მატარებელში საკითხავი

ENGLISH SECTION: 137-154

#9 2017

„ბათუმი მოლი“ როცა ხარჯვა სიამოვნებაა

ბათუმი წელიწადის არცერთ სეზონზე არ კარგავს თავის შარმს და მომხიბვლელობას, ამიტომ ერთნაირად იზიდავს როგორც ქართველ, ისე უცხოელ ტურისტებს. ქვეყნის გამორჩეულ ტურისტულ ცენტრში, ქალაქის შუაგულში, მაქსიმალური კომფორტისთვის არცთუ დიდი ხანია ოთხსართულიანი სავაჭრო ცენტრი „ბათუმი მოლი“ ფუნქციონირებს. „ბათუმი მოლი“ – ეს არის ადგილი, სადაც ერთ სივრცეში შეძლებთ შოპინგს, დასვენებასა და განტვირთვას; სადაც სპორტდარბაზ „ასპრიაშიც“ შეივლით, ესთეტიკური სილამაზის ცენტრში ვიზიტსაც დაგეგმავთ და ოჯახის წევრებთან ერთად Subway-ში გემრიელ და ჯანსაღ სენდვიჩებს, ვრაპებსა და სალათებსაც დააგემოვნებთ. „ბათუმი მოლი“ ბავშვებისთვისაც საინტერესოა. სავაჭრო ცენტრის მეოთხე სართულზე მათთვის მრავალფეროვანი ატრაქციონები და 12-განზომილებიანი კინოთეატრი მუშაობს. გარდა ამისა, მოლში ფუნქციონირებს ვალუტის გადამცვლელი პუნქტი, ტურისტული მომსახურების ცენტრი, ქიმწმენდა და სხვა მობილური სერვისები. „ბათუმი მოლის“ კიდევ ერთი უპირატესობაა ოთხსართულიანი გადახურული პარკინგის სისტემა, რომელიც ცუდი ამინდის დროს მოლის ნებისმიერ სართულამდე კომფორტულად გადაადგილების საშუალებას იძლევა. „ბათუმი მოლში“ შოპინგის მოყვარულთათვის ნამდვილი ოაზისია. სავაჭრო ქსელში მრავალი სხვადასხვა მიმართულების

ბრენდია წარმოდგენილი – დაწყებული ქართველ დიზაინერთა („ავთანდილი“, co.mode, „გეფერინი“, „შავდია“, „გიშერი“) სამოსით, სამკაულითა და აქსესუარებით, დამთავრებული სურნელოვანი „ისი პარით“, საბავშვო („შიკ ბებე“, „მინიმენი“ და სხვ.), ავეჯის, საოჯახო ნივთების, სპორტული, სათამაშოების მაღაზიებითა (Super, JYSK და სხვ.) და საუკეთესო რეპუტაციის მქონე ჰიპერმარკეტ „გუდვილის“ 24-საათიანი მომსახურებით. ეს მხოლოდ მცირე ჩამონათვალია... „ბათუმი მოლი“ ქალაქის ყველაზე მრავალფეროვანი და პრაქტიკული სავაჭრო ობიექტია, სადაც მომხმარებლები, მათ შორის, ქართველი და უცხოელი დამსვენებლები ყველა აუცილებელი ნივთის შეძენას შეძლებენ. სექტემბერში „მოლს“ მხიარული და მრავალფეროვანი კონტაქტური ზოოპარკი – „ზოოტოპია“ შეემატება. გარდა ამისა, „ბათუმი მოლში“ მალე ახალი, დიდი ფორმატის ბავშვთა გასართობი და ბოულინგცენტრები გაიხსნება, სადაც ბავშვებთან ერთად გართობასა და განტვირთვას უფროსებიც შეძლებენ. „მოლის“ ადმინისტრაცია პირველივე დღიდან ზრუნავს მომხმარებლის კომფორტზე და ცდილობს ერთგული სტუმრები ორიგინალური აქცია-ღონისძიებებით გაანებივროს. ასე რომ, გირჩევთ ხშირად ეწვიოთ „ბათუმი მოლს“ და თქვენც მიიღოთ გამორჩეული საჩუქარი.

„ბათუმი მოლი“ – ეს არის დროისა და ფულის ნაყოფიერი და სასიამოვნო ხარჯვა. სამუშაო საათები: ყოველდღე, 10:00-დან 22:00-მდე. მის.: ზ. გორგილაძის # 88 ტელ.:+995 577 22 56 72

ევროპული სკოლა ეროვნულ ფასეულობებზე დაფუძნებული ახალი გზა ევროპისკენ

თბილისის ერთ-ერთ ცენტრალურ უბანში, ცოცხალი და ხმაურიანი ქუჩის გადაკვეთაზე, პატარა ჩიხია. ამ ჩიხის ბოლოს ულამაზესი, თანამედროვე, კეთილმოწყობილი შენობა დგას ეზოში შესვლისთანავე ნაირფერი, საუცხოო ყვავილებითა და სიმწვანით რომ გაგაოცებთ, სკოლისთვის უჩვეულო სიმშვიდითა და წესრიგით, ეზოში მოფუსფუსე ბავშვებისა თუ უფროსების გულითადი მოსალმებით რომ გაგიძღვებათ შენობისკენ, სადაც ხალისიანი, ჭკვიანი, ღიმილიანი ბავშვები სწავლობენ.

აკრედიტაცია, ხოლო 2014 წლიდან ამერიკული კოლეჯბორდის წევრია; 2016 წელს „ევროპული სკოლა“ CIS-ის � გაერთიანებული საერთაშორისო სკოლების საბჭოს წევრი სკოლაა; 2016 წელს „ევროპული სკოლა“ გახდა წლის საუკეთესო საერთაშორისო სკოლა და დაჯილდოვდა გრანპრით � აი, არასრული ჩამონათვალი იმ წარმატებისა და აღიარებისა, რომლებიც „ევროპულმა სკოლამ“ თავისი 10-წლიანი ისტორიის განმავლობაში მოიპოვა.

ეს „ევროპული სკოლაა“, რომელიც უკვე 10 წელია არსებობს და ამ არცთუ ხანგრძლივი ისტორიით ღირსეულად იკავებს ერთ-ერთ პრესტიჟულ ადგილს არა მხოლოდ დედაქალაქის, არამედ საერთაშორისო საგანმანათლებლო სივრცეში.

სკოლაში ამჟამად ოთხივე პროგრამით 720 მოსწავლე სწავლობს. მათ განათლებაზე ზრუნავს 300 თანამშრომელი � დაცვის წევრებიდან დაწყებული, უმაღლესი კვალიფიკაციის პედაგოგებით დამთავრებული.

„ევროპულ სკოლაში“, ეროვნულთან ერთად, დანერგილია IB საერთაშორისო და ამერიკული AHS პროგრამები; ამასთან ერთად, ფუნქციონირებს სკოლამდელი აღზრდის ცენტრი � �������� ������������, რომელიც ქართულ და ინგლისურ ენებზე ამზადებს პატარებს სასკოლო პროგრამებისთვის. „ევროპულ სკოლას“ 2009 წლიდან მიღებული აქვს IB საერთაშორისო ბაკალავრიატის პროგრამის სამივე საფეხურის (PYP, MYP და DP) პროგრამების აკრედიტაცია; სკოლა 2012 წლიდან შეუერთდა „IB მსოფლიო სკოლათა“ რიცხვს, 2013 წლიდან მიიღო AHS პროგრამის

პედაგოგები, საერთაშორისო სავალდებულო სტანდარტით, სისტემატურად იმაღლებენ კვალიფიკაციას ��l��� თუ f�c� t� f�c� ტრენინგებზე საზღვარგარეთ. ჩვენი პედაგოგები მონაწილეობენ ეროვნულ და საერთაშორისო კონფერენციებსა და სიმპოზიუმებში, რომლებიც თავიანთ მოსწავლეებთან ერთად არაერთი ჯილდოსა და პრიზის მფლობელებიც გახდნენ. წელს „ევროპულ სკოლაში“ დაინერგა ST�M-ის პროგრამა. წარმატებითა და ხალისით ტარდება L�GO-ს გაკვეთილები საბავშვო ბაღში და დაწყებით კლასებში. შექმნილია Sm��tk��s ლაბორატორია, რომელიც აღჭურვილია ინტეგრირებული დაფა-მაგიდებით; გახსნილია რობოტექნიკის ლაბორატორია. ყოველი წლის აპრილში ტარდება პროექტების საერთაშორისო კონფერენცია. სკოლა ჩართულია T�Dxის პროექტში.

სკოლის მოსწავლეების საქმიანობის, მიმდინარე თუ სავარაუდო შეფასებების, რჩევების, რეკომენდაციების გაცნობა შესაძლებელია M�����b�c სისტემით, რომელიც მოსწავლეებს, მათ მშობლებს და პედაგოგებს საშუალებას აძლევს ითანამშრომლონ, სისტემატურად ადევნონ თვალი მოსწავლის განვითარებას და მის ზრდას. რაც მთავარია, ეს პროგრამა დიდ სამსახურს უწევს იმ მშობლებს, რომლებიც საზღვარგარეთ ცხოვრობენ და არ აქვთ საშუალება ყოველდღიურად უშუალოდ აკონტროლონ თავიანთი შვილების საქმიანობა.

„ევროპულ სკოლაში“ სწავლობს 32 ეროვნების მოსწავლე. ისინი თანაცხოვრობენ მშვიდ, მეგობრულ გარემოში. თითოეული „ევროპული სკოლელი“ თავს გრძნობს წევრად ერთი დიდი ოჯახისა, რომელშიც სითბო, სიყვარული და თანადგომა სუფევს. აქ იჯერებ, რომ განათლებული, ჯანსაღი მოქალაქეობრივი პოზიციის მქონე თაობების აღზრდა და ხელშეწყობა არა მარტო ქვეყნის, არამედ კაცობრიობის წინსვლისა და განვითარების საწინდარია და რაოდენ ამაყი ხარ, რომ ამ საპასუხისმგებლო პროცესში შენც მონაწილეობ!

სკოლას უკვე ჰყავს კურსდამთავრებულები, რომლებიც წარმატებით აგრძელებენ სწავლას ეროვნულ უმაღლეს სასწავლებლებში და საზღვარგარეთის პრესტიჟულ TOP-უნივერსიტეტებში, სადაც „ევროპული სკოლის“ კურსდამთავრებულები ღირსეულად წარმოაჩენენ ჩვენი ქვეყნის სახეს.

მობრძანდით! „ევროპული სკოლის“ კარი ღიაა თქვენთვის!

ვარემონტებ ჩემით! უფრო მედეგია და წყალთან მიმართებაში ნაკლებად იჟანგება. სამომავლოდ, მილებში წყალი რომ არ გაიყინოს, თქვენც გირჩევთ გათბობის ქვაბი დენის წყაროდან არ გამორთოთ და ქვაბი და მილები კარგად შეფუთოთ. სანამ რემონტის შემდეგ ეტაპზე გადახვალთ, აუცილებლად გაითვალისწინეთ ადგილი კონდიციონერისთვის, გამწოვი სისტემისა და ტრაპებისთვის. არ დაგავიწყდეთ ასევე საპირფარეშოსთვის დრეკადი შლანგებისა და „არგოს“ ვენტილების შეძენა.

მ

ნიშვნელოვანი გამოწვევის წინაშე დავდექი – ხელოსნების ძებნა, მათთვის დირექტივების მიცემა და ლოდინი მაინცდამაინც სასურველი პერსპექტივა არ იყო. გადავწყვიტე რემონტის მთელი დატვირთვა საკუთარ თავზე ამეღო და ჩემი ახალი სახლის კეთილმოწყობაზე თავად მეზრუნა. გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ ბევრი აღარ მიფიქრია და მეორე დღესვე ჰიპერმარკეტ „გორგიაში“ წავედი, რადგან აქ ყველაფერია, რაც რემონტისთვისაა საჭირო, ასორტიმენტიც ყველაზე დიდია და ფასებიც ყველაზე დაბალია. გარდა ამისა, „გორგიაში“ უფასო მიტანის სერვისითა და უფასო პარკინგითაც ისარგებლებთ. ჯერ ელექტრო და წყალგაყვანილობის, ასევე ცენტრალური გათბობის მონტაჟზე უნდა მეზრუნა. როცა საქმე გათბობის სისტემას ეხება, ძალიან დიდი სიფრთხილეა საჭირო. ძალიან გამიხარდა, როცა „გორგიაში“ ყველა საჭირო პროდუქტი და ბრენდი ერთ სივრცეში ვნახე. აქ უფასოდ გამიკეთეს აზომვითი ნახაზი და რაც მთავარია – დავზოგე დროც და ფულიც. კონსულტანტებისა და ტექნიკური ჯგუფის დახმარებით, სწორი გაყვანილობაც გავაკეთე და ყველა საჭირო პროდუქტიც შევარჩიე. ჩემი კვლევის შედეგად აღმოვაჩინე, რომ „გორგიაში“ მართლაც საუკეთესო ფასებია. ცივი და ცხელი წყლის ხარისხიანი იტალიური მილები ვიყიდე, ხოლო ცენტრალური გათბობისთვის – მეტალპლასტმასის მილები. რაკი ე. წ. „შავი კარკასის“ კონდიციაში იყო ჩემი ბინა, „გორგიას“ კონსულტანტებმა მირჩიეს, ცენტრალური გათბობის მილები მოჭიმული იატაკის ქვეშ მომექცია. ბინის გასათბობად ალუმინის რადიატორების დამონტაჟება გადავწყვიტე, რადგან ალუმინი ფოლადთან შედარებით

6 მატარებელში საკითხავი N 9

წყალგაყვანილობის შემდეგ ჯერი ელექტრობაზე მიდგა. ამისათვის წინასწარ გავზომე, რამდენი მეტრი კაბელი, რამდენი როზეტი და ჩამრთველი მჭირდებოდა. ამ შემთხვევაში, მთავარი ამოცანა ავტომატამომრთველისა და კაბელების ერთმანეთთან შესაბამისობაა ანუ ორივე მათგანი ერთსა და იმავე დატვირთვას უნდა უძლებდეს. თუ ელექტროენერგიას როზეტებამდე მიიტანთ, 2-2.5-ზე სპილენძის კაბელი (2 წვერი და 2.5 მმ დიამეტრი) დაგჭირდებათ. ეს მაშინ, თუ ბინაში დამიწება არ გვაქვს. დამიწების შემთხვევაში, სამწვერიანი კაბელია აუცილებელი. „გორგიაში“ მირჩიეს ყველაზე ეკონომიური და გამძლე – დიოდური ნათურის შეძენა. ჩემთვის სიურპრიზი იყო, როცა აკუმულატორზე მომუშავე ნათურა აღმოვაჩინე, რომელიც შუქის გათიშვის შემდეგ კიდევ 3 საათი მუშაობს. შემდეგი საფეხური „შავი კარკასის“ გაჯით მოპირკეთებაა. ამისათვის საჭირო ყველა მასალას, ხელსაწყოსა და ჭურჭელსაც „გორგიაში“ იყიდით. გაჯით მოპირკეთების შემდეგ კედლებს სამშენებლო ბათქაში სჭირდება. ადრე თუ მეგონა, რომ ბათქაში ფხვნილის სახით უნდა მეყიდა და მომეზილა, აღმოჩნდა, რომ მზა ბათქაში არსებობს და მისი გამოყენება ძალიან მოსახერხებელია. კედლების შებათქაშების შემდეგ უნდა გადავწყვიტოთ – კედლის შეღებვა გვინდა, შპალერი, თუ შერეული კომბინაცია? „გორგიაში“ ფერის შერჩევა უფასოდ შეგიძლიათ. სხვა კონკურენტ სავაჭრო ცენტრებთან შედარებით, აქ საღებავების უდიდესი არჩევანი და ყველაზე დაბალი ფასებია. ამ ეტაპზე მთავარია, რომ ინტერიერის საღებავი წყლის ბაზაზე იყოს დამზადებული, რადგან წყლის შემცველი საღებავი ეკოლოგიურად სუფთა და ჯანსაღია. საღებავის ფერის შერჩევაში „გორგიას“ კოლორისტი დამეხმარა. იქვე დამაკვალიანეს, რა რაოდენობის საღებავი მჭირდებოდა კედლებისა და ჭერისთვის. „გორგიაში“ შევიძინე ასევე

წყალზე დამზადებული საღებავის ლილვაკი, ხელთათმანები, ქუდი, კომბინეზონი და საქმეს შევუდექი. შედეგმა მოლოდინს გადააჭარბა. ასეთ რეზულტატს ნამდვილად არ ველოდი. დავრწმუნდი, რომ "გორგიაში“ მართლა საუკეთესო ფასად შეიძლება საუკეთესო საღებავების ყიდვა და სერვისიც გამორჩეულად კარგია! მისაღები ოთახის კედლების შეღებვის შემდეგ საძინებლებისთვის ეკოლოგიურად ჯანსაღი ფლიზელინის შპალერი შევარჩიე, სამზარეულოსთვის – ვინილის, რადგან ვინილის შპალერი უფრო მდგრადია და გაწმენდის შემთხვევაში არ ზიანდება. საღებავების სექციაში დეკორატიული საღებავიც აღმოვაჩინე. ექსპერიმენტის ჩატარება გადავწყვიტე – ველვეტის ეფექტის მქონე საღებავი ჩემი აივნის კედლებს ძალიან მოუხდა. აივანზე მოჭიმული იატაკის გაკეთებისა და კედლების შეღებვის შემდეგ ჰიდროიზოლაციის გაკეთება მირჩიეს. ჰიდროსაიზოლაციო საღებავი იცავს ბეტონს დაზიანებისგან, ხოლო საღებავს – ულტრაიისფერი სხივებისგან და მეთლახს აღარ საჭიროებს. როცა კაფელ-მეთლახის არჩევაზე ჯერი მიდგება, გირჩევთ სამზარეულოში და შესასვლელის იატაკზე, ასევე სველ წერტილებთან გლუვზედაპირიანი ფილები დააგოთ, კედლებზე – პრიალა. ამასთან, გასათვალისწინებელია, რომ პატარა ფართის შემთხვევაში უმჯობესია მცირე ზომის აქსესუარები და ღია ფერის ფილები. მაგალითად, შეკიდული უნიტაზი, რომელიც ფართს ზოგავს, უფრო ჰიგიენურია და ნაკლებ ადგილს იკავებს. ადგილის ეკონომიის მიზნით, ასევე შევიძინე ნიჟარა სარკიან კარადასთან ერთად და საშხაპე კაბინა სადგამის გარეშე. კონსულტანტმა, სურვილის შემთხვევაში, სამგანზომილებიანი აბაზანის უფასოდ დამზადებაც კი შემომთავაზა. აბაზანის ჭერისთვის თქვენც გირჩევთ „ბარისოლის“ ფრანგულ გასაჭიმ ჭერს – მეზობელმა წყალი რომც ჩამოგიშვათ, არაფერი გაგიფუჭდებათ. ჭერი ჩამოიბერება და მისი დემონტაჟი ძალიან მარტივად კეთდება. არც იატაკის შერჩევა გამჭირვებია. ჩემი ბინისთვის ვინილის იატაკი ცალსახად არ მჭირდებოდა, პარკეტი ლამინირებულ იატაკზე ბევრად ძვირია და არჩევანი გერმანულ – „ეგერის“ ბრენდის ლამინირებულ იატაკზე შევაჩერე. აგარაკის ტერასისთვის კი ნესტგამძლე, წყლისა და მზის სხივების მიმართ მდგრადი დექის იატაკი შევარჩიე, რომელსაც სამომავლოდ აუცილებლად შევიძენ. ჩემი თავგადასავალი „გორგიაში“ წარმატებით დასრულდა. თქვენც სცადეთ!

N 9 მატარებელში საკითხავი 7

www.georgia.travel

Everyday is magic - your summer in Georgia

ყოველი დღე ჯადოსნურიაგაატარე ზაფხული საქართველოში

www.fb.com/GeorgiaAndTravel

2950 2950 ლარიდან

2950 ლარიდან

ლარიდან

2950 ლარიდან

ლობი

კონსიერჟის სერვისი და იდეალური სივრცე საქმიანი შეხვედრებისთვის.

წარმოიდგინე წარმოიდგინე წარმოიდგინე პირველი ნიუ-იორკული ცათამბჯენი თბილისში

ლობი

ლობი კონსიერჟის სერვისი და იდეალური ბაღი უსაფრთხო გარემო საბავშვო

კონსიერჟის სერვისი და იდეალური სივრცე საქმიანი შეხვედრებისთვის.

პირველი ნიუ-იორკული ცათამბჯენი თბილისში

პირველი ნიუ-იორკული ცათამბჯენი თბილისში

მშვიდი საცხოვრებელი სივრცე სივრცე საქმიანი შეხვედრებისთვის. ფერადი გარემო და მზრუნველი აღმზრდელები. საბავშვო ბაღი უსაფრთხო გარემო დაცვის განსაკუთრებული სერვისით. მშვიდი საცხოვრებელი სივრცე ფერადი გარემო და მზრუნველი აღმზრდელები.

უსაფრთხო გარემო დაცვის განსაკუთრებული სერვისით. საბავშვო ბაღი

ქალაქისქალაქის ცენტრში ცენტრში ყველაფერი ერთ სივრცეში ყველაფერი ერთ სივრცეში ქალაქის ცენტრში

მშვიდი საცხოვრებელი სივრცე ჰოლი ფერადი გარემო და მზრუნველი აღმზრდელები. ივენთ ივენთ ჰოლი ფიტნეს სერვისით. მშვენიერი ადგილიცენტრი ხმაურიანი წვეულებებისა 24 საათიანი სავარჯიშო დარბაზი დაცვის განსაკუთრებული მშვენიერი ადგილი ხმაურიანი წვეულებებისა 24 საათიანი სავარჯიშო დარბაზი და დიდი ივენთებისთვის. გამოცდილი ინსტრუქტორებით. და დიდი ივენთებისთვის. გამოცდილი ინსტრუქტორებით.

ფიტნეს ცენტრი

ფიტნეს ცენტრი 24 საათიანი სავარჯიშო დარბაზი გამწვანება აუზი

ივენთ ჰოლი

აუზი

გამწვანება

მშვენიერი ადგილი ხმაურიანი წვეულებებისა აუზი გამწვანება და დიდი ივენთებისთვის. ოლიმპიური და საბავშვოსივრცე საცურაო 21 000 მ² -იანი გამწვანებული სივრცე გამოცდილი ინსტრუქტორებით. ოლიმპიური ზომისა და საბავშვო საცურაო 21 000 მ² -იანიზომისა გამწვანებული აუზები დასვენებისა და ჯანსაღი ცხოვრებისთვის. დასვენებისთვის. აუზები დასვენებისა და ჯანსაღი ცხოვრებისთვის. დასვენებისთვის. ოლიმპიური ზომისა და საბავშვო საცურაო

21 000 მ² -იანი გამწვანებული სივრცე

ყველაფერი ერთ სივრცეში

მატარებელში საკითხავი ჟურნალი

სს „საქართველოს რკინიგზის“ საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახური ტელ: +995 32 219 95 73 www.railway.ge

მატარებელში საკითხავი

რკინიგზა და რკინიგზელები

ჟურნალის მენეჯმენტი: გაზეთი „ჯორჯია თუდეი“ მელიქიშვილის ქ. 1 თბილისი 0179 ტელ: +995 32 229 59 19 www.georgiatoday.ge მთავარი რედაქტორი: მაკა ბიბილაშვილი ნომერზე მუშაობდნენ: თამარ დეკანოიძე შალვა ბუაჩიძე დათო ტურაშვილი გაგა ლომიძე ლევან ბერძენიშვილი ბასა ჯანიკაშვილი ბაჩო კვირტია თაკო გვაზავა ქეთევან კინწურაშვილი ლაშა გაბუნია ლელა ოჩიაური ციკო ინაური ხათუნა ხაბულიანი გიორგი კეკელიძე ბესიკ კეკელიძე

რკინიგზა და რკინიგზელები

მატარებელში საკითხავი

თარგმანი: მარიამ ყიასაშვილი ფოტო: ირაკლი დოლიძე ნინო ზედგინიძე გაყიდვები: სალომე ვაშალომიძე ეკა დალაქიშვილი

სიახლეები ............................................. 20

რატომ ბათუმი......................................... 52 ქართველი მწერლები საზღვარგარეთ.... 55 საიდუმლო გეგმა და ფუკოს ქანქარა...... 58 უსაფრთხო მგზავრობა............................ 61 შინაგანი ვიზალიბერალიზაცია............... 64 არის თუ არა ელექტრომობილი მართლაც „ანგელოზი“?.......................... 66 გიგლა აგულაშვილის სამუშაო და ოჯახური გარემო............................... 70 კავკასიური ფიჭვი, თრიმლი................... 72 აღმოაჩინეთ სულ სხვანაირი აჭარა........ 74 საინტერესო ამბები................................. 78

დიზაინი: ანი ლოლაძე სტილი: ბაჩო კვირტია ქეით დევისი ნინო ლურსმანაშვილი

/ სარჩევი

პერსონა

სცენოგრაფი პეტრე ოცხელი................... 82 ინტერვიუ ნატალია ბერიძესთან.............. 86 ინტერვიუ ნანა ექვთიმიშვილთან............ 93 ინტერვიუ პაატა ციქურიშვილთან............ 98 ოლეგ ტიმჩენკოს ისტორიები და რომანტიზმი......................................103

მატარებელში საკითხავი

საბავშვო გვერდები

/ სარჩევი როგორ იქცა თომა ჯუჯად ...............................110 113 წლის „დილა“..........................................112 თავმომწონე ბონტონა.....................................116 რატომ დაბრმავდა თხუნელა...........................118 ახალი ქართული თამაში „საოცარი სამყარო“ ქართულია და კარგია!.....................................120 ინტერვიუ ალერგოლოგთან.............................122

ჯანმრთელობა

„ფლატე“ – ბუნებრივი მაგნიუმის ძალა............124 ისრაელი-საქართველოს კარდიოლოგიისა და ანგიოლოგიის ცენტრი „ჰელსიკორი“...............126 Global Benefits Georgia დაზღვევა საზღვრებს გარეშე..........................128

კულინარია

ENGLISH SECTION

16 მატარებელში საკითხავი N 9

საქართველო – მეღვინეობის აკვანი................132 გიას აჭარული ხაჭაპური – ბრენდია.................134

ENGLISH SECTION........................................137

aWaraSi stumrobis top 10 mizezi

1. შეიგრძენი შავი ზღვის სიგრილე ცხელ ზაფხულში საზღვაო კურორტების ინფრასტრუქტურა, სუბტროპიკული კლიმატი, ზღვის და მთის ჰაერის უნიკალური კომბინაცია შესანიშნავ დასასვენებელ პირობებს ჰქმნის აჭარაში ჩამოსული დამსვენებლებისათვის.

2. განიტვირთე მთიანი აჭარის ბუნებაში მთიანი აჭარის რეგიონი ქედის, შუახევის და ხულოს მუნიციპალიტეტებს მოიცავს. თითოეული მათგანი მდიდარი და მრავალფეროვანი ბუნებით და ისტორიულ-კულტურული ძეგლების სიმრავლით გამოირჩევა, რაც ეკო და სოფლად ტურიზმის განვითარებისათვის საუკეთესო პირობებს ქმნის.

3. ნახე ძველი და ახალი არქიტექტურის საინტერესო შერწყმა ბათუმი თავისი ძველი თუ ახალი არქიტექტურული შენობებით, უძველესი პორტით, ზღვისპირა ბულვარით, ევროპული მოედნებითა და ქუჩებით, მსოფლიო ბრენდის მაღალი კლასის სასტუმროებითა და კოლორიტული კაფეებით თანამედროვე საქართველოს საუკეთესო სახეა.

4. გაისეირნე ველოსიპედით ბათუმის ულამაზეს ბულვარში ბათუმის ზღვისპირა ბულვარის განაშენიანება 1881 წლიდან იწყება. ახალი ბულვარი. ბულვარის სანაპირო ზოლი ბუნგალოებით, კაფე-ლაუნჯებით, რესტორნებით, საბავშვო ატრაქციონებით, სკულპტურებითა და ახალი ფანტანებით ქალაქის სტუმრებისათვის ყველაზე მიმზიდველ ადგილს წარმოადგენს

5. იხილე ცხრა კლიმატური ზონის მცენარე ბათუმის ბოტანიკურ ბაღში მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე მდიდარი ბოტანიკური ბაღი დაარსებულია 1912 წელს ანდრეი კრასნოვის მიერ, რომელიც ბოტანიკისა და ფიზიკური გეოგრაფიის აღიარებული კლასიკოსია. ბაღის ფლორისტული სიმდიდრე 111 ჰექტარზე გაშენებულ ცხრა განყოფილებითაა წარმოდგენილი.

6. დაესწარი დელფინების დაუვიწყარ შოუს შთაბეჭდილებების და ემოციების ნამდვილი დღესასწაულია ბათუმის დელფინარიუმის შოუ-პროგრამა.

7. დააგემოვნე ქედის ჩხავერი დასავლეთ საქართველოს რეგიონებიდან მეღვინეობის ერთერთ უძველეს კერას სწორედ აჭარა წარმოადგენს. აჭარის მასშტაბით მევენახეობა განსაკუთრებით განვითარებულია ქედის მუნიციპალიტეტში. აჭარაში წარმოებული ღვინის უნიკალური სახეობებია “ქედის ცოლიკაური” და “ჩხავერი”.

8. გასინჯე უგემრიელესი აჭარული ხაჭაპური აჭარული ხაჭაპურის შექმნის არაერთი ვერსია არსებობს. ზღვისპირას მცხოვრებ ლაზებს ცომისთვის ნავის ფორმა მიუციათ, კვერცხის გული კი თითქოს ზღვაში ჩამავალ მზეს განასახიერებს.

9. იპოვე რომაელების კვალი გონიოს ციხეში საქართველოს ერთ-ერთი უძველესი გონის-აფსაროსის ციხესიმაგრე ბათუმიდან სამხრეთით, 12 კმ. დაშორებით მდებარეობს. არქეოლოგიური გათხრების შედეგად ციხის ტერიტორიაზე უხვადაა მოპოვებული რომაული ხანის მასალა. ზოგიერთი წყაროს გადმოცემით, აქვეა დაკრძალულიქრისტეს 12 მოციქულთაგან ერთ-ერთი - მატათა.

10. აღმოაჩინე ძმები ნობელების ტექნოლოგიური მუზეუმი ცოტამ თუ იცის, რომ ბათუმის ნავთობტერმინალის მშენებლობა “ნავთობის მეფეებად” წოდებული ძმები ნობელების სახელთანაა დაკავშირებული. კომპანია “ბრანობელის” შემქმნელების საცხოვრებელ სახლში დღეს ბათუმის ტექნოლოგიური მუზეუმია განთავსებული.

რკინიგზა და რკინიგზელები

რკინიგზა და რკინიგზელები

„საქართველოს რკინიგზამ“ Lean Six Sigma მეთოდოლოგიის დანერგვის ფარგლებში ღონისძიება გამართა

რუბრიკის ავტორი: თამარ დეკანოიძე სწორედ მართვის სისტემის მოდერნიზაციას გულისხმობს. ეს პროექტი ემსახურება საოპერაციო ხარჯებისა და დროის დაზოგვას, საწარმოო პროცესში დეფექტებისა და ხარვეზების გამოვლენას და, რაც მთავარია, ხარისხის მართვის მაღალი სტანდარტების დანერგვას. მოდერნიზაცია ჩვენი სტრატეგიის შემადგენელი ნაწილია და ჩვენ ვივლით გზით, რომელიც რკინიგზას თანამედროვე კომპანიად გადააქცევს“, – განაცხადა „საქართველოს რკინიგზის“ სამეთვალყურეო საბჭოს თავმჯდომარე კოკა გუნცაძემ. პროექტის ფარგლებში, საერთაშორისო საკონსულტაციო კომპანიამ სათანადოდ მოამზადა „საქართველოს რკინიგზის“ თანამშრომლები. პროექტის განსახორციელებლად „საქართველოს რკინიგზამ“ ამ სფეროში ლიდერი კომპანია Inspiring Us მოიწვია, რომელსაც აღნიშნული მიმართულებით დიდი გამოცდილება აქვს. პერსონალის მომზადების პროცესის ძირითადი შემადგენელი ნაწილი, თეორიულ ნაწილთან ერთად, კონკრეტული პრობლემების გადაჭრაზე მუშაობა იყო, რასაც პროექტების სახე მიეცა.

„საქართველოს რკინიგზამ“ Lean Six Sigma მეთოდოლოგიის დანერგვის ფარგლებში, პროექტში მონაწილე საინჟინრო პერსონალისთვის სერტიფიკატების გადაცემის საზეიმო ცერემონია გამართა. აღნიშნული მეთოდოლოგიის პროექტის განხორციელება „საქართველოს რკინიგზამ“ 2016 წლის 27 ივნისიდან დაიწყო. კომპანიაში Lean Six Sigma-ს დანერგვას კორპორაციული მართვის დეპარტამენტის საერთაშორისო საკონსულტაციო პროექტებისა და ხარისხის მართვის სისტემების ადმინისტრირების სამსახური სხვადასხვა სტრუქტურული ერთეულის ჩართულობით ახორციელებს. „მოგეხსენებათ, „საქართველოს რკინიგზას“ აქვს ახალი ხედვა, რომელიც რკინიგზის გლობალურ სატრანსპორტო ქსელებში ინტეგრირებაში მდგომარეობს. ეს გვავალდებულებს განვახორციელოთ მოდერნიზაცია ყველა მიმართულებით. „ექვსი სიგმის“ დანერგვა 20 მატარებელში საკითხავი N 9

„დღეს „საქართველოს რკინიგზის“ 24-მა თანამშრომელმა მწვანე ქამრის საერთაშორისო სერტიფიკატი მიიღო. სწორედ ამ ადამიანებმა განახორციელეს ის ცვლილებები, რომლებიც რკინიგზას მნიშვნელოვან ეკონომიკურ ეფექტს მოუტანს. რკინიგზის თანამშრომლებმა სერიოზული შრომა გასწიეს: მოამზადეს თავიანთი პირველი პროექტები, რომელთა დანერგვა-განხორციელება ახლაც მიმდინარეობს. ჩვენ, როგორც კონსულტანტები, მათთან მუშაობას ვასრულებთ და ისინი თავად იზრუნებენ შესაბამისი მიმართულებით კომპანიაში ვითარების გაუმჯობესებასა და ეკონომიკური ეფექტის ზრდაზე“, – აღნიშნა პროექტის კონსულტანტმა მაქსიმ კორენიუგინმა. ამჟამად კომპანიაში პროექტების იმპლემენტაცია მიმდინარეობს და ამ დროისათვის ცალკეულმა პროექტებმა „საქართველოს რკინიგზას“ უკვე მნიშვნელოვანი ეკონომიკური ეფექტი მისცა. „საქართველოს რკინიგზის“ საერთაშორისო საკონსულტაციო პროექტებისა და ხარისხის მართვის სისტემების ადმინისტრირების სამსახურის უფროსის, ზურაბ ბერიძის განცხადებით,

რკინიგზა და რკინიგზელები

რკინიგზა და რკინიგზელები

ცოდნას, კარიერული წინსვლის შესაძლებლობა ეძლევათ“, – აღნიშნა ზურაბ ბერიძემ.

საკონსულტაციო კომპანიის მუშაობას უაღრესად დადებითი ეფექტი აღმოაჩნდა, რაც საბოლოო შედეგებზეც აისახა. მისი თქმით, მხოლოდ მიმდინარე წლის განმავლობაში Lean Six Sigma-ს დანერგვის შედეგად, რკინიგზა სავარაუდოდ ­1 მლნ 500 ათასი ლარის ეკონომიკურ ეფექტს მიიღებს. „საქართველოს რკინიგზის“ იმ თანამშრომლებს კი, რომლებმაც Lean Six Sigma-ს მენეჯერის სტატუსი – Green Belt მიიღეს, რაც ძალიან კარგი მაჩვენებელია, სამომავლოდ გაუადვილდებათ სხვა პროექტებზე მუშაობა, ეს კი კომპანიას საოპერაციო საქმიანობას გაუმარტივებს და დანაკარგებს მაქსიმალურად შეუმცირებს. „Lean Six Sigma-ს რკინიგზაში დანერგვის ინიციატორი გენერალური დირექტორი – მამუკა ბახტაძე იყო. საქართველოში და ქართულ სახელმწიფო კომპანიებში სწორედ ჩვენ ვართ პირველი კომპანია, რომელმაც Lean Six Sigma ასეთი მასშტაბით დანერგა. ეს კი კომპანიის მუდმივი განვითარებისა და წინსვლის პროცესის მაჩვენებელია. ყველაზე მნიშვნელოვანი ამ პროექტში ის არის, რომ ჩვენს თანამშრომლებს მოტივაცია გაუჩნდათ. მათ უკვე იციან, რომ წვლილი შეაქვთ არა მხოლოდ კომპანიის განვითარებასა და ეკონომიკური ეფექტის მიღებაში, არამედ თავადაც წახალისდებიან ფინანსურად წარმატებით დასრულებული ყოველი პროექტის შემდგომ, კომპანიის მიერ მიღებულ ეკონომიკურ ეფექტში შეტანილი კონტრიბუციის შესაბამისად. იმ თანამშრომლებს, რომლებიც ამ მიმართულებით კიდევ უფრო გაიღრმავებენ 22 მატარებელში საკითხავი N 9

Lean Six Sigma მეთოდოლოგია წარმოადგენს წარმოების მართვის კონცეფციას, რომლის ძირითადი არსია საწარმოო პროცესების შემდეგ, საბოლოო პროდუქტის ხარისხის გაუმჯობესება, დეფექტების მინიმიზაცია და სტანდარტიდან გადახრების შემცირება; ასევე, ისეთი პროცესების შექმნა, სადაც უზრუნველყოფილი იქნება დანაკარგების მინიმიზაცია და ეკონომიკური ეფექტი. ამ მეთოდოლოგიის დანერგვის მიზანი, საუკეთესო საერთაშორისო პრაქტიკის გამოყენების გზით, საწარმოო პროცესების გაუმჯობესებაა.

Lean Six Sigma მეთოდოლოგია პირველად კომპანია Motorola-მ შეიმუშავა და იმპლემენტაციის შედეგად, სოლიდური ეკონომიკური ეფექტი მიიღო. შემდგომში ეს პროგრამა წარმატებით გააგრძელა კომპანია General Electric-მა. აღსანიშნავია, რომ დღეს Lean Six Sigma მეთოდოლოგია ყველა ცნობილ კომპანიაშია დანერგილი, ხოლო ჩვენს ქვეყანაში „საქართველოს რკინიგზა“ პირველი კომპანიაა, რომელმაც ეს მეთოდოლოგია დანერგა.

ბაქოში ახალი სარკინიგზო მარშრუტი – „სამხრეთიდასავლეთი“ განიხილეს ბაქოში აზერბაიჯანის, საქართველოს, ირანის, პოლონეთისა და უკრაინის რკინიგზების ხელმძღვანელთა შეხვედრა გაიმართა. შეხვედრისას მხარეებმა ახალი სარკინიგზო მარშრუტის – „სამხრეთი-დასავლეთის“ უპირატესობასა და განვითარების პერსპექტივებზე ისაუბრეს. აღნიშნული სხდომა თბილისში გამართული სამმხრივი შეხვედრის (საქართველო, აზერბაიჯანი, ირანი) გაგრძელებას წარმოადგენდა. შეხვედრაზე „სამხრეთი-დასავლეთის“ მარშრუტის გაფართოების გადაწყვეტილება მიიღეს. როგორც აღინიშნა, სარკინიგზო დერეფანი „ინდოეთი-სპარსეთის ყურე-ირანი-აზერბაიჯანი-საქართველო-უკრაინაევროპის“ მიმართულებით გადაზიდვების ოპტიმიზაციასა და

რკინიგზა და რკინიგზელები

რკინიგზა და რკინიგზელები

მონაწილე ქვეყნების სატრანზიტო პოტენციალის გაზრდას შეუწყობს ხელს. ასევე, აუცილებლობას წარმოადგენს აღნიშნულ მარშრუტზე რკინიგზების ადმინისტრაციების მიერ ტვირთზე ერთიანი გამჭოლი ტარიფის გამოყენების განხილვა. ამ მარშრუტის უპირატესობა სპარსეთის ყურის ქვეყნებისა და ინდოეთიდან ევროპის მიმართულებით ტვირთის გადაზიდვისას დროის შემცირებაა. არსებული 3040 დღის ნაცვლად, ტვირთის ტრანსპორტირება 15 დღეში იქნება შესაძლებელი. მხარეებმა საწყის ეტაპზე ამ წლის ბოლომდე 200 ათასი ტონა ტვირთის გადაზიდვა დაგეგმეს. ბაქოში მიღებული შეთანხმების თანახმად, სტრატეგიულად მნიშვნელოვანი საკითხებისა და მარშრუტის განვითარების პერსპექტივების საკითხებს „სამხრეთი-დასავლეთის“ მარშრუტის საკოორდინაციო კომიტეტი განიხილავს. სავარაუდო დაბრკოლებების აღმოსაფხვრელად, საკოორდინაციო კომიტეტთან შეიქმნება სამუშაო ჯგუფი, რომელიც აზერბაიჯანის, საქართველოს, ირანის, პოლონეთისა და უკრაინის რკინიგზების წარმომადგენლებისგან დაკომპლექტდება. შეხვედრაზე „საქართველოს რკინიგზის“ გენერალურმა დირექტორმა მამუკა ბახტაძემ აღნიშნა, რომ ტვირთის გადაზიდვისას მარშრუტზე „სამხრეთი-დასავლეთი“ „საქართველოს რკინიგზას“ საუკეთესო ტარიფი აქვს.

24 მატარებელში საკითხავი N 9

„გადაზიდვისას მინიმალური ტარიფი „საქართველოს რკინიგზას“ აქვს. შიდა გადაზიდვების ღირებულებაც კი უფრო ძვირია, რაც ხაზს უსვამს იმას, თუ როგორი პრიორიტეტულია ჩვენი კომპანიისთვის აღნიშნული მარშრუტი. სამომავლოდ, მარშრუტის განვითარებისთვის, კრიტიკულად მნიშვნელოვანია ინდოეთის ინტეგრაცია. ასევე, აუცილებელია კონკრეტულ ციფრებსა და ამოცანებზე ფოკუსირება, რადგან ბაზარი ამ ლოგისტიკურ პროდუქტს ელოდება“, – განაცხადა მამუკა ბახტაძემ. აღნიშნული საკითხების განსახილველად „საქართველოს რკინიგზის“ გენერალური დირექტორი ინდოეთში ერთობლივი ვიზიტის დაგეგმვისა და ადგილობრივ ბიზნესწრეებთან შეხვედრის ინიციატივით გამოვიდა. შეხვედრის დასასრულს, აზერბაიჯანის რკინიგზის თავმჯდომარემ ჯავიდ გურბანოვმა, „საქართველოს რკინიგზის“ გენერალურმა დირექტორმა მამუკა ბახტაძემ, ირანის ისლამური რესპუბლიკის რკინიგზის პრეზიდენტმა საიდ მოხამადზადემ, პოლონეთის სახელმწიფო რკინიგზის ხელმძღვანელმა ქშიშტოფ მამინსკიმ და უკრაინის რკინიგზის მმართველობის თავმჯდომარემ ვოიცეხ ბალჩუნმა შემაჯამებელ პროტოკოლს მოაწერეს ხელი. საკოორდინაციო კომიტეტის მორიგი შეხვედრა მიმდინარე წლის სექტემბერში უკრაინაში, ქალაქ ოდესაში გაიმართება.

რკინიგზა და რკინიგზელები

რკინიგზა და რკინიგზელები

„საქართველოს რკინიგზამ“ 26 მაისს მგზავრებს სიურპრიზი მოუმზადა

Black Sea Arena-სთან ახალი, მაღალბაქნიანი სარკინიგზო სადგური აშენდა საკონცერტო დარბაზ Black Sea Arena-სთან ახალი, მაღალბაქნიანი სარკინიგზო სადგური აშენდა. საკურორტო სეზონის დადგომასთან ერთად, Black Sea Arena-ში დაგეგმილია ქართველი თუ უცხოელი შემსრულებლების კონცერტების გამართვა. შესაბამისად, იზრდება მოთხოვნა სამგზავრო მატარებლებზეც. ახალი სადგურის გახსნა მნიშვნელოვანია მგზავრებისთვის, რადგან მატარებლიდან დამატებითი ტრანსპორტის გარეშე საკონცერტო დარბაზამდე მისვლა საკმაოდ მოსახერხებელია.

26 მაისს „საქართველოს რკინიგზამ“, დამოუკიდებლობის დღესთან დაკავშირებით, მგზავრებს განსაკუთრებული სიურპრიზები მოუმზადა. ადამიანებმა, რომლებმაც მგზავრობა სწორედ 26 მაისს გადაწყვიტეს, მატარებლებში სხვადასხვა სახის საჩუქრები მიიღეს. საგანგებოდ ამ დღისთვის მოწვეულმა კონსულტანტებმა მატარებლებში ვიქტორინები გამართეს, გამარჯვებულებმა კი სამახსოვრო პრიზები მიიღეს. ყველა მატარებელში დაჯილდოვდნენ მგზავრები, რომლებმაც წლის განმავლობაში ყველაზე ხშირად იმგზავრეს. სწორედ 26 მაისს „თბილისი-ბათუმის“ მატარებელში აღმოჩნდა მგზავრი, რომელმაც წლის განმავლობაში მატარებლით ყველაზე ბევრჯერ იმგზავრა. ეს ქალბატონი ნინო ბაკურაძეა, რომლისთვისაც ძალიან მოულოდნელი გამოდგა „საქართველოს რკინიგზის“ საჩუქარი.

26 მატარებელში საკითხავი N 9

სადგურთან დაიგო ასფალტის გზა, გაკეთდა ტროტუარი, მოეწყო თანამედროვე LED-განათების სისტემა. ახალი მაღალბაქნიანი სადგურის მშენებლობა და მიმდებარე ტერიტორიის მოწყობა ფონდ „ქართუს“ დაფინანსებით განხორციელდა.

რკინიგზა და რკინიგზელები

რკინიგზა და რკინიგზელები

კიევში ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო დერეფნის (TMTM) შესახებ იმსჯელეს

მხარეები შეთანხმდნენ თანამშრომლობის გაგრძელებაზე, რათა TMTM-ის პროექტის ფარგლებში გაიზარდოს მარშრუტის გეოგრაფია და მოხერხდეს ევროკავშირის ქვეყნებზე გასვლა. მათი განცხადებით, დერეფანში კონკურენტუნარიანობის ზრდას ხელს შეუწყობს სატრანსპორტო მომსახურების მომხმარებელთათვის მაქსიმალურად ხელსაყრელი პირობების შექმნა. კერძოდ, გადამზიდავებისთვის კომპლექსური მომსახურების მიწოდება – სატვირთო გადაზიდვებისას სავალდებულო პროცედურების ოპტიმიზება, უნიფიცირება და „ერთი ფანჯრის“ პრინციპის რეჟიმში მომსახურება. გარდა ამისა, შეხვედრაზე იმსჯელეს TMTM-ის ინფრასტრუქტურის განვითარებასა და საერთაშორისო სატრანსპორტო დერეფნებში „დასავლეთი-სამხრეთი“ და „ჩრდილოეთი-სამხრეთი“ სატვირთო გადაზიდვების ნაკადის ზრდის საკითხებზეც. შეხვედრის დასასრულს პროტოკოლს.

ყაზახეთის, უკრაინის, აზერბაიჯანისა და საქართველოს რკინიგზის ადმინისტრაციების ხელმძღვანელები: კანატ ალპისბაევი, ვოიცეხ ბალჩუნი, ჯავიდ გურბანოვი და მამუკა ბახტაძე უკრაინის პრემიერ-მინისტრ ვლადიმირ გროისმანს შეხვდნენ. შეხვედრისას განიხილეს ქვეყნებს შორის სატვირთო გადაზიდვების ზრდისა და ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტის (TMTM) ეფექტიანი გამოყენების საკითხები. უკრაინის პრემიერ-მინისტრმა და რკინიგზების ხელმძღვანელებმა ხაზი გაუსვეს TMTM-ს, როგორც ევრაზიის პერსპექტიული სატრანსპორტო დერეფნის მნიშვნელობასა და მისი პოტენციალის გამოყენების საჭიროებას. შეხვედრაზე ასევე აღინიშნა, რომ საჭიროა არსებული მიმართულებით ტვირთის მოზიდვის საქმიანობის აქტივიზაცია.

28 მატარებელში საკითხავი N 9

ხელი

მოეწერა

შესაბამის

„საქართველოს რკინიგზამ“ CER-ის ყოველწლიურ შეხვედრას უმასპინძლა თბილისში „ევროპის რკინიგზებისა და ინფრასტრუქტურული კომპანიების გაერთიანების“ – CERის ყოველწლიური შეხვედრა გაიმართა. აღნიშნული ტიპის შეხვედრებს CER-ი წელიწადში ორჯერ – ბრიუსელსა და ევროკავშირის წევრი ქვეყნების ქალაქებში მართავს. სხდომა, სადაც მე-4 სარკინიგზო პაკეტის მიმდინარეობა განიხილება, ევროკავშირის არაწევრ სახელმწიფოში – საქართველოში წელს პირველად ჩატარდა. თბილისში CER-ის ყოველწლიურ შეხვედრას ევროკავშირის წევრი ქვეყნის რკინიგზების ევროპული მიმართულების დირექტორები ესწრებოდნენ.

რკინიგზა და რკინიგზელები

რკინიგზა და რკინიგზელები ფორუმს თავმჯდომარეობდა CER-ის აღმასრულებელი დირექტორი ლიბორ ლოხმანი. მან პოზიტიურად შეაფასა „საქართველოს რკინიგზის“ CER-თან თანამშრომლობის ფაქტი და აღნიშნა, რომ ევროპასა და ევროკავშირის წევრ ქვეყნებთან ნაყოფიერი თანამშრომლობა სარკინიგზო ტრანსპორტის განვითარებისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია, რადგან პირდაპირ უკავშირდება ეკონომიკის განვითარებას. „ბედნიერი ვარ, რომ თბილისში ვიმყოფები და ამ ღონისძიებაში ვმონაწილეობ. საშუალება მაქვს, ვესაუბრო ქართველ კოლეგებს და ერთად განვიხილოთ არა მხოლოდ შიდა, არამედ ის საკითხებიც, რომლებიც ევროკავშირის წევრი ქვეყნების ინტერესებში შედის. ამ მიმართულებით, ქართველი კოლეგების აქტიურობას უდიდესი მნიშვნელობა აქვს, რასაც ძალიან ვაფასებ“, – განაცხადა ლიბორ ლოხმანმა.

