nr.
09 lente
2019
I N E G A Z A M R T N E P A R
RETAIL START-UPS IN BIO
BRANCHE RINGSLANG IN HET SCHAP
INSPIRATIE CHILLEN IN DE KAR
I N S P I R AT I E E N V A K I N F O R M AT I E O V E R H E T U D E A E N N AT U D I S A S S O R T I M E N T
voorwoord
Natudis
en Udea
8
Wie zou dat vorig jaar nou hebben durven voorspellen, samen met Erik Does en Erik-Jan van den Brink op de cover van Van Oorsprong? Waar wij elkaar al jaren beconcurreren in de branche van biologische speciaalzaken maken we ons nu gezamenlijk op voor de toekomst. Het interview bij deze coverfoto heeft plaatsgevonden op de Bio-beurs in Zwolle, waar Natudis en Udea gezamenlijk op één stand onze klanten ontvingen. Voor velen van u zal het een opvallende verschijning zijn
22
geweest. Het lijken twee verschillende werelden die hier samenkomen maar inmiddels blijkt dat we meer op elkaar lijken dan van te voren gedacht. Natuurlijk zijn er cultuurverschillen tussen Natudis en Udea en dat is op zich een mooi gegeven, want wanneer we in staat zijn het beste van twee werelden te verenigen dan kunnen we elkaar versterken. Als ondernemer zult u waarschijnlijk ook aan de nieuwe situatie moeten wennen en naar ik hoop en verwacht zult ook u de vruchten plukken van onze samenwerking. Dankzij de nieuwe samenwerking zijn we in staat om te groeien en kansen te pakken die we als twee afzonderlijke organisaties niet konden grijpen. Naar verwachting zal het biologisch marktaandeel blijven groeien en als de zelfstandige biologische
Inhoudsopgave 4
Terugblik op natudis Beeldverhaal
7
MARMELLATA di famiglia Assortiment
8
Overname Natudis Inspiratie
speciaalzaak hiervan wil profiteren dan heeft zij baat bij een sterke groothandel met een breed en diep totaal assortiment wat dagelijks op efficiënte wijze wordt geleverd. Met altijd persoonlijke aandacht, advies en tijd voor de klant. Dit is de laatste uitgave van Van Oorsprong in de huidige vorm vanuit Natudis. Wij hopen dat u met veel plezier ons magazine heeft gelezen. Wij hebben het in ieder geval met veel plezier voor u gemaakt! Hartelijke groet, Steven van Wijk Directeur Natudis
2
N U M M E R 9 | L E N T E 2019
12
De koers van ekoplaza Retail
13
Het beste van twee werelden Merken
14
Eten anno 2019 Branche
17
Zoete kunst Assortiment
18
Tips voor start-ups Retail
colofon
12
14
NR. 9 2019 LENTE-EDITIE Van Oorsprong is een uitgave van Natudis en Udea en bevat inspiratie en
25
32
vakinformatie voor en door professionals die biologische producten verkopen en leveren. Correspondentie redactie Van Oorsprong T.a.v. Joyce Weerman Daltonstraat 38 3846 BX Harderwijk
28
redactie@natudis.nl Tel. 0341 464 211 Hoofdredactie Joyce Weerman Joyce van den Bos - Akkermans Redactie Medewerkers Natudis Ilse de Boer Annelijn Steenbruggen Richard Kers
21 22 25
top 10 producten van het eerste uur De tien
Coverfotografie
Een ringslang in het zuivelschap Branche
Covermodel
Sandwichrevolutie Assortiment
Joop van Roy
Steven van Wijk, Erik Does en Erik-Jan van den Brink Vormgeving en realisatie
26
Vragen van winkeliers Kennis
28
GELUKSVOGEL Inspiratie
Geen Blad voor de Mond BV
31
De hele dag cappuccino drinken Assortiment
info@geenbladvoordemond.nl
32
betrokken pioniers in bio Branche
Overname van artikelen alleen met bronvermelding toegestaan.
35
Afscheid nemen bestaat niet Column
Lasondersingel 149-151, Enschede Tel. 053 460 9002 www.geenbladvoordemond.nl
Dit magazine is 100% PEFC gedrukt, het keurmerk voor duurzaam bosbeheer.
Terugblik op
NATUDIS
1
1981-2019 Op 15 juni 1981 besloot Fred van Bruxvoort om voor zichzelf te beginnen en zijn droom uit te laten komen namelijk gezonde en milieuvriendelijk geproduceerde voeding beschikbaar te maken voor een grotere groep mensen. Natufood is een feit.
Het eerste grote magazijn
Fred wilde idealisme op een succesvolle wijze combineren
6
7
met goed ondernemerschap, 'professioneel idealisme'
Het begon allemaal in Ermelo
noemde hij dit. Samen met een hecht team bouwde hij
10-jarig jubileum
aan sterke merken, efficiĂŤnte distributie, scherpe prijskwaliteitverhouding en een marktgericht benadering. Natufood is als productnaam overeind gebleven, de groothandel kreeg in 1992 de naam Natudis en werd een van de grootste distributeurs van biologische en reformproducten in de Benelux. Op 1 juli 2006 werd Natudis een volle dochter van Wessanen Benelux. Een aantal jaren later, op 25 april 2014, neemt Vroegop Ruhe en Co Natudis over.
Nieuwe pand Daltonstraat 1997
12
2019 Nu, 38 jaar later, gaat Natudis de deuren sluiten, de verkoop aan Udea is een feit. Een mooi moment om terug te kijken op een prachtige en ook roerige tijd. Wij hebben getracht een paar mijlpalen te benoemen en weten nu al dat er nog honderden mooie herinneringen zijn die ook de moeite waard zijn om te vertellen.
4
N U M M E R 9 | L E N T E 2019
13
Een van de beroemde Natudagen
Beeldverhaal
2
Start campagne Natuurlijk Leven Gezonde groei tijden Open dagen
Opening personeels winkeltje achterin het magazijn
25 jaar Natudis, 2006
1983 verhuizing naar Harderwijk
4
Teleac 9 uitzending met Victor de Koninck, 1991
Nieuwe naam Natudis, 1992
11
14
3
Open dagen in 1987
5
8
Elke medewerker slaat een paaltje voor het nieuwe pand
Trots op de eerste vrachtwagen
10
15
2019: Overname door Udea, gezamenlijk op de Bio-beurs
PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
5
Lekker puur! proef TerraSana’s heerlijke Italiaanse pesto Echte Italiaanse pesto is niet te evenaren! ✓ 100% puur ✓ met extra vierge olijfolie ✓ 2 vegan soorten (rood en groen) ✓ heerlijk door pasta, op een piadina of cracker
De recepturen en herkomst van alle 5 pesto’s zijn dan ook zuiver Italiaans. We doen geen concessies om ze goedkoper te maken: waar andere merken vaak aardappelvlokken of - zetmeel toevoegen is TerraSana pesto puurder dan puur. Ook gebruiken we zuiver extra vierge olijfolie, in plaats van de veel goedkopere zonnebloemolie. En natuurlijk zijn alle ingrediënten 100% biologisch. Alleen het allerbeste is goed genoeg!
Voor ieder wat wils Iedere pesto heeft zijn eigen bijzondere eigenschap. Zo wordt in pesto tradizionale uitsluitend pijnboom-pitten gebruikt, wat de smaak (en geur!) echt subliem maakt. Pesto ligure bevat 2 soorten kaas (Parmezaanse en schapenkaas en smaakt heerlijk authentiek. Pesto rosso heeft een basis van tomaten. Pesto Verde en Pesto dit pomodori zijn zonder kaas gemaakt, en daardoor 100% geschikt voor veganisten!
bio•organic
terrasana.nl
assortiment
TA A L L E MARM
a i l g i m a f di
Fiordifrutta is een begrip in confituren en marmelade. Kenmerkend is de unieke bereiding, smaak, geur en kleur afkomstig van fruit dat heerlijk rijp is. De jam wordt gemaakt van gemalen en daarna gevroren fruit. Het verhaal van het bedrijf begint
geautomatiseerd en wordt digitaal
enkel gezoet met de suikers van
in de jaren 20 van de vorige eeuw,
gecontroleerd. Alle transacties
het fruit zelf en met het uit appels
toen grootmoeder Elisa van haar
worden geregistreerd, om de
afkomstige pure en bijna smaakloze
hobby om bijen te houden haar
volledige traceerbaarheid van de
appeldiksap. Hierdoor behoudt de
beroep maakte. Vandaag de dag
grondstoffen te waarborgen.
jam haar natuurlijke, lekkere smaak en goede samenstelling. «
runnen de kleinzonen van ‘nonna’ Elisa het bedrijf: Andrea, Antonio,
Zonder toegevoegde suikers
Luigi en Mario Rigoni. Dat doen
Familiebedrijf Rigoni di Asiago
ze met evenveel enthousiasme en
uit Italië is een pionier in het
dezelfde liefde voor de natuur.
produceren van biologisch
Energiebesparing
broodbeleg. Zij verzorgen het
Passend bij de biologische
6.000 ton fruit
gehele productieproces zelf
productiewijze spelen
Het hoofdkantoor van Rigoni
van verbouwen van het fruit, de
binnen het productieproces
di Asiago bevindt zich in het
verwerking en vervolgens het
milieuvriendelijkheid en
plaatsje Asiago. Op de groene
afvullen van de potjes. De koks
energiebesparing een
hoogvlakte Altopiano di Asiago,
van Rigoni di Asiago maken jams
grote rol. Er is een systeem
in Foza, is het productiecentrum
van de lekkerste fruitsoorten. De
ontworpen waarmee
gevestigd. Jaarlijks wordt er
nieuwste smaken zijn mandarijnen
waterdampen gerecycled
ongeveer 6.000 ton fruit verwerkt.
