SeniorenOverijssel - winter 2014 by Geen Blad voor de Mond B.V.

SeniorenOverijssel K WA RTA A L K R A N T V O O R E N D O O R S E N I O R E N VA N A F 5 0 J A A R

WINTER 2014

Veranderingen in zorgstelsel Wat verandert er in het Nederlandse zorgstelsel? Niet alleen de inhoud en omvang van de zorg, maar ook de bekostiging ervan is sterk aan verandering onderhevig. De nieuwe wetgeving wordt met ingang van 1 januari 2015 van kracht. Lees verder op pagina 5

Kleuren is het nieuwe breien Breien, haken, woordpuzzels, televisie kijkenâ&#x20AC;Ś oftewel: vermaak voor ouderen. Als bezorgde dochter en mantelzorger werd Beppie Hellwich met de neus op de feiten gedrukt toen haar moeder van 91 naar het verpleeghuis moest en haar schoonmoeder van 90 door het overlijden van haar man alleen kwam te staan. Beppie ontwikkelde iets waardoor ouderen op een leuke en creatieve manier bezig kunnen zijn met het verleden en het heden.

Nieuwe column Gerard Brummer

Het energielabel verandert

In gesprek met Pieter Omtzigt

Gerard Brummer verzorgt in SeniorenOverijssel een aantal columns over de mens als gemankeerd dier. Brummer is een eigengereide communicatiestrateeg en een bevlogen persoonlijkheid. De columns zijn een weerslag van zijn onconventionele visie op de mens en zijn toekomst zoals eerder vervat in zijn boek 'O, Ondergankelijke Mens'. U kunt dit licht filosofische en met humor geschreven boek bestellen bij geenbladvoordemond.nl/winkel of via bol.com.

Mensen die een huis gaan kopen of huren hebben recht op een energielabel. Het energielabel geeft in een oogopslag aan hoe energiezuinig een woning is en geeft advies over energiebesparende maatregelen. Per 1 januari 2015 verandert het energielabel. Huiseigenaren zonder energielabel ontvangen een brief met hun voorlopige energielabel. Vanaf 1 januari 2015 is het bij verkoop of verhuur verplicht om hier zelf een definitief energielabel van te maken.

De pensioendiscussie heeft zijn bijzondere aandacht. Hij was immers al in 2012 door de Tweede Kamer aangewezen als Nederlandse rapporteur voor voorstellen van de Europese Commissie op het gebied van pensioenen. Pieter Omtzigt, een vriendelijke en aimabele veertiger. Tijd om eens te horen hoe Pieter Omtzigt denkt over de plannen die dit kabinet voorstaat. In een interview vertelt Omtzigt wat zijn visie is op het pensioen van nu en de toekomst.

Lees verder op pagina 6 Lees verder op pagina 7

Lees verder op pagina 9

Lees verder op pagina 23

Zo lang mogelijk thuis of zo thuis als mogelijk…

Vertrouwd dichtbij met Carinova Als het om zorg gaat, dan is Carinova een verstandige keuze. Want hoewel Carinova een grote organisatie is met zo’n 12.000 cliënten, kiezen wij nadrukkelijk voor kleinschaligheid. Zo werken we bijvoorbeeld met zelfstandig werkende wijk(zorg)teams onder leiding van een coördinerend wijkverpleegkundige. En ook als het om woonzorg gaat werken we op die manier: met zelfstandige teams onder leiding van een coördinator zorg. Thuis of zo thuis als mogelijk… Die kleinschaligheid hoort bij Carinova’s visie op zorg. ‘Vertrouwd dichtbij’ in wijk of buurt, transparant en toegankelijk en altijd uitgaand van ieders eigen kracht. Zodat elke cliënt thuis kan (blijven) wonen of zo thuis als mogelijk.

Hoge rapportcijfers Cliënten waarderen Carinova’s prestaties met hoge cijfers. Bijvoorbeeld een 8,5 voor betrokkenheid en deskundigheid van medewerkers. Ook voor snelle zorg - meestal dezelfde dag nog scoort Carinova ver boven het landelijk gemiddelde. Zorg of ondersteuning nodig? Dus Thuiszorg, Woonzorg, Huishoudelijke Hulp of Mantelzorgondersteuning nodig? Bel dan 0900 86 62 of kijk op www.carinova.nl/dichtbij. Daar kunt u ook lezen wat cliënten, medewerkers en verwijzers van Carinova vinden.

Vertrouwd dichtbij

www.carinova.nl/dichtbij

SeniorenOverijssel

KWARTAALKRANT VOOR EN DOOR SENIOREN VANAF 50 JAAR

Iedereen wil ouder worden, maar niemand wil het zijn

Krasse Knarren veroveren Nederland

Iedereen weet dat we in een land wonen waar de mensen steeds ouder worden. Iedereen weet ook dat de daarmee stijgende zorgkosten afgeremd moeten worden. Het antwoord van de landelijke politiek daarop is Wmo: zelforganisatie, mantelzorg en ‘efficiency voordelen op lokaal niveau’. Dat zijn stevige woorden. Maar hebben ze ook betekenis? Hebben mensen er wat aan? De maatschappelijke onrust die hierover is ontstaan is groot. Een voorbeeld: in de gemeente Hardenberg hebben we samen met wethouder Douwe Prinsse een avond georganiseerd over ouderen en zorg in het algemeen, en het Krasse Knarren-concept in het bijzonder. Daar kwamen 360 m ensen op af. We b egonnen met een aantal vragen: “Wie kent het begrip mantelzorg?” Alle vingers gingen omhoog. Op de volgende vragen kwamen steeds minder v ingers: “Hoeveel van jullie hebben kinderen?” “Hoeveel hebben kinderen binnen 30 km?” “Hoeveel hebben kinderen binnen 30 km met tijd?” Slechts 25% van de mensen in de zaal denkt

We doen het zelf Een gedeputeerde waar ik mee heb gewerkt zei in dit soort gevallen altijd: “Is dit beleid, of mag er over worden nagedacht?” In het concept Krasse Knarren doen we dat laatste, maar we doen het zelf. We gaan niet afwachten op ‘hulp’ van m ensen die zonder deze d oelgroep over deze doelgroep van alles beweert. Niet voor niets staan in vele g emeenten appartementengebouwen leeg waar ‘ouderen’ b ehoefte aan h adden. Jammer dat deze professionals hun plannen niet eerst aan de doelgroep voorgelegd hadden voordat ze gingen bouwen. Noaberschap Het Knarrenhof is een concept waarbij gelijkgestemde mensen

Column

Met mij gaat het goed, maar… Als je mensen vraagt hoe het met ze gaat dan zeggen ze: “Met mij gaat het goed, maar met ons niet zo!” Ze bedoelen: die ander, tja, dat is een klaploper, een profiteur, een graaier, iemand die de kantjes er van af loopt. En daarom gaat het niet zo goed met de samenleving, met ons dus. Gesuggereerd wordt daarmee dat, als iedereen maar zo zijn best deed als ik, ja, dan zou de samenleving er veel beter voor staan. En als het gaat over belasting betalen of over bezuinigingen van de overheid dan wijzen we graag naar de buurman of de huizenbezitters of 'die rijken'. Met andere woorden naar die ander dus. Verzorgingsstaat voorbij We leven in een neoliberale tijd, een tijd met een iedervoor-zich-mentaliteit; collectieve voorzieningen zijn geprivatiseerd, de markt regelt alles, ik bepaal zelf wel hoe ik wil leven, met anderen heb ik niets te maken. Je mag alles zeggen, je mag beledigen en kwetsen. En in deze geïndividualiseerde wereld komt onze overheid opeens met de participatiesamenleving: de verzorgingsstaat is voorbij, kan niet meer betaald w orden. De overheid

huishoudens met een smalle beurs, tot stellen met veel geld. Inrichting en onderhoud van gemeenschappelijke ruimten kan men zelf doen, of aan de stichting overlaten als men daarvoor kiest.

en hoopt op de kinderen uit de laatste categorie. Kort erna kwam in het nieuws dat mensen die voor hun ouders zorgen extra belast worden omdat er ‘financieel voordeel’ zou zijn. Ook werd b ekend dat corporaties niet meer k unnen en mogen investeren en dat bejaardentehuizen dicht moeten met soms afschuwelijke persoonlijke drama’s tot gevolg.

trekt zich terug. We moeten onszelf maar zien te redden met de hulp van familie, buren en vrienden. We zorgen voor onze oude ouders, we vangen onze kleinkinderen op om zo onze kinderen in staat te stellen hun bijdrage te leveren aan het arbeidsproces en werken daarnaast door tot we eindelijk met pensioen mogen. Meer sociaal denken Misschien kan het inderdaad niet anders maar als we dit zien aankomen zullen we een omslag moeten maken in ons denken, van egocentrisch naar sociaal. Overheden zouden deze mentaliteitsomslag moeten steunen door initiatieven van burgers te faciliteren, maar helaas, de overheid trekt zich juist terug, geeft niet thuis. Verkiezingen In maart 2015 zijn er verkiezingen voor Provinciale Staten en – indirect – voor de Eerste Kamer. Partijen kunnen dan laten zien of ze zich willen inzetten voor de leefbaarheid van de samenleving of dat ze doorgaan met die samenleving te grabbel te gooien. ■ Door Willem

onen in een modern hof. Ieder w heeft zijn of haar eigen voordeur, woning en terras. Het bindende element is ouderwets burgerfatsoen, ook wel ‘noaberschap’ genoemd. Iedereen die zelf ooit geholpen wil worden, helpt ook een ander. Niet omdat het moet, maar omdat het leuk en zingevend kan zijn. Voor de mensen die er behoefte aan hebben is er een gemeenschappelijke tuin en h obbyruimte. Er is een bestuur en een over koepelend orgaan (de Stichting

Knarrenhof Nederland) die k ennis en kunde levert. De stichting levert betrouwbare mensen en kennis en is geen commercieel bedrijf. De stichting spant zich tot het uiterste in om de b ewoners – die zich in een vereniging hebben georganiseerd – zoveel mogelijk invloed en stemrecht te geven. Welke p lattegronden? Welke architectuur? Welk bouwbedrijf? Geen woning is hetzelfde, het is maatwerk naar behoefte en mogelijkheden voor eenpersoons

Lage lasten Naast sociale spelregels hebben we ook al een eigen fiscaal-juridische structuur waardoor de netto lasten het laagst zijn. Want als er geen partij tussen zit die winst naar zichzelf haalt, en als mensen zelf heel veel kunnen en willen doen wordt het niet alleen beter, maar ook goedkoper. In Zwolle mogen we nu op twee plekken van dit soort Hofjes realiseren. Ook in Hardenberg hebben we hier toestemming voor, evenals in de stad Groningen. In Amsterdam, Utrecht en Amersfoort zijn ook al 150 mensen die zich aangesloten hebben. Op www.knarrenhof.nl vindt u meer informatie. Als u vindt dat we ook bij u in de gemeente aan de slag moeten hoeft u het maar te zeggen. ■ Door Peter Prak

Zorg aan huis: rechten en plichten Mantelzorg of thuiszorg: zolang u er niet zelf of in uw naaste omgeving mee te maken hebt, lijkt het allemaal 'ver van uw bed'. Dat verandert snel als u afhankelijk wordt van hulp, of als u in uw directe omgeving mantelzorg moet gaan bieden. Met de leus 'van verzorgingsstaat tot participatiesamenleving' is het kabinet druk bezig voorzieningen zoals verzorgingshuizen af te schaffen en het aanbod aan hulp aan huis te verschralen, dan wel de hulpbehoevenden daarvoor een steeds zwaardere financiële bij drage te laten leveren. Ook wordt van familie en buren steeds meer verwacht dat deze een helpende hand toesteken, ook als zij een volledige baan hebben. Zorgplicht Op grond van de wet dienen huisgenoten voor elkaar te zorgen. Als iemand korter dan drie maanden zorg nodig heeft, worden de huisgenoten geacht te helpen bij de dagelijkse persoonlijke verzorging zoals wassen of douchen, aankleden en eten. Na maximaal drie maanden gebruikelijke zorg door partner of huisgenoot, komt u wel in aanmerking voor thuiszorg. Als de zorg binnen die drie maanden wegens bepaalde omstandigheden te belastend blijkt voor partner of huisgenoot, dan komt u als hulpbehoevende in aanmerking voor

tijdelijke respijtzorg. Bent u alleenstaand? Dan komt u direct in aanmerking voor persoonlijke verzorging door de thuiszorg. Verplichte mantelzorg Er gaan hier en daar stemmen op om de (mantel)zorg door familie, vrienden of zelfs buren verplicht te stellen. Sommige zorginstellingen experimenteren al met een 'morele verplichting'. Het is de vraag wie daar beter van wordt. In elk geval

niet de hulpbehoevenden en evenmin de mantelzorgers. Maar ook de vele mensen die op dit moment nog een baan in de zorg hebben zullen hier de nadelige gevolgen van ondervinden. U kunt zich afvragen of in het kader van de besparingen door de overheid er wellicht beter op andere bestedingen kan worden bespaard dan door te snijden in budgetten voor de kwetsbaarste groepen in de samenleving. ■ 3

www.beterhoren.nl

Kunt u 100% genieten als u 80% hoort?

Bij veel mooie momenten in het leven speelt geluid een belangrijke rol. Het fluiten van vogels bij het ontwaken, de vrolijke stemmen van de kleinkinderen tijdens het pannenkoeken bakken of de prachtige klanken van een pianoconcert. Met geluid beleeft u alles intenser. Om optimaal van deze momenten te blijven genieten is het goed om regelmatig uw gehoor te laten controleren. Want uw gehoor kan langzaam, en zonder dat u het zelf merkt, achteruit gaan. Wilt u ook weten of u wel 100% van alle geluiden geniet? Kom dan langs voor een gratis hoortest bij een Beter Horen winkel bij u in de buurt. Onze deskundige audiciens meten binnen 20 minuten hoe goed u hoort en geven u graag een persoonlijk hooradvies. Maak een afspraak via www.beterhoren.nl of bel gratis 0800 – 0200 159.

PROBEERACTIE!

Nu zeer voordelig proeven! 5 heerlijke maaltijden nu e 19,95 (gratis bezorgd)

Slavink in jus met spinazie

Grootmoeders kippannetje:

Macaronischotel

Runderlapje in jus met bloemkool en aardappelpuree

en aardappelpuree

E 3,99

Nu ook natriumarm!

Slechts

Waarom apetito?

per maaltijd

• Ruime keuze in maaltijden en soepen • Ook dieetmaaltijden te bestellen

Art.nr. 93928

• Gratis dieetadvies door gediplomeerde diëtisten • Wekelijks bezorgd

• Eenvoudig te bestellen • Geen verplichtingen

Wij wensen u smakelijk eten! apetito Adv.Probeer Sen. 263x193 14112014.indd 1

kippenpoot met groenten en gebakken aardappelen

Art.nr. 93997

Informeer naar de mogelijkheden.

Nasi goreng met kipsaté

Eenmalige deelname per adres.

