Baykuş Gençlik Eğitimleri - Bir Maruzatım Var: Yeni Medya Aktivizmi Deneyim Aktarımı

BiR MARUZATIM VAR: YENi MEDYA AKTiVIZMi DENEYiM AKTARIMI

Bir Maruzatım Var: Yeni Medya Aktivizmi Deneyim Aktarımı İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 431 Gençlik Çalışmaları -12 ISBN: 978-605-399-292-9 1.Baskı İstanbul, Aralık 2012 Bilgi İletişim Grubu Yayıncılık Müzik Yapım ve Haber Ajansı Ltd. Şti.

Yazışma Adresi: İnönü Cad. No:28 Kuştepe Şişli 34387 İstanbul Tel: 0 212 311 60 00 - 217 28 62 / Faks: 0 212 347 10 11 www.bilgiyay.com e-posta: yayin@bilgiyay.com Dağıtım: dagitim@bilgiyay.com Editör: Halil Öz Yayına Hazırlayan: Uğur Elhan Kapak ve Kitap Tasarım: Pelin Telyak www.pelintelyak.com Baskı ve Cilt: Figür Grafik ve Matbaacılık İstanbul Bilgi University Library Cataloging-in-Publication Data İstanbul Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi Kataloglama Bölümü Tarafından Kataloglanmıştır.

Bir maruzatım var : yeni medya aktivizmi deneyim aktarımı / editör Halil Öz ; yayına hazırlayan Uğur Elhan.

p. : ill., charts ; cm.

ISBN 978-605-399-292-9

1. Mass media and youth. 2. Mass media - Study and teaching. 3. Technology and youth. 4. Online social networks. 5. Non-governmental organizations Turkey. 6. Youth - Turkey. 7. Social advocacy - Study and teaching. 8. Social advocacy - Turkey. I. Öz, Halil. II. Elhan, Uğur.

HQ799.2.M35 B57 2013

İçindekiler Bir Maruzatım Var: Yeni Medya Aktivizmi Deneyim Aktarımı

5

Giriş Yazısı

6

Eğitim Hedefleri

8

Katılımcılar Hakkında Genel Bilgi

9

Başvuru Formu

13

Eğitim Programı

19

Eğitim Salonunun Kurgulanması

21

Hoşgeldik 22 Tanışmaca 23 Kurum Tanıtımı

25

Sivil Toplum ve Yurttaşlık

27

Uzman Oturumu: Gençlik

31

Krallar Çıldırmış Olmalı

32

Savunuculuk 43 Online Dünya

46

Film Gösterimi

48

Uzman Oturumu: Dijital Aktivizm

49

Uzman Oturumu: 140 Journos

51

Uzman Oturumu: Çevrimiçi Araçlar

52

Uzman Oturumu: Haber Üretme ve Medya

54

Uygulama 55 Değerlendirme 59 Değerlendirme Formu

64

4

Bir Maruzatım Var: Yeni Medya Aktivizmi Deneyim Aktarımı

“Bir Maruzatım Var” projesi, genç kimliğiyle bu toplumda var olmanın nasıl bir deneyim olduğunu gençlerin kendi bakış açıları, değerleri ve sahip oldukları deneyimler aracılığıyla kendileri tarafından anlatılmasını sağlayarak katılım teması perspektifinde hayata geçiyor. Proje, İstanbul Bilgi Üniversitesi Gençlik Çalışmaları Birimi’nin koordinasyonunda, İsveç Gençlik Konseyi (LSU), Olof Palme Merkezi ve İsveç Konsolosluğu desteğiyle 2011 ve 2012 yılları içinde yürütüldü.

Gençler, günlük hayat deneyimlerini yeni medya aracılığıyla, yenilikçi ve yaratıcı yöntemler kullanıp kendi ihtiyaç ve amaçlarına yönelik alternatif haberler hazırlayarak paylaşma imkanı buldular. Proje planında eş zamanlı olarak İsveçli gençlerin de benzer uygulamalarla kendi hikayelerini haber yaptığı faaliyetler de yer aldı.

Projede ulusal ve uluslararası eğitimler, eğitimlerin kitap ve videoları ve bunun yanında gençlerin hazırladıkları haberleri yaygınlaştırabildikleri bir internet sitesi bulunuyor. Eğitimler, yeni medya araçlarının etkin kullanımı yoluyla gençlik kuruluşlarının yurttaş gazeteciliği yöntemiyle haber üretip yayınlanmasına olanak sağlamak amacıyla gerçekleştiriliyor. Kitaplar, gençlerle çalışan sivil toplum kuruluşlarının bu yöntemleri kullanarak iletişim çalışmaları yapabilmelerini kolaylaştıracak eğitim modüllerinin hazırlanmasına destek olacak bir rehber niteliğinde hazırlanıyor. İnternet sitesi ise gençlerle çalışan sivil toplum kuruluşlarının kendi çalışmaları hakkında duyurular yapabileceği, yurttaş gazeteciliği perspektifinde hazırlanmış iyi örneklerini paylaşabileceği ve zaman içerisinde işbirliği ortamları kurgulayabilecekleri bir platform niteliğinde hazırlandı.

Bir Maruzatım Var projesi 2011 yılında Gençlik Çalısmaları Birimi, Toplum Gönüllüleri Vakfı ve İsveç Gençlik Konseyi ortaklığında, Olof Palme Merkezi desteğiyle video aktivizmi eğitimleri ve film festivali etkinlikleri kapsamında 17 gençlik kuruluşunun katılımıyla ilk kez hayata geçmişti.

Bir Maruzatım Var projesi 2012 yılında ise yine Gençlik Çalışmaları Birimi ve İsveç Gençlik Konseyi ortaklığında, Olof Palme Merkezi desteğiyle yeni medya aktivizmi eğitimleri kapsamında 19 gençlik kuruluşunun katılımıyla etkinliklerini sürdürdü.

5

Bu eğitim kitabı, Türkiye’de özellikle son 12 yıldır sivil toplumda sıkça kullanılmaya başlanan “gençlik çalışması” kavramı adına buralı ve yerel bir bakış açısıyla gençler ve gençlik örgütlenmeleri için hazırlanmıştır. Gençlik çalışmalarının gelişimine katkıda bulunmak amacıyla tasarladığımız Bir Maruzatım Var: Yeni Medya Aktivizmi Deneyim Aktarımı Kitabı “Baykuş Gençlik Eğitimleri” serisinin yedinci kitabıdır.

2008 yılında Baykuş Gençlik Eğitimleri projesini hayata geçirdik. Projenin amacı, gençlik çalışması temelinde gençlerle çalışan kişi ve kurumların güçlenmesi ve gençlerin aktif yurttaşlık temelinde katılımını artırıcı bilgilendirme faaliyetlerinde yer alarak eğitimlerin ve projelerin hayata geçmesiydi. 2011 yılında ise “Bir genç olarak yaşadığınız topluma dair her ne hikayeniz varsa kendi gözünüz, sesiniz ve kelimelerinizle kendi hikayenizi üretmek ve sonra da paylaşmak…” fikri kulağa nasıl geliyor? diye başlamıştı Bir Maruzatım Var projesinin hikayesi.

2012 yılında proje tüm yeni medyayı kapsar hale getirilerek gençlik kuruluşlarını “katılım” kavramı çerçevesinde bir araya getirip kendi iletişim çalışmalarını ve proje ürettikleri çalışma alanlarını güçlendirecek kampanyalar üretmelerini sağlamayı amaçladı. Medyada yer alan haberleri taramak; katılımcı yöntemlerle yeni medya araçlarını da kullanarak kurumların iletişim çalışmalarını güçlendirmek; gençlik kuruluşlarının aktivizm ve gönüllülük başlıkları çerçevesinde tartışabilecekleri ortak bir platform oluşturmak; son yıllarda gelişmekte olan internet teknolojileri kullanımı aracılığıyla yurttaş gazeteciliğini yaygınlaştırmak; gençliği ilgilendiren konularda gençlik kuruluşlarının daha geniş kitlelere ulaşabilmelerini sağlayacak araçların kullanımı hakkında bilgi edinmelerini sağlamak; proje kapsamında oluşturulacak haber portalını gençlik kuruluşlarının katılımıyla geliştirmek ve yaygınlaştırmak Bir Maruzatım Var Yeni Medya Aktivizmi eğitiminin hedeflerini oluşturdu.

Bu kitabı, kendi yerellerinde yeni medya/medya aktivizmi eğitimleri hayata geçirmek isteyen kurumlara kendi eğitim deneyimlerimizi aktarmak ve katılım temelinde gençler tarafından hayata geçirilen projelerin ve yurttaş gazeteciliğinin yaygınlaşmasına destek olmak üzere hazırladık. Şüphesiz, eğitim kitabı ve eğitimin kendisi bir bütündür. Kitapta, elimizden geldiğince sadece oturumlara değil, eğitim sürecinin tamamına yer vermeye çalıştık. İlerleyen sayfalarda programın nasıl tasarlandığı, eğitimlerin gerçekleştiği mekanın nasıl kullanıldığı gibi eğitim sürecini etkileyen önemli faktörlerle ilgili bilgiler de bulacaksınız.

6

Benzer biçimde, eğitimin değerlendirilmesi için kullanılan yöntem ve ulaştığımız sonuçlara da bu kitapta yer verdik. Bir Maruzatım Var Yeni Medya Aktivizmi Deneyim Aktarımı yolculuğumuzda, teşekkür etmek istediğimiz bazı kurumlar var. Öncelikle, Gençlik Çalışmaları Birimi’ne evsahipliği yapan İstanbul Bilgi Üniversitesi’ne, proje ortaklarından olan Olof Palme Merkezi’ne ve İsveç Gençlik Konseyi LSU’ya destekleri için teşekkür ediyoruz.

Bir de bu vesileyle, birikimlerini ve enerjilerini bizlerle paylaşıp eğitimin var olmasını sağlayan kişilere de burada teşekkür etmek isteriz. Arkadaşlıklarıyla tüm bu zorlu süreci yaşanır kılan Cengiz, Merve Seda, Neslihan, Yiğit ve Kenan eğitimi tasarladılar ve uyguladılar. Ellerine sağlık! Cenk Öz eğitim boyunca lojistikle ilgili tüm süreçte çabalarıyla ekibe destek oldu. İyi ki varsın!

Uzman olarak gerek eğitim öncesinde gerekse eğitim sırasında hem proje ekibinin hem de katılımcıların ufkunu açıp eğitimin en önemli parçalarından biri olan Özgür Uçkan, Erkan Saka, Yörük Kurtaran, Yaratıcı Fikirler Enstitüsü’nden Cem Aydoğdu ve HaberVesaire’den Güventürk Görgülü’ye sonsuz teşekkürler. Ve tabii ki eğitim katılımcıları... Sizler olmasaydınız Bir Maruzatım Var Yeni Medya Aktivizmi Eğitimi “gerçek” olamazdı. Paylaştıklarınız, kattıklarınız ve kahkahalarınız için teşekkürler...