ფორუმი „საქართველოს რკინიგზის“ გენერალურმა დირექტორმა – მამუკა ბახტაძემ გახსნა, რომელმაც აღნიშნა, რომ საქართველოსა და ევროკავშირს შორის გაფორმებული ასოცირების შეთანხმების განხორციელების კუთხით, „საქართველოს რკინიგზას“ თავის ნაწილში მნიშვნელოვანი პროგრესი აქვს. „დღეს „საქართველოს რკინიგზა“ უაღრესად მნიშვნელოვან ღონისძიებას მასპინძლობს, რაც ძალიან გვეამაყება, ვინაიდან პირველი შემთხვევაა, როდესაც CERის ფორუმი ევროკავშირის ფარგლებს მიღმა ტარდება. ეს იმის ინდიკატორია, რომ ჩვენ ევროპული ოჯახის ნაწილად ვითვლებით. მოგეხსენებათ, რომ საქართველომ 2014 წელს ხელი მოაწერა ევროკავშირის ასოცირების ხელშეკრულებას, რომლის ნაწილია ევროდირექტივებისა და რეგულაციების იმპლემენტაცია. სარკინიგზო ტრანსპორტის ნაწილში ამჟამად მიმდინარეობს მე-4 სარკინიგზო პაკეტის განხორციელება. „საქართველოს რკინიგზას“ მნიშვნელოვანი პროგრესი აქვს აღნიშნული დირექტივების ნაწილში და დღევანდელი შეხვედრა სწორედ ამ მე-4 პაკეტის განხილვას შეეხება“, – განაცხადა სს „საქართველოს რკინიგზის“ გენერალურმა დირექტორმა მამუკა ბახტაძემ.

30 მატარებელში საკითხავი N 9

CER-ის ყოველწლიურ შეხვედრას საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს ტრანსპორტის პოლიტიკის დეპარტამენტის უფროსი – ქეთევან სალუქვაძე და ევროპულ და ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაციის სამინისტროს წარმომადგენლები ესწრებოდნენ. საქართველო-ევროკავშირის ასოცირების შესახებ შეთანხმების ხელმოწერის შემდეგ საქართველომ სხვადასხვა დირექტივისა და რეგულაციის შესრულების ვალდებულება აიღო. მათ შორის რვა დირექტივა „საქართველოს რკინიგზას“ ეხება. CER-ი, რომლის წევრი „საქართველოს რკინიგზაა“, კომპანიას გამოცდილებას როგორც ტექნიკური, ისე სამართლებრივი კუთხით უზიარებს. თბილისში გამართული ფორუმი საუკეთესო პლატფორმაა ევროპის რკინიგზების ადმინისტრაციებთან საქმიანი ურთიერთობის დასამყარებლად. CER-ის მთავარი მიმართულებაა ორგანიზაციის წევრი რკინიგზებისა და კომპანიების ინტერესების ევროკავშირის ტერიტორიაზე მხარდაჭერა. მისი სლოგანია: „ევროპული რკინიგზების ხმა“.

CER-ი ევროკავშირში რკინიგზების ომბუდსმენია.

რკინიგზა და რკინიგზელები

რკინიგზა და რკინიგზელები

სს „საქართველოს რკინიგზა“ გადამზიდავებისთვის ახალ სერვისს ნერგავს სს „საქართველოს რკინიგზამ“ ტვირთმფლობელებისა და ექსპედიტორებისთვის პრეზენტაცია გამართა. შეხვედრაზე სატვირთო გადაზიდვების დოკუმენტების ელექტრონულ ფორმატში წარმოების სისტემის პრეზენტაცია მოეწყო. აღსანიშნავია, რომ „საქართველოს რკინიგზა“ რეგიონში პირველი სარკინიგზო გადამზიდავია, რომელიც აღნიშნულ სისტემას ნერგავს. ნოვაცია დაფუძნებულია „საქართველოს რკინიგზის“ მომხმარებლებისთვის მოსახერხებელ „ერთი ფანჯრის“ პრინციპზე. აღნიშნული სისტემის საშუალებით კლიენტის მიერ გადაზიდვის დოკუმენტების მომზადება ოფისიდან გაუსვლელად იქნება შესაძლებელი, რაც მომხმარებელს საშუალებას მისცემს დაზოგოს ადამიანური და მატერიალური რესურსი. სატვირთო გადაზიდვების დოკუმენტების ელექტრონულ ფორმატში წარმოების სისტემა პროცესის გამჭვირვალობის, ონლაინრეჟიმში კლიენტის ინფორმირებულობის, საიმედოობისა და საჭიროების შემთხვევაში მათზე წვდომის მოქნილობის შესაძლებლობას იძლევა. დოკუმენტბრუნვის ელექტრონული სისტემა რკინიგზის ფილიალ „ვორლდ ბიზნეს სოლუშენსის“ პროდუქტია. სწორედ ეს ფილიალი მუშაობს პროგრამის დანერგვასა და სისტემურ უზრუნველყოფაზე. „დღევანდელი შეხვედრა ემსახურებოდა იმ სიახლეთა გაცნობას, რომლებიც „საქართველოს რკინიგზამ“ ბოლო დროს დანერგა. კომპანიაში ბევრი სიახლეა – როგორც საკონტეინერო გადაზიდვების, ისე სავაგონო გზავნილების მიმართულებით. ფასების ლიბერალიზაციის კუთხით გაუმჯობესება გვაქვს. მნიშვნელოვანია ისიც, რომ ადგილობრივ საკონტეინერო გადაზიდვებზე ფასი ლარში დაფიქსირდება, რაც საქართველოს რკინიგზაზე საკონტეინერო გზავნილების ზრდას ხელს შეუწყობს. თუმცა ყველაზე მნიშვნელოვანია დოკუმენტბრუნვის ელექტრონული სისტემის დანერგვის პრეზენტაცია. ექსპედიტორებს ჩვენ ახალი სერვისი შევთავაზეთ და მათთან განვიხილეთ ეს უმნიშვნელოვანესი საკითხი“, – განაცხადა 32 მატარებელში საკითხავი N 9

„საქართველოს რკინიგზის“ ფილიალ „სატვირთო გადაზიდვების“ დირექტორმა გურამ გურამიშვილმა. „მოხარული ვარ, რომ „საქართველოს რკინიგზა“ ამ ინიციატივით შემოვიდა. ეს იქნება ძალიან დიდი, მნიშვნელოვანი ნაბიჯი ყველა ორგანიზაციისთვის, რომელიც სარკინიგზო გადაზიდვით არის დაკავებული, ვინაიდან უამრავი დრო დაიზოგება. დოკუმენტბრუნვის პროცესის გამარტივების პროცედურა დაიწყო, რაც უაღრესად მნიშვნელოვანია“, – აღნიშნა კომპანია „აგრიკომის“ დირექტორმა ქეთევან კუბლაშვილმა. „როგორი რთულიც უნდა აღმოჩნდეს, ახალი პროცედურის შექმნა უკვე აუცილებელია, რადგან ეს წინგადადგმული ნაბიჯია და გააადვილებს დოკუმენტბრუნვის კონტროლს. გარდა ამისა, გაიზრდება გადაზიდვების ორგანიზების მასშტაბიც. ეს გასაკეთებელია, მაგრამ როგორც ნებისმიერი სიახლის შემთხვევაში, თავიდან სირთულეები გარდაუვალი იქნება. ყველა საერთაშორისო ორგანიზაცია ცდილობს გადავიდეს ელექტრონულ დოკუმენტბრუნვაზე, ასე რომ, ეს რკინიგზაზეც ცალსახად უნდა გაკეთდეს“, – განაცხადა კომპანია U & G Agency-ს დირექტორის მოადგილე ნუგზარ რეხვიაშვილმა. ასევე, პრეზენტაციაზე წარმოდგენილი იყო ბოლო პერიოდში „საქართველოს რკინიგზაზე“ ტვირთების

არქი ბათუმი ვახტანგ გორგასლის #76

ღი: ი რ ა ის თ ბ ე ლ 17 უ დასრ ემბერი, 20 დეკ

არქი ბათუმის უპირატესობები • თქვენს სურვილზე მორგებული გეგმარება • გადახდის მოქნილი პირობები

• ენერგოეფექტური სამშენებლო მასალები • ცეცხლგამძლე ბლოკი

თბილისი - ყიფშიძის ქუჩა # 15

KPHQ"CTEJK IG

YYY CTEJK IG

CTEJKITQWRFGXGNQROGPV

რკინიგზა და რკინიგზელები მატარებლებში ბიბლიოთეკები მოეწყობა

რკინიგზა და რკინიგზელები

„საქართველოს რკინიგზის“ მატარებლებში ბიბლიოთეკები მოეწყობა. მატარებლით სწრაფი და კომფორტული მგზავრობა კიდევ უფრო სასიამოვნო გახდება, რადგან მგზავრებს საშუალება ექნებათ მათთვის საინტერესო წიგნები წაიკითხონ.

მოზიდვისა და გადაზიდვის პროცედურის გაუმჯობესების მიზნით გატარებული ღონისძიებები. ბაზრის მოთხოვნების გათვალისწინებით, რკინიგზაზე სხვადასხვა მიმართულებაზე გადაზიდვების ტარიფების კორექტირება განხორციელდა. გარდა ამისა, ადგილობრივ საკონტეინერო გადაზიდვებზე ტარიფების ლარიზაცია მოხდა, რაც გრძელვადიან პერსპექტივაში შიდასაკონტეინერო გადაზიდვის სტიმულირების საშუალებას იძლევა. პრეზენტაციაზე საუბარი „საქართველოს რკინიგზის“ სატვირთო გადაზიდვების მიმართულებით არსებულ სხვა პროექტებსა და ცვლილებებზე იყო. შეხვედრაზე მოწვეული იყვნენ ტვირთმფლობელები და ექსპედიტორები, ასევე, სატვირთო პროცესებთან დაკავშირებული პირები. ახალი სერვისის შეთავაზებამ დიდი ინტერესი გამოიწვია. შეხვედრა კონსტრუქციულ კითხვა-პასუხის რეჟიმში წარიმართა. აღსანიშნავია, რომ „საქართველოს რკინიგზას“, ტვირთმფლობელებსა და ექსპედიტორებს შორის კომუნიკაციის გაღრმავების მიზნით, ყოველკვარტალურად მსგავსი ტიპის შეხვედრები გაიმართება. ასევე, „საქართველოს რკინიგზის“ ინიციატივით, სატვირთო გადაზიდვების დირექტორი „ერთი-ერთზე“ ფორმატში დაინტერესებულ პირებთან შეხვედრებს სისტემატურად გამართავს.

34 მატარებელში საკითხავი N 9

მატარებლის ბიბლიოთეკებისთვის წიგნების შეგროვება მთელი საქართველოს მასშტაბით დაიწყო. ქუთაისი, ბათუმი, ოზურგეთი – ეს რკინიგზის ის სადგურებია, სადაც მოხალისეებმა, ავტორებმა და გამომცემლობებმა წიგნები მიიტანეს, რომლებიც მატარებლის ბიბლიოთეკებს შეავსებს. რკინიგზას წიგნები გადასცეს გამომცემლობებმა: „პალიტრა L“, „სიესტა“, „შემოქმედი ანგელოზი“, „წიგნები ბათუმში“, ილიაუნის, „ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობამ“ და სხვ. პროექტში აქტიურად ჩაერთო საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა, რომელიც რკინიგზის ბიბლიოთეკებს მოამარაგებს და მგზავრებს სხვადასხვა სახის ლიტერატურას შესთავაზებს. შეიქმნება ელექტრონული ბაზა და საძიებო სისტემა, რომლის საშუალებით მგზავრი ადვილად აირჩევს სასურველ წიგნს. „ჩვენ გვსურს მგზავრობა კიდევ უფრო საინტერესო, სასიამოვნო გავხადოთ და ჩვენი წვლილი შევიტანოთ წიგნის კითხვის პოპულარიზაციის საქმეში. ბიბლიოთეკები გათვლილი იქნება ყველა გემოვნებისა და ასაკის მკითხველზე“, – აცხადებს დაჩი ცაგურია, „საქართველოს რკინიგზის“ ფილიალ „მგზავრთა გადაყვანის“ დირექტორის მოადგილე კომუნიკაციისა და მარკეტინგის დარგში.

რკინიგზა და რკინიგზელები

რკინიგზა და რკინიგზელები

სამი ქვეყნის რკინიგზის ხელმძღვანელებმა ახალი პროექტი განიხილეს საქართველოს, აზერბაიჯანისა და ირანის რკინიგზის ხელმძღვანელებმა ახალ სარკინიგზო პროექტ „სამხრეთიდასავლეთის“ განხორციელების საკითხი განიხილეს. სარკინიგზო დერეფნის განვითარებისთვის დაგეგმილი მნიშვნელოვანი პროექტის განხორციელება სპარსეთის ყურიდან და ინდოეთიდან ევროპის მიმართულებით საკონტეინერო ტვირთგადაზიდვას ეხება. თბილისში გამართულ შეხვედრაზე მხარეთა წარმომადგენლებმა აღნიშნეს, რომ პროექტის წარმატებით განხორციელების შემთხვევაში, ევროპის მიმართულებით ტვირთბრუნვის დროის მაჩვენებელი შესამჩნევად შემცირდება. დღეს არსებული მდგომარეობით, სპარსეთის ყურისა და ინდოეთის რეგიონიდან ევროპის მიმართულებით დიდი მოცულობის ტვირთის საზღვაო გზით გადაზიდვას 30-40 დღე-ღამე სჭირდება, ხოლო საქართველოს, აზერბაიჯანისა და ირანის სარკინიგზო ხაზით ამავე ტვირთის გადაზიდვა გაცილებით მოკლე დროში იქნება შესაძლებელი. ამ სარკინიგზო მონაკვეთზე კი კონკურენტუნარიანი ტარიფის დაწესებაც მნიშვნელოვანი ფაქტორი გახდება. „პროექტს განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს იმ თვალსაზრისით, რომ მისი მეშვეობით ორი დიდი ეკონომიკის უმოკლესი და უსწრაფესი გზით ერთმანეთთან დაკავშირებაა შესაძლებელი. ამასთან, თუ ტვირთი ჩვენს დერეფანში იმოძრავებს, გაიზრდება უსაფრთხოების ხარისხი და მომსახურების ფასიც მისაღები იქნება. შესაბამისად, დღევანდელი შეხვედრა გადამწყვეტია, რადგან სწორედ დღეს დაისახა ის საკვანძო ღონისძიებები, რომლებმაც საბოლოო ჯამში ეს პროექტი უნდა აამუშაოს. აღსანიშნავია ისიც, რომ ეს პროექტი გაზრდის ტვირთბრუნვას როგორც ირანის, ისე აზერბაიჯანისა და საქართველოს რკინიგზებზე, ხოლო ჩვენს ცნობიერებაში გაჩნდება თვისებრივად ახალი ლოგისტიკური პროდუქტი, რომლის ერთ-ერთი ინიციატორი სწორედ „საქართველოს 36 მატარებელში საკითხავი N 9

რკინიგზაა“, – აღნიშნა GR logistics & terminals-ის დირექტორმა ლევან სულაბერიძემ. პროექტის მნიშვნელობაზე ისაუბრა ასევე ირანის ისლამური რესპუბლიკის რკინიგზის პრეზიდენტმა საიდ მოხამადზადემ. მისი განცხადებით: „ეს არის ახალი სატრანზიტო დერეფნის პრეზენტაცია და საერთაშორისო საზოგადოებისთვის წარდგენა. ძალიან საინტერესო წინადადებები წარმოადგინა „საქართველოს რკინიგზამ“, რაც, დარწმუნებული ვარ, ორ ქვეყანას შორის სარკინიგზო მიმოსვლას გაააქტიურებს. ყველასთვის ცნობილია, რომ სარკინიგზო მიმოსვლას ალტერნატივა არ აქვს – უფრო უსაფრთხოა, იაფია და სწრაფია. ამ პროცესების განვითარებას კი მოჰყვება თანმდევი ინფრასტრუქტურის განვითარებაც“. „აღსანიშნავია, რომ ევროპას, პაკისტანს, ინდოეთსა და ირანს შორის ტვირთბრუნვა დიდია. ამ დერეფანს კი დიდი პერსპექტივა აქვს. ჩვენ გვსურს შევქმნათ ერთიანი სატარიფო სისტემა, რათა ამ ტვირთის კონტროლი შევძლოთ. მიხარია, რომ საქართველოს მთავრობამ რამდენიმე თავისუფალი სავაჭრო ზონა შექმნა. ეს მუშაობის ხარისხის, ტვირთბრუნვის გაუმჯობესებისა და ტვირთის კომფორტული გადაადგილების იმპულსებს იძლევა“, – აღნიშნა აზერბაიჯანის რკინიგზის თავმჯდომარემ ჯავიდ გურბანოვმა.

  

tel.: +995 32 224 25 02 +995 32 224 25 03 www.knauf.ge info@knauf.ge

Sps knauf gips Tbilisi saqarTvelo, Tbilisi 0160, gamrekelis q. 19

რკინიგზა და რკინიგზელები

რკინიგზა და რკინიგზელები

„საქართველოს რკინიგზის“ გენერალურმა დირექტორმა მამუკა ბახტაძემ, აზერბაიჯანის რკინიგზის თავმჯდომარემ ჯავიდ გურბანოვმა და ირანის ისლამური რესპუბლიკის რკინიგზის პრეზიდენტმა საიდ მოხამადზადემ შეხვედრის შედეგების ამსახველ შესაბამის დოკუმენტს ხელი მოაწერეს.

„საქართველოს რკინიგზა“ კალათბურთის ეროვნული ფედერაციის სპონსორობას აგრძელებს

სს „საქართველოს რკინიგზა“ საქართველოს კალათბურთის ეროვნულ ფედერაციას სპონსორობას მიმდინარე წელსაც გაუწევს. კომპანია საქართველოს ეროვნულსა და ასაკობრივ ნაკრებებთან ერთად სუპერლიგის ფინანსური მხარდამჭერიც იქნება. შესაბამისი მემორანდუმი ოლიმპიურ სასახლეში „საქართველოს რკინიგზასა“ და კალათბურთის ეროვნულ ფედერაციას შორის გაფორმდა, რომელსაც ფედერაციის მხრიდან პრეზიდენტმა მიხეილ გაბრიჩიძემ, ხოლო „საქართველოს რკინიგზიდან“ გენერალურმა დირექტორმა მამუკა ბახტაძემ მოაწერეს ხელი. ღონისძიებას სპორტისა და

38 მატარებელში საკითხავი N 9

ახალგაზრდობის საქმეთა მინისტრი ტარიელ ხეჩიკაშვილი დაესწრო. ხელშეკრულების თანახმად, რომელიც რკინიგზასა და ფედერაციას შორის გაფორმდა, თანხა საქართველოს ნაკრების მონაწილეობით დაგეგმილი ღონისძიებების უზრუნველყოფას უნდა მოხმარდეს. ამასთან, მხარდაჭერა სამ ასაკობრივ ჯგუფზე – 16, 18 და 20წლამდელთა ნაკრებებზე გავრცელდება. „საქართველოს რკინიგზა“ განაგრძობს ქართული სპორტის მხარდაჭერის პოლიტიკას. ჩვენ შარშანაც გვაკავშირებდა სპონსორობა. ჩვენთვის დიდი პასუხისმგებლობა იქნება, რომ წელსაც გრძელდება ეს ურთიერთობა. ვაპირებთ, ნახევარი მილიონი ლარით დავაფინანსოთ საქართველოს

კალათბურთის ფედერაცია. მოგეხსენებათ, რომ კალათბურთელებმა ძალიან გაგვახარეს. შემოდგომაზე ევროპის ჩემპიონატზე ვუგულშემატკივროთ მათ და დარწმუნებული ვარ, ეს ურთიერთობა ისეთივე ნაყოფიერი იქნება, როგორიც იყო შარშან“, – განაცხადა მამუკა ბახტაძემ. როგორც კალათბურთის ეროვნული ფედერაციის პრეზიდენტმა მიხეილ გაბრიჩიძემ აღნიშნა, „საქართველოს რკინიგზასთან“ თანამშრომლობა უკვე მეორე წელია გრძელდება.

სპეციალიზებული ტიხრული მინანქრის გალერეა The specialized Enamel Art Galley

„ორნამენტი“ ornament

ტიხრული მინანქრის გალერეა „ორნამენტში“ დაცული კოლექციის ყოველი ნამუშევარი საავტოროა და წარმოადგენს შუასაუკუნოვან ტრადიციებზე აღმოცენებული თანამედროვე ქართული მინანქრის ხელოვნების სახეს. ეს უნიკალური სამყაროა, სადაც არაფერი მეორდება და ყველაფერი გამორჩეულია. გალერეასთან ფუნქციონირებს ტიხრული მინანქრის შემსწავლელი სკოლა-სახელოსნო. მისამართი: ერეკლე II-ის ქ. N7 / ბამბის რიგი N7 ტელ.: +995 (32) 298 90 13; 215 94 29; 298 90 13 enamelartornament@gmail.com facebook: მინანქრის ხელოვნების გალერეა

The Enamel Art Galley represents a collection rooted in the best traditions of the past, following an original way of development and forms as an integral part of modern Georgian art.

It’s a unique world where everything is special and unusual. There is a cloisonne enameling school-workshop at the gallery.

Address: 7, King Erekle II Str. / 7, Bambis Rigi Str. Tel.: +995 (32) 2989013/ 2159429/ 2989013 enamelartornament@gmail.com facebook: Enamel Art Gallery Ornament

www.enamelart.ge

რკინიგზა და რკინიგზელები

რკინიგზა და რკინიგზელები „საქართველოს რკინიგზა“ აქტიურადაა ჩართული ქართული სპორტის განვითარებაში და ძალიან ბევრ კარგ პროექტს ახორციელებს სხვადასხვა სპორტულ ფედერაციასთან თუ კლუბთან ერთად. რაც შეეხება კალათბურთს, ჩვენ მადლიერები ვართ იმის გამო, რომ შარშან აქტიურად დაგვეხმარნენ არა მარტო ფინანსურად, არამედ განვითარებაში. საკმაოდ რთული წელი გვქონდა შარშან, მაგრამ წარმატებული და წელს უფრო რთული წელი გველის. დარწმუნებული ვართ, რომ „საქართველოს რკინიგზასთან“ ერთად მთელ საქართველოს შედეგებით გავახარებთ. ეს წელს მარტო ევროპის ჩემპიონატით არ შემოიფარგლება. წელს, პირველად, საქართველოს კალათბურთელთა ეროვნული ნაკრები მონაწილეობას მიიღებს მსოფლიო ჩემპიონატის შესარჩევ საკვალიფიკაციო ტურნირში და აუცილებლად მივაღწევთ წარმატებებს“, – განაცხადა მიხეილ გაბრიჩიძემ. სპორტისა და ახალგაზრდობის საქმეთა მინისტრმა ტარიელ ხეჩიკაშვილმა „საქართველოს რკინიგზის“ ხელმძღვანელობას მადლობა გადაუხადა და აღნიშნა, რომ რკინიგზა კალათბურთის ეროვნული ფედერაციისთვის, მთლიანად ქართული სპორტისთვის, ძალიან ბევრ საინტერესო პროექტს ახორციელებს. „თითოეული ასეთი მემორანდუმი სპორტის განვითარებას უწყობს ხელს. მით უმეტეს, ძალიან კარგია, როდესაც ჩვენ ვხედავთ შედეგს. გვაქვს მოლოდინი, რომ ევროპის ჩემპიონატზე გვასახელებენ და ასევე გვახარებს ის, რომ წარმატება გვაქვს ასაკობრივ ნაკრებშიც“, – განაცხადა ტარიელ ხეჩიკაშვილმა. „მხარდამხარ გამარჯვებისთვის“ – ეს არის დევიზი, რომლითაც „საქართველოს რკინიგზა“ მხარს უჭერს კალათბურთის ფედერაციას, ხოლო გულშემატკივრებს მეტი ჩართულობისკენ მოუწოდებს. კომპანიას მიაჩნია, რომ კალათბურთს, როგორც სპორტის სახეობას, ქვეყანაში მეტი პოპულარიზაცია სჭირდება.

40 მატარებელში საკითხავი N 9

„საქართველოს რკინიგზასა“ და სარაგბო კლუბ „ლოკომოტივს" შორის ურთიერთთანამშრომლობის მემორანდუმი გაფორმდა

სს „საქართველოს რკინიგზასა“ და სარაგბო კლუბ „ლოკომოტივს“ შორის ურთიერთთანამშრომლობის მემორანდუმი გაფორმდა, რომლის მიხედვითაც კომპანია სარაგბო გუნდის სპონსორი გახდება. მემორანდუმს ხელი მოაწერეს სარაგბო კლუბ „ლოკომოტივის" დამფუძნებელმა თემურ ბენდიანიშვილმა და სს „საქართველოს რკინიგზის” გენერალურმა დირექტორმა მამუკა ბახტაძემ. მემორანდუმის გაფორმებას დაესწრნენ სპორტისა და ახალგაზრდობის საქმეთა მინისტრი ტარიელ ხეჩიკაშვილი და რაგბის კავშირის პრეზიდენტი გოჩა სვანიძე. „რაგბი საქართველოში განსაკუთრებული პოპულარობით სარგებლობს და ძალზე მნიშვნელოვანია, რომ „საქართველოს რკინიგზას“ რაგბისა, (და, ზოგადად,) სპორტის განვითარებაში მნიშვნელოვანი წვლილი შეაქვს. ასეთი მხარდაჭერა ნამდვილად სამაგალითოა და მისაბაძია ასევე კერძო სექტორის წარმომადგენლებისთვის. ვფიქრობ,

რკინიგზა და რკინიგზელები

რკინიგზა და რკინიგზელები

საკლუბო რაგბის ხელშეწყობა დამატებითი სტიმული იქნება ჩვენი ახალგაზრდა სპორტმენებისთვის. რა თქმა უნდა, განსაკუთრებულად მივესალმები „საქართველოს რკინიგზის" ამ ინიციატივას და ფაქტს, რომ კომპანიამ ქართულ სპორტში, 2013 წლიდან მოყოლებული, რამდენიმე მილიონი ლარის ინვესტიცია უკვე განახორციელა“, – განაცხადა მემორანდუმის გაფორმების შემდეგ ტარიელ ხეჩიკაშვილმა.

„რკინიგზის მშენებლობის მენეჯმენტი“ – სემინარი ჩინეთში

სს „საქართველოს რკინიგზა“ აგრძელებს ქართული სპორტის მხარდაჭერის პროგრამას. ჩვენ მიმდინარე წელსაც გავაფორმეთ სასპონსორო ხელშეკრულება სარაგბო გუნდ „ლოკომოტივთან“. „ლოკომოტივი“ „საქართველოს რკინიგზის“ წიაღში წარმოიშვა და ყველა რკინიგზელს განსაკუთრებული ურთიერთობა და სითბო აკავშირებს ამ კლუბთან. ჩვენი მიდგომაა, რომ თუ გვსურს საქართველოს ეროვნული ნაკრები იყოს ძლიერი, უპირველეს ყოვლისა, ქართული კლუბები უნდა იყვნენ ძლიერები. ამიტომ ჩვენ მიზნობრივად დავიწყეთ ქართული სპორტის დაფინანსება კლუბების დონეზე. უპირველესად უნდა დავეხმაროთ კლუბებს, რათა მივიღოთ ძლიერი ეროვნული ნაკრები“, – განაცხადა სს „საქართველოს რკინიგზის“ გენერალურმა დირექტორმა მამუკა ბახტაძემ. აღსანიშნავია, რომ „საქართველოს რკინიგზა“ უკვე წლებია აქტიურად ახორციელებს საკლუბო გუნდების ფინანსურ მხარდაჭერას, რომელთა შორისაა რაგბის კლუბი „ლოკომოტივი-2008“ და წყალბურთელთა გუნდი „ლოკომოტივი“. ჯამში, 2013-2017 წლებში სს „საქართველოს რკინიგზამ“ სხვადასხვა სპორტული სახეობის დაფინანსებისთვის კომპანიის ბიუჯეტიდან 4 მილიონი ლარი გაიღო. სამომავლოდ, სს „საქართველოს რკინიგზა“ რაგბის კლუბებისთვის და მთლიანად ქართული სპორტისთვის ძალიან ბევრი საინტერესო პროექტის განხორციელებას გეგმავს.

42 მატარებელში საკითხავი N 9

მიმდინარე წლის 2 მაისიდან 26 მაისის ჩათვლით, ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკაში სემინარი ჩატარდა. სემინარის თემა იყო რკინიგზის მშენებლობის მენეჯმენტი (2017 Seminar on Railway Construction Management for B&R Countries). სემინარში 11 ქვეყნის 45 წარმომადგენელი მონაწილეობდა. მათ შორის იყვნენ „საქართველოს რკინიგზის“ თანამშრომლებიც. სემინარს სიჩუანის პროვინციის ქალაქი ჩენგდუ მასპინძლობდა. ქართულ მხარეს პატივი ერგო, სემინარის გახსნაზე მონაწილე ქვეყნების სახელით სიტყვა წარმოეთქვა. სემინარის მიმდინარეობის პროცესში ჩინეთის რკინიგზის წამყვანმა სპეციალისტებმა წაიკითხეს ლექციები რკინიგზის მშენებლობის მენეჯმენტთან დაკავშირებულ ყველა თემაზე: 1.Operation and Management Systems of Chinese Railway; 2.The Development of electrification Railway in China; 3.Environmental Protection of Railway Engineering; 4.Rolling stocks; 5.Communication system in China railway; 6.Railway Station; 7.China Railway bridges; 8.Design Technology of Railway Subgrade.

რკინიგზა და რკინიგზელები სემინარი მიზნად ისახავდა სარკინიგზო სფეროში, ასევე მშენებლობის, კულტურისა და ეკოლოგიის საკითხებში ჩინეთის უახლესი მიღწევების გაცნობას, გამოცდილების გაზიარებას, საქართველოსა და ჩინეთს შორის საქმიანი და მეგობრული ურთიერთობების გაღრმავებას.

რკინიგზა და რკინიგზელები

ხეების დარგვის აქცია – „შენც დარგე!“ „საქართველოს რკინიგზამ“, პარტნიორ ორგანიზაციებთან ერთად, ლისის ტბის მიმდებარე ტერიტორიაზე ხეების დარგვის კამპანიაში მიიღო მონაწილეობა. აქციაში რკინიგზელები საკუთარ ოჯახის წევრებთან ერთად ჩაერთნენ. რკინიგზელთა შვილებისთვის კი სხვადასხვა სახის გასართობი ღონისძიება გაიმართა. ღონისძიების ფარგლებში, საფუძველი ჩაეყარა ახალ წამოწყებას: „საქართველოს რკინიგზამ“, პარტნიორ ორგანიზაციებთან – „მაკულიტერატურასა“ და „ბიბლუსთან“ ერთად, ხეები დარგო და, ამავე დროს, სხვა ორგანიზაციებსაც მოუწოდა, არ გადაყარონ ქაღალდი და გადასამუშავებლად ჩააბარონ. კომპანიების მიერ ჩაბარებული მაკულატურის სანაცვლოდ, შესაბამისი რაოდენობის ხეები დაირგვება. „უპირველესად, მინდა დიდი მადლობა გადავუხადო „პალიტრას“, რომელიც მუდმივად კარგი პროექტებით გვაოცებს. ამჯერად „პალიტრას“ პროექტის – „მაკულიტერატურას“ 5 წლის იუბილეა. სწორედ „მაკულიტერატურას“ ინიციატივაა, არ გადავყაროთ ქაღალდი, მოვაგროვოთ და სანაცვლოდ მივიღოთ არაჩვეულებრივი წიგნები. „საქართველოს რკინიგზა“ დიდი სიამოვნებით ჩაერთო ამ პროექტში. ჩვენს კომპანიაში გროვდება ქაღალდი, რომელსაც არ ვყრით და გადავცემთ „მაკულიტერატურას“ ახალი წიგნების გამოსაცემად, ხოლო დღევანდელ აქციას ჩვენივე სანერგე მეურნეობიდან მოტანილი ნერგებით შევუერთდით. ამ არაჩვეულებრივ ადგილს – ლისის ტბას, რომელიც ყველას ძალიან გვიყვარს, საერთო ძალისხმევით კიდევ უფრო

44 მატარებელში საკითხავი N 9

გავამწვანებთ. სხვა კომპანიებსაც გვინდა მოვუწოდოთ, ჩაერთონ ასეთ კარგ საქმეში და ერთად გავალამაზოთ ჩვენი ქალაქი“, – განაცხადა დაჩი ცაგურიამ, „საქართველოს რკინიგზის“ ფილიალ „მგზავრთა გადაყვანის“ დირექტორის მოადგილემ მარკეტინგისა და კომუნიკაციის დარგში. ხეების დარგვის კამპანია „შენც დარგე!“ ორგანიზაცია „მაკულიტერატურას“ დაარსებიდან 5 წლის იუბილეს მიეძღვნა. „მაკულიტერატურა“, რომელიც „პალიტრამედიის“ პროექტია, მოსახლეობას ძველი წიგნებისა და გამოყენებული ქაღალდის ახალ წიგნებზე გადაცვლის შესაძლებლობას აძლევს. „ჩვენ ეს პროექტი 5 წლის წინ დავიწყეთ, როდესაც მოვუწოდეთ ყველას, ნებისმიერი უვარგისი წიგნი, მუყაო თუ ქაღალდი ჩაებარებინა, რომელსაც ლიტერატურაში ვცვლიდით. 5 წლის განმავლობაში ინტერესი დიდი იყო. ჩვენ უამრავი ხე გადავარჩინეთ, არაერთხელ დავრგეთ და დავუბრუნდით იმავე ამოცანას, რომ არ გავანადგუროთ ხეები. ამისთვის ხეებიც უნდა დავრგოთ. ამიტომ, ძალიან დიდი მადლობა „საქართველოს რკინიგზას“, რომელიც ჩვენს აქციას შეუერთდა“, – აღნიშნა „პალიტრამედიის“ კრეატიულმა დირექტორმა მარიკა დარჩიამ. „ჩვენი პირველი პარტნიორი, რომელიც ამ კამპანიაში ჩაერთო, „საქართველოს რკინიგზაა“. ამიტომ გადავწყვიტეთ, ყოველ წელს დავრგოთ გარკვეული

რკინიგზა და რკინიგზელები

რკინიგზა და რკინიგზელები

რაოდენობის ხეები იმ ორგანიზაციების სახელზე, რომლებიც მაკულატურას აგროვებენ, არ ყრიან ქაღალდს და უფრთხილდებიან გარემოს“, – განაცხადა პროექტის მენეჯერმა მარიამ მაჭავარიანმა. აღსანიშნავია, რომ „საქართველოს რკინიგზა“ ყოველთვის მაღალი სოციალური პასუხისმგებლობის მქონე აქტივობებით გამოირჩევა. რკინიგზელებმა არც ამჯერად დაარღვიეს ტრადიცია და ოჯახის წევრებთან ერთად ლისის ტბის მიმდებარე ტერიტორიაზე კვიპაროსის 50 ნერგი დარგეს. „ეს აქცია ძალიან მნიშვნელოვანია როგორც რკინიგზელებისთვის, ისე ჩვენი ქვეყნისა და თბილისისთვის. მასში მონაწილეობით რკინიგზა მხარს უჭერს სილამაზისა და სიცოცხლის განვითარებას, ვინაიდან სიცოცხლის სიმბოლო, პირდაპირი მნიშვნელობით, სწორედ ხეა. აქციაში ყველა რკინიგზელი სიამოვნებით ჩაერთო. ეს კამპანია აუცილებლად გაგრძელდება და ყოველთვის მხარდაჭერილი იქნება რკინიგზის მიერ, რადგან რკინიგზა თავადაა ეკოლოგიურად სუფთა ტრანსპორტი“, – აღნიშნა რკინიგზის სიგნალიზაციის დეპარტამენტის უფროსმა თენგიზ ტაბიძემ, რომელიც სხვა რკინიგზელებთან ერთად, ხეების დარგვის კამპანიაში მონაწილეობდა.

აშშ-ის აიოვას სახელმწიფო უნივერსიტეტისა და ­აშშ-ის უსაფრთხოებისა და ჯანდაცვის ფედერალური სააგენტოს ტრენინგი შრომითი გარემოს ჯანმრთელობასა და უსაფრთხოებაზე საქართველოში ვიზიტით იმყოფებოდნენ აშშ-ის აიოვას სახელმწიფო უნივერსიტეტისა და აშშ-ის უსაფრთხოებისა და ჯანდაცვის ფედერალური სააგენტოს (OSHA) წარმომადგენლები, რომელთა მიზანი იყო საქართველოს

46 მატარებელში საკითხავი N 9

სხვადასხვა ინდუსტრიის წარმომადგენლებისთვის ტრენინგების ჩატარება შრომითი გარემოს ჯანმრთელობისა და უსაფრთხოების საკითხებში. მოწვეულ სტუმრებს შორის იყვნენ ამერიკელი მეცნიერებათა დოქტორები: ფრიმანი, მოშერი, სიმპსონი და რაიტი, რომლებმაც ვიზიტის ფარგლებში ქართველ წარმომადგენლებს საკუთარი ცოდნა გაუზიარეს შრომითი და ჯანმრთელობის უსაფრთხოების დარგში. მონაწილეებს ჩაუტარდათ ტრენინგი შემდეგ საკითხებზე: ინფორმაცია საშიშროების შესახებ; სამუშაო ზედაპირების უსაფრთხოება; პერსონალური დამცავი აღჭურვილობა; მრეწველობის ძირითადი დარგები; უსაფრთხოების პროგრამები; ელექტროუსაფრთხოება; მასალების დატვირთვა-ჩამოცლა და სხვ. საყურადღებოა, რომ ასეთი პროექტი საქართველოში პირველად განხორციელდა და მისი ხანგრძლივობა ორი წელია. პროექტი ითვალისწინებს როგორც „საქართველოს რკინიგზის“ თანამშრომლების, ისე მილენიუმის გრანტის ფარგლებში დაარსებული სარკინიგზო კოლეჯის – სტუ-ს შესაბამისი დეპარტამენტებისა და სხვადასხვა ბიზნესორგანიზაციის მომსახურებას. ღონისძიება გაიმართა საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს, სს „საქართველოს რკინიგზასა“ და სსიპ „საქართველოს ტექნიკურ უნივერსიტეტს“ შორის მიღწეული შეთანხმების, კერძოდ კი, არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის სარკინიგზო ტრანსპორტის კოლეჯის დაფუძნებისა და შემდგომი ღონისძიებების განხორციელების ფარგლებში. აღნიშნული ინიციატივა ემსახურება საქართველოსთვის პროფესიული განათლების სფეროში არსებული გამოწვევების დაძლევას, კომპანიის საჭიროებებზე მორგებული პროფესიული კადრების მომზადებასა და თანამედროვე სტანდარტებზე ორიენტირებული სასწავლო გარემოს შექმნას.

TOURS

AROUN D GEO FOR M RGIA ORE IN FORM ATION , CONT ACT US :

ТУРЫ ПО ВСЕЙ ГРУЗИИ ДЛЯ БОЛЕЕ ДЕТАЛЬНО

Й ИНФОРМАЦИИ ОБРА ЩАЙ

ТЕСЬ:

ში ქართველო ტურები სა რდით: აგვიკავში დ ს ი ვ თ ს ი რმაცი მეტი ინფო

რკინიგზა და რკინიგზელები

რკინიგზა და რკინიგზელები

სამტრედიის სალოკომოტივო დეპო

ზ

ამთრის მიწურულს, ერთ წვიმიან დღეს, გადავწყვიტე სამტრედიელი რკინიგზელები გამეცნო. გამეგო, რას საქმიანობენ, რა უჭირთ და რა ულხინთ.

მდინარე რიონის მარჯვენა სანაპიროზე გაშენებული ქალაქი სამტრედია, მოხერხებული გეოგრაფიული მდებარეობის გამო, დასავლეთ საქართველოს უმსხვილესი სატრანსპორტო ცენტრი და ევროპა-აზიის დამაკავშირებელი სატრანზიტო დერეფნის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი კვანძია. დიდი ხნის წინათ სამტრედია იმ ვრცელი ადგილების სახელწოდება იყო, რომლებიც იმერეთის მეფეებს თუ თავადაზნაურებს გარეულ მტრედებზე სანადიროდ ჰქონდათ შერჩეული. მოგვიანებით, როცა „სატრედე“ მიწაზე სამოსახლოები გაჩნდა და ქალაქიც გაშენდა, აქაურობას სახელად „სატრედეა“ ეწოდა, რაც დროთა განმავლობაში „სამტრედიად“ იქცა. გარდა იმისა, რომ აქ მოსახლეობის დიდი ნაწილი ყველაზე ეკოლოგიური ტრანსპორტით – ველოსიპედით დადის, პირველი სარკინიგზო მაგისტრალის გაყვანაც ამ ქალაქს უკავშირდება. მოკლედ, თავი რომ არ შეგაწყინოთ და იმერულ სტუმართმოყვარეობაზეც ბევრი არ ვილაპარაკო, სამტრედიის წარმომადგენლობის დაქვემდებარებაში არსებულ სალოკომოტივო დეპოს თანამშრომლებს გაგაცნობთ. თავისი მასშტაბით, „საქართველოს რკინიგზის“ მატარებლების სამუშაო დატვირთვა სამტრედიის წარმომადგენლობაზე ყველაზე დიდია. სალოკომოტივო დეპოში შექმნილი შრომითი პირობები კი პირდაპირპროპორციულად აისახება მატარებელთა მოძრაობაზე.

48 მატარებელში საკითხავი N 9

სამტრედიის სალოკომოტივო დეპოში ბევრი ღირსეული ადამიანი მუშაობს. მათ შორის რამდენიმეს წარმოგიდგენთ: საპატიო რკინიგზელი – რომან ჩხაიძე სოხუმელია. სოხუმის სალოკომოტივო დეპოში ელმავლის მემანქანედ1978 წელს დაიწყო მუშაობა. როგორც ბატონი რომანი იხსენებს, სოხუმი იყო ამიერკავკასიის „ჭიშკარი“, სადაც სხვადასხვა სახეობის ტვირთი საბჭოთა კავშირის მასშტაბით იგზავნებოდა. „1992 წლის 14 აგვისტოს, როდესაც აფხაზეთის ომი დაიწყო, ვმუშაობდი სოხუმი-სამტრედიის უბანზე. მებრძოლებისთვის რკინიგზით სურსათ-სანოვაგე გადაგვქონდა, ასევე

გადაგვყავდა დაჭრილები. ერთხელ სარკინიგზო ხიდი იმ დროს აფეთქდა, როცა მატარებელს უნდა გაევლო. ელმავალი, სადაც ორი მემანქანე იმყოფებოდა, ჩავარდა და მხოლოდ სპეციალური დანიშნულების ბატალიონის დახმარებით გახდა შესაძლებელი მათი გადარჩენა. ძალიან რთული პერიოდი გამოვიარეთ. ომის შემდეგ თითქმის გაჩერდა მოძრაობა, არ იყო ტვირთები. დეპოს თანამშრომლები ვმორიგეობდით, რომ ტექნიკა არ გაეძარცვათ. მერე უკვე იყო დევნილობის მძიმე დღეები. რამდენიმე მემანქანე სოხუმიდან სამტრედიაში მოვხვდით. ძალიან დაგვეხმარა სამტრედიის სალოკომოტივო დეპოს ხელმძღვანელობა და სამსახურით დაგვაკმაყოფილეს. დევნილებს გადაეცათ საცხოვრებელი ფართი და დაგვირიგდა ფულადი კომპენსაცია. ხუთი სოხუმელი მემანქანე: რუბენ ბზიკაძე, ბონდო მალიშავა, გოგი მალიშავა, გოდერძი ყორშია და ედიშერ მარგიანი დღესაც სამტრედიის სალოკომოტივო დეპოში მუშაობენ მემანქანეებად. კმაყოფილი ვარ დეპოს ხელმძღვანელობის. ახალგაზრდები არიან, ახლებური ხედვა აქვთ. ბევრი რამ გაკეთდა, ნაბიჯნაბიჯ წინ მივიწევთ – ახალი ტექნიკა შემოვიდა, განახლდა ელმავლები და თბომავლები, დარიგდა სპეცტანსაცმელი. ყველა „რკინიგზული“ ჯილდო მაქვს მიღებული. ვსარგებლობ პროფკავშირების მიერ შემოთავაზებული საგზურებით. ერთ ამბავს გავიხსენებ: მართალია სოხუმელი ვარ, მაგრამ ჩემი წინაპრები გურიიდან იყვნენ, ამიტომ 1986 წელს, როდესაც ლანჩხუთის საფეხბურთო გუნდი „გურია“ უმაღლეს ლიგაში გადავიდა, სამსახურიდან შვებულება ავიღე და „გურიის“ სტადიონის მშენებლობაზე სრულიად უანგაროდ ვიმუშავე. გურულების გამარჯვება ჩემთვის ორმაგად სასიხარულო იყო – როგორც ქართველი კაცისთვის და როგორც გურულისთვის“, – იხსენებს ბატონი რომანი. ამჟამად რომან ჩხაიძე მემანქანე-ინსტრუქტორია, ემსახურება მომავალი თაობების აღზრდას. ახალგაზრდები უფროს კოლეგასთან თეორიულ და პრაქტიკულ მეცადინეობებს გადიან და, ამავდროულად, მეგობრობის, თანადგომისა და უბრალოდ კარგი ადამიანობის მაგალითსაც იღებენ. ელმავლის მემანქანის თანაშემწის – რევაზ ბაკურაძის ნოვატორულ იდეებზე მთელი დეპო საუბრობს. მისი ინიციატივით აღიმართა დეპოს ეზოში ქვის ჯვარი და

მემორიალური დაფა. გაკეთდა გამწვანება. ზუსტი ხელსაწყოების საამქროში ზეინკლად 27 წელი იმუშავა და როგორც თვითონ ამბობს, საკმაოდ საპასუხისმგებლო სამუშაოც ჰქონდა. „1980-იან წლებში რკინიგზამ წარმადგინა, როგორც სამტრედიის რაიონის დეპუტატი. ხელმძღვანელობისგან მიღებული მაქვს ჯილდოები და პრემიები. 2004 წლიდან დღემდე, ვარ ელმავლის მემანქანის თანაშემწე. შეკრული გუნდი გვაქვს, ყველაფერი ოპერატიულად კეთდება. პროფკავშირი ერთ-ერთი ძლიერი რგოლია რკინიგზაში. გაიცემა დახმარებები, ფინანსდება ექსკურსიები. კარგი იქნება, თუ სამომავლოდ მოხერხდება და საირმეშიც შევძლებთ დასვენებას“, – ამბობს ბატონი რევაზი. ჯონი გაგუა ყველაზე ახალგაზრდა მემანქანეა მათ შორის, ვისაც შევხვედრივარ. რკინიგზელთა ოჯახიდანაა და რკინიგზისადმი სიყვარულიც მემკვიდრეობით ერგო. „2007 წელს სავალი ნაწილების შემკეთებელ საამქროში ზეინკლად დავიწყე მუშაობა. კარგი ოსტატები მყავდა და კარგი გამოცდილებაც მივიღე. მახსოვს, 2008 წლის ომის დროს ყველა თანამშრომელი – დამლაგებელიც კი – 24-საათიან რეჟიმში მორიგეობდა და საჭიროების შემთხვევაში მზად ვიყავით, საკუთარი სიცოცხლის ფასად დაგვეცვა ჩვენი ქალაქი. მოგვიანებით ერთი საფეხურით წინ წავიწიე და ელმავლის მემანქანის თანაშემწე გავხდი, რაც სიხარულთან ერთად, დიდ პასუხისმგებლობასაც მაკისრებდა. 2013 წლის ნოემბერში მივიღე ელმავლის მემანქანის მართვის უფლება და დღეს უკვე მემანქანე ვარ. მეამაყება, რომ დამსახურებული ადამიანების გვერდით ვმუშაობ. მადლობა მინდა გადავუხადო ჩემს ოსტატებს, ინსტრუქტორებს, რომლებმაც თავიანთი გამოცდილება და ცოდნა გამიზიარეს“. ჯონი ახალ ელმავალს მართავს. ამბობს, რომ ჯერჯერობით ტექნიკა ნაცნობია და მასთან მუშაობა სირთულეს არ წარმოადგენს, საჭიროების შემთხვევაში კი, ყველა მემანქანე მზად არის ახალ ტექნოლოგიებს დაეუფლოს. წარმატებები მინდა ვუსურვო სამტრედიის სალოკომოტივო დეპოს თანამშრომლებს და თამამად შემიძლია ვთქვა, რომ ჩვენი უსაფრთხო მგზავრობა ამ ადამიანების დამსახურებაა.

N 9 მატარებელში საკითხავი 49

მატარებელში საკითხავი

ავტორი: დათო ტურაშვილი მწერალი

მატარებელში საკითხავი

რატომ ბათუმი

ბ

ევრი მიზეზის გამო არ მომწონს ბათუმის საკურორტო სტატუსი და, უპირველესად, ალბათ იმიტომ, რომ ბათუმი მიყვარს წელიწადის ნებისმიერ დროს... გარდა ზაფხულისა. კონკრეტულად კი, ბათუმი ყველაზე ცუდია ხალხმრავალ აგვისტოში, როცა

52 მატარებელში საკითხავი N 9

ის მართლა კურორტს ემსგავსება ხოლმე და ბათუმი კი (სინამდვილეში) შეუდარებელი ქალაქია. შეუდარებელი კი ალბათ სწორედ იმას ნიშნავს, რასაც ვერაფერს შეადარებ და მიუხედავად იმისა, რომ სხვა ზღვისპირა ქალაქებიც მინახავს, ბათუმს მაინც ვერაფერს

მატარებელში საკითხავი

ბევრი მიფიქრია ზემოთქმულის მიზეზებზე, და ჩემი სუბიექტური აზრით, მთავარი მიზეზი მაინც ზღვაა, რომელსაც თავისუფლება მოაქვს. ამიტომაც ქართული ლიბერალიზმის დედაქალაქი მაინც ბათუმი მგონია და სულ არ მგონია, რომ „ბათუმი არის წვიმა და არაფერი სხვა“. მიუხედავად იმისა, რომ ეს მართლა კარგი ლექსია და ამ ლექსის ავტორიც კარგი პოეტია, ჩემთვის მაინც პირიქითაა და ბათუმი ჩემთვის ყველაფერია, წვიმის გარდა. შეიძლება ამიტომაც, არაერთხელ, ბათუმში ყოფნისას ისეც კი მომხდარა, რომ წვიმა არც კი შემიმჩნევია და თანაც ისეთი წვიმა, რომელიც სხვაგან, რომელიღაც სხვა ქალაქში, აუცილებლად შემაწუხებდა. მე არ მაწუხებს არც რომელიღაც ცათამბჯენი ბათუმში და არც რომელიღაც ახალი მშენებლობა, რომელსაც ბათუმელები ენერგიულად აპროტესტებენ ხოლმე იმ მოტივით, რომ ძველი ბათუმი ასეთი არ იყო

და მე არ ვიცი, როგორი იყო ძველი ბათუმი – როგორიც დამხვდა, ისეთი შევიყვარე. ბათუმში პირველად რომ მოვხვდი, ზამთარი იყო. როცა ახალგაზრდა ხარ (და ზამთრის სესიაც ჩავლილია, თავის ჩათვლებიანგამოცდებიანად), ზამთარი როგორ შეგაშინებს, მით უმეტეს – ბათუმში. ისე თბილოდა, რომ ერთხელ ზღვაშიც კი ჩავედით, ოღონდ – ტანსაცმლიანად. მახსოვს, რომ იმ დღეს ერთი ყუთი შამპანური გვაჩუქა ერთმა კეთილმა

„

ქართული ლიბერალიზმის დედაქალაქი მაინც ბათუმი მგონია

„

შევადარებ – თუნდაც სიყვარულის გამო. მართლა არსად მიგრძვნია ასეთი სიყვარული რომელიღაც ქალაქისგან და ჩემი მშობლიური თბილისის სლოგანიც კი („ქალაქი, რომელსაც უყვარხარ“) არასოდეს შემხებია, მიუხედავად იმისა, რომ არათუ მშობლიური, სხვა ქალაქებიც კი (საკმარისად) მიყვარს. თუმცა თბილისისა და ყველა იმ სხვა ქალაქების მიმართ მხოლოდ ცალმხრივი სიყვარული მაქვს და ბათუმი, ამ თვალსაზრისითაც, სრულიად გამონაკლისია და საპასუხო სიყვარულს ბათუმში ყოველ ფეხის ნაბიჯზე ვგრძნობ. მეჩვენება, რომ ქუჩებსა და სახლებსაც ისევე ვუყვარვარ, როგორც მე მიყვარს ისინი და ამიტომაც მგონია, რომ მხოლოდ აქ, ბათუმში, მაქვს ორმხრივი სიყვარული. ადამიანებზე არაფერს ვამბობ, რადგან კარგი ადამიანები სხვა ქალაქებშიც ცხოვრობენ და ადამიანებისგან სიყვარული სხვაგანაც მიგრძვნია, მაგრამ არსად არ მიგრძვნია ისეთი თავისუფლება, როგორიც ჩემთვის მხოლოდ ბათუმში არსებობს.