& kurkuma en vlierbessen &
kunnen worden, om zo
De productiecyclus is volledig
vlierbloesem. Voor het bereiden
het waterverbruik te
van de jams wordt het fruit streng
reduceren. Verder worden
geselecteerd waardoor jam
zonnepanelen ingezet voor
ontstaat met de juiste consistentie
het verkrijgen van energie
voor de beste smaak. Dit betekent
voor het beplantingsproces,
dat de celstructuur van het fruit
het logistieke proces en de
stevig moet zijn. Het fruit wordt
kantoren.
niet gekookt zodat alle waardevolle stoffen tot een maximum behouden blijven. Aan de jams van Fiordifrutta wordt geen riet- of
Adriaan Jeziorski Category Manager Natudis
bietsuiker toegevoegd, maar is PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
7
Overname Natudis biedt Udea enorme kansen
Voor velen kwam het als een behoorlijke verrassing , de overname van Natudis door Udea. Steven van Wijk (directeur Natudis), Erik Does (algemeen directeur Udea) en Erik-Jan van den Brink (commercieel directeur Udea) blikken terug op de stappen die de afgelopen maanden zijn gezet. De uiteindelijke integratie zal in de loop van dit jaar gestalte moeten krijgen. 8
N U M M E R 9 | L E N T E 2019
Inspiratie
“We waren op een punt gekomen dat we inzagen dat een autonome marktpositie voor ons op termijn niet houdbaar zou zijn”, schetst
Over Udea
Steven van Wijk de uitgangssituatie
Udea ontstond in 1999 uit een fusie tussen de
bij Natudis. “Onze, inmiddels
koelwarengroothandel die de familie Does inbracht en
voormalige, eigenaar VRC heeft
de biologische versgroothandel die Erik-Jan van den Brink
deelnemingen in verschillende
had opgericht. Beide groothandels waren leverancier van
bedrijven. Binnen dat portfolio
het uiteindelijke filiaalbedrijf waarvan Gerard Does in 1980
had Natudis geen prioriteit. Een
in Amsterdam de eerste natuurvoedingswinkel opende.
heldere boodschap, die ook
Samen met zoon Erik startte hij als franchisegever
duidelijk maakte dat er geen
de Natuurwinkel, dat in 1997 aan Natudis werd verkocht.
ruimte was om te investeren in
Erik-Jan van den Brink startte zijn onderneming in 1992
autonome groei. Een overname
en verhuisde in 1995 naar Uden, waar de koelwaren- en
kandidaat zoeken bleef als meest
versgroothandel naast elkaar werden gehuisvest. Anno nu
reële optie over.”
is Udea nog steeds een familiebedrijf en franchisegever van Ekoplaza, waarvan 36 franchise- en 39 zelfstandige winkels
"Een autonome markt positie was voor Natudis in de toekomst niet langer houdbaar"
opereren. Daarnaast belevert Udea een groot aantal nietgebonden winkels.
Over Natudis In 1981 richtte Fred van Bruxvoort Natufood BV op, dat in 1992 met groothandel Akwarius fuseerde tot Natudis BV.
Marktverkenning
Natudis ontwikkelde zich vanuit Harderwijk tot één van de
Om de markt te verkennen,
grootste landelijke distributeurs van reform- en biologische
schakelde Natudis een intermediair
producten. Belevering in Nederland verzorgt Natudis,
in. De interesse van Udea werd
dochtermaatschappij Hagor levert in België en Luxemburg.
gewekt. “Hoewel een overname
Natudis is eigenaar van de franchiseformule Natuurwinkel.
totaal niet aansloot op de strategie
Vroegop Ruhe & Co (VRC) was van 2014 tot 2019 eigenaar
die we op dat moment wilden
van Natudis, Hagor en Kroon.
volgen”, vertelt Erik-Jan van den Brink. “Onze focus lag vooral op de realisatie van onze nieuwbouw. We gaan van twee panden
en je marketingmogelijkheden.
gaan voor het beste en meest
naar één nieuwe locatie op het
Met de integratie van Natudis
krachtige aanbod en zullen de
Foodpark in Veghel. Maar we zagen
maken we in één klap een enorme
verschillende merken en producten
direct enorme kansen. Het huis
sprong voorwaarts. We blijven een
over elkaar heen leggen”, zegt
van de buren komt maar één keer
relatief kleine partij, maar wel een
Erik-Jan. “Daar waar sprake is van
te koop, wordt wel eens gezegd.
hele serieuze. En qua ict en ons
overlap zullen we keuzes maken.
Precies dat gevoel hadden we bij
nieuwe orderpick-systeem doen we
Ja, dat zal consequenties hebben
deze optie.”
niet onder voor de grote retailers.
voor sommige leveranciers. We
Onze passie voor biologisch blijft
kijken nauwgezet met wie we op
Schaalvergroting
het uitgangspunt. We staan ‘dicht
welke manier het beste verder
De mogelijkheid om snel
bij de boer’ die we vaak al jaren
kunnen, maar we hechten veel
schaalvergroting te realiseren was
persoonlijk kennen. De herkomst
waarde aan de relaties, die vaak
voor Udea doorslaggevend.
van en het verhaal achter de
al jaren teruggaan. Door de
“Udea en Natudis zijn beide groot
producten zijn doorslaggevend.”
overname versterken we onze
in bio, maar kleine spelers in de
inkooppositie, wat betere condities
foodsector als geheel”, stelt Erik
Assortiment
gaat opleveren. Financieel, maar
Does. “Schaalgrootte is bepalend
Het assortiment zal kritisch onder
ook op het gebied van verpakking
voor onder meer je inkooppositie
de loep worden genomen. “We
en duurzaamheid. Op hun beurt PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
>> 9
Voor de perfecte vegan koffie Bij Provamel geloven we in gezonde, pure en plantaardige biologische voeding. Immers, de eenvoudige keuzes die je elke dag maakt, helpen de wereld te verbeteren. Geniet bijvoorbeeld eenvoudig van een heerlijke koffie met Provamel Haver Drink.
Inspiratie
profiteren onze leveranciers van logistieke voordelen en een groter afzetkanaal.”
Méér dan Natudis alleen
Sluiting Harderwijk
In het verlengde van Natudis nam Udea ook Kroon
Binnen Natudis had het bekend
Biologische Verswaren en distributeur Hagor over.
maken van de overname veel
Erik Does: “Hagor is met name actief op de Belgische
impact, bevestigt Steven. “Het
markt, dus daar krijgen we een mooie ingang. Vanuit ons
belangrijkste op zo’n moment
nieuwe magazijn in Veghel kunnen we België logistiek
is goed werkgeverschap tonen.
prima bedienen.“ De schaalgrootte die Udea met de
Dus open communiceren en
overname van Natudis in ‘bio’ zou realiseren, maakte
zorgen voor een goed sociaal
toestemming van de Autoriteit Consument & Markt
plan. Daarbij hebben we prima
noodzakelijk. Erik-Jan van den Brink: “We waren voorbereid
samengewerkt met de bonden en
op een langdurig traject, maar dat bleek in de praktijk erg
de ondernemingsraad. De intentie
mee te vallen. We hebben de aankondiging in september
is om in Harderwijk open te blijven
gedaan en in november hadden we de goedkeuring van
tot begin 2020, maar een eerder
de ACM. Daarmee was de overname formeel een feit.”
vertrek sluiten we niet uit.”
"Het huis van de buren komt maar één keer te koop"
Verdere expansie
Willen ze dit niet, dan maken
zijn heel planmatig te werken
we gebruik van postNL en krijgt
en vaak veel tijd nemen voor
de winkelier een kick back-fee
bijvoorbeeld de introductie van
per bestelling in zijn of haar
een nieuw product. Wellicht is dat
werkgebied.”
inherent aan onze focus op DKW,
Mogelijkheden voor verdere
de ‘droge kruidenierswaren’. Udea
expansie zien de drie volop.
Plezier en respect
ervaar ik als actiegerichter, wat
“Allereerst online”, stelt Erik-Jan.
