nr.
07 zomer
2018
N E A Z I G A M N E R T R P A
"Honing is gewoon een prachtig natuurproduct" Wouter Vuijk, De Traay
KENNIS VITALITEIT EN STIJGBEELDEN
ONDERNEMER KRACHT VAN LOKALE SAMENWERKING
ONLINE PRIVACYWETGEVING, WAT NU?
I N S P I R AT I E E N V A K I N F O R M AT I E O V E R H E T N AT U D I S A S S O R T I M E N T
voorwoord
Biologisch
of lokaal?
7
Valt er te kiezen tussen biologisch of lokaal geteelde producten? Het biologische keurmerk lijkt ons te helpen in onze keuze, maar is het wel de juiste keuze in het schap? Want zijn biologische appels die met het vliegtuig naar Nederland zijn vervoerd wel echt de beste keuze? Of is het Nederlandse appeltje misschien wel een veel duurzamere keuze? Vera Dalm nam in haar pleidooi tijdens de campagne ‘Geen BTW op Bio’ de stelling aan: ‘Als we biologische groente en fruit met het vliegtuig uit Afrika halen, dan zijn we ook fout bezig. De biologische landbouw kan een goede oplossing zijn om
15
klimaatverandering tegen te gaan, maar ik kijk graag breder dan het keurmerk: minder dierlijke producten eten en minder voedselkilometers horen er ook bij.’ En zo is het natuurlijk. Daarom kan ik heel enthousiast worden van bedrijven die verder kijken dan alleen het biologische keurmerk. Meesters van De Halm is hiervan een prachtig voorbeeld. Voor hen gaat biologisch veel verder dan alleen het op de markt brengen van een range biologische ontbijtproducten. Zo zorgen zij er ook voor dat het aantal voedselkilometers zoveel mogelijk beperkt wordt door granen in te kopen bij Nederlandse biologische graantelers. Ook besteden zij veel aandacht aan de voedingswaarde van hun producten door de granen op de juiste wijze te pletten. Maar daar blijft
Inhoudsopgave 4
Hydrolade Productcyclus
7
koekjes van een bijzonder bedrijf Assortiment
8
Honing en Bijen Inspiratie
het niet bij. Meesters van De Halm maakt hele bewuste verpakkingskeuzes, want alle ontbijtproducten zijn verpakt in composteerbare verpakkingen. Keuzes die misschien niet altijd voor de meeste winst zorgen op korte termijn, maar op lange termijn wel de meeste winst opleveren voor de gezondheid van de mens en voor de aarde. Hartelijke groet, Steven van Wijk
12
Vitaliteit en stijgbeelden Kennis
15
duurzame cacao uit Ecuador Assortiment
16
kracht van lokale samenwerking Ondernemer
19
Hennepthee Assortiment
Directeur Natudis
20 2
N U M M E R 7 | ZO M E R 2018
5 vragen over kokos Kennis
colofon
8
12
NR. 7 2018 ZOMEREDITIE Van Oorsprong is een
20
30
uitgave van Natudis Het magazine verschijnt vier keer per jaar en bevat inspiratie en vakinformatie voor en door professionals die biologische producten verkopen en leveren. Correspondentie redactie Van Oorsprong T.a.v. Joyce Weerman Daltonstraat 38
26
3846 BX Harderwijk redactie@natudis.nl Tel. 0341 464 211 Hoofdredactie Joyce Weerman Joyce van den Bos - Akkermans Redactie Medewerkers Natudis Ilse de Boer
22
Vragen van winkeliers Kennis
Coverfotografie
25
top 10 ‘Lekkerste’ gerechten uit de wereld De tien
Covermodel
26
privacywetgeving, wat nu? Online
Vormgeving en realisatie
29
Mani Bläuel Assortiment
30
Het geheim van de graanmeesters Inspiratie
32
Kwaliteit als klantenbinder Branche
35
Succesvolle samenwerking Column
Marjo Baas
Wouter Vuijk, De Traay
Geen Blad voor de Mond BV Lasondersingel 149-151, Enschede Tel. 053 460 9002 info@geenbladvoordemond.nl www.geenbladvoordemond.nl Overname van artikelen alleen met bronvermelding toegestaan. Dit magazine is 100% PEFC gedrukt, het keurmerk voor duurzaam bosbeheer.
Hydrolade Bloemen drinken 1 Simone a Soif! is een Belgisch drankje zonder toegevoegde suikers dat uniek is in zijn soort: een hydrolade. Het is niet zozeer een frisdrank, maar wel een frisse drank.
Een hydrolade is een 100% natuurlijke en biologische drank op basis van water, dampen van planten (hydrolaat genaamd) en lokaal gekweekte en geoogste groenten en fruit.
Sorteren van de peren op kwaliteit
4
Wel eens geranium gedronken? Ja, Simone a Soif! verwerkt dus ook bloemen in haar drankje. Verder niets? Nee, eigenlijk niet... Geen toegevoegde suikers, aspartaam of andere zoetstoffen. Ook geen natuurlijke aroma’s, conserveringsmiddelen, additieven of kleurstoffen, iets wat de drank uniek maakt, in tegenstelling tot de meerderheid van de andere limonades op de markt. Verwacht dus geen sap (dik en gesuikerd), maar laat je verrassen door de combinatie
5
aardbei/melisse, appel/geranium of peer/strobloem. De eigenaren Agnès Bonfond: Agnès is de bezieler en oprichter van Simone a Soif! en staat aan de basis van de recepten. Ze zorgt daarnaast voor de algemene strategie van het merk. Antoine de Menten: Als dromer, levensgenieter, fijnproever en gepassioneerde natuurliefhebber, is Antoine altijd bereid om te praten over Simone a Soif! Alexandre van der Vaeren: Hij heeft één missie: Simone a Soif! bekend maken in België en daarbuiten als het op ‘beter drinken’ aankomt. Hij regelt de productie en logistiek. «
Tijd om te genieten
PROOST! 4
N U M M E R 7 | ZO M E R 2018
8
Productcyclus
Het begon met de naam van de buurvrouw‌ Simone
2
Alexandre en Agnes distilleren de planten
Hydrolatie ontstaat door distillatie van planten tot waterdamp
3
6
De verpakkingslijn
De planten worden vers geplukt
DE DRANK WORDT GEbottelD
7
PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
5
Advertentie combi lentil stone ground 178 x 130mm.pdf
1
17-4-2018
13:45:36
BEROERT JE ZIEL EN VERFRIST JE LICHAAM. UW NATUURLIJKE VERFRISSING UIT VERS GEBROUWEN KRUIDENEN SPECERIJENTHEE.
NIEUW
!
Ervaar unieke smaakvolle kruiden- en specerijenthees. Geïnspireerd op de Ayurvedische filosofie, gezoet met waardevolle agave siroop en 100% biologisch*. Niet bruisend. *agrarische ingrediënten
yogitea.com
assortiment
n e e n a v s e j Koek rijf
d e b r e d n bij zo
Stichting Thedinghsweert is een zorgorganisatie voor mensen met ontwikkelingsproblemen. In Kerk Avezaath heeft de stichting een zorgboerderij met zorgbakkerij en natuurvoedingswinkel. In de stad Tiel exploiteert Thedinghsweert het restaurant BuitenSporig!
Producten afkomstig van Thedinghsweert zijn biologisch
• In de biologische bakkerij;
voor geur, kleur, smaak of
het maken van vele soorten
houdbaarheid gebruikt.
geteeld met respect voor mens,
brood- en banketproducten.
Het assortiment bestaat uit
dier en milieu. Dagelijks werken
• In de winkel of op de markt;
verschillende producten:
ruim zeventig cliënten in kleine
de verkoop van zelf
volkoren-, lemaire-, gist- en
groepen samen in één van de
geproduceerde producten
desembrood. Maar ook
en inkoop van derden.
appeltaarten, cakes en diverse
werkgebieden. Ook kunnen leerlingen van bijvoorbeeld het VSO-onderwijs via een stage werkervaring opdoen. De cliënten
• In de werkplaats; het onderhoud aan machines en gebouwen.
soorten koekjes. In het weekend zijn er luxe producten zoals
• In het restaurant; het bedienen
croissants, notenrozijnenbrood,
mogen zelf kiezen in welk
van gasten of bereiden van
luxe broodjes en kaasstengels. «
werkgebied zij willen werken:
maaltijden in de keuken.
• Op het land (28 hectare);
• In de bedrijfshuishouding;
het verbouwen van
de koffie- en theevoorziening,
De koekjes zijn er in acht
uiteenlopende groente- en
het repareren van werkkleding of
verschillende smaken. Boven-
akkerbouwgewassen.
het wassen en schoonmaken.
dien bevatten vier van deze varianten (krentenkoekjes,
• Bij het vee; de verzorging van vleesvee en kippen.