ბათუმელმა კაცმა და ყოვლად უხარისხო არაყსა და ღვინოს მიჩვეული სტუდენტები ისე დავეწაფეთ საბჭოურ, მაგრამ არომატულ შამპანურს, რომ საღამოსკენ შავ ზღვას ღიღინით მივადექით. ისიც მახსოვს, რომ სწორედ მაშინ გადავწყვიტე, ერთი ზამთარი

N 9 მატარებელში საკითხავი 53

მატარებელში საკითხავი

მატარებელში საკითხავი

მაშინ წავიკითხე კიდეც ის წერილი, რომელიც რომაელმა ჯარისკაცმა გონიოდან გაუგზავნა დედას (პირველი საუკუნის ბოლოს ან მეორე საუკუნის დასაწყისში) და ყელგამოწევით სთხოვდა სხვა ადგილას გადაყვანას (საჭირო ნაცნობები ხომ გყავსო), რადგან აქ, აფსაროსში, გამუდმებით წვიმს და ვეღარ ვუძლებო. ალბათ ასეთივე ზამთარი იყო მაშინაც – ოცი საუკუნის წინ და ახლაც გადაუღებლად წვიმდა ბათუმში, მაგრამ მე არ მაწუხებდა წვიმა და მხოლოდ იმის დარდი მქონდა, რომ ჩემი შეყვარებული შორს იყო და ახლოს კი იყო ბათუმი, და მეც ბათუმი შემიყვარდა. როცა აღარ წვიმდა, ბულვარში გავდიოდი ხოლმე და შავ ზღვას ვუყურებდი, რომელიც ზოგჯერ მართლა შავი იყო და ზოგჯერ კი იმის წარმოდგენას ვცდილობდი, თუ როგორი იქნებოდა ეს ბულვარი მაშინ, როცა აქ ქართული ღვინით და სიყვარულით მთვრალი სერგეი ესენინი დადიოდა. ესენინს ორი ქალი შეუყვარდა ბათუმში და როცა ისე თვრებოდა, რომ სიარული უჭირდა, იჯდა ბულვარში და მოსეირნე ბათუმელებს ფეხსაცმელების გაწმენდას სთავაზობდა ხოლმე. მისგან განსხვავებით, ნიკოს კაზანძაკისს მხოლოდ ერთი ბათუმელი ქალი შეუყვარდა, მაგრამ სამუდამოდ და სიცოცხლის ბოლომდე. ჩეხოვს, ჰამსუნს და ბულგაკოვს (და კიდევ ბევრს) წერა უფრო შეუყვარდათ ბათუმში, ვიდრე რომელიღაც ბათუმელი ქალი (და მაქსიმ გორკიმ კი, საერთოდ, მგონი აქ დაიწყო წერა), მაგრამ ჩემთვის ლიტერატურული ბათუმის მთავარი პერსონაჟი მაინც ოთარ ჭილაძეა. მაინც ყველაზე ხშირად, ბათუმში ყოფნისას (მწერლებს შორის), ოთარ ჭილაძე მახსენდება ხოლმე და, მით უმეტეს, იმ ადგილზე გავლისას, სადაც ადრე რკინის თეატრი იყო. იმედია, რომ მომავალშიც იქნება ჩემს ცხოვრებაში კიდევ ერთი ზამთრის ბათუმი, როცა კიდევ ერთ წიგნს დავწერ.

მაინც გამეტარებინა ბათუმში უნივერსიტეტის დამთავრების შემდეგ. რამდენიმე წლის შემდეგ მართლა დავრჩი ბათუმში გაზაფხულის დადგომამდე. შეიძლება მაშინ, იმ ზამთარში შემიყვარდა კიდეც სამუდამოდ ბათუმი, რადგან მხოლოდ მაშინ, იმ გრძელი ზამთრის დღეებში (ზღვაზე გასვლისას), ძველი ბათუმის ხმებიც მოჰქონდათ ხოლმე ტალღებს და ისიც კი მესმოდა, თუ რაზე ლაპარაკობდნენ აქ ძველი რომაელები, ოსმალები თუ ინგლისელები.

54 მატარებელში საკითხავი N 9

მაშინ, ახალგაზრდობაში, ის ზამთარი ეგრეთ წოდებულ არქიტექტორების სახლში გავატარე, რომელიც საოჯახო სასტუმროსავით იყო. მოთხრობებს კი მაშინაც ვწერდი, მაგრამ კარგი რომანის დასაწერად მაინც პატარა ვიყავი და ბევრი რამ მაკლდა. ახლა კი პირიქითაა – ახალგაზრდა უკვე აღარ ვარ, გამოცდილებაც საკმარისად მაქვს, ბევრი იდეაც, და კარგი წიგნის დასაწერად მხოლოდ ზამთრის ბათუმი მაკლია. თუმცა ბათუმი ისედაც ყოველთვის მაკლია...

მატარებელში საკითხავი

ქართველი მწერლები საზღვარგარეთ

უცხოეთში მცხოვრებ ქართველ მწერლებზე ან ხელოვანებზე საუბრისას ყოველთვის ჩნდება შეკითხვა, თუ რომელ კულტურას ეკუთვნის ესა თუ ის შემოქმედი. აქედან გამომდინარე, უნდა განისაზღვროს, რა არის ეროვნული მწერლობის თუ ხელოვნების საფუძველი. ამ შემთხვევაში ვისარგებლოთ ილია ჭავჭავაძისეული სამი კრიტერიუმით – მამული, ენა, სარწმუნოება. არის თუ არა ენა საკმარისი

კრიტერიუმი იმისთვის, რომ შემოქმედი ამა თუ იმ კულტურულ სივრცეს მივაკუთვნოთ? ცხადია, არა, ვინაიდან გერმანულენოვანი მწერალი გივი მარგველაშვილი ქართველი მწერალია, ისევე როგორც, ვფიქრობ, სერგო ფარაჯანოვი სომხური წარმოშობის ქართველ (საბჭოთა) რეჟისორად უნდა მივიჩნიოთ. არის თუ არა ეთნიკური წარმომავლობა იმის საკმარისი საფუძველი, რომ შემოქმედი ამ ქვეყნის წარმომადგენლად ჩავთვალოთ? ცხადია, არა, ვინაიდან, მაგალითად, ქეთი მელუა არის არა ქართველი მომღერალი, არამედ ქართული წარმოშობის ბრიტანელი მომღერალი. სარწმუნოება კი ადამიანის ამა თუ იმ კულტურისთვის მიკუთვნებულობის არავითარი კრიტერიუმი არ არის, არამედ ეს პირადი არჩევანის საკითხია. ზოგადად, გამოარჩევენ ქართველი მწერლების ორ ტალღას – პირველია ის, რომელიც გასული საუკუნის დასაწყისში, პოლიტიკური მოვლენების გამო, ევროპაში ან ამერიკაში აღმოჩნდა. მეორე ტალღა კი 1990იანი წლებიდან დღემდე ქვეყნიდან გასულ მწერლებს გულისხმობს. მწერლების პირველი ტალღის ქვეყნიდან გასვლა, ძირითადად, 1921 წელს საქართველოში ბოლშევიკური რეჟიმის დამყარებას უკავშირდება. ემიგრაციაში აღმოჩნდნენ ის ქართველებიც, რომლებიც გერმანელთა მხარეზე გადავიდნენ ან ტყვედ ჩავარდნენ მეორე მსოფლიო ომის დროს.

ფოტო: ქეთევან კიღურაძე

ავტორი: გაგა ლომიძე ლიტერატორი

ჩ

ვენს გლობალისტურ სამყაროში უკვე ძნელია ცნება „ემიგრანტის“ განსაზღვრა, ვინაიდან დღევანდელი მსოფლიო სულ სხვაგვარ კრიტერიუმებს გვთავაზობს. თანამედროვე ადამიანი, შეიძლება ითქვას, მსოფლიო მოქალაქეა. ჯერ ერთი იმიტომ, რომ მსოფლიო თითოეულ ადამიანთან მოახლოვდა; მეორეც იმიტომ, რომ მსოფლიო თითოეული ჩვენგანის სახლად იქცა. დღეს თითქმის წარმოუდგენელია მწერალი ან არტისტი, რომელსაც მხოლოდ თავის ლოკალურ სივრცეში მოღვაწეობა აკმაყოფილებს. უკვე დიდი ხანია, რაც ევროპელი თუ ამერიკელი მწერლებისთვის საკუთარ ქვეყნებში მოქმედებს სხვადასხვა პროგრამა, რომელიც მათ საშუალებას აძლევს, საკუთარ რომანებზე რამდენიმე თვით სხვა ქვეყანაში იმუშაონ. სამწუხაროდ, საქართველოში ასეთი რამ ჯერ არ არსებობს, მაგრამ სამაგიეროდ, თვითონ ქართველი მწერლები პოულობენ გზებს, რომ საქმიანობა საკუთარი ქვეყნის გარეთ გააგრძელონ.

N 9 მატარებელში საკითხავი 55

მატარებელში საკითხავი

მატარებელში საკითხავი

დღესდღეობით პირველი ტალღის ქართველ ემიგრანტ მწერლებს შორის ყველაზე ცნობილი გრიგოლ რობაქიძეა, რომელმაც შემოქმედებითთან ერთად, მნიშვნელოვანი თეორიული მემკვიდრეობა დატოვა; მწერალი, რომელიც 1932 წელს ბერლინის უნივერსიტეტის პროფესორმა რიჰარდ მეკელაინმა ნობელის პრემიაზე წარადგინა. აქვე აღვნიშნავთ გივი მარგველაშვილს და მის შემოქმედებას. გივი მარგველაშვილი დაიბადა გერმანიაში და გერმანულ ენაზე წერს, ოღონდ მის შემოქმედებაში აშკარაა მენტალური კავშირი საქართველოსთან. ზოგჯერ მისი ფილოსოფიური პროზის თემატიკა ქართულია. მაგალითად, ის რომან „მუცალის“ ავტორია. მუცალი, რომელიც ვაჟას პოემის დასაწყისშივე კვდება და მეორეხარისხოვანი პერსონაჟია, გივი მარგველაშვილთან მთავარ გმირად იქცევა. რომანში, სადაც გივი მარგველაშვილი ავტორის, პერსონაჟის და მკითხველის საკითხს მათ შორის მიმართების თვალსაზრისით განიხილავს, მუცალი ვაჟას პოემის სამუდამო ტყვეა, რაც მის არჩევანზე არ არის დამოკიდებული. სამწუხაროდ, ჯერ კიდევ სათანადოდ არ არის გამოკვლეული და შესწავლილი ემიგრანტი ქართველი მწერლების მოღვაწეობა. ზოგიერთის სახელი ჯერ კიდევ არც არის ცნობილი და ალბათ

56 მატარებელში საკითხავი N 9

ევროპის და ამერიკის არქივებში ელოდება აღმომჩენს. აქედან გამომდინარე, არ არის გამორიცხული, რომ ქართული ლიტერატურის რუკა კიდევ შეიცვალოს, როდესაც ახალი ავტორების შემოქმედება გამოქვეყნდება. ამ პერიოდის ყველა იმ მწერალს, რომელსაც ქართულ კულტურას მივაკუთვნებთ, აერთიანებს ქართული ნარატივის პრინციპების დაცვა და ცხადია, მენტალურადაა დაკავშირებული მასთან. მათთან კულტურული მეხსიერება უფრო უპირატესია, ვიდრე კომუნიკაციური მეხსიერება. თუკი მე-20 საუკუნის დასაწყისის ემიგრანტი ავტორებისთვის მთავარი იყო წარსული და ნოსტალგიური თემატიკა, დღევანდელი გლობალისტური სამყარო ინტერკულტურულ მწერლობას სხვა იდენტობებს და პრობლემებს (უფრო გლობალურს) უსახავს. მე-20 საუკუნის ბოლოდან მწერლობა ინტერკულტურულ სივრცეში გადაინაცვლებს. თუკი მე-20 საუკუნის ემიგრანტები, ძირითადად, ქართულ ენაზე წერდნენ, ახლა უკვე საზღვარგარეთ საცხოვრებლად გადასული ავტორები ხშირად მხოლოდ იმ ქვეყნის ენაზე წერენ, სადაც ცხოვრობენ. მაგალითად, ნინო ხარატიშვილი, რომელიც დღეს გერმანულენოვან ლიტერატურულ სამყაროში ერთერთი ყველაზე წარმატებული ავტორია. 2010 წელს ნინო

მატარებელში საკითხავი

დასავლურ სივრცეში მცხოვრებ ავტორთაგან საგულისხმოა ზაზა ბურჭულაძე, რომლის შემოქმედებაშიც, უბრალოდ, პერსპექტივა შეიცვალა – მწერალი გარედან, ბერლინიდან აკვირდება უკვე თავის ქვეყანას, რომელთანაც მას ისევ მჭიდრო კავშირი აქვს. ამის დასტურია მისი ბოლო რომანი „ტურისტის საუზმე“, სადაც მწერალი უკვე ორ სივრცეშია მოქცეული და ამგვარად აფასებს თავის წარსულს და სივრცეს, სადაც ცხოვრობდა და რომელიც მხოლოდ მეხსიერებაშია. ქართველმა რომელიც

პოეტმა ბელა გერმანიაში

ჩეკურიშვილმა, საქმიანობს,

მოთხრობების კრებული „რაინისპირა ამბები“ გამოსცა. წიგნი დღიურის ფორმითაა დაწერილი, სადაც ემიგრანტის სამყაროს წარმოგვიდგენს. საგულისხმოა პოეტი ირაკლი კაკაბაძე, რომელიც თურქეთში ცხოვრობს. იგი ცნობილია იაკი კაბეს ფსევდონიმით და იაპონური საზომებით – ჰაიკუთი და ტანკათი დაწერილი ლექსებით. მისი პოეტური კრებული თურქეთში ბესტსელერად იქცა. ემიგრაციაში მყოფი თომას მანი წერდა: „როცა სამშობლო უცხოეთად იქცევა, მაშინ უცხოეთი იქცევა სამშობლოდ“. თომას მანის მსგავსი პოლიტიკური მიზეზებით უცხოეთში გადასული ქართველი მწერლები დღესაც არსებობენ, რითაც გასულ საუკუნეში პირველი ტალღის ემიგრანტ ავტორებს ემსგავსებიან. არიან ავტორები, რომლებიც სოციალური მიზეზით მიემგზავრებიან, რაც სიახლედ შეგვიძლია მივიჩნიოთ; სხვები თვალსაწიერის გასაფართოებლად თუ უფრო მასშტაბური წარმატებისთვის აკითხავენ დასავლეთს, რასაც ასევე სიახლე შეგვიძლია ვუწოდოთ.

„

ყველა იმ მწერალს, რომელსაც ქართულ კულტურას მივაკუთვნებთ, აერთიანებს ქართული ნარატივის პრინციპების დაცვა და ცხადია, მენტალურადაა დაკავშირებული მასთან

„

ხარატიშვილმა გამოსცა თავისი პირველი რომანი „ჟუჟა“, რომელიც გერმანიის 2010 წლის ბესტსელერთა სიაში მოხვდა და მის ავტორს გერმანული ლიტერატურის განვითარებაში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისთვის შამისოს პრემია მიენიჭა. მის შემოქმედებაში მოდერნიზებული ნაციონალური იდენტობის მარკერები ვლინდება – ის, რასაც დღეს ინტერკულტურული ლიტერატურა მოითხოვს.

N 8 მატარებელში საკითხავი 57

მატარებელში საკითხავი

საიდუმლო გეგმა და ფუკოს ქანქარა

ავტორი: ლევან ბერძენიშვილი ფილოლოგი

მატარებელში საკითხავი

განათლებისა და გაქანების მქონე ეკოს თარგმნა თითქოს შეუძლებელი საქმეა, მაგრამ ამ ურთულეს ამოცანას უკვე მერამდენედ დიდოსტატურად უმკლავდება სწორედ ეს მთარგმნელი.

„დ

იოგენემ“ გამოსცა ცნობილი იტალიელი მწერლისა და მეცნიერის – უმბერტო ეკოს „ფუკოს ქანქარას“ ქართული თარგმანი. რომანი იტალიურიდან ეკოს მთავარმა ქართველმა მესაიდუმლემ – ხათუნა ცხადაძემ თარგმნა. ჩვენ წინაშეა ქართული მთარგმნელობითი სკოლის ერთერთი ყველაზე დიდი გამარჯვება: უკიდეგანო

58 მატარებელში საკითხავი N 9

ეკომ ეს წიგნი „ვარდის სახელის“ შემდეგ, 1988 წელს გამოსცა. ამ რომანში კვანძის შეკვრა მეოცე საუკუნის სამოცდაათიანი წლების დასაწყისზე მოდის – იმ დროზე, როდესაც იტალიაში ჯერ კიდევ მძვინვარებდა ახალგაზრდების ამბოხება. რევოლუციურ ეპოქაში ცოტა მოულოდნელია, რომ მთხრობელის – მილანის უნივერსიტეტის სტუდენტ კაზობონის „პოლიტიკური არჩევანი“ ფილოლოგიაზე შეჩერდა. მომავალი მეცნიერი უმეგობრდება გამომცემლობა „გარამონის“ სამეცნიერო რედაქტორს – ბელბოს და მის თანამშრომელ დიოტაველის; სხვადასხვა თაობის ადამიანებს აერთიანებთ სააზროვნო გამოცანებისა და შუა საუკუნეებისადმი ინტერესი. კაზობონი შუა საუკუნეების სახელგანთქმულ სამხედრორელიგიურ ორდენზე – „ტაძრის რაინდებზე“, ტამპლიერებზე დისერტაციას წერს; მკითხველის თვალწინ ჩაივლის ამ სარაინდო საძმოს – „ქრისტეს უპოვარ რაინდთა ორდენის“ ისტორია, მისი აღმოცენება აღთქმულ მიწაზე, ჯვაროსნულ ლაშქრობებში მონაწილეობა, სასამართლო პროცესი, რომელიც დასრულდა ორდენის ხელმძღვანელის – დიდი მაგისტრის ჟაკ დე მოლის სიკვდილით დასჯით და ორდენის საბოლოო გაუქმებით.

მატარებელში საკითხავი ამის შემდეგ რომანი გადადის ჰიპოთეზების სფეროში – კაზობონი და მისი მეგობრები ცდილობენ ტაძრის რაინდთა ორდენის შემდგომ ბედს მისდიონ. მათი მცდელობის საწყისი წერტილია გადამდგარი პოლკოვნიკის გამომცემლობაში სტუმრობა. ყოფილ სამხედროს სჯერა, რომ ორდენის რაინდთა დაშიფრულ გეგმას მიაგნო; ეს იყო საიდუმლო შეთქმულების გეგმა, რევანშის ჩანაფიქრი, რომელიც საუკუნეებზე იყო გათვლილი. ერთი დღის შემდეგ პოლკოვნიკი უკვალოდ ქრება. ვარაუდობენ, რომ მოკლეს. თვით ეს მოვლენა, ან უსიამო განცდა, რომელიც მისგან დარჩა, კაზობონს მეგობრებს დააშორებს. განშორება რამდენიმე წელი გრძელდება: კაზობონი უნივერსიტეტს ამთავრებს, დიპლომს იცავს და იტალიური ენის მასწავლებლად ბრაზილიაში მიდის. გამგზავრების უშუალო მიზეზია შერეული სისხლის ლამაზმანის, მარქსის იდეებითა და სამყაროს რაციონალური ახსნის სურვილით გამსჭვალული ბრაზილიელი ქალის სიყვარული. მაგიური ატმოსფერო და უჩვეულო შეხვედრები კაზობონს გამოცვლის: რაციონალიზმი სულ უფრო ნაკლებ დამაჯერებლად ეჩვენება. ისევ ცდილობს, შეისწავლოს ძველი კულტების ისტორია. იტაცებს ჯადოქართა მიწა – ბაია, სწორედ ისე, როგორც ლექცია როზენკრეიცერებზე, რომელთა სიმრავლის შეცნობა ჯერ კიდევ წინ აქვს. საბოლოოდ, კაზობონი სამშობლოში ბრუნდება, მილანში ისევ ხვდება ბელბოს და მისი სახელით იღებს მიწვევას, ითანამშრომლოს გამომცემლობა „გარამონთან“. თავიდან ლაპარაკია ლითონების სამეცნიერო ენციკლოპედიაზე, მაგრამ მალე მისი ინტერესების სფერო არსებითად ფართოვდება და ისევ მოიცავს საიდუმლო სამყაროს. საკუთარ თავს უტყდება, რომ სულ უფრო უჭირს მაგიისა და მეცნიერების სამყაროთა გამიჯვნა: ხალხი, რომლებზეც

ჯერ კიდევ სკოლაში ეუბნებოდნენ, რომ მათ შეიტანეს მათემატიკისა და ფიზიკის სინათლე ცრურწმენების უღრან ტყეში, თურმე სინამდვილეში თავის აღმოჩენებს აკეთებდნენ იმიტომ, რომ „ერთი მხრივ, ლაბორატორიას და, მეორე მხრივ, კაბალას ეყრდნობოდნენ“. ამას დიდად შეუწყო ხელი პროექტმა „ჰერმესმა“, ბატონ გარამონის,

გამომცემლობის ხელმძღვანელის, პირმშომ. მის განხორციელებაში ჩაბმულნი არიან კაზობონიც, ბელბოც და დიოტალევიც. პროექტის არსი ის არის, რომ გამოცხადებულია ოკულტიზმის, მაგიისა და ა.შ. ძეგლების სერია, რათა მოიწვიონ როგორც სერიოზული ავტორები, ისე ფანატიკოსები, შეშლილები, რომლებიც მზად არიან თვითონ გადაიხადონ ფული საკუთარი ქმნილებების გამოსაცემად; ამ გამოცემებს აძლევენ გამომცემლობა „მანუციოს“, რომლის ნათესაობა „გარამონთან“ უმკაცრეს საიდუმლოს წარმოადგენს. პრაქტიკულად, ეს პროექტი ავტორების ჯიბიდან ფულის დაცინცვლას ემსახურებოდა.

N 9 მატარებელში საკითხავი 59

მატარებელში საკითხავი გადასაწერია მსოფლიოს ისტორია და თანდათანობით, აზრი – „ვიპოვეთ გეგმა, რომლითაც მსოფლიო მიდის“, იცვლება აზრით – „მსოფლიო მიდის ჩვენი გეგმის მიხედვით“.

დროს, სნობი არ არის, არ ერიდება აშკარა შარლატანებსა და გიჟებს და დარწმუნებულია, რომ ყველაზე უვარგის ტექსტშიც შეიძლება მოიძებნოს „თუ ჭეშმარიტების არა, უჩვეულო ტყუილის ნაპერწკალი მაინც და ეს უკიდურესობანი ხომ ერთმანეთს ეხებიან“. მისი მიმდევრები დათრგუნულები არიან „ბატონი გრაფის“ ავტორიტეტით.

როგორც ხვდებით, ყველაფერ ამას საინტერესო გაგრძელება მოჰყვება და მოულოდნელი დასასრული აღმოაჩნდება. ქართველი მწერლის სიტყვებით რომ ვთქვათ, ხათუნა ცხადაძის წყალობით, ამ წიგნსაც უამრავი „მოსალოცი“ მკითხველი ეყოლება.

მატარებელში საკითხავი

კაზობონის რეკომენდაციით, პროექტის სამეცნიერო კონსულტანტად ვინმე ბატონ ალიეს მოიწვევენ, რომელიც ან ავანტურისტია ან კეთილშობილი გვარის შთამომავალი, შესაძლოა გრაფი. ყოველ შემთხვევაში, მდიდარი კაცია, აქვს დახვეწილი გემოვნება და უეჭველად დიდი ცოდნა მაგიისა და ოკულტური მეცნიერებების სფეროში; უძველეს მაგიურ რიტუალებზე ისე ყვება, თითქოს თვითონ მონაწილეობდა მათში; ხანდახან ამაზე თავადაც პირდაპირ მიუთითებს. ამავე

მცდარ ჭეშმარიტებათა და შეცდომათა მორევი მეგობრებს ტამპლიერების ორდენის გეგმის ძიებისკენ უბიძგებს. საიდუმლოებით მოცულ დოკუმენტს, რომელიც გამქრალმა პოლკოვნიკმა დატოვა, ისევ და ისევ შეისწავლიან და თითოეულ პუნქტს ეძებნება ისტორიული განმარტება: ამას თითქოს როზენკროიცერები აკეთებდნენ, ამას – პავლიკიანები, იეზუიტები, ბეკონი, აქ ასასინების ხელი იცნობა... თუკი გეგმა მართლა არსებობს, მან ყველაფერი უნდა ახსნას; ამ დევიზით

60 მატარებელში საკითხავი N 9

ზაფხული გადის. დიოტალევი შვებულებიდან მძიმედ დაავადებული ბრუნდება, ბელბო კიდევ უფრო გატაცებულია გეგმით, რომელზე მუშაობაში წარმატებით ცდილობს პირადი ცხოვრების წარუმატებლობების გადაფარვას, ხოლო კაზობონი მამობისთვის ემზადება: მისმა ახალმა მეგობარმა – ლიამ მალე უნდა იმშობიაროს. ამასობაში მათი გარჯა დასასრულს უახლოვდება: უკვე ესმით, რომ გეგმის მონაწილეთა უკანასკნელი შეხვედრა უნდა გაიმართოს სენ-მარტენ-დეშანის სააბატოს ტაძრის პარიზულ მუზეუმში, ხელოვნებათა და ხელოსნობათა საცავში, სადაც იმყოფება ფუკოს ქანქარა, რომელიც მკაცრად განსაზღვრულ მომენტში მიუთითებს რუკაზე წერტილს – სამყაროს მეფის სამფლობელოს შესასვლელს, ომფალოსს, Umbiculus Telluris-ს ანუ სამყაროს „ჭიპს“. თანდათანობით ერთმანეთს არწმუნებენ იმაში, რომ მათთვის ცნობილია დღე და საათი. მხოლოდ რუკის მოძებნაა საჭირო, მაგრამ სწორედ ამ დროს დიოტალევი საავადმყოფოში აღმოჩნდება სრულიად უიმედო დიაგნოზით, კაზობონი ლიასთან და ჩვილ ბავშვთან ერთად მთებში მიემგზავრება; ბელბო, რომელსაც მის პირად ცხოვრებაში ბედნიერ მეტოქედ ქცეული ალიესადმი ეჭვიანობა წარმართავს, გადაწყვეტს, გაუზიაროს მას თავისი ცოდნა...

„ფუკოს ქანქარა“ შეიძლება გავიგოთ, როგორც შეთქმულებათა თეორიის კრიტიკა და მასზე აგებული პოსტმოდერნისტული ლიტერატურის პაროდია. მიუხედავად იმისა, რომ სიუჟეტის ინტრიგა „გეგმის“ კონსპირაციაზეა აგებული, მწერალი კონცენტრირებულია პერსონაჟების პიროვნებებზე და მათ ევოლუციაზე სკეპტიკოსებიდან ზიარებულებამდე. ამ შესანიშნავი, თავბრუდამხვევი, დინამიკური და უზარმაზარი ცოდნის ენერგიით დამუხტული წიგნის მკითხველი ფრთხილად უნდა იყოს, რომ პერსონაჟების ბედი თავადაც არ გაიზიაროს.

მატარებელში საკითხავი

თქვენ გარშემო ხალხია. ისინი თავიანთი საქმით არიან დაკავებულნი: ზოგს სძინავს, ზოგი კომპიუტერის მონიტორს ჩაკირკიტებს – მუშაობს, ან ფილმს უყურებს. ვიღაცა მიირთმევს, ან საუბრობს. ბავშვები „ლეგოთი“ ერთობიან, ან დარბიან. მათი მშობლები თავგანწირვით იყურებიან და ელოდებიან იმ

მწერალი

მ

გზავრობას მოსდევს ნელი პეიზაჟები და ერთფეროვანი ხმაური. ეს ყველაფერი გაიძულებს იფიქრო. ამ დროს საკუთარ თავთან დარჩენა ჯობს და მომზადება იმისათვის, რისთვისაც დრო არასდროს გვრჩება.

ავტორი: ბასა ჯანიკაშვილი

უსაფრთხო მგზავრობა

N 9 მატარებელში საკითხავი 61

მატარებელში საკითხავი

მატარებელში საკითხავი

წამს, როდესაც ბავშვი დაეცემა, რამეს იტკენს, რომ შემდეგ ერთი კარგი საყვედური გამოუცხონ, იმიტომ რომ მანამდე ბავშვებს არ ესმით, რომ მშობლებს უნდა დაუჯერონ. მშობელი მგზავრები წუხან იმ დროზე, როდესაც სხვებივით შეეძლოთ ძილი, ან კომპიუტერში ჩაძრომა. განვაგრძოთ? ერთი სიტყვით, თქვენ გარშემო მგზავრები არიან და ყველაფერს აკეთებენ იმისათვის, რომ საკუთარ თავს გაექცნენ. თქვენ კი ამ სიტყვებს კითხულობთ და დრო გაქვთ განმარტოვდეთ. აბა, დაუკვირდით: მართლაც და, გარშემო პეიზაჟები ზანტად იცვლება, ლიანდაგი ფეხქვეშ მირბის, თქვენ კი ზიხართ და ფიქრისთვის იცლით. აბა, ახლა თქვენი თავი გვერდიდან დაინახეთ, მაგრამ ისე, რომ ამ ჟურნალიდან თავი არ ასწიოთ. თქვენ ამ გვერდებს კითხულობთ, სერიოზული სახით, დაკვირვებული მზერით და გრძნობთ, როგორ გიცქერთ გვერდით მჯდომი. თქვენი სიმშვიდე მისთვის გადამდები ხდება და ისიც ცდილობს საკუთარ თავში ჩავიდეს. გინდათ გითხრათ, როგორ გამოიყურებით გვერდიდან? რას ფიქრობენ თქვენი სხვა მეზობლები? გაინტერესებთ? მათ იციან, რომ თქვენს თავს რაღაც ხდება, თქვენ სხვას არ ჰგავხართ, მათ არ ჰგავხართ. იმიტომ, რომ თქვენ შეგიძლიათ საკუთარ თავთან დარჩენა. ეს კი მხოლოდ მათი ხვედრია, ვისაც ჯერ კიდევ საკუთარი თავი დარჩენია. თორემ, თუ ყურადღება არ მიაქციე და არ დარჩი ხოლმე მასთან (ანუ საკუთარ თავთან), ისე დაიმალება, როგორც სარკეში გაქცეული ლანდი (გრძნობ, რომ სარკის მიღმაა, მაგრამ ვერ მიდიხარ მასთან, იმიტომ რომ სარკის მიღმაა. გინდა შეიხედო, მაგრამ არ ჩანს. გსურს შეხვიდე და გამოიყვანო, მაგრამ ვერ შეხვალ, იმიტომ რომ სარკეა). ასეა თუ ისე, თქვენ დრო გაქვთ დაფიქრდეთ იმაზე, რაზეც ყოველთვის გინდოდათ გეფიქრათ! და იწყებთ ნელ-ნელა, ნაბიჯ-ნაბიჯ, ფაქიზად, ფრთხილად... და მაშინ, როდესაც პირველ კონტურებს დაინახავთ, ზუსტად მაშინ მოვა ისეთი აზრი, რომელიც მგზავრობასაც აუტანელს ხდის და საკუთარ თავსაც – ეს არის პრობლემათა ჯაჭვი! უდიდესი, უმძაფრესი, გადაუწყვეტელი პრობლემების არმია თავს დაგატყდება, დაგესხმება, გაგთელავს და არ დაგტოვებს.

62 მატარებელში საკითხავი N 9

ამიტომ, გამოცდილ მგზავრებს დიდი ხნის წინ მიუტოვებიათ ისეთი საქმიანობა, რომელსაც საკუთარ თავთან დარჩენა ჰქვია. ახლა, კიდევ ერთხელ, კარგად დააკვირდით თქვენ გვერდით მსხდომთ: თქვენს მეზობლებს სახეზე სიბრალული გადაჰფენიათ და უხარიათ, რომ დიდი ხნის წინ დაკარგული მათი თავების მონახვა შეუძლებელია. ამიტომაც, ზოგი ხმაურობს, ზოგი კომპიუტერს უყურებს და ბეჭდავს, ზოგი ჭამს, დარბის, ტირის, ლოცულობს, ლაპარაკობს, იზმორება, ტელეფონით საუბრობს, ოცნებობს, მუსიკას უსმენს, დადის, გეგმებს აწყობს, იცინის, სძინავს... თქვენ კი წარმოიდგინეთ, რომ „თეთრი შურით“ გიყურებდნენ. რაც უნდა იყოს, ჯობს საკუთარ თავთან დარჩენის ნაცვლად, საერთო ფერხულში ჩაერთოთ და მიატოვოთ ის, რისი გაკეთებაც ყოველთვის გინდოდათ: საკუთარ თავთან დარჩენა. იმიტომ, რომ არ არის ეს საქმე უსაფრთხო. მატარებელმა ასე იცის – მგზავრობას ახლავს ნელი პეიზაჟები და ერთფეროვანი ხმაური. ამის გამო შესაძლოა საკუთარ თავთან დარჩენა მოგინდეს და ჩათვალო, რომ ამისათვის საუკეთესო დროა.

მატარებელში საკითხავი

შინაგანი ვიზალიბერალიზაცია

ს

ავტორი: ბაჩო კვირტია მწერალი

მატარებელში საკითხავი

ულ ცოტა ხნის წინ საქართველოსთვის და ქართველებისთვის ძალზე მნიშვნელოვანი და განსაკუთრებული მოვლენა მოხდა – ის, რასაც ამდენი წელია ჩვენი ქვეყანა ელოდა, რისთვისაც სრულიად საქართველო და მისი ხელისუფლება ჯიუტად ამტკიცებდა, რომ ჩვენ ამას ცალსახად ვიმსახურებთ, ეს გვჭირდება უფრო მეტი განვითარებისთვის და სწორედ ჩვენ ვართ ის ერი, რომელსაც ამის საშუალება და უფლება უნდა მიეცესო. და აი, როგორც იქნა აღსრულდა, სამართალი, გამოანათა ნანატრმა მზემ, იქმნა ნათელი, მოგვეცა, რასაც ვითხოვდით, გაგვიღეს კარი, სადაც ვაკაკუნებდით – ევროპარლამენტმა საქართველოს ვიზალიბერალიზაცია მიანიჭა! ახლა, როდესაც თითქმის ყველა ქართველის სანუკვარი ოცნება ახდენილია და როდესაც ჩემოდნებს ვამზადებთ, დიეტაზე გადავდივართ, რომ იდეალური გარეგნობით გავემგზავროთ შენგენის ქვეყნებისკენ, როცა გეგმებს ვაწყობთ რას ვნახავთ პირველად – კოლიზეუმს თუ საგრადა ფამილიას, როცა ერთი სული გვაქვს, როდის მოვშორდებით ამ უღიმღამო, მოსაწყენ თბილისს თუ, სულ ერთია, საქართველოს სხვა ქალაქს ან სოფელს, არ იქნებოდა ურიგო, ვიდრე აეროპორტში გასამგზავრებლად ტაქსი გამოგვიძახებია, კიდევ ერთხელ შევხედოთ საკუთარ თავს და საკუთარ ქვეყანას... საკუთარი თავით რომ დავიწყოთ, უკეთესი ხომ არ იქნებოდა, ევროპაში გზახსნილი ქართველები

64 მატარებელში საკითხავი N 9

უფრო კულტურულები, უფრო განათლებულები და გაცილებით თავაზიანები გავხდეთ? ვიზალიბერალიზაცია რომ გაგვიხარდება და ამით სარგებლობას დავიწყებთ, იქნებ ამ დროისთვის უკვე ჩამოყალიბებული გვქონდეს შუქნიშნის მხოლოდ მწვანე შუქზე გადასვლა, ხოლო წითელ შუქზე შეჩერება... ვიზალიბერალიზაციით სარგებლობას რომ დავიწყებთ, იქნებ უკვე გადაჩვეული ვიყოთ ფეხით მოსიარულეთა ტროტუარზე ჩვენი საამაყო ულაყი–მანქანების და ჩვენი ვაჟკაცობის გამომხატველი ავტომობილების შემოგდებას, რითაც ფეხებზე დაკიდებულ ფეხით მოსიარულეებს მანქანების სავალ ნაწილზე გადასვლას ვაიძულებთ... ვიზალიბერალიზაციის საამურ გემოს ყველა ჩვენგანი რომ ვიგრძნობთ, ქართულ ტელე და რადიოსივრცეში უკვე იქნებ უფრო ხარისხიანი, გემოვნებით გაკეთებული და ადამიანთა მენტალობის, აზროვნების გამაკეთილშობილებელი, და არა დეგენერაციის გამომწვევი, დამღუპავი გადაცემები გადიოდეს... როცა ვიზალიბერალიზაცია მზესავით ამობრწყინდება ქართული ცის კამარაზე, იქნებ საქართველოს ხელისუფლებას უფრო ხშირად ახსენდებოდეს დაძაბუნებული საქართველოს მოსახლეობა, ქართული ინტელიგენცია, ჩვეულებრივი, რიგითი მოქალაქეები სოფლად და ქალაქში, დაცლილ მთაში და გაღარიბებულ ბარში, მიტოვებულ, გამოცარიელებულ რაიონებში და კიდევ – თბილისში, ლუკმაპურის საშოვნელად, სატაქსაოდ ჩამოსული სასოწარკვეთილი ქართველი მამაკაცები, ან

მატარებელში საკითხავი საბერძნეთში, თურქეთში, იტალიაში, ესპანეთში, პორტუგალიაში და იმის იქით გადახვეწილი ქართველი ქალები და გოგონები, ზოგი რომ ზეთისხილს კრეფს თაკარა მზის ქვეშ და ზოგიც ვიღაც ჯიბესქელი ბიზნესმენის დიდედას უვლის... ვიზალიბერალიზაციას რომ მივეძალებით, იქნებ ცოტა ხნით მაინც გაგვახსენდეს, რომ ეს უღიმღამო და მოსაწყენი თბილისი ისევ ჩვენ გავხადეთ უღიმღამო და მოსაწყენი – ჩვენმა უკუღმართობამ, დაუნდობლობამ, გაუნათლებლობამ, მოუთმენლობამ, უმეცრებამ და გორსალობამ გახადა ეს ჩვენი ქალაქი ასეთი უსახო და უსახური, ასეთი უგემოვნო და უაზრო. საიდანაც ახლა თითქმის ყველას გაქცევა და უკანმოუხედავად გადაკარგვა გვინდა – მით უმეტეს, ახლა, როცა ვიზალიბერალიზაცია ჩვენს ხელთაა! რაც უნდა პათეტიკაში და მეტიჩრობაში ჩამომართვათ, მაინც ვიტყვი და ყოველთვის გავიმეორებ, განსაკუთრებით მაშინ, როცა ეს ჩვენი ნანინანატრი ვიზალიბერალიზაცია რეალურად მოქმედია: სანამ ჩემოდნებს ზურგზე მოიგდებთ და თვითმფრინავის ბილეთებს შეიძენთ, სანამ მილანსა და მადრიდში, ბერლინსა და ბარსელონაში სასტუმროებს დაჯავშნით, სანამ ჰითროუს ან პარიზის შარლ დე გოლის აეროპორტებში დაჩექინდებით, დაცარიელებული, გაღატაკებული ჭიათურა და ტყიბული მოინახულეთ, მთათუშეთში ადით და პირიქითა ან პირაქეთა ხევსურეთს ესტუმრეთ, და ნახეთ, თვალი მოავლეთ დაცარიელებულ სოფლებს, მიგდებულ სალოცავებს და საყდრებს, გაუკაცრიელებულ, ჩამოქცეულ სახლებს და წლობით მივიწყებულ სასაფლაოებს... მერე ცოტა ქვემოთ ჩამოინაცვლეთ და სამაჩაბლოს სოფლებს თვალი შეავლეთ. რუსი სალდათის ბინძური ხელით გაბმული მავთულხლართები მოიხილეთ, საკუთარ ეზო-კარს და საკუთარი

შვილის თუ დედ-მამის საფლავებს მოწყვეტილი ხალხი ნახეთ... ეს ყველაფერი მანამდე – სანამ დაჩექინდებით... ვიზალიბერალიზაცია ძალიან მიხარია და მივესალმები. მიმაჩნია, რომ ამ სიკეთეს ჩვენი ქვეყანა ცალსახად იმსახურებს და მის მოქალაქეებს აქვთ სრული უფლება და

უნდა შეეძლოთ ევროპის ქვეყნებში უვიზო მიმოსვლა – უპირველესად იმიტომ, რომ საქართველო უძველესი ევროპული კულტურის ქვეყანაა – საკუთარი ხუროთმოძღვრებითა და ლიტერატურით, ეთნოგრაფიითა და ტრადიციებით, მუსიკითა და ფერწერით, თეატრითა და კინემატოგრაფით, ფოლკლორითა და ხალხით... მაგრამ ახლა, როცა უკვე ვიზალიბერალიზაციის სტატუსის მქონე ერი ვართ, ჩვენი ამოცანა ალბათ იცით, რა არის: შინაგანი ვიზალიბერალიზაცია!

N 9 მატარებელში საკითხავი 65

მატარებელში საკითხავი

არის თუ არა ელექტრომობილი მართლაც „ანგელოზი“?

ავტორი: შალვა ბუაჩიძე ჟურნალ „AUTO BILD საქართველოს“ მთავარი რედაქტორი

მატარებელში საკითხავი

მომავალი ელექტრომობილებისაა – ზუსტად არ ვიცი, როდის და სად გაიჟღერა ამ ფრაზამ პირველად. ფაქტი კი ის არის, რომ დღეს უკვე ყველა ამას ამბობს. თუმცა, ამავდროულად, ელექტრომობილი უკვე ნამდვილად აღარ არის „მომავლის სიმღერა“. ასეთი ავტომობილები უკვე არსებობს, და თანაც – ძალიან ბევრი. სანამ ელექტრომობილის პლუსებზე და მინუსებზე (დიახ, მინუსებიც აქვს!) ვისაუბრებდეთ, ჯერ ერთი აუცილებელი განმარტება: როცა ელექტრომობილზე ვლაპარაკობთ, არავითარ შემთხვევაში არ ვგულისხმობთ ჰიბრიდს. ჰიბრიდს და ელექტრომობილს ბევრი ვერ ასხვავებს, განსხვავება კი ძალიან დიდია: ჰიბრიდული ავტომობილი ორი ან მეტი სხვადასხვა ტიპის ძალოვანი დანადგარით აღჭურვილი ავტომანქანაა, ყველაზე ხშირად კი შიგაწვის ძრავით და ელექტროძრავითაა წარმოდგენილი. სუფთა ელექტრომობილს კი მხოლოდ ელექტროძრავა (ერთი ან მეტი) ამოძრავებს. სწორედ ამიტომ, ელექტრომობილი ექსპლუატაციის დროს საერთოდ არ აბინძურებს გარემოს – მისი გამონაბოლქვი ნულის ტოლია და სწორედ ეს არის ელექტრომობილის მთავარი და უდიდესი პლუსი. დღეს ელექტრომობილებზე ყველა ისე ლაპარაკობს, თითქოს ასეთი ავტომობილები „ანგელოზები“ არიან, რომლებიც კაცობრიობას მხსნელებად მოევლინენ. რამდენად შეესაბამება ეს სიმართლეს? არის თუ არა ელექტრომობილი მართლაც „ანგელოზი“? უნდა გადავიდეს თუ

66 მატარებელში საკითხავი N 9

არა მთელი მსოფლიო ელექტრომობილებზე მხოლოდ იმიტომ, რომ ასეთი ავტომობილები ექსპლუატაციის დროს CO2-ს საერთოდ არ გამოყოფენ? პლუსებით დავიწყოთ. რატომაა კარგი ელექტრომობილი? ელექტრომობილი კომფორტული და უხმაუროა. ამავდროულად, მაღალი მაბრუნი მომენტი აქვს. განსაკუთრებით მაბრუნი მომენტია აღნიშვნის ღირსი, რადგან 0 კმ/სთ-ზეც კი მაქსიმალური მაბრუნი მომენტი აქვს. ამრიგად, ელექტრომობილში მთელი სიმძლავრე მყისიერად ხელმისაწვდომია. ადგილზე დგომისას ელექტრომობილი ენერგიას არ ხარჯავს და არც ვიბრაციები ახასიათებს. მისი უმთავრესი პლუსი, გამონაბოლქვის არქონის გარდა, რა თქმა უნდა, ეკონომიურობაა – 100 კილომეტრს დაახლოებით 3 ლარის ელექტროენერგიით გადიხარ. ელექტრომობილი თითქმის არ საჭიროებს გეგმურ სერვისს, რადგან მას დაახლოებით 90-ით ნაკლები დეტალი აქვს, ვიდრე შიგაწვისძრავიან ავტომობილს. მაგალითად, ელექტრომობილს არ აქვს გამონაბოლქვის სისტემა, სტარტერი, არც აალების სანთლები, გაგრილების სითხე... არ საჭიროებს ძრავის ზეთის და ზეთის ფილტრის გამოცვლას. ელექტრომობილის მფლობელი არ არის დამოკიდებული საწვავის ფასებზე. თუ

მატარებელში საკითხავი

„

ელექტრომობილს დამუხტვის შემდეგ 200 კილომეტრის გავლა მაინც შეუძლია, ეს მძღოლების უმრავლესობისთვის საკმარისია, რადგან საშუალო სტატისტიკური მძღოლი დღეში დაახლოებით 45 კილომეტრს გადის. ელექტრომობილი რეკომენდებულია მოკლე მანძილზე გადაადგილებისთვის და მის ყველა უპირატესობას ქალაქში გამოიყენებთ. თამამად შეიძლება ითქვას, რომ ელექტრომობილი მოდურია – ვისაც ასეთი მანქანა ჰყავს, შეუძლია იამაყოს იმით, რომ მგზავრობის დროს გარემოს არ აბინძურებს. რაც შეეხება მინუსებს... მართალია, დღეს თითქმის ყველა ელექტრომობილების მხოლოდ დადებით ასპექტებზე საუბრობს, მაგრამ ეს იმას არ ნიშნავს, რომ ელექტრულძრავიან მანქანას მინუსები არ აქვს. არსებობს უამრავი კვლევა და მოსაზრება ამ თემასთან დაკავშირებით და ელექტრომობილებს ბევრი ექსპერტიც აკრიტიკებს.

„

ელექტრომობილის სუსტი ადგილი მისი ბატარეაა. შედარებისთვის, ბენზინის ან დიზელისძრავიანი მანქანის საწვავის ავზი იმდენხანს გაძლებს, სანამ ავტომობილი არ დაიჟანგება და განადგურდება, ბატარეა კი ამდენხანს ვერ ძლებს. ელემენტის რესურსი მისი დამუხტვა-განმუხტვის ციკლებზეა დამოკიდებული. რაც უფრო ბევრს ივლის ელექტრომობილი და რაც უფრო ხშირია ასეთი ციკლები, მით უფრო მალე ამოწურავს თავის რესურსს. და, რაც ყველაზე მთავარია, როცა ბატარეა ჯდება, ან დამჯდარია, მის დამუხტვას დიდი დრო სჭირდება (1 საათიდან 8 საათამდე). ბენზინის ან დიზელის ავზს კი სულ რაღაც 3 წუთში შეავსებთ. თუმცა ზოგიერთ ელექტრომობილს (მაგალითად, BMW i3) დამატებით პატარა შიგაწვის ძრავა და შესაბამისი ავზიც აქვს, რომელიც მცირე შვებას მოგცემთ, მაგრამ ეს, როგორც წესი, ძალიან ძვირადღირებულ ელექტრომობილებშია.

ელექტრომობილი ექსპლუატაციის დროს საერთოდ არ აბინძურებს გარემოს – მისი გამონაბოლქვი ნულის ტოლია და სწორედ ეს არის ელექტრომობილის მთავარი და უდიდესი პლუსი

ყველაზე მტკივნეულ საკითხსაც მივადექით: სამწუხაროდ, ელექტრომობილები ჯერ კიდევ ძალიან ძვირი ღირს. საშუალო სტატისტიკური ელექტრომობილი იმავე კლასის შიგაწვისძრავიან ავტომობილზე თითქმის ორჯერ მეტად ფასობს. ამიტომაცაა, რომ ელექტრომობილები ჯერ კიდევ არ არის მასობრივი. სახლის პირობებში დამუხტვის დრო 8 საათამდეა. რა თქმა უნდა, არსებობს სწრაფი დამუხტვის სისტემებიც, მაგრამ საბოლოო ჯამში, 45 წუთზე ნაკლებ დროში ვერცერთ ელექტრომობილს ვერ დამუხტავთ. და, რაც მთავარია, ჯერაც არ ვიცით, რამდენხანს ძლებს ელექტრომობილის ელემენტები. კიდევ ერთი და უმთავრესი მინუსი კი ის არის, რომ დამუხტვის N 9 მატარებელში საკითხავი 67

მატარებელში საკითხავი

მატარებელში საკითხავი ელექტრომობილის სიცოცხლის მთლიანი ციკლის განმავლობაში – მაგალითად, ელექტრული დენის გამომუშავების დროს, რაც ნახევრად წიაღისეული საწვავით ხდება. გარდა ამისა, ავტომობილისა და ელემენტების წარმოების დროსაც გამოიყოფა CO2. თუკი ამ ორ ფაქტორსაც მივათვლით, დავინახავთ, რომ ელექტრომობილი არც ისეთი „ანგელოზია“, როგორც ბევრს მიაჩნია, და საბოლოო ჯამში, ელექტრომობილი საშუალოდ ერთ კილომეტრზე დაახლოებით ისევე აბინძურებს გარემოს, როგორც ბენზინის ან დიზელის ძრავის მქონე ავტომობილი“.