Umarız bu kitap gençlik çalışması alanındaki eğitimlere ve tüm çalışmalara katkı sağlar.

Gençlik Çalışmaları Birimi

7

Eğitimin Öğrenme Hedefleri

Bir Maruzatım Var Yeni Medya Aktivizmi Eğitimi’nin öğrenme hedefleri, eğitmen ekibiyle birlikte, eğitimin farklı aşamaları ve uygulama biçimleri göz önünde bulundurularak hazırlandı. Öğrenme hedefleri bilgi, beceri ve tutum olmak üzere üç ayrı başlık altında düşünülüp eğitim programının içeriği de bu hedefleri destekleyen metodlarla tasarlandı.

Bilgiye Dayalı Hedefler • Sivil toplum ve yurttaşlık kavramları hakkında bilgi vermek • Türkiye’de gençlik ve gençliğin durumuyla ilgili bilgi vermek • Bir Maruzatım Var projesi ve web portalı hakkında bilgi vermek • Savunuculuk, politika etkileme süreçleri ve yurttaş aktivizmiyle ilgili bilgi vermek • Dijital aktivizm ve Türkiye’de yapılan dijital aktivizm örnekleri hakkında bilgi vermek • Medya, haber yazma ve yurttaş gazeteciliği hakkında bilgi vermek • Online ve sosyal medya araçları ve bunların kullanımı hakkında bilgi vermek Beceriye Dayalı Hedefler • Bir Maruzatım Var projesi ile savunuculuk ve aktivizmin ilişkilendirilebilmesini sağlamak • Yeni medya aktivizmi ile günlük hayat pratiklerinin ilişkilendirilebilmesini sağlamak • Gençlik kuruluşlarına yönelik yeni ve etkili online iletişim becerilerinin geliştirilmesini sağlamak • Haber yazma, etkinlik ve projeleri online platformlarda sürdürebilme ve online araçları kullanabilme becerileri sağlamak • Kurumların yurttaş gazeteciliğini yerelde kullanılabilir hale getirebilmelerini sağlamak • Kurumların yerelde savunuculuk faaliyetleri gerçekleştirebilmelerini sağlamak Tutuma Dayalı Hedefler • Katılımcıların savunuculuk odaklı bir perspektif edinmesini sağlamak • Yurttaş gazeteciliği uygulama konusunda motivasyon oluşturmak • Kurumların kendi yerel haberlerini üretebilmeleri konusunda motivasyon oluşturmak • Teknoloji ve sosyal medyanın sivil alanda kullanımını artırma yönelik tutum değişikliği gerçekleştirmek Eğitim için planlanan tüm öğrenme hedefleri listelendikten sonra eğitimin tarihi ve yeri belirlenerek katılımcılar için açık çağrı yapıldı. Katılımcıların gönderdikleri başvuru formları eğitmenlerle beraber incelendikten sonra öğrenme hedefleri tekrar gözden geçirilerek eğitim programının tasarımına başlandı.

8

Katılımcılar Hakkında Genel Bilgi

Bir Maruzatım Var Yeni Medya Aktivizmi ilk eğitimi 12-18 Eylül tarihleri arasında İstanbul Silivri’de Family Otel’de gerçekleştirildi. 80’in üzerinde başvurudan eğitmen ekibi ve proje ekibi tarafından değerlendirilip seçilen ve Türkiye’de gençlik üzerine veya gençlerle çalışan 14 sivil toplum kuruluşundan 15 genç 7 gün süren eğitime tam katılım gösterdi.

Katılımcılar eğitimden önce telefon, email ve eğitim için kurulan kapalı facebook grubu aracılığıyla proje ve eğitim hakkında ön bilgi alıp hazırlandılar.

Katılımcıların Cinsiyet Dağılımı

Erkek Kadın Erkek;7 Kadın;8

Grafik 1: Katılımcıların Cinsiyet Dağılımı

Eğitim katılımcılarının yarısından çoğu kadındı. Başvuru formlarındaki cinsiyet dağılımına bakacak olursak, katılımcılar arası cinsiyet dağılımının beklenen oranda olduğu görülmektedir.

Bir Maruzatım Var Yeni Medya Aktivizmi eğitimine katılan gönüllülerin yaş ortalaması 22,6 olarak belirlendi.

9

Katılımcıların Yaş Dağılımı 4

Katılımcı sayısı

3

2

1

0 27 yaş

25 yaş

24 yaş

23 yaş

21 yaş

20 yaş

18 yaş

Katılımcıların yaşları

Grafik 2: Katılımcıların Yaş Dağılımı Katılımcıların %80’i 18-24 yaş arasındadır. Bu yaş aralığı projenin ve Bir Maruzatım Var Yeni Medya Aktivizmi Eğitimi’nin hedef kitlesini oluşturmakta ve bunun yanında 25 yaş üzeri sadece bir katılımcının olması da eğitimdeki yaş aralığını daraltmakta ve eğitimin akışını olumlu etkilemektedir.

Katılımcıların Şehirlere Göre Coğrafi Dağılımı Urfa 1

Adana 1

Nevşehir 1 Ankara 2 İzmir 1

Balıkesir 1

Bursa 1

İstanbul 4

Konya 1 Diyarbakır 1 Edirne 1

10

Grafik 3: Katılımcıların Şehirlere Göre Coğrafi Dağılımı

Katılımcıların yaşadıkları şehirlerin heterojen bir dağılım göstermesi ve bir şehre ya da bölgeye kümelenmemesi eğitimin etkisinin ulaşılabilirliği açısından hedeflerimizle örtüşmektedir. Katılımcıların geldiği şehirler içindeki heterojenliği bozan tek şehir İstanbul’dur. Fakat İstanbul’daki nüfus ve sivil toplum kuruluşu sayısı gözönünde bulundurulduğunda bu durum normal kabul edilmektedir.

11

12

Başvuru Formu

Bir Maruzatım Var Yeni Medya Aktivizmi Eğitimleri - 2 Eğitim Tarihleri 12-18 Eylül 2012, Silivri (Eğitim Dili Türkçe) 21-26 Eylül 2013, Beyoğlu (Eğitim Dili İngilizce) Son başvuru tarihi: 31 Ağustos 2012 Cuma saat 17:00 Başvuruların açıklanması: 3 Eylül 2012 Pazartesi saat 17:00 “Bir genç olarak yaşadığınız topluma dair her ne hikayeniz varsa kendi gözünüz, sesiniz ve kelimelerinizle kendi hikayenizi üretmek ve sonra da paylaşmak...” diye başlamıştı Bir Maruzatım Var projesinin hikayesi. Proje kapsamında 2011 yılı içerisinde iki ulusal ve bir de uluslararası eğitim gerçekleştirdik.

Toplumda genç kimliği ile var olmanın nasıl bir deneyim olduğunu gençlerin kendi bakış açılarıyla, değerleri ve sahip oldukları deneyimlerle bizzat kendilerinin anlatmasını sağlamak amacıyla hayata geçen ve etkinlikleri arasında gençlik, katılım, sosyal haklar ve video konulu eğitimler, saha çekimleri, internet sitesi geliştirip yayınlama, mini film festivali bulunan Bir Maruzatım Var projesi 2011 yılında 20 ilden toplam 16 gençlik kuruluşundan 42 gencin katılımıyla gerçekleşti.

Proje hakkında detaylı bilgi almak ve çekilen videoları izlemek isteyenler www.birmaruzatimvar. org internet sitesini ziyaret edebilirler.

2012’de de projenin kapsamını ve hedeflerini revize ederek devam ediyoruz. Bu yılki projenin hedefleri: •

Gençlik kuruluşlarını “katılım” kavramı çerçevesinde bir araya getirerek kendi iletişim çalışmalarını ve proje yaptıkları çalışma alanlarını güçlendirecek kampanyalar üretmelerini sağlamak

•

Medyada yer alan haberleri taramak, katılımcı yöntemlerle alternatif medya araçlarını da kullanarak kurumların iletişim çalışmalarını güçlendirmek

•

Gençlik kuruluşlarının aktivizm ve gönüllülük başlıkları çerçevesinde tartışabilecekleri ortak bir platform oluşturmak 13

•

Son yıllarda gelişmekte olan internet teknolojileri kullanımı aracılığıyla yurttaş gazeteciliğini yaygınlaştırmak

•

Gençlik kuruluşlarının, gençliği ilgilendiren konularda daha geniş kitlelere ulaşabilmelerini sağlayacak araçların kullanımı hakkında bilgi edinmelerini sağlamak

•

Proje kapsamında oluşturulacak haber portalını gençlik kuruluşlarının katılımıyla geliştirmek ve yaygınlaştırmak

Proje, Olof Palme Merkezi (www.palmecenter.se) tarafından fonlanmakta, etkinlikler ise Gençlik Çalışmaları Birmi’yle eş zamanlı benzer faaliyetler yürüten İsveç Gençlik Konseyi (www.lsu.se) ile birlikte hayata geçirilmektedir. Proje kapsamında ulusal eğitim, uluslararası eğitim, eğitimlerin kitapları ve bir haber portalı dizayn edip yürütme etkinliklerileri bulunmaktadır.

Bir Maruzatım Var Yeni Medya Aktivizmi eğitimlerinin ilki (Tükçe) 12-18 Eylül tarihleri arasında Türkiyeli katılımcılarla Silivri’de, ikincisi ise (İngilizce) 21-26 Eylül tarihleri arasında Türkiyeli ve İsveçli karılımcılarla Beyoğlu’nda gerçekleştirilecektir. Dolayısıyla ikinci eğitime başvurmak isteyen katılımcı adaylarından eğitime katkı yapabilecekleri derecede İngilizce bilmeleri beklenmektedir. Eğitimlerden sonra katılımcılardan kurumlarının iletişim çalışmalarında aktif olarak yer almaları, kampanya ve haber üretmeleri ve proje kapsamında oluşturulacak ortak haber portalını proje ekibiyle birlikte güncellemeleri beklenmektedir.

Yolculuk mesafesi 500 km’yi geçen yerlerden katılacak kişilerin uçak, daha kısa mesafeden gelecek kişilerin ise otobüs ücretleri ile tüm katılımcıların konaklama masrafları proje bütçesinden karşılanacaktır.

1. Hangi dönemdeki eğitime katılmak istiyorsunuz? (Lütfen eğitimlerde kullanılacak dille ilgili bilgilendirmeyi yukarıdaki metinden dikkatle okuyunuz) 12-18 Eylül 2012 - Silivri 2. Kişisel Bilgiler Ad Soyad Doğum Tarihiniz Başvuru Yaptığınız Kurumun Adı İkamet ettiğiniz Şehir 14

21-26 Eylül 2012 - İstanbul (Dili İngilizce)

E-Mail adresi Cep Telefonu 1 Cep Telefonu 1 3. Kurumdaki göreviniz nedir? Ne zamandan beri bu kurumdasınız?