De drie directieleden kijken met
opportunistischer soms. Maar actief
“Nee, we worden geen digitale
een positief gevoel terug én
zijn in ‘vers’ dwingt je natuurlijk om
concurrent van de winkels.
vooruit. Erik: “We werken niet alleen
snel te schakelen.” Erik-Jan: “De ene
Integendeel, die kunnen fungeren
inhoudelijk goed samen, maar ook
aanpak is niet beter of slechter dan
als afhaalpunt of de levering bij de
op een plezierige en respectvolle
de andere, maar ook vanuit die
consument aan huis verzorgen.
manier.” Steven: “Wat me al snel
verschillen in achtergrond zien we
De keuze ligt bij de ondernemer.
opviel, is dat we bij Natudis gewend
mooie synergievoordelen.” «
PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
11
Retail
De koers van ekoplaza Integratie van De Natuurwinkel zorgt voor een forse groei van het aantal winkels onder de vlag van Ekoplaza. Dit brengt tal van voordelen met zich mee. Formulemanager Geert-Jan Smits vertelt meer over de toekomst van Ekoplaza en de kansen die er liggen.
“Het bewustzijn over duurzaamheid
Ze kunnen bijvoorbeeld heel
bij de consument is onomkeerbaar”,
gericht adviseren over gezondheid,
stelt Geert-Jan. “Wat dat betreft
allergenen, dieetvoeding en
in de winkels opgehaald,
hebben we als branche in z'n
lekker koken en eten. Klanten
waarbij de klant vaak nog wat
geheel de tijdgeest mee, al
verwachten dat ook. Advies,
boodschappen extra doet. Dat is
voelen we permanent de druk
maar ook betrokkenheid en visie.
een mooie win-winsituatie.” «
van de grote supermarkten
Bijvoorbeeld op duurzaamheid en
en de webshops. Maar binnen
het gebruik van palmolie. Kennis
bio praat je over een enorme
van zaken in combinatie met een
diversiteit aan winkelaanbod. Van
persoonlijke benadering zorgt voor
boerenschuurtjes met een paar
de gunfactor. Waarbij de grootste
Ekoplaza in de toekomst
schappen met producten tot
volumewinst natuurlijk te halen valt
Toekomstig consumenten
state-of-the-art winkels op
bij consumenten die nog
gedrag valt niet te voor
a-locaties. Om ons in dat speelveld
geen klant zijn.”
spellen, stelt Geert-Jan. “Hoe houd je als fysieke
te positioneren en profileren werken we permanent aan een
Schaalgrootte
winkel je toegevoegde
sterke formule, zowel fysiek als
Ekoplaza heeft een zekere
waarde? Ekoplaza wil
online.”
schaalgrootte nodig, stelt
de meest betrouwbare,
Geert-Jan. “Schaalgrootte betekent
veilige en kwalitatief beste
lagere productkosten. Uiteindelijk
supermarkt zijn, passend
moet je het hebben van de marge
bij een een gezonde en
per product, met behoud van
duurzame levensstijl. Ik zou
een reële consumentenprijs.
het geweldig vinden als
Een goede marge zorgt voor
Ekoplaza in de perceptie van
een gezonde bedrijfsvoering en
de consument naast een merk
Relevantie
genereert budget voor promotie
ook een soortnaam wordt.
Relevant zijn en blijven voor de
en verdere ontwikkeling. De
Zoals iedereen in plaats van
consument is volgens Geert-Jan
komende maanden kijken we
mineraalwater ‘Spa rood’
de basis. “Onze winkeliers zetten
welke stappen we hoe en wanneer
bestelt. Dé winkel waar je
niet alleen producten in het
nemen. Zo willen we het online
terecht kunt voor biologisch
schap, maar hebben ook een
kanaal nog meer benutten.
en méér. “
grote mate van productkennis.
De helft van de bestellingen wordt
"Een persoonlijke benadering zorgt voor de gunfactor"
12
N U M M E R 9 | L E N T E 2019
Merken
n a v e t s e b t e H lden
e r e w e e tw
Het samengaan van Natudis met Udea brengt de nodige veranderingen in het assortiment en de te voeren merken met zich mee. Doel: het beste van twee werelden samenvoegen en sterke merken bieden die in de winkel voor de consument een ‘ankerfunctie’ vervullen. “Bij Natudis hebben we altijd veel
momenteel aandachtig naar het
tot onderscheidende merken.
waarde gehecht aan eigen merken”,
gezamenlijke merkenportfolio
We gaan heel hard werken aan
vertelt Joyce van den Bos, manager
gekeken. Beide groothandels voeren
een betere concurrentiepositie van
marketing & communicatie. “Eigen
zowel eigen als groothandelsmerken
de speciaalzaak. Om te komen tot
merken bieden onderscheidend
en er zal bij de blijvende merken
schaalvoordelen, wat zich moet
vermogen ten opzichte van
zoveel mogelijk gestreefd worden
vertalen in betere prijzen met
andere groothandels en je kunt er
naar schaalvoordelen, zodat
behoud van marge, zullen we nu
je eigen koers mee varen, zowel
de marge voor de winkelier
ook stevige keuzes moeten maken
qua productsamenstelling als qua
behouden blijft en er toegankelijke
in het Private Label assortiment.
merkcommunicatie. Ook zorgen
consumentenprijzen geboden
Het is een stukje lange termijnvisie.”
de merken voor herkenbaarheid
kunnen worden. Merken als
en loyaliteit bij de consument.
LunaeTerra, Biocafé en Nice & Nuts
Merkfuncties
Winkeliers en consumenten
hebben een brede distributie
“We bieden diverse zogenaamde
en onderscheidend vermogen
merkfuncties”, vult brand manager
en zullen zoveel mogelijk in het
Danny Schüttler van Udea aan.
bestaande merkenportfolio van
“Variërend van routinemerken tot
Udea worden opgenomen. Deze
'traffic builders' en ‘destination
merken zijn niet meer weg te
brands’; merken waar de klant
hebben een grote waardering
denken uit het kanaal. De
speciaal voor komt. Denk aan
voor onze merken die vaak al
komende tijd zal de focus liggen
Puur NL. Bij Udea lag de focus
jarenlang bestaan.”
op merkintegratie.”
van oudsher met name op een
"We zetten in op een krachtige merkpositionering"
compleet merkenportfolio; bij Merkintegratie
Krachtige positionering
Natudis was er altijd meer aandacht
Een aantal Natudis-merken zal
“We zetten in op een krachtige
voor merkcommunicatie op de
zeker blijven, over de rest volgt op
positionering van de te voeren
winkelvloer. Door samenvoeging
korte termijn meer duidelijkheid.
merken”, zegt Hans van Mierlo,
ontstaat er een mooie mix,
Anne van Woudenberg, brand
hoofd marketing bij Udea. “Die
waarmee we de winkelier helpen
manager bij Natudis die ‘mee
positionering zullen we waar
zich nóg beter te onderscheiden
verhuist’ naar Udea: “Er wordt
nodig aanscherpen om te komen
van de supermarkten.” « PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
13
9 1 0 2 o n n es a e l v n n e n e n a m Et n e s s e kle pr ic p , s a a h Eik
Trends voorspellen kun je uitleggen als 'iets groot maken wat je in het klein al zag gebeuren', zonder dat al te veel aan de grote klok te hangen. Zo vermoeid als je kunt raken van het zoveelste foodtrendje, zo opwekkend kan het zijn om eens naar gewone veranderingen te kijken.
We zijn geleidelijk aan wat
vleesconsumptie is nog niet
te koken. Er wordt gerookt, gegrild,
gezonder gaan eten: iets meer
echt sprake, wel is het aanbod
geroosterd, gemarineerd tot de
groente en fruit. En we drinken
vleesvervangers veel groter en
'meatiness' van het beeld afspat.
minder alcohol. Van een dalende
smakelijker dan een jaar of vijf geleden.
Personalized nutrition Een algemeen voedingsadvies
14
N U M M E R 9 | L E N T E 2019
Plantaardig
is niet genoeg. Ieder lichaam is
Plantaardig lijkt steeds stoerder te
anders en ieder lichaam verteert
worden. Hangen van oudsher de
anders. Op zoek gaan naar de
mannen vooral aan een stuk mals
‘boosdoeners’ in voeding leiden
en sappig vlees, steeds meer chefs
tot diëten zonder suiker, gluten,
proberen nu juiste deze fervente
lactose en soja. We testen ons
vleeseters een plantaardige variant
bloed op voedingstekorten en
voor te schotelen die niet onder
laten ontlasting analyseren om er
doet voor een biefstuk, karbonade
achter te komen welke voeding
of kippetje. Op social media is een
bij ons past. Wie daar nog een
bom aan inspiratie losgebarsten
stapje in verder gaat, laat zijn DNA
om met plantaardige ingrediënten
analyseren voor een persoonlijk
zo lekker en verzadigend mogelijk
voedingsadvies.