De biologische producten
spelt-krentenkoekjes, spelt
In de zorgbakkerij maken de
mueslikoeken, walnootkoekjes)
van kasgroentes of het onderhoud
cliënten met hun begeleiders
geen riet- of bietsuiker. In
van erf, paden en bloemperken.
broodsoorten uit tarwe of spelt,
plaats daarvan is er gezoet
deels afkomstig van eigen
met rijststroop of honing.
• In de tuin of op het erf; het telen
teelt of anders ingekocht bij een biologische molenaar. In de bakkerij worden dus geen conserveringsmiddelen of
Ilse Wemes Category Manager Natudis
chemische toevoegingen PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
7
De Traay:
hart voor honing en bijen De honingproductie begon bij de bron: met driehonderd eigen bijenvolken van oprichter Wouter Vuijk. Daarnaast ging de enthousiaste imker uit steeds meer landen biologische honing importeren. Nu, veertig jaar later, vertelt de eigenaar van De Traay nog steeds met veel liefde over ‘zijn’ bijen en natuurlijk over honing.
8
N U M M E R 7 | ZO M E R 2018
inspiratie
“In de jaren 70 was de kwaliteit van de honing in de winkels niet goed genoeg voor natuurvoeding. ‘Dat kan beter’, dacht ik toen.
Over de bloemetjes en de bijtjes
Honing is gewoon een prachtig
Bijen zijn in principe 'bloemvast'. Ze kiezen bijvoorbeeld
natuurproduct. Zuiverder is er
alleen lindebloesem, totdat deze is uitgebloeid. De
niet”, vertelt Wouter Vuijk
imkers volgen de bloeiperiodes van bomen en planten.
gepassioneerd. “Voor de grote
De bijenkasten worden verplaatst als andere bomen en
vraag naar biologische honing
planten gaan bloeien. Elke bijenkast levert gemiddeld
hebben we veel imkers nodig die
zo’n 30-40 kilo honing op. Bij professionele imkers is de
hun bijenkasten ook nog eens
gemiddelde opbrengst 100 kilo honing per kast, dat is
op de juiste plekken voor bijen
helaas niet mogelijk in Nederland. Nectar is ook afhankelijk
neerzetten: in de vrije natuur.
van regen: geen regen, geen nectar! Bijen vliegen uit bij
In Europa halen we honing
minimaal 10˚ C. In de zomer telt een bijenvolk 40.000-
rechtstreeks bij collega-imkers
60.000 bijen, in de winter 5.000-8.000. Winterbijen leven
vandaan, zoals bij een Demeter-
een half jaar: van september tot april. Zomerbijen leven
imker in Duitsland. Dit keurmerk
6 weken. Honing wordt dus altijd gemaakt door ‘nieuwe’
gaat nog verder dan 'biologisch'.”
bijen. Alleen de bijenkoningin overleeft de winter en kan 2-3 jaar oud worden.
"Honing is gewoon een prachtig natuurproduct" Onmisbaar en toch bedreigd
van de ene bloesem naar de
hard voor de biodiversiteit. Er is nu
andere. Zonder hen zouden veel
te weinig vrije natuur voor de bijen.
planten en bomen uitsterven.”
Gemeentes zouden meer moeten
“De biosector is cruciaal voor
zaaien voor goede bloemenvelden.
ons eigen voortbestaan én voor
Honing van verre
Die hebben we hard nodig, want
de bijen. De bijen hebben het
De Traay importeert daarnaast
het lokale aspect vinden we
moeilijk. Er zijn nog maar weinig
biologische honing uit onder andere
belangrijk. We steunen onder
ongerepte natuurgebieden met
Frankrijk, Duitsland, Italië, Spanje,
andere consumentencampagnes
wilde flora. Daarom draag ik de
Nieuw-Zeeland en Zuid- en Midden-
van The Pollinators, die ludieke
bio-boeren een warm hart toe. De
Amerika. “De natuur in Europa kan
acties organiseren rondom bijen.”
systeempesticiden (onder andere
niet genoeg biologische honing
Wouter vindt alle activiteiten
neonicotinen) die door andere
leveren. We hebben onder andere
rondom bijen prachtig. “Neem de
boeren en telers worden gebruikt
mooie samenwerkingen met lokale
diverse bijenmarkten; hier komen
zijn zeer schadelijk! Die middelen
corporaties in Mexico. Daar willen
imkers en belangstellenden samen.
werken soms dagen- of wekenlang
we 'biologisch' ook op de kaart
Zo mooi ook dat bijenverenigingen
door. Bestrijdingsmiddelen komen
zetten; met een fair trade karakter.
bijencursussen geven en het
via de nectar van de bloem weer
Dat is tenslotte eerlijker voor de
imkervak bij jonge mensen
naar buiten; een ramp voor bijen
mens en de natuur. De corporaties
promoten en dat stadsimkers
en insecten, die daardoor sterven.
zorgen voor lokale scholing en wij
en bedrijven bijenkasten op
Want bijen zijn van levensbelang en
garanderen de verkoop van de
dakterrassen zetten!”
onmisbaar voor de kruisbestuiving
honing. We reizen de hele wereld over om te praten met lokale
Uitdagend product
imkers: hoe kunnen we voldoen
Honing blijft volgens de ervaren
aan nieuwe eisen en andere
imker een uitdagend product.
uitdagingen tackelen? Omdat we
“De bijen zwermen uit naar
ook in de toekomst zorgvuldig met
verschillende gebieden, maximaal
bijen willen omgaan.”
drie kilometer rondom de kasten. In het voorjaar vliegen ze op
Bijzondere initiatieven
koolzaad en fruit, in de zomer op
“Ook in Nederland maken we ons
klaver en linde en in het najaar op PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
>> 9
! w u Nie
Tex Mex Favourites
Voor een biologische Mexicaanse Fiesta! Knapperige Taco schelpen gebakken in kokosolie. Taco Seasoning: voor het maken van een heerlijk gekruide taco vulling. Zonder toegevoegde suikers. Fajita Seasoning: pittige kruidenmix voor het maken van traditionele Mexicaanse fajita’s . Zonder toegevoegde suikers. Jalapeño pepers: de bekende Mexicaanse chilipepers met een unieke smaak en een echte bite. Geeft een pittige touch aan alle Mexicaanse gerechten. Ook lekker bij Nacho’s of een portie kaas. www.amaizin.nl 20180426 Tex Mex van oorsprong A4.indd 1
26-4-2018 16:00:47
inspiratie
heide. Het stuifmeel nemen ze in kleine ‘klompjes’ aan hun pootjes mee naar hun eigen bijenkast. Als bijen merken dat andere bloeiende
Puur natuur voor de huid
bloemen meer nectar hebben,
Honing is ook bijzonder verzachtend en verzorgend voor
dan switchen ze. We blijven als
de huid. Daarom heeft De Traay een eigen verzorgingslijn
leverancier echter altijd afhankelijk
voor je huid en je haar, geïnspireerd door de bij. Voor
van het aanbod, zeker omdat
vrouwen, mannen én kinderen; met het BDIH-keurmerk.
we veel met biologische imkers
“Met Bee honest cosmetics willen we consumenten
werken. Als een oogst mislukt, is
bewust maken wat ze op hun huid smeren. We richten
er ook geen opbrengst.”
ons op deze specifieke doelgroep, omdat er steeds meer vraag is naar 100% natuurlijke, eerlijke en pure cosmetica. Onze cosmetica bevat dan ook geen synthetische geur-
"Ondertussen bieden we meer dan 25 soorten biologische honing "
en kleurstoffen, siliconen of aardolieproducten. ”
grootte. Voor een monoflorale
de zon en de pure smaken in de
honing, dus van één soort bloem,
honing. Honing van de Italiaanse
Strenge controles
moeten er voldoende pollen
sinaasappel heeft bijvoorbeeld
De Traay stond aan de wieg van de
aanwezig zijn om deze zo
een friszure smaak en linde
richtlijnen van het EKO-keurmerk
te mogen noemen. Het is per
smaakt mintachtig. De gewone
van Skal. “Honing moet aan strikte
bloem heel verschillend hoeveel
bloemenhoning is en blijft een
wettelijke eisen voldoen. Pas als de
stuifmeel en/of nectar deze bevat.
klassieker. Daarnaast introduceren
proefmonsters zijn goedgekeurd,
Daarnaast hebben we ook
we steeds weer nieuwe smaken
kopen we de honing daadwerkelijk
Demeter (biologisch-dynamische)
honing, door natuurlijke
in. Onze honing wordt continu
honing en Fair Trade honing die
toevoegingen als cranberries van
door de eigen kwaliteitsdienst
elk hun eigen keurmerk en
Terschelling en duindoorn. Onze
en door een onafhankelijk,
controles hebben.”
ambassadeurs ondersteunen de
gecertificeerd laboratorium getest,
klanten op de winkelvloer met
onder andere op de natuurlijke
Heerlijke smaken
advies en kennis over producten.
herkomst en eigenschappen van
De Traay is binnen natuurvoeding
We doen regelmatig proeverijen en
de honing. Dat gebeurt middels
een bekend honingmerk.
we staan veel op beurzen, waar de
een NMR-analyse, waarbij het
Brandmanager Kristel van der
bezoeker alle smaken kan proeven.”