4. Daha önce herhangi bir kampanya ya da savunuculuk faaliyetinde görev aldınız mı?

Aldıysanız kısaca açıklar mısınız?

5. Haftada kaç saatinizi internette geçiriyorsunuz?

1-10 Saat

30-40 Saat

10-20 Saat

Daha fazlası

20-30 Saat 6. En sık ziyaret ettiğiniz internet sayfaları hangileridir?

7. Hangi sosyal medya araçlarını kullanıyorsunuz? Bunları bizimle paylaşmak ister misiniz? (Facebook ve twitter hesapları, video kanalları, bloglar, web siteleri vb.)

15

8. Bizimle beğendiğiniz bir online kampanya linkini paylaşır mısınız?

9. Daha önce bir sivil toplum kuruluşunun düzenlediği benzer bir eğitime katıldınız mı?

Katıldıysanız konusunu ve hangi kurumla olduğunu belirtir misiniz?

10. Bu eğitime neden katılmak istiyorsunuz?

11. Eğitime katılmanız halinde, içeriğe ve diğer katılımcılara katkısı olabileceğine inandığınız deneyim ve bilgiler neler olabilir?

12. Bence genç olmak…

13. Bence sosyal medyanın sivil toplum kuruluşları ve kampanyacılık için önemi...

16

14. Sizce etkili ve efektif haber yapmak ne demektir?

15. Sizce bir haberin veriliş şekli ve aracı haberin içeriğini nasıl etkiler?

16. Bir haberin yazılı ve görsel iletilmesinin etkisi her zaman birbirinden farklıdır Katılıyorum

Katılmıyorum

17. Medyada yer alan haberlerin dilinin, o kurumun bakış açısını ve değerlerini yansıtıyor olmasını destekliyorum.

Katılıyorum

Katılmıyorum

18. Medyanın dili, ayrımcılığa yol açabilecek algımızı ve yargılarımızı kuvventlendirebilir.

Katılıyorum

Katılmıyorum

19. Bir sivil toplum kuruluşunun iletişim stratejisi ile projelerinin hedefine ulaşması arasındaki ilişki sizce nedir?

20. Başvurduğunuz kurumun internet sitesi/twitter/facebook vb. Bağlantıları nelerdir?

17

21. Kurumunuz hakkında bilgi verir misiniz? (Amaç, hedefler, projeler, çalışma alanı vb.)

22. Gençlerin kurumunuzdaki yeri nedir? (Katılım, karar mekanizmasındaki ya da projelerdeki yeri vb.)

23. Sizce kurumunuz interneti ve sosyal medyayı yeterince etkin kullanabiliyor mu?

Daha etkin kullanabilmesi için yapılması gereken şeyler var mıdır?

24. Eğitime belirtilen tarihler arasında eksiksiz katılım gösterebilir misiniz?

Evet

Hayır

Bu bölümü eğer İngilizce eğitime başvuruyorsanız doldurunuz 25. Eğitimde deneyim ve bilgilerimi paylaşıp diğer katılımcılarla yapılacak çalışmalarda aktif yer alabilecek derecede İngilizce yeterliğim var.

Evet

Hayır

26. İngilizce seviyeniz nedir?

Başlangıç 18

İyi

Orta

Çok iyi

Bir Maruzatım Var Yeni Medya Aktivizmi Eğitimi Eğitim Programı 12 Eylül

13 Eylül

14 Eylül

15 Eylül

09.30 11.00

16 Eylül

Başlıyoruz Kurum Tanıtımı

Krallar Çıldırmış Olmalı

Dijital Aktivizm Özgür Uçkan

Haber Üretme ve Medya Haber Vesaire

13.00 14.00

Öğle Yemeği

Öğle Yemeği

Öğle Yemeği

14.00 15.30

Sivil Toplum ve Yurttaşlık

Savunuculuk

İyi Örnek 140 Journos

15.30 16.00

Kahve Arası

Kahve Arası

Kahve Arası

11.00 11.30 11.30 13.00

16.00 17.30

Hoşgeldik

Gençlik Yörük Kurtaran

Online Dünya

Çevrimiçi Araçlar Erkan Saka

18.00 19.30

Akşam Yemeği

Akşam Yemeği

Akşam Yemeği

Akşam Yemeği

19.30

Tanışmaca

Film (Burma VJ)

17 Eylül

18 Eylül

Uygulama

Değerlendirme

Öğle Yemeği

Öğle Yemeği

Öğle Yemeği

Uygulama

Uygulama

Akşam Yemeği

Akşam Yemeği Veda Partisi

19

20

Eğitim Salonunun Kurgulanması

Eğitim salonunun öğrenmeye katkısı çok büyük. Katılımcıların ve eğitmen ekibinin yedi gün boyunca günlerinin önemli bir kısmını bu salonda geçirecekleri düşünülerek eğitim büyük ve gün ışığı alan bir salonda gerçekleştirildi. Bunun yanında eğitim boyunca katılımcıların hem birbirilerini hem de uzman ve eğitmenleri takip edebilmeleri için “U” şekli oturma düzeni oluşturuldu.

Katılımcıların önceki oturum ve tartışmaları hatırlayabilmeleri adına eğitim sırasında üretilen ve kullanılan her materyal salonun duvarına asıldı. Tüm bu koşullar eğitim tasarlanırken ve uygulanırken kullanılan formel olmayan öğrenme metodunun güçlendirilmesi için hazırlandı. Bunun yanında eğitim boyunca öğrenme ve iletişimin güçlendirilmesi ve katılımcıların kendilerini daha rahat ifade edebilmesi için eğitim salonunda çeşitli köşeler ve standlar oluşturuldu.

•

Katılımcı Profilleri Köşesi: Katılımcıların, birbirlerinin ilgi alanlarını ve önceden elde etmiş oldukları deneyimleri takip edebilmeleri için kendi hazırladıkları Facebook profillerinin olduğu duvar.

•

Kurumlar Köşesi: Katılımcıların, temsil ettikleri gençlik kuruluşları hakkında bilgi edinebilmeleri ve eğitim sonrasında da network oluşturabilmeleri adına hazırladıkları kurumlarının web sayfalarının bulunduğu köşe.

•

Twitter Köşesi: Katılımcıların eğitim boyunca birbirleriyle, eğitmenlerle ve proje ekibiyle istek ve eleştirilerini paylaşabilecekleri duvar.

•

Posta Kutuları: Katılımcıların ve eğitmenlerin birbirlerine kişisel mesaj göndermeleri ve geribildirimde bulunmaları için tasarlanan ve üzerlerinde fotoğraflarının bulunduğu zarfların olduğu köşe.

•

Medya Tavsiye Köşesi: Katılımcılar tarafından gruba tavsiye edilen ve oturumlar başlamadan önce hakkında bilgi verilen online kampanyaların yazıldığı poster.

•

Medya Masası: Katılımcıların eğitim boyunca kullanmayı deneyimlediği video-kamera, fotoğraf makinesi ve ses kayıt cihazı gibi medya üretim malzemelerinin yer aldığı masa.

21

Hoşgeldik

Özet Katılımcıların, eğitim yapılacağı alanda ilk kez yanyana gelerek, eğitimin genel metodolojisi ve teknik koşullar hakkında bilgi edinmeleri ve kaynaşmaları Amaç Katılımcıların birbirlerini tanımasını, eğitimin metodolojisi ile teknik koşulları hakkında bilgilendirilmelerini sağlamak Hedefler • Katılımcıların yedi gün sürecek eğitim boyunca bir arada konaklayacakları ve çalışacakları koşullar hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamak • Katılımcıların, eğitimin metodolojisi hakkında bilgi edinmelerine sağlamak • Katılımcıların ve eğitmenlerin birbirleriyle tanışmalarını sağlamak Programdaki Yeri 1. Gün 1. Oturum Süre ve Planlama 40 dakika: Tanışma ve grup dinamiği etkinlikleri Kokteyl (serbest) Gerekli Malzemeler Detayların bulunduğu çıktılar Önerilen Yöntem ve Uygulama Katılımcılara hoşgeldin demek için eğitim salonunda buluşulur. Katılımcılardan öncelikle isimleri, geldikleri şehir ve kurum ve son olarak da kendileriyle ilgili bir özellik söylemeleri istenilir.

Akşam yemeğinden önce eğitimin metodolojisi hakkında bilgi verilir ve otel ve eğitim salonu hakkında teknik bilgilendirme yapılır.

22

Tanışmaca

Özet Katılımcıların, proje ekibinin ve eğitmenlerin birbirlerini tanımaları ve eğitimden önce etkileşim içinde olmalarını sağlayacak pozitif bir atmosfer oluşturulması Amaç Katılımcıların birbirlerini daha yakından tanımasını sağlamak ve eğitim süresince birlikte çalışabilmelerini kolaylaştırmak Hedefler • Katılımcıların ve eğitmenlerin birbirleriyle tanışmalarını sağlamak • Tüm ekibin grup dinamiği kazanmasına yardımcı olmak • Sonraki oturumlarda yapılacak tartışmalar öncesinde grubun kaynaşmasını sağlamak Programdaki Yeri 1. Gün 2. Oturum Süre ve Planlama 15 dakika: Katılımcıların ve eğitmen ekibinin kendilerini tanıtması 15 dakika: Birikimli tanışma 30 dakika: Kişisel Facebook sayfalarının hazırlanması ve sunulması Gerekli Malzemeler Renkli kalemler Renkli ve farklı şekillerde kağıtlar Önerilen Yöntem ve Uygulama Katılımcılardan öncelikle isimleri, geldikleri şehir ve kurum ve kendileriyle ilgili bir özellik söylemeleri ve ardından da bir daire şeklinde oturmaları istenir. İlk kişi kendi adını ve adının baş harfiyle başlayan ve kendisini anlatan bir kelime söyler. İkinci kişi önce ilk kişinin adını ve kelimesini sonra da kendininkileri söyler. Üçüncü kişi ise önce birinci sonra ikinci kişinin ve son olarak da kendisinin isim ve kelimesini söyler. Grubun tamamı bu şekilde ilk kişiden başlayarak herkesin ismini ve onu anlatan kelimesini söyleyerek uygulamayı bitirir. Daha sonra ekipten ikişerli olarak eşleşmeleri istenir. Eşler kağıt ve renkli kalemler alarak birbirinin facebook profillerini oluşturur.