შემდეგ იაფი ელექტრომობილი 80 კილომეტრზე მეტს ვერ გადის, ხოლო თვით ძვირადღირებული Tesla-ს მოდელების რესურსიც მხოლოდ დაახლოებით 400 კილომეტრია. გამოდის, რომ შედარებით ხელმისაწვდომი ელექტრომობილით თბილისიდან ბათუმში კი არა, სავარაუდოდ, ქუთაისშიც ვერ ჩახვალთ – გაჩერებისა და ხანგრძლივი (დასამუხტი) პაუზის გარეშე. მნიშვნელოვანია აკუმულატორების გაგრილების სისტემის ფილტრი, რომლის დაბინძურება სავალალო შედეგებს იწვევს, რადგან აკუმულატორების დროული გაგრილება ელექტრომობილისთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია. ჰაიდელბერგის გარემოსა და პროგნოზების ინსტიტუტის ხელმძღვანელი დიტერ ტოიფელი ელექტრომობილებზე თავის კვლევას ასე აჯამებს: „ზედაპირული დაკვირვებით, ელექტრომობილი, რა თქმა უნდა, სუფთაა, რადგან არ აქვს მაყუჩი და არ გამოყოფს CO2-ს. მაგრამ აუცილებლად უნდა დავთვალოთ, რამდენი CO2 გამოიყოფა 68 მატარებელში საკითხავი N 9

როგორც იცით, ელექტრომობილში ლითიუმიონური აკუმულატორებია გამოყენებული. ლითიუმის მოსაპოვებლად უდიდესი რაოდენობის წიაღისეულისა და გრუნტის გადამუშავებაა საჭირო – თანაც, სპეციალური მჟავებით, რაც ნამდვილად არ არის ეკოლოგიური პროცესი... არ უნდა დაგვავიწყდეს ისიც, რომ ელემენტებისთვის სპეციალური უტილიზაციაა საჭირო – ექსპლუატაციის შემდეგ მათი უბრალოდ გადაყრა არავითარ შემთხვევაში არ შეიძლება. სამწუხაროდ, ამ თემაზე დღეს არავინ საუბრობს... დღესდღეობით ყველაზე მოდური და სრულყოფილი ელექტრომობილები Tesla-ს მარკის მოდელებია. მათ შორის ყველაზე ახალი Tesla Model X-ია, რომელიც ქროსოვერების კლასში გადის და ერთი დამუხტვით მაქსიმუმ 470 კილომეტრის გავლა შეუძლია. მაგრამ Tesla Model X-ის ფასი 80 000 დოლარიდან იწყება. იაფფასიან ელექტრომობილებს შორის კი, მაგალითად, ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული Nissan Leaf გახლავთ. მისი ფასი დაახლოებით 20 000 ევროდან იწყება და ერთი დამუხტვით მაქსიმუმ 250 კილომეტრის გავლა შეუძლია – ოღონდ, ეს ქარხნული დაპირებით და იდეალურ შემთხვევაში, რეალურად კი, მისი რესურსი ყოველდღიურ მოხმარებაში 100-იდან 150 კილომეტრამდეა.

SHOP WITH US! BEFORE AND AFTER TRAVELLING

Sopingi gamgzavrebamde da gamgzavrebis Semdeg...

Add: Vagzali Square 2; Tel: 230 74 47; Mob: 551 444 400; www.facebook.com/TbilisiCental; www.tbilisicentral.ge

მატარებელში საკითხავი

ავტორი: თაკო გვაზავა ჟურნალისტი

მატარებელში საკითხავი

გიგლა აგულაშვილის სამუშაო და ოჯახური გარემო

წ

არმოგიდგენთ ადამიანს, რომლის უპირველესი სამსახურებრივი მოვალეობა და საზრუნავი ჩვენი ქვეყნის ეკოლოგიური გარემოს დაცვაა. საქართველოს გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის მინისტრი – ბატონი გიგლა აგულაშვილი სიამოვნებით გვესაუბრა სამინისტროს მთავარ პრიორიტეტებზე, პროექტებზე, აგრეთვე, ოჯახსა და საკუთარ გატაცებაზე, რომელსაც სიამოვნებით უთმობს თავის საკმაოდ მწირ და, შესაბამისად, ძვირფას თავისუფალ დროს. ბატონო გიგლა, გააცანით ჩვენს მკითხველებს საქართველოს გარემოსა და ბუნებრივი

70 მატარებელში საკითხავი N 9

რესურსების დაცვის სამინისტროს ის მიმდინარე პროექტები, აქციები, რომლებიც მიმართულია ქვეყნის ეკოლოგიური მდგომარეობის გასაუმჯობესებლად. გარეშე პირისთვის ალბათ წარმოუდგენელია შეაფასოს სამინისტროს საქმიანობის სრული სპექტრი და მრავალფეროვნება. ჰაერი – ეს თემა განსაკუთრებით აწუხებს დღეს საზოგადოებას, რომლის მხარდაჭერა ძალიან მნიშვნელოვანია ჩვენთვის და ვცდილობთ ყოველთვის მაქსიმალურად მივაწოდოთ ინფორმაცია ამ მიმართულებით განხორციელებული პროექტების შესახებ. ჰაერის დაბინძურების შესაჩერებლად საკმაოდ დიდ პროექტებზე

მატარებელში საკითხავი ვიმუშავეთ, გავაფართოეთ დაკვირვების, მონიტორინგის არეალი, შევქმენით ავტომატური სადგურების ერთგვარი სტრუქტურა. დავიწყეთ ინდიკატორული გაზომვები ქვეყნის ძალიან ბევრ ქალაქში და შევქმენით მოძრავი ლაბორატორია, რომლის საშუალებით ვახორციელებთ ხოლმე შემოწმებას. ამჟამად შემუშავებულია უწყებათაშორისი 50-პუნქტიანი გეგმა, რომელიც მიზნად ისახავს ქვეყნის ეკოლოგიური მდგომარეობის გაუმჯობესებაზე ზრუნვას. რას გვეტყვით გამწვანების თემაზე, რაც არანაკლებ მნიშვნელოვანი პრიორიტეტია ჩვენი ქვეყნისთვის? უდიდესი მნიშვნელობის საკითხია ტყესა და, ზოგადად, გამწვანებაზე, მათ შორის – დაცულ ტერიტორიებზე ზრუნვა, რაც ჩვენ მიერ უმთავრესად სწორი სოციალური აქცენტების გატარებით ხორციელდება. ქართველებს მართლაც უნიკალური ტყეები გვაქვს, რომლის ხელშეუხებლობას დაცვა სჭირდება. ჩვენს ქვეყანაში არის ხელოვნურად განახლებული ტყეებიც. მათ შორის, თუ დააკვირდებით, თბილისში, მთაწმინდის ირგვლივ ტერიტორიაზე ხელოვნურად გაშენებული ნარგავებია. გვაქვს უნიკალური დაცული ტერიტორიები, რომლებსაც ჩვენი სამინისტროს დაქვემდებარებაში არსებული ცალკე სააგენტო მართავს. კიდევ ერთი მიმართულება, რომელზეც ვმუშაობთ, ეროვნული საშენი მეურნეობაა – სანერგე, სადაც ამჟამად 104 სახეობის 500 000 ნერგი გამოგვყავს წელიწადში. ნერგები, ძირითადად, რეკრეაციულ ადგილებსა და ტყის ფონდში მიემართება. ბატონო გიგლა, რამდენადაც ჩვენთვის ცნობილია, თქვენი ინიციატივით, კონკრეტულად გარემოს დაცვის მიმართულებით ახალი პროფესიები იქმნება. დიახ, ნამდვილად ასეა. გარემოს დაცვითი მმართველი – სწორედ ასეთი პროფესია შეიქმნა „ჯიპასთან“ ერთად, GIZ-ის ფინანსური დახმარებით. მინდა გითხრათ, რომ ეს გახლავთ პროფესია, რომელზეც უკვე საკმაოდ დიდი მოთხოვნაა. ცოტა ხნის წინ ჩატარდა ღონისძიება _ „დედამიწის საათი“, რომელშიც გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის სამინისტროს გარდა, სხვა ორგანიზაციებიც იყვნენ ჩართულნი. როგორ ფიქრობთ, რამდენად მნიშვნელოვანია მსგავსი ღონისძიებების ჩატარება? რა თქმა უნდა, ძალიან მნიშვნელოვანია, რადგან ამ გზით

იზრდება ხალხისთვის ინფორმაციის მიწოდება. სწორედ ასეთ დროს აღმოაჩენს ხალხი ბევრ რამეს, რაც მანამდე არ იცოდა. მაგალითისთვის, რამდენი CO2 შეიძლება დავზოგოთ, თუ ნათურას ჩავაქრობთ. ასეთი ღონისძიებების შესახებ ინფორმაცია ხალხს კონცენტრირებულად მიეწოდება, რაც ადამიანებს ეხმარება სამომავლოდ სწორი გადაწყვეტილებების მიღებაში. გარდა „დედამიწის საათისა“, არანაკლებ მნიშვნელოვანი ღონისძიებაა „დედამიწის დღე“ 22 აპრილს. ამ დღისადმი მიძღვნილ ღონისძიებაში, როგორც წესი, ძალიან ბევრი უწყებაა ხოლმე ჩართული. მიხარია, რომ თანდათანობით ხალხში იღვიძებს შეგნება – თუ გვინდა განვითარებული, ევროსტანდარტების მქონე ქვეყანა, აუცილებლად უნდა მოვუაროთ მას. ბატონო გიგლა, გააცანით მკითხველებს თქვენი ოჯახი. მყავს მეუღლე და სამი ვაჟი. მეუღლე პროფესიით აღმოსავლეთმცოდნეა და ამჟამად საბავშვო ბაღში დირექტორის მოადგილედ მუშაობს. ჩემი უფროსი ვაჟი – გეგა 23 წლისაა და დამოუკიდებლად ცხოვრობს, პროფესიით მათემატიკოსი და კომპიუტერული მეცნიერების სპეციალისტია. მუშაობს „საქართველოს ბანკში“. შუათანა – ლუკა 19 წლისაა და საზღვარგარეთ სწავლობს, მაკროეკონომიკით და საერთაშორისო ურთიერთობებითაა გატაცებული. მესამე შვილი – მათე 14 წლისაა და სკოლაში სწავლობს. ვნახოთ, რა მიმართულებას აირჩევს სამომავლოდ. ზოგადად, ვცდილობ შვილების ცხოვრებაში ნაკლებად ჩავერიო და სტრატეგიული ტიპის გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში არ მივიღო მონაწილეობა, ან მხოლოდ საკონსულტაციო რეჟიმით ჩავერთო. დაბოლოს, როგორ ატარებს ბატონი მინისტრი თავისუფალ დროს? ძალიან მიყვარს ჩემს პატარა ნაკვეთში სასოფლოსამეურნეო ექსპერიმენტების ჩატარება. ვკრეჭ მცენარეებს, ეზოში ვფუსფუსებ... ეს უდიდეს სიამოვნებას მანიჭებს. დიდი სურვილი მაქვს, მქონდეს ნაკვეთი, სადაც დომინანტი იქნება ეზო – მწვანე, მრავალფეროვანი, ლამაზი ეზო. მიწაში და მცენარეებთან ფუსფუსი დიდ ბედნიერებას მგვრის.

წყარო: ჟურნალი OK! N 9 მატარებელში საკითხავი 71

მატარებელში საკითხავი

კავკასიური ფიჭვი

ს

აქართველოში თითქმის ყველგანაა გავრცელებული, უმთავრესად – მთის ზედა სარტყელში; სინათლის მოყვარულია და ჩრდილის ამტანი.

მატარებელში საკითხავი

ზაფხულში მორწყეთ დღეში ორჯერ – დილით და საღამოს. გაზაფხულზე, ვეგეტაციის პერიოდში, სასუქი შეიტანეთ;

ეროვნული საშენი მეურნეობის ნერგები

თრიმლი

ბ

უჩქი ან პატარა ფოთოლმცვივანი ხეა. გვხვდება თითქმის მთელ საქართველოში; იზრდება მშრალ, ქვიან და კლდოვან ფერდობებზე.

სინათლის მოყვარული და გვალვაგამძლეა, დეკორატიულია, განსაკუთრებით ლამაზია შემოდგომაზე, როდესაც ფოთლები მთლიანად უწითლდება. იყენებენ ფერდობების გასამწვანებლად და გასამაგრებლად. ნიადაგისადმი ნაკლებად მომთხოვნია. ზაფხულში დღეში ორჯერ – დილით და საღამოს მორწყეთ. გაზაფხულზე, შეიტანეთ.

ვეგეტაციის

პერიოდში,

ნიადაგში

სასუქი

სასურველია სარეველა ბალახების მოცილება და მიწის გაფხვიერება.

72 მატარებელში საკითხავი N 9

OK! Coffee News ყავაზე მისაყოლებელი ამბები

+995 322 29 59 19 Info@okmagazine.ge www.facebook.com/okmagazinege/ http://www.okmagazine.ge/

გადმოწერე OK! Magazine Georgia-ს მობილური აპლიკაცია OK! MAGAZINE GEORGIA

მატარებელში საკითხავი

მატარებელში საკითხავი

აღმოაჩინეთ სულ სხვანაირი აჭარა

გ

ვიხარია, რომ საქართველოში მოგზაურობთ. გახადეთ თქვენი მოგზაურობა კიდევ უფრო მრავალფეროვანი და შთაბეჭდილებებით აღსავსე. ეწვიეთ საქართველოს დაცულ ტერიტორიებს!

ინფორმაციას მოგაწვდით. თუ ღამით დარჩენას გადაწყვეტთ, კოტეჯის ქირაობა შეგიძლიათ. ბუნებასთან უფრო ახლოს ყოფნის მსურველებისთვის ადგილზე ქირავდება კარვები და საძილე ტომრები.

აჭარის ულამაზეს საზღვაო კურორტებზე დასვენებასთან ერთად, შეგიძლიათ სულ სხვანაირი აჭარა გაიცნოთ. იცოდით, რომ ბათუმიდან 30 კილომეტრში მტირალას ეროვნული პარკია?

ვიზიტორთა ცენტრიდან იწყება მტირალას გასაოცარი ბუნება – ცივი მდინარეებით, ულამაზესი ჩანჩქერებით და უნიკალური ფლორითა და ფაუნით. მცირე ექსტრემალური თავგადასავლების მოყვარულთათვის მტირალას ეროვნულ პარკში ვიზიტი შესანიშნავი გადაწყვეტილებაა, რადგან ეს ჯერჯერობით ერთადერთი დაცული ტერიტორიაა საქართველოში, სადაც ზიპლაინია მოწყობილი და უზარმაზარ ხეებზე გაბმულ თოკზე სრიალია შესაძლებელი.

გზა სიმწვანეში ჩაფლულ ხეობაში მიდის. დაახლოებით საათნახევარში ვიზიტორთა ცენტრში მისვლას შეძლებთ. ცენტრი კეთილმოწყობილია, ვიზიტორთა სპეციალისტი ყველა საჭირო

74 მატარებელში საკითხავი N 9

მატარებელში საკითხავი ქობულეთის ცენტრიდან 3 კმ-ში ქობულეთის დაცული ტერიტორიები მდებარეობს. ზღვიდან აღმოჩნდებით მსოფლიოში ჭაობებით განთქმულ, უნიკალურ ტერიტორიაზე. ტურისტულ ბილიკზე ადვილად გადასაადგილებლად შეგიძლიათ ჭაობის თხილამურები იქირაოთ და განსხვავებული შეგრძნებები გამოსცადოთ. ქობულეთის დაცული ტერიტორიები განსაკუთრებული პოპულარობით სარგებლობს ფრინველებზე დაკვირვების – ე. წ. birdwatching-ის მოყვარულთა შორის. სეზონზე აქ 200-მდე სხვადასხვა სახეობის ფრინველზე დაკვირვებაა შესაძლებელი.

6 კეთილმოწყობილი დარბაზია, ესენია: არგონავტების, კოლხეთის, მედეას, სიყვარულის, პრომეთეს და საქართველოს,

ქობულეთიდან 40 კილომეტრში მითებით მდიდარი პალიასტომის ტბაა, სადაც პონტონით, კატერით და კაიაკით გასეირნებაა შესაძლებელი. პალიასტომზე მრავალფეროვანი ხედებით დატკბებით, მდინარე ფიჩორზე სეირნობისას კი თავი ნამდვილ ამაზონის ჯუნგლებში გეგონებათ... მარტვილისა და ოკაცეს კანიონები ის ადგილებია, რომელთა უნახავად დასავლეთ საქართველო არ უნდა დატოვოთ. კანიონები ქუთაისიდან 50 კილომეტრის დაშორებით მდებარეობს. მარტვილის კანიონზე დადიანების ისტორიულ ბილიკს გაივლით. ბილიკზე განლაგებულია 2 ხიდი, 3 გადასახედი პლატფორმა და კირქვის დიდი ლოდებისგან აშენებული 30-საფეხურიანი ისტორიული კიბე. კანიონში ნავით გასეირნება დაუვიწყარ შთაბეჭდილებას შეგიქმნით. ოკაცეს კანიონი კი საქართველოში ერთადერთ ექსტრემალურ კიდულ ბილიკს და უნიკალურ პანორამულ გადასახედს გთავაზობთ. კიდული ბილიკი მიწიდან 80-140 მეტრის სიმაღლეზეა. ოკაცეს კანიონზე სტუმრობისას აუცილებლად ნახეთ კინჩხის ჩანჩქერიც. ისტორიულად განთქმულ კურორტ წყალტუბოში აუცილებლად უნდა ეწვიოთ პრომეთეს მღვიმეს, რომელიც საქართველოს ერთ-ერთი სავიზიტო ბარათია და ვიზიტორებში დიდი პოპულარობით სარგებლობს. აქ, 40 მეტრის სიღრმეზე, იმოგზაურებთ მიწისქვეშა, ზღაპრულ სამყაროში. მღვიმე სტალაქტიტების, სტალაგმიტებისა და სტალაგნატების მრავალსახეობით გამოირჩევა. პრომეთეს მღვიმეში

ანუ იბერიის დარბაზები. ვიზიტორებს შეუძლიათ ისარგებლონ სანაოსნო ტურით მღვიმეში გამდინარე ნაკადზე. პრომეთეს მღვიმის გამოსასვლელიდან ვიზიტორთა ცენტრამდე პატარა მატარებელი მიგიყვანთ. დაათვალიერეთ საქართველოს ულამაზესი და უნიკალური ბუნებრივი მემკვიდრეობის მქონე დაცული ტერიტორიები და უკეთ შეიცანით ჩვენი მშვენიერი ქვეყანა. დამატებითი ინფორმაციისთვის ეწვიეთ ვებგვერდს: apa.gov.ge საქართველოს დაცული ტერიტორიების სააგენტო ბედნიერ მოგზაურობას გისურვებთ!

N 9 მატარებელში საკითხავი 75

მატარებელში საკითხავი საქართველოს დაცული ტერიტორიები

მატარებელში საკითხავი

• ალგეთის ეროვნული პარკი • ბორჯომ-ხარაგაულის ეროვნული პარკი • ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიები • თბილისის ეროვნული პარკი • თუშეთის დაცული ტერიტორიები • იმერეთის მღვიმეების დაცული ტერიტორიები • კინტრიშის დაცული ტერიტორიები • კოლხეთის ეროვნული პარკი • ლაგოდეხის დაცული ტერიტორიები • მაჭახელას ეროვნული პარკი • მტირალას ეროვნული პარკი • ქობულეთის დაცული ტერიტორიები • ჯავახეთის დაცული ტერიტორიები • მარტვილისა და ოკაცეს ბუნების ძეგლები • ჭაჭუნას აღკვეთილის ადმინისტრაცია

საქართველოს დაცულ ტერიტორიებზე არსებული სერვისები • სალაშქრო ტურები • საცხენოსნო ტურები •ველოტურები • კულტურულ-საგანმანათლებლო ტურები • თოვლის ფეხსაცმელების ტური • საფარი ტურები • სპელეოტურები • სანაოსნო ტურები • პანტომისა და კატარღის ტურები • კაიაკის ტური • ჭაობის თხილამურების ტური • ზიპლაინი • ფრინველებზე დაკვირვება • ნიამორზე დაკვირვება

76 მატარებელში საკითხავი N 9

მატარებელში საკითხავი

N 9 მატარებელში საკითხავი 77

მატარებელში საკითხავი

მატარებელში საკითხავი

ჩონგქინგის რკინიგზა ჩინეთის ქალაქ ჩონგქინგის რკინიგზა 2004 წელს გაიხსნა და ერთადერთია მსოფლიოში, სადაც რკინიგზა საცხოვრებელი სახლის სართულებს შორის გადის. ქალაქის მოსახლეობა 49 მილიონს შეადგენს. ამ ტიპის რკინიგზის აშენებით ურბანულმა დამგეგმარებლებმა სივრცის ათვისების პრობლემა გადაჭრეს. მატარებლის გვირაბი ხმის საიზოლაციო მასალით არის მოპირკეთებული, რის გამო ხმაური მნიშვნელოვან დისკომფორტს არ ქმნის და ჭურჭლის სარეცხი მანქანის ხმას არ აღემატება, თუმცა 200-ტონიანი მატარებლის მოძრაობის ბიძგები შენობაში მაინც შეიმჩნევა.

იორკშირში მატარებელი სახლად აქციეს ბრიტანეთის საგრაფო იორკშირში მდებარე ძველ სადგურში წლების მანძილზე ბაქანზე გაჩერებული 4-ვაგონიანი მატარებელი კეროლ და მარკ ბენსონებმა კომფორტულ საცხოვრებელ სახლად აქციეს. ვაგონებში არის სამზარეულო, 3 საძინებელი და სააბაზანო. მატარებელში დამონტაჟებულია ცენტრალური გათბობა და საკაბელო ტელევიზია. ამ სადგურში ბოლო მატარებელმა 1950 წლის 3 ივნისს გაიარა.

78 მატარებელში საკითხავი N 9

„ეშმაკის ცხვირი“ „ნარის დელ დიაბოლო“, „ეშმაკის ცხვირი“ – ესპანურად ასე ეწოდება ეკვადორის ანდებში არსებულ 12-კილომეტრიან სარკინიგზო გზას, რომელიც 1902 წელს აშენდა და საინჟინრო შედევრად მიიჩნეოდა. გზა თითქმის ვერტიკალურ მთაზე ადის, მასზე მოძრავი მატარებელი კი გამუდმებით იმეორებს მკვეთრ დაშვებასა და მაღლა სწრაფად მოძრაობას. სარკინიგზო სამუშაოებს 2000 მუშა ემსხვერპლა. საბოლოოდ, სარკინიგზო ხაზის დასრულებაში პატიმრები ჩართეს. პირობა ასეთი იყო: ვინც სამშენებლო საქმიანობაში ჩაერთვებოდა, ციხიდან გაათავისუფლებდნენ.

მატარებელში საკითხავი ერთ-ერთი ყველაზე მაღალი რკინიგზა „ტრენ ა ლას ნუბესი“ 4 კილომეტრ სიმაღლეზე აშენებული ერთ-ერთი ყველაზე მაღალი რკინიგზაა მსოფლიოში და ანდების მთების გავლით ერთმანეთთან ჩილესა და არგენტინას აკავშირებს. „ტრენ ა ლას ნუბესის“ სარკინიგზო ხაზი სპირალური და ზიგზაგურია, რომელსაც 21 გვირაბი, 29 ხიდი და 13 ვიადუკი აქვს. მატარებელი 170 მგზავრზეა გათვლილი და აღჭურვილია ბარითა და პირველადი დახმარების პუნქტით. „ტრენ ა ლას ნუბეს“ ითარგმნება, როგორც „მატარებელი ღრუბლებში“.

მაკლონგის რკინიგზა მაკლონგის რკინიგზა სარკინიგზო ხაზია ტაილანდში, ბანგკოკიდან ტაილანდის ცენტრამდე, რომელიც პირდაპირ მაკლონგის ბაზარზე გადის. ეს უკანასკნელი ერთ-ერთი ყველაზე დიდი ბაზარია ტაილანდში. მოვაჭრეებს დღეში რამდენჯერმე უწევთ მატარებლისთვის ადგილის დათმობა. მატარებლის ჩავლის შემდეგ ისინი თავიანთი დახლებით უწინდელ სავაჭრო ადგილებს უბრუნდებიან. მაკლონგის მატარებლებს არა აქვს საყვირები და ძალიან ნელა – 30 კილომეტრი საათში სიჩქარით გადაადგილდებიან.

იუნგფრაუს რკინიგზა იუნგფრაუს რკინიგზა შვეიცარიის ალპებში მდებარე ყველაზე მაღალი სარკინიგზო სადგურია, ზღვის დონიდან 4158 მეტრზე. ბერნის ალპებში რკინიგზის მშენებლობა 1896 წელს დაიწყო და 1912-ში დასრულდა. სარკინიგზო ხაზის სიგრძე 9 კილომეტრია, რომლის 7-კილომეტრიანი მონაკვეთი გვირაბშია მოქცეული.

N 9 მატარებელში საკითხავი 79

„ორბი ჯგუფი“ ქართული კომპანიის უნიკალური ისტორია

მატარებელში საკითხავი

თ

თბილისი და ბათუმი – საქართველოს ყველაზე დიდი ქალაქები, იერსახეს ყოველდღიურად იცვლიან. შენდება ახალი შენობები. საქართველოს ეკონომიკა დინამიკურად ვითარდება. ყოველივე ეს კი, უკანასკნელ წლებში გატარებული რეფორმებით გახდა შესაძლებელი. თანამედროვე, ახალი საქართველოს ერთ-ერთი სიმბოლო კომპანია „ორბი ჯგუფია“. ესაა საერთაშორისო ჰოლდინგი, რომელიც რამდენიმე მიმართულებას აერთიანებს: მათ შორის – მრავალფუნქციური სასტუმრო კომპლექსების მშენებლობა, დეველოპმენტი, უძრავი ქონების მართვა, ტურიზმი და სხვა. „ორბი ჯგუფის“ პროექტები ბათუმის სავიზიტო ბარათად იქცა. ირაკლი კვერღელიძე – „ორბი ჯგუფის“ გენერალური დირექტორი: „ჩვენი კომპანიის ძირითადი ლოკაცია ბათუმია. გვაქვს ოფისი თბილისში. კომპანიას 22 წარმომადგენლობა აქვს მსოფლიოს 7 ქვეყანაში: რუსეთში, უკრაინაში, გერმანიაში, ისრაელში, ამერიკის შეერთებულ შტატებში და ა.შ. გვყავს მომხმარებლები მსოფლიოს 31 ქვეყნიდან, რომლებმაც ზუსტად იციან, რომ მათი ინვესტიცია დაცული და მომავალზე ორიენტირებულია“. „ორბი ჯგუფი“ წარმატებული მუშაობის 20 წელს ითვლის. ამ ხნის განმავლობაში, კომპანიას აშენებული აქვს 1 500 000 კვ.მ. ფართობი. „ორბი ჯგუფმა“ შეძლო შეექმნა ისეთი პროდუქტი, რომელიც საინტერესო იქნებოდა როგორც ქვეყნის გარეთ, ასევე ქვეყნის შიგნით მცხოვრები მოქალაქეებისთვის. „ორბი ჯგუფში“ აპარტამენტის შეძენის ძალიან მოქნილი და მარტივი სისტემაა. თითოეულ შემძენს, გარდა იმისა, რომ მშენებლობის დასრულების შემდეგ ორჯერ მეტი ღირებულების უძრავი ქონება რჩება, გარანტირებული, საკმაოდ მომხიბვლელი სტაბილური შემოსავლის წყაროც უჩნდება. მყიდველის სურვილის შემთხვევაში, „ორბი ჯგუფი“ უზრუნველყოფს აპარტამენტების გაქირავებას. მესაკუთრეს შესაძლებლობა აქვს, ყველა პროცესი ონლაინ სისტემის მეშვეობით აკონტროლოს. გაქირავების შედეგად მიღებული შემოსავლით, მესაკუთრე აპარტამენტში გადახდილ თანხას 4 წლამდე ვადაში იბრუნებს.

80 მატარებელში საკითხავი N 9

ირაკლი კვერღელიძე: „ჩვენს კომპანიას სხვებისგან ის გამოარჩევს, რომ მხოლოდ საკუთარი სახსრებით ვაშენებთ. ეს საშუალებას გვაძლევს გვქონდეს განსაკუთრებული, ექსკლუზიური პირობები ბანკთან, რაც მშენებლობის წარმატებით დასრულების გარანტიას იძლევა. გარანტია კი, დამეთანხმებით, ძირითადი განმსაზღვრელი კრიტერიუმია სამშენებლო ბაზარზე. ამაზეა დამოკიდებული ჩვენი მომხმარებლების ინვესტიციების ამოღების ვადაც. კლიენტებთან გრძელვადიანი პარტნიორული ურთიერთობები გვაქვს. ჩვენი მესაკუთრეების 75%-ზე მეტი კომპანიაში ახალი პროექტების შესაძენად ბრუნდება. საერთაშორისო საბანკო გარანტიები, სტაბილური სახელმწიფო სისტემა, ოპერაციების გამჭვირვალობა, უძრავ ქონებაზე გადასახადის არარსებობა და საშემოსავლო გადასახადის დაბალი განაკვეთი – ყოველივე ეს, ახალ ინვესტორებს იზიდავს. რა თქმა უნდა, მათთვის მნიშვნელოვანი მოტივი დაბანდებული ინვესტიციების ამოღების სისწრაფეა. „ორბი ჯგუფში“ განხორციელებული ინვესტიციების ამოღება 4 წელიწადშია შესაძლებელი. ამჟამად „ორბი ჯგუფი“ მასშტაბურ კომპლექსს – Twin Tower-ს აშენებს. ეს იქნება ქალაქის ახალი სიმბოლო. მყიდველს ვთავაზობთ აპარტამენტებს 24-იდან 78 კვადრატულ მეტრამდე. ყველა მათგანი დასრულებული რემონტით, იტალიური ტექნიკითა და ავეჯით ჩაბარდება. ადგილმდებარეობა კომპლექსს განსაკუთრებით მიმზიდველს ხდის. Twin Towerის ყოველი ნომრიდან საოცარი ზღვისა და მთის ხედები იშლება. ამ ზაფხულს მოქმედებს სპეციალური აქცია – 1 კვ.მ.ის შეძენა მხოლოდ 2 520 ლარიდან შეგიძლიათ. ნებისმიერი ქვეყნის მოქალაქეს მხოლოდ ერთი დოკუმენტის – პასპორტის საშუალებით ერთ დღეში შეუძლია უძრავი ქონების გაფორმება და ხელშეკრულების რეგისტრაცია. „ორბი ჯგუფი“ სამშენებლო ბაზრის უდავო ლიდერი და ახალი, თანამედროვე საქართველოს სიმბოლოა.

Orbi Group: уникальная история одной грузинской компании

Т

билиси и Батуми — крупнейшие города Грузии стремительно меняются. Вырастают новые здания, строятся дороги, запускаются бренды. Экономический рост Грузии идет вверх, и это на фоне затяжной мировой рецессии. Все это стало возможным благодаря реформам, которые были проведены в последние годы. Одним из символом новой Грузии стала компания Orbi Group. Это международный строительный холдинг, вбирающий в себя несколько ключевых направлений: строительство, девелопмент, производство (компании принадлежит крупнейший в регионе бетонный завод Orbi Betoni), управление недвижимостью, туризм и др. Ираклий Квергелидзе, генеральный директор Orbi Group: „Основной локацией нашей компании является Батуми, есть офис в Тбилиси. Мы работаем также в России, Украине, Германии, Израиле, США. Нашими клиентами являются люди из 31 страны мира. Эти люди уверены в безопасности своих инвестиций“. Компания вот уже более 20 лет возводит многоэтажные гостиничные комплексы — апарт-отели. Каждый апартамент можно приобрести в собственность и в дальнейшем использовать как для собственного отдыха, так и в качестве источника дохода: сдавать в аренду и получать прибыль. Почему именно эта компания стала настолько успешной? Этому есть ряд объяснений. Во-первых, компания обладает действительно ценным опытом, построив свыше 19 объектов. Они расположены в Батуми и Бакуриани, причем в Батуми проекты стали визитной карточкой города. Ираклий Квергелидзе: „Важным преимуществом нашей компании является тот факт, что мы строим исключительно за счет собственных средств. Это позволяет нам выстраивать особые партнерские отношения с банком и дает гарантии завершения строительства. Это важно для наших клиентов, ведь от этого зависит и срок окупаемости их инвестиций. Долгосрочные партнерские отношения с клиентами (75% становятся постоянными покупателями), международная банковская гарантия, стабильная государственная система, прозрачность операций, отсутствие налога на недвижимость и

низкая ставка подоходного налога — всё это привлекает новых инвесторов. Важным фактором является для них и скорость окупаемости вкладываемых средств, в среднем она составляет 4 года — небывалый срок по сравнению с другими странами“. Как это стало возможным? Ираклий Квергелидзе: „Государственная политика и общий экономический климат стали отличной основой для быстрого роста туризма“. Сейчас Orbi Group возводит масштабный многоэтажный комплекс Twin Tower. Это будет новая доминанта города. В продаже апартаменты от 24 до 78 кв. м, все они будут сданы «под ключ», с итальянской мебелью и техникой. Расположение комплекса делает его самым привлекательным в Батуми: на первой линии, напротив знаменитых танцующих фонтанов, с изумительным видом на море из каждого номера. Этим летом действует специальная акция — стоимость кв. метра составляет 2520 лари. с первоначальным взносом 10%. Партнерство Orbi Group с крупнейшим банком Грузии TBC позволяет осуществлять кредитование граждан любых стран по одному документу — паспорту.

Orbi Group — безусловный лидер строительного рынка и символ новой, современной Грузии. Это Грузия 21 века, с новыми возможностями для жизни и бизнеса. Откройте новую Грузию вместе с Orbi Group!

N 9 მატარებელში საკითხავი 81

პერსონა

ხელოვნებათმცოდნე

ავტორი: ქეთევან კინწურაშვილი

პერსონა

სცენოგრაფი პეტრე ოცხელი

პ. ოცხელი, დეკორაციის ესკიზი „ოტელო“ ქაღალდი, აკვარელი, 50X59სმ. 1933

ე

რთ ადრეულ ფოტოზე პატარა პეტრე ოცხელს სათამაშო წრე და სკამი უქმნიან დეკორაციულ გარემოს. მაშინ ის ძნელად თუ წარმოიდგენდა, რომ დაახლოებით თხუთმეტი წლის შემდეგ მსგავსი მინიმალისტური გეომეტრიული ფორმებით სასცენო გარემოში განაგრძობდა „თამაშს“.

1922 წელს, როდესაც საქართველოს დამოუკიდებლობა უკვე დაკარგული ჰქონდა, უკრაინასა და რუსეთში წარმატებული

82 მატარებელში საკითხავი N 9

პ. ოცხელი დეკორაციის ესკიზი „სურამის ციხე“ ქაღალდი, ფანქარი, აკვარელი, 24,2X18,6სმ. 1933

მოღვაწეობის შემდეგ, რეჟისორი კოტე მარჯანიშვილი სამშობლოში დაბრუნდა. მას მიზნად ახალი – სარეჟისორო თეატრის ჩამოყალიბება ჰქონდა დასახული. ამგვარ თეატრს აუცილებლად სჭირდება მხატვარი, რომელიც კონკრეტული სპექტაკლისთვის სპეციალურ სასცენო გარემოს შექმნისთვის იზრუნებს, რათა დადგმაში სინთეზურად იყოს შერწყმული ყველა კომპონენტი. მანამდე ქართულ თეატრში ტრაფარეტულ, წინასწარ გამზადებულ, ე. წ. „მორიგე

პერსონა დეკორაციებს“ იყენებდნენ, რომლებიც ახალ დამოკიდებულებას უნდა შეეცვალა.

ოცხელის შემოქმედებაში არტ-დეკოს ნიშნების აღმოცენება განაპირობა.

ამგვარ მიდგომას, რა თქმა უნდა, ხელი შეუწყო მოდერნიზმის ხანის სახვით ხელოვნებაში მიმდინარე მოვლენებმა.

1910-1920-იანი წლების ავანგარდული, ექსპერიმენტული მიმდინარეობები, როგორებიცაა: კუბიზმი, ფუტურიზმი, სუპრემატიზმი, კუბო-ფუტურიზმი, ექსპრესიონიზმი, კონსტრუქტივიზმი და სხვა - თეატრში ახალი იდეების განვითარებას უწყობდა ხელს. მარჯანიშვილმა ყოველივე ეს უცხოეთში მოღვაწეობის დროს შეისისხლხორცა. საქართველოში ჩამოსულს, აქ ძლიერი ნიადაგი დახვდა საკუთარი იდეების განსახორციელებლად, რადგან წინა ათწლეულში ტფილისი მოდერნისტული ხელოვნების ერთ-ერთ ცენტრად ჩამოყალიბდა.

საქართველოში დაბრუნების შემდეგ ოცხელი ქუთაისის რეალურ სასწავლებელში სწავლობდა და ხატვის გაკვეთილებსაც იქვე იღებდა (პედაგოგი ი. ჭეიშვილი). თბილისის სამხატვრო აკადემიაში, სადაც მხოლოდ ერთი წელი ისწავლა, მისი პედაგოგები ი. შარლემანი და ე. ლანსერე იყვნენ. მათი ხელმძღვანელობით პეტრე ოცხელი ხატვის ოსტატად ჩამოყალიბდა.

*** პეტრე ოცხელი 1907 წელს ქუთაისში დაიბადა, მაგრამ მალე მისი ოჯახი მოსკოვში გადავიდა საცხოვრებლად. ოცხელი ქუთაისს 13 წლის ასაკში დაუბრუნდა. რუსეთში ყოფნისას პეტრე ოჯახთან ერთად ხშირად სტუმრობდა თეატრს და თავის რვეულში ჩანახატებსაც ასრულებდა. კონსტრუქტივისტული გეომეტრიული ფორმები, თეატრისა და სარეკლამო დიზაინში რომ ჭარბობდა, მოზარდისთვის ძალზე თვალშისაცემი უნდა ყოფილიყო. ამასთან, იქაც და საქართველოშიც იყო სახლები, სადარბაზოები, სამოსი და ნივთები, რომლებიც იმ დროისათვის უკვე ნაკლებად პროგრესულ, მაგრამ მოდერნისტულ მიმდინარეობას – მოდერნს ანუ არტ-ნუვოს მიეკუთვნებოდა. აქ მცენარეულ დეკორატიულ ფორმებს ენიჭებოდა უპირატესობა. ერთიც და მეორეც – კონსტრუქტივიზმიც და მოდერნიც სტილიზაციისკენ და აბსტრაქციისკენ იყო მიმართული. ორივემ ერთად, შემდგომ,

*** მარჯანიშვილმა თავისი ნოვატორული იდეების განსახორციელებლად არაერთი თანამოაზრე შეიძინა. მათ შორის იყვნენ მხატვრები – ირაკლი გამრეკელი, კირილე ზდანევიჩი, ლადო გუდიაშვილი, დავით კაკაბაძე და სხვები. 1928 წელს რეჟისორმა 22 წლის პეტრე ოცხელს თავის თეატრში „ურიელ აკოსტას“ გაფორმება მიანდო. მხატვრული კონცეფციის ძიების პროცესში, რეპეტიციაზე ხის კუბზე ჩამომჯდარი ვერიკო ანჯაფარიძის სილუეტმა ახალგაზრდა მხატვრის ფანტაზიაში ისეთი გარდასახვა პოვა, რომ ერთდროულად დაიბადა დეკორაციაც და კოსტიუმიც. მან შთაგონება „უკან დაუბრუნა“ მსახიობს და მის მიერ შეთხზული კოსტიუმით გარკვეულწილად განაპირობა კიდეც სცენაზე ივდითის მოძრაობა და ჟესტიკულაცია. საკუთარი სტილის საფუძვლები პეტრე ოცხელს უკვე მიგნებული ჰქონდა თავის პირველ სპექტაკლში „ცეცხლის გამჩაღებლები“ (1927 წ.). სწორედ ამ სპექტაკლის გამო გაიცნო ის მარჯანიშვილმა.

პეტრე ოცხელი

N 9 მატარებელში საკითხავი 83

პერსონა

პერსონა

„ურიელ აკოსტასთვის“ განზოგადებული ფორმების მიგნებაში, პიესიდან გამომდინარე, ცხადია, ებრაული სინაგოგის ინტერიერის არქიტექტონიკამ და სარიტუალო ნივთებმაც მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა. მაგალითად, ებრაულ მენორას თუ გავიხსენებთ, შესაძლოა დავინახოთ, თუ საიდან შეიძლებოდა ამოზრდილიყო ოცხელისთვის დამახასიათებელი ნახევარწრიული გეომეტრიული ფორმები, მათში ჩამუხტული ენერგია. მხატვარს გრაფიკული ხაზისა და აქრომატული ფერების მნიშვნელობა გათავისებული ჰქონდა და ყველაფერმა ერთად განაპირობა მისი ნამუშევრების ლაკონიური გამომსახველობა და მონუმენტალიზმი. კოსტიუმებში იგი ქსოვილთა ნაკეცებს უსვამდა ხაზს, თითქოს აქვავებდა მათ ფიგურაზე, რითაც მსახიობთა გარეგნობას განსაკუთრებულ სკულპტურულობას სძენდა – როგორც „ურიელ აკოსტაში“, ისე „ბეატრიჩე ჩენჩიში“ (1930 წ.), „ოტელოში“ (1933 წ.) და სხვა სპექტაკლებში. პეტრე ოცხელის დეკორაციები და კოსტიუმები სკულპტურულ-კონსტრუქციული ხასიათისაა. სივრცე, მოცულობა და განათება მნიშვნელოვან მხატვრულ დატვირთვას ატარებს. ზოგიერთი განსაკუთრებით დახვეწილი მინიმალისტური დეკორაცია (მაგალითად – სპექტაკლისთვის „მშენებელი სოლნესი“, 1931 წ.) კონსტრუქტივიზმის მანიფესტის ავტორების – ნაუმ გაბოს და ანტუან პევზნერის აბსტრაქტულ სკულპტურებს მოგვაგონებს.

პ. ოცხელი, კოსტიუმის ესკიზი, „სურამის ციხე“ ქაღალდი, ფანქარი, აკვარელი, 24X21სმ. 1933

84 მატარებელში საკითხავი N 9

1933 წელს, ერთ წერილში, კოტე მარჯანიშვილი პეტრე ოცხელის დამშვიდებას ცდილობს. ეს ის პერიოდია, როდესაც საბჭოთა კავშირში სოციალისტური რეალიზმი უკვე მოთხოვნაა, ხელოვნებასა და ლიტერატურაში ერთადერთი დაშვებული მიმართულებაა. მარჯანიშვილის წერილი პასუხია და მისი კონტექსტიდან ჩანს, რომ თავის წერილში პეტრე ოცხელი რეჟისორს საკუთარ წუხილს უზიარებდა, რადგან შიში ჰქონდა, რომ ძალდატანების გამო მას ძველი ტრადიციების არტახებში დარჩენა მოუწევდა, რასაც შეეწირებოდა მისი ფანტაზია და პრინციპები.

პერსონა მარჯანიშვილი ცდილობს ოპტიმისტურად განაწყოს მხატვარი, თუმცა სულ მალე გამოჩნდა, რომ ოცხელი არ ცდებოდა, რადგან თეატრსაც არ ასცდა სოცრეალიზმის წნეხი.

პეტრე ოცხელი მე-20 საუკუნის დასაწყისის ქართული ავანგარდის ყველაზე ახალგაზრდა წარმომადგენელია. ოცხელმა მოასწრო ისეთი წვლილის შეტანა სცენოგრაფიის, ზოგადად, თეატრისა და სახვითი ხელოვნების ისტორიაში, რომ მისი შემოქმედება სამუდამოდ ინარჩუნებს სიცოცხლეს.

პ. ოცხელი, კოსტიუმის ესკიზი, „ბომბეი“ ქაღალდი, ფანქარი, აკვარელი, ტუში, 32Х18,3სმ.

ფოტო: გია ჩხატარაშვილი

მალე პირობითობას და აბსტრაქტულობას ბრძოლა გამოუცხადეს, თუმცა კინომხატვრობის სფეროში, კერძოდ, ფილმში „მფრინავი მღებავი“ ავანგარდულად მოაზროვნე მხატვარი ახალ სიმაღლეს აღწევს. მისი ესკიზები არტ-დეკოს სტილის დამახასიათებელი ნამუშევრებია და მათში დეკორატიული დენადი ფორმები ორგანულად ერწყმის მანქანის ეპოქით მოტანილ ფორმებს. მაგრამ ეს 1936 წელი იყო და, რაც ყველაზე ტრაგიკულია, ახლა უკვე ადამიანების სიცოცხლეს დაემუქრა საფრთხე. ძნელი სათქმელია, იფიქრებდა თუ არა ამას ოცხელი, როდესაც მომასწავებელ საშიშროებაზე წერდა მარჯანიშვილს, მაგრამ ის ერთ-ერთი პირველი იქცა ტოტალიტარული რეჟიმის სამიზნედ და 1937 წელს მხატვარი ტრაგიკულად ემსხვერპლა მას.

ფოტოები მოგვაწოდა „ბაია გალერეამ“

პეტრე ოცხელმა ჯერ გროტესკულად გადიდებული მხატვრული დეტალებით უპასუხა რეალიზმისკენ მოწოდებას. ჰიპერტროფირებული ნატურალისტური („აპრაკუნე ჭიმჭიმელი“, 1934 წ.), ან სამრეგისტრიან ორიგინალურ კონსტრუქციას მორგებული რეალისტური დეტალები („მუნჯები ალაპარაკდნენ“, 1932 წ.) სცენის პირობით ბუნებას არ არღვევდა. მოგვიანებით ოცხელიც კი იძულებული გახდა სულ უფრო დაეწვრილმანებინა დეკორაციები, კოსტიუმები და დეტალიზაციისთვის მიემართა („ჩატეხილი ხიდი“, 1935 წ.). ამგვარად, მისი შიში უნიადაგო არ იყო.

N 9 მატარებელში საკითხავი 85

პერსონა

მუსიკის კრიტიკოსი

ავტორი: ლაშა გაბუნია

პერსონა

ნატალია ბერიძე – ელექტრონული მუსიკიდან თანამედროვე კლასიკისკენ

ქ

ართველი ელექტრონული მუსიკის კომპოზიტორი და მუსიკოსი ნატალია (იგივე ტუსია) ბერიძე, რომელიც ცნობილია სასცენო მეტსახელით ტბა, 1979 წლის 28 მარტს თბილისში დაიბადა. დაამთავრა პირველი საჯარო სკოლა. სწავლობდა თეატრალურ ინსტიტუტში ჟურნალისტიკას, კოტე მახარაძის ჯგუფში. შემდეგ დაამთავრა GIPA-ს სახელმწიფო ადმინისტრირების მაგისტრატურა, ხოლო ოდნავ მოგვიანებით – ისევ GIPA-ში ჟურნალისტიკის მაგისტრატურა. იღებდა მოკლემეტრაჟიან ფილმებს და ვიდეოკლიპებს.

86 მატარებელში საკითხავი N 9

მუსიკის შექმნა ახალი საუკუნის დასაწყისიდან დაიწყო. დაწერილი აქვს საუნდტრეკები ფილმებისთვის, რეკლამებისთვის, ტელე და რადიოგადაცემებისთვის. იყო შემოქმედებითი ჯგუფის, Goslab-ის წევრი. რამდენიმე წელი გერმანიაში ცხოვრობდა და ქმნიდა მუსიკას. მისი სამუშაო სტილებია: IDM, ემბიენტი, ელექტრონიკა, მინიმალი და ბოლო დროს – თანამედროვე კლასიკა. უცხოურ ლეიბლებში დღემდე გამოშვებული აქვს 10მდე სოლოალბომი და ამდენივეს ჩაწერაში აქვს მონაწილეობა მიღებული, რამაც სახელი გაუთქვა საზღვარგარეთაც და სხვადასხვა

პერსონა

ტუსია, პირველი მუსიკა, რომელსაც სერიოზულად მოუსმინეთ? სადაც გავიზარდე, იმ სახლში მუდამ მუსიკის ხმა ისმოდა. მამიდაჩემი ფორტეპიანოს პედაგოგია, ამიტომ სახლის იმ ფლიგელიდან, სადაც ის ცხოვრობდა, ყოველთვის ინსტრუმენტის ხმა გამოდიოდა. მამაჩემი და დედაჩემი ჯაზის ფანები იყვნენ და უამრავი ფირფიტა ჰქონდათ. ამავე დროს, მამა თავადაც ძალიან კარგად უკრავდა ჯაზს. ბავშვობისას „შტაბობანას“ ვთამაშობდი ხოლმე და მამიდას ფორტეპიანოს ქვეშ ვძვრებოდი, როცა მოწაფეებს ამეცადინებდა. ვუსმენდი მუსიკას და ყველაზე შთამბეჭდავი ალბათ ბახის პრელუდიები და ფუგები იყო. მახსოვს, მუსიკა ჩემთვის ძალიან ემოციური აღმოჩნდა, – ვიტირე კიდეც. ვიკითხე, ვინ დაწერა-მეთქი. მერე თავადაც შემიყვანეს მამიდაჩემთან. რამდენიმე წელი ვიჯახირე. იმ ნაწარმოებების დაკვრაზე ვგიჟდებოდი. კიდევ, ძალიან კარგად მახსოვს, რომ „ბურატინოს თავგადასავლის“ ფილმის საუნდტრეკი გვქონდა ვინილზე, რომელიც ძალიან მიყვარდა. მისი ავტორი – ალექსეი რიბნიკოვი ჩემი ერთ-ერთი უსაყვარლესი კომპოზიტორია. ჩემს პირველ ალბომში რიბნიკოვის ტრიბიუტიც კი გავაკეთე. მოკლედ, კლასიკა და ჯაზი იყო ჩემთვის პირველი მუსიკა. როდესაც წამოვიზარდე, უკვე კასეტებზე ვუსმენდი Weather Report-ს, Earth Wind & Fire-ს და უამრავ ვინმეს. თქვენი დიდი ბაბუა ენათმეცნიერი – ვუკოლ ბერიძე იყო, ბაბუა – აკადემიკოსი ვახტანგ ბერიძე. იქონიეს თუ არა მათ თქვენზე გავლენა? რასაკვირველია, ჰქონდათ გავლენა. ამას ახლა

ვხვდები მეც და ხვდებიან ჩემი და და ძმა, ანუ მამიდაშვილები. ჩვენ ერთად ვიზრდებოდით. დიდ ოჯახში ათნი ვცხოვრობდით. ეს ბავშვისთვის ნამდვილი სამოთხეა, რადგან ყოველდღიურ დღესასწაულებს ვაწყობდით. ჩვენს ოჯახში კარი არ იკეტებოდა – მუდამ სტუმრები გვყავდა. ბაბუას გარდა, საოცარი ბებია მყავდა – ტუსია ფალავანდიშვილი, – ძალიან კარგი მხატვარი და არაჩვეულებრივი ადამიანი. ხასიათით იგი ბაბუას საპირისპირო მხარე იყო. ფაქტობრივად, ბებიას ებარა ოჯახი და ქმნიდა, როგორც იტყვიან, ამინდს. ბაბუ საკუთარ თავთან განმარტოებული, კაბინეტში ჩაკეტილი ადამიანი იყო – ძალიან ბევრს შრომობდა. იმედი მაქვს, რომ მუშაობის კულტურა და სამუშაოსადმი დიდი სიყვარული მისგან მივიღე მემკვიდრეობით. ხშირად ვერთობოდით ხოლმე ოჯახის წევრები, ის კი თავის საქმეს ჩაჰკირკიტებდა, რაც იშვიათობაა. დღესაც ადამიანები ერთმანეთზე სოციალურად დამოკიდებულები ვართ, გვჭირდება ერთმანეთის მხარდაჭერა და მხიარულება, რაც, რა თქმა უნდა, ცუდი არაა, თუმცა ამაში ზომიერებაა საჭირო, რაც ქართველებს, ხშირ შემთხვევაში, არ გვახასიათებს და მუშაობას ხშირად გართობას ვარჩევთ.

