit richting het Bestuurlijk ROAZ. Vervolgens worden alle verzamelde data toegelicht.”
Joost Hofhuis Bureau Acute Zorg Euregio
Jochem Eenkhoorn Carintreggeland
Begrip en betrokkenheid “Door een actueel beeld te schetsen kunnen we de bestuurlijke discussie ondersteunen”, legt Joost uit. “We merken ook dat instellingen elkaar beter begrijpen.” Jochem: “In elk overleg kreeg iedereen keurig de ruimte. Er werd eigenlijk wekelijks een soort lijstje afgewerkt.” Een duidelijke structuur zorgt er iedere week weer voor dat partners weten wat ze kunnen verwachten. Jochem: “In de Euregio waren we al goed bezig als
23
ketenpartners. De coronacrisis heeft laten zien dat we nog beter kunnen samenwerken.” Joost: “Deze werkgroep is ontstaan vanwege corona. Maar het heeft wel laten zien dat bij dergelijke omstandigheden structuren als deze handig zijn. Ik vind het heel mooi om te zien dat de betrokkenheid zo hoog is. We hebben echt een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Dat is wat mij betreft de grootste winst.”
JAARVERSLAG 2020
WERKGROEP VACCINATIE
DE JUISTE INFORMATIE VOOR IEDERE SECTOR IN DE REGIO De coronacrisis zorgt in de zorg misschien wel voor meer samenwerking dan ooit. Overleggen, kennis delen en van elkaar leren. Dat doet ook de werkgroep Vaccinatie, onderdeel van het Bestuurlijk ROAZ. De werkgroep zorgt ervoor dat partijen de juiste informatie over vaccinaties ontvangen. Zo is iedereen goed op de hoogte. Het is één van de grootste puzzels in tijden: het vaccinatieprogramma in Nederland. Om ervoor te zorgen dat alles in goede banen wordt geleid, besloot het Bestuurlijk ROAZ een werkgroep Vaccinatie op te richten. Deze werkgroep bestaat uit de ROAZ-partners. Afgevaardigden of projectleiders van ziekenhuizen uit de regio, GGD Twente, GGD Noord- en Oost-Gelderland, GHOR Twente, ambulancediensten en huisartsen nemen deel aan de werkgroep. Daarnaast zijn apothekers, revalidatiecentrum Roessingh, VVT-instellingen
en gehandicaptenzorg vertegenwoordigd. De eerste digitale bijeenkomst vond plaats op 15 december 2020.
aan eerstelijns verloskundigen en zelfstandige behandelcentra. “We kunnen van elkaar leren. Dat probeert deze werkgroep te faciliteren.”
Laagdrempelig “We zijn er om iedereen van informatie te voorzien”, legt Ilse Sanders, coördinator corona bij GHOR Twente, uit. “We zijn laagdrempelig, iedereen kon en kan aansluiten”. In 2020 meldden zich daarom ook een aantal partijen die niet actief meedoen aan bijeenkomsten, maar wel graag de uitkomsten horen. Denk
Vaccineren Medio december 2020 maken zorgorganisaties zich op voor het vaccineren. Geen enkel vaccin is op dat moment goedgekeurd, maar het laat niet lang meer op zich wachten. Kort na de eerste bijeenkomst van de werkgroep Vaccinatie is de goedkeuring er wel. Nancy ter Bogt, beleidsadviseur/onderzoeker bij Bureau Acute Zorg Euregio: “Als werkgroep wilden we ervoor zorgen dat iedereen de juiste info op het juiste moment had. Zo waren er partijen die zelf gingen vaccineren, maar ook partijen waarvan het personeel gevaccineerd moest worden. Dat vraagt om andere informatie.” Ilse vult aan: “Eind 2020 wisselde het beleid regelmatig. Het was al een hele opdracht om de actuele informatie scherp te
24
”WE HEBBEN ECHT GELEERD VAN ELKAAR“ krijgen bij alle zorgorganisaties. Soms waren er binnen een dag nog beleidswisselingen.” Geen datumprikker nodig Landelijke Kamerbrieven over vaccinaties zijn volgens Nancy en Ilse behoorlijk uitgebreid. Ilse: “Het is daarom mooi dat je die informatie vervolgens voor de regio kunt oppakken.” Door de werkgroep Vaccinatie wordt er gebouwd aan een netwerk. Zorgorganisaties weten elkaar sneller te vinden, de lijntjes worden korter. Eén keer in de week komen de partijen digitaal samen. In een overleg van een uur worden knelpunten benoemd en wordt informatie samengevat. Notulen van het overleg worden vervolgens weer gedeeld met het Bestuurlijk ROAZ. Nancy: “Het was heel mooi om te zien met hoeveel gemak deze groep bij elkaar kwam. Niks datumprikker, iedereen was er gewoon. De behoefte om hiermee bezig te gaan was direct groot. Zelfs in de kerstvakantie gingen mensen graag door.” Begrip Zonder de werkgroep Vaccinatie hadden veel zorgorganisaties het veel drukker