Profil oluşturmak için doğum yeri, yaşadığı yer, okuduğu okul gibi kişisel bilgiler istenirken takip 23

ettiği sinema, tiyatro ve müzik gibi sosyal konular hakkında detayların da profilde olması gerektiği belirtilir. Eşler birbirlerinin facebook profilini oluşturduktan sonra eğitim salonunun bir duvarına asılır. Uygulama sonunda tüm katılımcıların profilleri eğitim duvarında bulunmuş olur.

24

Kurum Tanıtımı

Özet Katılımcıların eğitim sonrasında iletişimde kalarak işbirliği yapabilmeleri adına geldikleri/temsil ettikleri gençlik kuruluşlarının işleyişi hakkında bilgi edinmeleri Amaç Katılımcıların eğitimde temsil edilen gençlik kuruluşlarını tanımalarını ve çalışmalarıyla ilgili bilgi sahibi olmalarını sağlamak Hedefler • Katılımcıların Türkiye’de gençlik alanında gerçekleştirilen gençlik projeler ve etkinlikler hakkında bilgi edinmelerini sağlamak • Eğitim sonrasındaki potansiyel iletişim ağlarının temelini atmak • İyi örnek olabilecek etkinlikleri tanıtmak Programdaki Yeri 2. Gün 2. Oturum Süre ve Planlama 45 dakika: Katılımcıların kurumlarını tanıtan bir poster hazırlanması.

30 dakika: Posterlerin sunulması 15 dakika: Sunumlar hakkında tartışma Gerekli Malzemeler

- Renkli kalem ve boyalar

- Renkli küçük yapışkan kağıtlar (post-it)

- Renkli ve farklı şekillerde kağıtlar Önerilen Yöntem ve Uygulama Katılımcılardan bir posteri kurumlarının, hedef kitleleri, çalışma alanları ve yürütmekte olduğu proje ve etkinlikler hakkında bilgileri içeren gayri resmi web sitesine dönüştürmeleri istenir.

Katılımcılar web sitelerini hazırlarken poster, boya ve post-it gibi kırtasiye malzemelerini istedikleri gibi kullanabilirler. Ayrıca web siteleri hazırlanırken kurumların var olan web sitelerini direkt posterlere aktarmak yerine kendi gözlerinden daha interaktif bir yöntem kullanmaları istenir.

25

Daha sonra katılımcılar hazırladıkları posterler üzerinden tek tek sunumlarını yaparlar.

Katılımcılar sunumlarını bitirdikten sonra hazırladıkları posterleri eğitim salonunda oluşturulan Kurumlar Köşesi’ne asarlar. Çalışma bittikten sonra sunumlardan hareketle Türkiye’deki gençlik kuruluşları hakkında genel bir değerlendirme yapılır.

26

Sivil Toplum ve Yurttaşlık

Özet Eğitim programının ilerleyen oturumlarında da değinilecek olan sivil toplum, yurttaşlık ve savunuculuk konularının detaylı bir şekilde irdelenebilmesi ve ilişkili bazı temel kavramların tartışılması Amaç Sivil toplum ve yurttaşlık ile ilişkili temel kavramların tartışılarak genel bir bakış açısı oluşturmak Hedefler • Sivil toplum ve yurttaşlık ile ilgili kavramları tartışmak • Tartışılan kavramları ilişkisel bir yaklaşımla ele almak • Yurttaşlık kavramı hakkındaki temel yaklaşım ve tanımlamalar hakkında bilgi vermek • Sivil toplum ve yurttaşlık arasındaki ilişkinin kurulmasını sağlamak Programdaki Yeri 2. Gün 3. Oturum Süre ve Planlama 90 dakika İlk oturumda kavram sorgulama pratiği gerçekleştirilir. Bir ara verildikten sonra ikinci oturumda kavramsal tartışmaya geçilir.

Gerekli Malzemeler

- Beyaz poster kağıtları (Flipchart)

- Tahta kalemi (Boardmarker) Önerilen Yöntem ve Uygulama Kavram sorgulama pratiği için istasyon yöntemi kullanılabilir. Kavramsal tartışma kısmında ise karşılıklı soru cevap tekniği kullanılarak poster kağıdı üzerinden sunum yapılır. İstasyon Yöntemi Sivil toplum ve yurttaşlık konularına zemin hazırlaması için tartışılması istenilen kavramlar belirlenir. Katılımcılar her grup maksimum 4-5 kişi olacak şekilde Küçük gruplara ayrılır. Kavramların tartışılması her biri 10 dakika suren turlar şeklinde gerçekleştirilir. Her grup bir kavramın yazılı olduğu bir poster kağıdıyla eşleştirilir ve tartışma turları başlatılır. 10 dakikanın sonunda her 27

grubun bir diğer kavramın yazılı olduğu postere giderek o kavramı tartışmaları ve tartışmalarını not etmeleri istenir. Tüm kavramlar tüm gruplar tarafından tartışılıncaya kadar turlar tekrarlanır.

Turlar tamamlanınca büyük grupta kavramların yazılı olduğu poster kağıtları üzerinden tartışılarak bir değerlendirme yapılır.

Değerlendirme kısmında aynı kavramların farklı bakış açılarıyla yorumlanabileceği, yeni fikir ve tartışmalara açık olmak gerektiği, eğitim programında daha sonra da karşımıza çıkacak olan kavramların insan hakları ve sivil toplum ile ilişkili olarak ele alınması gerektiği vurgusu yapılarak oturumun ilk kısmı sonlandırılır.

Değerlendirme kısmında yardımcı olarak şu sorular kullanılabilinir: • Kavramları tartışmak nasıldı?

• Sizi en çok zorlayan ne oldu?

• Tek başınıza tanımlar yapsaydınız daha kolay olur muydu?

• Üzerine en çok tartıştığınız kavram hangisiydi?

• En çok dikkatinizi çeken şey ne oldu?

• Kavramlar arasında bir ilişki olduğunu düşünüyor musunuz?

• Yeni kavramlar ekleyecek olsanız hangi kavramları ekleyerek bu kavramlarla birlikte tartışmak isterdiniz?

Kullanılan kavramlar: birlikte yaşam, kamusal alan, ihtiyaç, sivil toplum, yurttaş ve katılım.

Ek Bilgiler ve Kullanılan Sunumlar Sivil Toplum, Jean Jacques Rousseau tarafından yurttaşlar toplumu olarak tanımlanmıştır. Sivil toplumda herkes, toplumdaki politik mücadelenin aktörüdür. Devlet, siyaset yapma alanının sınırlarını belirler, yurttaşlar ise daha fazla ve daha etkin kamusal alan için mücadele ederler.

Birarada yaşayan yurttaşlar ihtiyaçlarını devletin müdahalesinin olmadığı sivil alan ile devletin doğrudan müdahalesinin ve sorumluluklarının olduğu politik alanın bir araya gelmesi ile oluşan kamusal alanda talep ederler. Kamusal alanın esnekliği ve geçirgenliği, yurttaşların katılımına ve sivil toplumun devlete etkine göre değişir.

Yurttaşlık kavramının tarihsel gelişimine bakıldığında yurttaşlık tanımının devlet ile birey arasındaki ilişkinin tanımlanması ihtiyacıyla ortaya çıktığı görülmektedir. Yurttaşlık, politik bir yapının parçası olma ve mülkiyeti elinde bulunduranların meşrulaşma ihtiyacı ile oluşmaya başlamıştır.

Antik Atina’da köle ve muhafızları özgür yurttaşlardan ayırmak için kullanılırken Roma döneminde devletin öznesi olmayı tanımlamak için kullanılmıştır. 1789 Fransız Devrimi ile birlikte yurttaşlık kavramının sınırları ve tanımı değişmeye başlar; sınıfsal üstünlük haklarını kısıtlayarak ülkede yaşayanların tümünü kapsamaya çalışır.

28

Birey ile devlet arasındaki ilişkiyi tanımlayan yurttaşlık, politik alan ve sivil alan arasındaki sınırları da etkiler. Yurttaşlık, temsili demokrasilerde yönetilen ve yöneteni üretirken, katılımcı demokrasilerde sivil örgütlenmelerle kamusal alanın sürekli dönüşümünü sağlar. Gramsci, sınırların durağan olmadığını, devlet ve sivil toplum arasında ve sivil toplum içindeki bileşenlerin sürekli mevzi hareketleri ile sınırların ileri geri yer değiştirdiğini söyler.

Marshall, yurttaşlığın haklar zemininde gelişen bir statü olduğunu söyler ve sosyal yurttaşlık olarak yeniden tanımlar. Buna göre yurttaşlık sivil haklar, siyasi haklar ve sosyal haklar zemininde öğelere sahiptir. Sivil haklar zemininde bireyin ancak kişisel özgürlüğü ile bir bütün oluşturduğu düşüncesi hakimdir. İfade özgürlüğü, düşünce özgürlüğü, mülkiyet hakkı gibi tartışmalar yapılır.

Siyasi haklar ise katılıma ilişkindir. Kentlerin gelişimi, ortak yaşamın zorluğu, kent yaşamında söz sahibi olma ve kararlara etki edebilme gibi konularda tartışmalar yapılır. Sosyal haklar zemininde ise toplumsal olarak üretilen ekonomik refahtan herkesin pay alması gerektiği tartışılır.

20. Yüzyılda ulus devlette yurttaş için sivil ve siyasi hakların uygulanması adına ihtiyaç duyulan şey, sanayi devrimi sonrasında oluşan ekonomik uçurumların devletin düzenleyici rolünün kullanılarak ve zenginliğin paylaştırılarak azaltılması, barış ve bütünlüğün korunması gereği ortaya çıkmıştır.

Marshall’ın kavramsallaştırması 1980’lerdeki sosyal hareketlerle tartışılır. Siyaseten eşit haklara sahip yurttaşların sosyal ve ekonomik olarak güçlenmesi ve sosyal haklara sahip olması için hukuki ve idari pratiklerin değişmesi, yurttaşın karar verme sürecine katılımı gündeme gelir.

1980’lerden sonra yurttaşlıkla ilgili iki temel tartışma alanı gelişir. İlki yurttaşların devletle haklar bağlamındaki ilişkisinin sorgulanması iken ikinci tartışma alanı yurttaşlığın sadece hak ve sorumluluk ilişkisi ile sınırlı olmadan katılım ve temsiliyetle ilişkili olması gerektiğidir.

Ayşe Kadıoğlu, yurttaşlığı 4 farklı öğe ile tanımlar: 1. Ulusal kimlik, mülkiyet öğesi ile ulus devlet–birey ilişkisi 2. Evraklar temelinde yurttaşın hukuki konumunun tanımlanması 3. Haklar temelinde haklara erişimle ilgili oluşan statü 4. Görev ve sorumluluklar temelinde toplum yararı için yurttaşların görevleri Tarihsel süreçte ve modern dünyanın değişen ekonomik sistemlerle birlikte yeniden yorumlanmasında karşımıza çıkan farklı yurttaşlık tanımları farklı toplumsal norm ve değerlerin yansımasıdır.