DNA-profiel van de honing
Voorn: “Inmiddels bieden we meer
Wouter Vuijk: “Het is soms even
wordt bepaald. Er wordt een
dan 25 soorten biologische honing.
zoeken hoe we alle natuurlijke
pollenanalyse gemaakt: een echte
We zijn trots op de verschillende
smaken én de kwaliteit van onze
expertise, want die pollen worden
soorten Europese honing, zoals
honing kunnen behouden. Maar
onder een microscoop geteld.
linde, heide, kastanje, sinaasappel,
honing blijft een machtig mooi
Elke pol heeft zijn eigen vorm en
koolzaad en zonnebloem. Je proeft
natuurproduct!” «
PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
11
n e n o t n a a t i e t i l n a e d l Vit e ijgbe t s r o do
“Inleven, afstand nemen en voorzichtig tot een oordeel komen." Zo vat Roelant de Vletter stijgbeelden samen. “Stijgbeelden zijn niet wetenschappelijk onderbouwd. Maar je begrijpt dat een paprika die op glaswol is geteeld er veel materiëler en stoffelijker uitziet dan een paprika die in de volle grond heeft gestaan.” Dit vraagt om meer uitleg!
Demeter suiker.
“Rudolf Steiner, grondlegger van
over te kunnen zeggen. Zo maak
de antroposofie, heeft aanwijzingen
ik van alle beelden een duplo,
gegeven over stijgbeelden.
om toeval te vermijden en deze
Natuur- en scheikundige
vertonen altijd hetzelfde beeld. Ik
Lilli Kolisko heeft dat begin
vind het beoordelen van dit soort
twintigste eeuw opgepakt en de
beelden een uitdaging. Soms is
stijgbeelden verder ontwikkeld.
er geen twijfel mogelijk, kijk maar
Het is daarna blijven liggen.
naar de melkbeelden. Dan zie je
Het Louis Bolk Instituut heeft
het gewoon. Anderen kunnen wat
geëxperimenteerd maar liep
lastiger zijn, zo gaat dat.”
tegen de beoordeling aan. Het
12
N U M M E R 7 | ZO M E R 2018
goed beoordelen van beelden
Hoe beoordeel je een stijgbeeld?
is een jarenlang proces, dat leer
“In gembersiroop en witbrood
je niet zomaar. Ik weet er ook
kun je zien hoe dominant suiker
nog niet alles van. Je moet wel
is. Bij suiker kun je zien wat het in
heel veel proeven doen en leren
je lijf doet. Als ik het plastisch mag
interpreteren om er iets zinnigs
beschrijven: het is heel jubelend.
kennis
Wat is een stijgbeeld? “Een stijgbeeld is een middel om aan te tonen wat de Zeer krachtig beeld van oerzoet.
vitaliteit van een product is. Je maakt een stijgbeeld door een product te mengen met gedistilleerd water, te vijzelen, te zeven en dit in een filtreerpapier te laten trekken. Door toevoegen van zilvernitraat en de reactie met licht, ontstaat een stijgbeeld. Aan de buitenkant van een product kun je niet zien hoe het geteeld is. Een stijgbeeld kan je iets over de binnenkant van het product vertellen.”
De witte suiker komt bijna los van de grond.
te beginnen. Als verticale landbouw in Nederland op de markt komt, en dat gaat gebeuren in Dronten, notabene vlak bij de Warmonderhof, dan hoop ik met de stijgbeelden aan te kunnen tonen dat het echt anders moet. Het is allemaal goed bedoeld hoor, hoge opbrengsten per vierkante meter
Noorderhoeve-melk, gekookt.
en een mogelijke oplossing voor het wereldvoedselprobleem. Maar De rietsuiker is degelijk geworteld.
voor mij is het 'stenen voor brood'. Mijn gevoel zegt hier sowieso 'nee' tegen. Het doel is om te letten op
Het is net of er ballonnetjes
de aarde. Daarom ben ik ook zo
opgelaten worden. Bij witte suiker
enthousiast over Natudis; de zorg
is de verbinding tussen beneden
voor de aarde maakt deel uit van
en boven er bijna niet. En dat doet
jullie missie.”
suiker ook in je lichaam. Als je een
Noorderhoeve-melk, gepasteuriseerd.
dipje hebt en je neemt iets met
Verder onderzoek
suiker, dan krijg je even energie.”
“Een mooi voorbeeld is koemest preparaat. In een hoorn gaat
Waarom ben jij zo gegrepen
koemest en dat wordt, in de
door de stijgbeelden?
winter, voor een half jaar in de
“Mijn fascinatie van stijgbeelden
grond gestopt. Maar hoe bewaar
is ontstaan vanuit mijn zorg over
je dan het beste het restant? Een
het fysiek en stoffelijk worden van
bedrijf dat preparaten maakt
voedingsmiddelen. Het meest
voor veel biologisch-dynamische
extreme voorbeeld daarvan vind
boeren heeft mij gevraagd om
ik de verticale landbouw. Planten
dit te onderzoeken. Ik heb een
geteeld op een kunstmatige
vergelijkend stijgbeeldenonderzoek
ondergrond en met ledverlichting.
gedaan met een preparaat in een
Wil je meer weten of een boek over
Het goedpraten hiervan (het is
pot en in een hoorn. Daar zijn heel
stijgbeelden bestellen? Stuur dan
biologisch want er wordt geen
duidelijk verschillen in te zien. Nu
een mail naar redactie@natudis.nl.
gif gebruikt) was voor mij de
wil Stichting Demeter dit graag
aanleiding om met de stijgbeelden
verder onderzocht hebben.” «
Rauwe melk uit de magnetron.
PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
13
6 gezonde kruiden mixen om heerlijke Latte’s mee te maken
Kurkuma of Matcha Latte (2 koppen): 500 ml warme (amandel, kokos) melk 1 theelepel kurkumapoeder of 4 theelepels matcha 1/2 theelepel gemberpoeder 1/2 theelepel kaneelpoeder snufje kardemonpoeder Los alles op in de warme drank, naar smaak kokos of agavesiroop toevoegen.
BIO KURKUMA EN MATCHA POEDER VOOR VERRASSENDE LATTES Matcha bevat van nature L-Theanine en is de enige groene theesoort waarbij het gehele theeblad in de vorm van poeder wordt gedronken. Kurkuma staat bekend om haar ontstekingsremmende werking en is heerlijk voor een kruidige Latte of in avondeten.
mattisson.eu
Proef de pure smaak van Chili in je glas!
assortiment
o a c a c e m a z r u Du ador u c E t ui
Natuurlijk moet chocolade boven alles lekker smaken. De Nederlandse chocolademaker Lovechock kiest bewust voor een stapje extra: duurzaamheid in de gehele productieketen. Van de inkoop van cacaobonen via Direct Trade in Ecuador tot het gebruik van enkel biologische ingrediënten en 100% composteerbare verpakkingen. De Arriba Nacionale, een
als alternatief voor geraffineerde
direct in te kopen bij lokale
topcacaoboon uit Ecuador,
suiker ontdekte en gebruikte.
coöperaties en betaalt de boeren
staat bekend om 'cacao fino de
een eerlijke prijs. De productie van
aroma', oftewel specialiteitcacao.
Raw Chocolate
de chocolade vindt plaats in de
Deze cacao maakt maar 4% van
Bij normale chocolade wordt de
eigen fabriek in Heerhugowaard.
het totale cacao-aanbod in de
cacao bij zeer hoge temperaturen
Het inpakken is uitbesteed aan een
wereld uit, de rest is bulkcacao.
gebrand en gemalen. Helaas
sociale werkplaats in Alkmaar, waar
De volle, krachtige smaak van de
gaat hierdoor een deel van de
mensen met een arbeidshandicap
Arriba Nacionale heeft tonen van
waardevolle stoffen verloren.
de tabletten verpakken. Sinds 2011
exotische vruchten en bloemige
Raw chocolate is anders: de
is de verpakking volledig plasticvrij
accenten en specerijen. Samen
rauwe cacaobonen worden niet
en 100% composteerbaar. «
met kokosbloesemnectar leidt dit
geroosterd en zijn koud gemalen
tot zeer smaakvolle chocolade.
en zo weinig mogelijk bewerkt,
Lovechock was de eerste fabrikant
zodat de vitaminen en mineralen
Wij hebben gekozen voor
ter wereld die kokosbloesemnectar
bewaard blijven. De kracht van de
Lovechock omdat ze een zeer
cacao blijft zo bewaard. Lovechock
brede doelgroep bedienen:
is de eerste chocoladefabrikant van
vegetariërs, veganisten,
Europa die gespecialiseerd is in
raw foodies, mensen met
raw chocolate.
coeliakie, mensen die bewust kiezen voor gezonde voeding,
Goed voor mens en planeet
chocoladeliefhebbers... noem
De cacao wordt op kleine schaal
maar op!
biologisch geteeld bij kleine boeren die naast cacao vaak ook andere fruitsoorten telen. Dit zorgt voor hoge biodiversiteit. Lovechock kiest
Mylène van Ark Category manager Natudis
er bewust voor om de cacaobonen PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
15
n a v t h c a r k ing e k r D e nw e m a s e lokal
Als ondernemer zul je zichtbaar moeten zijn om de aandacht van klanten te trekken. Dat kan bijvoorbeeld door het organiseren van lokale activiteiten. Roosmarijn Saat, van bio-speciaalzaak Gimsel in Rotterdam, deelt een aantal ideeën.