Meer weten? Bel gratis:

0800 - 023 29 75

of ga naar www.apetito-shop.nl Uw actiecode 5 - 14125 Geldig t/m 31-12-2014

www.apetito.nl • info@apetito.nl 14-11-14 12:54

SeniorenOverijssel

KWARTAALKRANT VOOR EN DOOR SENIOREN VANAF 50 JAAR

Vanaf 2015 komen er maatregelen die grote bezuinigingen in de zorg moeten opleveren

Veranderingen in het zorgstelsel Het kabinet wil het zorgsysteem ingrijpend wijzigen. Niet het Rijk, maar de gemeenten en de zorgverzekeraars worden voor veel t aken verantwoordelijk. Per 1 januari 2015 moeten de wijzigingen ingaan. Vanaf 1 januari 2015 zullen de gemeenten dus verantwoordelijk worden voor veel meer taken dan voorheen. De gemeente is er niet meer alleen voor het aanvragen van het rijbewijs, voortaan zijn de gemeenten verantwoordelijk voor veel zorgen ondersteunende taken. Het idee is dat gemeenten deze taken beter en goedkoper kunnen uitvoeren, omdat ze de burgers beter kennen dan de centrale overheid. De gemeenten worden verantwoordelijk voor drie nieuwe beleidsvelden: de Jeugdwet, de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ, langdurige zorg), Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de Participatiewet. Jeugdwet In de Jeugdwet wordt de jeugd-

Oudste melkveebedrijf in Goor Eén van de oudste agrarische familiebedrijven in Overijssel staat in Goor. Het gaat om het melkveebedrijf van de familie Kamp. Hun melkveehouderij houden ze in het eeuwenoude Erve Senkeldam. Hoeveel jaar het familiebedrijf precies bestaat is niet te zeggen. In de periode vóór 1600 werd er nauwelijks iets gearchiveerd. De laatste geschriften waarbij de familienaam wordt genoemd dateren van rond 1390. Wel is duidelijk dat het bedrijf door veertien generaties is overgenomen. Deze gegevens zijn naar boven gekomen bij een zoekactie met de naam 'Boer zoekt Roots'. Dat is een project van onder meer Hogeschool Windesheim in Zwolle en LTO Noord. Zij stellen een top 10 samen van oudste agrarische familiebedrijven van het land. Alle gegevens die zijn gevonden worden op echtheid beoordeeld door de Wageningen Universiteit, de Universiteit Utrecht en de Rijksuniversiteit Groningen. In totaal zijn 22 dossiers beoordeeld van voor 1750. Uit het onderzoek is naar voren gekomen dat Erve Hiddink uit het Gelderse Laren het oudste agrarische familiebedrijf van Nederland is. Bron: www.rtvoost.nl

gaan. Met de plannen gaan flinke bezuinigingen gepaard van 1,5 miljard euro.

zorg geregeld. Voorheen waren de provincies hier nog voor verantwoordelijk. In de jeugdzorg krijgen kinderen, jongeren en hun ouders gedwongen of vrijwillige hulp bij opgroei- en opvoedproblemen. Ook jeugdige criminelen vallen onder de jeugdzorg. In de AWBZ wordt de zorg voor ouderen en chronisch zieken zo omgevormd

dat mensen langer thuis kunnen wonen. Gemeenten en zorgverzekeraars worden meer verantwoordelijk voor de hulp die mensen thuis krijgen. De instellingszorg wordt beperkt tot ruim 200.000 mensen. Mensen die daarbuiten vallen, moeten een beroep doen op hun gemeente of zorgverzekeraar. Mensen moeten

eerder dan nu een beroep doen op hun spaarrekening en op een netwerk van familie en vrienden. De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) regelt dat mensen met een beperking ondersteuning kunnen krijgen. Met de Participatiewet wil het kabinet b ereiken dat jonggehandicapten die kúnnen werken, ook aan het werk kunnen

U moet meer zelf doen Het kabinet wil dat mensen langer thuis wonen en meer zelf doen. Ouderen kunnen alleen nog worden opgenomen in een verzorgingshuis als ze een indicatie hebben gekregen dat ze ook echt 24 uur per dag verzorgd moeten worden. De rest kan begeleiding aan huis krijgen en moet zoals eerder al gezegd ook een beroep doen op hun omgeving en eigen spaargeld. Want door de bezuinigingen gaat het budget voor de begeleiding voor de dagbesteding ook met 25% omlaag. Het budget op de huishoudelijke hulp wordt met 40% teruggeschroefd. De toekomst van de zorg Wat de gevolgen van de voorgenomen wetgeving precies zullen zijn, is nog niet geheel duidelijk, omdat de wetsvoorstellen met de plannen over de toekomst van de zorg nog in een vroege fase zitten. ■

OV-chipkaart vervangt papieren kaartje Sinds 9 juli 2014 is het oude traditionele treinkaartje verdwenen. Het papieren treinkaartje voltarief is vervangen door een papieren wegwerp-OV-chipkaart. Het wegwerpkaartje is één euro duurder dan het oude papieren treinkaartje. U moet hiermee ook in- en uitchecken. Verder lijkt het erg op het oude vertrouwde treinkaartje. Zo staat er duidelijk op het wegwerpkaartje op welk traject het geldig is, voor welke klasse en voor welke datum. U kunt niet bij alle k aartautomaten een wegwerpkaartje kopen. Op ieder NS-station zijn automaten waar je een w egwerpkaartje kan kopen. Ook in de bus De OV-chipkaart is het vervoerbewijs voor het openbaar vervoer (OV) in Nederland. De OV-chipkaart is geldig in trein, bus, tram of metro. U hoeft dus geen apart vervoerbewijs meer te kopen als

Foto: www.ovshop.nl

u na uw treinreis overstapt op bus of tram. Er zijn verschillende OV-chipkaarten: de persoonlijke OV-chipkaart, de anonieme OVchipkaart en de wegwerpchipkaart voor enkele reizen. De OV-chipkaarten van de verschillende bedrijven zien er verschillend uit, maar werken precies hetzelfde.

Opladen U moet de OV-chipkaart opladen met een saldo in euro's of met een reisproduct. Een reisproduct is bijvoorbeeld een abonnement voor een bepaald traject of in een bepaald gebied. U kunt de OV-chipkaart opladen via de website of bij een automaat. Heeft

u een p ersoonlijke O V-chipkaart, dan kunt u ook kiezen voor h et automatisch laten opladen van uw kaart. Alle i nformatie inzake r eizen met papieren kaartje en/of reizen met OV-chipkaart kunt u vinden op ns.nl en ov-chipkaart.nl. ■ Bron: www.ouderenombudsman.nl

PROO betreurt einde Seniorenraad Enschede De gemeente Enschede was tot nu toe een van de actiefste gemeenten om een ouderen beleid uit te voeren. Maar Enschede gaat per 1 juli 2015 haar eigen adviesorgaan, de Seniorenraad Enschede, opheffen. Er is immers al een Wmo-adviesraad waarin ouderen participeren! Naast de subsidie voor de Seniorenraad zijn de sub sidies voor Plaatselijk Overleg Ouderen

bonden, Stichting 55+ en Alifa ook in discussie. PROO vindt die situatie zorgelijk en een trendbreuk. De gemeente Enschede wil zich vooral op de kwetsbare ouderen richten, maar driekwart van de ouderen is vitaal en als je wilt dat dat ook zo blijft moet er vooral een participatiebeleid komen juist ter voorkoming van de kwetsbaarheid. De gemeente lijkt niet te beseffen dat investeren in preventie later veel winst o plevert. PROO zal een Seniorenplatform

in Enschede als burgerinitiatief en aanspreekpunt voor alle ouderen en beleidsmakers stimuleren en ondersteunen. Kracht van ouderen In de provincie Overijssel is in deze tijd van transitie juist in elke gemeente een seniorenplatform noodzakelijk als aanspreekpunt voor beleid dat alle o uderen aangaat en niet alleen de kwetsbaren. De meeste gemeentebesturen zien het belang hiervan

in en investeren in de kracht van de zelfstandige oudere. De senioren hebben nog zoveel te b ieden. De ervaring, kennis, k unde en talenten van senioren d ienen binnen het maatschappelijk participatiebeleid en binnen actief burgerschap ingezet te worden. Dat draagt bij aan de betere kwaliteiten van de samenleving en verbindt verschillende generaties. ■ Door Secil Arda, PROO 5

SeniorenOverijssel

KWARTAALKRANT VOOR EN DOOR SENIOREN VANAF 50 JAAR

Voor ouderen zijn er nu mooie kleurplaten die herinneren aan vroeger

Kleuren is het nieuwe breien Breien, haken, woordpuzzels, televisie kijken… oftewel: vermaak voor ouderen met heel veel vrije tijd. Als bezorgde dochter en mantelzorger werd Beppie Hellwich met de neus op de feiten gedrukt toen haar moeder van 91 naar het verpleeghuis moest en haar thuiswonende schoonmoeder van 90 door het overlijden van haar man alleen kwam te staan. "Mijn moeder komt door de ziekte van alzheimer haar afdeling niet meer af. Ze is bang voor de onbekende wereld achter de deur. Mijn schoonmoeder is geestelijk gezond maar zeer slecht ter been. Ze woont op de bovenetage van een duplexwoning met een hoge stenen buitentrap en is min of meer veroordeeld aan haar stille huisje. Wat ik al heel lang zie is dat ze zeer veel vrije tijd over hebben en daardoor ontstaat er nogal eens verveling. Dit hebben de meesten van ons wel eens meegemaakt. En verveling dag in dag uit maakt je misschien wel niet direct depressief, maar het maakt je zeker geen vrolijker mens.

mannen en vrouwen. Er zijn drie boeken gemaakt: Assortie, Afﬁche en Flora.

Beppie Hellwich aan het kleuren met haar moeder.

Breien uit verveling Ik ken een man die uit verveling is gaan breien. Met dit verhaal in mijn hoofd ging ik op zoek naar vermaak en kocht voor mijn moeder die altijd zo leuk kon tekenen een schetsblok en mooie potloden, maar er gebeurde niets. Het blad

Behoud van kennis in organisaties steeds belangrijker

De vraag naar hoog opgeleide arbeidskrachten neemt toe. Werkgevers stellen steeds vaker hoge eisen aan (nieuwe) werknemers waardoor het ook vaker voorkomt dat een vacature niet ingevuld wordt. Deels heeft dit te maken met de talent mismatch. Maar het komt vaker voor dat de vraag vanuit de arbeidsmarkt niet aansluit bij het aanbod aan hoog opgeleide werkzoekenden. De verwachting is dan ook dat deze trend zich verder zal doortrekken doordat de ontwikkeling van nieuwe beroepen zo snel gaat dat opleidingen deze niet bij kunnen houden. Het gevolg is dat mensen het vak in de praktijk moeten leren en dus intern door werkgevers moeten worden opgeleid. Tegelijkertijd hebben veel organisaties te kampen met een uitstroom van ervaren mede-

werkers die met pensioen gaan waardoor waardevolle kennis verloren gaat. Doorwerken na AOW-leeftijd? Nederland heeft een grote groep actieve oudere en AOWgerechtigde werknemers die graag willen werken en beschikken over een zeer waardevolle en zorgvuldig opgebouwde ervaring. Voor deze groep is er dan ook een belangrijke rol weggelegd voor het behoud van kennis in organisaties en zullen ook werkgevers meer moeten inzetten op behoud van oudere werknemers en/of het (ﬂexibel) inzetten van AOW-gerechtigde werknemers. Inmiddels is er ook een wetsvoorstel in de maak, de Wet werken na de AOW-gerechtigde leeftijd, die het inderdaad gemakkelijker moet maken om ook na de pensioenleeftijd nog aan het werk te blijven. ■

bleef leeg. Ze had geen inspiratie meer. Ik ging op zoek naar kleurplaten met herkenbare situaties. Geen kinderkleurplaten, geen ingewikkelde mozaïeken of mandalaachtige motieven. Die zijn prachtig voor wie het kan, maar veel ouderen zijn daar niet altijd toe in staat.

Kunstenares ontwerpt kleurplaat Mijn zoektocht leidde naar niets en na een jaar zoeken staakte ik mijn tocht en ben ik op zoek gegaan naar tekenaars. Ik kwam uit bij Vera Koers, beeldend kunstenaar uit Hengelo. Zij gaf vorm aan mijn verhaal in 72 kleurplaten voor

Samen gezellig kleuren Mijn schoonmoeder vind het “een leuke aanvulling; een keer wat anders”. Voor mijn moeder met Alzheimer was het een verrassende uitkomst. Ze pakte het kleuren in haar eentje niet op, maar samen lukt het wel. Ik schoof mijn stoel tegen de hare en bladerde eerst met haar door het album. Ze zag allemaal platen met een herinnering en babbelde er lekker op los. Daarna begon ik te kleuren en vroeg haar of ze me wilde helpen. Dat was een succes. We kleuren natuurlijk niet bij ieder bezoek maar wel geregeld, samen op één plaat, lekker een beetje tegen elkaar aan zitten en samen ontspannen bezig zijn. Kortom ik hoop dat ik ouderen en mantelzorgers een plezier kan doen en ze een beetje meer kleur in hun leven te geven!" ■ Kijk voor meer informatie op: www.kleurplaatopmaat.nl.

Senioren in actie De veranderingen in de zorg werpen hun schaduw vooruit; er heerst veel onzekerheid bij mensen die afhankelijk zijn van externe hulp en zorg. De Overijsselse gemeenten zijn volop bezig vorm te geven aan hun nieuwe zorgtaken die ze per 1 januari 2015 op hun bordje krijgen. Veelal gaan de gemeenten werken met gebieds- en wijkteams, waarin de professionele instellingen zoals maatschappelijk werk, welzijnsinstellingen, thuiszorg, etc. gaan samenwerken. Er komt dan één wijkloket en van daaruit wordt dan de juiste vorm van ondersteuning ingezet. De Participatieraad Ouderen Overijssel, kortweg PROO, steunt deze gerichte aanpak maar concludeert ook dat in het bijzonder het betrekken van de burgers in de wijk of kern onvoldoende aandacht heeft gekregen. Participatie werkt alleen als de initiatieven van de mensen zelf komen. PROO probeert daarom in alle vijfentwintig Overijsselse gemeenten een krachtig samenwerkingsverband, een platform, te realiseren waarin alle ouderenorganisaties en actieve ongebonden ouderen verbonden zijn. In diverse gemeenten wordt hier hard aan gewerkt. De primaire taak van zo’n seniorenplatform is de ogen en oren te zijn van en voor ouderen in wijken en kernen, signaleren, analyseren, agenderen en activeren. PROO constateert met vreugde dat dit door actieve ouderen in veel gemeenten wordt opgepakt. Betere voorzieningen thuis Veel ouderen, die eerder naar

een verzorgingscentrum konden, moeten nu thuis blijven wonen. PROO zet zich in voor de toegankelijkheid van voorzieningen voor ouderen die het echt nodig hebben. Daar mag niet aan getornd worden, maar tegelijkertijd is het van groot belang de mogelijkheden om thuis te blijven wonen te versterken. Daarom is een werkgroep van PROO daar actief mee aan de slag gegaan. Hoe beter de voorzieningen in de thuissituatie, hoe langer mensen gelukkig in hun eigen omgeving kunnen blijven. Er liggen tal van mogelijkheden om daaraan in preventieve zin te werken. Op de vernieuwde website van PROO, www.belangenorganisatiesoverijssel.nl, onder ‘ouderen’ worden de resultaten van de activiteiten van de werkgroep weergegeven. Openbaar vervoer Zorgelijk zijn de ontwikkelingen rondom het openbaar vervoer; de voorgenomen bezuinigingen leiden tot een minimalisering van de regiotaxi en tot het opheffen van veel buslijnen. Vooral ouderen, die niet meer met eigen ver-

voer kunnen reizen, zijn hiervan de dupe. De ouderenvertegenwoordiging in het regionaal overleg over het collectief openbaar vervoer doet zijn uiterste best om de verantwoordelijke overheden ervan te overtuigen dat voldoende en toegankelijk openbaar vervoer een basisvoorwaarde is voor het in eigen omgeving kunnen blijven wonen. De overheid wil dat mensen thuis blijven wonen maar vernietigt tegelijkertijd de voorwaarden daarvoor. Over consistent beleid gesproken! PROO zal dit aan de orde blijven stellen. Vrijwilligersactiviteiten Het bruist alom in de wereld van de senioren. Met genoegen constateert PROO dat heel veel jongere post-actieven beseffen dat de samenleving hun energie, hun kennis en ervaring nog heel goed kan gebruiken, zeker in de snel veranderende wereld van nu. PROO wil deze geinteresseerde senioren graag een klankbord geven en helpen bij het vinden van de juiste vrijwilligersactiviteit. ■ Door Wil Jaegers, voorzitter PROO