Branche
Het nieuwe verpakken Steeds meer mensen pogen plastic-vrij te leven of geven aan te willen minderen. Makkelijk is het niet. Want tegelijk met onze weerstand tegen plastic zijn we juist wel verknocht aan het gemak van verse, kant-en-klare en to-go producten die bijna altijd een plastic oplossing vereisen. Plastic zorgt ook voor minder verspilling van eten en dat laatste brengt weer een ander soort milieubelasting met zich mee. Er is een groei in bio-afbreekbare plastics en innovatieve oplossingen als bijvoorbeeld Foodhuggers en Silvex (bio afbreekbare folie).
plantaardige trend zien we steeds vaker een hoofdrol voor paddenstoelen. Paddenstoelen zijn van nature rijk aan umami en hebben een vlezige bite. Er wordt gekokkereld en geëxperimenteerd met shiitake, enoki, portobello’s, maitake en eryngii (ook bekend als fluweelpootje en eikhaas). De Lokaal
komende jaren zal het assortiment
De trend om bewust te eten
paddenstoelen groeien en
resulteert in de vraag naar lokale
komen er meer producten
producten. Een bezoek aan de
die paddenstoelen verwerken
boer wordt steeds normaler.
tot burgers, pulled schroom
We vinden het fijn om te zien
sandwiches, charcuterie en umami
Mannenvlees
hoe het product dat je koopt, is
smaakmakers.
Er komt steeds meer besef dat een vegetarisch voedingspatroon
behandeld. Zo voel je je meer betrokken. Samenwerking met
Fermenteren
niet direct de garantie geeft voor
lokale telers is een must-have
Er is steeds meer overtuiging dat de
minder diersterfte. Wat doen we
toename aan voedselintoleranties
met de stiertjes, de haantjes en de
voort komt uit een disbalans in
bokken? Deze dieren blijven nu
darmflora. Daarom gaan we dit
over in de voedselketen als levende
jaar extra goed voor onze darmen
restproducten. Dit mannenvlees
zorgen. Kimchi (gefermenteerde
zal in 2019 meer op de menukaart
kool) en andere gefermenteerde
worden gezet en het vegetarische
drankjes, zoals kefir zijn enorm in
dieet in perspectief plaatsen. «
"We vinden het fijn om te zien hoe het product dat je koopt, is behandeld"
voor de speciaalzaak waarbij het
opkomst. Het zelf fermenteren van
persoonlijke verhaal van de teler
groente met een pickle press is
steeds meer waarde krijgt.
populair aan het worden. Tips en trucs zijn te lezen in het onlangs
Paddenstoelen
verschenen boek Tsukémono van
Samenhangend met de
Peter van Berckel.
Christianne de Kort medewerker Kwaliteit en Voorlichting Natudis
PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
15
Adv No Plastic 178 x 130mm 01.pdf
1
28-1-2019
12:38:50
WITH ESSENTIAL OILS
Verwennerij van inspirerende thee met waardevolle essentiële oliën
yog i tea .co m
assortiment
st n u k Zoete e
d a l o c o h Ec o c
EcoFinia GmbH is het moederbedrijf achter Vivani en bijna 20 jaar geleden is besloten om uitsluitend biologische chocolade te produceren. De liefde en de wens om te investeren in een gezonde en duurzame productie lag hieraan ten grondslag.
Er zit geen verschil in het maken
eveneens onderscheidt ten
recht op hebben. Het eerlijke
van reguliere en biologische
opzichte van andere biologische
handelsprincipe is de basis voor
chocolade, behalve de
chocolade is de verpakking.
de vaste prijsafspraken die Vivani
ingrediënten. Van cacao tot
Kunstenaar Annette Wessel
biedt aan de cacaoboeren zodat
rietsuiker, alle grondstoffen zijn
heeft het ontwerp gemaakt en
zij een gegarandeerd inkomen en
biologisch en je vindt bijvoorbeeld
de chocolade hiermee echt een
een basis hebben voor duurzame
geen toegevoegde emulgatoren
eigen gezicht gegeven. Dat is een
investeringen. «
in Vivani chocolade. Wat Vivani
behoorlijke klus geweest want er zijn meer dan 30 verschillende smaken.
"De ruim dertig smaken hebben allemaal een eigen 'gezicht' gekregen "
Na Ecuador, de Dominicaanse Republiek en Panama heeft
Eerlijk handelsprincipe
EcoFinia met Peru nog
Geen twee cacao-soorten smaken
een spannend cacaoland
hetzelfde. Om dit te kunnen
toegevoegd. De nieuwe
proeven, hoef je echt geen
varianten zijn twee pure repen
chocoladekenner te zijn. De bonen
vol karakter: 'Puur Superieur
uit Peru, Ecuador, Panama en
89%' en 'Puur Superieur
Dominicaanse Republiek hebben
Gember/Kurkuma', die vanaf
allemaal hun unieke smaak.
maart verkrijgbaar zijn in
Wat ook anders kan zijn, zijn de
biologische winkels.
arbeidsomstandigheden van de lokale cacaoboeren. Vivani zorgt ervoor dat de cacaoboeren in de coöperaties in Latijns-Amerika en Zuid-Afrika daadwerkelijk de
Mylène van Ark Category manager Natudis
toeslagen krijgen waar ze ook PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
17
f e i t a i t i n i k u e l l n Va rhaa e v s e c suc r a a n
De biobranche kent vele mooie initiatieven, voortkomend uit prachtige missies. Maar hoe zorg je ervoor dat jouw verhaal een succesverhaal wordt? We vroegen twee inmiddels ervaren ondernemers naar hun leermomenten bij de introductie van hun merken. En: wat zijn hun tips aan start-ups?
Esther Keddeman:
enorm verschil. Eerst stond bijvoor-
voor verzorgingsproducten voor
“Als je voor het
beeld ‘babyolie’ op onze etiketten.
zowel mens en milieu goed is.
eerst een product
Toen kreeg ik meteen vragen van
Babyproducten zijn de afgelopen
introduceert,
ouders of onze badolie ook voor
twee jaar booming business. Ook ik
denk je dat je alles
oudere kinderen geschikt was.
was onzeker of ik het zou redden.
wel weet.” Lachend:
Uiteraard! Dus heb ik direct de
Dan kun je daar zenuwachtig van
etiketten aangepast. Natudis
worden, maar blijf vooral geloven
adviseerde mij om de etiketten
in jezelf. Een harde ondernemersles
“Dát bleek helemaal niet zo te zijn! Mijn grote
internationaler te maken. Nu zijn de
was dat ik iedereen in beweging
de Kaerel skincare voor mannen
voordeel bij de introductie van
verpakkingen in het Engels, Frans,
moet krijgen. Niemand anders doet
is dat ik alle leermomenten bij de
Duits en Nederlands. Al doende leer
het voor je. Daar moet je mee om
babyverzorging van Petit&Jolie
je. Je hebt wel een idee van alles,
kunnen gaan. En ook baaldagen
heb overgeslagen. Toen had ik
maar uiteindelijk moet je elk detail
horen erbij. Blijf geloven in jouw
al veel meer ervaring opgedaan;
zelf verder finetunen. Het is belang-
ding. Ik geloof in mijn merken. Dat
met vallen en opstaan, en continu
rijk om altijd de vinger aan de pols te
geeft me ook de kracht om tegen
blijven verbeteren. Bij Kaerel heb
houden. Blijf continu bijsturen.”
de grote bedrijven op te knokken!”,
ik onder andere meteen gekozen
18
aldus Esther.
voor betere fotografie, ons verhaal
Jij moet het doen
beter verwoord en betere etiketten
“Ik geloof er in dat verzorgings
Knop om
gekozen.”
producten met verantwoorde,
Bij Marcel Belt ging in 2015 de
natuurlijke ingrediënten mainstream
knop om. Hij had ruim twintig jaar
Het draait om de details
gaan worden. Zodat de herkomst
bij grote bedrijven als Unilever
“Kleine details maken soms een
van ingrediënten en het gebruik
en Reckitt Benckiser gewerkt,
N U M M E R 9 | L E N T E 2019
Retail
waar hij veel schoonmaakmerken introduceerde. Hij realiseerde zich echter dat dankzij alle reguliere schoonmaakmiddelen onze huizen
De kracht van influencers
weliswaar steeds schoner werden,
Beide ondernemers zien influencers als van grote waarde
maar onze wereld steeds viezer. Dé
voor start-ups. Esther: “Zes jaar geleden dacht ik dat vooral
aanleiding om zijn eigen bedrijf te
de traditionele papieren magazines je konden helpen
starten: The Green Soap Company.
met naamsbekendheid. Daarom werkte ik toen niet samen met influencers. Nu denk ik daar totaal anders over.
Totaal ander verhaal
Influencers kunnen juist veel voor je merk betekenen.
De introductie van zijn eigen
Marcel: “Social media is zeker enorm belangrijk. Je moet je
merk ecologische en duurzame
verhaal vertellen. Je verhaal moet groter zijn dan je merk,
schoonmaakmiddelen was een
zeker in onze biobranche. Je missie moet groter zijn dan
ander verhaal dan bij Unilever.
alleen maar producten verkopen om winst te maken.