“Als je lokaal zichtbaar wilt zijn, dan
vijftig biologische leveranciers met
klanten zich voor in. In juni gaan
zal dat vooral uit jezelf moeten
een eigen marktkraam, er is live
we op bezoek bij bakkerij
komen. Wij houden elk weekend
muziek en er zijn volop proeverijen
Zonnemaire en de Hermusmolen
demo’s en proeverijen in onze
en aanbiedingen. Hier kijken onze
in Made. We laten dan de schakel
winkel, in samenwerking met
klanten echt naar uit en er komen
zien tussen het malen van het
onze leveranciers. Een of twee
ook heel veel nieuwe bezoekers
graan bij de molen en het bakken
keer per jaar organiseren we een
op af”, zo vertelt Roosmarijn Saat
van het brood. Daarna gaan we
grote biologische markt met de
enthousiast.
met een fluisterbootje door de
Groene Passage. Dit is het ‘groene’
16
Biesbosch varen.”
winkelcentrum met allemaal
Samen op stap
biologische speciaalzaken
“Daarnaast organiseert Gimsel
Breder kijken
waar wij deel van uitmaken.
samen met de Groene Passage
“We kijken daarnaast verder
Op zaterdag 9 juni staat onze
twee keer per jaar een excursie
dan alleen voeding. In ons
lentemarkt gepland, en in het
naar een biologische leverancier,
cursuscentrum Gimsel Academy
najaar de winter/kerstmarkt.
in combinatie met een activiteit in
geven we regelmatig workshops:
Op deze biomarkten staan bijna
de natuur. Hier schrijven heel veel
over fermenteren, vegetarisch
N U M M E R 7 | ZO M E R 2018
Ondernemer
horeca heeft volgens Roosmarijn
ecologische initiatieven steunt.
zeker toegevoegde waarde. “Denk
Zo geeft Rotterzwam koffiedik
aan een leuke actie met een
een tweede kans als voeding voor
gezellige biologische koffiebar in
oesterzwammen. “Wij verkopen
de buurt. Een gratis kop heerlijke
deze kweeksets in onze winkel.
biologische koffie of thee bij
Zo creëer je samen een mooi
besteding van een bepaald
platform voor lokale initiatieven.
bedrag aan boodschappen
Een andere mooie wisselwerking is
koken en koken met de
bijvoorbeeld. Zo help je elkaar
er met Orion, een antroposofische
seizoenen, maar ook over yoga
verder om je klantenkring op
zorginstelling aan de rand van
en mindfullness. Hoe we al onze
te bouwen. Reuring maken en
Rotterdam. Mensen met een
activiteiten communiceren? Via
beleving creëren; daar geloof ik
beperking kunnen daar terecht
onze digitale nieuwsbrief, onze app,
echt in. Onze klanten waarderen dit
voor een zinvolle dagbesteding,
website, social media en natuurlijk
soort acties enorm. Ze weten dat
zoals groente verbouwen. Wij
volop in onze winkel. Overigens
boodschappen doen hier al snel
sponsoren hen en de teamleiders
proberen we wel bij onze core
een feestje wordt. Het is voor hen
volgen bij ons kookcursussen.”
business, biologische voeding, te
een extra reden om juist bij ons
blijven. We blijven tenslotte een
hun biologische inkopen te doen.”
bio-speciaalzaak."
"Reuring maken en beleving creëren; daar geloof ik echt in"
Keuzes laten zien “Je kunt altijd linkjes leggen in
Lokaal aanhaken
onze maatschappij. Niet vanuit
Je kunt als ondernemer uiteraard
de commercie, maar om als
ook aanhaken bij bestaande
ondernemer je bewuste keuzes
lokale initiatieven. Gimsel heeft
te laten zien. Dan kunnen klanten
bijvoorbeeld een tijdje op
zich met jou vereenzelvigen. Die
de oogstmarkt in Rotterdam
klantenbinding heb je nodig en
gestaan. “Zo kun je elkaars
zorgt dat je als winkel je gezicht
naamsbekendheid verhogen.” Een
laat zien. En natuurlijk onze filosofie:
Samenwerking horeca
andere originele samenwerking
onze wereld een stukje mooier
Ook de samenwerking met lokale
is die met Blue City, dat lokale
maken. Elk op onze eigen manier.” « PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
17
assortiment
e e h t nnep
He
m e d o b e s nd a l r e d e van N Dutch Harvest is ontstaan vanuit passie en verbazing. Passie voor de ongelooflijk veelzijdige hennepplant en verbazing over de onbekendheid ervan. Combineer dat met een liefde voor thee en Dutch Harvest is geboren!
Toen oprichter Esther Molenwijk
zachte lichtzoete smaak met een
bij een vezelhennep-oogst was,
iets prikkelende nasmaak en wordt
een kleine dosis CBD. Deze stof
zag zij dat de bladeren en bloemen
ook 'een milde variant van groene
wordt steeds vaker gebruikt bij
van de plant gewoon op de grond
thee' genoemd.
pijn, stress of voor het slapen
achtergelaten werden. Ze nam
• De bladeren bevatten van nature
gaan.
wat mee naar huis, droogde het
Duurzaam en sociaal
en zette er thee van. Wat bleek:
Alle onderdelen van de hennep
en biologisch verbouwd.
het was een heerlijke kruidige thee
worden gebruikt. Van de
Echter, het heeft niet het officiële
die ook bij kennissen goed in de
vezels worden onder andere
bio keurmerk. Dutch Harvest
smaak viel. Zo was het idee voor
isolatiemateriaal en bioplastics
verwacht dit binnenkort te
Nederlandse hennepthee geboren.
gemaakt en hennephout wordt in
behalen.
Een crowdfunding-campagne
de bouw gebruikt. De thee wordt
• De hennepthee is volledig vrij van
hielp om de eerste oogst in 2015
ingepakt in een composteerbare
theïne. Ook bevat de thee geen
mogelijk te maken.
verpakking. Het inpakken gebeurt
aroma's of andere toevoegingen. «
• De hennep is volledig duurzaam
op een sociale werkplaats.
"Hennepthee: lokaal en lekker"
De vijf kenmerken van hennep
Waarom heeft Natudis hennep
• De hennep wordt geteeld in
thee opgenomen? Ten eerste
Groningen. Het is een snel
is het een product van eigen
Theesommelier
groeiend gewas dat goed is voor
bodem. Daarnaast is de thee
Dutch Harvest is verkrijgbaar
de bodem en dat geen kunst-
vrij van theïne en cafeïne en
in een pure variant en in drie
mest of bestrijdingsmiddelen
daar is steeds meer vraag naar.
melanges. De theeën bestaan
nodig heeft.
Uit een pak thee gaan wel
uitsluitend uit een mengsel van
• De thee wordt gemaakt van
pure kruiden. Theesommelier
zogeheten 'vezelhennep',
Karlijn Dapper heeft geholpen
rassen die minder dan 0,2% THC
met het ontwikkelen van de
bevatten. In een kop thee is de
optimale hennepthee en met het
THC zelfs helemaal niet meer
samenstellen van de melanges. De
aanwezig. Je wordt van deze
pure hennepthee heeft een frisse,
thee dus niet stoned.
veertig kopjes thee, dat is twee keer zoveel als gebruikelijk. Adriaan Jeziorski Category Manager Natudis
PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
19
r e v o n e g a r v 5 s o k o k We bakken in kokos, smeren het op onze huid, verwijderen er vlekken mee…kokos lijkt van alle markten thuis te zijn. Maar wat weten we eigenlijk van kokosnoten en kokossap? Wij hebben de 5 belangrijkste vragen gesteld aan dr. Antonio Martins.
Wat is er bijzonder aan
bevatten vloeibaar water. En dat
kokossap?
kokossap is van nature zuiver, met
De Food and Agriculture
een mineralenbalans die gelijk is
Organization van de Verenigde
aan die van het menselijk lichaam.