SeniorenOverijssel

KWARTAALKRANT VOOR EN DOOR SENIOREN VANAF 50 JAAR

O, Ondergankelijke mens

Er is al veel geschreven en gedebatteerd over de aardse opwarming. Amerika's voormalige vicepresident Al Gore heeft met zijn 'An Inconvenient Truth' de zaken op scherp gezet. Global warming, wát een drama! Aan de juistheid van de opvattingen van Al Gore en de zijnen wordt door gerenommeerde klimaat- en natuurwetenschappers al jaren zeer getwijfeld. Die wetenschappers tonen aan dat het gewoon de natuurlijke kosmische invloeden en zonneactiviteiten zijn die op aarde klimatologisch al miljoenen jaren de dienst uitmaken. Global warming? Misschien. Er iets aan kunnen doen? Nee. Natuurlijk moeten we voor de fossiele energiebronnen alternatieven zoeken. Niet om de CO2uitstoot in te dammen, maar gewoon omdat die bronnen een keer raken uitgeput. Dat geloof in alternatieven is voorlopig nog vooral gestoeld op subsidies. De energiebehoefte van de mensheid is wanstaltig en groeiende. Allemaal het gevolg van een ander écht onomkeerbaar probleem. Van een écht drama. Met een bepaalde diersoort is in het verre verleden genetisch iets vreselijk misgegaan. Oorzaak onbekend, maar een diersoort wordt gretig, begerig. Meer willen hebben dan strikt noodzakelijk om van te (over)leven. Die begerige diersoort noemde zichzelf 'mens'. De mens met een ongebreidelde hang naar steeds meer. Als enige diersoort op aarde! Gretigheid, oorzaak van list en bedrog, van roof en doodslag, van geweld en van oorlogen. Gek hè? Dat kennen dieren allemaal niet. Als je tomeloos gretig bent moet je steeds opnieuw een list verzinnen om er invulling aan te geven. Als je steeds listen moet verzinnen, moet je slim worden. Om slim te worden moeten je hersenen zich ontwikkelen. Hoera! De mens wordt 'intelligent'. Ja, wát een verworvenheid. Altijd meer, nooit tevreden, nooit meer langdurig gelukkig. "O Mensch bewein dein Sünde gross!" ■

Ouderen en social media Social media is tegenwoordig bijna niet meer weg te denken uit onze samenleving. De aanwezigheid van media zoals Facebook, Twitter en LinkedIn is dan ook sterk toegenomen afgelopen jaren. Maar hoe zit het eigenlijk met social media-gebruik onder senioren? Het aantal ouderen dat actief is op social media neemt flink toe. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek was in 2013 20% van de 65-plussers in Nederland dagelijks actief op het internet. 50% van de 65- tot 75-jarigen in Nederland maakten in 2013 zelfs dagelijks gebruik van internet. Het internetgebruik in deze leeftijdsgroep in Nederland is daarmee het hoogste van Europa. Huiverig voor social media Privacy blijkt een belangrijk punt voor senioren die actief worden op internet en dan vooral bij de

tweede plaats staat Facebook, maar ouderen hebben minder behoefte om hun status up-to-date te houden en filmpjes te delen dan de jongere generatie. Daarnaast zien we dat ouderen steeds meer online winkelen en bankieren via het internet.

social media. De drempel om social media te gebruiken is hoog. Er komt heel veel informatie op ze af en de beginnelingen moeten veel nieuwe termen leren. Maar is de kogel eenmaal door de kerk en is de angst voor het verlies van privacy overwonnen, dan blijkt het internet bijzonder aantrekkelijk. En het aanleren van de nieuwe vaardigheid heeft nog een bijkomend effect; uit

recent onderzoek blijkt dat dit het brein fitter houdt. Vooral e-mail populair Een ruime meerderheid van zowel de werkzame (91%) als gepensioneerde senioren (82%) is dagelijks online. E-mailen staat op nummer één. Het wordt gebruikt als communicatiemiddel met familie vrienden en collega’s. Op de

Smartphone-gebruik senioren Het smartphone-gebruik in Nederland is afgelopen jaar toegenomen met 14% naar 72%. Interessant hierbij is dat de voornaamste groei van smartphone-gebruikers in de groep van 50 jaar en ouder zit. Zo groeide de smartphone-penetratie in de leeftijdscategorie 50-65 jaar met 27% en onder senioren tussen de 65-80 jaar met maar liefst 82%. Uit onderzoek blijkt dat het percentage smartphone-gebruikers onder 65-plussers in het eerste kwartaal van 2014 op ongeveer 43% uit komt. Opvallend is ook dat de ‘hippe’ smartphones zoals de iPhone het aflegt tegen merken zoals Hua wei en Nokia. ■

Rijbewijs(keuring) U moet zich als automobilist of motorrijder vanaf 75 jaar elke vijf jaar medisch laten keuren door het CBR. Als u een handicap of beperking heeft is uw rijbewijs maximaal vijf jaar geldig, ongeacht uw leeftijd. Als u dit wilt vernieuwen, moet u zich altijd medisch laten keuren. De algemene regels vanaf 1 januari 2014 voor automobilisten (B) en motorrijders (A): • < 60 jaar. Een rijbewijs verlengd voor uw 60e is tien jaar geldig en u hoeft niet te worden gekeurd.

• 60-65 jaar. Bij verlenging is dit rijbewijs vijf jaar geldig; medische keuring is niet nodig. • 65-70 jaar. Het nieuwe rijbewijs is geldig tot 75 jaar; medische keuring is niet nodig. • 70-75 jaar. Het verlengde rijbewijs is vijf jaar geldig. Medische keuring nodig als het oude rijbewijs verloopt op of na uw 75e verjaardag. • > 75 jaar. Het rijbewijs is vijf jaar geldig; medische keuring verplicht. ■

Giovanni Oddo maakt het plaatje van Zorggroep Sint Maarten compleet

Zo goed mogelijk leven In Nederland neemt het aantal ouderen toe. Rond 2040 zullen er 4,6 miljoen 65-plussers zijn. Door deze vergrijzing worden steeds meer mensen vroeg of laat afhankelijk van zorg. De Rijksoverheid wil de kwaliteit van de zorg voor ouderen verbeteren. Zo wil men de bouw van goed toegankelijke woningen stimuleren, maar beter toezicht te houden op de zorginstellingen. Zo kunnen ouderen langer zelfstandig blijven wonen. Ik ben op bezoek bij Giovanni Oddo manager van Zorggroep Sint Maarten, met zeventien zorgcentra verspreid over Nederland en een centraal bureau in Denekamp. Een zo goed mogelijk leven, daar streeft toch ieder mens naar? “Zorggroep Sint Maarten ondersteunt dit streven in volle omgang. Zorg op maat, waarbij de cliënt centraal staat is ons uitgangspunt", zegt Giovanni. "Vanuit onze visie en belofte 'Deel je leven' gaat ons denkpatroon en handelen verder

dan ‘alleen’ zorg verlenen. Bewoners, cliënten, familie en vrienden, medewerkers en vrijwilligers maken deel uit van ‘onze’ gemeenschap. Wij dragen zoveel mogelijk bij aan elkaars welzijn en geluk en samen aan dat van anderen, nemen geen genoegen met ‘kan niet’. De aandacht die we geven vinden we vanzelfsprekend. Onze belofte maken wij waar door onder andere een bijdrage te leveren aan een zo goed mogelijk leven voor alle betrokkenen. Onze locaties werken als ontmoetingsplaatsen waar zorg bieden maar een klein onderdeel van het dagelijks leven is. Welbevinden en welzijnsactiviteiten maken het leven leuker en aangenamer. Onze cliënten krijgen alle ruimte om deze zelf en op maat in te richten.” Wat betekent dat voor uw medewerkers en wat voor de cliënt? “Maartje, onderdeel van Zorggroep Sint Maarten, biedt ondersteuning op het gebied van gezondheid en vitaliteit; thuiszorg, kraamzorg, behandeling en therapie, hulpmiddelen en service. Al deze diensten

zijn gericht om cliënten, meer of minder zorgbehoevend, zo lang mogelijk zelfstandig thuis te laten wonen. Persoonlijke band met cliënten ontstaat door de kleinscha lige teams die binnen Maartje actief zijn en de wijkverpleegkundige die als spin in het web de cliënt en diens omgeving als geen ander kent.” Hebben beslissingen van uit de politiek direct impact op de zorgverlening bij uw zorggroep? “Net als alle zorgaanbieders heeft ook Zorggroep Sint Maarten vanuit landelijk beleid te maken met kortingen op tarieven en volume-afspraken. Dergelijke maatregelen leiden tot omzetverliezen en noodzaken iedere organisatie om naar de eigen bedrijfsvoering te kijken. Daar zijn we druk mee bezig. Onverlet blijft dat we de zorg voor onze cliënten op een hoog niveau willen blijven houden. Dat is onze opgave en daar werken we allemaal heel er hard aan.” Wat doet u er aan om de cliënten een zo goed mogelijk beeld te ge-

ven van Zorggroep Sint Maarten, en hebt u nog een boodschap aan de senioren in Overijssel? “Hoewel de materie over de veranderingen best lastig kan zijn en de impact ervan voor individuen verschillend uitpakken kan, adviseer ik om goed de media te volgen over de veranderingen in de zorg. Zowel lokale als landelijke overheden zijn bezig met een uitgebreide informatiecampagne. Bezoek bijvoorbeeld de informatiebijeenkomsten in de eigen woonplaats. Voor de mensen die al aanspraak maken op zorg vanuit de ZvW is het goed om te weten dat zorgaanbieders hen persoonlijk zullen benaderen om de eventuele veranderingen persoonlijk te bespreken, voor 1 mei 2015. Wat ik als laatste kwijt wil is dat het raadplegen van de website www.hoeverandertmijnzorg.nl veel antwoorden en inzichten bieden kan. Zeker relevant waar sprake is van overgangsrecht voor cliënten met een geldige indicatie.” ■ Door Martin Meijerink 7

23 JANUARI – 28 FEBRUARI 2015

23 JANUARI 20.00 U [PREMIÈRE] 25 JANUARI 16.00 U [MATINEE] KAARTVERKOOP VIA WILMINKTHEATER.NL DAARNA OOK O.A. IN ZWOLLE, DEVENTER EN ARNHEM

ZIE SPEELLIJST OP: REISOPERA.NL TIG ! C H E AU A P R TC A D RS KE

GEORGES BIZET

DE PARELVISSERS DE NEDERLANDSE REISOPERA MET HET NOORD NEDERLANDS ORKEST REISOPERA.NL

www.zorghuistwente.nl Bentelo Bentelerhof T:0547-388886

Denekamp De Huiskamer T: 0541-852006

Zorghuis Twente; goed en betaalbaar alternatief voor een verpleeghuis

SeniorenOverijssel

KWARTAALKRANT VOOR EN DOOR SENIOREN VANAF 50 JAAR

Ontdek het lek met de warmtecamera Ook benieuwd of uw woning te veel warmte verliest? Of er ergens isolatie ontbreekt (weggezakt in de spouw), het dubbelglas nog wel goed is, het dak overal goed geïsoleerd? Of er kieren zijn, waardoor u warmte verliest? Laat dan een thermograaf of energie deskundige een warmtefoto, oftewel infrarood foto´s maken. Thermografisch onderzoek van woningen wint de laatste jaren enorm aan populariteit omdat deze kwalitatieve meet techniek snel, eenvoudig en veilig valt uit te voeren tijdens de thermografische energieaudit van een woning. Warmtefoto´s g even een schat aan informatie betreffende de energetische kwaliteit van de woning. Met de kleuren rood, oranje, geel, groen en

blauw, geeft de foto aan waar er een ernstig warmtelek is (rood), of perfecte isolatie (blauw). Zo’n foto moet wel in de winter g emaakt worden, als er gestookt wordt, dus van november tot februari. En in de vroege ochtenduren, als de zon nog niet op het huis schijnt. Met de resultaten die het onderzoek oplevert, kan men onmiddellijk gerichte acties ondernemen en significant energie besparen. Wie analyseert de woning? Thermografische onderzoeken worden uitgevoerd door thermo grafen en energie deskundigen die in het bezit zijn van een warmtecamera en de nodige opleidingen hebben genoten om het toestel te kunnen bedienen en om conclusies te kunnen trekken uit de infrarood foto. ■

Definitief energielabel Mensen die een huis gaan kopen of huren hebben recht op een energielabel. Het energie label geeft in een oogopslag aan hoe energiezuinig een woning is (ten opzichte van vergelijkbare woningen) en geeft advies over energiebesparende maatregelen. Een gecertificeerd adviseur kan zo'n energielabel opstellen. Per 1 januari 2015 verandert het energielabel. Huiseigenaren zonder energielabel ontvangen een brief met hun voorlopige energielabel. Vanaf 1 januari 2015 is het bij verkoop of v erhuur verplicht om hier zelf een definitief energielabel van te maken. De woningeigenaar gaat hiervoor naar een internetapplicatie van de Rijksoverheid. Op de applicatie kan de woningeigenaar de vooraf ingevulde gegevens controleren en aanpassen, bijvoorbeeld informatie over de isolatie, het glas en de verwarmingsketel. De applicatie geeft aan voor welke gegevens er bewijsstukken aangeleverd m oeten worden, zoals een foto van een cv-ketel. Vervolgens controleert een erkende deskundige de gegevens op afstand. Na akkoord ontvangt de w oningeigenaar zijn definitieve energielabel. Voorlopig energielabel checken Als u al een Energielabelcertificaat of EPA-maatwerkadvies heeft van een gecertificeerd adviseur, dan staat dit geregistreerd in een officieel register van de overheid en geldt als definitief energielabel, mits het niet ouder is dan tien jaar. Wanneer u wilt checken wat uw

A Het energielabel Het energielabel voor woningen geeft met de klassen A++ (groen, zeer zuinig) tot en met G (rood, zeer onzuinig) aan hoe energie zuinig een huis is in vergelijking met soortgelijke huizen. Het energielabel kan milieuvoordeel opleveren: het is bedoeld om huiseigenaren te stimuleren om bestaande woningen energie zuiniger te maken. Een lager energieverbruik zorgt namelijk voor daling in de CO2-uitstoot en spaart het milieu.

voorlopige energielabel is dan kunt u dat nagaan via de Energielabelchecker op energielabel-checker.

rvo.nl. Het voorlopige energielabel is gebaseerd op bouwjaar en type woning. ■

Ga op een slimme manier om met energieverbruik in en rondom het huis

Zes tips om thuis energie te besparen Door op een slimme manier om te gaan met uw energieverbruik in en rondom huis, kunt u al snel veel energie besparen. U spaart het milieu en u verlaagt uw energierekening met tientallen euro’s per jaar. 1. Zet uw verwarming één graad lager Het is een simpele en eenvoudige methode om energie te b esparen: zet uw verwarming één graad l ager. Het scheelt u op jaarbasis gemiddeld 7% aan verwarmingskosten. Dat is voor een gemiddeld huishouden 80 euro per jaar. U kunt bovendien energie b esparen als u uw thermostaat op de vorstvrije stand zet wanneer u op vakantie gaat. 2. Bespaar energie door goed onderhoud Laat jaarlijks uw verwarmings systeem controleren. Zo kunt u veel energie besparen. Laat waar nodig onderhoud verrichten. Ook op de langere termijn zult u merken dat onderhoud relatief goedkoop is in verhouding tot het stoken met een niet goed functionerende installatie.