Marcel: “De schoonmaakmiddelen
Als je je missie op een leuke, positieve manier deelt, zien
markt is geen makkelijke markt;
mensen jouw waarde. Dan delen ze jouw verhaal graag
ik stapte gelijk de eredivisie in. Als
en bereik je meer consumenten!”
je dezelfde aanpak kiest als de topspelers, ga je het niet winnen. Je moet blijven volharden in je eigen aanpak en verhaal. Je zult vaker nee
waarde, kun je planet en profit
wordt. Het is de uitdaging om uit de
dan ja horen. Daar moet je tegen
prima combineren. Het profit-deel
toejuichingen je energie te halen.
kunnen. En de volgende keer met
is vaak de grootste uitdaging. Mijn
Op de Bio-beurs 2018 kregen we
betere argumenten komen. Want
budget als start-up was een totaal
zó veel enthousiaste reacties van
uiteindelijk wil je die ja horen!”
ander verhaal dan bij Unilever. Als
consumenten en winkeliers.” Trots:
start-up kun je geen misser maken.
“Dat zijn de momenten dat je weet
Planet en profit
Anders is je geld op. En ja, het is hard
waarvoor je het allemaal doet.” «
“Veel starters hebben een mooi idee
werken. Maar de tijd die ik nu kan
of product. Als ondernemer moet
doorbrengen met mijn dochters is
je echter van veel markten thuis
goud waard. Mijn drijfveer is dat ik
zijn om dat financieel succesvol te
iets wil achterlaten waar onze wereld
maken. Als de consument gelooft in
– en die van mijn drie dochters –
jouw verhaal en jouw toegevoegde
duurzaam schoner en mooier van
PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
19
Bonjour!
Wij zijn BIO PLANÈTE
Wij zijn Europa‘s eerste biologische oliemolen met Zuid-Franse wortels. Sinds 1984 maken we van zaden, vruchten en noten gezonde oliën met een pure en heerlijke smaak. Tegenwoordig omvat ons assortiment bijna 70 koudgeperste, biologische premium oliën. We bieden traditionele variëteiten voor dagelijks gezond koken, zoals zonnebloemolie, tot gastronomische producten zoals Olive & Truffle.
We houden van organisch en eerlijk Wij kennen elke olie zeer goed. Dit komt doordat wij het hele productieproces beheren, van het idee tot het veld en uiteindelijk de fles. Eigenaar Judith Moog wilde eigenlijk ontwikkelingshulpmedewerker worden. In plaats daarvan nam ze in 1989, terwijl ze nog steeds voedingswetenschap studeerde, het verwerkingsbedrijf van haar vader over. Zij realiseerde zijn visie op ecologische landbouw met behulp
van haar eigen ideeën en creëerde een stapsgewijs natuurlijk productieproces voor biologische oliën. Het begint allemaal met zorgvuldig geselecteerde partners. Wij willen alleen een langdurige samenwerking met producenten aangaan als zij aan onze strenge kwaliteitseisen voldoen. Als we de juiste partners hebben gevonden, dan blijven we hen ook trouw. Samen werken we voortdurend aan de perfecte zaden, vruchten, pitten en noten voor onze oliën.
Geen concessies - van het veld tot in de fles Kwaliteit is voor ons niet alleen de naam van een afdeling, maar een filosofie die we in de praktijk brengen. Wij investeren bewust veel middelen in kwaliteitsborging en overtreffen de wettelijke eisen ruimschoots. Voor nadere informatie over ons assortiment kunt u onze website bezoeken of contact opnemen met uw natuurvoedingswinkel in Nederland. www.bioplanete.com
top
de tien
10
producten van het eerste uur el Voelk ha c Kombu 750ml
ank ijstdr R a m i L al origin 1 liter
e Kann ank r d d Broo 750ml
Deze 10 producten zijn sinds het begin van Natudis een hit en nog steeds enorm populair. Alleen de verpakkingen hebben een kleine of grote restyling ondergaan. Het assortiment van de biologische toppers van de afgelopen 38 jaar is natuurlijk veel groter dan deze opsomming.
gnie Compa on r u t a N ill tebou Groen kjes blo 8 stuks
en usmol Joann Cacao 200g
on Horiz de g Gemen sta a p noten 350g
ay De Tra ng ahoni Acaci 900g
ger hellin p Tersc a s y err Cranb t e o ongez 750ml
t Cafe Level ico a Org n snf dolce 250g
ea Yogi T ic s s Cla es
17 builtj
PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
21
Een ringslang in het zuivelschap
In week 12 en 13 vinden de Demeter Weken plaats: een landelijke campagne om de meerwaarde van biodynamische voeding kenbaar te maken aan klanten van Odin, Ekoplaza, Natuurwinkel en alle andere speciaalzaken. Behalve diverse aanbiedingen wordt het nieuwe motto van Stichting Demeter – 'barstensvol leven' – tot leven gebracht met een winkelsafari voor kinderen. 22
N U M M E R 9 | L E N T E 2019
Branche
Waar reguliere supermarkten elkaar letterlijk de markt uitprijzen, slaan inéén. Vorig jaar werkten de
Winkelsafari
winkelketens eensgezind samen in
Bij de kassa krijgen kinderen een zoekkaart waarmee ze in
de '0% btw op bio'-campagne. Die
de winkel op safari gaan. Tussen de schappen ontdekken
landelijke samenwerking krijgt nu
ze de wilde wereld achter Demeter producten. Altijd prijs:
een vervolg in de Demeter Weken.
een kleurplaat met stickervel. Eén hoofdprijs per winkel:
Biodynamische boeren zijn met
een leuke rugzak met Demeter lekkernijen.
de speciaalzaken juist de handen
hun diervriendelijke, holistische en innovatieve aanpak koploper in duurzaamheid. Ze zijn verplicht om 10% van hun areaal in te zetten
Genoeg kikkers
voor natuurontwikkeling. Hier
Neem het verhaal van Gerlof Pronk,
creëren de boeren overhoekjes,
melkveehouder op biodynamische zorgboerderij de Naoberhoeve in Echten. In zijn landerijen leeft de
"landelijke samenwerking tussen speciaalzaken krijgt vervolg in de Demeter weken"
beschermde ringslang. “Ik zie ze een paar keer per jaar,” zegt Gerlof. “Hij schiet als een knipoog voorbij. Alsof hij tegen mij zegt: hé, ik ben er nog, hoor! Zo'n waarneming is
in biodynamische voeding waar
boomhagen en bloemenstroken
het hoogtepuntje van mijn week.
met preparaten en het sluiten van
waar insecten, vogels en dieren een
Het dier vertelt mij dat zijn biotoop
de kringloop aan wordt gewerkt.
habitat vinden. Deze biodiversiteit
in orde is: dat er genoeg kikkers
“Tijdens de Demeter Weken willen
is een totaaloplossing voor de
en muizen zijn om te eten, dat
we die levendige wereld achter
huidige milieu- en klimaatcrises:
ons slootwater schoon is en dat
biodynamische voeding zichtbaar
hoe groener en levendiger het
hij ruimte heeft om te schuilen en
maken,” aldus Bert van Ruitenbeek,
landschap, hoe leefbaarder en
nestelen. Onze manier van boeren
directeur van Stichting Demeter.
veerkrachtiger de aarde. Demeter
staat dat allemaal toe. Een ringslang
“Met de aankoop van Demeter
producten zijn dan ook het 'groene
legt eieren in organisch materiaal,
producten steun je heel direct
goud' voor speciaalzaken: unieke
zoals onze potstal of composthoop.
een landbouw, die werkt met de
verhalen om de bewuste en
Bij de vertering komt warmte
kracht van de natuur en uitgaat
kritische consument aan zich
vrij waarin de eieren worden
van bodemvruchtbaarheid en
te binden.
uitgebroed. Eén keer heb ik per
biodiversiteit. En je voedt jezelf
ongeluk een nest verstoord. In een
met hoogwaardige voeding.
pak rottend stro vond ik gummi-
Duurzaamheid gaat uiteindelijk
achtige eieren. Sindsdien leggen
over herstel van verbindingen.
we oude strobalen in het landschap
Verbinding op hartsniveau met
voor extra nestgelegenheid.”
al het leven om ons heen en met onszelf. Het is belangrijk dat we
Levenskracht
daarvoor bij de jeugd beginnen.
Het verhaal van Gerlof staat niet
Kinderen staan nog onbevangen
op zichzelf. Elk biodynamisch
open voor de verbinding met de
bedrijf wordt opgesierd met een
natuur. Met de winkelsafari willen
rijke flora en fauna, waaronder
we hen de relatie tussen wilde
vaak beschermde en zeldzame
dieren en voeding laten ontdekken.
soorten. 'Barstensvol leven' is
Zo zullen ze bij het zuivelschap een
dan ook het nieuwe motto van
ringslang tegenkomen.” «
Stichting Demeter. Daarmee wordt niet alleen biodiversiteit
Foto's: Annelijn Steenbruggen
bedoeld maar ook de levenskracht
Illustratie: Doortje Bruin
PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
23
I A NT
TI
NT
N
A
N
LLUT
IO
PO
OXID
A
Plant-based packaging
Van Green Matcha naar natuurlijke lichaamsverzorging Urtekram Green Matcha is biologisch gecertificeerd en bevat een unieke formule van anti-pollution extract en antioxidanten. Green Matcha reinigt en beschermt huid en haar actief tegen vervuiling van buitenaf waar je dagelijks aan blootgesteld wordt. Onze unieke samenstelling van ingrediĂŤnten zorgt ervoor dat jouw huid op natuurlijke wijze terug in balans komt. Een groener alternatief, gefocust op jou.
assortiment
tie u l o v e r h c ndwi
d o o r b p o n e n Bo
Sa
Het klinkt misschien niet heel aantrekkelijk, toch zitten de spreads van NAbio vol met bonen. De spreads zijn tegelijkertijd romig, licht en zacht van textuur en smaak. NAbio is de eerste die veganistische spreads bereidt zonder extra proteïnepoeder. Of het nu bonen, linzen of erwten
Vijf spannende en creatieve
het Ministerie van Landbouw
zijn: peulvruchten zijn een bron
variëteiten
Thüringen. Niet alleen romige
van eiwitten. Er is nauwelijks een
• Rode Linzen & walnoot: oosters
fijne smaak heeft de jury overtuigd
ander plantaardig voedsel met meer eiwitten. 100 gram peulvruchten bevat ongeveer 20 gram aan eiwit. In vergelijking met andere spreads, meestal op basis van zonnebloempitten, bevatten de peulvruchtenspreads ongeveer 50% minder vet
en mild en bevat knapperige
maar ook de nutritionele
noten.
voordelen. De jury bestond
• Witte bonen & rucola mosterd:
uit vertegenwoordigers van
topper met brood en kaas.
de consumentenadvies, de
• Soja & kurkuma: enigszins scherp en is fijn romig.
en de Thüringer Boerenbond. «
• Erwten & basilicum: met een
en dus veel minder calorieën.
vleugje nootmuskaat en een
En, het is een ideale eiwitbron voor
snufje witte peper.
veganisten en vegetariërs.
biologische industrie, wetenschap
• Kikkererwten & tomaat: verfijnd met basilicum en oregano.
Wij zien een enorme vraag naar hartige en veganistische spreads. Voordeel van deze spreads is dat ze niet alleen
Eerste prijs
lekker zijn op brood maar
De NAbio Witte bonen & rucola
ook een creatieve toevoeging
mosterd heeft de Thuringian
kunnen zijn in gerechten.
Organic Award gewonnen in de categorie 'Verwerkt biologisch product'. Er waren meer dan honderd aanvragen ingediend.
Amar Sadagic Junior Category Management Natudis
De prijs werd toegekend door PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
25
vragen van winkeliers over suikers
Hoe zit het nu echt? Christianne de Kort geeft antwoord.
26
N U M M E R 9 | L E N T E 2019
kennis
Vraag Kun je producten die zijn gezoet met vruchtensappen ‘suikervrij’ noemen? Antwoord Alle natuurlijke zoetmiddelen, zoals
Zoetmiddel
Sacharide
GI
Zoetkracht (geschat)
Suikers
Mate van bewerking
Herkomst
Prijs/kg
Druivensuiker
Glucose
100
70
91
Geraffineerd
EU
€ 3,78
Graanstropen
Glucose
100
67
92
Ongeraffineerd
NL
€ 6,64
Honing
Glucose, fructose
70
55
81
Ongeraffineerd
EU
€ 8,28
Bietsuiker
Sucrose (sacharose)
65
100
100
Half geraffineerd
EU
€ 3,19
Rietsuiker
Sucrose (sacharose)
65
100
100
Half geraffineerd
ZuidAmerika
€ 4,20
Ahornsiroop
Sucrose, fructose, glucose
65
75
58
Ongeraffineerd
Canada
€ 21,00
Kokosbloesem suiker
Sucrose, fructose, glucose
35?
90
87
Ongeraffineerd
Azië
€ 14,98
Appelstroop
Sucrose, fructose
<55
70
55
Ongeraffineerd
NL
€ 8,87
Agavestroop
Fructose, glucose
40
110
75
Ongeraffineerd
Mexico
€ 14,58
Stevia (steviolglycosiden)
Intensieve zoetstof
0
200-300
0
Geraffineerd
Amerika
€ 159,60
(geconcentreerd) vruchtensap, kokosbloesemsuiker, agavestroop en graanstropen bevatten voornamelijk suikers en kunnen daarom niet ‘suikervrij’ worden genoemd. Suikers zijn koolhydraten die uit 1 of 2 moleculen bestaan (mono- en disachariden). Je kunt op het etiket in de voedingswaardetabel terugvinden hoeveel suikers er in een product zitten. Bijvoorbeeld: Ekoland jam is gezoet met geconcentreerd vruchtensap. De reden dat wij geconcentreerd vruchtensap gebruiken, is omdat dit meer fructose bevat. Fructose wordt
waarden in kaart gebracht en kwam tot
je intolerant bent. FODMaPs zijn kleine
langzamer door het lichaam opgenomen
een verrassende conclusie: het gebruik van
moleculen die slecht of niet opgenomen
en bovendien is de zoetkracht hoger.
bietsuiker uit Europa is zo slecht nog niet! Ik
worden in de dunne darm en in de dikke
Hierdoor is er minder suiker nodig om
zal je vertellen waarom: bietsuiker heeft een
darm terechtkomen. De FODMaPs worden
de jam te zoeten. Ekoland abrikozenjam
glycemische index van 65. Dat is lager dan
snel en in zeer grote hoeveelheden door de
bevat 32g suikers per 100g terwijl Hero
die van graanstropen en dadelstroop en
bacteriën in onze darmen gefermenteerd.
abrikozenjam 54g suikers per 100g bevat.
vergelijkbaar met honing. Bietsuiker heeft
Hierbij komt gas vrij waardoor symptomen
De term ‘jam’ is vastgelegd in de warenwet
(net als rietsuiker) een hoge zoetkracht, dus
zoals een opgeblazen gevoel en
en moet een minimale hoeveelheid suiker
je hebt er niet zoveel van nodig. Daarnaast
winderigheid ontstaan. Symptomen
bevatten. Bevat het minstens 30% minder
zijn appelstroop en diksap van Nederlandse
zoals diarree of een verstoorde stoelgang
suiker (zoals bij Ekoland), dan krijgt dit de
appels prima suikers in verband met een
ontstaan doordat er meer vocht wordt
warenwettelijke productnaam ‘jam met
gemiddelde glycemische index en een
aangetrokken in de dunne en dikke
verlaagd suikergehalte’.
hoge zoetkracht. Mijn boodschap: kijk
darm. Het dieet bestaat uit een fase van
niet alleen naar de glycemische index
6-8 weken waarin alle FODMaP rijke
en de mate van bewerking. Het land van
voeding wordt vermeden. Daarna worden
herkomst en de hoeveelheid suikers die
een-voor-een weer voedingsmiddelen
je nodig hebt tellen wat mij betreft ook
geherintroduceerd. In de eerste 6-8 weken
zeker mee. Ik heb van de tien belangrijkste
moet fructose (voornamelijk in fruitsuikers),
suikers een handig overzicht van gemaakt.
lactose (melksuikers) en zoetstoffen zoveel
Vraag Welke suikervervanger kan ik het best adviseren?
Mocht je het complete overzicht willen
mogelijk worden vermeden. Geschikte
Antwoord
hebben, stuur dan een mailtje naar
zoetmiddelen tijdens het FODMaP dieet
Helaas is het antwoord op deze vraag
christianne.de.kort@natudis.nl.
zijn: graanstropen, rietsuiker, bietsuiker
niet zo eenvoudig. Het ligt er aan welke aspecten je meeneemt in je overweging: de glycemische index (hoe snel wordt het in je lichaam opgenomen), de zoetkracht (hoeveel heb je er van nodig), de mate
en oerzoet. Voor meer info zie
Vraag Welke suikers passen in het FODMaP dieet?
van bewerking, land van herkomst
Antwoord
en acceptabele prijs. Ik heb van alle
Het FODMaP dieet is een methode om uit
zoetmiddelen uit ons assortiment deze
te zoeken voor welke voedingsmiddelen
www.fodmapdieet.nl. «
Christianne de Kort medewerker Kwaliteit en Voorlichting Natudis
PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
27
L E G O V S K U r GEL
a k e d n i n e l l Chi
Na 25 jaar werkzaam te zijn geweest bij Udea besluit Yvonne Sturm om een nieuwe stap te zetten en een diervriendelijke bestemming te geven aan haar landgoed. Het worden GeluksVogels, kippen, die een mooi leven hebben in het Brabantse Nistelrode.