Naties (FAO) heeft kokossap in
Zonder vet, met weinig calorieën
meerdere onafhankelijke studies
en met veel mineralen en vitale
nader onderzocht. Zij komen tot de
stoffen.
conclusie dat kokossap de ideale
20
N U M M E R 7 | ZO M E R 2018
natuurlijke dorstlesser is: ‘Biologisch
Is er verschil tussen
zuiver, goed van smaak, met zeer
kokoswater en kokossap?
weinig fructose en vol mineralen
Er zijn verschillende namen
en vitamines die ons lichaam
voor hetzelfde product. In het
nodig heeft om goed te kunnen
Portugeestalige Brazilië wordt
functioneren’. Het grote verschil
de vloeibare inhoud van jonge
met de vruchten van alle andere
kokosnoten al sinds jaar en dag
planten is het water. Kokosnoten
gedronken – als ‘agua de coco’, in
Kennis
Wie is dr. Antonio Martins? In reclames zie je vaak artsen die helemaal niet bestaan. Dr. Antonia Martin bestaat echt. Hij is in 1955 in het Braziliaanse Goiana geboren en opgegroeid met kokossap, wat een uitstekende en natuurlijke dorstlesser is. In 1981 vestigde hij zich in Wenen als internationaal erkende specialist in sport-, voedings- en kindergeneeskunde. In zijn praktijk kreeg hij van ouders regelmatig de vraag welke drank te geven aan een kind. Hij wist het antwoord wel, maar kokossap was nog niet verkrijgbaar in Europa. Dr. Antonio Martins had als doel om de beste kwaliteit en biologische kokossap te introduceren in Europa. Door de jaren heen werden vele kleine boeren bezocht en kokosplantages biologisch gecertificeerd. Er werd een procedé ontwikkeld dat het gevoelige kokossap uit de verse, jonge kokosnoot in flessen te verpakken zonder in te boeten aan waarden en smaak.
dat dit proces versnelt, is bij jonge
heeft de optimale rijpingsgraad
kokosnoten bijzonder hoog en
voor kokosmelk en -rasp. Het kleine
daarom komt de roze verkleuring
beetje achtergebleven kokossap
van het sap alleen bij jonge noten
is vaak ook muf en wat ranzig.
het Nederlands noemen we dat:
voor. Het is bovendien ook een
De voedingsstoffen uit het jonge
‘kokoswater’. De naam kokoswater
aanwijzing dat het sap zo min
kokossap zijn opgenomen in
zet ons op het verkeerde been.
mogelijk is bewerkt.
het vruchtvlees.
heeft geen noemenswaardige
Wat is het verschil tussen een
Bestaan er duurzame
bestanddelen. De vloeistof uit de
groene en een bruine kokosnoot?
kokosnoten?
jonge kokosnoot is het sap van
Kokosnoten doorlopen een
Kokosnoten groeien niet hier,
een vrucht.
rijpingsproces. Daarbij verandert
dus transport is niet te vermijden.
ook langzaam de kleur: van groen
Om de CO2-uitstoot te beperken,
(jong en onrijp) naar bruin (oud en
wordt het kokossap gewonnen
rijp). Tegelijkertijd verandert ook
in het productieland, ingevroren
de smaak van het kokossap, de
en verscheept in speciale
samenstelling van de kokosnoot
vriescontainers. Dit bespaart in
en de voedingswaarden. Met 3 tot
gewicht en volume. In 2010 is
Water komt uit de kraan en
"kokossap is de ideale natuurlijke dorstlesser" Waarom is kokoswater
6 maanden is de kokosnoot jong.
een project gestart die de CO2-
soms roze?
Het kokos zit bomvol waardevolle
uitstoot bij het telen, vervoeren en
Het sap van de jonge kokosnoten
bestanddelen en smaakt licht en fris,
bewerken van Dr. Antonio Martins
kleurt snel roze door een
een beetje zoet en met een vleugje
kokos analyseert en ïnterpreteert
enzymatische activiteit die
kokos. Met 9 tot 13 maanden is de
als CO2-voetafdruk. Er zijn nu al
gewoonlijk fenolase wordt
kokosnoot oud, maar kan hij nog
enige producten CO2-neutraal
genoemd. Het enzymgehalte,
altijd groen zijn. Het vruchtvlees
geproduceerd. «
PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
21
vragen van winkeliers
over natuurlijke ingrediĂŤnten en zonbescherming Hoe zit het nu echt? Christianne de Kort geeft antwoord.
22
N U M M E R 7 | ZO M E R 2018
kennis
Vraag Waarom staat er op krachtige biologische schoon maakmiddelen de waarschuwing ‘schadelijk voor waterleven met langdurende effecten’?
Vraag Is zonnebrandcrème noodzakelijk?
Wat is het verschil tussen natuurlijke en synthetische zonnebrandcrème?
Antwoord We worden veel gewaarschuwd voor
Op een etiket van gewone
de schadelijke invloed van de zon.
(synthetische) zonnebrandcrème,
Dat is jammer, want je huid heeft de
kun je de volgende ingrediënten
kostbare zomerzon nodig om
tegenkomen: parabenen,
vitamine D aan te maken. Vitamine
benzofenon (oftewel oxybenzone),
D zorgt ervoor dat je voldoende
titaniumdioxide, para-
calcium kunt opnemen uit je
aminobenzoëzuur (PABA), minerale
Antwoord
voeding. Nederlanders hebben een
olie, zoals paraffine of petroleum
Op sommige verpakkingen van
tekort aan vitamine D. Gemiddeld
en retinyl palmitaat. Deze stoffen
natuurlijke schoonmaakmiddelen, zoals
hebben we een status van 20-30
zorgen ervoor dat het product langer
de intensieve reiniger van Sonett, staat
nmol/l. Met deze status neem je
houdbaar is, maar kunnen ook een
de waarschuwingstekst ‘schadelijk voor
maar 20% van het geconsumeerde
verstoring in de hormoonbalans
waterleven met langdurende effecten’.
calcium op in je darmen. Afrikanen
veroorzaken en van sommige
Dat verwacht je niet van een
hebben een vitamine D status
stoffen wordt beweerd dat ze kanker
reinigingsmiddel dat claimt 100%
van 100 nmol/L en zijn dus veel
kunnen veroorzaken. Sommige
biologisch afbreekbaar te zijn. In
efficiënter in het opnemen van
van deze stoffen vallen onder de
natuurlijke schoonmaakmiddelen zit
calcium. Dit verklaart ook waarom de
nano-deeltjes en kunnen via de huid
vaak etherische olie, zoals sinaasappelolie.
aanbevolen hoeveelheid calcium voor
binnendringen. Het is onbekend
Deze olie wordt gewonnen uit de schil
Nederlanders twee keer zo hoog is
wat het lichaam hiermee doet.
van sinaasappels en geeft een heerlijke
vergeleken met de rest van de wereld.
Natuurlijke zonnebrandcrèmes
geur. Etherische olie wordt ook veel
Onze voeding bevat ook vitamine D,
werken op basis van mineralen en
gebruikt bij de Chi en Bach aromatherapie.
maar onvoldoende om het goed op
biologische, plantaardige olie, zoals
Het is verplicht om op producten met
peil te houden. Je kunt beter in de
kokos-, tarwekiem- en wortelzaadolie.
geurstoffen deze waarschuwingstekst te
winter extra vitamine D slikken dan
Olie heeft namelijk van nature een
plaatsen. Wetgeving maakt hierbij helaas
meer calciumrijke voeding nuttigen.
beschermingsfactor en zorgt ervoor
geen onderscheid tussen (natuurlijke)
In tegenstelling van wat veel mensen
dat de huid niet uitdroogt.
etherische oliën en synthetische
denken, beschermt de zon juist tegen
geurstoffen. Terwijl er wel degelijk een
huidkanker. Mits je niet verbrandt.
verschil is. Synthetische geurstoffen zijn
Door regelmatig je huid bloot te stellen
(deels) in water oplosbaar en kunnen
aan de zon, kan je huid langzaam bruin
met zonnebrandcrème is dus zeker
daarmee schade aanbrengen aan
worden en maakt deze vitamine D
geen aanbeveling. Het is wel belangrijk
het milieu. Etherische oliën zijn niet
aan. In de zomer hoef je dan niet bij te
om het rustig op te bouwen. Heb je
wateroplosbaar omdat ze op het water
slikken. Door je huid in te smeren met
gepland om de hele dag lekker buiten te
blijven drijven. Het zijn vluchtige stoffen
zonnebrandcrème, maakt hij minder
zijn, dan is insmeren wel belangrijk om
die verdampen in de lucht.
vitamine D aan. Preventief insmeren
verbranding te voorkomen. Mijn favoriet is de zonnebrandcrème van Biosolis. Biosolis laat door een onafhankelijk laboratorium testen of het product ook voldoet aan de geclaimde beschermingsfactor.
Christianne de Kort medewerker Kwaliteit en Voorlichting Natudis
PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
23
De Leckere introduceert de vernieuwde session!
Met haar 3,4% alcohol een adembenemende dorstlesser
top
de tien
10
‘Lekkerste’ gerechten uit de hele wereld ne Lasag alië uit It
ebladen ea lasagn La Bio Id nebladen g sa la okte Voorgeko eel van sm van grie gemaakt e. rw ta e hard
s Arepa ela u z e n uit Ve eel m olen mais Joannusm ld en ee et g ch Biologis en lijk gemal ambachte stenen. n le o m tussen
a Paell nje a p S t ui
d chtkoken liesrijst za rv e lv zi t d e el m Ekolan e rijstkorr Voedzam en een k aa sm e een voll vezels. bron van
Een selectie van de lekkerste gerechten uit de hele wereld (bron: CNN Travel) vullen wij aan met de beste producten! Breng uw winkel en uw klanten alvast in vakantiestemming en print het receptenkaartje uit via de webshop.
ls errol Summ m a n t e uit Vi
r rijstpapie Amaizin e rijst en ch is g lo io van b Gemaakt de vellen tmeel om tapiocaze maken. ischer te iets elast
pan uit Ja Sushi ic ari Class Lima Tam chtige, ra k n e e k Tamari is ie de smaa jasaus, d t. pittige so rk te rs shi ve van de su
urry man c Massa d a ail n uit Th light okosmelk Amazin k smaak n va l smelk, vo e u Light koko u nat rlijk met een en romig r aa m en r emulgato 9% vet.
rn Popco ika r e uit Am
pofmaïs Ekoland er, ning, suik o h t e Lekker m r te o b , n e id zout, kru aas. of strooik
ants Croiss jk ankri uit Fr
em tarweblo Ekoland waarbij l e e m e en tarw malen e Fijngemal g jn fi ern en de lk e e m e d ouden is kiem beh . gebleven
Pizza itana Napol alië uit It
izzamix liaanse p De Rit Ita ’s zit ‘m za iz s van p Het succe mt met ko at d , m e in de bod . wel goed deze mix
's Fajita co i x e uit M
ix Fajita’s m enmix, id ru k ke Heerlij ptuur en ce re eke authenti de o egev eg zonder to . rs e ik su
PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
25
g n i v e g t e w y c a v i ij? Pr m r o o v k o o t a d t Geld Vanaf 25 mei geldt de nieuwe privacywetgeving. Wat houdt dat in? Wij hebben Stephanie de Vries, Hoofd P&O Natudis, hierover het hemd van het lijf gevraagd.
“De vernieuwde privacywetgeving
wet gaan werken. Het is best
is best een ‘ding’. Het levert je als
veel papierwerk, regels en
ondernemer niets op, maar je moet
gedoe, maar als particulier ben
er wel aan voldoen. Het gaat verder
je uiteindelijk wel veel beter
dan alleen je klantenbestand.
beschermd.”
Je hebt er ook mee te maken als je personeel hebt, denk aan
Hoe weet ik of de nieuwe
salarisverwerking en sollicitanten”,
privacywet ook voor mij als
trapt Stephanie de Vries af.
ondernemer geldt? “Kern van de AVG is dat
26
N U M M E R 7 | ZO M E R 2018
Waarom is deze wet er en
wordt geregistreerd van wie
waarom worden de regels
je welke persoonsgegevens
gewijzigd?
vastlegt, verwerkt en waarom.
"Nederland kende altijd al
Bijvoorbeeld aanmelding op een
privacywetgeving (onder de
webshop, winacties, inschrijving
noemer Wet Bescherming
nieuwsbrieven, kortom alles
Persoonsgegevens). Vanuit de
wat te herleiden is tot een
Europese Unie is de wetgeving
persoon. Dat kan een foto zijn,
enorm aangescherpt. Iedereen
een vingerafdruk, een naam op
in Europa moet volgens dezelfde
een factuur of een mailadres
online
Waar moet je op letten? Ga in al je processen na waar je persoonsgegevens verwerkt. Wat is het doel? Wat is de grondslag en is deze gerechtvaardigd? Een beschrijving kan zijn: Ik verwerk de gegevens van klanten omdat ik hen wil attenderen op aanbiedingen en dat mag ik doen omdat zij de cookies hebben geaccepteerd. Stel een verwerkingsregister op en communiceer hier open over zodat iedereen weet hoe de persoonlijke gegevens zijn verwerkt.
Ik heb een webshop, hoe
De A.P. mag administratieve boetes
laat ik zien dat ik mij aan de
opleggen van maximaal 20 miljoen
privacywetgeving houdt?
euro of 4% van de omzet.”
“Voor ondernemers met een webshop is het van belang om
Hoe kan ik mijn bedrijf
een privacy- en cookiestatement
beschermen tegen datalekken?
op de webshop te hebben. Zorg
“Van een datalek is sprake
dat je opschrijft welke informatie
als persoonsgegevens door
je verzamelt, waarom je dat doet
bijvoorbeeld verlies in andere
en waarom je dat mag doen. Dit
handen zijn gekomen en die ander
verwerkingsregister moet in orde
er ook daadwerkelijk bij kan. Je
met daarin een naam verwekt,
zijn en getoond kunnen worden als
bestanden liggen op straat en
bijvoorbeeld stephaniedevries@
iemand hierom vraagt.”
een buitenstaander kan er bij.
natuurvoedingsspeciaalzaak.nl.
Wanneer je dit moet melden bij
Je verwerkt dan persoonlijke data
Welke verplichtingen heb ik als
de A. P. hangt echt van de situatie
van mensen. Werk je met een
ondernemer inzake deze wet?
af. Laat je juridisch goed adviseren
inschrijf- of intekenlijst voor een
“Leveranciers verwerken ook
en bepaal dan ook of en hoe je de
avondopening? Let er op dat niet
jouw gegevens door een dienst
betrokkenen informeert. Om een
iedereen toegang heeft tot die
(bijvoorbeeld boekhouding)
datalek te voorkomen, adviseer
lijst. Denk na of het relevant is om
die jij hebt uitbesteed. De
ik om software regelmatig te
leveranciers moeten je vertellen
updaten, zo min mogelijk gebruik
wat zij met jouw gegevens
te maken van USB-sticks, toezicht
doen. Als je als ondernemer data
te houden en de toegang tot
beschikbaar stelt aan een derde
persoonsgegevens te beperken."
"De Autoriteit Persoons gegevens mag Administratieve boetes opleggen van maximaal 20 miljoen euro of 4% van de omzet"
partij, heb je zelf de plicht om dit goed te regelen.”
Wie kan mij advies geven over deze wet?
Wat zijn de eventuele
“De websites www.detailhandel.nl
consequenties als ik niets
en www.kvk.nl geven goede
bijvoorbeeld leeftijd of geslacht te
onderneem?
informatie. Vanuit het Vakcentrum
weten. Je bent sneller persoonlijke
“Als een klant vraagt hoe jij
wordt nagedacht over de
gegevens aan het verwerken dan je
omgaat met zijn of haar gegevens
ondersteuning aan ondernemers.
misschien in eerste instantie denkt.
en jij kunt niets laten zien, dan
Er is een ‘detailhandelcheck’
Als ondernemer heb je er dus altijd
kan de klant naar de Autoriteit
beschikbaar, kijk op
mee te maken.”
Persoonsgegevens (A.P.) stappen.
onlineavgcheck.detailhandel.nl." « PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
27
Natuurlijke verzorging geĂŻnspireerd door de bij
www.beehonestcosmetics.com Onze ambassadeurs komen graag bij u langs voor advies en informatie. Tel: +31 (0)320-282928 Mail: info@detraay.com
..
Onze biologische honingsoorten uit Europa Voor de honingsoorten verzamelen de bijen nectar van bloemen en bloesem in de ongerepte natuur of op land van biologisch werkende boeren in Europa. Iedere honing heeft zijn eigen smaak, structuur en karakter. Al sinds 1977 passie voor honing, en dat proef je! www.detraay.com ADV_BHC_TRAAY_Natudis_03.indd 1
26-04-18 15:45
assortiment
l e u ä l B i n a r u M u lt u c et
m n e t c u prod
De olijfboom symboliseert vrede en welvaart. De oude Grieken Aristoteles en Plato filosofeerden over de knoestige boom en waardeerden de olijf meer dan enig ander voedsel. Eeuwenlang zijn de traditionele
produceerde Mani Bläuel de eerste
op kleine familieboerderijen waar
landbouwmethodes voor
biologisch gecertificeerde olijfolie
olijfboomgaarden op traditionele
olijventeelt bewaard en
van Griekenland. Onlangs heeft
wijze worden bewerkt. Deze
onderhouden door de Griekse
de onderneming de ‘Naturland
superieure olijfolie, uitsluitend
olijfboeren, waarvan sommigen
Fair-certificering’ verkregen die de
gemaakt van Koroneiki olijven,
vandaag partners zijn van Mani
milieu- en sociale betrokkenheid
heeft een fris, mild, fruitig aroma
Bläuel. De familie Bläuel kwam
op lange termijn van het bedrijf
van citrus, amandel, artisjok en
eind jaren zeventig naar de Mani
transparant en meetbaar maakt.
wilde kruiden. «
en begonnen samen met de
Ethisch zakendoen in harmonie
lokale olijfboeren een biologisch
met mens en natuur is al meer
landbouw project op te zetten.
dan dertig jaar het kenmerk van het familiebedrijf Bläuel.
Duurzaam succes
Zwarte olijven Olijven hebben aan de boom
De ideale groeiomstandigheden in
Olijven, mezés en olijfolie
een paarse kleur. Het laten
de regio Mani in Griekenland zijn
De olijven worden handmatig
rijpen van olijven aan een
voor olijfolie wat de 'terroir' is voor
geoogst, ontbitterd (volgens
boom kost tijd (dus geld) en
wijn. Dit resulteert in een unieke
de natuurlijke traditionele
ze kunnen vallen of bederven.
smaak en kwaliteit die kenmerkend
bereidingsmethode in pekelwater
Om het rijpingsproces te
zijn voor producten uit dit gebied.
met zeezout) en zes maanden
versnellen, kunnen reguliere
Door de landbouwers effectief te
gefermenteerd en vacuümverpakt
olijven behandeld worden
laten profiteren van de voordelen
in glas. Mezés zijn traditionele
met ijzergluconaat (E579). Ze
van de biologische landbouw en
Griekse delicatessen en de lijn van
krijgen dan een pikzwarte
de bijbehorende marktkansen,
Mani bestaat uit een uitmuntende
kleur en vaak een metalige
en veelzijdige zongedroogde
bijsmaak. De olijven in ons
tomatentapenade, smaakvolle
assortiment variëren van
zongedroogde tomaten in olijfolie,
roodbruin tot paarsbruin en
een milde en fruitige Kalamata
hebben lekker lang in de zon
olijventapenade en fruitige
kunnen hangen!
kappertjes op extra vergine olijfolie. De prijsbekroonde Griekse extra vergine olijfolie van Mani is gemaakt van handgeplukte olijven
Mylène van Ark Category manager Natudis
van één enkele soort, gekweekt PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
29
Rob van den Berg directeur Meesters van De Halm en zijn vader (links)
Het geheim van de
graanmeesters Meesters van de Halm is de enige biologische graanpletterij en mueslifabriek van Nederland. Het is het domein van de echte graanmeesters. Zij kennen alle geheimen van het pellen, pletten en roosteren van biologisch graan en verwerken dit tot heerlijke ontbijtproducten.
30
N U M M E R 7 | ZO M E R 2018
Inspiratie
De verschillende grote machines staan volop te stampen, te draaien en te schudden. Bij Meesters van de Halm zorgen de pletmeesters, mengmeesters,
Gegarandeerd glutenvrij
kwaliteitmeesters en inpakmeesters
Meesters van de Halm is één van de initiatiefnemers van de glutenvrije
samen voor lekkere biologische muesli’s
haverketen. Rob van den Berg: “Veel mensen zijn gevoelig of echt
en vlokken. Hun geheim? Ouderwets
allergisch voor gluten. Dan moet je geen enkel risico nemen bij de
vakmanschap, een combi van authentieke
productie. We staan garant voor 100% glutenvrij en zijn trots op ons
en moderne machines en natuurlijk
keurmerk. Haver is van oorsprong glutenvrij, maar wordt in de keten
biologische granen. Zodra de ruwe granen
vaak besmet door bijvoorbeeld granen van naburige akkers. Onze haver
binnenkomen, worden ze zorgvuldig
is geteeld in de – streng gecontroleerde – Nederlandse glutenvrije
gereinigd en gedroogd. Daarna begint
haverketen. We hebben een aparte pletlijn voor de glutenvrije granen en
het hele proces van pellen, roosteren en
een apart glutenvrij magazijn. Elke productiebatch wordt gecontroleerd
pletten, eventueel mengen en tot slot het
door een extern laboratorium. De vlokken worden glutenvrij verpakt
verpakken. Fascinerend om te zien.
door ons zusterbedrijf Rosies. Daarnaast bieden we nog meer glutenvrije alternatieven zoals boekweit, quinoa, rijst, gierst, mais en amaranth.”
Nederlandse granen De granen die bij de Meesters van de Halm worden gebruikt, komen zoveel mogelijk van de Nederlandse biologische
dat het DNA van toen nog steeds in ons
een rondleiding en mogen zelf een muesli
graanpool en van bio-telers uit de buurt.
bedrijf zit. Duurzaam produceren en respect
samenstellen en verpakken.” Lachend: “Voor
Directeur Rob van den Berg: “We stimuleren
voor mens en milieu; dat was toen heel
ons erg leerzaam. We krijgen soms hele open
de Nederlandse biologische landbouw,
bijzonder en is nu actueler dan ooit. Niets
vragen waar we zelf niet op zouden komen.”
ook met het oog op de diversiteit van
wordt nutteloos weggegooid. Onkruid dat
onze flora en fauna. Daarnaast willen
bij het reinigen uit de granen wordt gehaald,
Knippen en pletten
we het aantal voedselkilometers zoveel
gaat bijvoorbeeld naar een biologische
Rob van den Berg houdt van haver: “Haver
mogelijk beperken. De Nederlandse granen
geitenboerderij en een biogasinstallatie
is heel gezond. Havermout wordt gemaakt
voldoen bovendien aan onze strenge
om weer groene stroom te maken. We
door de haverkorrel in kleine stukjes te
bio-kwaliteitseisen. We zijn daarbij wel
gebruiken groene stroom en hergebruiken
knippen en tot vlokjes te pletten. Het
afhankelijk van de beschikbare oogsten.
de warmte uit onze productieprocessen. De
voordeel van pletten is dat ons lichaam
Daarom zoeken we nog meer Nederlandse
verpakkingsfolie van onze ontbijtgranen kan
alle voedingstoffen beter kan opnemen
biologische telers.” Bijzonder is de
zo bij het GFT; deze is 100% gecertificeerd
en verteren. Haver zorgt voor een stabiele
samenwerking met de Stichting Brabants
composteerbaar want gemaakt van
bloedsuikerspiegel en geeft langdurige
Landschap, die grond op onder andere
suikerriet en cellulose."
energie. Ook topsporters hebben haver ontdekt, omdat ze constant op zoek zijn
landgoederen beheert. Hier worden steeds vaker granen geteeld. “Ik kan er echt van
Zelf ervaren
hoe je met gezonde voeding topprestaties
genieten wanneer je opeens een mooi
“We zien onszelf als een puur en open bedrijf.
kunt neerzetten. Een powerontbijt is voor
graanveld op zo’n landgoed ziet.”
Dan moet je mensen de kans geven om
hen essentieel. Vandaar dat we Team
dat zelf te ervaren. Vandaar onze nieuwe
Sunweb, het wielrennersteam van onder
DNA van toen
belevingsruimte, waar we onder andere
andere Tom Dumoulin, sponsoren.”
Rob van den Berg is terecht trots op het
klanten, winkeliers met hun klanten, maar
geheel. “Mijn vader en ik hebben De Halm
ook dagjesmensen kunnen ontvangen.
Nieuwe ontwikkelingen
in 1993 van de oprichters en pioniers Harrie,
Ze moeten natuurlijk wel even vooraf
Rob merkt dat havergrutten steeds
Ger, Ad en Jan overgenomen. Het is zo mooi
reserveren. Hier kunnen ze zien hoe onze
populairder worden. “Dit zijn hele
biologische muesli wordt gemaakt. We
kleine stukjes haver, geschikt als
hebben een apart programma gemaakt
rijstvervanger. Ideaal als basis voor
voor groep 7 en 8 van de basisschool,
heerlijke sushi, paella, risotto en nasi.
ter kennismaking met bio. We willen ook
Op www.meestersvandehalm.nl zijn
kinderen betrekken bij gezonde voeding.
een aantal lekkere recepten te vinden. En
Want elke generatie komen we verder van
in mei introduceren we een suikerarme
onze oorspronkelijke voeding af te staan.
krokante granola, een voedzame vezelrijke
De kinderen vinden dat prachtig: ze krijgen
granola en een eiwitrijke granola!” « PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
31
s l a t i e t i l a w K
r e d n i b n e lant
k
Horizon Natuurvoeding is het initiatief van Gaston Smit. Veertig jaar geleden startte hij het bedrijf op zijn studentenkamer met het eigenhandig afvullen van witte tahin in potjes. Inmiddels heeft Gaston een dertigtal medewerkers in dienst en produceert het bedrijf circa zestig producten. Het malen en afvullen vindt plaats in IJsselstein. Met een eigen productielijn en maar liefst drie kwaliteitsmedewerkers waarborgen ze de sublieme kwaliteit.
Horizon Natuurvoeding is
varianten noten- en zadenpasta's
Al 26 jaar is hij de rechterhand
gevestigd in IJsselstein. Vanuit de
en een veertigtal soorten zakjes
van Gaston Smit bij de
hele wereld komen hier onder meer
met losse noten, zuidvruchten en
kwaliteitsborging en
pinda's, sesamzaad en amandelen
zaden. Drie kwaliteitsmedewerkers
productontwikkeling.
binnen. In de eigen productielijn
bewaken het gehele proces.
worden ze verwerkt tot zestien
Eén van hen is Frank de Bruijn.