„ მუსიკა უნდა განიჭებდეს სიხარულს, ტკივილს და განწყობას გიქმნიდეს აზროვნებისთვის, იგი უნდა ეხებოდეს სიღრმეებსაც. ჩემთვის მუსიკა უსასრულობაა და შეუძლია ყველანაირი ინფორმაცია გადათარგმნოს

„

ცნობილ მუსიკოსთან ითანამშრომლა. მათ შორისაა მსოფლიოში სახელგანთქმული იაპონელი მუსიკოსი რიუიტი საკამოტო. ჰყავს ასევე მუსიკოსი მეუღლე – ნიკა მაჩაიძე და მცირეწლოვანი შვილი – ლეა. ჩვენი საუბარი რადიო „ქალაქის“ სტუდიაში გაიმართა.

ბებიასთან ძალიან ახლოს ვიყავი. დედაჩემი სამსახურში რომ მიდიოდა, დილით ბებო მასაუზმებდა და სკოლისთვის მამზადებდა. ბაბუა ძალიან ბევრს მუშაობდა და მოგზაურობდა. მე კიდევ პატარა ვიყავი და კარგად არ მესმოდა, რატომ არ იყო ხშირად ჩემთან. ბავშვს გამრთობი სჭირდება და ვინც გეთამაშება, იმასთან უფრო ახლოს ხარ. ბაბუა მისტიკურ ადამიანად მეჩვენებოდა. ჩემი და, ნინა ჩემზე 10 წლით უფროსია და მასთან უფრო ახლო ურთიერთობა ჰქონდა. ახლა გული მწყდება, რომ მისგან ეს ინტელექტუალური ცოდნა ვერ მივიღე, ვეღარ მოვასწარი, რადგან პატარა ვიყავი...

N 9 მატარებელში საკითხავი 87

პერსონა

პერსონა

საინტერესოა, ბავშვობისას, ზღაპრების გარდა, რომელი ლიტერატურა მოგწონდათ? ბავშვობიდან პოეზია მიყვარს, რადგან დედაჩემი მიკითხავდა ხოლმე პუშკინს, ლერმონტოვს, შექსპირს. მაგ დროს კითხვა არ ვიცოდი და ჩემთვის ვისწავლე პოეზიის პროზად გადაკეთება ანუ შინაარსში წვდომა. 11 წლისამ პირველად მიხეილ ბულგაკოვის „ოსტატი და მარგარიტა“ წავიკითხე და გავგიჟდი, ისე მომეწონა. მოგვიანებით დოსტოევსკის წიგნებსაც გავეცანი და დღემდე ყველაზე მეტად მიყვარს. როგორ ლიტერატურულ ნაწარმოებზე ან მის ეკრანიზაციაზე დაწერდით დიდი სიამოვნებით მუსიკას? უნდა იყოს მძაფრსიუჟეტიანი. წიგნშიც და ფილმშიც რაიმე მისტიკური ან დეტექტიური აუცილებლად უნდა იდოს. შეიძლება უბრალოდ, მკვლელობა მოხდეს და ამის მიღმა იშლებოდეს ბევრი პლასტი. დოსტოევსკის წიგნებშია ასე – თითქმის ყველა წიგნშია მკვლელობა, მისტიკა. რეჟისორებში დევიდ ლინჩი მომწონს. გამოძიებისას ჩადიხარ სხვადასხვა შრეში, თუ რატომ მოხდა ეს მკვლელობა და ადამიანის ფსიქოლოგიის სიღრმეებს ეხები. მუსიკის შექმნა, გარდა თვითრეალიზაციისა, რა არის თქვენთვის? ჩემი მიზანი არასოდეს ყოფილა მუსიკის წერა კარიერისთვის. პირველი, რაც მუსიკის შექმნისას შემიყვარდა და დღემდე მიყვარს, შემოქმედებითი პროცესია, რომელსაც არაფერში გავცვლი. მგონია, რომ ესაა ნამდვილი საჩუქარი და აბსოლუტურად არამატერიალურია, – ხელს ვერ მოჰკიდებ და ვერ განსაზღვრავ, რა არის, საიდან მოდის. ამიტომ ეს პროცესი არ ეხება თვითრეალიზაციას ან რომელიღაც კარიერულ მისწრაფებებს. რეალური ცხოვრება თუა 90%, დანარჩენი 10% არამატერიალური და ჯადოსნურია. ესაა მუსიკის კეთების პროცესი. არასაცეკვაო ელექტრონული მუსიკა, რომლის წარმომადგენელიც ხართ, რამდენად სერიოზული და აკადემიურია? ძალიან სერიოზულია. ამ მუსიკაზე უკვე თაობები გაიზარდნენ და სწორედ მან მისცა ბიძგი თანამედროვე კლასიკური მუსიკის გაჩენას. ხშირად ელექტრონული მუსიკა კლასიკურთან ერთად სრულდება. არ მიყვარს მუსიკალური ჟანრებით შემოფარგვლა, ეპოქებად უფრო შემიძლია დავყო. არასაცეკვაო

88 მატარებელში საკითხავი N 9

ელექტრონული მუსიკა გაფიქრებს, ხასიათს გიქმნის, ძალიან სერიოზული მოვლენაა, რომელიც მე-20 საუკუნის მიწურულის შემდეგ კიდევ უფრო განვითარდა. მის ელემენტებს იყენებენ ჰიპ-ჰოპში, პოპმუსიკაში და ყველგან. ანდერგრაუნდი აღარაა. მუსიკალური სტილები ახსენეთ და შეგიძლიათ თუ არა დაყოთ მუსიკა თვისებრივ ნაწილებად, თუ მხედველობაში არ მივიღებთ მის დღევანდელ სტანდარტულ ჟანრობრივ დაყოფას? ჩემთვის არსებობს ორნაირი მუსიკა – კარგი და ცუდი. არცერთ არსებულ ჟანრთან პრობლემა არ შემქმნია, თუმცა ყველაზე არასასურველი ჩემთვის მაინც ბლუზი და ქანთრია. თუმცა ამ უკანასკნელის წარმომადგენელთა რამდენიმე სიმღერა ძალიან მიყვარს. შესაძლოა პოპმუსიკის ჩარტების პირველადგილოსანი სიმღერა მომეწონოს. გასართობი მუსიკა დიდი ინდუსტრიაა, თუმცა მისი საწინააღმდეგო არაფერი მაქვს. კონცეპტუალური და ფილოსოფიური პრობლემა არ ჩნდება გასართობი მუსიკის მოსმენისას. მიმაჩნია, რომ მუსიკა უნდა განიჭებდეს სიხარულს, ტკივილს და აზროვნებისთვისაც გიქმნიდეს განწყობას, იგი უნდა ეხებოდეს სიღრმეებსაც და უაზრობებსაც. ჩემთვის მუსიკა უსასრულობაა და შეუძლია ყველანაირი ინფორმაცია გადათარგმნოს. როდესაც ეს ინფორმაცია კარგადაა თარგმნილი, ძალიან მომწონს. რა არის თქვენთვის მარადიულად ფასეული? ესაა სიყვარული – მთელი თავისი კომპონენტებით. ღმერთისგან ბოძებულია სიყვარული, მისი განცდის უნარი. ამ გრძნობის განვითარების შემდგომი კომპონენტებია მიტევება, უანგარობა და ა. შ. სიყვარული მართლაც უსასრულოა და ეს არაა მხოლოდ „მე შენ მიყვარხარ“. ქართველი მუსიკოსებიდან ვინ შეგიძლიათ გამოყოთ? დები იშხნელები და ჰამლეტ გონაშვილი საოცარი ქართველი შემსრულებლები იყვნენ. კიდევ მინდა დავამატო კომპოზიტორი მიხეილ შუღლიაშვილი, რომელიც არც ისე დიდი ხნის წინ აღმოვაჩინე – თამარ კორძაიამ შვეიცარიაში დაუკრა და შემდეგ დისკიც გამოსცეს. მიმაჩნია, რომ მისი მუსიკა ქართული კულტურის ნამდვილი ბრილიანტია. თანამედროვეებს შორის ძალიან მიყვარს გია ყანჩელის მუსიკა. ჩემი კოლეგები და მეგობრები მინდა ჩამოვთვალო და არა იმიტომ, რომ ჩემი ახლობლები არიან. მართლა ვგიჟდები მათ მუსიკაზე. ესენი არიან: ტეტე ნოიზი, ვაჟა მარი, ირაკლი შონია, რეზო ღლონტი

პერსონა

პერსონა

და გაჩა ბაქრაძე. ნიკაზე და გოგი ძოძუაშვილზე აღარაფერს ვამბობ, რადგან მათ ნამუშევრებზე გავიზარდე და მათ მიბიძგეს, რომ მუსიკა შემექმნა. ნიკა და მე უკვე მესამე წელია „მუსიკის წარმოებას“ ვასწავლით CES-ში, რომელიც „ფაბრიკაში“ მდებარეობს. ამ პერიოდში ბევრი არაჩვეულებრივი სტუდენტი აღმოვაჩინეთ. მუსიკალური ნიჭის მხრივ, ჩვენს ქვეყანას ნამდვილად არაფერი ცუდი არ ემუქრება. ერთადერთი, რაც საქართველოს ძალიან სჭირდება, განათლებაა, თორემ ძალიან ნიჭიერი ერი ვართ. ტუსია, ადამიანის მუსიკალურ ტემპერამენტს გეოგრაფია თუ განსაზღვრავს? ზოგადად, ადამიანის ტემპერამენტს, ბიორიტმს, რა თქმა უნდა, გეოგრაფია განსაზღვრავს, გარკვეული გამონაკლისების გარდა. მაგალითად, ჩვენთან, როდესაც გარეთ ძალიან ცხელა და ყველაფერი გეზარება, სადღაც შვედეთში გრილა და იქაურები გემრიელად მუშაობენ. თმისა და კანის ფერს გეოგრაფია, რა თქმა უნდა, განსაზღვრავს და ამით თავს ვიცავთ თუნდაც მზისგან, თუმცა მუსიკის ტემპერამენტზე ეს არ მოქმედებს. მაგალითად, შესაძლოა სკანდინავიელს ისეთი გრუვი ანუ რიტმი ჰქონდეს მუსიკაში, მკვდარი წამოაყენოს, ხოლო სამხრეთელმა მსგავსი ვერ შექმნას. მუსიკალური ტემპერამენტი უფრო შეგრძნებაა, რომელიც გაქვს, ან არ გაქვს. რა არის თქვენთვის სამშობლო და პატრიოტიზმი? სამშობლო სახლის და სიმყუდროვის შეგრძნებაა, რომელიც ადრე ჩვენს ქვეყანაში ნამდვილად მაკლდა. რაც დრო გადის, უფრო მიძლიერდება, ოღონდ არა სოციალურ, არამედ შემოქმედებით დონეზე. დღეს ბევრად კარგი რამეები კეთდება, მაგალითად, კარგი ფესტივალები. ქვეყანაში მომრავლდნენ ადამიანები, რომელთაც თავიანთი საქმე და შრომა ძალიან უყვართ. ბევრი კარგი თვისება გაჩნდა ქართველებში, რომელიც ადრე ასე ჭარბად არ შეიმჩნეოდა, ამიტომ სახლის და სიმყუდროვის შეგრძნება ხშირად მიჩნდება. ადრე საქართველოდან გაქცევა მინდოდა, ახლა აღარ ვფიქრობ ამაზე. მგონია, რომ ჩემი შვილი ისეთ ქვეყანაში იცხოვრებს, სადაც როგორც ქალს, ადამიანს, მოქალაქეს და შემოქმედს, საკუთარი აზრის გამოხატვის არ შეეშინდება. პატრიოტიზმის განსამარტავად ისევ ბაბუას დავუბრუნდები – იგი თავის პატრიოტიზმს საქმისადმი უკიდეგანო სიყვარულით გამოხატავდა და საკუთარ ქვეყანას მართლაც დიდი საგანძური

90 მატარებელში საკითხავი N 9

დაუტოვა. ერთი პერიოდი, ხშირი მიტინგების დროს, ქუჩაში არგასვლა არაპოპულარული ქცევა იყო, ეუბნებოდნენ კიდეც, გარეთ რატომ არ გამოდიხარო. მაგრამ მას სახლში მუშაობა ერჩივნა და მისმა შრომამ ნაყოფი გამოიღო. ყველაზე დიდი პატრიოტიზმია, როცა თავდადებულად აკეთებ იმ საქმეს, რომელიც ძალიან გიყვარს და იცი. ყველაფერს, რასაც აკეთებ, ქვეყანას უტოვებ. არის თუ არა კავშირი მუსიკასა და ზუსტ მეცნიერებებს შორის? აუცილებლად. მათ შორის ზღვარი წაშლილია. მიხეილ შუღლიაშვილის მუსიკა მათემატიკურადაა გათვლილი. კომპიუტერით მუსიკის წერა მიგვითითებს, რომ ეს არის ალგორითმი, რომელშიც ვმონაწილეობთ. მე, როგორც კომპოზიტორი, ვქმნი ჰარმონიას, მაგრამ თუ განვაზოგადებთ, ის, რაც გამოდის, მათემატიკური სიზუსტითაა აწყობილი. რომელ მუსიკოსთან თანამშრომლობას ინატრებდით? სიამოვნებით ვითანამშრომლებდი ალან ვეგასთან, პრინცთან, სტივ რაიხთან, ტერი რაილისთან, ანჯელო ბადალამენტისთან და კიდევ ძალიან ბევრთან. ტუსია, თქვენი მუსიკის შექმნის შეგიძლიათ ჩამოთვალოთ?

შთამაგონებლები

თუ

პერსონა არამედ სისასტიკეს ახალ-ახალი ინტერპრეტაცია მივეცით. ახალ სიტყვებს ვიგონებთ, რომ საკუთარი გაუმაძღრობა, ძალაუფლებისადმი წყურვილი, ომისკენ სწრაფვა და ძალადობა გავამართლოთ. ეს ბაბილონის გოდოლის შენებას ჰგავს – ვიღაცას ყოველთვის უნდა გახდეს „ღმერთი“ და ყველაფერი მართოს. ისტორიის განმავლობაში ერთსა და იმავე შეცდომებს ვუშვებთ. ტექნოლოგიებთან ერთად გვგონია, რომ კაცობრიობაც განვითარდა, მაგრამ ადამიანი არ იცვლება. რა თქმა უნდა, ბევრი დადებითიც არსებობს. მჯერა, რომ ადამიანში კარგი უფრო მეტია, ვიდრე ცუდი. სხვა შემთხვევაში, ეს სამყარო აღარ იარსებებდა, მაგრამ გული მწყდება, რომ ერთ წრეზე ვტრიალებთ.

პერსონა

ტუსია, რამდენად რელიგიური ხართ? მთელი ჩემი არსით მორწმუნე ქრისტიანი ვარ, თუმცა ნაკლებადეკლესიური. ვცდილობ, მაგრამ არ გამომდის, რადგან სხვა რაღაცები მიტაცებს და როცა თავისუფალი დრო მაქვს, მუსიკას ვქმნი.

ძალიან ბანალური სია გამოვა, რადგან ინსპირატორია კინო, პოეზია, ზოგადად, ხელოვნება... უბრალო გამოსახულება შეიძლება გახდეს შთამაგონებელი. სხვისმა მუსიკამაც შესაძლოა გიბიძგოს საკუთარის შექმნისკენ. ერთ-ერთი ძალიან დიდი შთამაგონებელია ადამიანი და მისი ქმედებები. შესაძლოა ინსპირაცია გახდეს რომელიღაც ისტორიული ფაქტი ან მედიაში გაჟღერებული უარყოფითი ინფორმაცია, რომელიც ისე შეგზარავს და ისეთ მძაფრ ემოციას აღძრავს, რაღაცაში უნდა გადაიტანო, რომ არ გაგიჟდე. დღეს ინტერნეტის საშუალებით ძალიან ბევრ ინფორმაციას ვიღებთ და თითქმის ხელისგულზე გვაქვს მთელი მსოფლიო. შეგვიძლია რეალურ დროში ომსაც კი ვუყუროთ. მსოფლიო ახსენეთ და ყველაზე დიდი პრობლემა რა არის დედამიწაზე? ცხადია, რომ ამ სისტემამ არ გაამართლა. ტერორიზმი ამ სისტემის „კიბოს მეტასტაზია“ და ლოგიკურია, რაც ხდება. მე-2 მსოფლიო ომის შემდეგ კი არ განვვითარდით,

92 მატარებელში საკითხავი N 9

შემოქმედებითი გეგმების შესახებაც მითხარით... ცოტა ხნის წინ დავასრულე ფესტივალზე გამოსატანი ერთერთი კვარტეტი და ახლა მაქვს შემოქმედებითი პაუზა, რომელიც უკვე მაწუხებს. ვგეგმავ ელექტრონიკიდან გადავერთო თანამედროვე კლასიკასა და აკუსტიკურ ინსტრუმენტებზე. პირველი ნაბიჯები უკვე გადავდგი. მუსიკას ახლაც კომპიუტერში ვწერ, შემდეგ MIDI-ექსპორტს ვაკეთებ, რომელიც თავისით ქმნის სანოტო ჩანაწერებს. ეს ყველაფერი მიმაქვს ჩემს არაჩვეულებრივ მეგობართან – ახალგაზრდა დირიჟორ მირიან ხუხუნაიშვილთან და ის უკვე ჩემს მუსიკას აორკესტრებს. მატარებელთან თუ გაკავშირებთ რაიმე განსაკუთრებული შეგრძნებები? ყველა ტრანსპორტს შორის მატარებელი ჩემი ფავორიტია. თვითმფრინავის მეშინია. კი ვჯდები ხოლმე, როცა მჭირდება, მაგრამ უსიამოვნო ემოციები მაქვს. საქართველოში ისეთი მოძრაობაა, მანქანაც არ მომწონს. მატარებელი კი ყველაზე უფრო მიყვარს – აქაც და სხვა ქვეყნებშიც. მნიშვნელობა არა აქვს, რამდენი დღით ვმგზავრობ – უბრალოდ, ამ მდგომარეობაზე ვგიჟდები.

პერსონა

„კინო იბადება წარმოსახვაში და არა ფურცელზე ან გადასაღებ მოედანზე“

სურათი ბევრი ქვეყნის კინოთეატრში უჩვენეს. მასზე უამრავი დაიწერა, ბევრი ითქვა. ურიცხვი დისკუსიისა თუ განხილვის (არა მხოლოდ, როგორც კინემატოგრაფიული მოვლენა, არამედ მრავალი თანადროული და მწვავე პრობლემის შემცველი) ცენტრში მოექცა და აქტიური მსჯელობის საგნად იქცა.

ხელოვნებათმცოდნე

ნ

ანა ექვთიმიშვილისა და სიმონ გროსის სახელები საზოგადოებისთვის მას შემდეგ გახდა ცნობილი, რაც რამდენიმე წლის წინ ფილმი „გრძელი ნათელი დღეები“ წარუდგინეს კინოსამყაროს. მას შემდეგ, ფაქტობრივად, არ დარჩენილა ფესტივალი, რომელზეც ფილმი არ მიეწვიათ და არა მარტო მიეწვიათ, არამედ არ დაეჯილდოებინათ.

ავტორი: ლელა ოჩიაური

ინტერვიუ ნანა ექვთიმიშვილთან

N 9 მატარებელში საკითხავი 93

პერსონა

პერსონა

ასეთივე წარმატებული აღმოჩნდა ექვთიმიშვილი-გროსის მომდევნო ფილმი „ჩემი ბედნიერი ოჯახი“, რომელმაც უკვე დაიწყო და აგრძელებს მსოფლიო საფესტივალო ტურნესა თუ საეკრანო მასშტაბურ ჩვენებებს. ფილმს საქართველოში, კინოთეატრებში სექტემბრიდან ვიხილავთ და შევაფასებთ. დღემდე ახალი სურათი რამდენიმე საერთაშორისო ფესტივალზე იყო წარდგენილი (ბერლინი, სანდენსი, ცენტრალური და აღმოსავლეთ ევროპის ფილმები – პრიზი საუკეთესო რეჟისურისა და „ფიპრესის“ პრიზი; ვისბადენი – პრიზი საუკეთესო რეჟისურისთვის; ჰონკონგი – გრანპრი „ცეცხლოვანი ფრინველი“ და სხვა) და აქვს მიწვევებიც. რამდენიმე ქვეყანაში დაგეგმილია ფილმის კინოთეატრებში ჩვენებაც. ჩვენებები დაწყებულია საფრანგეთის 69 ქალაქის 70 კინოთეატრში. სულ ახლახან „ჩემი ბედნიერი ოჯახი“ რუმინეთში ტრანსილვანიის ფესტივალის მთავარი პრიზის – საუკეთესო ფილმისთვის – „ტრანსილვანიის თასის“ მფლობელი გახდა. ერთ-ერთი მთავარი როლის შემსრულებელი – ია შუღლიაშვილი კი საუკეთესო სამსახიობო შესრულებისთვის დაჯილდოვდა. გთავაზობთ ინტერვიუს ნანა ექვთიმიშვილთან – ახალი თაობის ახალგაზრდა რეჟისორ, დრამატურგსა და მწერალთან, რომლის წიგნები ისეთივე წარმატებული და აღიარებულია როგორც კინორეჟისურა და რომელსაც უდავოდ აქვს სათქმელი თანამედროვე საზოგადოებისთვის, როგორც ხელოვანსა და მოქალაქეს. თქვენი „გრძელი ნათელი დღეები“ ალბათ ბოლო 25 წლის (შესაძლოა მეტიც) განმავლობაში გადაღებული ერთადერთი ქართული ფილმია, რომელიც ყველამ ნახა (და არა მარტო საქართველოში), რომელიც რამდენიმე ქვეყნის კინოგაქირავებაში მოხვდა (რაც ქართული კინოსთვის ძალიან 94 მატარებელში საკითხავი N 9

იშვიათია), რომელზეც ყველა ლაპარაკობდა, რომელზეც ზარმაცების გარდა ყველამ დაწერა, რომელმაც მოიარა ალბათ ყველა მნიშვნელოვანი კინოფესტივალი და იმდენი პრიზი მიიღო, ჩამონათვალიც კი რამდენიმე გვერდს დაიკავებს. როგორ ფიქრობთ, რამ გამოიწვია საზოგადოების (მაყურებლისა და პროფესიონალების) ასეთი ყურადღება? ნანა ექვთიმიშვილი, კინორეჟისორი: „გრძელი ნათელი დღეები“ წარმატებული რომ იყო, უპირველესად, ალბათ იმის დამსახურებაა, რომ ეკასა და ნათიას პერსონაჟებმა მაყურებელი გულგრილი არ დატოვეს. მაყურებელს ეს ორი პატარა გოგო შეუყვარდა და მათი პერსპექტივიდან განიცადა 1990-იანი წლები. „გრძელი ნათელი დღეები“ ბევრმა ადამიანმა რომ ნახა და ბევრმაც დაწერა, მათ შორის, უბრალო მაყურებელმაც და ბლოგერებმაც, ალბათ იმის ბრალია, რომ რაღაც ისეთი იქნა ეკრანზე ნაჩვენები, რაც ბოლომდე არ გვქონდა გააზრებული. მახსოვს, მაგალითად, ფილმამდე ბევრი ადამიანი ჩემ გარშემო როგორ უარყოფდა მოტაცების ფაქტებს, იმიტომ რომ, უბრალოდ გოიმობად მიაჩნდათ. გაქცევა რეალობიდან – ეს მაწუხებდა ყველაზე მეტად და მუდამ მაინტერესებდა, რას იფიქრებდა მაყურებელი, რომლის თვალწინ, ეკრანზე, გოგოს მოიტაცებდნენ! მინდოდა ყველასთვის წამერთმია იმ ტყუილის თქმის საშუალება, რომ გოგონებს არ იტაცებდნენ, რომ ეს ჩვენთან არ ხდება და ასე შემდეგ. ამ თემასთან დამოკიდებულება არ არსებობდა. მოტაცების თემაზე საზოგადოებაში არ იყო ღია საუბარი და იმან, რაც ფილმის შემდეგ მოხდა, ყველა მოლოდინს გადააჭარბა. ბევრმა წარმატებულმა ქალმა – ნაცნობმა და უცნობმა ფილმის შემდეგ მითხრა, რომ მისი ოჯახი მოტაცებით იყო შექმნილი. ამას ნამდვილად არ მოველოდი. ვიცოდი, მაგალითად, რომ ჩემი კლასისა და სკოლის გარდა, მთელ თბილისში და საქართველოშიც ხდებოდა ეს, მაგრამ რატომღაც ყოველთვის მეგონა, რომ ეს უმამო გოგონებს მოსდიოდათ, ან დაუცველ

პერსონა გოგონებს, რომლებსაც ოჯახი ზურგს ვერ უმაგრებდა. მაგრამ აღმოჩნდა, რომ ეს თურმე ყველა ოჯახს შეეხო – მათაც, რომლებსაც ნამდვილად შეეძლოთ საკუთარი შვილის დაცვა, მაგრამ არ გააკეთეს ეს, იმიტომ რომ არ ჰქონდათ შესაბამისი ცნობიერება და განათლება, ქალის სრულფასოვანი აღქმა, და მით უმეტეს, არასრულწლოვანი ბავშვის უფლების აღიარებისა და, მის წინაშე პასუხისმგებლობის უნარი. ხელოვნების ნებისმიერ ნაწარმოებს (თუ ის ნამდვილად ხელოვნების ნიმუშია) ყველა თავისებურად აღიქვამს და მასში რაღაც „თავისას“ ხედავს თუ აღმოაჩენს. რეჟისორი მაყურებელს უზიარებს თავის ნაფიქრს, განცდებს, ტკივილებსა თუ სიხარულს. მაყურებელი იღებს პასუხს შეკითხვებზე და ხედავს პრობლემებს, რომლებიც ორივე მხარეს აწუხებს. რას ნიშნავს პირადად თქვენთვის „გრძელი ნათელი დღეები“? რატომ მოგინდათ მისი გადაღება? რა იყო მთავარი იმპულსის მომცემი? რა არის თქვენი მთავარი გზავნილი? არის თუ არა ის ერთგვარი ხარკი, ხელოვანის აღსარება, რამაც შესაძლებელია წარსულის (პირადი თუ ქვეყნის) მძიმე ხსოვნიდან გაგათავისუფლოთ? რა მოგიტანათ (აღიარებასა და წარმატებას თუ გამოვრიცხავთ), როგორც პიროვნებას, ამ ფილმმა? რა იყო „გრძელ ნათელ დღეებამდე“? არა მგონია, „ხარკი და, საერთოდ, ასეთი რამ არსებობდეს. არავის წინაშე არ ვარ ვალდებული რაიმე ამბავი მოვყვე, გარდა საკუთარი თავისა. იმპულსი არ არის ჩემთვის ერთჯერადი აქტი. უამრავ იმპულსს განვიცდი, მაგრამ მხოლოდ მაშინ ვაქცევ ყურადღებას, თუ ის მეორდება, თუ ის არ მანებებს თავს. როცა ერთი და იმავე სცენას ხედავ თვეების, წლების განმავლობაში, როცა თვალებს დახუჭავ და ეს სცენა არ ქრება შენი გონებიდან, არამედ პირიქით – იკვებება შენი ფანტაზიით, ზრდი, ამცირებ, ცვლი... უყურებ, განიცდი, გული გიცემს... მაშინ, გარკვეულ მომენტში, იღებ გადაწყვეტილებას და იწყებ წერას. ასე იყო „გრძელი ნათელი დღეების“ შემთხვევაში. თოთხმეტის რომ ვიყავი, ჩემი კლასელი გოგო მოიტაცეს პურის რიგიდან. მე მაინცდამაინც იმ დღეს არ ვიდექი პურის რიგში. და მერე, დიდი ხნის განმავლობაში, როცა იმ დღეზე ვფიქრობდი, სულ მინდოდა პურის რიგში დამენახა პატარა გოგო, რომელიც რიგში მდგომ ხალხს აგინებს. მერე ვხედავდი ამას, ძალიან ხშირად. თვალებს ვხუჭავდი, როცა კი დრო მომეცემოდა და მარტო ვიყავი. ძალიან ბევრჯერ ვნახე ეს სურათი. ვერც კი დავთვლი, რამდენჯერ, მაგრამ არ მბეზრდებოდა. რომელიღაც

სცენას ვნახავდი წარმოსახვით, სცენა „მორჩებოდა“ და მეორე დღეს ან მოგვიანებით ისევ „გამოვიძახებდი“ ამ სცენას ჩემს გონებაში და ისევ ვუყურებდი ისე, თითქოს პირველად ვნახე. ამასობაში სცენა იცვლება, გესმის დიალოგები... თუ ამ პროცესში, თვეების ან წლების განმავლობაში რომელიღაც სცენა მოგბეზრდა, მაშინ უნდა გადააგდო. ფილმი ჯერ თვითონ უნდა ნახო ძალიან ბევრჯერ, ყოველგვარი გადაღებისა და მსახიობების გარეშე. კინო იბადება წარმოსახვაში და არა ფურცელზე ან გადასაღებ მოედანზე. რა თქმა უნდა, დაწერაც მნიშვნელოვანია და გადაღების პროცესიც, მაგრამ მას თუ წარმოსახვა არ უძღვის, მაშინ არა მგონია, სურათმა რომელიღაც სხვა, მეორე სამყარო შექმნას. დღეს საქართველოს ერთ-ერთი პრობლემა ემიგრაციაა. ადამიანები, რომლებიც სამუშაოდ მიდიან საზღვარგარეთ და ოჯახებს მოწყვეტილნი, მათ არჩენენ. ზოგი სასწავლებლად მიდის, ზოგს წარმატებული კარიერა აქვს. წლების წინ თქვენც წახვედით, თქვენც შეცვალეთ საკუთარი ცხოვრება. რატომ? რა მიზნითა თუ პირობით? როგორ წარიმართა იქ თქვენი ბედი (სწავლა, მუშაობა, პირადი. პირადი იმდენად, რამდენადაც მეუღლესთან ერთად იღებთ ფილმებს) და როგორია ახლა? ყველაზე მძაფრი შთაბეჭდილება, რომელიც მიიღეთ? რა მოგცათ, როგორც ადამიანსა და ხელოვანს ამ წასვლამ? როგორ ფიქრობთ, რომ არა ეს გადაწყვეტილება, შეძლებდით იმას, რაც შეძელით, რასაც მიაღწიეთ? თავის დროზე იმიტომ წავედი, რომ სწავლა მინდოდა. არა მარტო რაიმე ფაკულტეტზე, არამედ ყველაფრის სწავლა. საკუთარი თავის სწავლა მინდოდა, გადარჩენა – როგორც ადამიანსა და ქალს; განათლების მიღება, თავისუფალი არჩევანის ქონის უფლება. არ ვიცი, რა იქნებოდა ახლა ამ გამოცდილების გარეშე. ამის თქმა ძნელია. ძალიან მნიშვნელოვანი წლები გავატარე ბერლინში. ოცი წლიდან გერმანიაში ვარ – აქ გავიზარდე, აქ ჩამოვყალიბდი. ყოველთვის ვმუშაობდი, არავინ მარჩენდა და არც სტიპენდია მქონია. არა, ბოლო კურსზე მქონდა სტიპენდია, თვითონ დამინიშნეს, არც ველოდებოდი, მაგრამ უკვე იმ ფაზაში ვიყავი, რომ ფილმითაც მქონდა რაღაც შემოსავალი და მთავარი სირთულეები უკან იყო. შემიძლია ვთქვა, რომ ნამდვილი სტუდენტი ვიყავი, ხშირად ღამენათევი, ნამუშევარი... ლექციაზეც ჩამძინებია. ბევრი საინტერესო სამსახური მქონდა. ნამდვილად არ გავცვლიდი იმ სამსახურებს უფრო უზრუნველ ცხოვრებაში, იმიტომ რომ ძალიან ბევრი რამე ვნახე და ვისწავლე.

N 9 მატარებელში საკითხავი 95

პერსონა

პერსონა

ფილმს იტალიის ერთ-ერთ კინოფესტივალზე წარადგენს, მერაბ ნინიძე კი ჩვენი ფილმით ავსტრიის ერთ-ერთ ფესტივალს ესტუმრება. კიდევ ბევრი ფესტივალია წინ... „ჩემი ბედნიერი ოჯახი“ გახლავთ ფილმი ოჯახურ თანაცხოვრებაზე, უახლოეს ადამიანთა ურთიერთობაზე და ქალის ადგილზე ოჯახში. ფილმის მოქმედება, განსხვავებით წინა სურათისგან, თანამედროვე დროში ვითარდება და ვფიქრობ, გარკვეული კუთხით, ეს უფრო დიდი გამოწვევაა მაყურებლისთვის, ვიდრე მზერა წარსულისკენ. ძალიან საინტერესო იქნება, თუ რამდენად მიიღებს მაყურებელი დღევანდელ რეალობას ამ ფორმით, რამდენად გაუგებს ჩვენს პერსონაჟებს და ამ ტიპის ოჯახურ თანაცხოვრებას, რამდენად დაუკავშირებს ფილმს საკუთარ რეალობას, რომლის მიმართ დისტანციისა და გადაფასების შეგრძნება ჯერ არ გასჩენია. ზოგადად, საკმაოდ არაპრაგმატული ადამიანი ვიყავი და ვარ. უბრალოდ, ერთი თვისება მაქვს – დროდადრო პატარპატარა, ძალიან კონკრეტული მიზნები და სურვილები მიჩნდება ხოლმე. და მერე რამის გაკეთებას თუ გადავწყვეტ და დავიწყებ, მაშინ ყველაფერი მავიწყდება და ბოლომდე ვაკეთებ ხოლმე. გერმანიამ რაც მასწავლა, ალბათ ესაა – ერთ საქმეზე კონცენტრირება და ბოლომდე მიყვანა. ამას სიმონთან თანაცხოვრებამაც შეუწყო ხელი. თქვენ, მეუღლე სიმონ გროსთან ერთად, ასევე საკუთარი სცენარით, უკვე დაასრულეთ ახალ ფილმზე „ჩემი ბედნიერი ოჯახი“ მუშაობა, რომელმაც უკვე დაიწყო წარმატებული საფესტივალო ცხოვრება. ამ ფილმს (ანუ თქვენს მომდევნო ნამუშევარს) ძალიან ველოდებით. განსაკუთრებულ მოლოდინს, უპირველესად, სწორედ „გრძელი ნათელი დღეების“ ტრიუმფი იწვევს. „ქალის ცხოვრება ქართულ პატრიარქალურ ოჯახში“ – ფილმი ასეა წარდგენილი. რას წარმოადგენს იგი? რა პრობლემებსა და თემებს ეხებით ამჯერად? რა დაფინანსებითაა გადაღებული? ვინ უწევს დისტრიბუციას? „ჩემი ბედნიერი ოჯახის“ მოლოდინი ნამდვილად არის. და გასახარია, რომ მაყურებელს ამ ფილმის ნახვა სურს. ფილმის ფოკუსში ერთი ქართველი ქალია – მანანა მხეიძე, რომლის როლს ია შუღლიაშვილი ასრულებს, მისი მეუღლის, სოსოს როლს კი – მერაბ ნინიძე. ფილმი უკვე უჩვენეს სანდენსის, ბერლინის, სოფიის კინოფესტივალებზე, ასევე ნიუ-იორკში – თანამედროვე ხელოვნების მუზეუმში. მალე ია შუღლიაშვილი 96 მატარებელში საკითხავი N 9

ფილმი საქართველოს, გერმანიისა და საფრანგეთის ერთობლივი პროდუქციაა. გლობალური დისტრიბუციის უფლება კომპანია „ნეტფლიქსმა“ შეიძინა და ფილმის ნახვას მაყურებელი 130-მდე ქვეყნიდან შეძლებს. ასევე გვყავს კინოდისტრიბუცია საფრანგეთსა და გერმანიაში, სადაც ფილმი ამ წელს კინოეკრანებზე გამოვა. საფრანგეთში საკმაოდ ფართომასშტაბიანი დისტრიბუცია იგეგმება, რადგან ფრანგული მხარე დარწმუნებულია, რომ ფილმი არა მხოლოდ არტჰაუზის მოყვარულებს, არამედ მაყურებლის ფართო მასებსაც დააინტერესებს. რადგან რეჟისორის გარდა მწერალიც ხართ და ამ სფეროშიც წარმატებული (თქვენი რომანი – „მსხლების მინდორი“, „საბასა“ და „ილიაუნის“ ლიტერატურული კონკურსების გამარჯვებულია), ეს იმაზე მიანიშნებს, რომ გაქვთ პოზიციაც, სათქმელიც და ორივე (კინოსა და ლიტერატურის) ენაზე მეტყველებთ. რას ნიშნავს თქვენთვის წერა და რას ნიშნავს გადაღება? რით განასხვავებთ საკუთარ კინოსა და პროზას? რა აქვთ მათ საერთო? ჩემთვის კინოსა და ლიტერატურას შორის არის ერთი არსებითი განსხვავება და ეს არის შენი ცხოვრების სტილი. კინოს შექმნა ხმაურიანი პროცესია და გაიძულებს უამრავ ზედაპირულ საქმეებში ჩაერთო. ან უამრავი ისეთი რამ აკეთო, რაც შენს ყოველდღიურ ყოფას ზერელეს ხდის. სხვანაირად შეუძლებელია. შეუძლებელია ამდენ ადამიანთან ერთად

თანაარსებობდე თვეების განმავლობაში, ასე ინტენსიურად გიწევდეს შენი თავისა და ენერგიის სხვებისთვის განაწილება, და, ამავე დროს, შენი შინაგანი სამყაროდან, საკუთარი თავიდან არ გამოხვიდე, შენს თავს არ დაშორდე. მწერლისთვის კი საკუთარ თავთან დაშორება კატასტროფის ტოლფასია. კინო არ გაძლევს იმის საშუალებას, მხოლოდ საკუთარი თავის თვითკმარი იყო. ალბათ დადგება გარკვეული ხანგრძლივი ფაზა ჩემს ცხოვრებაში, სადაც უფლებას მივცემ საკუთარ თავს, რომ მხოლოდ ჩემს პერსონასთან ვიყო და უფრო მეტი ვწერო. საქართველოში, მსოფლიოს დიდ ნაწილში, საზოგადოებაში, ადამიანების ცხოვრებაში ბევრი სხვადასხვა სახის პრობლემაა. არაფერს ვამბობ ისეთ ტრაგედიაზე, როგორიც სირიაში ხდება. ხელოვანი ეხმაურება ამ პრობლემებს და თუ ყოველთვის პირდაპირ არა, შინაგანი მდგომარეობიდან, ემოციური კავშირიდან გამომდინარე ასახავს, აჩვენებს მათ. რა უნდა იყოს და არის თანამედროვე ქართული და მსოფლიო კინოს მთავარი როლი, ზოგადად, მიმდინარე პროცესებში? რისი გაკეთება შეუძლია მას? როცა ვხედავ, როგორ კვდებიან ბავშვები ომში, ყველაფერს აზრი ეკარგება. კინოსაც, წერასაც... ყველაფერს. ამდენი ხანია არსებობს ხელოვნება, მაგრამ ის ვერ შველის ადამიანებს. ხელოვნებას შეუძლია ადამიანის პირად, ინდივიდუალურ ბედსა და გასაჭირს შეეხოს, მაგრამ იგი უძლურია მასობრივი ტრაგედიის წინაშე. თუ ქართული კინოსა და ლიტერატურის პოლიტიკურ მნიშვნელობაზე ვისაუბრებთ, მგონია, რომ განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია დღეს ქართული ენის შენარჩუნება და გადარჩენა. ის, რომ არ გავქრეთ რუკიდან და რაოდენ ბანალურადაც უნდა ჟღერდეს დღეს, არ გავხდეთ რუსეთის ნაწილი. რადგან, სამწუხაროდ, ეს საფრთხე ისტორიულად მოგვდევს და დღესაც ისევ იმ დიდი იმპერიის, უსამართლობის, ომის, დევნისა და იდენტობის გაქრობის წინაშე ვდგავართ. გლობალურად თუ შევხედავთ, კი – ქვეყნები ქრებიან, ტრანსფორმირდებიან და ესეც ჩვენი ცივილიზაციის ბუნებრივი და შემადგენელი ნაწილია, მაგრამ მე არ მინდა წარმოვიდგინო, რომ ოდესმე, მრავალი წლის შემდეგ, ჩვენი დედამიწის არსებობის ისტორიაში აღარავინ შემოხაზავს ქართული ანბანის ამ არაჩვეულებრივ ასოებს და აღარავინ დაწერს ლექსს ქართულად.

You can find AlterSocks in Tbilisi and Kutaisi, in the following shopping malls: • Pixel, 34 Ilia Chavchavadze Ave. Tbilisi; • Tbilisi Mall, 16th km, D. Aghmashenebeli Alley. Tbilisi • City Mall Saburtalo, 1 Kavtaradze str.Tbilisi; • East Point, 2 A. Tvalchrelidze str. Tbilisi; • Karvasla Kutaisi, 4-4a A. Tsereteli str. Kutaisi

„თეატრი ჩემი იმპერიაა“ ჟურნალისტი

ავტორი: ციკო ინაური

პერსონა

პერსონა

ინტერვიუ პაატა ციქურიშვილთან 98 მატარებელში საკითხავი N 9

პერსონა 1. სახელი და გვარი

21. თეატრი თქვენთვის არის...

2. პროფესია

22. მთავარი თვისებები, რომლებიც მსახიობს სჭირდება?

3. როგორ დაახასიათებთ საკუთარ თავს?

23. როგორ დაახასიათებთ „სინეტიკ თეატრს“?

4. ბავშვობის დაუვიწყარი მოგონება...

24. როგორია ამერიკული პუბლიკა?

5. რაზე ოცნებობდით?

25. როგორია ქართული პუბლიკა?

6. პირველი დამოუკიდებელი არჩევანი, რომელმაც თქვენი ცხოვრება შეცვალა?

26. „სინეტიკ თეატრი“ საქართველოში გასტროლებს ხომ არ გეგმავს?

7. საყვარელი რეჟისორი და სპექტაკლი?

1. პაატა ციქურიშვილი

8. საყვარელი ფილმი, რეჟისორი?

2. რეჟისორი

9. საყვარელი მუსიკოსი და სიმღერა?

10. წიგნები, რომლებმაც ყველაზე დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა თქვენზე?

11. რა არ გამოგდით?

12. უკან რომ დაგაბრუნათ, რას შეცვლიდით?

13. ბედნიერებისთვის გჭირდებათ...

14. სიყვარული არის...

15. რას ნიშნავს, იყო თავისუფალი?

16. ცხოვრებაში ყველაზე მნიშვნელოვანია...

17. სამი რამ, რისთვისაც ბრძოლა ღირს.

18. ჩვევა, რომელიც გაღიზიანებთ?

19. რას ვერ აპატიებთ ადამიანს?

20. თქვენი ყველაზე დიდი მიღწევა...

3. რთული შეკითხვაა. „ავტოპორტრეტი“ არ მეხერხება. რაც მესმის ოჯახის წევრებისგან და არტისტებისგან, გავიმეორებ: ჯიუტი კახელი, „ალფა“, აუტანელი, თავნება, ყველაზე მაგარი მამა, ცუდი მამა (ეს ხშირად მესმის ჩემი 15 წლის გოგისგან), მოუსვენარი (მიუხედავად ჩემი ასაკისა, ესეც ხშირად მესმის) ყრუ, გიჟი...

4. გაგრა. ხშირად დასასვენებლად დავყავდი მშობლებს და იქაურობა დღესაც ზღაპრად მახსოვს. იმედი მაქვს, დრო მოვა და კვლავ ჩავალ იქ.

5. კინორეჟისორობაზე და საკუთარ თეატრზე აშშ-ში. ჯერჯერობით ერთი მათგანი ავიხდინე. ვნახოთ, რა იქნება ხვალ. დრო გვეტყვის.

6. როცა დედ-მამის წინააღმდეგობის მიუხედავად, თეატრალურ ინსტიტუტში გამოცდები ჩავაბარე. ერთს უნდოდა ასტროლოგი გავმხდარიყავი, მეორეს – ისტორიკოსი, და მე გავხდი პაატა.

7. დევიდ მიუზის (David Muse) „განუკითხაობა“. ახალი პიესაა და ძალიან დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა სცენარმაც, დადგმამაც, გაფორმებამაც და შესრულებამაც. სპექტაკლი N 9 მატარებელში საკითხავი 99

პერსონა

პერსონა

იყო ძალიან ორიგინალური, პირობითი და, ამავდროულად, ბუნებრივი და რეალური.

8. ჩარლი ჩაპლინის The Kid. ალეხანდრო გონსალეს ინიარიტუს The Revenant. თენგიზ აბულაძის „ნატვრის ხე“.

9. Marshall Bruce Mathers III, Slim Shady.

10. მსოფლიოს კლასიკოსები ძალიან მიყვარს. ეს წიგნები დღესაც მასაზრდოებს: ვაჟას „სტუმარ-მასპინძელი“, შექსპირის პიესები, „დონ კიხოტი“, „ოსტატი და მარგარიტა“, „იდიოტი“, „ფაუსტი“, „ძაღლის გული“, „სამი მუშკეტერი“, „კაცი რკინის ნიღაბში“, „გრაფი მონტე-კრისტო“, „სალომეა“, „მედეა“, „ცხოველების ფერმა“, „1984“, „ჯეკილი და ჰაიდი“, ედგარ ალან პოს ნოველები, „დრაკულა“, „ფრანკენშტეინი“… ჯობს შევჩერდე. თითქმის ყველა ნაწარმოები თუ პიესა უკვე სპექტაკლად ვაქციე. მათი რიცხვი 65-ს აღმატება.

100 მატარებელში საკითხავი N 9

11. დასვენება, ერთ ადგილზე ჯდომა, ხინკლის გაკეთება.

12. ყველა იმ ადამიანს, რომლებიც უკვე იმქვეყნად წავიდნენ და ძალიან მენატრებიან, უფრო მეტს მოვეფერებოდი და მეტ სიყვარულს ვაჩვენებდი.

13. რთული შეკითხვაა. ბედნიერებას მრავალი სახე აქვს. ალბათ თავისუფლება და ოჯახური იდილია, უპირველესად, რაც სიყვარულზეა დაფუძნებული; აკეთებდე იმას, რაც გიყვარს და გეხერხება; მეგობრების გარემოცვა დ,ა რა თქმა უნდა, ჯანმრთელობა და კაპიტალი.

14. სიყვარულსაც ბევრი სახე აქვს. სიყვარული ბედნიერების ფუძეა. ვფიქრობ, სიყვარული განუმეორებელი და ძალიან ინდივიდუალურია. სიყვარულის აღქმა და გაგება ისევე განსხვავებულია, როგორც ადამიანის თითის ანაბეჭდები. ლიტერატურაშიც ხომ ასეა – ნახეთ, როგორია ჩეხოვის სიყვარული, ასევე სერვანტესის, გოეთეს, შექსპირის, დოსტოევსკის, ევრიპიდესი... ფილოსოფიურ დონეზე პლატონის „ნადიმში“ სიყვარულის მრავალსახეობა ყველაზე კარგადაა აღწერილი.

პერსონა 15. თავისუფლება უნივერსალურია. მიჭირს ქართულად ზუსტი ტერმინების მოძებნა. თავისუფლება არის ძალა და უფლება მოქმედებდე, საუბრობდე და ფიქრობდე ისე, როგორც გინდა, გქონდეს არჩევანისა და აზრის გამოხატვის თავისუფლება, კონტროლი საკუთარ ცხოვრებაზე.

16. ჯანმრთელობა, თავისუფლება, დამოუკიდებლობა, განათლება, ხედვა, რწმენა, მიზანი და კაპიტალი.

17. ადამიანი არსებობის პირველი დღიდან იბრძვის თავისუფლებისთვის, დამოუკიდებლობისთვის და თანასწორუფლებიანობისთვის.

18. ყველაზე ძალიან სიგარეტის მოწევა მაღიზიანებდა, მაგრამ უკვე 7 წელია, რაც მოვიშორე. რა არ ვცადე: ნიკოტინიანი საღეჭი რეზინები, ნიკოტინის patch, ღერების თვლა და ვითომ ნაკლების მოწევა, საღეჭი თამბაქო... და ამასობაში, რაც უფრო „ვჭიდაობდი“, უფრო მეტს ვეწეოდი. ამ მომაკვდინებელი ჩვევის მოშორების ერთადერთი გზაა „კახელობა“ – მენტალურად გადაწყვიტო და ერთბაშად გადააგდო. აქ ამას უწოდებენ cold turkey-ს, რომელიც ითარგმნება, როგორც „ცივი ინდაური“. მე ქართულად დავარქმევდი „გავირებას“ – უნდა გაჯიუტდე და „ვირზე შეჯდე“. უბრალოდ, „არა!“ – და მორჩა. სინამდვილეში არც ისე რთულია, როგორც გვგონია. ნიკოტინი იმდენად არაა პრობლემა, რამდენადაც ჩვევა. მთავარია შეგნებულად გინდოდეს და არა ზედაპირულად. მეორე, რაც მაღიზიანებს და ვერ ვიშორებ, ესაა უძილობის პრობლემა, რის გამოც ადრე ადგომა მიჭირს. მაგრამ პროფესიიდან გამომდინარე, ასეთი განრიგი ჩემთვის ხელსაყრელია.

19. არ ვიცი. ალბათ ყველაფერსაც ვაპატიებ ადამიანს, თუ ოჯახის ხელყოფას არ ეხება. უცოდველი ვინაა? Nobody is perfect.

20. ოჯახის შექმნა და თეატრის დაარსება ამერიკის დედაქალაქში.

21. თეატრი ჩემთვის ყველაფერია. შემოქმედებითი საყდარი, ოჯახი, ვირტუალური რეალობა, პირობითი სამყარო. სხვა განზომილება, რომელსაც პირადად ყოველდღიურად

ვქმნით და, რა თქმა უნდა, ყოფითი რეალობაც, რაც თეატრის ყოველდღიურ მართვაში აისახება. მოკლედ რომ ვთქვა, თეატრი ჩემი იმპერიაა, სადაც საკუთარი თავისა და უნარების რეალიზაციის საშუალება მაქვს.