3. Vermijd het gebruik van elektrische radiatoren Elektrische radiatoren zijn energie slurpers. Van alle mogelijkheden om uw woning te verwarmen, zijn elektrische radiatoren het minst rendabel. Gebruikt u een elektrische radiator en wilt u besparen? Kies voor vloerverwarming of centrale verwarming. 4. Bespaar bij het gebruik van uw waterbed Waterbedden staan erom bekend dat ze veel energie gebruiken. Zet daarom overdag het waterbed uit. Het kost onnodig veel energie om het bed overdag op temperatuur te houden. Leg overdag een deken over uw bed om extra energie te besparen en breng een isolerende laag aan tussen uw waterbed en de vloer. Dan blijft de warmte van uw waterbed beter in stand. U kunt natuurlijk het meeste besparen met de aanschaf van een ander type bed. 5. Kook slim Koken is één van de dagelijkse bezigheden die erg veel energie kost. Door slim te koken, kunt u

rofiteren van de warmte van p uw kookbron. • Ga roerbakken. In Azië is de wok ooit ontwikkeld om brandstof te besparen. Door de vorm van een wok gebruikt u de energie erg efficiënt en kunt u dus veel energie besparen.

veel besparen: • Een gasfornuis is aanzienlijk zuiniger dan andere vormen van koken. U betaalt met gas de helft aan energiekosten van wat u betaalt met een inductie, keramisch of elektrisch fornuis. • Wilt u een maaltijd of een glas melk opwarmen? Gebruik een magnetron. De bereidingstijd

is korter dan met een oven of gasfornuis. Daarmee kunt behoorlijk wat besparen. • Start met koud water. Het voorverwarmen van het w ater door de cv-ketel is zonde, a angezien er eerst veel koud water wegstroomt en v ervolgens veel warm. Gebruik wel een deksel op de pan om optimaal te

6. Ga energiezuinig om met uw auto Met een aantal eenvoudige tips kunt u met uw auto veel water en brandstof besparen: • Laat uw auto regelmatig controleren. Een auto die in goede staat is, rijdt zuiniger. Ook met een goede bandenspanning verbruikt uw auto minder brandstof. • Was uw auto met de hand. Gebruik geen tuinslang, maar een teiltje of emmer met r egenwater dat u opvangt in een regenton. • Kiest u voor de wasstraat? Let dan op het milieukeurmerk. Deze autowasstraten werken met een beperkte hoeveelheid water in een gesloten systeem, dat vaak voor de volgende wasbeurt hergebruikt wordt. Zo helpt u water besparen. ■ 9

e d n e l e

o t s f r u u z n a v g n i k r e w

Dat zuurstof onmisbaar is voor ons als mens is duidelijk. Zonder zuurstof kunnen wij niet leven. Al onze cellen zijn afhankelijk van zuurstof om te kunnen functioneren. Zuurstof wordt opgenomen door ons bloed en getransporteerd via de bloedvaten. Soms zijn er omstandigheden die ervoor zorgen dat de doorbloeding en dus ook de zuurstofvoorziening niet meer optimaal zijn. Met hyperbare zuurstoftherapie kan dit in bepaalde gevallen verholpen worden.

Bij het Instituut voor Hyperbare Geneeskunde (IvHG) worden patiënten behandeld met hyperbare zuurstoftherapie (HBO). Late bestralingsschade is één van de indicaties waarbij HBO effectief is. Bij ongeveer 10% van de patiënten die bestraald zijn voor kanker ontstaat vanaf 3 maanden na de laatste bestraling schade in het gezonde weefsel dat, net als de tumorcellen, in het bestralingsveld heeft gelegen. Klachten die kunnen optreden bij bijvoorbeeld vrouwen die voor borstkanker zijn bestraald zijn vochtophoping, pijn, ontsteking en beperkte beweeglijkheid van de arm in het bestraalde gebied. Bij mannen die bestraald zijn geweest voor prostaatkanker kan men denken aan klachten zoals bloed in de urine of ontlasting, incontinentie en het vaak moeten plassen. Ook kunnen het wonden zijn in het bestraalde gebied die, ondanks goede wondzorg, niet willen genezen. Met hyperbare zuurstoftherapie is er een grote kans dat de

klachten/wonden verminderen of volledig verdwijnen. Hyperbare zuurstoftherapie wordt ook ter preventie van weefselschade ingezet bij chirurgische ingrepen in bestraald gebied. Want na een chirurgische ingreep kunnen stoornissen bij de wondgenezing optreden. Denk hierbij aan kaakchirurgische implantaten bij patiënten die een hoofd/hals tumor hebben gehad, of aan vrouwen die een borstreconstructie krijgen na bestraling voor borstkanker. Ook diabetische voetwonden, waarbij een gebrek aan zuurstof een rol speelt, komen in aanmerking voor HBO. Diabetes zorgt onder andere voor beschadiging van de kleine haarvaten. Hierdoor komt niet meer afdoende zuurstof in het gebied dat beschadigd is. Met soms amputatie van tenen of voet tot gevolg. Met HBO kan dit eventueel voorkomen worden. Hoe werkt het? Met hyperbare zuurstoftherapie ademt men onder een verhoogde omgevingsdruk via een mond/neus kapje 100 procent zuurstof in. Het zuurstofgehalte in het bloed en in de beschadigde weefsels stijgt. De overmaat aan zuurstof zorgt dat het herstel van beschadigd weefsel wordt gestimuleerd. De zuurstof zorgt er ook voor dat er nieuwe haarvaatjes worden gemaakt in het beschadigde weefsel. Deze haarvaatjes blijven, eenmaal aangemaakt in

Instituut voor Hyperbare Geneeskunde, www.ivhg.nl

het lichaam, bestaan en zorgen voor herstel, zelfs nadat de zuurstofbehandelingen zijn afgelopen. De behandeling vindt plaats met meerdere patiënten samen in een zogenaamde hyperbare drukkamer. De kamer beschikt over comfortabele “vliegtuigstoelen”. Tijdens de behandeling kan men een boekje lezen of een DVD kijken. Gemiddeld bestaat een behandeling uit 30 tot 40 sessies. Iedere sessie duurt twee uur en vindt op doordeweekse dagen, vijf dagen per week plaats. Vergoedingen Hyperbare zuurstoftherapie is erkend door het College voor Zorgverzekeringen. Daardoor worden de behandelingen volledig vergoed vanuit de basisverzekering. Het Instituut voor Hyperbare Geneeskunde heeft contracten met alle zorgverzekeraars. Over het IvHG Het Instituut voor Hyperbare Geneeskunde bestaat sinds 1995 en heeft vier vestigingen in Hoogeveen, Arnhem, Rotterdam en Waalwijk. U kunt een afspraak maken op verwijzing van uw behandelend medisch specialist zoals radiotherapeut, chirurg of huisarts. Het instituut heeft geregeld overleg met de verwijzer over de voortgang, eventuele wondbehandeling en de uitkomst van de behandeling. Kijk op de website www.ivhg.nl voor meer informatie, open dagen, verschillende adressen en telefoonnummers.

SeniorenOverijssel

KWARTAALKRANT VOOR EN DOOR SENIOREN VANAF 50 JAAR

Livio wint Nationale Zorgvernieuwingsprijs voor vernieuwend zorgidee

Online levensalbum voor ouderen met dementie en diens mantelzorger Jojanneke Korte, psychologe bij Livio, heeft een mooi initiatief ontwikkeld; het online levensalbum. Het a lbum is s peciaal bedoeld voor o uderen met dementie en diens mantelzorger. Door het ophalen van herinneringen wordt het geheugen gestimuleerd en brengt het gesprekken op gang over gebeurtenissen van vroegere tijden. Een groot pluspunt is dat het de onderlinge relatie kan versterken en de aandacht even minder op de dingen ligt die men is vergeten door de dementie. Het digitale album wordt door partner, familieleden of vrienden gemaakt op een computer samen met de dementerende oudere. In het levensalbum worden herinneringen chronologisch ingevuld met foto's, anekdotes, filmpjes, muziek en recepten. De methode richt zich op het onderlinge contact, de technologie in de vorm van een website is daarbij ondersteunend. Het levert altijd een mooi album op dat op ieder moment bekeken en aangevuld kan worden. Een broos geheugen Jojanneke: "Van dementerenden is bekend dat diens geheugen in het heden erg broos is, maar dingen

Jojanneke Korte met het echtpaar Bijlo.

uit het verleden weten ze nog heel goed. Met het online levensalbum kunnen we die weer naar voren halen en makkelijker met elkaar communiceren. Als één van de partners lijdt aan dementie, zien we dat de onderlinge relatie verschuift naar

Geer en Goor waren ontroerend en hilarisch

“Graag willen we iedereen bedanken die op een of andere manier heeft bijgedragen, die gedoneerd heeft, zich aanmeldde als vrijwilliger, een armbandje kocht of een actie startte. Hierdoor kan het Ouderenfonds zo veel méér betekenen voor al die ou deren die het zó hard nodig hebben,” aldus Monique Wolkamp van het Nationale Ouderenfonds. Bijzonder is dat ook dit jaar weer duizenden (met name jongeren) zich aanmeldden als vrijwilliger bij het Ouderenfonds. “Geer & Goor hebben laten zien dat ook jonge Nederlanders het hart op de juiste plek hebben en bereid zijn om dat in vrijwilligerswerk om te zetten, ruim

2.400 vrij willigers, alsof het niets is!” aldus Lucas Meijs, hoogleraar Volunteering aan de Erasmus University. “Gewoon laten zien wat nodig is en gedaan kan worden, daar krijg je jongeren mee van de bank.” Het Ouderenfonds gaat in navolging van het p rogramma ook wensen van ouderen vervullen. “Niet in Dubai of Turkije, maar gewoon in N ederland,” aldus Monique. “Daarnaast blijven we ouderen in Nederland helpen die het hard nodig hebben. Niet met grootse reizen, maar met kleine betekenisvolle uitjes en diensten zoals bijvoorbeeld de Boodschappen Plusbus, de kerstdiners en de stranduitjes.” ■ Bron: www.ouderenjournaal.nl

een meer patiënt-verzorgerrelatie. Met deze methode kunnen we de natuurlijke relatie weer versterken." Publieksprijs Met dit vernieuwende idee heeft Livio de publieksprijs gewonnen

t ijdens de uitreiking van de Nationale Zorgvernieuwingsprijs in november. Jojanneke: "Ik ben erg blij met deze toekenning. Het geeft extra positieve publiciteit aan dit mooie project, dat helemaal aansluit bij mijn passie – het

elbevinden van bewoners met w dementie en diens mantelzorgers te verbeteren." ■ Heeft u zorgvernieuwingssuggesties? Wij ontvangen ze graag via e-mail: toekomst@livio.nl.

Genieten van de jaren die nog resten Siers is al meer dan 50 jaar een begrip binnen de kabel -en leidingenbranche in Nederland. Dit jaar vierde het bedrijf op gepaste wijze haar 50-jarig bestaan. Herman Siers, de 80 reeds voorbij, startte in 1964 vanuit zijn zolderkamer het bedrijf. Het bedrijf dat is uitgegroeid naar Siers Telecom, Siers Installatietechniek, Siers Infraconsult, Siers BOPA en Siers Leidingmontage projecten. Met voldoening kijkt de nestor terug op zijn actieve en werkzame periode. Zijn opvattingen over bedrijfsvoering destijds steekt hij niet onder stoelen of banken, saamhorigheid was het motto toen. En deze saamhorigheid wordt voortgezet door zoon Peter in zijn huidige bedrijfsvoering. Toen Herman het bedrijf aan zijn zoon had verkocht kwam er rust voor in de plaats. Rust en genegenheid straalt hij ook uit tijdens het gesprek over de jaren die waren en de jaren die hem nog resten. Met voldoening kijkt hij terug op de jaren van hard werken. Zijn wijze raad aan senior ondernemers die de zaak overdoen aan een familie lid of aan derden, doe het zo goed mogelijk en vroegtijdig. "De rust die over je komt wanneer je niet meer verantwoordelijk hoeft te zijn, dat geeft

een heel goed gevoel. Er is nu tijd voor ontspanning, familiebezoek, ziekenbezoeken, vakantie en niet te vergeten: de sportschool." Werken aan conditie Dagelijks is hij te vinden in Sportschool Marian waar hij onder toezicht van de sportinstructeur aan zijn conditie wordt gewerkt.

Samen met zijn vrouw Annemie kleurt hij het plaatje van het ouder worden in. "We genieten elke dag en gelukkig zijn we nog samen." Vanuit zijn penthouse met zicht op de toren van de Plechelmus Basiliek genieten ze beiden van de nazomer van hun bestaan. ■ Door Martin Meijerink 11

Blijven genieten van het leven!

Met thuiszorg van TSN TSN Thuiszorg helpt cliënten om volop in het leven te staan en zo zelfstandig mogelijk te blijven. TSN levert alle vormen van thuiszorg: hulp bij het huishouden, verzorging en verpleging, begeleiding thuis en ook gemakdiensten en hulpmiddelen. Als grootste thuiszorgorganisatie van Nederland zitten we altijd in de buurt. Waar mogelijk werken we samen met andere hulpverleners en met vrijwilligers(organisaties). In diverse gemeenten maken we deel uit van sociale wijkteams. Op die manier organiseren we de zorg altijd dichtbij. Vandaar ons motto: Verzorgd door TSN. Meer weten over thuiszorg bij u in de buurt? Kijk op www.tsn-thuiszorg.nl of bel 0900 8615.

TSN Thuiszorg Postbus 510 | 7600 AM Almelo | t 0900 8615 info@tsn-thuiszorg.nl | www.tsn-thuiszorg.nl

Algemene advertenties 263x394.indd 1

Afhankelijk van uw woonplaats kunt u bij TSN Thuiszorg terecht voor de volgende diensten en producten: • Hulp bij het huishouden • Verpleging en verzorging • Nachtzorg op route • Technologisch team: Specifieke medisch technische handelingen als infuuszorg en thuisdialyse • Gespecialiseerde verpleegkundige zorg • Palliatieve zorg: Begeleiding en ondersteuning bij een ongeneeslijke ziekte • Casemanagement bij dementie: Persoonlijke begeleiding voor mensen met dementie en beginnende geheugen problematiek. • Begeleiding thuis: Om weer grip te krijgen op het dagelijkse leven • Intramurale zorg: Woonzorg centra • Personenalarmering • Gezondheidsvoorlichting en preventie • Uitleen van hulpmiddelen • Ledenservice

10-11-14 11:54

SeniorenOverijssel

KWARTAALKRANT VOOR EN DOOR SENIOREN VANAF 50 JAAR

PUZZEL Doe mee! En win een boek 'Roots in Twente'

^ ,Kh ZͲ D Ed >

, Z&^d

Ks Z <d t/E< >Ͳ ^dZ d

s Z

Z / ^d/: Ͳ s Z<KZd/E'

Z DKE/

' d < E s Z, >

> KZ Ed > E /E /!