Smaaksensatie In de tijd dat Frank bij Horizon werkt, heeft hij het bedrijf zien vervijfvoudigen. “Ondanks de groei zijn we altijd trouw gebleven aan onze oorspronkelijke missie,” vertelt Frank. “We maken pure producten zonder toevoegingen. In onze beginjaren waren nog niet alle ingrediënten biologisch verkrijgbaar, maar inmiddels werken we circa tien jaar
32
N U M M E R 7 | ZO M E R 2018
Branche
Hart voor biologisch
voor beide partijen: wij kunnen
Een goede garantie voor kwaliteit
vertrouwen op de gewenste
zijn tevens de betrouwbare relaties,
kwaliteit en zij hebben afzetgarantie
aldus Frank: “Traceerbaarheid
tegen een eerlijke verkoopprijs.”
– weten waar het vandaan komt – is voor ons een vanzelfsprekend
Trouw aan elkaar
heid. We doen alleen zaken
Horizon Natuurvoeding levert niet
met leveranciers waarbij we
aan supermarkten. “Winst maken
een goed gevoel hebben en
lijkt daar belangrijker dan trouw zijn
die, net als wijzelf, hart hebben
aan elkaar,” aldus Frank. “Bovendien
100% biologisch. We hebben
voor biologische landbouw.
voelen wij ons nauw verbonden
geen echte marketingafdeling,
In de praktijk resulteert dat in
met natuurvoedingswinkels. We
maar focussen op kwaliteit. De
langjarige samenwerkingen. Neem
leveren al veertig jaar aan hen
goede smaak zorgt voor onze
bijvoorbeeld Almendrera del Sur
en zijn samen groot geworden
klantenbinding. Voor de ultieme
in Andalusië, de boerencoöperatie
vanuit een gemeenschappelijke
notensmaak gebruiken we
waarbij we al ruim twintig jaar onze
doelstelling: een bijdrage leveren
bijvoorbeeld alleen hazelnoten
amandelen inkopen. Omdat wij
aan een gezondere wereld met
en amandelen met een grotere
met ze kunnen lezen en schrijven,
zuivere en volwaardige producten.
zij in matig Engels en wij in redelijk
Na al die jaren sta ik daar nog
Spaans, verzorgen wij hun gehele
steeds achter. Ook mijn collega's
afzet in Europa. In Turkije werken
staan daar nog steeds achter en
we al ruim dertig jaar met dezelfde
blijven hier relatief lang werken;
leverancier van hazelnoten; hij is
ik ben niet de enige die meer dan
inmiddels een persoonlijke vriend
twintig jaar in dienst is. Omdat
van Gaston. Hij is ook vanaf het
Horizon een klein bedrijf met een
begin betrokken bij de Good Food
familiaire sfeer is, blijft het werk
Foundation, die in 1987 is opgericht
voor mij afwisselend en gezellig.
maat; kleine noten hebben meer
om Turkse boeren te ondersteunen
Afgelopen april ben ik samen met
kans op rotte plekjes of een bittere
bij de teelt en afzet van onder meer
Gaston naar Vietnam geweest, waar
smaak. Ook voor cashewnoten
biologische abrikozen, rozijnen,
we onze cashewnoten vandaan
kiezen we voor het grotere en
vijgen en hazelnoten. Onze manier
halen. Zo'n reis maakt dit werk
smaakvolle formaat.”
van samenwerken geeft rust
extra bijzonder.” «
"Omdat Horizon een klein bedrijf met een familiaire sfeer is, blijft het werk voor ons allemaal afwisselend en gezellig"
PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
33
fl uid of life biologisch kokosnotensap ®
Nu
Exclusief van Sri Lanka
NIEUW voor jou
Voor het eerst met koolzuur
drinkbaar wellness. 100% biologische kwaliteit, rechtstreeks van jonge kokosnoten. Licht en verfrissend. Helder, zacht en een klein beetje zoet, met een lichte kokossmaak. Weinig calorieën en boordevol essentiële vitaminen en mineralen. Een natuurlijke schat die erop wacht te worden ontdekt …
dr-martins.com
AM2-1152-003_AZ_Natudis 2018_178-130_NL_RZ180423.indd 1
23.04.18 14:30
NIEUW ESSENTIAL
Nieuwe natuurlijke parfums
Met succes Veganistisch, Ecologisch dermatologisch met plantaardige geproduceerd in getest ingrediënten Malle, België
EXCLUSIEF VERKRIJGBAAR IN DE SPECIAALZAAK! Sinds 1979 is onze visie gericht op een schonere toekomst - daarom staat elk Ecover product symbool voor meer dan 35 jaar onderzoek & ontwikkeling qua duurzaamheid. Ons vernieuwde Ecover Essential assortiment is Ecocert gecertificeerd, bevat nieuwe natuurlijke parfums en is vanaf nu exclusief in de speciaalzaak te verkrijgen.
Ecocert gecertificeerd
column
e l l o v s Succe king er w n e sam
Niet zo lang geleden appte mijn collega Joyce van den Bos mij een foto. Niets bijzonders, zou je denken. Maar op deze foto stond het hele campagneteam dat de aftrap heeft gegeven voor ‘Geen BTW op Bio’. De winkelformules Odin,
consumenten het een slecht
samenleving. Of het nu gaat om
Ekoplaza, Gimsel en Natuurwinkel
idee van de overheid vinden
het behoud van bijen, alternatieve
hebben de handen ineen
om de BTW op biologisch te
verpakkingen, ecologische voetafdruk,
geslagen en samen met Volkert
verhogen. Biologische voeding
reductie C02, 'Geen BTW op Bio' of
Engelsman, CEO Eosta, een petitie
bespaart de maatschappij veel
transparantie in de herkomst van
met bijna 80.000 handtekeningen
kosten en uiteindelijk scheelt
onze producten... zowel consument
aangeboden aan de Tweede
dat in onze portemonnee.
als producent willen laten zien dat
Kamer. U heeft deze foto’s vast
Daarnaast is het de taak van
het ook anders kan. Dit geeft mij het
gezien in de media.
de overheid om drinkwater,
gevoel dat het goed gaat komen en ik
klimaat, biodiversiteit, bodem en
hoop dat jullie dit ook zo voelen.
"Een groot applaus voor alle initiatiefnemers van de 'Geen BTW op Bio'-campagne"
gezondheid te beschermen en te behouden voor de volgende
Een groot applaus voor alle
generaties. Biologische landbouw
initiatiefnemers van de 'Geen BTW
kan hierin ondersteunen en de
op Bio' campagne, een hele positieve
overheid zou juist producenten en
vorm van activisme! Ik kijk uit naar het
Door de enorme inzet van de
eindgebruikers tegemoet moeten
vervolg op deze campagne. «
Biowinkelvereniging is het gelukt
komen. Is het niet zo dat de
om bijna 190 speciaalzaken en
vervuiler zou moeten betalen?
zo'n 80.000 klanten in beweging te krijgen. Daarmee blijkt heel
Het is goed om te zien dat er
duidelijk dat niet alleen wij,
steeds meer beweging komt
maar ook een hele grote groep
in de verduurzaming van onze
Jacqueline de Kool Manager Sales, Formule en Inkoop Natudis
PA R T N E R M A G A Z I N E VA N O O R S P R O N G
35
nieuw!
zin in LATTE? Geniet van heerlijke hot drinks zonder je schuldig te voelen! Je lengt het poeder aan met een (plantaardige) melk van jouw keuze. Rijstdrank is wat ons betreft de lekkerste keuze.
Curcuma vanilla latte
cacao latte
Deze heerlijk geurende latte bestaat voor meer dan de helft uit kurkuma en is de perfecte samenstelling om de trendy ‘golden milk’ mee te maken.
Een heerlijke basis voor een lekkere aardse en toch ook zoete chocolademelk. Nét een beetje anders. Ook heerlijk om koud te drinken.
1 tl op 250 ml (30 porties) 1 el op 250 ml (20 porties) kurkuma (54%), kaneel, cacaopoeder, gember, vanillepoeder 5%, zoethout, zwarte peper 6 x 150 g
CAP € 9,45
kokosbloesemsuiker (gula jawa), cacao (20%), hennep, maca,
6 x 200 g
Curcuma ginger latte
CAP € 5,45
Matcha latte
Een heerlijke kruidige maar toch ook zachte latte. Met dit drankje worden alle zintuigen geprikkeld. Met maar liefst 53% kurkuma is dit een echt powerdrankje!
Dé vervanging voor koffie. Niet dat het ernaar smaakt, maar het geeft eenzelfde soort oppepend gevoel. Verfrissend én verwarmend! 1 el op 250 ml (20 porties)
1 tl op 250 ml (30 porties)
kokosbloesemsuiker (gula jawa), matcha (20%) hennep, maca,
kurkuma(53%), kaneel, gember 15%, nootmuskaat, kardemom, zwarte peper, saffraan 6 x 150 g
CAP € 9,45
6 x 200 g
CAP € 7,45