Bilgi Notu STK’lar için Savunuculuk Rehberi – Sivil Toplum Geliştirme Merkezi 29

30

Uzman Oturumu: Gençlik (Yörük Kurtaran) Özet Katılımcıların uzman eşliğinde gençlik, Türkiye’de genç olmak ve gençlik katılımı konularını tartışarak bilgi edinmeleri Amaç Katılımcılarla genç, gençlik katılımı ve gençlik çalışmaları konularda ortak bir dil yaratabilmeyi ve program sonrası için yapılacak tüm tartışmalara temel oluşturmayı sağlamak.

Hedefler • Katılımcıların gençler ve gençlik çalışmaları hakkında tartışmalarını sağlamak • Türkiye’de genç olmakla ilgili tartışma ortamı yaratmak • Gençlik politikasını tartışmak • Gençlerin sorunlarını tanımlamak Programdaki Yeri 2. Gün 4. Oturum Süre ve Planlama 60 dakika: Uzman sunumu

- Türkiye’den gençlik halleri

- Türkiye’de genç olmak üzerine araştırma sonuçları

- Türkiye’de gençlik çalışmaları

- “Genç olma” kavramı 30 dakika: Soru & Cevap Gerekli Malzemeler

- Not almak için kağıt ve kalem Oturumdan…

Gençlik konusunda uzman Yörük Kurtaran sunumu sırasında projeksiyon cihazı kullanmadı ve sunumu “U” düzeninde oturan katılımcılarla birlikte tartışarak gerçekleştirdi.

31

“Krallar Çıldırmış Olmalı”

Özet Katılımcıların, bir gün önce konuştukları sivil toplum kavramları aracılığıyla sivil alanda yürütülen bir süreç olarak savunuculuk konusuna hazırlanmaları Amaç Sivil toplum ve ilgili temel kavramların birbirleriyle olan ilişkisini ortaya koyarak savunuculuk konusunda temel bir tartışma gerçekleştirmek Hedefler • Sivil toplum ve ilgili kavramlar arasındaki ilişkileri tartışmak • Savunuculuk konusunun temel noktalarını tartışmak Programdaki Yeri 3. Gün 1. ve 2. Oturum Süre ve Planlama 180 dakika 90 dakika: “Krallar Çıldırmış Olmalı” 90 dakika: Sivil Toplum Temel Kavramlar Gerekli Malzemeler

- Beyaz poster kağıtları (Flipchart)

- Tahta kalemi (Boardmarker)

- Krallar Çıldırmış Olmalı uygulaması için: yüz boyası, gazete kağıdı ve çarşaflar Önerilen Yöntem ve Uygulama Krallar Çıldırmış Olmalı Ek Bilgiler ve Kullanılan Sunumlar Sivil toplum tartışması ve ilgili kavramlar arasındaki ilişkiyi kurmak için, öncelikle “ihtiyaç” ve bu ihtiyaç üzerinden birarada yaşayan insanların, ihtiyaçları koordine etmek için kurdukları yapıları ve bu yapılar içerisinde devletin ortaya çıkış sürecini ele alarak genel bir sivil toplum tartışması yapılır.

32

Sivil Toplum Sivil toplum kavramı hızla yaygınlaştıkça bir kavram olarak anlamı da muğlaklaştı. Farklı siyasi, ekonomik ve kültürel söylemlerin ve aktörlerin kullanımına girince, esas işlevi ve taşıdığı temel ahlaki ve siyasi değerlerin ne olduğu da muğlaklaştı.

Kavram, farklı -hatta birbirine zıt- ve çatışma içerisinde olabilecek farklı söylemlere ve stratejilere eklemlenebilme özelliği sayesinde, kavramsal muğlaklığını hala korumaktadır.

Sivil toplum kavramı nedir? 21. yüzyılın anahtar kavramlarından biri mi, yoksa giderek önemsizleşip ortadan kalkacak bir kavram mı?

“Sivil Toplum” Tanımları Bir toplumun kendisini ve eylemlerini bir bütün olarak, devlet iktidarının baskısı ve denetimi altında olmayan gönüllü örgütler tarafından örgütlemesidir (Ayrıca bu etkinliklerin yasama düzeyinde faaliyete geçirilmesidir).

Sadece gönüllü örgütlerin hareket alanı olarak tanımlamak, çok teknikleşmiş ve alanın taşıdığı ahlaki ve siyasi (politik) değerleri azaltmış olma riskini taşımaktadır.

Kavramı, sadece demokratik toplum yönetimine katkı olarak düşünürsek, kavrama aşırı ahlaki ve politik bir değer yükleme sorunuyla karşılaşabiliriz. Farklı bir tanım yapmak gerekirse; toplumsal sorunlara etkili ve uzun dönemli çözüm bulma sürecine aktif olarak katılan ve bu temelde de siyasi aktörleri bu çözümleri yaşama geçirecek politikalar üretmeye yönlendirmek için çalışan gönülü örgütlerin, devlet denetimi dışında oluşturdukları alandır.

Diğer taraftan, sivil toplumun özellikle Doğu Avrupa ve Latin Amerika ülkelerindeki demokrasiye geçiş süreçlerindeki kullanımına bağlı yeniden-canlanmasına baktığımızda da, farklı bir tanımla karşılaşıyoruz. Bu bağlamda sivil toplum, totaliter/otoriter rejimlerden demokrasiye geçiş sürecinin anahtar kavramı, demokratik toplum yönetiminin temel kurucu öğesi, bireysel hak ve özgürlükler alanının genişlemesinin en birincil aktörüdür. Sivil toplum, meşruluğun, etkin ve verimli toplum yönetiminin, demokratik sorumluluk ilkesinin, şeffaf devlet örgütlenmesinin devlet-toplum ilişkilerinin düzenlenmesi sürecine yerleştirilmesini sağlayan bir alandır ve bu anlamda da ahlaki ve siyasi bir değere sahiptir.

Sivil topluma minimalist ve maksimalist yaklaşımlara alternatif olarak gelişen, sivil toplumu sadece gönüllü örgütlere gönderimle ya da devlet-toplum karşıtlığı içinde algılamayan bir si33

vil toplum anlayışının sivil toplum tartışması içinde giderek önem kazandığını görüyoruz. Bu yaklaşım sivil toplumu; (1) toplumsal sorunların çözümünde etkili bir aktör olarak görüyor; (2) sivil toplumun bu sorunların çözümünde siyasi partilerle ve devletle işbirliği içine girebileceğini vurguluyor; (3) sivil toplumun devlet ve siyasi aktörler tarafından kendilerini meşrulaştırıcı bir faktör olarak kullanılmasına karşı çıkarak, sivil toplumun devlet yönetiminin etkili, verimli, sorumlu ve şeffaf bir yönetime dönüştürülmesinin önemli bir aktörü olması gerektiğini savunuyor; (4) sivil toplumun böylece toplumsal yaşamın mikro-yerel ölçekten makro-ulusal düzeye kadar “aktif vatandaşlık” temelinde örgütlenmesinde önemli bir rol oynadığını öneriyor; (5) bu yolla da, sivil toplumun aynı zamanda toplumsal yaşamı oluşturan farklı kimlikler, farklı toplumsal aktörler ve farklı toplumsal kesimler arasındaki ilişkinin demokratik temelde kurulması için de önemli olduğunu söylüyor; ve (6) sonuç olarak bugünün dünyasında sivil toplumun hem devlettoplum/birey ilişkilerinde, hem de toplumsal yaşamı oluşturan farklı kimlikler/aktörler/kesimler arasındaki ilişkilerinde “haklar ve sorumlulukların” demokratik ve adaletli dağıtımının anahtarı olduğunu öneriyor. Sivil toplumun toplumsal yaşam içinde yarattığı dönüştürücü etkiler temelinde tanımlanması, dolayısıyla yukarıda maksimalist ve minimalist yaklaşımlara alternatif olarak yapılan “toplumsal sorunlara etkili ve uzun-dönemli çözüm bulma sürecine aktif olarak katılan, ve bu temelde de siyasi aktörleri bu çözümleri yaşama geçirecek politikalar üretmeye yönlendirmek için çalışan farklı gönüllü örgütlerin devlet denetimi dışında kurduğu ortak alan” olarak sivil toplum tanımı, bu altı niteliği de içeriyor.

34

35

36

37

38

39

40

41

42

Savunuculuk

Özet Savunuculuk kavramı, savunuculuğun bir süreç olarak nasıl ele alınacağının ve faaliyetlerinin bütüncül bir süreç olduğunun bir sunum aracılığıyla vurgulanması Amaç Savunuculukla ilgili temel tartışmaları ele almak Hedefler • Savunuculuk konusunun temel boyutları hakkında bilgi vermek (Yasa, uygulama ve kültür) • Savunuculuk ve ilgili kavramlar arasındaki ilişkileri tartışmak • Kampanya ve Lobicilik faaliyetleri hakkında bilgi vermek Programdaki Yeri 3. Gün 3. Oturum Süre ve Planlama 90 dakika Gerekli Malzemeler

- Beyaz poster kağıtları (Flipchart)

- Tahta kalemi (Boardmarker) Önerilen Yöntem ve Uygulama Poster Sunumu Ek Bilgiler ve Kullanılan Sunumlar Savunuculuk, STK’ların ortak bir çıkar için herhangi bir kamu politikasını etkileme girişimidir.

Karar vericileri etkileyerek, yasaları veya politikaları toplumdan dışlanmış kesimler lehine değiştirmek için bilgiyi stratejik olarak kullanma süreci olarak da tanımlanabilir. Savunuculuk, politika veya yasa değişiklikleri talep etmeyi veya yapılan değişikliklere katkıda bulunmayı amaçlar.

Politika ve yasa değişikliklerinde karar vericiler önemli bir konumdadır. Karar vericiler yerel, bölgesel, ulusal veya uluslararası düzeyde atanmış veya seçilmiş kişiler olabilir. Örneğin, bakanlar ve milletvekilleri ulusal düzeyde seçilmiş karar vericiler, valiler ve kaymakamlar yerel düzeyde 43

atanmış karar vericilerdir. Çözmeye çalıştığınız sorun için yerel, ulusal ve uluslararası düzeylerde atanmış veya seçilmiş karar vericileri etkilemeniz gerekebilir.

Kampanyalar, ele alınan sorunun geniş bir kitle tarafından desteklenmesi için yürütülen faaliyetlerdir ve karar vericileri geniş kamuoyu desteği ve katılımla etkilemek için kullanılabilir. İmza toplama, mektup, faks ve e-posta en sık kullanılan yöntemler arasındadır.