:hZ<

d E d/: s E ; &<͘Ϳ

&' > &

t/:

> s E^Ͳ >h ,d

EsKh /'

Dh / <EKKd

sKKZ: Z

s Z Z EͲ /E'^Z ^d

D/^ , d/d >

>sKZ E^ 'K ^ / E^d

K & E E

De oplossing voor deze puzzel kunt u voor 31 januari 2014 sturen naar Geen Blad voor de Mond, postbus 652, 7500 AR Enschede, onder vermelding van ‘oplossing puzzel'. Of u kunt uw oplossing mailen naar: b.ekkelboom@geenbladvoordemond.nl

KE ^WZ <Ͳ Z

s Ed

Et /'

^ > Z/ > s E s/^

WZKs/E / > hdKD Z< K>> ' ; &<͘Ϳ Wh<< >

> E /E &Z/<

Onder de goede oplossingen wordt het boek 'Roots in Twente' verloot.

Z ' & tKKE> ' D E^

E/' <> /E'^dh<

Puzzelaar gefeliciteerd!

^d /E &>KZ/

Wij hebben op de vorige puzzel veel oplossingen ontvangen. De goede oplossing was 'herfststorm'. Uit alle goede inzendingen is de heer Sloot uit Zwolle geloot als winnaar van het 'Roots in Twente' boek. Van harte gefeliciteerd!

t >W EͲ > / ^d Z

> s E d EE/^W Zd/:

s> <d D d

W Z

^dZ/: W Z< t d Z /E &Z/ ^> E

^ E/KZ

KE < E ;> d/:EͿ

^ /

, d Ed > W > E

W> <:

PUZZEL Nederlandse Reisopera presenteert parel uit het operarepertoire

Première van Bizets Parelvissers in Enschede Op vrijdag 23 januari a.s. vindt de première plaats van De Parelvissers, de bekende opera van George Bizet. De Nederlandse Reisopera heeft de Amerikaanse regisseur Timothy Nelson hiervoor naar Enschede gehaald. Hij tekent voor een vernieuwende regie van deze operaklassieker. Wie kent het bekende duet ‘Au fond du temple Saint’ niet? De Parelvissers is een verhaal over liefde en de bijzondere vriendschap tussen drie mensen. De Sri Lankeese parelvissers Nadir en Zurga waren beide ooit verliefd op Leïla. Zij komt op een dag als de nieuwe tempeldienares terug in het dorp. De hogepriester Nourabad verbiedt Leïla echter ieder menselijk contact op straffe van de dood. Nadir zoekt haar toch op waardoor Zurga in een lastige situatie terechtkomt. Hij weet hen echter te bevrijden maar wordt zelf door woedende dorpelingen de dood in gejaagd. De rol van Leïla wordt vertolkt door de Sri

relvissers. Ik besloot Bizets Parelvissers, oftewel Les pêcheurs de perles, op ons repertoire te zetten nadat ik haar had gehoord. Ze is geknipt voor de rol die ze in een kleine productie al eens had gezongen.” Jayasinghe is afkomstig uit Sri Lanka, het land waar De Parelvissers zich afspeelt en woont momenteel in Londen.

Lankeese opkomende ster Kishani Jayasinghe. Directeur Nicolas Mansﬁeld: “Toen ik Kishani

Jayasinghe voor het eerst tijdens een auditie zag en hoorde zingen dacht ik direct: zij hoort in De Pa-

Driehoeksverhouding De cast en het artistieke team van De Parelvissers bestaan vooral uit jonge talenten. Mansﬁeld: “Timothy Nelson hebben we bij de Reisopera eerder aan het werk gezien in The Lighthouse, een productie voor het Grachtenfestival. Hij leek mij de aangewezen regisseur om de complexe driehoeksverhouding in deze opera uit te diepen. Nadir en Zurga, de twee gezworen vrienden in het verhaal, worden gezongen door jonge zangers die aan de vooravond van hun internationale carrière staan. Arman Ísleker, die de rol van de hogepriester Nourabad vertolkt, maakt deel uit van het Zangersensemble van de Reisopera.

De jonge decorontwerper Wikke van Houwelingen maakt met deze productie zijn ontwerpdebuut bij de Nederlandse Reisopera. Ook voor de choreograﬁe, die een belangrijke plaats in deze productie inneemt, tekent een jong talent, Jitti Chompee, afkomstig uit Bangkok.” Operaparel Het Noord Nederlands Orkest, dat vorig seizoen bij de Reisopera een schitterend aandeel in Tristan en Isolde verzorgde, staat dit keer onder leiding van Benjamin Levy, een Franse dirigent die al vaker bij dit orkest te gast was. Mansﬁeld: “Het leek mij een goede gedachte om deze operaparel nu weer eens in de spotlights te zetten.” ■

De Parelvissers is uitermate geschikt als kerstcadeau! 23 & 25 januari 2014 in het Wilminktheater in Enschede. Ook te zien in o.a. Zwolle, Deventer en Arnhem. Speellijst: reisopera.nl.

SeniorenOverijssel

Column

Zomertijd, wintertijd, kersttijd Wat hebben we deze zomer toch heerlijk kunnen genieten van de vele uren zon. Mensen vrolijk en blij. De heldere lach van een kind in het sprankelende water. Abrupt de klok een uur terug. Weg mooie zomer, weg daar waar ik zo van hou. Herfst verkleurd nu langzaam alle bomen. De bedsokken weer aan. Het dekbed over mij heen getrokken. Dromen en dromen, de dromen van bedrog. Maar als ik wakker wordt dan weet ik toch. Dat de Kersttijd de tijd is voor, Bezinning, overdenking, vergeving, omarming, bemoediging, aanvaarding. Het oude jaar gaat voorbij en het nieuwe jaar komt. Het geeft ons opnieuw weer, een heel jaar tijd voor, Bezinning, overdenking, vergeving, omarming, bemoediging en aanvaarding. Doe er wat mee! ■ Door Kaartje Knip.

KWARTAALKRANT VOOR EN DOOR SENIOREN VANAF 50 JAAR

OVV start onderzoek naar koolmonoxide De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) is een onderzoek gestart naar koolmonoxidevergiftiging door problemen met cv-ketels. Volgens Uneto-VNI gaat het vaak mis doordat het onderhoud gedaan wordt door ‘beunhazen’. Jaarlijks vallen er meer dan honderd gewonden en tien doden door koolmonoxidevergiftiging. Dat blijkt uit onderzoek van het EO-televisieprogramma ‘Dit is de Dag’. De OVV signaleert een toename van het aantal slachtoffers, laat een woordvoerder weten. “Wij willen weten hoe dat komt. Hoe het onderzoek precies in zijn werk

gaat, daar doet de raad geen uitspraak over. Cv-ketel Vorig jaar werden voor het eerst meer mensen opgenomen in het ziekenhuis met een koolmonoxidevergiftiging door een slecht werkende cv-ketel dan door een open geiser. Het gaat om 83 mensen, tegenover dertig slachtoffers van een geiserprobleem. Eén persoon overleed aan de vergiftiging. De verwachting was juist dat het aantal koolmonoxideslachtoffers door de komst van gesloten systemen zou afnemen. Uneto-VNI-voorzitter Titia Siertsema is niet verbaasd over het toenemende aantal slacht-

offers. “Veel mensen vergeten dat zij echt zelf moeten zorgen dat er iemand komt om de cv-ketel te onderhouden.” Als er wel iemand komt voor het onderhoud, is het dikwijls een vakman met weinig verstand van zaken. “Wij zien dat er nog te vaak beunhazen worden ingeschakeld.” Vestigingswet afgeschaft Sinds in 2007 de Vestigingswet voor bedrijven is afgeschaft, hoeven installatiebedrijven niet aan bekwaamheidseisen te voldoen om een onderneming te beginnen. “Daardoor is het aantal onbekwame installateurs toegenomen,” zegt Siertsema. Zij benadrukt dat

installatiebedrijven voordat zij lid worden van Uneto-VNI worden gecontroleerd. De voorzitter verwacht dat uit het onderzoek van de onderzoeksraad zal blijken dat het vooral door beunhazen onderhouden cv-ketels zijn, waarbij het misgaat. De branchevereniging pleit er al langer voor dat onderhoud van cv-ketels verplicht wordt. “Het zou natuurlijk helemaal mooi zijn als onderhoud alleen door erkende installateurs gedaan mag worden,” zegt Siertsema. In België en Duits land is dat al het geval. OVV verwacht het onderzoek in de loop van volgend jaar af te ronden. ■ Bron: www.cobouw.nl

Hoe maakt u uw woning veilig tegen inbrekers? De donkere wintermaanden staan voor de deur. Vaak een gezellige periode zo rond de feestdagen. Maar ook een tijd waarin traditiegetrouw de meeste inbraken worden gepleegd. Aan onverlichte woningen zien inbrekers 's avonds dat bewoners niet thuis zijn. Goed afsluiten? Sleutel omdraaien! De beste sloten helpen niet als u ze niet gebruikt of als u tegelijkertijd een raam open laat staan. Draai uw deuren en ramen dus echt op slot. En laat daarbij de sleutel niet in het slot zitten. Niet thuis? Licht aan! Het is belangrijk om uw woning er uit te laten zien alsof u thuis bent. Laat binnen lampen branden als u 's avonds niet thuis bent. U kunt dat regelen met tijdklokken. Denk ook aan de bovenverdieping! Hiermee zet u gelegenheidsinbrekers op het verkeerde been. Gebruik ook de aanwezige buitenverlichting. Bijvoorbeeld een lamp met schemerschakelaar die

automatisch aangaat zodra het donker wordt. Kijk goed voor u open doet! De meeste mensen hebben goede

bedoelingen, maar het is altijd verstandig om voorzichtig te zijn als er een onbekende voor de deur staat. Het komt voor dat personen proberen binnen te komen met

een smoes. Doe dus nooit zomaar open voor onbekenden. Gebruik een raam, deurspion, intercom of kierstandhouder om te kijken wie er voor de deur staat. ■

Annemarie Jorritsma vertelt over de aanpak van woninginbraken

Ontneem dieven de gelegenheid Annemarie Jorritsma kan het als bestuurlijk trekker Woninginbraak niet genoeg benadrukken. Het voorkomen van een woninginbraak heeft u als bewoners voor een groot deel zelf in de hand. “Een inbraak valt natuurlijk nooit helemaal uit te sluiten. Maar hoe moeilijker u het de inbreker maakt, hoe meer hij zal twijfelen om een poging te wagen.” Woninginbraken raken ons allemaal, iedere inwoner van Nederland kan zich er iets bij voorstellen. Jorritsma is, naast burgemeester, de landelijk bestuurlijk trekker Woninginbraak. In deze functie probeert zij het voorkomen van deze vorm van criminaliteit zoveel mogelijk onder de aandacht te brengen. Zelf is Jorritsma nog nooit geconfron14

gebroken en dan blijkt de impact enorm. Iemand is in jouw domein geweest, dat tast je veiligheidsgevoel aan.”

Annemarie Jorritsma.

teerd met een daadwerkelijke inbraak. “Wel met een poging daartoe en dat was al vervelend genoeg. Bij een van mijn wethouders is wel in-

Gelegenheidsinbrekers “Het gezegde ‘de gelegenheid maakt de dief’ is in deze tijd nog steeds van toepassing,” vertelt de oud-minister. “Het gros van de woninginbraken wordt gepleegd door gelegenheidsinbrekers. Dat zijn inbrekers die uit zijn op gemak, zo min mogelijk risico’s en snel succes. Een inbreker heeft weinig tijd nodig om zijn slag te slaan. Sluit daarom altijd alle deuren en ramen. Ook al gaat u maar heel even naar boven, boodschappen doen of naar de buren.” Behalve goed hang- en sluitwerk en eventueel een alarmsysteem, vormt de omgeving een belangrijke factor bij het voorko-

men van een woninginbraak. “Een inbreker wil immers niet dat buren of voorbijgangers hem aan het werk zien. Hoge struiken of bomen rond de woning vergroten daarom de kans op inbraak.” Heterdaad Niet alleen bij het voorkomen van inbraken, maar ook bij de opsporing spelen burgers een belangrijke rol. “In een groot aantal gemeenten zijn buurtpreventieteams actief. Die teams bestaan uit actieve buurtbewoners die zich vrijwillig inzetten om tot een veiliger buurt te komen. Een ander voorbeeld is Burgernet. In het geval van een inbraak krijgen Burgernetdeelnemers een oproep via hun (mobiele) telefoon met het verzoek uit te kijken naar een persoon of voertuig. Jorritsma is zelf erg enthousiast over de preventieve

maatregel Waaks. “Die is gericht op hondenbezitters die bij het uitlaten hun ogen en oren open houden. Wanneer de hondenbezitters iets verdachts signaleren, kunnen ze dat direct aan de politie doorgeven. Snel alarm slaan, maakt de kans om inbrekers te pakken aanzienlijk groter. En dat is hard nodig, want het oplossingspercentage van woninginbraken is momenteel nog veel te laag.” Oproep Annemarie Jorritsma Annemarie Jorritsma roept lezers die goede tips hebben om het inbrekers moeilijk te maken op, om deze in te sturen. Dit kan via www. politiekeurmerk.nl/wintercampagne. Op deze website staan diverse voorzorgmaatregelen beschreven. Aanvullingen zijn van harte welkom! ■

SeniorenOverijssel

KWARTAALKRANT VOOR EN DOOR SENIOREN VANAF 50 JAAR

Achter ieder overlijden schuilt een verhaal

“Maar moeder was toch goed verzekerd?” Bij een overlijden streef je er als uitvaartverzorger n atuurlijk altijd naar om samen met de nabestaanden het overlijden van hun dierbare op een professionele, liefdevolle manier vorm te geven. Er schuilt een verhaal achter elk o verlijden, elk mens is anders en d aarmee de uitvaart ook. Dit is zo’n persoonlijk verhaal. Het gebeurt nog wel eens dat ik met nabestaanden de uitvaart bespreek en dat ze niet beter weten dan dat hun dierbare een kostendekkende verzekering heeft voor de uitvaart. Tijdens het gesprek k omen we er dan met elkaar achter dat er wel sprake is van een verzekering, maar bij lange na niet kostendekkend. Zo ook deze keer. De kinderen van mevrouw Ter Velde vertellen me dat hun moeder niet graag sprak over haar uitvaart. Ze was goed v erzekerd en dat was het belangrijkst. Haar oude polissen, al die jaren keurig opgeborgen in haar dressoir, lagen nu op tafel. De

kinderen schrikken als ik ze samen met hen doorneem, het verzekerde bedrag is niet voldoende. Helaas staan we hier bij leven liever niet bij stil. Dat komt later Waar het zo vanzelfsprekend is om allerlei verzekeringen regelmatig bij te stellen, zo vanzelfsprekend lijkt het om over de uitvaart verzekering liever niet na te d enken. ‘Dat komt nog wel een keer. Later.’ Het bespreken van een uitvaart is al een emotionele gebeurtenis. Als dan blijkt dat de verzekering niet kostendekkend is en er verder geen b edrag is gereserveerd brengt dit extra emoties maar vaak ook boosheid met zich mee. Maar dan is het wel te laat. Schuldig gevoel De kinderen van mevrouw Ter Velde voelen zich schuldig. Ze hadden het zich zo anders voor gesteld. “Onze moeder verdient een mooie uitvaart” hoor ik ze zeggen. Ik ben het helemaal met

Laat uw naasten goed achter: maak een keuze Als u komt te overlijden, beïnvloedt dit de financiële situatie van uw naasten. Ze erven uw nalatenschap en mogelijk veranderen de inkomsten en uitgaven. Goed om te weten welke keuze u heeft. Alle bezittingen en schulden die u nalaat vormen samen uw nalatenschap. Denk aan uw eventuele huis, hypotheek, auto, banken spaartegoeden en bijvoorbeeld een persoonlijke lening. Is uw totale schuld groter dan uw vermogen? Dan kunnen uw erfgenamen ervoor kiezen de erfenis niet te aanvaarden of beneficiair (onder voorbehoud) te aanvaarden.

vriend. De verdeling van uw nalatenschap kunt u zelf regelen met een testament. Daarin kunt u ook iemand aanwijzen die de erfenis afwikkelt, een zogenaamde executeur. Alvast schenken Heeft u eigen vermogen? Dan kan het gunstig zijn om nu alvast een gedeelte te schenken. Tot 1 januari 2015 kan dit nog belastingvrij tot € 100.000.

