Economist

2014

DĂźnya

Mßndəricat 15 Redaktordan

19 20 24 26 28 ! " # ! " 29 $ 30 $ # $ 32 % & " % 34 '()*+# 2 !

REDAKTOR: Daniel Franklin MĆ?SUL REDAKTOR: vonn Rayan KĂ–MĆ?KