Weekblad de Brug
76e jaargang | 3 december 2020
49
debrug-online.nl
Verbinding 3
Agent in gesprek 5
Sint bij minima 8
Corona-verhalen 16
Schijndels Weekblad de Rosbode Dungenaren draaien documentaire zoektocht naar verleden Sint-Nicolaas
‘We vonden rituelen die niemand nog kent’
DEN DUNGEN – Twee jonge vrouwen rennen vanaf een groene wei een beekje in, waar ze een stuk doorheen wandelen. ‘Als we door de Saint Nicolas rennen, zijn ze binnen een jaar aan de man’, zo weten ze uit de overlevering. Het is dromerig, feeëriek in beeld gebracht door de Dungense cameraman Marijn Schuurmans. Al doet de scene niet meteen denken aan het onderwerp van de filmische documentaire waar ze voor bedoeld is: ‘De tijdreis van Sint-Nicolaas’. Door Wim Poels
Schuurmans is niet de eerste cameraman die aan de productie werkt. “Een paar jaar geleden belde Jean me op. ‘Ben jij de Steven Spielberg van Den Dungen?’. Ik zei ja”, herinnert hij zich. Er moest een scene met een hoogwerker gedraaid worden en de vorige cameraman had hoogtevrees. Marijn niet. Zo rolde Marijn in het project. Dus sprak hij een aantal keren af met Jean. “Dan komt hij aanzetten met een enorm pak papier. In storyboards heeft hij de cameravoering al bedacht”, glimlacht Marijn. Maar ook denken ze soms samen na over hoe ze oude, na te spelen rituelen in beeld kunnen brengen. En waar mooie plekken zijn. “Zo zochten we een wenteltrap bij een grote schouw. Ik kon me herinneren dat ik die in een hotel in Vught had gezien”, vertelt Schuurmans. Hij ging er kijken en de twee mochten er filmen. Schuumans en Lammers werken graag met elkaar. Op meerdere fronten komen hun stijlen overeen. Allebei zijn het perfectionisten, liefhebbers van een sprookjesachtige sfeer. “Ik houd er bijvoorbeeld van diepte te geven met licht”, legt Schuurmans uit. Ze genieten ervan een ander tijds- en sfeerbeeld te scheppen. En ze gunnen elkaar de tijd, iets wat Schuurmans bij veel hedendaags camerawerk mist. Hij laat wat ruwe beelden zien, bijvoorbeeld van de goedheiligman in een gevangenis. Er zit een tussenshot in van een klein gevangenisraam, waar je het hoofd van de Sint voorbij ziet komen. Veel werk voor een beeld dat in misschien een seconde voorbij flitst, maar dat wel sfeer schept.
Inmiddels is er al meer dan vijftig uur filmmateriaal, dat tot een uur of twee, maximaal drie moet worden ingekort. En dan zijn nog niet alle scenes geschoten. De Pietendiscussie wil Lammers bijvoorbeeld nog in zijn film verwerken. Een mening daarover geeft hij niet. “Als documentairemaker wil ik laten zien wat er gebeurt”, verklaart hij. “Al vind ik het historisch lastig te begrijpen. Op oude tekeningen uit bijvoorbeeld Duitsland liep Sint-Nicolaas met de duivel, die door hem tot rede werd gebracht. Satan zag zwart van het roet van de hel. Later werd hij vervangen door iemand met een Moors uiterlijk.”
de Streekwijzer
De documentaire in wording is een geesteskind van filmmaker/regisseur Jean Olf Lammers, die eveneens in Den Dungen woont. Die is zijn leven lang in de ban van Sinterklaas. “Mijn jeugd is gevormd door twee dingen: Walt Disney en Sint-Nicolaas, de tovenaar van mijn kindertijd”, zegt hij. Met het idee om een documentaire te maken over het verhaal van de heilig loopt hij al zo’n dertig jaar rond. “Ik heb inmiddels wel een meter of drie aan boeken en ben door heel Europa gereisd op zoek naar zijn sporen”, vertelt hij. De docu gaat dan ook veel meer over de heilige en zijn verering door de eeuwen heen, dan over het feest zoals wij dat anno
Cameraman Marijn Schuurmans
2020 vieren.