Geen testament Als er geen testament is, bepaalt de wet wie uw erfgenamen zijn. Dit zijn in eerste instantie uw eventuele echtgenoot of geregistreerd partner en kinderen.

De eigen woning Als u samenwoont in een eigen woning, dan wilt u zeker weten dat uw naasten daar ook na uw o verlijden kunnen blijven wonen. Belangrijke vragen hierbij zijn: • Wie erft de woning? • Wie mag er in het huis wonen? • Kunnen uw naasten de hypotheek blijven betalen? • Huis en hypotheek

Wel een testament Het kan wenselijk zijn om af te wijken van de wettelijke verdeling. Bijvoorbeeld als u samenwoont, als er een nieuwe partner en mogelijk stiefkinderen in het spel zijn, of als u wilt schenken aan een goed doel of een goede

De huurwoning Woont u samen met een niet-geregistreerd partner of kinderen? Dan hebben zij na uw overlijden geen recht om in de huurwoning te blijven. Zorg daarom dat zij als medehuurder zijn opgenomen in het huurcontract. ■

ze eens maar weet gelukkig dat een mooi en waardig afscheid lang niet altijd heeft te maken met de k osten ervan. Na het bespreken van de uitvaart maak ik alle papieren in orde en rij met het dossier en een kostenbegroting terug naar de kinderen. Door deze transparante werkwijze nauwkeurig te volgen, houden we ons aan het gestelde keurmerk voor uitvaartzorg en weten de kinderen precies waar ze, ook voor wat betreft het financiële plaatje, aan toe zijn. Mooi afscheid De afscheidsplechtigheid is een mooi en waardig afscheid van hun moeder. De prachtige m uziek die ze met zorg hebben u itgekozen wordt gespeeld en de lieve woorden worden gesproken. In plaats van een uitgebreide koffietafel staan moeders lievelingskoekjes op tafel. De dochter geeft me een knipoog en fluistert: “Dít past bij mama, het is zoveel p ersoonlijker en w armer dan van die chique broodjes. En minstens zo lekker...” ■

Henny Goldebeld van Yarden vertelt over een bijzonder afscheid.

Nieuwe vogelsoorten in De Wieden Kluut, bontbekplevier, zwartkopmeeuw en kleine mantelmeeuw zijn nieuwe vogelsoorten in De Wieden. Dat blijkt uit de vogel tellingen waarvoor vrijwilligers van Natuurmonumenten het afgelopen jaar wekelijks op pad gingen. Zij zagen of hoorden ook dertien soorten die er bij tellingen in 2008 niet waren. Elk jaar nemen dertig vrijwilligers een zesde deel van De Wieden onder de loep. Na zes jaar is dan het hele gebied doorlopen en is het trekken van conclusies mogelijk. De tellingen leveren veel waardevolle informatie op. “Onze vrijwilligers namen 3.700 broedparen van 95 verschillende vogelsoorten waar. Dat toont de grote rijkdom van De W ieden aan”, zegt Claessens. “Ook zien we aan de hand van deze gegevens of onze beheermaatregelen werken. Zo realiseren wij b ijvoorbeeld op meerdere plekken vernatting voor moerasvogels. Dan is het goed om te constateren dat dit jaar opvallend veel roerdompen zijn waargenomen.” Schommelingen Niet altijd is goed te analyseren waarom het goed of minder gaat met een vogelsoort. Natuur is natuur,” noemt Claessens dat. “Voor de zwarte sterns is het bijvoorbeeld een droevig jaar met 108 broedparen en 116 jongen. In 2013 was dat nog bijna het dubbele. We vermoeden dat het slechte weer met veel slagregens in juni en juli daarmee te maken heeft, maar

zeker is dat niet. De populatie laat altijd schommelingen zien.” De vogelsoort die dit jaar het meest is gezien is de kokmeeuw. Daarvan waren er maar liefst 2.200 op het eiland in de Beulakerwijde. Ook de aalscholver (487) en de huiszwaluw (418) komen veel voor. Hulde aan vogeltellers Claessens is onder de indruk van

het werk van de vrijwilligers. “Die staan een half jaar lang één keer per week voor dag en dauw op om hun gebied te analyseren. En als het die dag regent of te hard waait, herhaalt dat ritueel zich de volgende dag. Dit is echt een enorm karwei en sommige vrijwilligers helpen ons al twintig jaar!” ■ Bron: www.natuurmonumenten.nl 15

colleges lezingen

ZorgThuis AriënsZorgpalet

www.U3L.nl filosofie

geschiedenis/ archeologie kunst en cultuur mens en maatschappij

, s i u h T g r o Z ! j i b t h c i d d altij

Deventer

natuurwetenschappen

Enschede

taal en letteren

Kampen Lochem

www.arienszorgpalet.nl zorgthuis@arienszorgpalet.nl 053 - 482 66 88

theologie en religies

Hengelo

Informatie en aanmelden: www.U3L.nl

Goethe

Zutphen Zwolle

Šostakovič

www.triviummeulenbeltzorg.nl

“Ik wil straks weer kunnen autorijden”

Revalideren bij TMZ Samen voor het beste resultaat! • Een intensieve, persoonlijke en doelmatige behandeling • Wij stellen de revalidatiedoelen samen met u en uw familie op • Ruime eenpersoonskamers met veel privacy

“Ik krijg weer vertrouwen in mijn eigen lichaam”

• U kunt vertrouwen op ons team van specialisten • Moderne oefenruimtes met innovatieve apparatuur

Revalideren in Almelo of Hengelo TMZ heeft moderne revalidatieafdelingen in Het Borsthuis (Hengelo) en Het Meulenbelt (Almelo). Voor meer informatie kunt u ons bellen via het telefoonnummer 0900 - 2 453 453.

Samen voor persoonlijke zorg

Vitaal | Ondernemend | Coöperatief

SeniorenOverijssel

KWARTAALKRANT VOOR EN DOOR SENIOREN VANAF 50 JAAR

Klachten door bestraling worden sterk verminderd of zelfs weggenomen

Ervaringen met hyperbare zuurstoftherapie Het behandelen met hyperbare zuurstoftherapie werpt zeker zijn vruchten af. Maar zoals u, in het artikel op pagina 10 heeft kunnen lezen is het een intensieve behandeling. Hoe ervaren patiënten de behandeling en wat voor effect heeft het gehad op hun klachten? In het najaar van 2011 meldt Victorine Egelmeers (40) zich bij haar radiotherapeut. In het jaar ervoor is ze behandeld wegens borstkanker. Ze heeft een borstsparende operatie ondergaan, gevolgd door bestraling en chemotherapie. “Na mijn behandelingen bleef ik pijn houden, slechte beweeglijkheid van mijn arm, vocht in mijn borst en oedeem. Toen andere behandelingen zoals pijnstillers, antibiotica en massages niet bleken te helpen, verwees mijn radiotherapeut mij door voor hyperbare zuurstoftherapie. Korte tijd later meldde ik mij bij het Instituut voor Hyperbare Geneeskunde voor een intakegesprek met één van de artsen. Toen bleek dat ik in aanmerking kwam voor behandeling heeft de verpleegkundige mij verder geïnformeerd over de behandeling.” Ook Victorine herinnert zich haar veertig sessies goed (gemiddeld zijn dit er dertig). “Met een tiental mensen namen we vijf ochtenden in de week plaats in de cabine, ieder had zijn eigen verhaal. De één had een niet-genezende dia-

Waarbij het ademen via het masker in de hyperbare kamer snel wende. Ook vond de heer de Vos het prettig om met andere patiënten in de kamer te zitten. “Opvallend vond ik de positieve houding en hulpvaardigheid in mijn groep. Ook de reacties van de buitenwereld waren vaak een gespreksonderwerp waar we veel plezier om hadden. Want er zijn maar weinig mensen die hyperbare zuurstoftherapie kennen. Dit zorgde ook voor een onderlinge band.” In zijn groep vond men het spijtig als er iemand met de behandeling klaar was.

betische voetwond, een ander een hardnekkige botinfectie. Verder waren er een aantal mensen zoals ik die te maken hadden met late bestralingsschade. Tijdens de sessie ontspannen de meeste mensen zich met muziek, een filmpje kijken of een boek. In al die weken met elkaar ontstaat er wel een onderlinge band. Met één man heb ik nog af en toe contact.” Victorine Egelmeers blikt tevreden terug op de behandeling. “De klachten in en rondom mijn borst zijn helemaal verdwenen. Nog altijd is er vocht in mijn rechterarm aanwezig en volg ik oedeemtherapie om dat weg te masseren. Maar dankzij de HBO-behandeling kan ik mij weer

Kerstmusical voor de hele familie

Na de enthousiaste reacties vorig jaar is familiemusical Geef mij m’n stal terug! (6+) terug in het Wilminktheater. Komisch en ontroerend; het ideale familie-uitje tijdens de kerstdagen. Geef mij m’n stal terug! vertelt het verhaal van de geboorte van het kerstkind, gezien door de ogen van de dieren in de stal. Niemand heeft de nukkige Os en de bijdehante Ezel ooit gevraagd naar hún versie van wat er die nacht 2000 jaar geleden gebeurde. En dat, terwijl veel komische en ontroerende details de andere evangelisten zijn ontgaan. Os en Ezel grijpen de gelegenheid aan om hun 'passie’ voor het voetlicht te brengen. Een

kolderieke én trouwe versie van het mooiste kerstverhaal ter wereld, over vriendschap en opofferingsgezindheid. Met niet alleen professionele acteurs, maar ook basisschoolleerlingen uit Enschede en omgeving op het toneel. Kertstfestival Woar geet ’t opan met Kesmis is het kerstfestival van Enschede. Op verschillende locaties in de binnenstad zijn concerten, theatervoorstellingen en livemuziek; allemaal in het teken van kerst. Geef mij m’n stal terug is te zien op vrijdag 26 december om 14.30 uuur en om 19.00 uur in het Wilminktheater in Enschede. ■

goed omdraaien in bed, pijnvrij slapen en werd het harde weefsel in mijn borst soepeler.” Sociale impact Wat voor sociale impact late bestralingsklachten kunnen hebben op iemands leven blijkt uit het verhaal van de heer de Vos (64). De heer de Vos is behandeld met hyperbare zuurstoftherapie voor late bestralingsklachten als gevolg van bestraling bij prostaatkanker. De ongemakken die hij ondervond zijn incontinentie van de ontlasting, veel last van diarree en regelmatig bloed en slijm in de ontlasting. Het gevolg was een beperking in de bewegingsvrijheid

en dus ook in het sociale leven. De heer de Vos zegt hierover het volgende: “Er was altijd creativiteit vereist bijvoorbeeld bij het uitlaten van de hond of wanneer ik de stad inging. Ik moest goed op de hoogte zijn van de aanwezige toiletten. Mijn behandelend arts heeft eerst andere behandelingen geprobeerd, helaas zonder resultaat. De radiotherapeut heeft toen de optie van hyperbare zuurstoftherapie aan mij voorgelegd. En daar ben ik achteraf ontzettend blij mee.” Positieve houding Uiteindelijk heeft de heer de Vos veertig behandelingen met hyperbare zuurstoftherapie gehad.

Resultaat Wat is het uiteindelijke resultaat? “De klachten zijn niet helemaal verdwenen, maar wel sterk verminderd. Na de behandeling ben ik me vrijer gaan voelen om ergens heen te gaan, zonder me zorgen te hoeven maken. Het lijkt soms een lange weg, maar het is de moeite waard!” Open dag Op donderdag 22 januari is er een open dag bij het Instituut voor Hyperbare Geneeskunde van 16.00 tot 20.00 uur op de vestigingen in Hoogeveen en Arnhem. Alle belangstellenden zijn hier van harte welkom. Meer informatie over het Instituut voor Hyperbare Geneeskunde en open dagen kunt u vinden op www.ivhg.nl. ■

Winnaars Overijsselse vrijwilligersprijs 2014 Ton Groot Beumer uit Raalte en Bathmen Spant de Kroon in Bathmen zijn de winnaars van de Overijsselse vrijwilligersprijs 2014. Uit handen van gedeputeerde Bert Boerman ontvingen zij op 7 november tijdens de feestelijke uitreiking in Zwolle een waarderingscheque van 1.000 euro. De Overijsselse vrijwilligersprijs is een initiatief van de provincie Overijssel en is dit jaar voor de zestiende keer uitgereikt. De organisatie is in handen van Arcon. De jury was unaniem over de keuze van de twee winnaars. De Vrijwilliger van het jaar, Ton Groot Beumer, is een echt organisatiedier. Hij weet enorm veel te bewerkstelligen voor Raalte én de Sallandse gemeenschap. De jury roemt zijn ondernemendheid en inzet met verschillende doelgroepen. Hij weet ondernemingszin en recreëren met elkaar te combineren. Hij geniet als anderen genieten! “Bathmen spant de kroon” in Bathmen heeft de titel Vrijwilligersorganisatie 2014 verdiend. Historische bewustwording en drama-achtige uitdagingen werden een middel om elkaar te ontmoeten en de gemeenschap op de kaart te zetten.

Het uiteindelijke resultaat werd het verbinden van het hele dorp door plezier te maken. De jury waardeert dat door dit evenement de inwoners van Bathmen elkaar nu op een andere wijze kennen. Dit zal effect hebben op het vergroten van de leefbaarheid van het dorp en de nieuwe contacten. Ook de opgedane ervaring zal een bron zijn voor nieuwe activiteiten. Een evenement dat voor nieuwe potentie zorgde! Tweede en derde plaats Tweede plaatsen waren er voor Ria Eskens de Swart uit Deventer en Speeltuin Akelei in Kampen. De derde plaats is toegekend aan Her-

mine Banis uit Hengelo en Kunstmoment Diepenheim. Onzichtbare hulp Met de Overijsselse vrijwilligersprijs willen de Provincie Overijssel en de organisatoren hun grote waardering uiten voor de – vaak onzichtbare – inzet van al die duizenden Overijsselse vrijwilligers. Meer dan een kwart van de inwoners in Overijssel is namelijk actief als vrijwilliger. Gezamenlijk zetten zij zich voor meer dan 1,25 miljoen uur per week in. Deze vrijwillige inzet levert een belangrijke bijdrage aan de leefbaarheid en (sociale) samenhang in de Overijsselse samenleving. ■ 17

Een goed helpt

verder De meest complete thuiszorg in Enschede, Haaksbergen en Berkelland

Bij Livio kunt u met elke zorgvraag terecht, ook als het gaat om complexe zorg. Met onze 800 thuiszorgspecialisten staan wij altijd voor u klaar, dag en nacht. Waarbij we rekening houden met uw persoonlijke wensen. Dát noemen wij thuis met Livio.

de KLANT centraal

Als ervaren uitvaartverzorger in Noord Nederland weten wij dat een betekenisvolle manier van afscheid nemen helpt bij het rouwproces. Daarom ondersteunen en inspireren wij u bij het organiseren van een begrafenis of crematie. U kunt ons bellen op 088 927 37 20. Yarden Uitvaartzorg. Wilt u een overlijden melden? Bel dan 0800 8192 (24 uur per dag). www.yarden.nl Ook indien u niet of elders bent verzekerd.