22. განათლება. თანამედროვე მსახიობი დღეს მრავალჟანრობრივადაა მომზადებული და სიტყვის, მოძრაობის, ცეკვის, სიმღერის, ტანვარჯიშის, სიმღერის ოსტატია. მას აქვს მდიდარი skill sets, რაც უფრო მეტ შანსს N 9 მატარებელში საკითხავი 101

პერსონა

პერსონა

აძლევს მოხვდეს სხვადასხვა თეატრში. კონკურენცია ძალიან დიდია და რაც უფრო დიდია მსახიობის დიაპაზონი, მით მეტია შანსი. მსახიობს ასევე სჭირდება ინტუიცია, გარდასახვის ბუნებრივი უნარი. ის უნდა იყოს დამყოლი და ესმოდეს რას ეძებს, ან რა სურს რეჟისორს. მსახიობი უნდა იყოს ბუნებრივი და იშრომოს დაუღალავად. როლის შექმნის პროცესი ცალკე „სპექტაკლია“. მსახიობს უნდა ესმოდეს, რომ მთავარია მუშაობის, შექმნის პროცესი; უნდა იწვალოს, დაიხარჯოს, დაიღალოს და მაინც არ გაჩერდეს. წარმატების ფუძე ძიებაა და არა მხოლოდ სპექტაკლში მონაწილეობა.

23. თანამედროვე ხელოვნების, დინამიკური სინთეზის დრამატული თეატრი.

24. საოცარი. ემოციურად თავშეკავებული. აშშ-ში თეატრს პუბლიკა ინახავს. თუ მაყურებელს უყვარხარ, ფინანსურადაც ეხმარება თეატრს. სახელმწიფო ჩვენ არაფერს გვაძლევს. ასე რომ, აქ – ამერიკაში, ხელოვნება ხალხისთვისაა და არა ხელოვნება ხელოვნებისთვის.

25. მსოფლიოში ქართველი მაყურებლის მსგავსი არსად მოიძებნება. ამას იმიტომ არ ვამბობ, რომ გასიამოვნოთ. ჩვენ ხშირად გავდივართ გასტროლებზე და პირადი გამოცდილებით გეუბნებით, რომ ქართველი მაყურებელი უდიდესი ენერგიისა

102 მატარებელში საკითხავი N 9

და დადებითი მუხტის, ემოციისა და ბედნიერების მომტანია. გასტროლების დროს, რუსთაველის თეატრში სპექტაკლი რომ დაიწყო, 10-15 წუთში ერთხელ, ყოველი სცენის ბოლოს, ტაშს გვიკრავდნენ. ჩემი მსახიობები ჯერ დაიბნენ, ვერ გაიგეს რა ხდებოდა, შემდეგ მოეწონათ და ბოლოს ისე ემოციურად მიუდგნენ საქმეს, რომ სპექტაკლის ბოლოს ფეხზე ძლივს იდგნენ. ასეთი საოცრად დამუხტული ენერგია არტისტებს არც მექსიკაში, არც კანადაში და არც არსად უნახავთ. აღარაფერს ვამბობ ნახევარსაათიან „პაკლონზე“.

26. დიახ, გეგმავს! ჩვენ ვგეგმავთ, მაგრამ მთავარია საქართველომაც გამოიჩინოს ინიციატივა, თორემ ისე არაფერი გამოვა. მე ძალიან მინდა ამერიკულ-ქართული ხელოვნების ხიდის აშენება. წელიწადში ერთხელ რომ ჩამოგვიყვანონ ორი კვირით, ჩვენ წამოვიღებთ ორ-ორ და ახალ-ახალ სპექტაკლებს. ფაქტია, რომ 2012 წლის გასტროლი რუსთაველის თეატრში წარმოუდგენელი ბედნიერების, სიამაყისა და სიყვარულის ზეიმი იყო როგორც ჩვენთვის, ვფიქრობ, ქართველი მაყურებლისთვისაც. მთავარია დაინტერესება, მონდომება და სურვილი საქართველოს მხრიდან. ჩვენი ჩამოყვანა მილიონები სულაც არ დაჯდება. კულტურის სამინისტრო, დედაქალაქის მერია და რამდენიმე სპონსორი რომ გაერთიანდეს, ჩემი მხრიდან ამერიკის საელჩოსაც ჩავრთავდი. ასე რომ, აქ საოცნებო არაფერია და ყველაფერი მარტივია. ჩემოდნები უკვე გამზადებული გვაქვს.

პერსონა

ოლეგ ტიმჩენკოს ისტორიები და რომანტიზმი

ფოტო: გურამ წიბახაშვილი

თ

ანამედროვე ქართული მხატვრობის კოლექციონერების არცთუ დიდ რიცხვს ჰყავს თავისი ფავორიტები და ოლეგ ტიმჩენკო ერთ-ერთი მათგანია. პროფესიონალი კოლექციონერების გარდა, მისი ნამუშევრის საკუთარ ინტერიერში ხილვა ბევრი მოყვარულის სურვილიცაა და, შესაბამისად, ოლეგ ტიმჩენკო დღეისთვის ერთ-ერთი ყველაზე „გაყიდვადი“ მხატვარია. მისი გამოფენები ყოველთვის ხალხმრავალია, მედიაც არ იშურებს ქათინაურებს მხატვრის მიერ შემოთავაზებულ მორიგ ორიგინალურ პროექტზე, მოულოდნელსა და პროვოკაციულ

ოლეგ ტიმჩენკოს ბიოგრაფია ქართულ მედიას მრავალჯერ განუხილავს: ის ერთ-ერთი წევრია 1980-იანი წლების ბოლოსა და 1990-იანების დასაწყისში მოქმედი ავანგარდული ჯგუფისა, რომელიც „მეათე სართულის“ სახელით არის ცნობილი. ამ ჯგუფის წევრებმა პოსტმოდერნისტული ხელოვნების პრაქტიკების გააზრება და საკუთარ კონტექსტში წარმოდგენა დაიწყეს „პერესტროიკის“ პერიოდში, რომელიც ცვლილებებზე იყო მიმართული. ყოველ შემთხვევაში, მოლოდინებით კი იყო აღსავსე და ხელოვანებიც ამ ცვლილებებისგან ელოდნენ თანამედროვე სახელოვნებო სამყაროსთან დაახლოებას, დასავლური სივრცის იმ გამოცდილების გაზიარებას, რომელსაც მანამდე საბჭოთა ცენზურა კრძალავდა. „შერბილებული“ საზღვრების პირობებში მოეწყო პირველი გამოფენები, სადაც ახალგაზრდა ქართველი ხელოვანები

ავტორი: ხათუნა ხაბულიანი არტკრიტიკოსი

პერფორმანსზე, განსხვავებულ სერიაზე, სადაც მხატვარი-მასპინძელი ყოველთვის უცვლელად პოეტური, ელეგანტური და მგრძნობიარეა. ოლეგ ტიმჩენკო არის მხატვარი, რომელიც რომანტიკულ-სიმბოლისტური ხილვების პარალელურად, კონცეპტუალურ პერფორმანსს წარმოადგენს, ან სრულიად დეკორატიულზღაპრულ სერიას თავისი სახასიათო მსუბუქი იუმორით შემოსავს, სრულიად უხმო და დახშულ სკულპტურად გადააქცევს როიალს, ან შავ-თეთრ ჰიპერრეალისტურ კოლექციაში ფსიქოდელიურ მწერებს აღბეჭდავს.

N 9 მატარებელში საკითხავი 103

„შეყვარებულები“

დასავლურ გალერეებში გამოჩნდნენ და იქვე შეხვდნენ იმ რეალობას, რომ მათი საკუთარი სივრცე ითხოვდა რადიკალურ გარდაქმნას, ხელოვნების ახალი ფუნქციების დანახვასა და გააზრებას. იმ პერიოდში ქართული აუდიტორია არ იცნობდა ისეთ ფორმატებს, როგორიც არტისტული აქცია ან პერფორმანსი იყო, აბსტრაქტული მხატვრობაც მხოლოდ „დისიდენტურ“ პოზიციასთან ასოცირდებოდა. 1990-იანების დასაწყისში ოლეგ ტიმჩენკომ და ნიკო ცეცხლაძემ ღია,

104 მატარებელში საკითხავი N 9

საჯარო სივრცეში – მიწისქვეშა გადასასვლელში აჩვენეს ერთერთი პირველი პერფორმანსი, სადაც ისინი სკულპტურების მსგავსად იდგნენ ვიტრინის მიღმა ვერცხლისფრად შეღებილი სახეებით, შემდეგ მინა გამოამტვრიეს და გარეთ გამოვიდნენ. როგორც ნიკო ცეცხლაძე იხსენებს ერთ-ერთ ინტერვიუში, „ეს ომის წინა პერიოდია. ხალხი ყოველდღიურ სოციალურ პრობლემებშია ჩაფლული და მხოლოდ გადარჩენაზე ფიქრობს. გადავწყვიტეთ, რამდენიმე წუთით მაინც დაგვერღვია ეს

„სიჩუმე“

სულისშემძვრელი გაჭირვება და ადამიანების ყურადღება სხვა რამეზე გადაგვეტანა. სოციალურად ყველაზე აქტიური ადგილი შევარჩიეთ: კოლმეურნეობის მოედნის მიწისქვეშა გადასასვლელი. სწორედ ამ ადგილზე იგრძნობოდა ქალაქის მაშინდელი დინამიკა – იქვე, ბაზარში კილო კარტოფილის საშოვნელად მიმავალი ადამიანები და მათი მძიმე ფიქრები. დღეს ვფიქრობ, რომ ეს იყო აქცია-პერფორმანსი, რომელიც სწორედ იმ წუთებში სჭირდებოდა ჩვენს ქალაქს“.

აქტუალურ და პრობლემურ თემებზე არტისტული რეაქციების პარალელურად, ოლეგ ტიმჩენკოს მხატვრობაში მუდმივ თემად რჩება ისტორია, ლიტერატურა, რომანტიზმისა და სიმბოლიზმის მემკვიდრეობა. საკუთარ ბიოგრაფიულ ამბავსაც მხატვრულად ყვება: „მამაჩემი დაიბადა ბელორუსიაში, ვიტებსკში, მაგრამ ერთი წლის ასაკში წაიყვანეს ციმბირში. შემდეგ საცხოვრებლად ომსკში გადავიდნენ. მამაჩემი პროფესიით გეოლოგი იყო. გეოლოგები ხომ ბევრს დადიან

N 9 მატარებელში საკითხავი 105

პერსონა

პერსონა

და საქართველოშიც იყო, მთელი ჩრდილოეთ კავკასია ფეხით აქვს მოვლილი, ძალიან ბევრგანაა ნამყოფი. ძირითადად, ეძებდნენ ბროლს. შინ მქონდა ძალიან ბევრი ბროლის ნატეხი: შავი, ყავისფერი, თეთრი – ულამაზესი! მერე ოქროსაც ეძებდნენ. ყოველ სამ-ოთხ თვეში ჩამოდიოდნენ სოხუმში, ზღვაზე დასასვენებლად, ძალიან დიდ ფულს უხდიდნენ მაშინ და ფული ჰქონდათ. არ იცოდნენ, სად წაეღოთ ეს ფული და ჩამოდიოდნენ სოხუმში, დროს ატარებდნენ. დედაჩემი აქ დაიბადა, თბილისში. ისიც აკადემიაში აბარებდა და უშვებდნენ სოხუმში სახაზავად, პროექტს აკეთებდა. იქ გაიცნეს ერთმანეთი. ისე შეუყვარდათ ერთმანეთი, რომ მამაჩემმა დედაჩემის გულისთვის თავი გაანება გეოლოგიას. აღარც ომსკში დაბრუნდა. დედაჩემის სახლში ცხოვრობდა და პროფესია შეიცვალა. ქარხანაში მუშაობა დაიწყო. ყველაფერი ეხერხებოდა, მაგრამ თავისი პროფესიით აღარ მუშაობდა...

Victoria

„ღიღილოები მინდორში“

106 მატარებელში საკითხავი N 9

დედაჩემი აქ საიდან გაჩნდა? დიდი ბაბუა და ბებია პეტერბურგელები იყვნენ, გვარად გულიცკები, თავადები. იქ ცხოვრობდნენ დიდ სახლში, ნევის პროსპექტზე... ეს ამბავი სკოლაში ვიცოდი, დიდი ბებია სულ მიყვებოდა: ნანახი ჰყავდა მეფე ნიკოლოზი. მისი ძმა კანცელარიაში მუშაობდა და მიყვებოდა, თუ როგორ ნახა მეფე. ლენინიც ნანახი ჰყავდა ჯავშნოსანზე – დადიოდა მიტინგებზე. ლენინს თურმე სერიოზულად არავინ უყურებდა, ეს ვიღაც გიჟია, რაღაცას ლაპარაკობსო. მეორე რევოლუცია რომ მოხდა, აი, მაშინ მიხვდნენ, რომ მორჩენილი ამბავია. უკვე გვიან იყო და სადღა უნდა წასულიყვნენ?! ბოლო მომენტში მოასწრეს გაქცევა. ჩემს დიდ ბებიას სამი და ჰყავდა. ერთმა მოასწრო ამერიკაში წასვლა, მეორემ – გერმანიაში და ბებიაჩემი მოხვდა აქ, თბილისში. დიდ ბაბუას უყვარდა კავკასია. „Там тепло, там яблоки“, – ამას ამბობდა თურმე. მაგარი ქვეყანაა და აქ მოუნდა ჩამოსვლა. მაშინ აქ ჟორდანიას დრო გახლდათ, ინგლისელები იდგნენ და ძალიან კარგი ცხოვრება იყო იმ პერიოდში. არც აპირებდნენ არსად წასვლას, მაგრამ მერე ინანეს, როცა უკვე გვიან

პერსონა იყო. აქაც დააგვიანეს! ორჯონიკიძე რომ შემოვიდა, ვერც პარიზში გადახვიდოდი და ვერც ვერსად. ასე შერჩნენ...“ (რადიო „თავისუფლების “დღიურებიდან, 2014, 13 აპრილი). ისტორია, ომები, იმპერიული პოლიტიკა და მისით მანიპულირებადი პერსონაჟები სრულიად ორიგინალური, ადვილად საცნობი და დასამახსოვრებელი გამოსახულებების კოლექციად იქცა სერიაში – „ვიქტორია“, რომელიც ეროვნულ გალერეაში წარადგინა „გალა გალერეამ“ 2013 წელს: „მინდოდა გამომეხატა პატივისცემა იმ ჯარისკაცებისადმი, რომლებმაც იბრძოლეს, ყველაფერი გაიღეს. ზოგმა მოიგო, ზოგმა წააგო, მაგრამ victoria ხომ გამარჯვებას ნიშნავს? გამარჯვება კი ზოგჯერ სიკვდილის ფასად მოდის და ეს არის ჩემთვის მნიშვნელოვანი. ეს არ ეხება კონკრეტულ ომს ან ჯარისკაცს... ეს ყველას ეხება, საერთოდ, ამ ცნებას – რა ფასად მოდის ეს ყველაფერი... გახსნამ ძალიან კარგად ჩაიარა, უამრავი ხალხი იყო!“

ფოტო: გურამ წიბახაშვილი

ოლეგ ტიმჩენკოს შემოქმედების მოყვარულთათვის განსაკუთრებულ ადგილას დგას ემოციურად დატვირთული, ერთგვარად განყენებული მდგომარეობები, სადაც მედიტაციური ტრანსი ვიზუალურ გამოსახულებად არის ქცეული და ბუნებასთან განუყოფლობას, მისი ენის „ცოდნას“ და ერთგვარ უსასრულო არსებობას აჩვენებს. ამგვარია „დუმილი“, სადაც არყის ხეების ტყე მუსიკალურ ჟღერადობას იძენს თავისი რიტმითა და, ამავე დროს, მარადიულთან შეხებით – ისევე, როგორც ბუნებასთან სრულიად შერწყმული წყვილი „ღიღილოების მინდორზე“.

N 9 მატარებელში საკითხავი 107

გალერეა არსენ გვენეტაძე

პერსონა

ექიმი, გინეკოლოგი, ლაპარასკოპიული ქირურგიის სპეციალისტი, რეპროდუქტოლოგი, თსუ-ს პროფესორი, ზურაბ საბახტარაშვილის რეპროდუქციული კლინიკის ხელმძღვანელი და მოყვარული ხელოვანი. წარმატების მისაღწევად ბევრი რთული წელიწადი განვლო – 2010 წელს კიბო გადაიტანა. მისი ცხოვრების და მუშაობის მთავარი პრინციპია – არ გაუკეთო სხვას ის, რაც არ გინდა შენ გაგიკეთონ. თითოეული დღისა და წუთისგან მაქსიმალურ სიამოვნებას იღებს, ბედნიერია და გამუდმებით ახლის ძიებაშია.

2010 წლიდან დღემდე 7 პერსონალური ფოტოგამოფენა მოაწყო (თემატიკა: აფრიკული საფარი, პაპუა-ახალი გვინეა, სოლომონის კუნძულები, იაპონია, საქართველო); ორი დოკუმენტური ფილმის იდეის ავტორია („სკოლა ცხოვრებისა“ და „წარდგენა“); 2015 წელს შოთა რუსთაველის სახელობის სახელმწიფო აკადემიური თეატრის სცენაზე მისი პოეზიის საღამო გაიმართა. (ოთხი პოეტური მინიკრებულის ავტორია). ხატვა 2016 წელს, 52 წლის ასაკში დაიწყო. მისი გამოფენები სტიმულია ადამიანებისთვის, რომ არცერთ ასაკში არ შეწყვიტონ საკუთარი თავის ძიება და დაამტკიცონ, რომ შეუძლებელი არაფერია. „შეუძლებელი არაფერია“ – სწორედ ამ სახელწოდებით შედგა ბატონ არსენის საავტორო საღამო და მისი ნახატების გამოფენა ნიუ-იორკში, მანჰეტენზე, გასული წლის 29 დეკემბერს. საერთო ჯამში, არსენ გვენეტაძემ 8 პერსონალური გამოფენა მოაწყო, მათ შორის მილანში (იტალია), ნიუიორკში (აშშ), კანში (საფრანგეთი), თბილისში, ბათუმსა (საქართველო) და ოდესაში (უკრაინა). ამჟამად მისი ნამუშევრები გამოფენილია კაუნასში (ლიტვა). გამოფენა სექტემბრამდე გრძელდება. ბატონი არსენი გახლავთ „სოტბის“ ხელოვნების ინსტიტუტის (ონლაინსწავლების) კურსდამთავრებული. (სერტიფიკატი, ნიუიორკი, 2017. „ხელოვნება, როგორც გლობალური ბიზნესი. არტ-ბაზრის დინამიკა“).

2014 წლიდან არსენ გვენეტაძე საქართველოში პირველი, ოფიციალურად სერტიფიცირებული „მომავლის ასტრონავტია“.

108 მატარებელში საკითხავი N 9

„დრო & რეპროდუქცია“ (დრო გამრავლებისთვის) ტილო, ზეთი 70x50 სმ ეს ნაშრომი საინფორმაციო-საგანმანათლებლო მიზნით შევქმენი. ცნობილია, რომ დროის სწორი გამოყენება წარმატების მთავარი გარანტიაა! დრო ძვირფასია რეპროდუქციისთვისაც.

18-დან 35 წლამდე ასაკი ქალის ცხოვრებაში საუკეთესო პერიოდია შვილის გასაჩენად, ვინაიდან კვერცხუჯრედის მარაგი ოპტიმალურია, ხოლო დრო ორსულობისთვის – საუკეთესო; 35-დან 38 წლამდე ასაკში შვილოსნობის უნარი კლებას იწყებს. 38 წლიდან საკვერცხეებში მიმდინარე ცვლილებები სწრაფად ამცირებს შვილოსნობის უნარს. მინდა ეს ყველამ იცოდეს და გაითვალისწინოს. ამავდროულად უნდა გვახსოვდეს, რომ თანამედროვე რეპროდუქტოლოგიის შესაძლებლობები თითქმის ამოუწურავია. ყველას ეძლევა შანსი, გახდეს დედა.

გალერეა „სიცოცხლის სიმფონია“ ტილო, ზეთი 50x60 სმ. ჩემი პირველი ტილო, რომელიც წელიწადის ოთხ სეზონს ასახავს. ზაფხული – აფრიკაში ჩემი მოგზაურობის შთაბეჭდილებაა, გონებაში სამუდამოდ აღბეჭდილი აფრიკული საფარის ფერებია. ზამთარი (ჩემი ფოტოს მიხედვით) – მონბლანს, ევროპაში ყველაზე მაღალ მწვერვალზე მოგზაურობას მივუძღვენი. შემოდგომა და გაზაფხული საქართველოს ბუნებაა. საეკლესიო ორღანი სიცოცხლის სიმფონიის სიმბოლოა.

„ბედნიერება“ 85% 15% პიროვნების ბედნიერების 85% ადამიანურ ურთიერთობებშია, ხოლო პროფესიული წარმატება მხოლოდ 15%-ია. ეს სიტყვები ბრაიან ტრეისის ეკუთვნის. ჩემი მეორე ნაშრომი სწორედ ბედნიერებას მივუძღვენი და ეს სენტენციაც ჩემი ყოველდღიური ცხოვრების წესად იქცა! "ბედნიერი ვარ, რომ ბედმა საექიმო პროფესია მარგუნა. ეს დიდი პრივილეგიაა - იყო იმ საოცარი თეატრალური სანახაობის პირველ რიგებში, რომელსაც ცხოვრება ეწოდება!" ბერნანდ ლაუენი „აი ბედნიერება, რომელსაც ყოველდღიურად განვიცდი“. არსენ გვენეტაძე

N 9 მატარებელში საკითხავი 109

საბავშვო გვერდები

როგორ იქცა თომა ჯუჯად უ ბავშვობა მართლა იქ მთავრდება, როცა ლოგინის ქვეშ შეხედვის აღარ გვეშინია, მაშინ ფანჯრიდან უნდა მოვისროლო ჩემი საწოლი – თქვა ერთხელ თომამ. ეცადა კიდეც, მაგრამ რაღა დაგიმალოთ და, ვერ მოერია. ეჯაჯგურა, ეჯაჯგურა და მერე გაბრაზებული გაიშოტა. დიდხანს იწვა ასე, თვალებღია და განრისხებული. ჭრელქუდიანი, ჭიანჭველისტანა სიზმრების ჯარი დადგა. „შემოგვიშვი, შემოგვიშვი, დახუჭე თვალები და ძილის კარი გაგვიღე!“ – ჯუჯღუნებდნენ ჯუჯა სიზმრები. თუმცა თომა არც ყურს იბერტყავდა და არც თვალს ხუჭავდა. იწვა ასე, ქუთუთოგადახდილი, იწვა და უცებ, შუაღამისას, სხვა, უფრო ნაცნობი ხმა მოესმა.

– წამოდი, წამოდი, თომა! – ცალ ყურშიც კი არ შეუშვა ბაიბურამ თომას ნათქვამი და მეორეში რაღას გაუშვებდა, – ხომ ხედავ, საათის ისარი ბავშვობიდან მოგაქროლებს და მალე დიდად იქცევი!

– წამოდი, თომა! წამოდი! მე მიგიყვან იქ, სადაც შენ მარადიულ ბავშვობას მოიპოვებ!

მაგრამ ბაიბურა რისი ბაიბურა გახლდათ – არ ვიცი, რა ხერხით და ჯადოქრობით, ბუს ხმა ნემსზე უფრო წვრილდებოდა და ფერადი ნაჭრებისგან შეკერილ საბანში ძაფების გზებს მიუყვებოდა.

თომა სამყაროზე ნაწყენი კი იყო, თუმცა ცოდვა გამხელილი ჯობს, ძახილმა ძალიანაც დააინტერესა. როგორც გაბრაზებული პატარების წესია – ტუჩები გაბუტული დატოვა და აწეული წარბიდან მზერა ნაბიჯ-ნაბიჯ გააპარა.

მწერალი

ავტორი: გიორგი კეკელიძე

საბავშვო გვერდები

თ

ბუ ბაიბურას ფანჯარაზე თვალები მოეჭყიტა და კეთილად იღიმებოდა.

– არ მჯერა, – წაიბუზღუნა თომამ, – ადრეც ბევრჯერ მომატყუე. ერთხელ მითხარი, შოკოლადის ზღვაზე წაგიყვანო და ჩვეულებრივი ტბა აღმოჩნდა, ისიც – რძიანის!

110 მატარებელში საკითხავი N 9

შეშინებულმა თომამ თავზე საბანი გადაიფარა. ამ დროს ეგონა, რომ ყველაფრისგან დაცული და დამალული იყო – კოღოების აბეზარი, წუილბზუილა რაზმისგან, ქარაკუდა, ქუდიპარია მფრინავი მელასგან, ბუხრიდან ამოსული კვამლის გადასახადის ამკრეფი ცხვირცანცარა კაცისგან და დროისგანაც კი. დიახ! თუ თავზე საბანს გადაიფარებდა, ვერავინ და ვერაფერი მიეკარებოდა!

– წამოდექი, თომა, წამოდექი! დროს ვერ შევაჩერებ! ხომ გახსოვს, ერთხელ ვთხოვეთ დედამისს, რამდენიმე წამით დაეძინებინა და სოფელში ყველა ხე გახმა. მერე მთელი ღამე ვულოცავდით და ვრწყავდით მე და ყვავილების პრინცესას გამზრდელი! წამოდექი!

– და შენ ამბობ, რომ ჩემი ხელები მამაჩემივით მსხვილი, ფეხები ბაბუაჩემივით გრძელი, საქმეები დედაჩემივით ბევრი და დარდი ბებიაჩემივით ხშირი არასდროს იქნება?

საბავშვო გვერდები – კი, თომა, შენ უბრალოდ ადექი, ოღონდ ფრთხილად! საწოლთან სიზმრები დგანან და არ გაჭყლიტო! ძლიერ წვიმაში ფანჯარაზე მომხტარი წვეთები დაგითვლიათ? აი, სამ წვეთს რომ დრო სჭირდება, ზუსტად იმდენ ხანში თომა უკვე ბაიბურას ზურგზე იჯდა და ბავშვობაში დამტოვებელი სკოლის დირექტორისკენ მიფრინავდნენ. დირექტორი ერთი სათამაშოებისგან აწყობილი კაცი იყო – ზედმეტად მხიარული და უცებ წყენია. ცოტამ თუ იცოდა მასთან სალაპარაკო ენა.

– როგორ? ნუთუ გადაწყვიტე, სულ გეგონოს – მთელი სამყაროს უფროსები შენ წინააღმდეგ შეთქმულნი არიან და ყველაფერს აკეთებენ, დღეში შოკოლადის მხოლოდ ერთი ფილა რომ მოგცენ?

– რა თქმა უნდა. მე ხომ მუდამ ბავშვი მინდა ვიყო! – უპასუხა თომამ, ბაიბურასგან დარიგებული სისხარტით.

– ნუთუ გადაწყვიტე, რომ ყოველდღე კეთილი ტყუილების გაკვეთილზე იარო და ერთხელაც არ გამოგყვეს ბოროტი სიმართლე? – გამომცდელი მზერით ჩაეკითხა დირექტორი.

– დიახ, რა თქმა უნდა!

– და ნუთუ გადაწყვიტე, რომ შენი მუხლები სულ დალურჯებული იქნება, რადგან ბოლომდე კარგად ვერასდროს ისწავლი ველოსიპედის ტარებას?

– დიახ!

– და იცი, რომ სულ სხვისი სათამაშო აჯობებს შენსას?

– დიახ!

– დიახ, რა თქმა უნდა!

– დაააა... – აქ საგანგებოდ ჩაახველა დირექტორმა, – ნუთუ მზად ხარ, ყოველ დილით უგემური ფაფა მიირთვა, ფაფა და თან კარააააქიიიით?? და მერე, იმ საშინელი უფროსებისგან ლოყაზე ვითომმოსაფერებელი ჩქმეტა და ქაჩვა მოითმინო, ეს კაცობრიობის ყველაზე დიდი დანაშაული?!

და თომამ პირველი გამოცდა გაიარა. შემდეგი გამოცდებიც არ იყო იოლი – დროის დედასთან, ჯუჯების მწვრთნელთან და ზღაპრის გუდების მკერავთან. მაგრამ ბუ ბაიბურა აბა რისი გამოცდილი და ყოვლისმცოდნე ბაიბურა იყო, მეგობარს არ დახმარებოდა.

ეს ძალიან რთული კითხვა ჩანდა, მაგრამ თომას ისე უნდოდა ბავშვად დარჩენა, ცოტა უფრო ჩუმად, მაგრამ მაინც მტკიცედ უპასუხა:

და ნახევარმთვარეობის დღესასწაულზე, როცა მთვარის მოქანავე ყუნწზე ჯადოქრები წყლით სავსე სათლებს კიდებენ და წყალი მაინც არ იღვრება, თომა ჯუჯად აკურთხეს.

N 9 მატარებელში საკითხავი 111

საბავშვო გვერდები

113 წლის „დილა“

ავტორი: მაკა ბიბილაშვილი ჟურნალისტი

საბავშვო გვერდები

2

013 წელს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტრომ ჟურნალ „დილას“ არამატერიალური კულტურული ძეგლის სტატუსი მიანიჭა. მიუხედავად ამისა, ყველაზე ხანდაზმულ ქართულ პერიოდულ გამოცემას დღეს რედაქციის შენობაც კი არ აქვს და ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის კუთვნილ, XIX საუკუნის დროინდელ სახლსაა შეფარებული. ორ პატარ ოთახშია თავმოყრილი 113 წლის საარქივო მასალა, უნიკალური ხელნაწერები, ილუსტრაციები და ნახატები. მართალია, 2015 წლიდან „დილა“ თვეში ხუთიათასლარიან დაფინანსებას კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროსგან იღებს, მაგრამ ეს თანხა მხოლოდ ბეჭდვის ხარჯებს ანაზღაურებს, ხოლო ავტორებსა და მხატვრებს თხუთმეტი და ოცლარიანი ჰონორარის სანაცვლოდ უწევთ ლექსებისა და მოთხრობების წერა და ილუსტრაციებზე მუშაობა. „დილის“ თანამშრომლებმა კულტურის, ეკონომიკისა და განათლების სამინისტროებს არაერთხელ მიმართეს, რომ მათთვის ფართი გამოეყოთ, მაგრამ ამ დრომდე თხოვნა თხოვნად რჩება. „დილაზე“, მის ისტორიასა და პრობლემებზე ჟურნალის საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურის წარმომადგენელი, მწერალი ბესიკ კეკელიძე გვესაუბრა: ბატონო ბესიკ, ბევრმა შესაძლოა არ იცის, რომ საბავშვო ჟურნალი „დილა“, რომლის გამოცემას გასული საუკუნის დასაწყისში

112 მატარებელში საკითხავი N 9

ჩაეყარა საფუძველი, დღესაც გამოდის. გააცანით მკითხველს „დილა“. ბესიკ კეკელიძე: ჟურნალის პირველი ნომერი 1904 წელს მარიამ ივანიშვილ-დემურიას თაოსნობით გამოვიდა. მასთან ერთად ჟურნალის დაარსების ერთ-ერთი ინიციატორი იაკობ გოგებაშვილი იყო. ქალბატონ მარიამს ფინანსური დახმარება ცნობილმა მეცენატმა ძმებმა – ზუბალაშვილებმა გაუწიეს. მაშინ ჟურნალს „ნაკადული“ ერქვა. ზუბალაშვილებმა რედაქციას რუსთაველის გამზირზე თავიანთი სახლი დაუთმეს. „ნაკადულის“ პარალელურად გამოდიოდა ასევე საყმაწვილო ჟურნალი „ჯეჯილი“. აკაკის უხუმრია კიდეც – კარგია, ნაკადული ჯეჯილს მორწყავს და უფრო კარგ მოსავალს მივიღებთო. საქართველოს გასაბჭოების შემდეგ ჟურნალს სახელი შეუცვალეს და „ოქტომბრელი“ უწოდეს. რამდენიმე წლის შემდეგ ჟურნალს ისევ

საბავშვო გვერდები

„ნაკადული“ 1911—N17; მხ. იოსიფ როტერი

„ოქტომბრელი “1946 N2 მხ. ლადო გუდიაშვილი

გადაარქვეს სახელი. ხაზგასმით იყო მითითებული, რომ მას „დილა“ სტალინის ამავე სახელწოდების ლექსის გამო დაერქვა. აბა, იმ გაგანია კომუნიზმში „ოქტომბრელის“ სახელის შეცვლას ვინ გაბედავდა?! ამ 113 წლის განმავლობაში ჟურნალს მხოლოდ ორჯერ ჰქონდა წყვეტა – მეორე მსოფლიო ომისა და სამოქალაქო ომის დროს, თუმცა რედაქცია ამ წლებშიც მუშაობდა და არქივში დღემდე ინახება მაშინდელი დაუსტამბავი ნომრის მაკეტები, აწყობილი ტექსტები და ნახატები. გასული საუკუნის 20-იანი წლებიდან კოსტავას გამზირზე, გამომცემლობა „სამშობლოს“ შენობაში ვიყავით, მაგრამ წინა ხელისუფლებამ იქიდან გამოგვყარა და დავრჩით ქუჩაში. შემდეგ „ილიაუნმა“ – ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტმა შეგვიფარა ამ XIX საუკუნის შენობაში, სადაც ადრე ცხენების თავლა იყო. ნესტის გამო თანამშრომლებს რიგრიგობით ფილტვების ანთება გვემართება. რომ არა ჟურნალის ამჟამინდელი რედაქტორი – დოდო წივწივაძე, „დილა“ აღარ იარსებებდა. ქალბატონი დოდოსა და მისი ოჯახის დამსახურებაა, რომ ჟურნალი დღემდე გამოდის.

„დილა“ 1968 N1 მხ. ზურაბ მეძმარიაშვილი

„დილა“ გათვლილია 3-იდან 10 წლამდე ბავშვებისთვის. მისი ლიტერატურული ნაწილი მოიცავს თითქმის ყველა ჟანრს: იბეჭდება ორიგინალური და თარგმნილი ლიტერატურული ზღაპრები, სათავგადასავლო მოთხრობები, საბუნებისმეტყველო თხზულებები, ლექსები, პიესები, იგავარაკები; ასევე, ფოლკლორული მასალა: ხალხური ზღაპრები, არაკები და თქმულებები; „დილის“ ყველა ნომერში ადგილი ეთმობა ბავშვთა შემოქმედებას – ეს ძველი და კარგი ტრადიცია პატარების ნიჭის გამოვლენასა და წახალისებას უწყობს ხელს. საუკუნის მანძილზე „დილის“ ფურცლებზე ვითარდებოდა ქართული საბავშვო მწერლობა და საბავშვო ილუსტრაცია. გვიამბეთ ჟურნალის ავტორებსა და მხატვრებზე. ჟურნალში აქვეყნებდნენ ლექსებსა და მოთხრობებს აკაკი წერეთელი, შიო მღვიმელი, ნიკო ლომოური, ვაჟა-ფშაველა და მისი ორივე ძმა – ბაჩანა და თედო; მარიჯანი, ლეო ქიაჩელი, გიორგი შატბერაშვილი, იოსებ გრიშაშვილი, იოსებ ნონეშვილი, ირაკლი აბაშიძე, ნოდარ დუმბაძე, მურმან ლებანიძე, მუხრან მაჭავარიანი, მაყვალა მრევლიშვილი, გივი ჭიჭინაძე...

N 9 მატარებელში საკითხავი 113

საბავშვო გვერდები

საბავშვო გვერდები წელს მიიღო. მაშინ კულტურის მინისტრი გურამ ოდიშარია იყო.

2015 წლიდან კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროს მიერ გამოცხადებულ ლიტერატურული პერიოდიკის კონკურსში ვმონაწილეობთ და თვეში 5000-ლარიან დაფინანსებას ვიღებთ, მაგრამ ეს თანხა ძალიან მწირია – მხოლოდ სტამბის ხარჯებს ფარავს. ენთუზიაზმზე ვმუშაობთ – ჰონორარი მწერლისთვის და მხატვრისთვის თხუთმეტ ლარამდეა. ეს არაფერი – უხელფასოდაც გვიმუშავია. გულდასაწყვეტია სახელმწიფოს დამოკიდებულება... 113 წლის უწყვეტი გამოცემის მქონე ჟურნალი რომ დაიხუროს, სირცხვილია. რა გახდა ასი კვადრატული მეტრი ფართობის გამოყოფა ჩვენთვის? გვაბრაზებს ის, რომ ასე „არაქართულად“ აზროვნებენ.

ლადო გუდიაშვილი. „დილა“-1946 N11

რაც შეეხება ჟურნალის მხატვრობას, ჩვენი ჟურნალის ილუსტრატორები იყვნენ: გერმანული წარმოშობის ოსკარ შმერლინგი (მან ჩაუყარა საფუძველი ქართული ბეჭდური წიგნისა და ჟურნალის ილუსტრაციას), ლადო გუდიაშვილი, შალვა ქიქოძე, მოსე თოიძე, რობერტ სტურუა (უფროსი), დიმა ერისთავი, კოკი მახარაძე, ირაკლი ფარჯიანი, თაზო ხუციშვილი, თენგიზ მირზაშვილი, შალვა ცხადაძე, ჯემალ ლოლუა და ა.შ. მხატვრული გაფორმება დაარსების დღიდან ჟურნალის კონცეფციის მთავარ ნაწილად იქცა. ჩვენს ჟურნალში უდიდესი ყურადღება ეთმობა ილუსტრაციისა და ტექსტის სინთეზს: ბავშვისთვის ყოველთვის ადვილად აღსაქმელი და გასაგებია რეალისტურად გადმოცემული ნახატების შინაარსი.

ჟურნალის ტირაჟის სტატისტიკას თუ ვნახავთ, ბოლო წლებში თითქმის ასჯერაა შემცირებული. თქვენი აზრით, რა გახდა ამის მიზეზი? რატომ დაიკარგა ინტერესი „დილის“ მიმართ. რა სჭირდება ჟურნალს, რომ კვლავ პოპულარული და კონკურენტუნარიანი გახდეს? საბჭოთა პერიოდში „დილის“ ტირაჟი 150 000-ზე მეტი იყო. ახლა 1500 ცალს ვბეჭდავთ. მაშინ ჟურნალი მთლიანად სახელმწიფოს დოტაციაზე იყო და ყველა ბავშვს ჰქონდა გამოწერილი, დღეს კი, მცირე ტირაჟის გამო ჟურნალი ვერ ხვდება პრესის გავრცელების ყველა წერტილში, რაც ხელს უშლის მის პოპულარიზაციას.

რა მდგომარეობაშია „დილის“ არქივი? არქივი ერთ ოთახში გვაქვს შენახული. ამას არქივი არც ჰქვია – უბრალოდ, ნესტშია დალაგებული მეტად ფასეული მასალა: დიდი მხატვრების ილუსტრაციათა ორიგინალები, ქართველ მწერალთა ხელნაწერები, რედაქტორთა მიმოწერა, უნიკალური ხელნაკეთი ნივთები... ჩვენ მხოლოდ ნახატების მცირე ნაწილის ჩარჩოში ჩასმა შევძელით. „დილა“ აღიარებულია არამატერიალურ კულტურულ ძეგლად. ამ მხრივ რაიმე პრივილეგია თუ აქვს სახელმწიფოს მხრიდან? არამატერიალური კულტურის ძეგლის სტატუსი „დილამ“ 2013 114 მატარებელში საკითხავი N 9

ირაკლი ფარჯიანი. დილა-1983 N5

საბავშვო გვერდები

თენგიზ მირზაშვილი. „დილა“-1962 წ. N12

კოკა იგნატოვი. „დილა“-1964 N6

რობერტ სტურუა (უფროსი). „დილა“-1956 წ. N1

უპირველესად, ჟურნალს სახელმწიფოსა და სკოლების მხარდაჭერა სჭირდება. საბავშვო ლიტერატურული ჟურნალი, მით უმეტეს, ისეთი ტრადიციული და ისტორიული, როგორიც „დილაა“, არ არის და ვერ გახდება კომერციული გამოცემა. ჟურნალის განვითარებისთვის აუცილებელია სახელმწიფოს მხრიდან „დილის“ არამატერიალური კულტურული ძეგლის სტატუსით მინიჭებული უფლებების განხორციელება, რაც, თავის მხრივ, უზრუნველყოფს ჟურნალის სრულფასოვან არსებობასა და პოპულარიზაციას; ამასთან, ხელმისაწვდომს გახდის მას საზოგადოების ფართო ფენებისთვის.

და მხატვრებს შეხვდებიან. გარდა ამისა, ძალიან გვჭირდება რეკლამა. რაც შესაძლებელია, ვაკეთებთ: სკოლა-სკოლა დავდივართ, ვაწყობთ შეხვედრებს დაწყებითი კლასების მასწავლებლებთან და მოსწავლეებთან; მედიაკავშირმა „ობიექტივმა“ თვეში ნახევარი საათი დაგვითმო და ამ ნახევარ საათში ახალი ნომრის პრეზენტაციას ვაკეთებ — მწერლებს, მხატვრებს, ფსიქოლოგებს ვიწვევ და ჟურნალსა და მის პრობლემებზე ვსაუბრობთ. შეუძლებელია ასეთი მწირი შემოსავლის მქონე ჟურნალმა საკუთარი თავის რეკლამა გააკეთოს.

საჭიროა ფართობი, ადგილი რედაქციისთვის და მუზეუმისთვის, სადაც გადავიტანთ ჩვენს არქივს; ნახატებსა და ხელნაწერებს. გვინდა გავხსნათ საკვირაო სკოლა, სადაც ბავშვები მწერლებსა

ბევრი პრობლემის მიუხედავად, კვლავ აგრძელებთ მუშაობას. მინიმალურ ჰონორარზე მუშაობთ. რა გაძლევთ სტიმულს? მხოლოდ სიყვარული.

N 9 მატარებელში საკითხავი 115

საბავშვო გვერდები

თავმომწონე ბონტონა

ე

ავტორი: ბესიკ კეკელიძე მწერალი

საბავშვო გვერდები

რთხელ ქალაქში ხმა დაირხა, ამა და ამ დღეს ძაღლების გამოფენადათვალიერება უნდა ჩატარდესო. ყველას საკუთარი ოთხფეხა მეგობრის გამარჯვება სურდა, ამიტომაც დაფაცურდნენ: ზოგმა სპეციალური შამპუნი შეიძინა, რათა ძაღლს ბეწვი უფრო მბზინვარე გამოსჩენოდა, ზოგმა დალაქებს მიაშურა და თავისი ცუგრია გაკრიჭგამოკრიჭა, ზოგმა სპეციალური ტანსაცმელი და ლამაზი ბაფთებიც იყიდა. მოკლედ, ვისაც საშუალება ჰქონდა, გამოფენისთვის არაფერს იშურებდა, ვისაც არა და, რა უნდა ექნა? საღამოობით პატრონებს ძაღლები სკვერში გაჰყავდათ, თავად ბაღის სკამებზე ჩამოსხდებოდნენ, საყელოდან თასმებს ახსნიდნენ და თავისუფლად სეირნობის საშუალებას აძლევდნენ. ეს ყოველდღე მეორდებოდა და ამ ოთხფეხა ცხოველებმაც სწორედ იქ, სკვერში გაიცნეს ერთმანეთი.

– ჩემმა პატრონმა ისეთი, ისეთი შამპუნი მიყიდა, როცა მაჭყუმპალავებს, მზესავით მიბზინვარდება ბეწვი და იცოდეთ, ყველას გაჯობებთ, – სიამაყით აუწყა მეგობრებს მუშტისხელა ძაღლმა, რომელსაც, არ ვიცი რატომ, მაგრამ სასწაული სახელი – ბონტონა ერქვა.

– მე კი სალონში წამიყვანა. ფრჩხილებიც დამაჭრეს და თავზე ბალანიც მოდაზე შემკრიჭეს, – დრუნჩი დაბლა დახარა თეთრმა პუდელმა, რათა ვარცხნილობა ყველას დაენახა.

– კიდევ, კიდევ დაწიე თავი, ვერ ვხედავ, – თათის წვერებზე წამოიწია ბონტონა და პუდელს კეფაზე 116 მატარებელში საკითხავი N 9

შეაცქერდა, – უფ, ეგ რა არის? დიდი არაფერია. მე ისეთი კაბა მიყიდა, როცა მოვიზომე და სარკეში შევიჭყიტე, პირდაპირ გავოცდი, ისე დამხატა. და ეგ შენი კოტორა თავი გამოფენაზე ვის რაში აინტერესებს?! – ცხვირი აბზიკა ცუგუნიამ.

– ეჰ, – ამოიოხრა ცისფერთვალება ჰასკიმ, – ჩემს პატრონს საშუალება არა აქვს, უჭირს. ამბობს, გამოფენის წინ კარგად დაგვარცხნი და ეგ არისო...

– ჰოდა, არაფრის იმედი არ უნდა გქონდეს, – წამოიწკავლა ბონტონამ, – მე ჩემები დღეში რამდენჯერმე მვარცხნიან, მაგრამ მარტო დავარცხნა რას გიშველის, თუ ბეწვმა არ იზიბზიბა და მოდურად არ გამოეწყვე, – თავი უფრო ამაყად ასწია, – ჩემი ფრჩხილის ღირსი არცერთი არა ხართ, – ინდაურივით გაიფხორა და პატრონს ბედნიერმა გახედა.

– მე რამდენიმე დღეა საჭმელიც არ მიჭამია, ძროხასავით ბალახს ვძოვ და თავი ასე გამაქვს, – ნაღვლიანად ჩაილუღლუღა მდელოზე წამოწოლილმა უპატრონო, გოლიათური აღნაგობის ქართულმა ნაგაზმა, – იცით, რა მაინტერესებს და სულ მინდა გკითხოთ: ნეტავი გამოფენაზე თუ დამიშვებენ?

– ვის, შეენ? – დამცინავად ჩაიწკავწკავა ბონტონამ, – ერთი შენი თავი სარკეში დაგანახა, მოუვლელობისგან ბალანი როგორ ჩაგკუშტებია, ფერდები ჩაგცვენია, თვალებიც ჩაგსისხლიანებია და ეგ მოჭრილი ყურებიც როგორ გამახინჯებს. შენი ხალხში გამოჩენა როგორ შეიძლება?! ყველას თავს გვჭრი!

საბავშვო გვერდები ნაგაზი შერცხვენილი წამოდგა, ზემოდან ნაღვლიანად დახედა ბალახებში ჩაკარგულ ნამცეცა ძაღლს და იქაურობას ზანტად გაშორდა.

– მე გამოფენა სრულებით არ მაინტერესებს. დღე და ღამე იმაზე ვოცნებობ, გაიხსნას ნადირობის სეზონი და ჩემმა პატრონმა მწყერზე სანადიროდ წამიყვანოს. თოფის სროლის ხმა ძილშიც კი მესიზმრება. ვხედავ, ყანაში მწყერს როგორ ვეძებ, ვე-ძებ, ბოლოს ვპოულობ, ნაბულს ვაკეთებ და ველოდები ბრძანებას – ეცი! როგორც კი პატრონი მიბრძანებს, მე მწყერს ავაფრენ, შემდეგ გასროლის ხმა – ბახ, ბახ, და ჩამოვარდნილ ნანადირევს ვპოულობ, კბილებს ფრთხილად ჩავავლებ და სიამაყით მიმაქვს პატრონთან, რომელიც აუცილებლად შემაქებს, მომეფერება კიდეც, – წაიტრაბახა ჩალისფერმა პოინტერმა ჩარამ.

– ავ! ავ! – წვრილ ხმაზე წაიყეფა ბონტონამ, – შე ნადირმჟლეტო, რა ველურიც იყავი, იგივე დარჩი. შენი გამოსწორება არ იქნება. რაღა დროს ნადირობაა, ჩემი პატრონი მაღაზიაში ყველაფერს ყიდულობს – არც რძე მაკლია, არც ხორცი, მოვლაზე რომ აღარაფერი ვთქვა, – უფრო გაიჯგიმა და დრუნჩი აპრიხა. ასეთ კამათში გადიოდა დღეები. ბონტონა ბაქიბუქს განაგრძობდა – თავისი თავი ისე უყვარდა და მოსწონდა, რომ სხვაში დადებითს ვერაფრით ხედავდა. ბოლოს აღარავის ესალმებოდა, დაიჯგიმებოდა თავაწეული, გაფხორილი. რომ იტყვიან, თავზე ბუზს არ ისვამდა.

– ვისია ეს ძაღლი? – ხმამაღლა იკითხა და შეგროვილ ხალხს თვალი მოატარა, – ნუთუ პატრონი არ ჰყავს? – გაოცებულმა წარმოთქვა, ჩაიმუხლა და თავზე ხელი გადაუსვა, – მოდი, ბათურას დაგარქმევ, – ხელით ისევ მიეფერა. ჯიბიდან საყელური ამოიღო, კისერზე შეაბა. ბათურას ადამიანის მიფერება ესიამოვნა, საპასუხოდ ხელი აულოკა.

– შეხედე, რა გონიერია, – მამაკაცმა მოქაჩა და თან გაიყოლა. ვეება ძაღლი უცნობს მიენდო და ძუნძულით გაჰყვა. სხვა ძაღლებთან ერთად წრეზე ბათურაც რამდენჯერმე ჩამოატარეს. ჟიურიმ, ყოველგვარი ჭოჭმანის გარეშე, მას გამარჯვება ერთხმად მიანიჭა, ხოლო ჩვენი გაპრანჭულგაზიბზიბებული ბონტონა, უჯიშობის გამო, კონკურსიდან საერთოდ მოხსნა. ჩემო პატარა მეგობრებო, იცით, ეს ამბავი რატომ მოგიყევით? მინდა გახსოვდეთ, რომ თავმდაბლობა ერთ-ერთი დიდი სათნოებაა და როცა გაიზრდებით, იყავით თავმდაბლები, რათა თქვენით ძალიან ვიამაყოთ.

და აი, ჩემო პატარა მკითხველო, დადგა გამოფენის ჩატარების დღეც. ყველამ თავისი ძაღლი გააკოხტავა, გაალამაზა და შესაფასებლად წაიყვანა. უპატრონო ქართული ნაგაზი თავისით წაძუნძულდა იქ და ისიც იმიტომ, რომ აინტერესებდა, ღირსეულის ტიტულს ვინ მოიპოვებდა. საგამოფენო მოედანთან ახლოს, სადაც ძაღლები წრეზე უნდა ჩამოეტარებინათ, უკანა თათებზე ჩამოჯდა და დაღლილობისგან ენაგადმოგდებული იქაურობას შეაცქერდა. კისერზე ბაფთაშებმული, ლამაზად გამოწკეპილი ბონტონა, რომელსაც ბეწვი მართლა გამორჩეულად უბზინავდა, პატრონმა ხელში ატატებული მოიყვანა. დაიწყო კონკურსი. საყელურზე თასმაშებმულმა ძაღლებმა შემფასებლების წინ წრეზე იწყეს სვლა. ერთ წრეს მეორე მოჰყვა, მეორეს – მესამე, როცა ჟიურის ერთი წევრი მამაკაცი წამოდგა და ქართულ ნაგაზს მიუახლოვდა:

N 9 მატარებელში საკითხავი 117

საბავშვო გვერდები

რატომ დაბრმავდა თხუნელა

საბავშვო გვერდები

ი

ყო დრო, როდესაც თხუნელას ორი ლამაზი თვალი ჰქონდა და გადასარევად ხედავდა, თუმცა მაშინაც მიწის ქვეშ, სოროში ცხოვრობდა. თხრიდა და თხრიდა პატარა გვირაბებს, საჭმელად ხოჭოებსა და ჭიაყელებს მიირთმევდა და მეტად კმაყოფილი გახლდათ. პირს ჩაიტკბარუნებდა თუ არა, ერთს კარგად გაიზმორებოდა, გვერდულად მიწვებოდა და ეძინა, ვიდრე შიმშილი არ შეაწუხებდა. შემდეგ ახალ გვირაბს გათხრიდა, დაიჭერდა სხვადასხვა მწერს, გემრიელად ისადილებდა, დანაყრდებოდა და ისევ ძილს ეძლეოდა. ერთხელ, როდესაც წამოწოლილი იყო და ისვენებდა, რაღაც ხრაშახრუშის ხმები შემოესმა. იფიქრა, აქვე დიდი ჭია იმალებაო, პატარა თათები ნიჩბებივით აამუშავა, მიწა გასწიგამოსწია და დიდყურებიან, ფუმფულა ცხოველს მიადგა, რომელსაც წინა თათებში სტაფილო მოექცია და მადიანად ახრამუნებდა.