“Hoe kan ik op een zo dier
een in Duitsland geproduceerde
kipvriendelijk, maar niet zo
vriendelijke manier kippen
kar die heel kipvriendelijk was.
boervriendelijk. Twee jongens
houden?”, die vraag hield mij
Deze kippenkar is ontwikkeld
uit het dorp hebben daarom de
bezig. “In mijn zoektocht vond ik
door een professor die 10 jaar
kar aangepast aan mijn wensen.
lang het gedrag van kippen
Zo heeft de kar nu onder andere
heeft bestudeerd en daar de
een voer- en wateropslag voor
ideale leefwijze voor de dieren
minimaal zeven dagen en een
heeft gecreëerd. De kar wordt op
hydraulisch af te draaien mestband.
grasland geplaatst en gedurende
Ook zijn er zonnepanelen
de dag gaat de kip regelmatig
toegevoegd. De kar is vorig jaar op
terug de kar in. De kip kan hier
de Bio-beurs gepresenteerd. Daarna
haar eieren leggen, er is onbeperkt
zijn de kuikens bij ons gekomen
eten en drinken, er zijn stokken, er
en vanaf dat moment ben ik
is plek voor een zandbak en ze kan
officieel gestart. Ik heb maar liefst
er lekker chillen. De kip ziet de kar
zeven hectare grasland beschikbaar
echt als een veilig thuis.”
voor de kar. Het grasland is in zeven verschillende weides verdeeld.
28
N U M M E R 9 | L E N T E 2019
Optimaal bodemleven
Hierdoor is het mogelijk om de
“Ik vond de kar enorm
kippen, samen met de paarden en
inspiratie
Kippenkar Met nog geen 250 kippen en 4 eieren in een doosje, is de afzet in de winkels nog beperkt. In de komende maanden staan er drie nieuwe kippenkarren ingepland. De kippenkar is als nevenactiviteit naast het ondernemerschap goed te combineren.
kipvriendelijke manier met kippen mag werken. Als consument ben je een geluksvogel als je deze producten kan kopen. Het zijn geweldige eieren en het is ook prachtig vlees. Maar vooral de kip is een geluksvogel dat ‘ie zo mag leven. De kip heeft de allerbeste omstandigheden die een kip kan hebben.” Rustig opgroeien De piepjonge geluksvogels komen
legbedrijven kopen hennen die een
op het landgoed als ze een dag
week of 18 oud zijn, net voordat de
oud zijn. De mannetjes en de
kippen gaan starten met leggen.
schapen, elke twee tot drie weken
vrouwtjes groeien samen op.
GeluksVogel-kuikens groeien
te rouleren op de weide. De kar
Na acht weken gaan de hennen
samen op en na een week of 8 is
wordt in iedere weide nog eens
naar de mobiele kippenkar waar
de sekse duidelijk. Dan pas ga ik
elke drie tot vier dagen op een
ze speciaal voer krijgen, zodat ze
ze scheiden. Omdat de boer niets
ander stuk gras geplaatst, waardoor
zich kunnen voorbereiden op het
aan de mannetjes heeft, worden in
het bodemleven optimaal blijft.”
leggen van eieren. Ze mogen rustig
een legkippenfokkerij de haantjes
opgroeien en volwassen worden.
vergast. Ik vind dit onnodig leed
De haantjes blijven in dezelfde
en hier zou een oplossing voor
schuur en mogen naar buiten om
moeten komen. Mijn hanen
voer te pikken, te spelen en de
groeien op en na een goed leven
rennen. Ze krijgen ander voer dan
worden ze geslacht en verwerkt
de hennen, voor meer kracht.
tot mals hanenvlees of -bouillon.
"De kip krijgt de allerbeste omstandigheden die een kip kan wensen "
GeluksVogel doet actief mee in GeluksVogels
Man in de Pan
de campagne 'Man in de Pan' van
Op de vraag waar de naam
Er zijn dus al hanen en hennen,
Bionext, die actief mannenvlees
GeluksVogels vandaan komt,
waarom fok je geen eigen
(stieren, hanen en bokken) onder
vertelt Yvonne dat ze een artikel
Geluksvogels? Yvonne lacht:
de aandacht brengt.” «
heeft gelezen over kippen die
“Het uitbroeden van eieren is
een mooi leven hadden en dus
een kunst apart. Je hebt een
eigenlijk geluksvogel zijn. Yvonne:
broedmachine nodig en bepaalde
“GeluksVogel, je voelt iets bij
luchtvochtigheid, eieren moet
dat woord. Ik ben als boerin een
gekeerd worden et cetera. Het
geluksvogel omdat ik op een zo
is erg complex. De meeste
Joyce Weerman Corporate Communicatie Natudis
PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
29
www.beehonestcosmetics.com Onze ambassadeurs komen graag bij u langs voor advies en informatie. Tel: +31 (0)320-282928 Mail: info@detraay.com
..
Onze biologische honingsoorten uit Europa Voor de honingsoorten verzamelen de bijen nectar van bloemen en bloesem in de ongerepte natuur of op land van biologisch werkende boeren in Europa. Iedere honing heeft zijn eigen smaak, structuur en karakter. Al sinds 1977 passie voor honing, en dat proef je!
www.detraay.com
ADV_BHC_TRAAY_Natudis_JAN2019_01.indd 1
16-01-19 01:14
assortiment
g a d e l De he rinken
d o n i c c u capp
Cappuccino wordt in Italië alleen ’s morgens en veelal bij het ontbijt gedronken. Met de nieuwe Isola Bio Barista maak je thuis de hele dag de lekkerste cappuccino’s zonder commentaar van een Barista! De 100% plantaardige en biologische drank op basis van soja, schuimt stevig en heeft een toegankelijke en zachte smaak.
Wist u dat Isola Bio bijna
er zorgvuldig met de granen
de productie van biologische
400 hectare biologische
omgegaan zodat er nauwelijks
plantaardige dranken, gewonnen
landbouwgrond beheert in Italië?
verspilling is. Productieschroot (het
uit granen en peulvruchten.
Daar produceren zij een deel van de
solide deel dat geen lekker drankje
Zuivelalternatieven en plantaardige
grondstoffen. Een moedige keuze
wordt) wordt gedroogd en aan
drankjes zijn een belangrijke
van de oprichters van Isola Bio, die
lokale boeren gegeven voor onder
categorie in de markt voor gezond,
meer dan vijftien jaar geleden een
andere bemesting.
duurzaam en biologisch voedsel.
biologisch idylle creëerde waar
De groei wordt aangedreven door
GMO-vrije graangewassen en soja
Zero waste waterbeleid
het groeiende aantal mensen die
worden geteeld volgens de regels
Het water bestemt voor de
zuivelproducten willen of moeten
van de biologische landbouw. En
producten, wordt dagelijks
vermijden. «
laat die soja de basis zijn voor de
geanalyseerd en moet voldoen
nieuwe Barista.
aan alle chemische, fysische en microbiologische normen. Het
Het merk Isola Bio is het
Verheugen op de oogst
industriële waswater ondergaat
toonaangevende merk in
De eigen landbouwmaatschappij
een actieve slibzuivering en
plantaardige dranken in de
'La Goccia' bestaat uit 30 boeren
wordt vervolgens vrijgegeven in
Italiaanse reformwinkels
die zich vooral verheugen op de
oppervlaktewater. De milieu-impact
en wordt ook met succes
oogsttijd. Bij de productie wordt
wordt geminimaliseerd door het
geëxporteerd naar een breed
slib van het afval om te zetten in
scala landen waaronder
landbouwmeststof die nodig is
Nederland. Wij verwachten veel
voor de landbouwmaatschappij.
van deze biologsiche Barista.
Op deze manier is de kringloop compleet en Zero Waste. Plantaardige dranken
Adriaan Jeziorski Category Manager Natudis
Het bedrijf is gespecialiseerd in PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
31
: d o o F c i n a g r o i O b n i FZ s r io nie
p n e k k o betr
Pionieren zit de Friese familie Andringa in het bloed. En met succes: de broers Bjorn en Folmer Andringa bouwden samen het groeiende bedrijf van hun vader Frans verder uit tot een bloeiende biologische multinational.
Folmer Andringa werkte onder
Folmer Andringa is de technische
andere in Duitsland voordat hij
expert: hij runt de fabriek en het
de overstap maakte naar het
moderne machinepark met twaalf
familiebedrijf. Na zijn studie
productielijnen. Folmer: “We gaan
voeding en marketing wilde
nu voor de derde keer bijbouwen.
ook Bjorn Andringa eerst elders
Inmiddels hebben we meer dan
werkervaring opdoen. Tot dat ene
10.000 m² productie en magazijn.
dringende telefoontje in 2002 van
Een deel van de machines hebben
Folmer aan Bjorn: “Als je nu niet
we samen met leveranciers zelf
komt, dan kap ik ermee”. Dus
ontwikkeld. Het is een kleinschalige
kwam ook Bjorn in dienst van
branche. Een nieuwe lijn opzetten
FZ Organic Food.
gaat organisch: klein beginnen, opschalen en finetunen.”