Achter al onze klanten schuilen veel verhalen en herinneringen. Dit maakt tot wie ze zijn. We luisteren naar hun verhaal en leren ze kennen. Hieronder het verhaal van één van hen:

Hoe raar kan het lopen? Door de buurman ooit gevraagd om te fluiten, belandde ik

als scheidsrechter in het betaalde voetbal. Ik

stond niet bekend om het strooien met kaarten. ‘Maak het samen leuk op het veld’ is mijn motto! ...

Scheidsrechter Wellinga 0900-9200 www.livio.nl

Betrokken zorg, zoals u dat wilt. Vertrouwd, direct, 24 uur per dag. Mr. Zigher ter Steghestraat 9, 8331 KG Steenwijk T (0521) 53 99 99 E info@zorggroep-onl.nl www.zorggroep-onl.nl

Word ook lid van onze ledenvereniging via T (0521) 53 98 93

SeniorenOverijssel

KWARTAALKRANT VOOR EN DOOR SENIOREN VANAF 50 JAAR

Meeste 100-plussers in Deventer

Op 1 januari woonden er in Deventer veruit de meeste mensen van 100 jaar en ouder van heel Overijssel: 23 maar liefst. Dat blijkt uit cijfers van het CBS. Op 1 januari 2014 telde heel Nederland 2.093 inwoners van 100 jaar of ouder, ruim twee keer zoveel als op 1 januari 2000. Tot 2025 is opnieuw een verdubbeling van het aantal 100-plussers te verwachten. In Overijssel woonden er op 1 januari 114 100-plussers in Overijssel. Veruit de meesten van hen dus in Deventer, Enschede staat op plek 2 met 19 100-plussers. Relatief gezien doet Overijssel het overigens niet heel goed. Per 10.000 inwoners is er in Overijssel 1 100-plusser. Landelijk is dat 1,2 en in Zeeland zelfs 2,4. Deventer staat landelijk op de 46e plek met 2,3 100-plussers per 10.000 inwoners. Op plek 2 in Overijssel staat dan Tubbergen met 1,9 en op plek 3 Staphorst met 1,8. ■ Bron: www.rtvoost.nl

Tips voor online zelfverdediging Veel mensen delen nog altijd hun bankpas met familie of vrienden. Dit lijkt misschien een onschuldige handeling, maar wanneer u uw bankpas weggeeft aan anderen weet u nooit wat er precies allemaal mee gebeurt.

op een link te klikken. Vervolgens vragen ze persoonlijke gegevens. Maar uw bank zal u nooit per e-mail om inloggegevens, bankrekeningnummer of pincode vragen! Ga dus nooit in op deze nepmails.

Het blijft belangrijk mensen bewust te maken van de gevaren van fraude via internetbankieren en wat ze ertegen kunnen doen. De online veiligheidsinstructeur uit de tv-spot van de Nederlandse Banken geeft in enkele korte filmpjes uitleg over de geheimen van online zelfverdediging. ‘Hang op, klik weg en bel uw bank!’ In dit artikel vindt u nog meer tips.

Tip 3: Wil iemand uw pinpas lenen? Meld het! Het is belangrijk dat u het meldt aan de politie als u benaderd bent voor het uitlenen van uw pas of pincode. Zo wordt de kans kleiner dat criminelen geldezels kunnen vinden. En u helpt de politie om criminele netwerken op te rollen. ■

Tip 1: Leen nooit uw pinpas en pincode uit Het is eigenlijk heel simpel: uw pas en pincode zijn van u alleen. U bent er verantwoordelijk voor. Daarom bent u strafbaar als u ze uitleent voor criminele activiteiten. Gewoon nooit uitlenen dus. Zelfs niet aan iemand die u goed kent.

Tip 2: Reageer niet op e-mails van (zogenaamde) banken Criminelen zoeken ook via via e-mail, of een bericht via Facebook of andere social media naar geldezels. Ze doen soms alsof ze een bank zijn. In zo’n bericht wordt gevraagd om uw account of rekening te laten controleren, door

Bron: www.pasopjepas.nl

Meer belasting betalen Ouderen in de AOW-leeftijd gaan in 2016 meer belasting betalen, omdat de ouderenkorting wordt verminderd met in totaal 195 miljoen euro. De korting wordt helemaal afgeschaft voor ouderen met een vermogen. Dat moet in totaal 190 miljoen euro gaan opleveren. Daarnaast zal de zorgpremie met 1% verhoogd worden voor mensen zonder werkgever. Deze maatregel treft vooral gepensioneerden. Ook ZZP’ers worden getroffen, maar voor hen is ter compensatie een bedrag van 110 miljoen euro beschikbaar gesteld. Het kabinet was van plan om een huishoudtoeslag in te voeren, een toeslag die alle andere toeslagen zou samenvatten per gezin. Dat bleek echter te ingewikkeld en

daarom is dat plan geschrapt. Het kabinet moet nu nog een financieel gat van ruim 600 miljoen dekken. Daarom zijn de extra maatregelen ingevoerd, die vooral ouderen treffen. Ouderenorganisatie ANBO vindt het ‘schandalig’ dat ouderen volgend jaar meer belasting en zorgpremie moeten betalen en vindt dat de bezuinigingen evenredig verdeeld moeten worden. “Deze ingrepen treffen wederom heel specifiek de groep gepensioneerden, een groep die de laatste jaren steeds vaker rode cijfers schrijft. Asscher weet dat en toch zullen deze mensen het komend jaar nog minder te besteden hebben. Ik vind het schandalig’’, zei ANBO-directeur Liane den Haan in een reactie. ■ Bron: www.nu.nl

Veilig douchen binnen een dag, met een douche op maat

Vakmanschap heeft een naam

Een veilige douche begint bij vakmanschap. Hoogwaardige producten en een goed advies zijn daarnaast van groot belang. Het in de Flevopolder gevestigde Zwaluw Comfort sanitair ontwikkelt zich in korte tijd als welzijnsspecialist in Nederland. Waar andere aanbieders stoppen gaat Zwaluw verder.

langs het tegelwerk het bad weg. Na verwijdering van het bad hebben wij de doelstelling om de grond zo vlak mogelijk te krijgen. Dit doen wij om uiteindelijk een douche te realiseren met een zo laag mogelijke instap. De douchebak wordt geplaatst en passend gemaakt op de maat van de oude douche of badopstelling. Het doel is dat deze naadloos aansluit op het tegelwerk en de grove ondergrond volledig is weggewerkt.

Veel mensen willen zo lang mogelijk in hun eigen huis blijven wonen. Dit begrijpen wij heel goed, want thuis voelt u zich veilig en comfortabel. Onze doelstelling is om u hierbij te helpen. Er zijn namelijk veel manieren om uw leven gemakkelijker te maken en daar hoort een gedegen advies bij. Het aanpassen van uw toilet of badkamer naar een veilige en comfortabele omgeving is onze passie. Douchen binnen één dag Met het concept ‘douchen binnen één dag’ wordt de klant voorzien van een veilige douche op maat. De oude douche- of badopstelling

wordt binnen één dag verwijderd en de veilige douchesituatie wordt binnen deze zelfde dag gecreëerd.

Te hoge instap Voor veel mensen is de hoge instap bij het bad een irritatiepunt. Om

dit irritatiepunt weg te nemen, kunnen wij de badkuip vakkundig verwijderen. Wij snijden netjes

Doucheklaar De wanden worden vakkundig ingemeten en passend aangesloten op de wand. Aan de onderzijde sluiten deze naadloos aan op de douchebak. Rondom worden deze met een subtiele kitrand gekit om 100% % waterdichtheid te kunnen garanderen. De glaswanden en accessoires worden geplaatst om de douche binnen één dag in gebruik te kunnen nemen. Bij iedere levering zullen de monteurs de douche stofvrij en doucheklaar afleveren. ■ 19

Uw oude opstelling is geld waard! €750,-

Tot 31 december kunt u proﬁteren van onze spectaculaire actie. Zwaluw comfortsanitair biedt maximaal €750,korting bij inruil van uw oude badkuip of doucheopstelling.

VEILIG

ONVEILIG Zwaluw COMFORTSANITAIR

24 UUR Veilig en comfortabel douchen

Onze zekerheden

Uw huidige badkamer kan onveilig zijn. Onze Starline comfortdouche voldoet aan alle veiligheidscriteria. Een douchebak met lage instap vanaf slechts 3,5cm en anti slip proﬁel, opklapbaar comfortzitje en muurbeugels voor extra houvast. Veilig en comfortabel douchen zonder ingrijpende verbouwing. Vervang uw oude badkuip of doucheopstelling binnen 1 dag.

Eigen montage

Landelijke dekking

0800 0200 962

WWW.VEILIGDOUCHEN.NL

Thuisadvies

Naam Adres Postcode

Plaats

Telefoon Email

SeniorenOverijssel 12-14

Gratis Brochure aanvraag Vragen? Bel ons gratis

Lage instap Ruimtelijk Anti slip Maatwerk Ondersteuning Onderhoudsarm

STUUR ZONDER POSTZEGEL NAAR ZWALUW COMFORTSANITAIR, ANTWOORDNUMMER 3035, 3860VZ, ZEEWOLDE

SeniorenOverijssel

KWARTAALKRANT VOOR EN DOOR SENIOREN VANAF 50 JAAR

Zo mooi is Twente...

Behoud de historische boerderij! De boerderijenstichting Twentse Erven is een stichting. Zij heeft als doelstelling het bevorderen van het behoud van historische boerderijen, hun interieurs, hun bijgebouwen en hun erven. Zij doet dat door het organiseren van activiteiten en projecten gericht op een brede doelgroep bestaande uit boerderijeigenaren en -bewoners, gemeenten en provincie, restauratie-architecten en -aannemers, erfgoedspecialisten, oudheidkamers en heemkundeverenigingen. Twentse Erven wil een vraagbaak zijn voor mensen die op zoek zijn naar informatie en advies over bouwkundige en historische wetenswaardigheden. Ook zal zij zich ervoor inzetten het belang van het agrarisch erfgoed als culturele en economische factor te benadrukken. Zij stelt zich op het standpunt dat het behoud van de historische boerderijen en erven van doorslaggevende betekenis is voor een leefbaar platteland. Boerderijenstichting Twentse Erven is een initiatief van een aantal in het Twents agrarisch erfgoed geïnteresseerde mensen die zich onder meer hebben laten inspireren door het landelijk georganiseerde Jaar van de Boerderij 2013. Voorbeelden

Erve De Smitterij bij Haaksbergen (foto: Henk Lammers).

van vergelijkbare en al jarenlang succesvolle boerderijenstichtingen in Overijssel zijn de Stichting Sallands Erfgoed en de Stichting Maar kels Landschap. In de IJsselvallei is de Stichting IJsselhoeven actief. In Nederland werken achttien provinciale, regionale en typegebonden boerderijenstichtingen samen in de Stichting Agrarisch Erfgoed

Vriendenerf

Vriendenerf Olst is een kleinschalig woonproject voor en door actieve 50-plussers. Het accent ligt op zelfstandig wonen in twaalf geschakelde koophuizen (in vier groepjes van drie) op een erf waar voorzieningen gedeeld zullen worden. Na het vijftigste levensjaar, is het verstandig om te bedenken hoe je de volgende levensfase in wilt gaan. Een actueel vraagstuk is bovendien hoe zo lang mogelijk zelfstandig in de eigen woning te kunnen blijven wonen. Een bijzonder bouwproject voor mensen die niet alléén oud willen worden, maar wel zelfstandig willen blijven wonen. Mensen die ook nog eens de ambitie hebben om maatregelen voor natuur en milieu een belangrijke plek te geven in hun woonomgeving. De nadruk ligt

op energiezuinig, ecologisch en duurzaam wonen. Er is een gezamenlijk landschapsbeheer van bijvoorbeeld een moestuin en een bloementuin. Maximale inspraak De leden van Vereniging Vriendenerf ontwikkelen als particulier opdrachtgever in samenspraak met architect en bouwbedrijf de plannen voor de woningen en het erf en hebben zo maximale inspraak op de indeling, installaties, materiaalkeuze etc. Duurzaamheid, gemeenschappelijkheid, zelfwerkzaamheid en zelfstandigheid zijn kernwaarden bij de ontwikkeling van de plannen. De start van de bouw staat gepland voor midden 2015. Inmiddels zijn er tien woningen gereserveerd. ■ Voor meer informatie: www.vriendenerf.nl

Nederland. Ook Twentse Erven neemt deel aan dit samenwerkingsverband. Vrijwilligers Vele handen maken licht werk. Dat is ook het idee achter Twentse Erven. Tot nu toe hebben al meer dan 320 mensen laten blijken van hun interesse voor het behoud

van de Twentse historische boerenerven. Al deze mensen zijn welkom om deel te nemen aan de activiteiten van Twentse Erven. Doelgroep Twentse Erven is er in de eerste plaats voor de boerderijeigenaren en -bewoners. Zij vormen de kern van de doelgroep, vooral omdat zij

het zijn die vaak het initiatief en het risico nemen om waardevolle boerderijen en erven een nieuwe bestemming te geven en daardoor het behoud te bevorderen. Daarnaast richt de stichting zich met haar werkzaamheden op de huidige en toekomstige bewoners van het Twentse platteland in het algemeen. De plattelandsbewoners hebben immers baat bij een cultureel rijke en leefbare woonomgeving. Zij ervaren als eersten de effecten van de afnemende zorg voor het agrarisch erfgoed. Heel belangrijk zijn de verantwoordelijke bestuurders en ambtenaren in de veertien Twentse gemeenten. Twentse Erven onderhoudt met hen nauwe contacten. Hetzelfde geldt voor erfgoedspecialisten en de vele oudheidkamers en heemkundeverenigingen. Ook professionals als architecten, bouwkundig adviseurs, aannemers, timmerbedrijven, schilders etc. horen tot de doelgroep. Gericht onderwijs zoals aangeboden door de ROC’s en praktijkopleidingsplaatsen krijgt een plek in de verschillende projecten die Twentse Erven wil gaan opzetten. En natuurlijk is iedereen die belangstelling heeft voor oude boerderijen op het Twentse platteland welkom. Kijk voor meer informatie op www.twentse-erven.nl. ■

Zorgvilla’s Twente: wanneer thuis wonen niet langer gaat Oud worden met zoveel mogelijk behoud van kwaliteit van het leven. Wie wil dat niet? Het is echter niet voor iedereen weggelegd dat te doen in een vertrouwde en huiselijke omgeving. Met name wanneer er permanente begeleiding en veel zorg nodig is. In dat geval zijn de Zorgvilla’s in Twente een uitkomst. Zorgvilla’s Twente: de woonzorgvoorziening waar persoonlijke begeleiding, intensieve zorg voor en omzien naar elkaar heel gewoon is. Wij ontzorgen in alles de kinderen en mantelzorg en bieden zorg en faciliteiten op maat. Uitstekend rapport Inspectie Naast mooie referenties van bewoners en hun familie, oordeelde ook de Inspectie van de Gezondheidszorg uitstekend over zowel Huize Den Oostenborgh als Villa Meijling. Verse maaltijden door eigen koks De bewoners kunnen – gegeven hun beperkende mogelijkheden – zoveel als mogelijk is nog van hun leven genieten. Zorgvilla's Twente beschikt over een team van koks dat dagelijks zorgt voor vers bereide maaltijden. Indien bewoners dat

Villa Meijling in Borne.

wensen, kunnen ze ook meedoen aan tal van uiteenlopende activiteiten door de dagen van de week heen. Zo is in beide huizen elke vrijdagmiddag een huiskamerconcert en worden er (indien gewenst) allerlei plaatselijke en regionale tradities in ere gehouden, zoals samen fietsen op de duofiets. Zorgvilla's Twente is een meer dan volwaardig alternatief voor de reguliere verpleeg- en verzorgingshuizen. Appartement beschikbaar Huize Den Oostenborgh, gevestigd in een voormalig kindertehuis

midden in het historische stadscentrum van Ootmarsum, bevat 17 appartementen en 2 aanleunwoningen. Villa Meijling omvat 14 suites in een totaal gerenoveerd en monumentaal pand in het centrum van Borne. In beide zorgvilla’s is een appartement met onmiddellijke ingang beschikbaar. Kijkje nemen? U bent van harte welkom om bij ons een kijkje te komen nemen. Wij leiden u graag persoonlijk rond. Kijk ook op onze website www.zorgvillastwente.nl. 21

“Grote Kerk Kerstmarkt” 2014

Bezoek

de meest sfeervolle Kerstmarkt van ons land

Voor uw gezondheid en vitaliteit! Maartje is er voor thuiszorg, kraamzorg, behandeling én revalidatie. Professioneel en vertrouwd. Voor jong en oud. Kleinschalig en in de buurt. Met eigen vestigingen en altijd één vast aanspreekpunt.

in de gerestaureerde Grote of Lebuïnus-kerk te Deventer 75 kramen met kerstartikelen elke dag diverse koren en muziekensembles

Afspraak maken met Maartje bij ú in de buurt? Bezoek dan één van onze vestigingen in Losser, Goor, Oldenzaal, Ootmarsum, Tubbergen, Weerselo, Hengelo of Enschede. Of bel of mail ons!