– მზე რა არის? – გაიოცა თხუნელამ.

– მზე ძალიან დიდი, ძალიან თბილი ბურთია, რომელიც ცაზე ჰკიდია და თავისი ოქროსფერი სხივებით არემარეს ანათებს.

– იტყუები, მზე არ არსებობს, – ბაჭიასი არ დაიჯერა ცხვირწვეტამ.

– რას ამბობ? შენ რა, მინდორში არასოდეს ასულხარ? ლამაზი ყვავილებითა და გემრიელი სტაფილოებით მოკაზმული მდელო არ გინახავს და არც მზეზე გამთბარხარ?

– ხომ გითხარი, მზე არ არსებობს-მეთქი. მე ჩემს გათხრილ გვირაბებში დავძვრები, მწერებს ვიჭერ, პირს ვიგემრიელებ და ასე ვცხოვრობ, – ბუზღუნით უპასუხა თხუნელამ.

– თუ გინდა, წამომყევი. ჩემი სოროდან მინდორში ავძვრეთ და მზეს გაჩვენებ.

– შენ ვინ ხარ?

– ბაჭია ვარ, – მიუგო ყურცქვიტამ და სტაფილო ჩაკბიჩა.

– ფუჰ, ამას როგორ ჭამ? – შეიცხადა თხუნელამ.

– როგორ და, გემრიელად ვახრამუნებ, ეს ჩემი ყველაზე სანუკვარი საჭმელია, – ხრაშუნი არ შეუწყვეტია ბაჭიას.

– ფუჰ, – თხუნელამ თავი ზიზღით გააქნია, – ჩემი ყველაზე, ყველაზე გემრიელი საჭმელი ფუნაგორია ხოჭოა. იცი, როგორ მიყვარს? შემიძლია უსასრულოდ ვჭამო, – ნერწყვმომდგარმა თხუნელამ ტუჩებზე ენა გაისვ-გამოისვა, – ეს რა პატარა სორო გქონია? აქ როგორ ეტევი?

ბაჭიამ თხუნელა მზის არსებობაში ვერ დაარწმუნა. ბოლოს, დიდი ხვეწნა-მუდარის შემდეგ, ყურცანცარა სოროდან ამოვიდა, თხუნელას თათიც კი მიაშველა, რათა მიწის ზედაპირზე აეყვანა.

– ზემოთ აიხედე, – ბაჭიამ ცისკენ ყურები აიშვირა. თხუნელამ თავი ასწია და მზეს შეაცქერდა. მხურვალე სხივებმა თვალი მოსჭრა და ბინდი გადაეკრა კიდეც – ორივე თვალზე თხელი კანი გადაეფარა – ბაჭია, ეს რა მომივიდა? – იკითხა შეშინებულმა.

– მზე დაინახე?

– მე აქ მძინავს, თორემ ისე სულ მინდორში დავკუნტრუშებ და მზეზე ვთბები.

118 მატარებელში საკითხავი N 9

საბავშვო გვერდები – ხომ გითხარი, მზე არ არსებობს-მეთქი, ახლა კი საერთოდ ვერაფერს ვხედავ, – წაიწუწუნა ცხვირწვეტამ.

დაუბრუნდა, რათა ჭიაღუა მოენახა და გაუმაძღარი მუცელი ამოევსო.

– მზე თუ არ დაინახე, მდელოს სილამაზით თუ არ დატკბი, თვალები რად გინდა? – მიუგო გაოცებულმა ბაჭიამ და ლამაზ ყვავილებში სკუპ-სკუპით გაკუნტრუშდა.

ის დღე იყო და ის – მიწაში მცხოვრები ცხვირწვეტა ცხოველები დარჩნენ ასე უსინათლოები, მაგრამ მათ თვალისჩინი არც არაფრად არგიათ, რადგან მზის არსებობა ვერაფრით ირწმუნეს.

თხუნელამ ერთი ამოიოხრა, მერე კი ისევ მიწისქვეშეთს

N 9 მატარებელში საკითხავი 119

საბავშვო გვერდები

ე

ახალი ქართული თამაში „საოცარი სამყარო“ ქართულია და კარგია!

საბავშვო გვერდები

ქვსი წლის ნიკას კომპიუტერული თამაშები ძალიან უყვარს. შეუძლია საათობით იჯდეს მონიტორთან და ვირტუალური ამბებით გართულს არც კი მოშივდეს. ასეა ბავშვებისა და მოზარდების დიდი უმრავლესობა. მშობლები ამას ძალიან განვიცდით, თუმცა გამოსავლის მოძებნა საკმაოდ რთულია.

ავტორი: თამარ დეკანოიძე ჟურნალისტი

თბილისში ერთმა კარგმა ადამიანმა შემეცნებითი და განმავითარებელი სამაგიდო თამაში გამოიგონა. მიშა კაჭკაჭიშვილს, როგორც უფლებადამცველს, ისე იცნობენ. თანასწორობის ინსტიტუტის დამფუძნებელი, მეგობრებთან ერთად აქტიურად იყო ჩართული ქვეყანაში მიმდინარე ყველა პროცესში. დღეს მიშა ფიქრობს, რომ პოლიტიკისგან დასვენების დრო მოვიდა და იმ იდეის განხორციელება დაიწყო, რომელიც დიდი ხანია მოსვენებას არ აძლევდა. „ოთხი შვილის მამა ვარ. პროფესიით – პროგრამისტი. ჩემი შვილების და მისი მეგობრების მაგალითზე ვხედავდი, რომ ბავშვები საათობით ისხდნენ კომპიუტერთან და მასზე დამოკიდებულები ხდებოდნენ. გადავწყვიტე, რაიმე ისეთი მომეფიქრებინა, რითაც ბავშვები გუნდური პრინციპით გართობასა და თამაშს შეძლებდნენ, თანაც არც აზარტული ყოფილიყო და არც ძალადობის ელემენტების შემცველი. ასე შეიქმნა სამაგიდო,

120 მატარებელში საკითხავი N 9

ინტელექტუალური საბავშვო თამაში, სახელად „საოცარი სამყარო“, რომელიც განსაზღვრულია სკოლის ასაკის ბავშვებისთვის და საშუალებას აძლევს მინიმუმ ორ და მაქსიმუმ ხუთ მოთამაშეს სახალისო, შემეცნებითი თამაშით დაკავდეს. „საოცარი სამყაროს“ ძირითადი პრინციპი მდგომარეობს იმაში, რომ ბავშვები მოხვდნენ და იმოგზაურონ იმ ზღაპრულ სამყაროში, რომელიც მათი ასაკისთვის მისაღებია“, – ამბობს მიშა. „საოცარი სამყარო“ ათსერიანი სათავგადასავლო თამაშის პირველი ნაწილია

საბავშვო გვერდები ანუ მას გაგრძელება ექნება. ერთი თამაში დაახლოებით 35-40-წუთიანია. „საოცარი სამყაროს“ ერთ-ერთი ძირითადი პრიორიტეტი ის არის, რომ ენობრივი ბარიერი, ფაქტობრივად, არ არსებობს, რადგან თამაში სურათებითა და ყველასთვის იოლად გასაგები ფიგურებითაა შესაძლებელი. თამაშისთვის შეიქმნა ხუთი პერსონაჟი და კამათლები. ერთი კამათელი გმირების გადაადგილებისთვისაა საჭირო, ხოლო მეორეს აბსოლუტურად სხვა დატვირთვა აქვს და მასზე პერსონაჟებისთვის საჭირო მატერიალებია დახატული, რაზეც თამაშია აგებული.

მოგება საქველმოქმედო მიზნებს მოხმარდეს და თანხები ბავშვთა ფონდში გადაირიცხოს.

მოთამაშეებს სჭირდებათ ბარათები, რომლებიც კამათლებთან და გმირებთან ერთად ქმნიან „საოცარ სამყაროში“ მოგზაურობის შესაძლებლობას. მოთამაშის უნარებზეა დამოკიდებული, როგორ მოიქცევა მოცემულ მომენტში. თამაში კითხვარებით რთულდება და მხოლოდ სწორი პასუხების გაცემის შემთხვევაში გადავა მოთამაშე შემდეგ ტურში.

„ვფიქრობ, ბავშვს ძალიან ცოტა დრო უნდა რჩებოდეს კომპიუტერული თამაშებისთვის. ამისთვის აუცილებელია მაქსიმალურად დაკავებული იყოს არა ვირტუალურ, არამედ რეალურ სამყაროში. მე გადაწყვეტილი მაქვს ჩემს შვილებთან ერთად „საოცარი სამყარო“ ვითამაშო და დროებით მაინც მოვწყდეთ რთულ რეალობას“, – ამბობს მიშა კაჭკაჭიშვილი.

მოკლედ, პირველი ქართული თამაში მალე გასაყიდად გამოვა და ქართველი ბავშვების დაინტერესებას დაელოდება. „საოცარი სამყაროს“ ავტორი ამ თამაშით გამდიდრებას არ გეგმავს. მას სურს გაყიდვიდან შემოსული

წარმატებები ამ საინტერესო წამოწყებას და მის ავტორს. არ დაგვავიწყდეს – ქართულია და კარგია!

„საოცარი

სამყარო“

N 9 მატარებელში საკითხავი 121

ჯანმრთელობა

ალერგია და მასთან ბრძოლა ყოველდღიურ ცხოვრებაში

ჯანმრთელობა

X

XI საუკუნე „ალერგიის საუკუნედ“ იწოდება. ალერგიის მასშტაბების ზრდის მთავარი მიზეზი ის ტოქსიკური ნივთიერებებია, რომლებთანაც ყოველდღიურად გვიწევს შეხება. როგორც ექიმები გვირჩევენ, აუცილებელია უპირატესობა მივანიჭოთ ჯანსაღი ცხოვრების წესს, ბუნებრივ ნედლეულზე დამზადებულ საკვებ, სარეცხ და საწმენდ საშუალებებს და მეტი პასუხისმგებლობით მოვეკიდოთ როგორც ჩვენი და ჩვენს გარშემომყოფების კეთილდღეობას, ისე გარესამყაროს. ალერგიის გამომწვევ მიზეზებსა და მასთან ბრძოლის მეთოდებზე ალერგიისა და იმუნოლოგიის ცენტრის ხელმძღვანელი, პროფესორი მაია გოთუა გვესაუბრა.

სისხლის ალერგოტესტირება და მოლეკულური დიაგნოსტიკა. ალერგენებისგან განრიდება ან, საჭიროების შემთხვევაში, ტოლერანტობის აღდგენა, ცხოვრების ჯანსაღი წესი, ბუნებასთან სიახლოვე ალერგიასთან ბრძოლაში გამარჯვების საწინდარია. ყოველდღიურ ცხოვრებაში რა ტიპის რისკები არსებობს? განსაკუთრებით ზაფხულში, კანის ალერგიის დროს ყურადღება უნდა მიექცეს ჰიგიენას. წინააღმდეგ შემთხვევაში ალერგიული პროცესები შესაძლოა გართულდეს ჩირქოვანი და სოკოვანი ინფექციით. ზაფხულში ბავშვები ხშირად უნდა დავბანოთ და მათი ტანსაცმელი ჰიპოალერგიული სარეცხი საშულებებით გავრეცხოთ.

რამ გამოიწვია XXI საუკუნეში ალერგიის ასეთი გამწვავება? მაია გოთუა, ალერგიისა და იმუნოლოგიის ცენტრის ხელმძღვანელი, პროფესორი: ალერგიას „ცივილიზაციის დაავადებას“ უწოდებენ. სამწუხარო პროგნოზით, 2025 წლისთვის კაცობრიობის 50% ალერგიით იქნება დაავადებული. არავინაა დაცული ნებისმიერ მომენტში ალერგიის განვითარებისგან. მისი განვითარების გლობალური მიზეზი პლანეტის ეკოლოგიური მდგომარეობის გაუარესებაა, რაც საფრთხეს უქმნის ბუნებას და ადამიანს. ჩვენ მოვიხმართ საკვებ პროდუქტებს, მედიკამენტებს, პარფიუმერიას, გამწმენდ, სარეცხ და სხვა საშუალებებს, რომლებიც ხშირად ქიმიური წარმოებისაა, იწვევს ჰიპერმგრძნობელობას და ჩვენს მიკრობიოლოგიურ სამყაროს ანადგურებს. ეს კი იმ ანთებითი დაავადებების ერთ-ერთი საფუძველი ხდება, რომელთაც ალერგია მიეკუთვნება.

რომელია კარგი ხარისხის სარეცხი საშუალებები? არსებობს სარეცხი და საწმენდი საშუალებები, რომლებიც ბუნებრივ ნედლეულზეა დამზადებული და შეიცავს ძმარს, სოდას, ლიმონს, გრეიპრუტს, ყურძენს, ლავანდას, ალოეს, მარმარილოს ფხვნილს... ყველა მათგანი ნატურალური, ბუნებრივი პროდუქტია და ზოგადად ადამიანისთვის და გარემოსთვის ზიანის მომტანი არაა. ასეთი პროდუქტები არ უნდა შეიცავდნენ ფოსფატებს, ბორატებს, ფორმალდეჰიდს, ჰალოგენურ და სხვა ტოქსიკურ ნაერთებს. ფოსფატები კანზე ცუდად ზემოქმედებენ, ბორატებმა შესაძლოა ნაყოფს შეუქმნას პრობლემები, ფორმალდეჰიდი ტოქსიკური კონსერვანტია, რომელიც იწვევს ალერგიას, სასუნთქი გზების პრობლემებს და ონკოდაავადებებს. ჰალოგენური ნაერთები გარემოს წამლავენ. ყურადღება უნდა მივაქციოთ ასევე სარეცხი და საწმენდი საშუალებების მარკირებას. შეფუთვაზე მითითებული უნდა იყოს, რომ პროდუქტი ეკოლოგიურად სუფთაა, ნატურალურ ნედლეულზეა დამზადებული, დერმატოლოგიურად ტესტირებულია და ჰიპოალერგიული თვისებების მატარებელია. არსებობს სპეციალურად ბავშვებისთვის განკუთვნილი პროდუქცია და არჩევისას ყურადღება უნდა მივაქციოთ ასევე ინდივიდუალურ ჰიპერმგრძნობელობას შემადგენლობაში არსებული კომპონენტების მიმართ.

როგორ ვებრძოლოთ ალერგიას? ალერგიის ეფექტიანი მკურნალობა სწორ დიაგნოსტიკაზეა დაფუძნებული. დღეს ალერგიის დიაგნოსტიკა მაღალ დონეზეა შესაძლებელი. ჩვენ თანამედროვე ალერგოლოგიაში დანერგილ ყველა მეთოდს ვიყენებთ. კეთდება როგორც კანის, ისე

მინდა ყველა პაციენტს ვურჩიო, რომ იცხოვრონ ჯანსაღი წესით, იქონიონ ბუნებასთან მჭიდრო კავშირი, მოიხმარონ უპირატესად ნატურალური, ჰიპოალერგიული პროდუქტები და ის საშუალებები, რომლებიც ჰიგიენის დაცვასა და საყოფაცხოვრებო პირობების მოწესრიგებაში დაგვეხმარება.

122 მატარებელში საკითხავი N 7

ზრ უ

ზე მო

ენზე და გა შ რე ვს ა ნ

ეკოლოგიურად სუფთა, ანტიალერგიული სარეცხი და საწმენდი საშუალებები გერმანიიდან

6

201

ჯანმრთელობა

ჯანმრთელობა

„ფლატე“ – ბუნებრივი მაგნიუმის ძალა, რომელიც ყოველდღიურად გჭირდებათ

თ

ითქმის ყოველდღე ვრცელდება სხვადასხვა ინფორმაცია იმასთან დაკავშირებით, თუ რა არის ადამიანის ორგანიზმისთვის სასიცოცხლოდ აუცილებელი. მაგრამ ცოტამ თუ იცის იმის შესახებ, რომ ჩვენი ორგანიზმი დაახლოებით 21-28 გრამ მაგნიუმს შეიცავს, მისი ნაკლებობა კი უამრავი დაავადების მიზეზი შეიძლება გახდეს. მაგნიუმი ადამიანის ორგანიზმის ყველაზე მნიშვნელოვანი, შეიძლება ითქვას, სასწაულმოქმედი ელემენტია, რომელიც ჩვენს ორგანიზმში მიმდინარე 360-ზე მეტ საკვანძო პროცესში იღებს მონაწილეობას. მაგნიუმი ყველა ორგანოს მნიშვნელოვანი ელემენტია, მის საჭიროებას კი განსაკუთრებით გული, კუნთები და თირკმელები ითხოვს. აღსანიშნავია, რომ ამ ნივთირების ნატურალურ მდგომარობაში მოპოვება, ძალზე ძნელია, ვინაიდან დღევანდელ საკვებ პროდუქტებში იგი მწირი რაოდენობით გვხვდება, თუმცა ბუნებაში არის ნატურალური მინერალური წყალი ფლატე, რომელიც მდიდარია ისეთი უნიკალური მინერალებით, როგორიცაა: მაგნიუმი -200 მგ-მდე, კალციუმი -250 მგ-მდე, ნატრიუმი -300 მგ-მდე, ჰიდროკარბონატი -1800 მგ-მდე, სულფატი -125 მგ-მდე და სხვ.

124 მატარებელში საკითხავი N 7

დღეისათვის მინერალური წყალი „ფლატე“ სრულად აკმაყოფილებს საერთაშორისო ნორმებს, როგორც ყოველდღიური მოხმარების პროდუქტი. მისი მინერალიზაციის ზედა ზღვარი არ აღემატება 3.0 გრამს ლიტრში, რაც შესაბამისი დასკვნებით არის დადასტურებული. სასიამოვნო გემოს მქონე, ეკოლოგიურად სუფთა, უნიკალური შემცველობის, მსუბუქი მინერალიზაციის, პროფილაქტიკური, სუფრის სამკურნალო წყალი, გაჯერებულია ბუნებრივი CO2-ით. „ფლატეს“ მსგავსი მსუბუქი მინერალიზაციის ნატურალური მინერალური წყალი ნაკლებადაა წარმოდგენილი როგორც ჩვენი ქვეყნის, ისე ევროპისა და აზიის ქვეყნების ბაზრებზე. ასეთი პროდუქტის მიღება ნიშნავს თქვენი ჯანმრთელობის პროფილაქტიკას ისე, რომ არ იქმნება ჭარბი მინერალებით ორგანიზმის დატვირთვის საფრთხე. აღნიშნულიდან გამომდინარე, მას ვიყენებთ ყოველდღიურად – როგორც გაზიან მინერალურ წყალს, ისე უნიკალურ საშუალებას ორგანიზმის გაჯანსაღების, ქრონიკული დაავადებების მკურნალობისა და გართულებათა პროფილაქტიკის მიზნით. „ფლატე“ სასარგებლოა არაერთი მწვავე და ქრონიკული დაავადების პროფილაქტიკისა და მკურნალობისთვის.

ჯანმრთელობა

ჯანმრთელობა

ისრაელი-საქართველოს კარდიოლოგიისა და ანგიოლოგიის ცენტრი „ჰელსიკორი“

ი

სრაელი-საქართველოს კარდიოლოგიისა და ანგიოლოგიის ცენტრი „ჰელსიკორი“ 2014 წელს გაიხსნა. მისმა ქართველმა და უცხოელმა დამფუძნებლებმა (თამარ და ნოდარ ემუხვარები და რონი კარნელი) მაქსიმუმი გააკეთეს იმისთვის, რომ მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნიდან დაებრუნებინათ უმაღლესი დონის ქართველი სამედიცინო პერსონალი და ევროპული დონის კლინიკა ჩამოეყალიბებინათ. შედეგიც თვალსაჩინოა – 5000 გადარჩენილი სიცოცხლე 2 წელიწადში! კლინიკაში მოქმედებს საყოველთაო დაზღვევის პროგრამა. კლინიკის შესახებ ინფორმაცია შეგიძლიათ იხილოთ ფეისბუქზე და კლინიკის ვებგვერდზე: https://www.facebook.com/Helsicore/ www.helsicore.ge

126 მატარებელში საკითხავი N 7

ჯუბა ფარცახაშვილი, სისხლძარღვთა ქირურგიის დეპარტამენტის ხელმძღვანელი, მედიცინის დოქტორი: „7 წელი ვმუშაობდი გერმანიაში, კერძოდ, მარტინ ლუთერის საუნივერსიტეტო კლინიკაში. „ჰელსიკორის“ მოწვევით საქართველოში დავბრუნდი, სადაც ჩამოვაყალიბე სისხლძარღვთა ქირურგიის დეპარტამენტი. იგი მჭიდრო კავშირშია კარდიოლოგიასა და კარდიოქირურგიასთან. ასეთი მიდგომა ფართოდ გამოიყენება მსოფლიოს წამყვან ცენტრებში. სწორედ ეს გახდა ჩვენი კლინიკის ინოვაცია ქართულ სამედიცინო სივრცეში. ჩვენთან ტარდება როგორც დახურული (უსისხლო), ისე ღია ტიპის ურთულესი ოპერაციები. ჩვენი ძირითადი მიმართულებებია: საძილე არტერიების ქირურგია ინსულტის პრევენციის მიზნით, სტენტგრაფტების იმპლანტაცია კანქვეშა მიდგომით. ჩვენს დეპარტამენტში საქართველოში პირველად ჩატარდა და დაინერგა გამსკდარი ანევრიზმის დახურული მეთოდით მკურნალობა,

ჯანმრთელობა რამაც მნიშვნელოვნად შეამცირა პოსტოპერაციული გართულებები და სიკვდილიანობა; ასევე, პერიფერიული სისხლძარღვების სტენტირება (გაჭრის გარეშე). გარდა ამისა, ჩვენ მიერ საქართველოში პირველად დაინერგა ქრონიკული ჭრილობების ვაკუუმთერაპიით მკურნალობა“. ლევან ქარაზანიშვილი, კარდიოქირურგიული დეპარტამენტის ხელმძღვანელი: „2 წლის წინ დავბრუნდი იტალიიდან. მაქსიმალურად ვცდილობ ევროპის სხვადასხვა ქვეყნის სახელგანთქმულ კლინიკებში მიღებული მრავალწლიანი გამოცდილების ქართველი კოლეგებისთვის გაზიარებას და ვამაყობ იმ შედეგით, რომელიც გვაქვს. ძალიან დიდ მიღწევად მივიჩნევ იმას, რომ დავნერგეთ კარდიოქირურგიული ოპერაციები მინიინვაზიური მეთოდით, რომელიც წარმოადგენს ერთგვარ ნოუ-ჰაუს თანამედროვე კარდიოქირურგიაში არა მარტო საქართველოში, არამედ მსოფლიოს სხვა ქვეყნებშიც. ეს უნიკალური მეთოდი აბსოლუტურად ორიენტირებულია პაციენტის საჭიროებებზე და მინიმუმამდე დაჰყავს პოსტოპერაციული რეაბილიტაციის პერიოდი. კლინიკა „ჰელსიკორში“ მინიინვაზიური მეთოდით ვატარებ აორტოკორონარული შუნტირებისა და სარქვლოვანი პათოლოგიების ქირურგიულ მკურნალობას. ამ მეთოდის მთავარი პრიორიტეტი ის გახლავთ, რომ ჭრილობა კეთდება არა სრულ განაკვეთზე, არამედ 5-7 სანტიმეტრზე. თავის მხრივ, მინიინვაზიური მეთოდი მკვეთრად ამცირებს პოსტოპერაციული გართულებების რისკს“. ირაკლი გოგორიშვილი, კარდიოინტერვენციის დეპარტამენტის ხელმძღვანელი: „ჰელსიკორის“ კათეტერიზაციის ლაბორატორია ფუნქციონირებს კლინიკის გახსნის დღიდან. ლაბორატორია აღჭურვილია უახლესი აპარატურით – Toshiba-ს ფირმის სტაციონარული ანგიოგრაფით და Philipsის მობილური დანადგარით. დამატებითი აღჭურვილობა იძლევა საშუალებას ჩატარდეს არა მარტო რუტინული კარდიოვასკულარული პროცედურები, არამედ ჰიბრიდული (ქირურგიულ-ინტერვენციული) ოპერაციები. წელიწადში 1500ზე მეტი პროცედურა ტარდება, უმეტესად – კორონარული ინტერვენციები. თუმცა მრავლადაა ელექტროფიზიოლოგიური პროცედურები და ვასკულარული კვლევები თუ ჩარევები. დღეისათვის ჩვენი სტატისტიკა არაფრით ჩამოუვარდება მოწინავე დასავლურ ცენტრებს, რადგან ვმუშაობთ

მსოფლიოს უახლესი მიღწევების შესაბამისად: კორონარულ ინტერვენციებში გამოიყენება მხოლოდ მოწინავე კომპანიების უახლესი თაობის სტენტები, ძირითადად, წამლიანი, აგრეთვე, გაწოვადი პოლიმერული. მოწინავე ფირმების ყველაზე რთული ელექტროფიზიოლოგიური იმპლანტირებადი მოწყობილობები ჩვენს კლინიკაში რუტინულად ინერგება. ამჟამად მიმდინარეობს მოლაპარაკებები, ამიერკავკასიაში პირველად ტრანსკათეტერული ხელოვნური სარქვლის ჩასაყენებლად. კლინიკა „ჰელსიკორში“, პირველად ამიერკავკასიაში, ტარდება ახალი, რევოლუციური ოპერაცია – აორტის სარქვლის ტრანსკათეტერული იმპლანტაცია (ტავი). მისი არსი გადაგვარებული აორტის სარქვლის არაქირურგიული პროთეზირებაა, ანუ ნაცვლად დიდი მასშტაბის ქირურგიული ჩარევისა, აორტის სარქვლის შეცვლა კათეტერული მეთოდით ხდება. ისევე, როგორც კორონარული სტენტირების დროს, გულში თავსდება სტენტი, რომელშიც პარალელურად ინტეგრირებულია სარქველი. ორგანიზმში სარქვლის შეყვანა ბარძაყიდან ნაჩხვლეტის საშუალებით ხორციელდება, რა დროსაც პაციენტს არ ესაჭიროება ნარკოზი. ამ ეტაპზე ეს მეთოდი გამოიყენება მხოლოდ ასაკოვან და ღია ქირურგიისათვის მაღალი რისკის მქონე პაციენტებში“. ირაკლი გოგოხია, ანესთეზიოლოგია-რეანიმაციის დეპარტამენტის ხელმძღვანელი: „7 წელი ვმუშაობდი ისრაელის ერთ-ერთ წამყვან კლინიკაში („შება მედიქალ სენთერ“), რომელიც მოიაზრება თელ-ავივის უნივერსიტეტის სასწავლო ცენტრად. მასში განთავსებულია თითქმის ყველა ქირურგიული მოდელი, ტარდება ინოვაციური პროცედურები და შეიძლება ითქვას, რომ არ ჩამოუვარდება მსოფლიოს წამყვან არცერთ ცენტრს. 2014 წლიდან დავბრუნდი საქართველოში და მუშაობა დავიწყე კლინიკა „ჰელსიკორში“, სადაც გამიმართლა და შეიკრიბა ევროპული გუნდი, რომელიც ორიენტირებულია პაციენტის უმაღლესი ხარისხით მკურნალობაზე. რაც შეეხება ანესთეზიას, მინდა აღვნიშნო, რომ ჩვენ ვსარგებლობთ თანამედროვე მიდგომებითა და სტანდარტებით, ვიყენებთ მხოლოდ იმ საანესთეზიო მედიკამენტებს, რომელთა მეშვეობითაც ანესთეზია მსოფლიოს ყველა წამყვან კლინიკაში ხორციელდება, ეს კი გვეხმარება პაციენტის სწრაფ აქტივაციაში და, ამასთან ერთად, მინიმუმამდე დაჰყავს გართულებათა რისკი“.

N 7 მატარებელში საკითხავი 127

Global Benefits Georgia დაზღვევა საზღვრებს გარეშე

ჯანმრთელობა

თ

უ ოდესმე გიფიქრიათ და გინატრიათ უნივერსალურ დაზღვევაზე, რომელიც შესაძლებლობას მოგცემდათ მსოფლიოს მასშტაბით ნებისმიერი კლინიკა აგერჩიათ და სრულად მიგენდოთ მისთვის თქვენი და თქვენი ოჯახის წევრების ჯანმრთელობა, ან ბიზნესისა და ქონებრივი რისკების დაზღვევა - ჩათვალეთ, რომ საქართველოში ასეთი სადაზღვევო მომსახურება უკვე არსებობს.

სტომატოლოგია, ორსულობა-მშობიარობა, ქრონიკული დაავადებები, ონკოლოგია, ქიმიოთერაპია, ფსიქიატრია, გადაუდებელი სამედიცინო ევაკუაცია და საჰაერო ტრანსპორტირება, ომისა და ტერორიზმის ზარალის დაფარვა, ალტერნატიული სამედიცინო მკურნალობა, კრიტიკული დაავადებების დაზღვევა, ფულადი კომპენსაციები — ეს მცირე ჩამონათვალია იმ მომსახურებებისა, რომელთა ხარჯებსაც „გლობალ ბენეფიტს ჯორჯია“ სრულად ანაზღაურებს. რისკების მართვისა და სადაზღვევო კომპანია „გლობალ ბენეფიტს ჯორჯია“ 2017 წლის დასაწყისში შეიქმნა. მისი დამფუძნებლები არიან: საერთაშორისო სადაზღვევო კომპანია Global Benefits Group (GBG) და „საქართველოს ინდუსტრიული ჯგუფი“ (GIG).

Global Benefits Group 1981 წელს ამერიკაში, კალიფორნიის შტატში დაფუძნდა და ბოლო 36 წლის განმავლობაში ჯანმრთელობის დაცვის სადაზღვევო პროდუქტების და ასევე სიცოცხლის დაცვის პროდუქტების ძირითადი მიმწოდებელია ბაზარზე, ვაჭრობს ლონდონის საფონდო ბირჟაზე და წარმომადგენლობითი ოფისები და რეგიონული გუნდი ჰყავს მსოფლიოს 120 ქვეყანაში. კომპანიის მთავარი სეგმენტი საერთაშორისო ორგანიზაციები, დიდი კორპორაციები, დიპლომატიური კორპუსი და საერთაშორისო სტუდენტებია. მის სამედიცინო პროვაიდერთა ქსელში გაერთიანებულია 10 000-ზე მეტი უმაღლესი სტანდარტის კლინიკა მსოფლიოს სხვადასხვა წერტილში.

128 მატარებელში საკითხავი N 7

რაც შეეხება მეორე დამფუძნებელს — „საქართველოს ინდუსტრიული ჯგუფი“ 20-წლიანი გამოცდილების მქონე ერთ-ერთი უდიდესი ინდუსტრიული ჰოლდინგია საქართველოში. კომპანია მსხვილი დამსაქმებელია 3000-ზე მეტი თანამშრომლით და ბიზნესინტერესებით სხვადასხვა სფეროში. „გლობალ ბენეფიტს ჯორჯია“ საერთაშორისო სადაზღვევო ჯგუფის GBG (Global Benefits Group) ექსკლუზიური წარმომადგენელია საქართველოში და ემსახურება სომხეთს, ყაზახეთს, ყირგიზეთს, უკრაინას და გეგმავს გაფართოებას რეგიონის სხვა ქვეყნებშიც. GBGE-ს ყველა პროდუქტი საერთაშორისოა. „გლობალ ბენეფიტს ჯორჯია“ ახორციელებს არა მხოლოდ სამედიცინო — ჯანმრთელობისა და სიცოცხლის, არამედ ქონების, ბიზნესის, ტვირთისა და ყველა სხვა სახის სტანდარტული და არასტანდარტული რისკების დაზღვევას. კომპანიას ჰყავს სპეციალური კონსულტანტები, რომლებიც შეისწავლიან კონკრეტული ბიზნესის სპეციფიკას და მხოლოდ ამის შემდეგ სთავაზობენ კლიენტს მათზე მორგებულ სადაზღვევო მომსახურებას.

Global Benefits Georgia-ში სამედიცინო რისკების მართვა შეგიძლიათ სრულად ანდოთ პირადი დაზღვევის მენეჯერს, რომელიც კლიენტს 24 საათის განმავლობაში უწევს რეკომენდაციას ამბულატორიული და ჰოსპიტალური მომსახურების დაგეგმვაში. ამასთან, კომპანია სრულიად განსხვავებული სტრატეგიით ხელმძღვანელობს, რაც იმას ნიშნავს, რომ „გლობალ ბენეფიტს ჯორჯიაში“ პაციენტი, მის მიერვე არჩეულ ნებისმიერ კლინიკაში, პირდაპირ სარგებლობს თერაპევტის მომსახურებით. ეს ვიზიტი უფასოა და სადაზღვევო ლიმიტზე არ აისახება.

Benefits Protector Benefits Protector-ი ქართველი მომხმარებლისთვისაა შექმნილი, მაგრამ მისი გამოყენება საქართველოს ფარგლებს გარეთ, ნებისმიერ ლიცენზირებულ სამედიცინო დაწესებულებაშიცაა შესაძლებელი და მასზეც იგივე მომსახურების სისტემაა მორგებული, რაც საერთაშორისო პროდუქტებზე. მათ შორის: ამბულატორიული მომსახურება და პროფილაქტიკური კვლევები საზღვარგარეთ, GBG Assist (24-საათიანი უფასო ცხელი ხაზი) და ა. შ.

Global Protector Global Protector-ი დაფარვის გლობალურ არეალს გულისხმობს. სადაზღვევო პაკეტის ყოვლისმომცველი მომსახურების დაფარვის წლიური ღირებულება 100 000-იდან 3 მილიონ ევრომდეა. ოთხი კონკრეტული გეოგრაფიული დაფარვის ზონიდან შესაძლებელია შეარჩიოთ თქვენთვის სასურველი რეგიონი იმის მიხედვით, თუ რომელ მათგანში გიხდებათ ცხოვრება, მოგზაურობა, მუშაობა ან სწავლა: 1. ევროპა (შვეიცარიის, რუსეთისა და დიდი ბრიტანეთის გარდა); 2. მთელი მსოფლიო (ჩრდილოეთ ამერიკის, ჩინეთის, რუსეთის, დიდი ბრიტანეთის, ჰონკონგისა და სინგაპურის გარდა); 3. მთელი მსოფლიო (ჩრდილოეთ ამერიკის გარდა); 4. მთელი მსოფლიო.

კრიტიკული დაავადებების დაზღვევა კრიტიკული დაავადებების დაზღვევა რთული სამედიცინო რისკების მართვის ახალი პროდუქტია ქართულ და რეგიონულ სადაზღვევო ბაზარზე. შვიდი სამედიცინო ჩვენებისა და დიაგნოზის დადგენისას Global Benefits Georgia დაზღვეულს ფულადი კომპენსაციის სახით კონკრეტულ თანხას უხდის 100 ათას ევრომდე ოდენობით. 29 წლამდე ადამიანისთვის ამ პაკეტის ღირებულება თვეში 2.5 ევროდან იწყება. კრიტიკული დაავადებების დაზღვევა ფარავს შემდეგ დაავადებებს: ნებისმიერი ფორმის ავთვისებიან სიმსივნეს, ინსულტს, გულის შეტევას, თირკმლის უკმარისობას, მრავლობით სკლეროზს, კორონარული არტერიის შუნტირებასა და ძირითადი ორგანოს გადანერგვას.

დაზღვევის პროდუქტი, რომელიც უზრუნველყოფს სტუდენტთა დაცვას გაუთვალისწინებელი სამედიცინო ხარჯებისგან, სრულად აკმაყოფილებს წამყვანი უნივერსიტეტების მოთხოვნებს და იძლევა საშუალებას სადაზღვევო სქემა თითოეული სტუდენტის ინდივიდუალურ საჭიროებებზე იქნას ადაპტირებული.

Global Benefits Georgia-ს სადაზღვევო პოლისით სარგებლობისას მომხმარებლისთვის ხელმისაწვდომია Global Benefits Group-ის მსოფლიო სამედიცინო ქსელის 10.000-მდე მაღალი სტანდარტის სამედიცინო პროვაიდერი, სადაც პირდაპირი ანგარიშსწორება ხორციელდება და სტუდენტი თავისუფალია დანახარჯებისა და მათი ანაზღაურების პროცედურებისგან. ასევე მოქმედებს 24-საათიანი მსოფლიო სატელეფონო ასისტანსის — GBG Assistის ცხელი ხაზი, რომელზეც პაციენტებს მაღალკვალიფიციური პერსონალი უწევს კონსულტაციას და ეხმარება სადაზღვევო პოლისის მფლობელებს სამედიცინო მომსახურების დაგეგმვაში.

Global Benefits Georgia

Student Protector

პ. კაკაბაძის 7ა +995 32 2 500 001

Global Benefits Georgia-მ სპეციალურად ქართველი და საერთაშორისო სტუდენტებისთვის შეიმუშავა სამედიცინო

info@benefits.ge

www.benefits.ge

N 7 მატარებელში საკითხავი 129

საქართველო – მეღვინეობის აკვანი

ს კულინარია

აფრანგეთში, ქალაქ ბორდოში, ღვინის ცივილიზაციის ცენტრში Cité des Civilisations Du Vin მიმდინარე წლის 31 ივლისიდან ნოემბრის ბოლომდე გამოფენა „საქართველო – მეღვინეობის აკვანი“ იქნება წარმოდგენილი. საქართველო არის პირველი მიწვეული ქვეყანა, რომელიც ღვინის ცივილიზაციის ცენტრში მევენახეობამეღვინეობის გამოფენათა ციკლს გახსნის და ღვინის ცივილიზაციის მუზეუმის საპატიო მასპინძელი იქნება.

5-ლარიანი ვერცხლის ნომინალი

გამოფენის ფარგლებში, ბორდოს ღვინის ცივილიზაციის ცენტრში წარმოდგენილია უნიკალური არქეოლოგიური და ეთნოგრაფიული ნიმუშები საქართველოს ეროვნული მუზეუმიდან, რომლებიც ადასტურებს, რომ საქართველო უდავოდ ღვინის უძველესი ცივილიზაციის ქვეყანაა. საგამოფენო სივრცეში 4 თვის განმავლობაში მუდმივად ჩატარდება სხვადასხვა ღონისძიება: სამეცნიერო კონფერენციები, პრეზენტაციები, ღვინის პროფესიული დეგუსტაციები, რომლებსაც წარუძღვებიან მსოფლიოში აღიარებული ღვინის ექსპერტები. ასევე, რამდენჯერმე გაიმართება სპეციალურად გამოფენისადმი მიძღვნილი კონცერტი, შესრულდება ხალხური და საეკლესიო საგალობლები, გაიმართება მარჯანიშვილის სახელობის სახელმწიფო თეატრის სპექტაკლის პრემიერა, რომელიც სპეციალურად ბორდოს გამოფენისთვის დაიდგა. ასევე გაიმართება რამდენიმე კულინარიული საღამო და სხვა თემატური ღონისძიება.

132 მატარებელში საკითხავი N 9

ბორდოში დაგეგმილი გამოფენა არის უნიკალური შესაძლებლობა, რომ საქართველომ მყარად და საბოლოოდ დაიმკვიდროს მსოფლიოში ადგილი, როგორც ღვინის ცივილიზაციის უძველესმა ქვეყანამ და მსოფლიო მეღვინეობის აკვანმა, წარმოჩინდეს, როგორც ევროპული კულტურის უძველესი და ორგანული ნაწილი, დაანახოს საერთაშორისო საზოგადოებას თავისი კულტურის, ისტორიისა და ეკონომიკის სხვადასხვა ასპექტი. თანამედროვე მსოფლიოში ბორდო მიიჩნევა ევროპის წამყვან კულტურულ და ტურისტულ ცენტრად და მსოფლიო ღვინის დედაქალაქად, რომელიც ყოველწლიურად ექვს მილიონზე მეტ ტურისტს მასპინძლობს. ღვინის ცივილიზაციის ცენტრი – Cité des Civilisations Du Vin – განთავსებულია 14 ათას კვადრატულ მეტრზე და ულტრათანამედროვე ტექნოლოგიებით დამთვალიერებლებს ღვინის ცივილიზაციის ისტორიასა და თანამედროვეობას აცნობს. საქართველოს გამოფენის შემდეგ ღვინის ცივილიზაციის ცენტრში, ყოველწლიურად, ისტორიისა და კულტურის წარდგენის საშუალება მსოფლიოს წამყვანი მეღვინეობის სხვა ქვეყნებსაც მიეცემათ. მასშტაბური კომპლექსის აშენების იდეა ბორდოს მერს – ალან ჟუპეს ეკუთვნის. Cité des Civilisations Du Vin უკვე გახდა თანამედროვე

ბორდოსთვის სავიზიტო ბარათი და ტურისტული ნაკადისთვის ახალი ღირსშესანიშნავი ადგილი. ბორდოს მსოფლიო ცივილიზაციის ცენტრში საქართველოს გამოფენის საკომუნიკაციო კამპანიას 4 თვის განმავლობაში საერთაშორისო კომუნიკაციებისა და მარკეტინგული სააგენტო SOPEXA ყველა სტრატეგიულ ქვეყანაში განახორციელებს. აქტიური სარეკლამო კამპანია წარიმართება საფრანგეთში, რომელსაც უშუალოდ Cité des Civilisations Du Vin უზრუნველყოფს. ქართული გამოფენის ფარგლებში, ღვინის ცივილიზაციის ცენტრის ცენტრალურ შესასვლელში განთავსებულია დიდი ზომის ქვევრი, რომელიც ალავერდის ეპარქიაში ახლად გახსნილი თანამედროვე ქვევრის სკოლის ბაზაზე სპეციალურად ამ გამოფენისთვის დამზადდა. ქვევრი დარჩება მუდმივ ექსპოზიციაში და იუნესკოს მიერ მსოფლიოს არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლად „ქვევრის ღვინის დაყენების უძველესი ქართული ტრადიციული მეთოდის“ აღიარებას მიეძღვნება. გამოფენასთან დაკავშირებით შექმნილია სამთავრობო კომისია სოფლის მეურნეობის მინისტრის – ლევან დავითაშვილის ხელმძღვანელობით. ღონისძიების ორგანიზებაში ჩართულია მთავრობის ადმინისტრაცია, სოფლის მეურნეობის, კულტურის, საგარეო საქმეთა, ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროები, საქართველოს საელჩო საფრანგეთში, საქართველოს ეროვნული მუზეუმი, ასოციაცია „ქართული ღვინო“, ინტელექტუალური საკუთრების ეროვნული ცენტრი – საქპატენტი, საქართველოს ინოვაციებისა და ტექნოლოგიების სააგენტო, ტურიზმის

მუზეუმი, ღვინის ქალაქი

ეროვნული ადმინისტრაცია, ღვინის ეროვნული სააგენტო და სხვა ორგანიზაციები. საქართველოს ეროვნული ბანკი ეხმაურება 2017 წელს საფრანგეთის ქალაქ ბორდოში დაგეგმილ ღვინის საერთაშორისო გამოფენას და სპეციალურად ამ ღონისძიებისთვის იაპონიის ზარაფხანაში (Japan Mint) მოიჭრა 5 ლარის ნომინალის ვერცხლის მონეტა, რომლის გამოშვების რაოდენობა 1500 ცალია.

იუნესკოს სერთიფიკატი

თამადა ბრინჯაო, VII ათასწლეული ქრისტეს შობამდე

N 9 მატარებელში საკითხავი 133

კულინარია

გიას აჭარული ხაჭაპური – ბრენდია „რეტრო“ – საუკეთესო აჭარული ხაჭაპური თბილისში, ბათუმსა და ქობულეთში

კულინარია

ს

ად შეიძლება მიირთვა გემრიელი აჭარული ხაჭაპური? ეს შეკითხვა აქტუალობას არცერთ სეზონზე არ კარგავს. ერთადერთმა სახელმა, რომელმაც წლებს გაუძლო, წელს უკვე პატენტი მოიპოვა და ბრენდად იქცა, გახლავთ „გიას ცომგამოცლილი ხაჭაპური“. გია აგირბა ამჟამად კაფე-რესტორან „რეტროს“ შეფმზარეულია. მისი ბრენდული ხაჭაპური უკვე ცხვება კიევის, ხარკოვისა და მადრიდის ქართულ რესტორნებში. გია ამ ქსელის კიდევ უფრო გაფართოებას გეგმავს. მალე მისი ხაჭაპური გამოცხვება ყატარში, ლოს-ანჯელესში, ნიუ-იორკში, ბოსტონში და ჩეხეთში. გია სიამაყით იხსენებს, რომ მისი „აჭარული“ გასინჯული აქვს სტინგს, ხულიო იგლესიასს და ამერიკის ახლადარჩეულ პრეზიდენტ დონალდ ტრამპსაც კი.

ქართული სამზარეულოთი როდის დაინტე­რესდით? გია აგირბა – რესტორანთა ქსელ „რეტროს“ შეფმზარეული: „ყველაფერი სკოლამდელი ასაკიდან, დაახლოებთ პირველი კლასიდან დაიწყო. ბათუმში იყო კაფე „კახაბერი“. ხაჭაპურის ცხობა იქ ვისწავლე. შემდეგ ხელვაჩაურის სახაჭაპურეში დავიწყე მუშაობა. ცნობილ მზარეულ გოგი ხაჩატურიანს მიმაბარეს. მაშინ პირველი დანაზოგით ვიყიდე „06“ მარკის ავტომობილი. სამხედრო სამსახურის დასრულების შემდეგ ორი-სამი წელი ისევ იმ სახაჭაპურეში ვიმუშავე.

1995 წელს ბათუმში კაფე „ლაგუნა“ გაიხსნა. იქ შევაყვარე ხალხს ჩემი ცომგამოცლილი ხაჭაპური. რიტუალი მქონდა – დილაობით მეც ხაჭაპურს მივირთმევდი ხოლმე. ერთ დღესაც ჩემი მეგობარი – რამაზ სურმანიძე შემოვიდა და მითხრა: ის ხაჭაპური გამასინჯე, რომელსაც შენ ჭამო. ჩემი ცომგამოცლილი ხაჭაპური პირველად მას გავასინჯე. ჩემმა საფირმო ხაჭაპურმა ყველას მოწონება დაიმსახურა. მაშინ ბათუმში სხვა უკეთესი კაფე არ არსებობდა. პოლიტიკოსებიდან მოყოლებული, თუ ვინმე ცნობილი ადამიანი ჩამოდიოდა ბათუმში, ყველა ჩვენთან მოდიოდა. ბადრი პატარკაციშვილმაც მთხოვა – წამოდი,

134 მატარებელში საკითხავი N 9

თბილისში იმუშავეო. მაშინ ბათუმის დატოვებაზე უარი ვთქვი“. თბილისში როდის წახვედით?