Lobicilik ise, savunuculuğun yasaları etkilemeye odaklı biçimidir. Kararların temsilciler tarafından alındığı yerel, ulusal veya uluslararası kurumları etkilemeyi hedefler. Özellikle ABD’de baskı grupları, kişiler, şirketler veya STK’lar tarafından kullanılan bir yöntemdir.

Bir savunuculuk faaliyeti için stratejiler oluşturulurken üçgen analizi dikkate alınmalıdır. Üçgen analizi bir savunuculuk faaliyetinin hangi boyutlarda yapılabileceğini ortaya çıkartmak için ideal bir yöntemdir. Bu analizde, yapılan savunuculuk faaliyetinin nereye odaklandığını ya da odaklanması gerektiğini görmek mümkündür. Üçgen analizi temel olarak üç boyutu ele alır: Yasa, yasanın uygulaması ve kültür. Üçgen Analizi Yasa: Konuyla ilgili olarak yazılı yasalar, politikalar ve bütçeleri kapsar. Örneğin, sığınmacıların sosyal haklarını koruyan yasalar yok ise, çözümün bir parçası böyle bir yasanın kabul edilmesi olabilir. Fakat bir politika veya yasa var olsa da, uygulanması için gerekli kurumsal mekanizmalar ve bütçesi yoksa etkili olamaz.

Uygulama: Politika veya yasanın uygulanması için var olan devlet veya devlet dışı mekanizmaları kapsar. Bunlar polis, mahkemeler, hastaneler, bakanlıklar, tarım, eğitim ve sağlık programları gibi mekanizmalardır. Yapısı ise yerel, ulusal ve uluslararası düzeyde hükümet, STK’lar ve iş çevrelerini kapsayabilir.

Kültür: Kültür ise gerek sorumluların gerekse yurttaşların bir konuyu nasıl anladıklarını ve ele aldıklarını şekillendiren değerler ve davranışlardır. Değerler ve davranışlar, diğer etkenlerin yanı sıra din, gelenek, sınıf, cinsiyet, etnisite ve yaştan etkilenir. Politikalar ve yasalar hakkında bilgi eksikliği kültürel boyutun bir parçasıdır.

Bilgi Notu STK’lar için Savunuculuk Rehberi – Sivil Toplum Geliştirme Merkezi

44

45

Online Dünya

Özet İnternetin gerçek dünyadaki yerinin ve çevrimiçi (online) dünyadaki olayların çevrimdışı (offline) dünyaya yansımalarının tartışılması Amaç Çevrimiçi ve çevrimdışı dünyaların birbirini nasıl etkilediklerinin tartışılması Hedefler • Çevrimiçi ve çevrimdışı dünyalardaki davranışlarımızın birbirini nasıl etkilediğini tartışmak • Sanal-gerçek ve online-offline kavramlarının tartışılması • İnternet güvenliği ve anonimliğinin tartışılması • İnternetin kamusallığının tartışılması Programdaki Yeri 3. Gün 4. Oturum Süre ve Planlama 90 dakika Gerekli Malzemeler

- Tartışma kavramlarının yazılı olduğu posterler

- Beyaz poster kağıtları (Flipchart)

- Tahta kalemi (Boardmarker) Önerilen Yöntem ve Uygulama Eğitim salonu ikiye bölünür ve salonu ikiye ayıran çizginin “kararsızlar” alanı olduğu söylenir.

Salonun bir tarafına katılımcıların uygulama boyunca okuyabilecekleri büyüklükte EVET, diğer tarafına ise HAYIR yazan iki poster asılır. Katılımcıların uygulamaya ortadaki kararsızlar alanında başlayacakları ve uygulama süresince okunan yargılarla hemfikirlerse EVET, değillerse HAYIR tarafına geçecekleri belirtilir. Eğer kesin karar veremişlerse karar verene kadar kararsızlar köşelesinde kalabilirler. Her bir yargı yaklaşık 3 dakika tartışılır. Yargı okunduktan sonra moderatör bir tartışma yönetip katılımcıların birbirlerini ikna etmelerine olanak sağlar ve gerekirse katılımcıları EVET ve HAYIR tarafları arasında yer değiştirmeleri konusunda cesaretlendirebilir. Tartışma sırasında sadece EVET ve HAYIR köşelerinde bulunanlara söz verilir, kararsızlar ortada durdukları 46

sürece söz alamazlar. Tartışmadan sonra moderatör katılımcıları büyük grupta toplayıp tartışılan konuları bir poster üzerine yazar ve katılımcılarla birlikte genel bir değerlendirme yapılır.

Moderatör değerlendirme kısmında katılımcıların tartıştıkları konular hakkında kesin cevaplar vermemeli ve bu konular hakkında farklı yaklaşımlar olduğunu belirtmelidir.

Yargılar • İnternet bir kamusal alan mıdır?

• İnternet sanal mıdır, gerçek midir?

• İnternet üzerinden yapılan savunuculuk faaliyeti gerçek hayattaki kadar etkili midir?

• İnternet üzerinden yapılan herhangi bir eylem “katılım” olabilir mi?

• Geleneksel medyanın halk üzerindeki etkisi yeni medyadan (internet) daha fazla mıdır?

• İnternette güvenlik kaygısı özgürlüğü kısıtlar mı?

• Güvenlik için devletler internete müdahale hakkına sahip olmalı mıdır?

• İnternet bir ihtiyaç mıdır?

• Herkes için geçerli bir internet kanunu mümkün müdür?

• İnternet üzerinde bir takma isim kullanmak kişiyi saklar mı?

• İnternette kendimizi daha rahat ifade edebilir miyiz?

• İnternet üzerinden yaptığımız sözleşmelerin bağlayıcılığı daha az mıdır?

• İnternet üzerinden bir araya gelmek mümkün müdür?

47

Film Gösterimi (Burma VJ)

Özet Katılımcılar için yeni medyayla ilgili örnek olabilecek ve eğitim sonrasında ilham verebilecek belgesel-film gösteriminin gerçekleştirilmesi Amaç Katılımcıların belgesel-film aracılığıyla yeni medya araçlarının gücünü fark edebilmelerini sağlamak Hedefler • Katılımcıların yeni medya araçlarının gücünü gözlemlemelerini sağlamak • Yeni medya araçlarını kullanarak yürütülen bir kampanya hakkında bilgi vermek • Katılımcıların geceyi kullanabilecekleri bir etkinlik yaratmak • Güncel bir iyi örneği tartışmak Programdaki Yeri 3. Gün Akşam yemeği sonrası Süre ve Planlama 60 dakika Gerekli Malzemeler

- Projeksiyon cihazı

- Katılımcıların rahat oturabilecekleri sandalye, minder veya koltuklar

- Atıştırmalık ve içecek Önerilen Yöntem ve Uygulama Öncelikle bu uygulamanın programın bir parçası olduğu ve ertesi günün bu filmin değerlendirilmesiyle başlanacağı katılımcılara hatırlatılır. Film gösterimi program içerisinde bir uygulama olarak yer alsa da, günün sonunda akşam yemeğinden sonra gerçekleştirilen bu uygulamanın kaatılımcılar için yorucu olmaması adına film gösterimi yapılacak alanın rahat ve keyifli olması sağlanır. Ertesi gün sabah ilk oturum başlamadan önce filmin değerlendirilmesi yapılır ve programın şimdiye kadarki ve sonraki bölümlerinin filmle olan ilişkisi tartışılır.

48

Uzman Oturumu: Dijital Aktivizm (Özgür Uçkan) Özet Uzman eşliğinde dijital aktivizm, Türkiye’de dijital aktivizm ve bilgi ve teknolojinin savunuculuk alanında kullanımı hakkında bilgi edinilmesi Amaç Katılımcıların dijital katılım, dijital aktivizm, savunuculuk faaliyetlerinin internet üzerinden yapılması ve gençlik alanında yeni medya kullanımı gibi konularda tartışabilmelerini sağlamak ve bu konuların dünyadaki işleyi hakkında bilgi vermek Hedefler • Dijital aktivizm kavramını tartışmak • Kampanya, lobicilik, izleme gibi etkinliklerin yeni medya üzerinden etkisini tartışmak • Dijital aktivizm ve yeni medyanın kullanımının tarihsel gelişimi hakkında bilgi vermek • Yeni medya aktivizmi üzerine uluslararası iyi örnekleri tartışılmak Programdaki Yeri 4. Gün 1. ve 2. Oturum Süre ve Planlama 60 dakika: Uzman sunumu

- Dijital aktivizm ve yeni medya tarihi

- Türkiye’den ve dünyadan iyi örnekler

- Yeni medya araçlarının savunuculuk faaliyetlerinde kullanılması

- Sansür 30 dakika: Soru & Cevap Gerekli Malzemeler

- Not almak için kağıt ve kalem

- Projeksiyon cihazı ve bilgisayar Oturumdan...

Dijital aktivizm alanında uzman Özgür Uçkan sunumunda ulusal ve uluslararası pek çok iyi örnek ve vaka paylaşımında bulundu. Bu paylaşım katılımcıların hem güncel konularla sunuma odaklanmalarını hem de heyecanlarını yüksek tutmalarını sağladı.

49

50

Uzman Oturumu: “140 Journos” (Cem Aydoğdu) Özet Yeni medya aktivizmi konusunda Türkiye’deki iyi örneklerden biri olan 140 Journos projesinin hikayesinin ve sürecinin paylaşılması Amaç Katılımcılarla Türkiye’de uygulanan yeni medya aktivizmi-yurttaş gazeteciliği projelerinin iyi örneklerinden biri olan 140 journos projesinin sürecinin ve yurttaş gazeteciliğinin yeni medya aktivizmindeki yerinin tartışılması Hedefler • 140 Journos projesinin tanıtılması • 140 Journos proje sürecinin paylaşılması • Yurttaş gazeteciliğinin yeni medyadaki yerinin incelenmesi Programdaki Yeri 4. Gün 3. Oturum Süre ve Planlama 60 dakika: Uzman sunumu

- 140 Journos fikrinin doğuşu ve bir proje olarak hayata geçmesi

- Proje uygulanırken yaşanılan zorluklar

- Yurttaş gazeteciliğinin sahada uygulanması

- Mobil uygulamaların yeni medya aktivizmi üzerindeki etkileri 30 dakika: Soru & Cevap Gerekli Malzemeler

- Not almak için kağıt ve kalem

- Projeksiyon cihazı ve bilgisayar Oturumdan...

Türkiye’de uygulanan yeni medya aktivizmi/yurttaş gazeteciliği projelerinin iyi örneklerinden biri olan “140 Journos” projesinin yaratıcılarından biri olan uzman Cem Aydoğdu sunumu sırasında kendi yaşadıkları, tanıklıkları ve bunların yankılarından da bahsettiği için sunum son derece samimi bir ortamda gerçekleşmiş oldu. Katılımcılar somut örnek ve yaşanmış hikayeler üzerinden kurgulanan oturumda kendilerinin de yaşayabilecekleri deneyimleri dinledikleri için oturum boyunca istekli ve heyecanlıydılar.