Openingstijden: Donderdag 18 december van 14.00 – 21.00 uur Vrijdag 19 december van 10.00 – 21.00 uur Zaterdag 20 december van 10.00 – 17.00 uur Entree € 2,50 kinderen tot 12 jaar gratis

Stijlvol wonen omringd met zorg

In h Tw eel kan ente M u h aartj e elp en

Thuiszorg Behandeling Kraamzorg Revalidatie

053 088 088 053

537 000 000 537

55 52 52 55

55 05 15 55

7 dagen per week, 24 uur per dag bereikbaar

Uitleen van hulpmiddelen zonder lidmaatschap

www.maartje.nl info@maartje.nl

Maartje is onderdeel van

ap pa rte m en tb es ch ik ba ar

Kwalitatief hoogwaardige zorg door een vast team zorgverleners

Mevrouw J. (63) uit Oldenzaal

Gespecialiseerd in dementie Ook voor (echt-)paren Uw welbevinden is ons uitgangspunt Eigen koks bereiden uw maaltijden

U bent van harte welkom voor een vrijblijvende rondleiding! Huize Den Oostenborgh

Villa Meijling

Ook in 2015 zijn wij er voor u! Bel ons vrijblijvend.

www.zorgvillastwente.nl adv 130x194 mm BTKzorg TUB.indd 3

20-11-14 10:09

SeniorenOverijssel

KWARTAALKRANT VOOR EN DOOR SENIOREN VANAF 50 JAAR

Thorarol voor Joodse gemeente Deventer Na jarenlang sparen en speuren heeft de Joodse gemeente weer een eigen Thorarol. In de Grote Synagoge in Deventer is op 8 november de 'nieuwe' Thorarol ingewijd. “Het is een historische gebeurtenis”, aldus Tom Fürstenberg van de Joodse gemeente uit Deventer. Het is de eerste keer sinds 1925 dat er in Deventer een nieuwe Thorarol in eigen bezit zal worden ingewijd. Een Thorarol is een rol van perkament, waarop met de hand de vijf boeken Mozes staan geschreven. Op Sjabbat wordt tijdens de ochtenddienst in de synagoge uit de Thorarol het stuk tekst gelezen, wat bij die bepaalde dag hoort. De tweedehandse Thorarol komt oorspronkelijk uit Israël. Het gaat om een gaaf exemplaar van zes jaar oud. Volgens Fürstenberg was het niet mogelijk een nieuwe rol te laten maken. “Ze zijn vreselijk duur, zo'n 40.000 euro.”■ Bron: RTV Oost

De mantelzorgwoning van de toekomst Een betaalbare, op maat gemaakte mantelzorgwoning die de combinatie van wonen en zorgen aantrekkelijker en eenvoudiger maakt. Dankzij het nieuwe woonzorgconcept ‘Altijd Dichtbij’ van het Rotterdamse architectenbureau Broekbakema en ouderenorganisatie Unie KBO wordt dit mogelijk. Onze samenleving vraagt om nieuwe woonvormen. Een mantelzorgwoning is een tijdelijke woning, bestemd voor een hulpbehoevende oudere. De woning is op maat gemaakt en wordt in de tuin van de mantelzorger geplaatst, meestal een kind van de oudere. Er is in

Nederland een gebrek aan goede mantelzorgwoningen die passen bij de wensen van ouderen en hun kinderen. Het gedoe rond vergunningaanvraag, voorbereiding en plaatsing van de mantelwoning schrikt af. De aanschaf is vaak meer dan 100.000 euro, terwijl de duur van het gebruik vaak heel onzeker is. Ondanks een grote behoefte aan geschikte mantelzorgwoningen, blijft het daadwerkelijke aantal sterk achter. Momenteel staan er in heel Nederland slechts enkele tientallen. Eenvoudig en flexibel Broekbakema en Unie KBO willen ouderen en mantelzorgers helpen. Daarom ontwikkelden zij samen

Boodschappenbus Almelo Zelfstandig wonende ouderen in Almelo die minder mobiel zijn kunnen gebruik maken van de boodschappenbus. De voorziening is een initiatief van De Klup Twente en Carintreggeland. Met hulp van de boodschappenbus kunnen ouderen zelf hun boodschappen blijven doen. Dat past bij het overheidsbeleid dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig moeten blijven wonen. Ouderen in Almelo kunnen iedere dinsdag een beroep doen op De Klup Twente als ze boodschappen willen doen. Twee vrijwilligers begeleiden de ouderen naar de supermarkt. De kosten bedragen vier euro voor een retourtje met de bus. De chauffeur en vrijwil-

ligers helpen met het dragen van de boodschappen. Stichting de Klup Twente is een participatieorganisatie waar ongeveer jaarlijks 450 vrijwilligers en acht beroepskrachten (5,3 fte) werken. Het is een stichting die vooral ondersteuning biedt aan actieve burgers en bedrijven, zodat mensen met een beperking over voldoende mogelijkheden beschikken en in hun vrije tijd nergens worden uitgesloten. Vrijwillige inzet vormt de basis, de beroepskrachten hebben een terughoudende en faciliterende rol. Stichting de Klup Twente is momenteel in 9 gemeenten actief. In het totaal nemen meer dan 800 mensen met een beperking deel aan diverse activiteiten. ■

het woonzorgconcept ‘Altijd Dichtbij’. Erik van Eck, architect-directeur Broekbakema: “Uitgangspunt is het letterlijk dicht bij elkaar brengen van de zorgbehoevende oudere en de mantelzorger. Het concept omvat alles van ontwerp tot dienstverlening en financiering. Het resultaat is een volwaardige, aantrekkelijke, flexibele én budgetvriendelijke woning voor de oudere in de directe nabijheid van de mantelzorger.” De mantelzorgwoning bestaat uit een compacte module met alle basisvoorzieningen voor een eenpersoons(rolstoel)huishouden. De woning is eenvoudig te transporteren en kan binnen 24 uur op elke gewenste plek geplaatst wor-

den, ook in een kleine tuin. Met hightech domotica kunnen allerlei services worden toegevoegd. Wensen Wensen van de gebruikers staan centraal; het inrichten en ontwerpen gebeurt met bewoners samen, in overeenstemming met het beschikbare budget. “Het is belangrijk dat zorgvernieuwingen samen met senioren plaatsvinden. Niet eerder zijn ouderen en mantelzorgers zelf zo betrokken bij de ontwikkeling van een mantelzorgwoning,” aldus Manon Vanderkaa, directeur Unie KBO. ■ Bron: www.ouderenjournaal.nl

Colofon SeniorenOverijssel is een gratis krant voor en door ouderen en verschijnt vier keer per jaar. De krant informeert 50-plussers over gezondheid, werk, zorg, welzijn, financiën, politiek, mobiliteit en wonen in de provincie Overijssel. Uitgever Geen Blad voor de Mond BV Lasondersingel 149, Enschede 053-460 9002 www.geenbladvoordemond.nl Oplage 65.000 exemplaren Redactie Martin Meijerink Mathilde van de Veen Wil Jaegers Steffanie van Loo

Eindredactie Mathilde van de Veen Annemarie Smidt Ontwerp en vormgeving Sjors Laarveld Dorien Klein Nagelvoort Advertentieacquisitie Marjolein Steinhage Nieuws aanleveren Stuur uw persberichten naar: senioren@geenbladvoordemond.nl

In gesprek met Pieter Omtzigt over de toekomst van de pensioenen

Het pensioen van toen, nu en later De pensioendiscussie heeft zijn bijzondere aandacht. Hij was immers al in 2012 door de Tweede Kamer aangewezen als Nederlandse rapporteur voor voorstellen van de Europese Commissie op het gebied van pensioenen. Pieter Omtzigt, een vriendelijke en aimabele veertiger. Hij was door zijn partij het CDA voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2012 aanvankelijk niet op de kandidatenlijst gezet. Na actie opgezet door de Twentse afdelingen van het CDA werd besloten Pieter een 39e plaats toe te bedelen. Dat was onvoldoende om herkozen te worden. De verkiezingscampagne gesteund door de pensioensector, maar ook het klootschietersvolk uit Twente zorgde er voor dat Pieter Omtzigt als enige kandidaat rechtstreeks met voorkeursstemmen werd gekozen. Hij kreeg in totaal 36.750 voorkeursstemmen. Dat hadden er slechts 15.708 hoeven te zijn om te worden herkozen. Tijd nu om eens te horen hoe Pieter Omtzigt denkt over de plannen die dit kabinet voorstaat. Ik leg hem als senior verslaggever een aantal vragen voor.

ouderen en zieken harder raken dan mensen die geen zorg nodig hebben.”

gestegen. Dit alles terwijl de levensverwachting ook gestegen is. Daarbovenop kwam de crisis en dan met name de lage rente. Op een 10-jarige staatslening maak je een rendement van ongeveer 1%. Dat was onder Ruding nog bijna 8%. Met renteop- rente maakt dat voor pensioenfondsen een enorm verschil. 10-0 euro nu belegd in staatsleningen groeit na 40 jaar aan tot minder dan 150 euro. 100 euro belegd tegen 8% groeit aan tot meer dan 2,000 euro. De lage rente leidt dus echt tot grote problemen voor de fondsen. De zorg is betaalbaar, maar als je dezelfde zorg houdt, wordt hij wel een stuk duurder bij vergrijzing van de bevolking. Hier hangt het dus af van de keuzes die je maakt.”

Er wordt geroepen dat de zorg onbetaalbaar wordt en dat de bodem van de pensioenpot in zicht is. Komt dit door de crisis? “We hebben jaren lang verzuimd om de pensioenleeftijd aan te passen aan de leeftijdsverwachting. Daar zijn we pas in 2004 mee begonnen met de afschaffing van de VUT. Tot de jaren zeventig was een pensioenleeftijd van 65 heel normaal. Daarna daalde hij onder de zestig en ondertussen is hij flink

Hoe zal de komende tien jaar eruitzien en is er nog kans op indexatie? “In de ogen van het CDA stapelt het kabinet met zekerheden. Dat betekent dat de buffers van de pensioenfondsen nu hoger moeten worden dan die van de verzekeraars. Die krijgen staatssteun en mogen niet korten. We hadden al het strengste toezicht ter wereld en het wordt nog strenger Dat is een stukje overdreven. Met de motie-Buma hebben

Pieter Omzigt reist van zijn woonplaats Enschede naar zijn werk in Den Haag.

Er wordt maar geroepen dat wij de gepensioneerden rijke ouderen zijn en welvarend. Ook worden wij, de senioren, afgezet tegen de toekomstige generatie, wat is uw mening daarvoor? “De huidige generatie ouderen is in historisch opzicht goed af. Ouderdom is niet gelijk aan armoede terwijl dat eeuwenlang wel het geval is geweest. Maar de afgelopen zes jaar is de koopkracht van ouderen fors gedaald, ook forser dan de koopkracht van werkenden. De klap van de recessie komt dan ook veel harder aan, zeker als je ook kijkt naar de bezuinigingen op de zorg die

we ook een aanpassing voorgesteld, maar die wilden de regeringspartijen niet overnemen.” U bent nu veertig, nog 27 jaar te gaan. Hoe zal het pensioen van u eruitzien over 27 jaar? “Dat is lastig te voorspellen. Door de stijgende vergrijzing en de grote onrust op de financiële markten is het pensioen in de toekomst gewoon onzekerder dan de afgelopen vijftig jaar.” Wat denkt u, hoe het zal het pensioen van uw vier dochters eruitzien? “Het pensioen van mijn dochters? Nou, allereerst hoop ik dat ze een goede studie zullen doen waarmee ze een vaste baan kunnen vinden (of ondernemer kunnen worden). Ik maak me voor de huidige generatie jongeren zorgen om de studieschuld, die makkelijk kan oplopen tot 30.000 euro per persoon bij een normale hbo-studie. De huidige generatie jongeren heeft het niet bepaald gemakkelijk bij studie of arbeidsmarkt. Ik ben in de gelukkige omstandigheid dat ik ze een stuk op weg kan helpen.” ■ Door Martin Meijerink 23

heeft uw steun nodig! Ontvang bij uw lidmaatschap het boek Heel Holland Bakt Feest als welkomstgeschenk! En maak gratis gebruik van de MAX Ombudsman.

Geachte heer/mevrouw, U kijkt graag naar onze programma’s die wij dagelijks met veel plezier voor u maken. Onze programma’s waardeert u hoog en horen bij de publieke omroep. Van en voor iedereen! Wilt u van onze programma’s blijven genieten, steun ons dan en voorkom dat de politiek een deel van onze programma’s gaat schrappen. Word nu lid van MAX voor slechts € 7,50 en ontvang het nieuwe boek Heel Holland Bakt Feest (t.w.v. € 19,95) als welkomstgeschenk. Ik hoop van harte dat u uw steentje bij wilt dragen.

Met vriendelijke groeten,

Jan Slagter Directeur MAX



Word nu lid! en ontvang het boek

€ ,50 voor slechts

HEEL HOLLAND BAKT FEEST! Achternaam

 dhr / mw:

Voorletters:

LID! D R O hts

,50

voor slec

€

Vul de antwoordkaart in of bel 0900 - 55 55 000 of ga naar www.ikwordlidvanmax.nl (tijdens kantooruren € 0,10 pm)

Maak hier uw keuze:

 Boek Heel Holland Bakt Feest  DVD Dokter Deen 1  CD + DVD Moeder ik wil bij de Revue Ik meld mij aan als lid van Omroep MAX:  Ik meld mij aan als lid en machtig Omroepvereniging MAX om tot

Adres:

wederopzegging per kalenderjaar € 7,50 van mijn rekening af te schrijven.

Postcode:

Woonplaats:

Geboortedatum

Telefoon:

Mijn IBAN nr. is:

REKENINGNUMMER

 Ik geef de voorkeur aan een acceptgiro. Plaats:

E-mailadres:

N L

LANDCODE CONTROLEGETAL BANKCODE

Datum:

Handtekening: * Het lidmaatschap van Omroepvereniging MAX loopt per kalenderjaar tot wederopzegging

Verstuur deze bon in een envelop zonder postzegel naar: Omroep MAX, Antwoordnummer 1230, 1200 WB Hilversum