2003 წლის რევოლუციის შემდეგ. იმ პერიოდში თბილისში ახალი რესტორანი იხსნებოდა. ჯერ სახელიც არ იყო შერჩეული. მას აჭარული სახელი – „მაჭახელა“ დავარქვით (მაჭახელა აჭარის ხეობაა). მუშაობა რომ დავიწყეთ, მარხვის პერიოდი დაემთხვა. ვხედავდი, რომ ხაჭაპურს არავინ უკვეთავდა. რა ვიცოდი, იმ დროს, ბათუმელმა კაცმა, რა იყო მარხვა? ვნერვიულობდი, ღამეები არ მეძინა. მაშინ გადავწყვიტე სამარხვო, ზეთისხილის ყველიანი ხაჭაპური გამეკეთებინა. გარდა ამისა, ლობიო გავათხელე, ცოტა ნიგოზი და საკმაზები დავუმატე, კვერცხის მაგივრად ზევიდან სამი ცალი წიწაკა დავადე და აჭარული ლობიანი გამოვაცხვე. დამფუძნებელმა რომ გასინჯა, ძალიან მოეწონა, აღფრთოვანდა – დავაპატენტოთო. მეორე დღიდან აჭარული ხაჭაპური ვის ახსოვდა?- მთელი მარხვა ყველა აჭარულ ლობიანს ჭამდა. „მაჭახელაში“ შვიდი წელი ვიმუშავე. პირველი „რეტრო“ როდის და სად გაიხსნა? „მაჭახელას“ მერე ისევ ბათუმში დავბრუნდი და 2009 წელს, თაყაიშვილის 10 ნომერში, გავაკეთე პირველი „რეტრო“. „რეტრო“ ჩემი ბავშვობის ნოსტალგიაა. ბათუმის ბულვარში იყო რესტორანი „სალხინო“, მის წინ „კაფე-ბარი რეტრო“ – საზაფხულო ღია კაფე. მახსოვს ბარმენს ლევანი ერქვა, კოქტეილებს გვიკეთებდა ხოლმე. მაგიდები წრეზე იყო განლაგებული და ყოველ ათ წუთში ადგილი თავისუფლდებოდა. ეს იმდროინდელ ბათუმში ერთ-ერთი ყველაზე კოლორიტული ადგილი იყო. ახლა მის ადგილზე სასტუმრო „შერატონია“. ბათუმის შემდეგ, 2012 წელს გავხსენით სახაჭაპურე ქობულეთში (აღმაშენებლის 486 ნომერში), ხოლო თბილისში, გამრეკელის პირველ ნომერში – პირველი „რეტრო“. მუშაობის პროცესში რა გაძლევთ სტიმულს? სამი წლის წინ ნანი ბრეგვაძე იყო „რეტროში“ ქალიშვილთან

კულინარია ერთად. მიმტანმა დამიძახა, ქალბატონი ნანი გეძახისო. ცოტა შევშფოთდი – ხაჭაპური არ დაეწუნებინა. დარბაზში რომ გავედი, ქალბატონი ნანი ფეხზე წამოდგა და თქვა: ხალხო, მე კი არა, ეს არის ჩვენი ვარსკვლავიო. დავიბენი და თან ძალიან ბედნიერი ვიყავი. ჩვენი ხაჭაპური გასინჯული აქვთ: თამარ გვერდწითელს, ძმებ მელაძეებს, ყველასთვის ცნობილ ვარსკვლავებს – სტინგსა და ხულიო იგლესიასს, და აშშ-ის ახლადარჩეულ პრეზიდენტ დონალდ ტრამპსაც კი. როდის დააპატენტეთ თქვენი აჭარული ხაჭაპური? „გიას ცომგამოცლილი ხაჭაპური“ წელს დავაპატენტე. საბოლოო დასკვნა სექტემბერში მოვიდა. ამაზე ზრუნვა დიდი ხნის წინ – 2008 წელს დავიწყე. მაშინ ჯერ კიდევ „მაჭახელაში“ ვმუშაობდი, მაგრამ სხვადასხვა მიზეზთა გამო ეს პროცესი გაიწელა. ახლა უკვე ჩემი ლოგო და სასაქონლო ნიშანი მაქვს. ბრენდი ვარ უკვე. თქვენი ხაჭაპურის სახელი საქართველოს საზღვრებს გასცდა. კონკრეტულად სად ცხვება „გიას ცომგამოცლილი ხაჭაპური“? „გიას ხაჭაპური“ უკვე ცხვება მადრიდში, ხარკოვსა და კიევში. ამ ზაფხულს ესპანეთიდან იყო ჩამოსული მარსელო – ესპანელი ბიჭი. ხაჭაპურის ცხობა მალევე, 15 დღეში ისწავლა. აჭარული ხაჭაპურისთვის მადრიდში ბუხარი ავაშენებინე. რესტორნის გახსნაზე ჩავედი. ღია ცის ქვეშ, ექსპრომტად, ქართული სამზარეულოს დეგუსტაცია მოვაწყვე. ამან გამვლელებზე დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა. იქაური ქართველებისგან ბევრი მადლობა მივიღე. ძალიან ბედნიერი ვიყავი. ჩემი ხაჭაპურით დაინტერესდა ძალიან ცნობილი ხარკოველი რესტორატორი – ტარას სერედიუკ. მან კარგი რესტორანი გახსნა ხარკოვში. იქ წასვლა შემომთავაზა. წასვლით ვერ წავედი, მაგრამ აჭარული ხაჭაპურის ცხობა და კიდევ რამდენიმე ქართული კერძის მომზადება მის მოსწავლეებსაც შევასწავლე; კიევში ქართული რესტორანი ხრეშატიკზეა – ჩემი ბუხრით, ქართული თონით, მაყალით, ქართული ფრესკებით... უკრაინიდან კიდევ მაქვს შემოთავაზება. მადრიდში რესტორანს Georgian Bakery ჰქვია, ხარკოვში – Georgia, კიევში – „საფერავი“. ჩემი ბრენდის შეტანას ვაპირებ ყატარში, ლოს-ანჯელესში, ნიუიორკში, ბოსტონში და ჩეხეთში. „რეტროს“ მენიუში ხაჭაპურის გარდა რომელი კერძები გაქვთ? „რეტროში“ ხაჭაპურის ფართო ასორტიმენტი გვაქვს: მეგრული, იმერული, აჭარული, აჭარული ხორცით, აჭარული ლორით, სულგუნითა და ლორით, ხორცით და სულგუნით. გარდა ამისა,

ჩვენს მენიუშია სხვადასხვა სახეობის ნამდვილი იტალიური პიცა, პელმენი, ვარენიკი, სალათები და ა.შ. რას ურჩევთ მკითხველს? სახლის პირობებში როგორ მოვამზადოთ კარგი აჭარული ხაჭაპური? აჭარულ ხაჭაპურს სახლის პირობებში სხვანაირი ცომი უნდა, დიდ ღუმელში როცა ვაცხობთ – სხვანაირი. შინ ცომი უნდა მოიზილოს რძეზე. ასევე სჭირდება საფუარი, მარილი და ცოტა შაქარი. ცომი რომ ამოფუვდება, გააკეთებთ გუნდებს, დადებთ მაყალზე. ცომი კიდევ რომ ამოვა, მერე ყველი უნდა ჩადოთ (აუცილებელია იყოს უმარილო) და გამოაცხოთ. ნახევრადგამომცხვარს კი უნდა დაამატოთ კვერცხი და ბოლოს კარაქი. რა არის თქვენი ბრენდის მთავარი საიდუმლო? თუ კარგი ხაჭაპურის გამოცხობა გინდა, არ უნდა იყო მომჭირნე – ყველი, სულგუნი და კარაქი არ უნდა დაზოგო. მე რომ ფულს გიხდი, იმის საფასური უნდა მივირთვა. თუ ასე არ იზამ, კლიენტს დაკარგავ. მე ხაჭაპურს ვაკეთებ სუფთა ყველით და არა ქარხნული და ფხვნილისგან მომზადებული ყველით. ჩემს ყველა სახაჭაპურეში, ბუხრის წინ, ღია შუშის კედელი გვაქვს. აქედან ვესალმები მომსვლელებს და ჩემს სითბოს გავცემ. მათ სახეზე ემჩნევათ, მოსწონთ თუ არ მოსწონთ ხაჭაპური. ისინიც გვიყურებენ როგორ ვამზადებთ კერძებს – დასამალი არაფერი გვაქვს, ჩვენმა მომხმარებელმა იცის, რომ ნატურალურ პროდუქტს მიირთმევს. გელით ყველას!

N 9 მატარებელში საკითხავი 135

Georgian Writers Abroad

Interview with Nana Ekvtimishvili Blitz interview – Paata Tsikurishvili Oleg Timchenko Stories and Romanticism

Georgia, Cradle of Wine

ENGLISH SECTION

PRESENTS Why Batumi

N 9 მატარებელში საკითხავი 137

www.railway.ge

ENGLISH SECTION

Why Batumi I’m not fond of the resort status that Batumi carries for a number of reasons, probably first of all, because I love Batumi all year round... except for the summer. And even more, Batumi is at its worse during the overcrowded month of August, when it really begins to resemble a classic resort.

In reality, Batumi is an incomparable city and incomparable should mean something that can’t be compared to anything else and although I’ve seen other coastal cities, I still can’t compare Batumi to any of them, at least for the love. I have really never felt so much love from any other city – even the slogan of my home city Tbilisi (The city that loves you) has never truly touched me, and still even though, apart from my home city, I love others as well. Towards Tbilisi and all those cities I only have one-sided love though and in this sense as well, Batumi is completely exceptional, because I can feel the love in return in every step I take there. I have a feeling that streets and houses love me in return much as I love them and thus I believe that it is only here, in Batumi, that I feel reciprocated love.

140 მატარებელში საკითხავი N 9

I am not referring to people in this case, because there are good people living in other cities, too, and I have felt their love in other places. However, never have I felt such freedom as in Batumi. I have thought a lot about the reasons for all of the abovementioned and subjectively speaking, I believe the main reason must be the sea, which brings freedom; therefore, I still think of Batumi as the capital of Georgian liberalism and I completely disagree that “Batumi is just rain and nothing else”. Although this is a really good poem and the author (*V. Glonti) is also a good poet, to me, it is still the other way around and Batumi for me is everything but the rain. Maybe that is why, while in Batumi, it has happened a lot that I haven’t even noticed the heavy rain, something which would definitely bother me in another city. Nor do any of the skyscrapers in Batumi bother me, nor any of the new constructions, which the Batumi population actively protests, with the argument that Old Batumi wasn’t anything like that... I don’t know what Old Batumi looked like – I fell in love with the one that was there for me when I arrived for the first time.

My first time in Batumi was in winter and how can the winter scare you when you are young (and the seminar sessions with all the midterms and exams are over) and especially if you are in Batumi? It was so warm that one time we even went into the sea, with our clothes on, though. I remember the day a kind Batumian man gave us a whole box of sparkling wine, we, students being so used to poor quality vodka and wine, fell avidly for the soviet yet aromatic Champagne, and found ourselves in the evening singing by the seashore. I also remember that it was then that I decided to spend at least one winter in Batumi after graduating and a few years later, I really did stay in Batumi until the summer. Maybe, it was during that winter that I forever fell in love with Batumi, because it was only then, during those long winter days (by the sea), that the waves brought the sounds of ancient Batumi with them and I could even hear what the ancient Romans, Ottomans and Englishmen used to say.

That is when I read the letter of a Romanian soldier sent from Gonio to his mother (end of the first century or the beginning of the second) and how desperately he asked to be transferred somewhere else, (saying she had good connections) because here, in Apsaros, it is always raining and he couldn’t bare it anymore. Probably it was the same kind of winter 20 centuries ago, and it was raining as heavily in Batumi, but that rain didn’t bother me at all and the only thing that worried me was that my girlfriend was far away and Batumi was closer and so I fell in love with Batumi.

When the rain held off, I’d head to the Boulevard and watch the Black Sea. Sometimes I tried to imagine what this boulevard looked like when drunken with Georgian wine and love, as in the days Sergei Yesenin used to walk there.

Yesenin fell in love with two women in Batumi and when he got so drunk that he could hardly walk, he would sit on the Boulevard and offer to clean the shoes of wandering Batumians; unlike him Nikos Kazantzakis fell in love with

only one woman from Batumi, forever, and till the end of his days. Chekhov, Hamsun, Bulgakov (and many more) fell in love with writing in Batumi more than with a local woman (and I think, Maxim Gorky even started writing in Batumi), but then again, for me Otar Chiladze is still the leading character of literary Batumi. When in Batumi, it is Otar Chiladze (of the writers) that I recall most frequently and especially when walking by the place where the “Iron Theater” used to be; and I hope that in future there will be another winter Batumi in my life, when I will write another book.

At that time, in my youth, I spent that winter in the so-called Architect’s House, which was like a family guesthouse, and that’s when I wrote the short stories, but I was still quite young and lacked the ability to write a good novel then.

Now it’s the other way around – I’m not young anymore, my experience is sufficient, I have many ideas for a good new book, and the only thing I lack is winter in Batumi.

In fact, I always lack Batumi... dato Turashvili

N 9 მატარებელში საკითხავი 141

www.railway.ge

ENGLISH SECTION

Georgian Writers Abroad Determining the notion of an “emigrant” has become difficult in our globalized world, which now offers a completely different criteria for it. It is safe to say that today the modern human is a world citizen. Firstly, because the world has come closer to each of us and secondly, because it has become a home to every one of us. Hardly can we find a writer or artist who would be satisfied working only in his local space. For a long time, the home countries of European and American writers have been offering various month-long programs which give them an opportunity to work on their novels or other creations in other countries.

Although, unfortunately, the practice does not exist in Georgia yet, local writers still find ways to work abroad on their own.

Discussing Georgian writers or artists living abroad always raises the question of which culture the person belongs to.

It becomes necessary to understand what defines national literature or art as such. In this context, we could use three essential pillars of identity by Ilia Chavchavadze – language, homeland and faith. Is language enough to serve as a criterion for us to attribute an author to a specific cultural space? Obviously not, because, for instance, Germanlanguage writer Givi Margvelashvili is a Georgian writer, in much the same way Sergo Parajanov should be regarded as a Georgian (soviet) director of Armenian origin. Could ethnic belonging be a touchstone of such significance as to give us the basis to think of an artist as the representative of a specific country? Of course not. Take Katie Melua- she is not a Georgian singer, but a Georgian-born British one.

As for faith, it is certainly more an insufficient standard with which to define a person’s cultural belonging than it is their personal choice.

142 მატარებელში საკითხავი N 9

In general, we distinguish two waves of Georgian writers who emigrated; the ones who left for Europe and America at the beginning of the 20th century due to certain political events, and those who started leaving the country in the 1990s (and still are). Emigration of the first was mainly connected with the Bolshevik regimen established in 1921 in Georgia, as well as with the Georgians who moved to the German side or were captured during WWII. Grigol Robakidze is believed to be the most famous Georgian emmigrant author from that first wave, who left a significant theoretical legacy together with his works; nominated for the Nobel Prize in 1932 by Berlin University Professor Richard Meckelein. Here, we should also note German-born Givi Margvelashvili and his works. The author writes in the German language, but his works show an apparent connection with Georgia, and sometimes the

themes of his philosophical literature are Georgian. For example, he is the author of the novel Mucali. Although Mucali, the secondary character who dies at the beginning of Vazha-Pshavela’s poem Aluda Ketelauri, is the leading character in Marvelashvili’s novel, he involuntarily still remains in the shadow of Vazha’s initial poem. In his work, Margvelashvili analyzes the relations between the author, the characters and the readers.

Unfortunately, the works of Georgian emigrants have yet to be sufficiently studied; some names remain unknown and are perhaps waiting in the European and American archives for their turn to be discovered. When, someday, the works of these authors are published, it is quite possible that the borders of the Georgian literary map will change.

All the writers of said period, whom we perceive as part of Georgian culture, are united by their determination to defend the principles of Georgian narrative in their works and lifestyle; they are clearly mentally connected with their home country and for them cultural memory is more essential than communicative.

While past and nostalgic themes were more central for emigrant authors of the early 20th century, the globalized world sets other identities and (more global) problems for contemporary intercultural writers. From the end of the previous century, literature began to shift to an intercultural space. Where those emigrants used to write mainly in Georgian, authors living abroad today often write in the language of their residence. For example, Nino Kharatishvili, one of the most successful authors in the Germanlanguage literary world, whose debut novel Zhuzha was published in 2010 and listed among the year’s bestsellers in Germany, earning her the Adelbert von Chamisso Prize for outstanding contribution to the development of German literature. Her work addresses some issues of modernized

national identity, exactly what is required of contemporary intercultural literature.

While maintaining close connection with his homeland, Zaza Burchuladze is also among the notable authors living in Europe; the change of perspective that can be witnessed in his works is quite interesting; residing in Berlin, he now observes his country from a distance. Proof of this is his latest novel Tourist Breakfast, where the author, who lives within two distinct places, evaluates his past, the space where he used to live, and the one which is now only in his memory.

Georgian poet Bela Chekurishvili, who also lives in Germany, published a collection of stories Tales from the Banks of the Rhine. The book is written in the format of a diary and depicts the world of an emigrant. Another noteworthy poet is Irakli Kakabadze, who currently lives in Turkey and is known by the name of Iaki Kabe for his Japanese-style haikus and tankas and whose collection of poems became a bestseller in Turkey.

When living in emmigration, Thomas Mann wrote: “When the homeland becomes foreign, the foreign becomes the homeland.” There are some Georgian writers living abroad today for the same political reasons as Mann, thus resembling that first wave of emigrant authors who left Georgia in the early 20th century. And there are authors who leave for various social reasons which we can regard as a novelty; others visit the West in order to broaden their vision or for their quest for greater international success, which could also be regarded as a novelty.

Gaga Lomidze

N 9 მატარებელში საკითხავი 143

პერსონა www.railway.ge

ENGLISH SECTION

Interview with Nana Ekvtimishvili The names of Nana Ekvtimishvili and Simon Gross became widely known to the public after the release of their film In Bloom, a few years ago. You can hardly find a festival where the movie hasn’t been not only invited but even awarded. It has been shown in cinemas around the world, much has been written and said about it and it has found itself under the spotlight as the subject of active discussions (not only for its cinematography, but because of its addressing many harsh, contemporary problems).

The Ekvtimishvili-Gross duo is back with their new film My Happy Family, which also proved successful and has already begun its festival tours and large-scale global screenings.

It will be shown in Georgian cinemas from September.

To date, My Happy Family has been presented at international festivals Berlin, Sundance, and the Festival of Central and Eastern European Film, where it received awards for Best Director and the International Film Critic’s Award (FIPRESCI-Prize); Award of the City of Wiesbaden for Best Director; Golden Firebird Award at the Hong Kong International Film Festival, and it is already invited to many more. International screenings are planned in a number of world cinemas and it was shown in 70 cinemas in 69 French cities. Very recently, My Happy Family won the top award at the Transylvania International Film Festival in Romania - the Transylvania Trophy, and leading actress Ia Shugliashvili won in the nomination of Best Performance.

144 მატარებელში საკითხავი N 8

We met young director, dramaturgist and writer of the new generation, Nana Ekvtimishvili, whose novels are as successful and as acknowledged as her directing and who undoubtedly has things to communicate to contemporary society both as an artist and a citizen.

In Bloom is perhaps the only Georgian film released in the last 25 years or more that has been watched by almost everyone locally. What has triggered such public interest from ordinary viewers as well as field professionals?

Nana Ekvtimishvili, Director: The success of In Bloom was most probably first of all due to the characters of Eka and Natia, who made the audience instantly fall in love with them and brought to vivid life the 1990s from their perspective.

When discussing a movie, various components are usually taken into consideration, such as script, direction, editing, cinematography, actors... but as years pass, the audience forgets all of this and it is only their personal connection with the film characters and emotions that remain. Of course, this is seen in the creation and presentation of the characters, but all films are about the meeting of the audience with an individual character. And when this meeting is strong, it is never forgotten. The fact that In Bloom was widely watched and reviewed, also by random audiences and bloggers, is probably because there was something special shown on the screen, something that we hadn’t really thought about before.

I remember times when, before the film, a lot of people around me denied the facts of marriage kidnappings only because they thought it wasn’t cool. Running away from reality was what bothered me most and I always wanted to know how the audience would react to seeing a girl on the screen being kidnapped right in front of their eyes; I

wanted to deprive every one of them the opportunity to be able to say girls were not being regularly abducted, that this wasn’t happening here. Society wasn’t showing their clear relationship and attitude towards the issue, there were no open discussions and when this was what happened after the film, it exceeded all expectations.

What does In Bloom mean personally to you? What made you want to film it? What is your foremost message? Is it a tribute, or an artist’s confession that can free you from the remembrance of a difficult past?

I was 14 when my classmate was kidnapped while she was queuing for her turn to buy bread, just like that, and I thought about it a lot afterwards. I used to imagine that young girl cursing the people who just stood staring from the queue. I saw the scene over and over again and I never got bored with it.

I would see an imaginary scene, it would ‘finish’ and I would replay it in my mind the next day and watch it as if for the first time. Throughout the process, the scenes change, you hear dialogues... If some of the scenes get boring, over the course of months and years, you let them go. You must see the film a lot of times yourself, without the actors or actual filming. Films are born in our imagination and not on paper or a production set. Of course, writing the scenario is also important, as is the filming itself, but if imagination doesn’t precede it all, a film can’t be capable of creating the other, different world that it should.

Together with your husband Simon Gross, you made My Happy Family, based on your screenplay, and it has already begun its successful festival tour. The film describes the ‘Life of a woman in a Georgian patriarchal family.’ What does this mean? What problems and themes are you covering this time?

Public expectation for My Happy Family does exist, and I

find it really nice that the audience is interested. The film focuses on a Georgian woman named Manana Mkheidze, played by Ia Shugliashvili, and her husband Soso, played

by Merab Ninidze. The film has been screened at the Sundance, Berlin and Sophia film festivals, also in MOMA New York. Shugliashvili will soon present the film at one of the film festivals in Italy, and Merab Ninidze at one of the festivals in Austria. Many more festivals are coming up...

My Happy Family is a film about coexistence in family, mutual relationships of the closest people and also the place that a woman holds in the family. Unlike our earlier work, the motion in this film is set in modern times and I believe that, in a way, this is a bigger challenge for the viewers than just watching the events of the past. It will be very interesting to observe how the audience will react to today’s reality shown in this form- will it understand our characters and this type of family life? How will viewers connect the reality shown in the film with their own everyday life; to which they haven’t distanced themselves yet and haven’t had enough time to rethink.

The film is a Georgian, German and French co-production.

Netflix has purchased the rights for global distribution, thus viewers from 130 countries will have an opportunity to watch it. We also have contracts with film distributors in France and Germany. A large-scale distribution is planned in France, because the French side is convinced that it will be interesting not only for art-house lovers but for mass audiences, too.

Apart from being a director, you are a successful writer (your novel The Pear Field, has won the Saba and Iliauni literary awards), which shows that you certainly have things to say and that you can talk using both film and literature. What does writing / filming mean for you? How are your films and novels different and what do they have in common?

To me, there is one essential difference between film and

N 8 მატარებელში საკითხავი 145

ENGLISH SECTION

პერსონა www.railway.ge literature and that is lifestyle. Making films is a noisy process and forces you to get involved in numerous trivial activities, or requires you to do things that make your everyday life full of petty things.

That’s just how it works, otherwise it’s impossible. It is also impossible to coexist with so many people for months without intensively sharing part of yourself and your energy with them, and impossible not to leave your inner world, your inner self and not alienate you from that self. The latter is a disaster for any writer. Film doesn’t give you an opportunity to be satisfied only with yourself. Maybe someday there will come a long phase in my life when I give myself an opportunity spend time on my own and write more.

There are many different problems in society, both in Georgia and elsewhere. Not to mention such tragedies as for example in Syria. An artist reflects on these problems and if not always directly, still shows them from the perspective of their inner standpoint, or emotional attitude.

What should be the main role of the contemporary Georgian and international film industry with regards the current processes? Can it have an impact?

When I see children dying in wars, everything loses its meaning. Filming, writing...everything. Art has existed for so long, but it can’t help people. Art can influence an individual’s personal fate, reflect on their problems, but it is powerless against the massive tragedy.

In the context of political importance that Georgian film and literature carries, preserving and maintaining Georgian language is especially significant today. It is important if we do not want to disappear from the map and, as banal as it may sound, even not to become part of Russia. Because, unfortunately, this threat has been accompanying us historically and even today we still have to face this huge empire, we are facing injustice, wars, persecution and the threat of losing our identity.

Speaking globally, though, some countries disappear or transform and this is a natural component of our civilization and its development, but I do not wish to imagine that one day, many years in the future, there will come a time when no one will be curving those wonderful letters from the Georgian alphabet and nobody will be writing any poems in Georgian.

Lela Ochiauri

146 მატარებელში საკითხავი N 8

BLItz interviews

parents and which I still remember as a fairy tale. I hope there will come a time when I'll be able to visit again.

5. What did you used to dream about?

Becoming a film director and having my own theater in the USA. I have fulfilled one of them. We’ll see what happens next. Time will tell.

6. First independent choice that changed your life When I applied to the Theater and Film University against the will of my parents. One wanted me to become an astrologer, the other - a historian, but I became Paata :) 7. Favorite director and play? განუკითხაობა by David Muse, which is a new play; the script, staging, decorations and acting made a very big impression on me. The play was very creative, symbolic, yet natural and real.

1. Name and Surname: Paata Tsikurishvili 2. Profession: Film Director 3. How would you describe yourself?

It’s a difficult question, I’m not good at “self-portraits”, but I can repeat what I hear from my family and artists: stubborn Kakhetian, ‘Alpha’, unbearable, self-willed, the best father, bad father (this I often hear from my 15-year-old daughter), restless (which I often hear despite my age), deaf, crazy...

As for the positive aspects, due to the nature of my work, these are public and while I am proud of them, because leading a theater means being in a constant battle with everyday problems, I tend to forget them a moment later.

4. Unforgettable childhood memory...

Gagra, where I often used to spend holidays with my

8. Favorite Film, director?

Charlie Chaplin - The Kid Alejandro Gonzalez Inarritu – Revenant Tengiz Abuladze – The Wishing Tree 9. Favorite musician and song?

Marshall Bruce Mathers III - Slim Shady 10. Books that have impressed you most?

I fancy world classics very much. These books nourish me even today. These are: Vazha-Pshavela Host and Guest, Shakespeare’s plays, Don Quixote, The Master and Margarita, The Idiot, Faust, Heart of a Dog, The Three Musketeers, Man in the Iron Mask, The Count of Monte Cristo, Salome, Medea, Animal Farm, 1984, Strange Case of Dr Jekyll and Mr Hyde, Allan Poe’s novels, Dracula, Frankenstein... and I’d better stop there. I staged almost all of these works and plays, there are more than 65.

N 8 მატარებელში საკითხავი 147

www.railway.ge 11. You are bad at...

Resting, sitting still, making Khinkali

ENGLISH SECTION

12. If you could go back in time, what would you change?

I would cuddle and show more love to all those people who aren’t with us anymore and who I miss so much 13. For happiness you need...

It's a difficult question, as happiness is multifaceted. I guess freedom and family foremost, which are both based on love. Also doing what you love and what you’re good at.

Also circle of friends, health and money.

14. Love is...

Love has many faces, too. Happiness is based on love. I believe love is inimitable and very personal. Perceiving and understanding love is as diverse and individual as our fingerprints. Isn’t it the same in literature? Look at all the different types of love, for example, in Chekhov, Cervantes, Goethe, Shakespeare, Dostoyevsky, Euripides... On a philosophical level, the diversity of love is best described in Plato’s Symposium.

15. What does it mean to be free?

Freedom is universal. The power or right to act, speak, or think as one wants without hindrance or restraint.

Freedom of choice, independence, self-government, selfdetermination, home-rule, freedom of opinion and its expression, freedom of the person in going and coming, equality before the courts, security of private property, and freedom of conscience subject to the rights of others and of the public – personal liberty.

16. The most important thing in life is...

Health, freedom, independence, education, vision, faith, goal and money (?).

148 მატარებელში საკითხავი N 8

17. Three things that are worth fighting for...

From the first day of existence, humans fight for freedom, independence and equality.

18. A habit that annoys you?

Smoking used to annoy me most, but it’s been seven years since I quit. I tried so many things: nicotine gum and patches, counting cigarettes, pretending to smoke less and chewing tobacco... and the more I “wrestled” - the more I smoked in reality. The only way to overcome the deadly habit was to be a true Kakhetian, to really decide rationally and just quit cold turkey. Just say no and do it. It isn’t as hard as we might think. Nicotine is a lesser problem than the habit itself. The essential thing is to decide to quit consciously and really mean it.

The second thing that annoys me and I can’t get rid of is the problem of insomnia, which makes it very hard for me to wake up in the morning. However, due to the nature of my profession, that kind of schedule turned out quite favorable for me.

19. What is it that you can’t forgive?

I don’t know. I think I can forgive anything unless it has to do with family. Nobody’s innocent. Nobody’s perfect.

20. Your biggest achievement?

My family and the establishment of my theater in the capital of the USA. 21. For you, theater means...

Everything. It is the celebration of creativity, family, virtual reality, a conditional world; another dimension which we create daily on our own, and, of course, the real reality of managing the theater. In short, theater is my empire, a place where I can realize myself and my abilities...

22. What are the main traits that an actor should possess?

Education. A modern actor is prepared to work in diverse genres and is the master of expression, movement, dance, singing … He owns a rich skill-set that raises the chance of getting into different theaters. Competition is very tough and the bigger one’s scale of skills, the more chances one has. An actor also needs intuition and inherent skills to transform. They should be compliant and have the ability to understand what they are looking for or what the director wants. The actor should be natural and work very hard.

Creating a character is another separate “play”- artists should understand that the creative process and work are the most important factors; they should work hard, do their utmost, get tired, but not stop. The base for success is the search, not just a role in a play.

23. How would you describe Synthetic Theater?

A drama theater of modern art and dynamic synthesis.

24. How would you describe the American audience?

They are great. Also emotionally restrained. In America, the public funds theaters and not the State, so if the audience loves you – it supports you. Thus, here, in the USA, art is for people and not just for art’s sake.

25. What is the Georgian audience like?

Nowhere in the world is there an audience like the Georgian. And I am saying this not with the intention to flatter. We tour often and my personal experience is that the Georgian audience gives you great energy, a positive charge, emotions and joy. When the play began during our tour in the Rustaveli Theater, the audience clapped after almost every scene, every 10-15 minutes. At first the actors got lost, they didn’t understand what was happening, but then they liked it and finally got so emotional about it that they could hardly stand on their feet at the end of the play.

They'd never felt such remarkable energy before, not in Mexico, nor in Canada, or anywhere else. Not to mention the half-an-hour long curtain call at the end.

26 Is visiting Georgia in the plans of the Synthetic Theater?

Yes it is! We do plan to, but it's important that Georgia also shows initiative, or otherwise nothing can happen. I really want to build a bridge of art between America and Georgia. I want to visit Georgia regularly for two weeks and we will bring two new plays annually. In fact, the 2012 visit to the Rustaveli Theater was an unforgettable celebration of happiness and love, both for us and for the Georgian audience. Interest, desire and determination from the Georgian side is the most important thing. Bringing us to Georgia won’t cost millions, if the Ministry of Culture, City Hall and a few sponsors united, I would include the US Embassy from my side. So, in reality this is not a dream, everything is quite simple. We're ready, we’ve got our suitcases packed...

Tsiko Inauri

N 8 მატარებელში საკითხავი 149

www.railway.ge

ENGLISH SECTION

Oleg Timchenko Stories and Romanticism Not many collectors of modern Georgian art have their favorites, but Oleg Timchenko is definitely one of them.

Apart from professional collectors, many random art enthusiasts wish to see his works in their interiors, which makes Timchenko one of the bestselling artists today. His exhibitions are always crowded, and media doesn’t spare compliments for his original projects, unexpected and provocative performances, or the new series, where the host is typically and unvaryingly poetic, elegant and sensitive. In line with his romantic-symbolist visualizations, Timchenko often presents conceptual performances, or adorns his completely decorative-fairy tale-style series with a touch of light humor; he can turn a grand piano into a completely mute and closed sculpture, or portray psychedelic insects in his black and white series of hyper realistic works.

Timchenko’s biography has been widely discussed in media; he was a member of an avant-guard group, in the late 1980s and early 1990s period, known as the Tenth Floor.

Oriented towards changes, the group started rethinking post modernistic artistic practices and presenting them in their own context during Perestroika. The period was full of expectation, thus, the artists began to approximate the modern artistic world and to share experience with the West, which had previously been banned by soviet censorship.

in the public space: they stood like sculptures behind the vitrines in an underground passage with their faces dyed silver, afterwards they broke the glass and stepped out.

Tsetskhladze recalls in one of his interviews: “This was the pre-war period. People were preoccupied with their daily social problems and all they could think about was survival. We decided to break this heartbreaking misery for a few minutes and bring their attention to something else. We chose the busiest place, an underground pass at Kolmeurneoba Square, which radiated the dynamics of the city very well – the people on their way towards the nearby market to buy a kilogram of potatoes, buried in their gruesome thoughts. Today, I think this performance was just what our city needed at that time.”

As the first exhibitions within the ‘softened’ borders were organized, the young Georgian artists could already be seen in the Western galleries, where they faced reality – their local space required radical changes, new functions and rethinking. The Georgian audience wasn’t familiar with the formats of artistic rally or performances, and at the time abstract art was only associated with ‘dissident’ attitudes. At the beginning of the 1990s, Oleg Tsimchenko and Niko Tsetskhladze presented their first performance

Together with the artistic reactions to current, problematic issues, Timchenko’s art always reflected the historical and literary legacy, romanticism and symbolism. His biographical stories are also very artistic: “My father was born in Belorussia, Vitebsk, but when he was only 1 year old he was taken to Siberia. Later, his family moved to Omsk.

He was a geologist; and as geologists travel a lot, he visited Georgia; he travelled on foot through northern Caucasus and saw many places. Mainly, they were searching for

150 მატარებელში საკითხავი N 9

crystal, so we had many pieces at home: black, brown, white – very beautiful! Then they searched for gold. Every three or four months, they visited Sokhumi for a holiday at the seashore, they were paid a lot of money then so it wasn’t a problem. They didn’t know where to spend it and so visited Sokhumi for leisure. My mother was born here in Tbilisi. She applied to the Academy of Arts and was sent to Sokhumi for drawing classes and to work on a project.

That’s where they met. They fell in love with each other so much that my father gave up geology, nor did he return to Omsk. He lived at her place and changed his career. He started working in a factory. He was good at everything, but didn’t follow his profession anymore...

stayed...” (from the Radio Freedom Diaries, 13 April, 2014).

History, wars, imperial politics and characters manipulated by the artist have turned into completely unique, easily recognizable and memorable collection of series Victoria, which was exhibited in the National Gallery in 2013 by the Gala Gallery: “I wanted to show my respect for those soldiers who fought and gave everything. Some won, others lost, but victoria means victory, right? And sometimes victory comes at the expense of life and this is important for me. The series isn’t about any specific war or soldier... it’s about everyone, generally about the notion of at what expense things happen... The opening went well, there were a lot of people!”

How did my mom end up in Georgia? My great grandfather and grandmother where from Petersburg, Gulitsk was their family name, and they were nobles. They lived in a large home on Nevi Prospect... I knew this story at school, as my grandmother always told me: she had met King Nicholas of Russia. Her brother worked at the chancellery and also told me how he met the Tsar. He had also seen Lenin on an armored vehicle at one of the rallies. Apparently, nobody looked at Lenin seriously, thinking he was some crazy guy, saying strange things. It was only when the second revolution happened that it struck them, everything was over. It was late now and where would they go? They managed to flee at the last moment.

The emotionally loaded, abstract states, where meditational trance turns into visual image and shows integrity with nature, knowledge of its language and the eternity of existence, have a particular standing for those who appreciate Oleg Timchenko’s works. Such is the “Silence”, where the forest of birch trees acquires musical sounds with its rhythm and touches eternity, just like the couple fully unified with nature in the “Valley of Cornflowers”.

Khatuna Khabuliani

My great grandmother had three sisters, one managed to go to America, the other to Germany and my grandmother found herself in Tbilisi. Great grandfather loved the Caucasus. “It’s warm there, there are apples” - he used to say. It is a great country and so he decided to move here.

It was Zhordania’s times, Englishmen were here and life was very nice. They didn’t plan on going elsewhere, but regretted staying when it was already too late. It was too late again! When Orjonikidze came in, you could no longer flee, neither to Paris, nor anywhere else. That’s how they N 9 მატარებელში საკითხავი 151

www.railway.ge

ENGLISH SECTION

Georgia, Cradle of Wine

The first honorary guest at the Wine World Civilization Center of Bordeaux, a 4-month exhibiton starting July 31st The Bordeaux-based wine museum and cultural center La Cité des Civilisations Du Vin are to showcase an exhibition titled Georgia, Cradle of Viniculture from July 31 until the end of November. Georgia is the first guest country to open a cycle of viniculture and winemaking exhibitions in the center.

The wine-museum and cutural center exhibits unique archeological and ethnographical samples from the 152 მატარებელში საკითხავი N 9

National Museum of Georgia, which prove that Georgia is undoubtadly the homeland of the oldest wine civilization.

Various events will be held throughout the four months in the exhibition space: scientific conferences, presentations and professional wine tastings led by world-known wine experts. Concerts dedicated specially to the exhibiton will be held featuring folk and church choirs; the Marjanishvili State Theater will premiere a play that was staged for the exhibition in Bordeaux and a number of culinary evenings and thematic events will take place at the venue.

This exhibition is a unique opportunity for Georgia to establish itself firmly and forever as the oldest wine civilization country and the cradle of viniculture; where it can present itself as the oldest, most integral part of the European culture and share various aspects of its culture, history and economy with international society.

Bordeaux is considered the leading cultural and touristic center of Europe, and the capital of world wine, which hosts more than 6 million tourists annually. Cité des Civilisations Du Vin lays across 14 thousand sq.m. and is equipped with ultra-modern technologies presenting the history of wine civilizations and contemporary developments of winemaking.

Following the Georgian exhibition, the center will be annually open to host different countries and leading wineries that can showcase their history and culture in the space. The idea of building the large-scale complex was initiated by the Mayor of Bordeaux, Alain Juppe. La Cité du Vin has already established itself as the welcome card of modern Bordeaux and one of the must-see places for incoming tourists.

on the Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity.

A State commission, headed by the Minister of Agriculture, Levan Davitashvili, has been created. The governmental Administration, ministeries of Agriculture, Culture, Foreign Affairs, Economy and Sustainable Development, the Embassy of Georgia to France, Georgian National Museum, Association “Georgian Wine”, National Intellectual Property Center (Sakpatenti), Georgia's Innovation and Technology Agency, National Tourism Association, National Wine Agency and other organizations are actively involved in organizing the event. The National Bank of Georgia also responded and issued a 5 Lari denomination silver collector coin minted in Japan Mint in a limited editon of only 1500 pieces dedicated to this significant event.

The advertising campaign of Georgia in The Bordeaux Center for Wine and Civilizations will be led in all strategic countries by international communications and marketing agency, Sopexa. A large-scale campaign will be held in France by the Cité des Civilisations Du Vin itself.

A large qvevri (*clay vessel used in traditonal Georgian winemaking) will stand in the central entrance of the Center, which was made specially for the exhibition by the newlyopened qvevri-making school of the Alaverdi Diocese. The qvevri will remain in the permanent exposition and will be dedicated to the fact that UNESCO has inscribed the “Ancient Georgian traditional Qvevri wine-making method”

N 9 მატარებელში საკითხავი 153

resti ng ENGLISH SECTION

e t n I

Stori es Nariz del Diablo

The Chongqing Railway Station

The Chongqing Railway Station in China, which opened in 2004, is the only one of its kind in the world, as the railway passes between residential buildings. The city population amounts to 49 million people and by introducing this type of railway, urban planners found an interesting solution to the space problem. The tunnel has sound isolation system so the noise is no louder than that of a washing machine, meaning it creates very little discomfort for citizens.

However, vibration created by the 200-tonne train can still be felt.

North Yorkshire’s station Carol and Mark Benson have transformed the 4-carriage long abandoned Old Station, which used to be a working railway station in Allerston, North Yorkshire, into a comfortable family home and guest house with a kitchen, three bedrooms and a bathroom. The house has central heating and cable TV. The last train to pass through the station was seen on June 3, 1950.

The Jungfrau Railway The Jungfrau Railway is the highest railway station, located at 4158 meters above sea level. It runs between the Bernese Highlands and the Valais in Switzerland (9km) and is almost entirely within the Jungfrau Tunnel (7km).

Construction began in 1896 and finished in 1912.

154 მატარებელში საკითხავი N 9

Devil's Nose (Nariz del Diablo), in the Ecuadorian Andes, is a 12 km long railway track. Built in 1902, it was acknowledged as an engineering masterpiece. The railway runs on a very steep, almost vertical slope on the mountain, and its train moves up and down the steep slopes very quickly.

Works resulted in almost 2000 workers losing their lives and, finally, prisoners were encouraged to engage in the process, being told that those working on the construction would be set free at the end of the works.

One of the highest railways in the world The Tren a las Nubes or Train to the Clouds is one of the highest railways in the world, connecting Northwest Argentina with the Chilean border in the Andes mountain range. The railway runs on spiral and zig-zag tracks, goes through 21 tunnels, and over 29 bridges and 13 viaducts. The carriages have room for 170 people and are equipped with a bar and first aid area.

Maeklong Railway Maeklong Railway (also known as the Mae Klong Railway) runs between Wongwian Yai, Bangkok, and Samut Songkhram in central Thailand. The railway became famous for its route through the Maeklong Railway Market, which is centered on the railway track. Whenever a train approaches, the awnings and shop fronts are moved back from the rails, to be replaced once the train has passed. The trains are not equipped with special sirens but move very slowly at 30km per hour.

რკინიგზა და რკინიგზელები ინფორმაცია მგზავრებისათვის საერთაშორისო და მაგისტრალურ მიმოსვლის მატარებლებით გადაყვანისას მგზავრები მოვალენი არიან დაიცვან საზოგადოებრივი წესრიგი და რკინიგზაზე მოქმედი წესები.

პატივცემულო მგზავრებო, გთხოვთ გაითვალისწინოთ, რომ მატარებლით მგზავრობისას აუცილებელია თქვენივე უსაფრთხოების მიზნით დაიცვათ შემდეგი წესები: 1. ლიანდაგებზე გადასასვლელად ისარგებლეთ მხოლოდ ფეხით მოსიარულეთათვის განკუთვნილი სხვადასხვა გადასასვლელით; 2. მოერიდეთ ბაქნის ნაპირთან მიახლოებას; 3. არ მიუახლოვდეთ მოძრავ მატარებელს 2 მეტრზე ახლო მანძილზე; 4. არ მოადუნოთ ყურადღება როცა თქვენ გვერდით პატარა ბავშვია.

5. მატარებლის მოახლოებისას და ვაგონში ჩასხდომა-გადმოსხდომის დროს ბავშვებს მოჰკიდეთ ხელი; 6. ჩასხდომა და ჩამოსვლა განახორციელეთ მხოლოდ მატარებლის სრული გაჩერების შემდეგ.

7. არ შეაფერხოთ ვაგონის ავტომატური კარის მუშაობა; 8. დაუშვებელია ისეთი ხელბარგის გადაზიდვა, რომელმაც შეიძლება დააზიანოს / გააჭუჭყიანოს ვაგონი ან სხვა მგზავრები; 9. აკრძალულია იარაღის, სპეციფიკური სუნის მქონე, ცეცხლსაშიში, მომწამვლელი, ადვილაალებადი, ასაფეთქებელი და სხვა საშიში ნივთიერებების გადაზიდვა; 10. აკრძალულია სპირტიანი სასმელების მიღება; 11. აკრძალულია სხვა მგზავრთა სიმშვიდის დარღვევა; 12. დაუშვებელია მგზავრობა ტამბურში და გადასასვლელ ბაქნებზე; 13. აკრძალულია ვაგონებში თამბაქოს მოწევა; 14. დაუშვებელია ვაგონიდან ნაგვის და სხვა საგნების გადაგდება (ვაგონებში არსებობს სანაგვეები); 15. მატარებლის მოძრაობის დროს არ შეიძლება ღია ფანჯრიდან თავის და ხელის გადმოყოფა. მგზავრთა ორგანიზებული ჯგუფების გადაყვანა: მგზავრთა ცალკეული ჯგუფების (10 ადამიანი და მეტი) გადაყვანა ხორციელდება განაცხადის საფუძველზე, სადაც მითითებული უნდა იყოს: შემკვეთი ორგანიზაციის დასახელება; მოთხოვნილი ადგილების რაოდენობა; მატარებლისა და ვაგონის კატეგორია; გამგზავრების თარიღი; გამგზავრებისა და დანიშნულების პუნქტი; ანგარიშსწორების ფორმა (ნაღდი, უნაღდო). ჯგუფური გადაყვანის შემთხვევაში, რეზერვირებული ადგილების შესყიდვის ვადად განსაზღვრულია: ნაღდი ანგარიშსწორებისას – განაცხადის მიღებიდან არაუმეტეს 3 დღისა, უნაღდო ანგარიშსწორებისას – განაცხადის მიღებიდან არაუმეტეს 5 საბანკო დღისა. ინტერნეტბილეთების შეძენა: სს ,,საქართველოს რკინიგზა“ ფიზიკურ პირებს სთავაზობს რკინიგზის ვებგვერდ railway.ge-ს საშუალებით, Online რეჟიმში, ადგილობრივი მსვლელობის სამგზავრო მატარებლებზე Visa/Mastercard პლასტიკური ბარათების მეშვეობით შეიძინონ ელექტრონული სამგზავრო დოკუმენტები (ბილეთები). მგზავრების შესახებ ინფორმაციის შეყვანა მგზავრების შესახებ ინფორმაციის სისწორეზე პასუხისმგებელია მომხმარებელი. ყურადღება მიაქციეთ გვარის, სახელისა და პირადი ინფორმაციის სისწორეს, რაც აუცილებელი პირობაა მგზავრის მატარებელში დასაშვებად. დასაშვებია ერთი მგზავრის პიროვნების დამადასტურებელი მოწმობის მონაცემებით გაფორმდეს ყველა ელექტრონული სამგზავრო დოკუმენტი, გარდა საბავშვოსი. მგზავრები მატარებელში დაიშვებიან მხოლოდ იმ პიროვნების მგზავრობის შემთხვევაში, ვის სახელზეც გაფორმდა ბილეთები. ელექტრონული სამგზავრო დოკუმენტი საბავშვო ტარიფით გაიცემა 5-იდან 10 წლამდე ასაკის ბავშვებზე. შეძენის დროს აუცილებლად უნდა შეავსოთ ბავშვის დაბადების ან პიროვნების დამადასტურებელი მოწმობის მონაცემები. მგზავრობა ელექტრონული სამგზავრო დოკუმენტით მგზავრობისათვის ვაგონის გამცილებელთან წარადგინეთ ბილეთის შეძენის კოდი და მგზავრების პიროვნების დამადასტურებელ მოწმობა.

N 9 მატარებელში საკითხავი 155

რკინიგზა და რკინიგზელები

ინფორმაცია მგზავრებისათვის აუცილებელი პირობაა: პიროვნება, რომელზეც გაფორმებულია დანარჩენი მგზავრების ბილეთები, იმყოფებოდეს მატარებელში ჩასხდომის დროს, წინააღმდეგ შემთხვევაში მგზავრები არ დაიშვებიან მატარებელში. მგზავრს უფლება აქვს მგზავრობისას თან იქონიოს არაუმეტეს 36 კგ ხელბარგისა (სრულ და საბავშვო ელექტრონულ სამგზავრო დოკუმენტებზე). ყურადღება!!! ელექტრონული სამგზავრო დოკუმენტი შეგიძლიათ დააბრუნოთ მატარებლის გასვლამდე 2 საათით ადრე, მხოლოდ Online რეჟიმში, ,,საქართველოს რკინიგზის“ ვებგვერდის საშუალებით. აღნიშნული პერიოდის გასვლის შემდეგ ელექტრონული სამგზავრო დოკუმენტი – ბილეთი არ ბრუნდება. თუ მატარებლის გასვლამდე დარჩენილია: არანაკლებ 15 სთ-სა – მგზავრს ექვითება მგზავრობის ღირებულების 0%; 15 სთ-ზე ნაკლები დრო – 15%; 4 სთ-ზე ნაკლები დრო – 30%; მგზავრს უბრუნდება სამგზავრო დოკუმენტის (ბილეთის) თანხა სერვისის ღირებულების გარეშე. ელექტრონული სამგზავრო დოკუმენტის დაბრუნებისთვის აირჩიეთ მენიუ ,,შეძენილი ბილეთები“, ღილაკით + ჩამოშალეთ შეძენილი ბილეთების ისტორია და შემდეგ ღილაკზე დაჭერით დაადასტურეთ ბილეთის დაბრუნება. მოქმედი წესების მიხედვით, ბარათზე დაგიბრუნდებათ შესაბამისი თანხა, რაც აისახება შეძენილი ბილეთების ისტორიის თანხის ველში. ელექტრონული ბილეთი შეგიძლიათ დააბრუნოთ მატარებლის გასვლამდე 2 საათით ადრე. აღნიშნული პერიოდის გასვლის შემდეგ ელექტრონული ბილეთი არ ბრუნდება. გამოუყენებელი ელექტრონული სამგზავრო დოკუმენტების დაბრუნებისას თანხის ჩარიცხვა ხორციელდება 3 საბანკო დღეში – მხოლოდ იმ პლასტიკურ ბარათზე, რომლითაც განხორციელდა ტრანზაქცია. თანხის დროულად დაბრუნებაზე პასუხისმგებელია ბანკი. ს/ს „საქართველოს რკინიგზა“ მოგმართავთ თხოვნით, რკინიგზა მხოლოდ სპეციალურად განსაზღვრულ და მოწყობილ ადგილებზე გადაკვეთოთ, რათა საკუთარ სიცოცხლეს საფრთხე არ შეუქმნათ. რკინიგზის ხაზის უსაფრთხოდ გადაკვეთა მოქალაქეებს ფეხით სავალი ხიდების, გვირაბების, გადასასვლელებისა და სპეციალურად მოწყობილი ფენილების მეშვეობით შეუძლიათ. რკინიგზის ლიანდაგებზე გავლა (სპეციალურ ადგილებზე – იქ, სადაც არ არის ნებადართული) წარმოადგენს საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვე­ვათა კოდექსის 106-ე მუხლის მე-5 ნაწილით გათვალისწინებულ სამართალდარღვევას, რომელსაც შესაბამისი სანქციები მოჰყვება. პირველ ეტაპზე მოხდება მოქალაქის გაფრთხილება, ხოლო შემდეგ – დაჯარიმება, შრომის ანაზღაურების ერთ მეათედ მინიმალურ ოდენობამდე. რკინიგზის სადგურებზე, სადაც არ არის ხიდი ან გვირაბი, ქვეითმა ლიანდაგი ფენილზე უნდა გადაკვეთოს – იმ ადგილზე, რომელსაც აქვს მინიშნება „გადასასვლელი“. ფენილზე გადასვლამდე, მოქალაქე უნდა დარწმუნდეს, რომ ლიანდაგზე არ მოძრაობს მატარებელი, ლოკომოტივი ან ვაგონი. მოძრავი შემადგენლობის მოახლოებისას მოქალაქემ უნდა გაატაროს იგი, დარწმუნდეს, რომ მეორე ლიანდაგზეც არ არის მატარებლის მოძრაობა და მხოლოდ ამის შემდეგ გადაკვეთოს ფენილი. რკინიგზის გადასარბენთან გადასვლისას მოქალაქემ ყურადღება უნდა მიაქციოს შუქნიშანს, ხმოვან სიგნალსა და შლაგბაუმის მდგომარეობას. გზის გადაკვეთა მხოლოდ ღია შლაგბაუმის დროს არის დაშვებული. ხოლო თუ გადასარბენზე არ არის შლაგბაუმი, მოქალაქე გადასვლამდე უნდა დარწმუნდეს, რომ გადასარბენს არ უახლოვდება მოძრავი შემადგენლობა და მხოლოდ ამის შემდეგ გადაკვეთოს გზა. კატეგორიულად აკრძალულია დაკეტილი შლაგბაუმის დროს გადასვლა, სადგურებსა და გადასარბენებზე გაჩერებული ვაგონების ქვეშ გაძრომა. ასევე აკრძალულია ლიანდაგის გასწვრივ სიარული 5 მეტრზე ნაკლებ მანძილზე. დაუშვებელია რკინიგზის ხიდებსა და გვირაბებში გასვლა, თუკი იქ არ არის ქვეითებისთვის მოწყობილი სპეციალური ბილიკი. კატეგორიულად აკრძალულია რკინიგზის ხაზის გადაკვეთა იქ, სადაც არ არის შესაბამისი ნიშანი. „საქართველოს რკინიგზა“ მოგიწოდებთ, გადაკვეთოთ ლიანდაგები მხოლოდ სპეციალურ გადასასვლელებზე, შესაბამისი წესების დაცვით, და გაუფრთხილდეთ საკუთარ სიცოცხლეს!

ცხელი ხაზი „საქართველოს რკინიგზა“. www.railway.ge საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახური: 2 219 95 73 „საქართველოს რკინიგზის“ კომერციული დეპარტამენტი: 2 19 90 67

1331

satvirto@railway.ge ინტერნეტბილეთები: www.tickets.railway.ge მგზავრობასთან დაკავშირებული ნებისმიერი სახის ინფორმაციის მისაღებად დარეკეთ 24-საათიან საინფორმაციო სამსახურის ნომერზე: 1331; 2 19 90 10

Balneological Resort Tskaltubo In the 7th century our ancestors knew about the unique features of Tskaltubo that’s why in 1931 the resort was especially built for the maximum comfort of the precious guests. There is no popu lation around the resort and the huge park is located in the center with ancient trees, nature, lakes and SPA centers with a natural radon water springs.

Staying at Tskaltubo Plaza Hotel and enjoying wide range of SPA procedures at Balneological center BeHealthy will make your trip to Tskaltubo unforgettable!

Contact us: Contact us: www.tskaltuboplaza.ge www.tskaltuboplaza.ge info@tph.ge info@tph.ge www.behealthy.ge www.behealthy.ge info@behealthy.ge info@behealthy.ge

WHEN SHOPPING IS A PLEASURE