gehad. Ilse: “Dan had iedereen zelf van alles uit moeten zoeken. Iedere sector had dat opnieuw moeten doen, dat kost echt heel veel tijd. Nu konden we ook met elkaar sparren. Vragen als ‘hoe pak jij dit aan’ of ‘welk systeem hebben jullie’ kwamen vaker terug. We hebben echt geleerd van elkaar.” Volgens Nancy heeft de werkgroep Vaccinatie daarnaast gezorgd voor begrip. “De partijen begrepen elkaar echt beter door de overleggen. Zo werd er soms bijvoorbeeld negatief naar de GGD gekeken, zij konden dan weer inzicht in hun situatie geven. Dat helpt om het plaatje compleet te maken. En het helpt ook om een realistisch beeld te schetsen van de verwachtingen.” Overzicht Om duidelijkheid te verschaffen maakte de werkgroep onder andere een groot overzicht, waarin stond wie wanneer zijn vaccinatie mocht verwachten. Ilse: “Een soort enorme map met vlakjes. Een groot regionaal overzicht. Daarin schreven we per sector uit welk vaccin er gebruikt zou worden en wanneer dat vaccin goedkeuring zou krijgen. Iedere week werkten we het overzicht bij.” Presentatie rouleren In december 2020 bleek dat de GGD vaak eerder geïnformeerd werd dan andere partijen, omdat zij als eerste zouden starten met vaccineren. Nancy: “Zeker in het begin hadden zij de meeste informatie, daarom presenteerden zij de landelijke en regionale plannen.” Toen ook andere partijen meer
25
Nancy ter Bogt Bureau Acute Zorg Euregio
Ilse Sanders GHOR Twente
informatie binnenkregen, ontstond binnen de werkgroep al snel het plan om presentaties te rouleren. “Zo konden andere sectoren laten zien hoe de vaccinatie er voor hen uit zou gaan zien. Ook op dat vlak leerden we weer van elkaar.” Ilse: “Juist dat rouleren met presentaties heeft ervoor gezorgd dat de partijen allemaal actief betrokken werden.”
JAARVERSLAG 2020
SPOEDZORGRETTUNG
GRENSOVERSCHRIJDENDE SAMENWERKING Door de coronacrisis hebben veel activiteiten in het kader van de grensoverschrijdende samenwerking op een lager pitje gestaan. Desondanks is het contact tussen de leden van de stuurgroep (ook wel Lenkungsgruppe genoemd) en werkgroepen onderhouden. Er zijn twee onderzoeksresultaten gedeeld met de stuurgroep 'Naar welk ziekenhuis bij een ST-elevatie-myocardinfarct binnen een grensoverschrijdende context' en 'Informatie-uitwisseling acute zorg in het grensgebied'. Naar aanleiding van dit laatste onderzoek is in de zomer van 2020 gestart met de pilot Grensstreken. Dit internationale project is gericht op het realiseren van betere patiëntenzorg door digitale gegevensuitwisseling bij grensoverschrijdende zorg. Deelnemers in onze regio zijn MST, Kreis Borken, Acute Zorg Euregio, Ambulance
Oost, Ambulancezorg Nederland en Nictiz. Het streven is om de vooraankondiging vanuit een Duitse ambulance digitaal bij de SEH van MST te krijgen. Euregionale werkgroep Grootschaligheid Naast de stuurgroep zijn de werkgroep Grootschaligheid en de werkgroep Ambulancezorg bijeen geweest. Om de grensoverschrijdende samenwerking op het gebied van grootschalige gebeurtenissen (bijvoorbeeld rampen- en crisissituaties) te
26
verbeteren is de werkgroep Grootschaligheid in het leven geroepen. In 2020 heeft een eerste kick-off bijeenkomst plaatsgevonden. Belangrijkste conclusie uit het overleg is dat de werkgroep het gezamenlijk eens is geworden om toe te werken naar een gezamenlijke oefenagenda voor zowel de Nederlandseals Duitse ketenpartners. Naar verwachting zal de werkgroep in 2022 starten met het daadwerkelijk gezamenlijk oefenen. Wederzijdse erkenning diploma's In de werkgroep Ambulancezorg is de erkenning van de Notfallsanitäter besproken en besloten om deel te nemen aan het Institute for Transnational and Euregional cross border cooperation and Mobility (ITEM). Een project van de Universiteit Maastricht, waarbij het doel is om wederzijdse wettelijke erkenning van de diploma's te verwezenlijken. Zo kunnen we structurele grensoverschrijdende ambulancezorg verlenen.
FINANCIЁN
FINANCIEEL OVERZICHT 2020 Inkomsten en uitgaven ROAZ/Trauma Salaris- en personeelskosten
€ 682.299 uitgaven inkomsten
Materiële kosten
€ 881.132
€ 157.233 Kapitaallasten huisvesting totaal
€ 41.600
+
€ 881.132 totaal
Inkomsten en uitgaven OTO Regionale ondersteuningskosten
€ 143.698,99 uitgaven inkomsten
Overhead
€ 487.010,54
€ 27.534,99 Externe projectkosten
€ 315.776,56
+
€ 487.010,54 totaal
27
JAARVERSLAG 2020
Bureau Acute Zorg Euregio Haaksbergerstraat 55 | 7513 ER Enschede tel. 053 - 487 2097 | www.acutezorgeuregio.nl