51

Uzman Oturumu: Çevrimiçi Araçlar (Erkan Saka) Özet Yeni medya ve yeni medya aktivizmi içerisinde kullanılan çevrimiçi araçların tanıtılması ve kullanımı hakkında bilgi edinilmesi Amaç Gerek yeni medya aktivizmi içerisinde kullanılan gerekse yurttaş gazeteciliği yapmak için kullanılan bazı araçların gösterilmesi ve kullanım yöntemlerinin tartışılması Hedefler • Yeni medya araçlarından en yaygın kullanılanların tanıtılması • Bu araçların etkin amaçlar dahilinda kullanımının tartışılması • İnternet üzerinde kurumların ve projelerinin görünür olmasının tartışılması • Sosyal medyanın kamusallığının tartışılması Programdaki Yeri 4. Gün 4. Oturum Süre ve Planlama 60 dakika: Uzman sunumu

- Email içi araçlar

- Facebook, Twitter, FriendFeed, LinkedIn gibi sosyal medya araçları ve

yeni medya aktivizmi içindeki yerleri

- Vimeo ve YouTube gibi video paylaşım araçlarının kullanımı

- Blog yazarlığı ve yazılı aktivizm aracı olarak bloglar

- Sosyal medyada görünür olmak

- Mobil uygulamalar 30 dakika: Soru & Cevap Gerekli Malzemeler

- Not almak için kağıt ve kalem

- Projeksiyon cihazı ve bilgisayar Oturumdan... Çevrimiçi araçlar konusundaki uzmanımız Erkan Saka’nın hemen hemen tüm katılımcıların biraz olsun aşina oldukları ve hayatlarının bir kısmında zaten kullandıkları araçlar ile daha az popüler 52

ya da daha amaca uygun araçları karşılaştırmalı ve uygulamalı anlatması katılımcıların sunuma olan ilgisini yüksek tuttu. Katılımcıların sunum sırasında uygulamalı olarak bu araçların kullanımını görmesi ve kullanma şanslarının olması sunumu daha akılda kalıcı ve kolay takip edilebilir hale getirdi.

53

Uzman Oturumu: Haber Üretme ve Medya (Güventürk Görgülü) Özet Uzman eşliğinde medya, haber yaratma süreci ve yurttaş gazeteciliği konularının tartışılması ve bu konular arasındaki ilişki hakkında bilgi edinilmesi Amaç Katılımcıların yurttaş gazeteciliği kapsamında haber üretme ve medya konularını tartışmalarını ve bilgi edinmelerini sağlamak Hedefler • Haber yaratma sürecinin tartışılması • Habercilik etiği ve hukuk içindeki yerinin tartışılması • Medya ve insan hakları ilişkisinin incelenmesi • Haber yazım tekniklerinin tartışılması • Yurttaş gazeteciliği ve ilkelerinin tartışılması Programdaki Yeri 5. Gün 1. ve 2. Oturum Süre ve Planlama 60 dakika: Uzman sunumu

- Habercilik ilkeleri

- Haber yazımı

- Haber etiği ve ilgili hukuk mevzuatı

- Yurttaş gazeteciliği ve yeni akım medya

- Alternatif habercilik 30 dakika: Soru & Cevap Gerekli Malzemeler

- Not almak için kağıt ve kalem

- Projeksiyon cihazı ve bilgisayar Oturumdan...

HaberVesaire’nin yayın yönetmeni Güventürk Görgülü asıl mesleği habercilik veya medya olmayan katılımcılara temel medya ve habercilik konularında bir sunum yaparak katılımcıların yeni medya ve yurttaş gazeteciliği konularına farklı bir açıyla bakabilmelerini sağladı.

54

Uygulama

Özet Katılımcıların kendi seçtikleri konularda yeni medya ve internetin tüm imkanlarını kullanarak birer haber yazmalarını ve yeni medya araçlarını kullanarak yaygınlaştırmalarını içeren simülasyon Amaç Katılımcıların yurttaş gazeteciliği ilkelerini kullanarak bir haber üretmelerini ve sonrasında bu haberi yeni medya araçlarını kullanarak yaygınlaştırmayı deneyimlemelerini sağlamak Hedefler • Haber yazma sürecini ve yurttaş gazeteciliğini deneyimlemek • Var olan imkanların doğru ve etkin kullanılmasını teşvik etmek • Yeni medya araçlarını kullanmayı deneyimlemek • Ekip çalışması becerilerini geliştirmek • İletişim becerilerini geliştirmek • Araştırma konusunda istek ve becerilerini artırmak Programdaki Yeri 5. Gün 3. ve 4. Oturum ile 6. Gün (tüm gün) Süre ve Planlama Bir buçuk gün Gerekli Malzemeler

- Her gruba bir bilgisayar

- İnternet bağlantısı

- Kamera ve video kaydı yapmayı sağlayacak ekipmanlar

- Projeksiyon cihazı

- Danışabilecekleri uzmanların iletişim bilgileri Önerilen Yöntem ve Uygulama Oturum başında katılımcılar gruplara ayrılır ve simülasyonun kuralları açıklanıp kullanabilecekleri kamera, fotoğraf makinesi, ses kayıt cihazı ve bilgisayar gibi cihazlar sunulur. Eğitmen ve uzmanların simülasyon boyunca “haber destek ekibi” olarak katılımcılara yardımcı olacakları söylenir. Gruplarla bu andan itibaren sadece Facebook grubu, email ve Skype gibi iletişim araçlarıyla iletişim kurulacağı söylenir ve simülasyonla ilgili ilk bilgiler için eğitim başlamadan önce 55

kurulmuş olan ve tüm katılımcılar ve eğitmen ekibinin yer aldığı Facebook grubunu takip etmeleri hatırlatılarak eğitim salonu terk edilir. Gruplara Facebook grubu üzerinden gönderilen ilk mesaj, gruplarına bir isim seçmeleri ve bu isim ile gruplarındaki katılımcıların isimlerini eğitmen ekibiyle paylaşmalarıdır.

Daha sonra katılımcılardan yine Facebook grubu üzerinden araştırmayı ve üzerine haber yapmayı istedikleri birkaç konu seçmeleri ve haber destek ekibiyle email üzerinden paylaşmaları istenir. Haber destek ekibinin geribildirimleri doğrultusunda ve eğitimin gerçekleştirildiği mekanın teknik imkanlarının da elverdiği ölçüde bir konu üzerinde fikir birliğine varılmaya çalışılır.

Katılımcı ekiplerinden seçtikleri konularla ilgili olarak internet ve telefon aracılığıyla bilgi toplamaları istenir. Bu bilgilerin nesnel, doğruluğundan emin oldukları ya da doğruluğunu kanıtlayabilecekleri bilgiler olması hatırlatılır. Yapılacak haberler yerel ya da ulusal ise, bilgilerin, diğer ülkelerdeki bilgilerle karşılaştırılmasını elverişli kılan bir çerçevede toplanması belirtilir. Bu toplanılan bilgilerin haber destek ekibiyle “Dropbox” ya da benzeri bir veri depolama programı aracılığıyla paylaşılması istenir. Haber destek ekibi ise bu verileri inceleyip email yoluyla geri bildirimde bulunur.

Katılımcılardan topladıkları bilgileri değerlendirip ellerindeki diğer verilerle karşılaştırarak on cümleyi geçmeyecek bir argüman üretmeleri istenir. Daha sonra katılımcı ekipler Skype üzerinde haber destek ekibiyle yüz yüze bir görüşme yeri ve zamanı ayarlarlar ve ürettikleri argümanı haber destek ekibiyle yüz yüze tartışırlar. Haber destek ekibi, katılımcı ekiplerin ürettikleri argümanı tartışabilmeleri ve destek alabilmeleri için eğitim ekibi dışından, konunun bir uzmanının iletişim bilgilerini paylaşır. Katılımcı ekipler uzmanla iletişime geçip argümanlarına son hallerini verirler.

Ekipler hazırladıkları argümanları tüm katılımcı ekiplerle paylaşabilmek için bir “editörler toplantısı”na email yoluyla davet edilirler. Editörler toplantısında her ekip kendi argümanını ve bu argümanı nasıl oluşturduklarını diğer gruplarla paylaşır ve geri bildirim alır. Bu toplantı grupların simülasyon başladığından beri ilk kez bir araya geldikleri ve iletişime geçtikleri alan olduğu için birbirlerini dinlemeleri ve yaşadıkları tüm süreçle ilgili geribildirimde bulunmaları önemlidir.

Editörler toplantısından sonra ekipler ihtiyaç duyuyorsa argümanlarını revize ederler ve argümanlarının son haline dayanarak bir haber oluştururlar. Ekipler haberi oluştururken video, fotoğraf, yazı, röportaj, ses dosyası (podcast), foto-röportaj ve infografik gibi araçlardan faydalanabilirler. Fakat ekiplere haber oluşturma sürecinde bu araçların en az ikisini kullanmaları ve sadece resimlerden, bir yazıdan ya da bir ses dosyasından ibaret haber oluşturmamaları hatırlatılılır. Ekipler haberlerini hazırlarken haber destek ekibi de haberin yayınlanacağı web sitesinin kullanımını anlatan bir sunum ya da bir video hazırlar ve bunu Facebook grubu üzerinden katılımcılarla paylaşır. Ekiplere ertesi günkü ilk oturum saatine kadar haberlerini tamamlamalarını 56

ve web sitesine aktarmaları gerektiği belirtilir.

Ertesi gün ilk oturumda tüm katılımcılar ve eğitmen ekibi eğitim salonunda toplanır. Ekiplerden tüm gün yaşadıklarına dair hissiyatlarını, kolay ve zor yanlarını ve genel olarak bu deneyim sürecini paylaşmaları istenir. Söz almak isteyen tüm katılımcıların konuşma şansı bulmaları önemlidir. Bundan sonra grupların ürettikleri haberler tüm katılımcılarla paylaşılır. Daha sonra katılımcılara haberlerini yaygınlaştırabilecekleri araçlarla ilgili bir sunum yapılıp gruplarına geri döndüklerinde haberlerini yaygınlaştırmaları istenir.

Tavsiyeler •

• • •

Eğitmenler uygulama boyunca katılımcılarla yüz yüze görüşmeyeceğinden dolayı Facebook veya benzeri bir iletişim aracıyla sürekli haberleşmeleri gerekmektedir. Bu hem katılımcıların uygulamadan kopmaması hem de doğabilecek bazı sorunların zamanında tespit edilmesi adına faydalı olacaktır.