Duidelijke rolverdeling
32
N U M M E R 9 | L E N T E 2019
Vanaf het begin hadden de
Van handel naar productie
broers een duidelijke rolverdeling.
FZ Organic Food werd voorheen
Bjorn Andringa is verantwoordelijk
als handelsonderneming gezien,
voor de verkoop en marketing.
vanwege de vele merken die
Branche
36 jaar historie Vader Frans Andringa zag in 1983 handel in de biologische kaas in Duitsland. Binnen no-time had hij het grootste deel van de distributeurs als klant. Andere bedrijven wilden graag meeliften op zijn distributiesucces. Enthousiast ontwikkelde Frans nieuwe merken of hij kocht deze op. Zijn zonen Bjorn en Folmer namen in 2013 het roer officieel van hem over. Inmiddels is FZ Organic Food uitgegroeid tot een biologische multinational. Met biologische merken als Trafo (chips & snacks), Yakso (Aziatische producten), Bionova (groente- en fruitconserven), Fryslan (kaas), Biofan voor de reguliere supermarkten en merken onder private label.
opjagen door de concurrentie.
bioproducten op een goede
We hebben altijd onze eigen
manier houdbaar. Zo leveren
producten ontwikkeld. We
we graag onze bijdrage.”
kunnen snel schakelen. Als we een interessante nieuwe trend zien, dan
#noplastic
duiken we er meteen in. We kijken
“Bij onze verpakkingen
wat kan, zoeken wat nodig is en
wordt plastic zoveel mogelijk
investeren volop.”
uitgebannen. Mensen gaan nogal
vader Frans voor andere bedrijven
grof met onze aarde om. Als je
distribueerde. Een trotse Bjorn
Verantwoordelijkheid nemen
die vreselijke berichten ziet van
Andringa: “We hebben een mooie
“Biologische producten telen
buitenlandse rivieren die helemaal
ontwikkeling doorgemaakt. Nu
én verwerken is niet makkelijk.
verstopt zijn door het plastic,
ligt de focus op eigen productie:
Je komt voor allerlei uitdagingen
dan weet je dat dit anders moet.
onze vijf eigen mooie merken en
te staan. Chips maken van
Daarom zijn we trots dat we de
private label. Als we het niet zelf
onbespoten aardappels is
eerste chipsfabrikant ter wereld
kunnen maken, dan outsourcen
bijvoorbeeld zeer lastig.
zijn met gelamineerde chipsfolie,
we het. Inmiddels hebben
Chips-aardappels moeten zo
die geheel composteerbaar is.
we een stevige positie in het
veel mogelijk zetmeel hebben.
En natuurlijk blijven onze chips
Gangbare boeren kunnen het
hierin vers.”
groeiseizoen langer maken door
"Alle groei komt uit vernieuwing"
te spuiten met gif, wat allemaal
Mooie uitdagingen
in de aardappel trekt. Of ze
Bjorn: “Het natuurvoedingskanaal
gebruiken gif om aardappelen
moet het verhaal van bio blijven
niet te laten spruiten tijdens het
uitdragen. Biologisch biedt zoveel
natuurvoedingskanaal: we leveren
bewaren. Het is toch verspilling
kansen. We moeten ervoor waken
nu 500 verschillende producten
dat aardappels worden afgekeurd
niet ouderwets te worden. Alle
aan veertig landen.“
om kleine pitjes? Gif spuiten
groei komt uit vernieuwing. We
doen we niet. Concurrenten
moeten steeds nieuwe producten
Eigen ding
onderschatten biologisch
bieden. Onze nek blijven uitsteken,
Nuchter: “We doen gewoon ons
ondernemen vaak. Toch kiezen
en ons tegelijkertijd niet gek laten
eigen ding, en laten ons niet
wij er bewust voor: we maken
maken.” « PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
33
Vitamine C complex
Gecertificeerd biologische vitamine C en paddenstoelen
Naturals NL-BIO-01 EU/Non-E U Agricultur e
Skal 0250
99
certified maitakeorganic
25,66 60 vegicaps
) nic our orvigtaamin C (amla
Voedingswaarde per capsule/ Valeur nutritive par capsule Totaal gewicht van de capsule/ 572 mg Poids total de la capsule Gewicht inhoud/ Poids du contenu 477 mg RI/AR* Amla extract/ Extrait d’amla 360 mg - Vitamine C uit amla/ 180 mg 225% Vitamine C de l’amla Maitake ** 30 mg Reishi/ Ganoderme luisant ** 30 mg Shiitake ** 30 mg gecertificeerd biologisch/ certifié biologique ** vruchtlichaam/ sporophore * RI= Referentie-Inname/ AR= Apport de Référence
Royal Green Vitamine C complex levert 100% gecertificeerd biologische vitamine C samen met een krachtige combinatie van shiitake, maitake en reishi. De paddenstoelen werken synergetisch en versterken de werking van de biologische vitamine C uit Amla. Reishi draagt samen met vitamine C bij tot de normale werking van het immuunsysteem. 100% vegetarisch & veganistisch. Van nature glutenvrij.
Meer informatie: Frenchtop Natural Care Products BV. • Tel: 0226-364400 • www.royal-green.eu
292V_adv_rg_vitamine_c_complex_oorsprong.indd 1
03-01-19 10:53
Mattisson heeft een complete range aan natuurlijke & biologische producten waaronder (vegan) proteïnen, plantaardige oliën, zaden, healthy snacks, greens, foods & fruits, glutenvrije melen, herbs, gefermenteerde Drinks en biologische supplementen. UITGELICHT
PLANTAARDIGE PROTEÏNEN Proteïnen gemaakt van 100% natuurlijke plantaardige ingrediënten: Amandel, Hennep, Erwten en Soja.
mattisson.eu
universalhealthstyle
column
n e m e n d i e h c s Af niet at a t s e b
Ik weet niet of ik het ooit met jullie gedeeld heb, maar biologisch en ik hebben een relatie die heel ver terug gaat. Als klein meisje zat ik, op de zaterdagochtenden, bij mijn tante in een knalrood 'lelijk eendje' met op de achterruit een anti-neutronenbomsticker. Samen op weg om boodschappen te gaan doen. Niet bij winkels, maar bij de boer, de biologische boer welteverstaan, te herkennen aan het zwart-witte EKO-keurmerk. Jaren later, toen ik in Amsterdam
het; bio gaat nu eindelijk de
voor de fijne samenwerking,
studeerde, werd ik vaste klant
wereld veroveren’, waren mijn
het vertrouwen dat jullie ons de
bij het Spruitje in de Paleisstraat.
gedachten. Biologisch heeft de
afgelopen jaren hebben geschonken
Mijn eerste studentenkamer
afgelopen jaren een enorme
en de warme woorden die we van
huurde ik op het Beukenplein
vlucht genomen en zit allang niet
jullie mochten ontvangen na de
in Amsterdam Oost waar ook
meer in het geitenwollensokken
verkoop van Natudis. Mijn diepe
Ekodis om de hoek zat. Ik zag
en anti-neutronenbom-hoekje
respect voor het feit dat jullie idealen
het aanbod verruimen, winkels
van destijds. Maar we zijn er nog
elke dag op de winkelvloer worden
werden groter en professioneler
lang niet. De strijd voor een betere
verwezenlijkt. Als consument zal ik
en er kwamen steeds meer
aarde zal altijd doorgaan en we
jullie blijven steunen. Puur vanwege
verkooppunten bij.
moeten blijven kiezen voor de
het feit dat jullie de aarde een stukje
toekomst van onze planeet en
mooier maken.
"De branche heeft zich sterk geprofessionaliseerd en die slag is nog steeds bezig"
haar bewoners. De branche heeft zich sterk geprofessionaliseerd
Van die idealen zal ik nooit afstand
en die slag is nog steeds bezig.
nemen en daarom zullen we met
Natudis gaat dicht, Udea neemt
elkaar verbonden zijn en blijven.
het stokje over, er wordt in Veghel
Afscheid nemen bestaat dus niet.
Ik herinner me ook dat, als
een nieuw DC gebouwd om de
Mocht je nog vragen of opmerkingen
moeder van 2 jonge kinderen, bij
groeiende groep klanten nog
hebben die je aan mij kwijt wil, neem
mij de vlag uitging toen Albert
sneller en beter te bedienen.
dan gerust contact met mij op via
Heijn biologische melk ging verkopen. ‘Hė hė, ze snappen
telefoonnummer 06- 46136737 of per Ik wil alle winkeliers bedanken
mail: jacqueline.de.kool@natudis.nl. « PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
35
Lokale productie Authentieke recepten
con Amore e Passione
De biologische mediterrane keuken sinds 1991 www.amaizin.nl
www.labioidea.nl