vorm nu nog kennen. De speculaaspoppen bijvoorTijdens zijn zoektocht beeld zijn ook al een oerkwam hij een schat aan oud fenomeen. Er was een verhalen en rituelen tegen. tijd dat ze bekleed werden “Rituelen die niemand nog met bladgoud. “Het dunne kent. Ik moest ze vertellaagje metaal werd ooit len”, aldus Lammers. In de gewoon opgegeten”, zo Middeleeuwen werd weet Schuurmans. LamSint-Nicolaas dus aangemers voegt toe dat manroepen door vrouwen op nen vroeger speculaaspopzoek naar een partner. De pen gaven aan vrouwen wandeling door het beekje en andersom. “Ze werden is maar een voorbeeld uit ‘vrijers’ genoemd. Het wavele. ren een soort liefdesbrieLater kwamen er tradities ven”, ontdekte hij. “Maar bij die wij in een andere pas op als je een taaitaaipop kreeg. Die was juist spottend bedoeld, eerder een afwijzing.” Zelfs het strooien van pepernoten is afgeleid van iets wat met vruchtbaarheid te maken heeft. Lammers: “Het is dezelfde SINT-MICHIELSGESTEL knooppuntennetwerken. handeling als het met de – De verantwoordelijkTot nu toe lag de coördihand zaaien door de boer.” heid voor het onderhoud natie in de regio Brabant En het fenomeen surprise? van de verschillende toe- Noord bij de VVV. “Visit Ook dat heeft een oude ristische routes in de reBrabant doet het toch op oorsprong. Schuurmans gio gaat van de VVV een ander niveau”, aldus naar Visit Brabant. Die wethouder Peter Raaijmadoet dat ook al in de ankers. “We lopen een beetdere Brabantse regio’s. je achter. De VVV heeft De verandering zou de zelf aangegeven dat het eenheid in de provincie goed zou zijn het over te moeten bevorderen en de dragen.” bezorgklachten@ kwaliteit van onderhoud Het praktische onderhoud janenjanmedia.nl verbeteren. wordt gedaan door verschillende verenigingen in Bij de toeristische netwer- de gemeente, zoals De Kijk op ken moeten we bijvoorZonnebloem in Sint-Midebrug-online.nl beeld denken aan fietschielsgestel. Voor hen vervoor afhaalpunten routes en de andert er niets.
Onderhoud toeristische routes
toont een korte scene waarin een mes door een citroen gaat. Er blijkt een ring in te zitten. Wilde je in vroeger tijden op een onopvallende manier een geschenk aan je maîtresse geven, dan verstopte je het in fruit. Als kindervriend komt Sint-Nicolaas dan weer in beeld bij een aantal andere legenden. Zo was er een herbergier die drie jongens te gast kreeg. Hij vermoordde ze en pekelde hun vlees om het te verkopen. Sint-Nicolaas hoorde ervan, bestelde vlees, gaf de jongens hun leven terug en strafte herbergier. In een ander verhaal waren er drie jonge vrouwen. Straatarm, ze konden geen bruidsschat betalen en dreigden in de prostitutie te belanden. Door ze elk een zak goud te geven, redde hij ze van een liederlijk leven.
Het is de bedoeling dat de documentaire voor de zomervakantie klaar is. Nu heeft Lammers dat al eerder gezegd, op Youtube vind je onder ‘de tijdreis van Sint-Nicolaas’ onder meer een fragment uit 2016 waarin hij de film voor het eind van dat jaar aankondigt. Maar dit keer heeft hij er echt hoop op, al is het maar omdat hij twee keer per week monteert in Tilburg. De film moet in ieder geval klaar zijn voor het nieuwe televisieseizoen, want Lammers hoopt zijn productie aan een Nederlandse omroep te verkopen. De docu zou dan in een aantal delen kunnen worden uitgezonden. Financieel zou het natuurlijk voor hem fijn zijn, hij betaalde tot nu toe alles zelf en is er al een vermogen aan kwijt. Maar dat deed hij omdat hij gelooft in het project. “Sint-Nicolaas is toch Nederlands volkscultuurgoed nummer één.”
GemertsNieuwsblad Krant niet ontvangen?
ELKE ZONDAG OPEN van 9.00 tot 20.00 uur
MA. t/m ZA. OPEN
van 7.00 tot 21.00 uur
Janssen
Den Dungen, Maaskantje 29
LUISTER naar alle muzieknummers van de TOP777 van DONDERDAG 10 DECEMBER 16.00 UUR t/m ZONDAG 13 DECEMBER 16.00 UUR
Zet je radio op Lokaal 7
Weekblad de Brug is een uitgave van Jan en Jan Media BV en wordt huis-aan-huis verspreid met een oplage van 16.500 exemplaren.