Katılımcıların herhangi bir ihtiyaç durumunda eğitmen ve proje ekibine ulaşabilecekleri yeri bilmeleri gerekir.

Bu uygulama iyi bir ekip çalışması gerektirmektedir. Ekipler içlerinde sorunlar yaşayabilirler.

Eğitmenlerin bu gibi durumlara hazırlıklı olmaları gerekmektedir.

Katılımcıların kurgusal bir haber yaratmak yerine gerçek bir haber üretmeleri istenir. Bu hem ileride yapılacak etkinliklere temel oluşturması hem de uygulamanın dikkate alın

57

58

Değerlendirme

Bir Maruzatım Var Yeni Medya Aktivizmi Eğitimi’nin değerlendirmesi üç farklı araç kullanılarak gerçekleştirildi: • • •

Eğitmen ekibi ile yapılan değerlendirme toplantıları Değerlendirme formu Katılımcılarla yapılan sözlü değerlendirme

Hazırlık Süreci Değerlendirmesi 5

4

3

2

1

0

1.kişi

2.kişi

3.kişi

4.kişi

5.kişi

6.kişi

7.kişi

8.kişi

9.kişi

10.kişi 11.kişi 12.kişi 13.kişi 14.kişi 15.kişi

Katılımcıların, Bir Maruzatım Var Yeni Medya Aktivizmi Eğitimi öncesi eğitim ile ilgili detaylı bilgi ve hazırlık sürecini değerlendirdikleri grafikten de görüldüğü gibi, bu konudaki tespitler hetorojen bir dağılım göstermektedir. Eğitimin hazırlık sürecinin değerlendirilme ortalaması 5 üzerinden 4,13 olarak ortaya çıkmıştır. Bunun yanında iki katılımcı bu sürecin ortalamasına 5 üzerinden 3 puanın altında not vermiştir. Bunun sebebinin ise, bu iki katılımcının son anda kişisel sebeplerle eğitime katılamayan iki kişinin yerine yedek listeden giren ve hazırlık sürecine yeterince dahil edilemeyen katılımcılar oldukları sözlü değerlendirme sonucunda anlaşılmıştır.

Ayrıca katılımcılar, yeterli hazırlık şansları olamasa da eğitim sürecinde herhangi sorunla karşılaşmadıklarını ifade etmişlerdir. Genel olarak katılımcılar eğitimin çağrısının zamanında yapıldığını, eğitimden önce sağlanan bilginin yeterli olduğunu ve eğitim duyurusunun eğitimin hedeflerini açıkça ifade ettiğini belirtmişlerdir.

59

Algılanan öğrenme düzeyi 5

4

3

2

1

0

1.kişi

2.kişi

3.kişi

4.kişi

5.kişi

6.kişi

7.kişi

8.kişi

9.kişi

10.kişi 11.kişi 12.kişi 13.kişi 14.kişi 15.kişi

Bir Maruzatım Var Yeni Medya Aktivizmi Eğitimi sonunda algılanan öğrenme düzeyi ortalaması 5 üzerinden 4,26 olarak ortaya çıkmıştır ve bu sonuç eğitim için hedeflenen öğrenmenin yeterince gerçekleştiğini göstermektedir. Eğitime katılan 15 katılımcının algılanan öğrenme düzeyleri yukarıdaki grafikte görülebilir.

5

Eğitim modülleri

4 Tanışma oyunları

3

Grup dinamiği uygulamaları Kurum sunumu Sivil toplum kavramı

2

Kral çıldırmış olmalı Savunuculuk Online-offline tartışması

1

0

60

Haber yaratma uygulaması

Yukarıda eğitmen ekibi tarafından tasarlanıp uygulanan oturumlara göre algılanan öğrenme düzeyini gösteren grafik görülmektedir. Bu oturumların değerlendirme sonucu ortalaması 5 üzerinden 4,22 olarak ortaya çıkmıştır ve bu sonuç da eğitimden önce planlanan hedeflere uygundur. Değerlendirmede ortalaması 4’ün altında çıkan tek oturum katılımcıların kurumlarını tanıttıkları “Kurum Tanıtımı” oturumu olmuştur. Sözlü değerlendirmelerde bu oturumun puanının düşük olmasının sebebi ise katılımcıların sunum hazırlamaları için kullanılan süreyi yetersiz bulmaları olmuştur.

5

Uzman Oturumları

4 Türkiye’de gençlik Yörük Kurtaran

3

2

Dijital aktivizm Özgür Uçkan Yurttaş gazeteciliği 140 Journos Online araçlar Erhan Saka

1

Habercilik Haber Vesaire

0

Yukarıdaki grafikte eğitimde sunum yapan uzmanların oturumlarına göre algılanan öğrenme düzeyleri gösterilmektedir. Değerlendirme formlarının analizine göre uzman oturumlarında algılanan öğrenme düzeyi ortalaması 5 üzerinden 4,16’dır. Gerçekleştirilen sözlü değerlendirme sonucunda, konularında yetkin bu uzmanların eğitimdeki varlığının hem farklı fikirlerin duyulması hem de katılımcıların bu kişilerle bire bir konuşabilme fırsatı açısından eğitim için çok faydalı olduğu ortaya çıkmıştır. Uzmanların eğitimin dinamiğine ve içeriğine katkısının büyük olduğu gözlemlenmiştir.

61

Eğitmenlerin performansı 5

4

3

2

1

0

1.kişi

2.kişi

3.kişi

4.kişi

5.kişi

6.kişi

7.kişi

8.kişi

9.kişi

10.kişi 11.kişi 12.kişi 13.kişi 14.kişi 15.kişi

Değerlendirme formlarının analizi sonucu Bir Maruzatım Var Yeni Medya Aktivizmi Eğitimi’nin eğitmenlerinin performanslarının ortalaması 5 üzerinden 4,64 olarak ortaya çıkmıştır. Eğitmenler performanslarıyla hiçbir katılımcıdan 4’ün altında puan almamışlardır ve en yüksek puanı katılımcıların farklı beceri ve değerlerine saygı göstermeleri konusunda almışlardır. Katılımcılar, eğitmenlerin eğitime iyi hazırlandıklarını ve katılımcı ve farklı yöntemler kullanmalarının eğitimin verimliliğini artırdığını ifade etmişlerdir.

Eğitimin bütününün değerlendirmesi 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0

62

1.kişi

2.kişi

3.kişi

4.kişi

5.kişi

6.kişi

7.kişi

8.kişi

9.kişi

10.kişi 11.kişi 12.kişi 13.kişi 14.kişi 15.kişi

Değerlendirme formlarının analizi sonucu katılımcıların eğitimin genelinden memnuniyetinin ortalaması 10 üzerinden 8,67 olarak çıkmıştır. Değerlendirmede 7’nin altında hiç puan çıkmaması eğitimden beklenen etkinin aldındığını ve eğitimin hedeflerine büyük ölçüde ulaştığını göstermektedir.

63

Değerlendirme formu

Bir Maruzatım Var Yeni Medya Aktivizmi Eğitimi Silivri – 12-18 Eylül 2012 Değerlendirme Formu Bu değerlendirme formu, katıldığınız Bir Maruzatım Var eğitimiyle ilgili sizden geri bildirimlerinizi almak için geliştirilmiştir. Bundan sonra yapacağımız eğitimleri iyileştirebilmek için görüşlerinizi bizimle paylaşmanıza önem veriyoruz. Formu doldurmak yaklaşık 15 dakikanızı alacaktır.

Teşekkür ederiz Lütfen 1 ile 5 arasında değerlendirin.

1= Hiç katılmıyorum.

5= Aynı fikirdeyim.

Kategoriler

1 1. Hazırlık Süreci 1.1. Eğitim çağrısı zamanında yapıldı 1.2. Eğitimden önce sağlanan bilgi yeterliydi 1.3. Eğitim duyurusu eğitimin amaçlarını açıkça ifade ediyordu 1.4. Eğitime hazırlık yapacak kadar bilgiye sahip oldum 2. Eğitim Süreci Aşağıdaki oturumlar beklentimi/ihtiyacımı karşıladı 2.1. Tanışma oyunları 2.2. Grup dinamiği ve program sunumu 2.3. Kurum sunumları 2.4. Sivil Toplum-Kavramlar 2.5. Gençlik (Yörük Kurtaran) 64

2

3

4

5

2.6. Krallar Çıldırmış Olmalı 2.7. Savunuculuk 2.8. Online offline tartışması 2.9. Dijital Aktivizm (Özgür Uçkan) 2.10. 140 Journos (Cem Aydoğdu) 2.11. Çevrimiçi Araçlar (Erkan Saka) 2.12. Haber Üretme ve Medya (Güventürk Görgülü) 2.13. Haber yaratma uygulaması 2.14. Eğitimin zaman planlaması iyi yapılmıştı 2.15. Eğitim iyi yapılandırılmıştı 2.16. Eğitimin içeriği ihtiyaçlarımı karşıladı 2.17. Katılımcıların öğrenmeme katkısı oldu 2.18. Eğitimin yöntemi başarılıydı 2.19. Eğitimin amaçları açıkça belirtildi 2.20. Eğitimde edindiğim tecrübe yaptığım çalışmalarda faydalı olacak 2.21. Eğitimle ilgili paylaşmak istediğiniz başka bir yorumunuz var mı? Varsa buraya yazabilirsiniz…

3. Eğitmenler 3.1. Eğitmenler iyi hazırlanmıştı 3.2. Eğitmenler açıklanan programa uydular 3.3. Eğitmenler katılımcı yöntemler kullandılar 3.4. Eğitmenler sorulara açık ve anlaşılır cevaplar verdiler 3.5. Eğitmenler öğrenme için gerekli desteği sağladılar 3.6. Eğitmenler çeşitli eğitim yöntemleri kullandılar 3.7. Eğitmenler katılımcıların farklı beceri ve değerlerine saygı gösterdiler 65

3.8. Eğitmenlerle ilgili paylaşmak istediğiniz başka bir yorumunuz var mı? Varsa buraya yazabilirsiniz…

Lütfen 1 ile 5 arasında değerlendirin.

1= Hiç katılmıyorum.

5= Aynı fikirdeyim.

4. Mekan 4.1. Eğitim mekanı öğrenme sürecine katkıda bulundu 4.2. Kahve araları ve yemekler öğrenme sürecine katkıda bulundu.

5. Diğer 5.1. Grup içi dinamikler öğrenme sürecine katkıda bulundu 5.2. Diğer katılımcıların deneyimleri öğrenme sürecine katkıda bulundu

7. Eğitimin bütünü 7.1. Lütfen eğitimin tamamına bir not verin (1= en kötü, 10= en iyi) 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

“Formda yazacak yer bulamadım, ama söylemezsem duramam” dediğiniz bir şey varsa buraya yazabilirsiniz.

Teşekkürler...

66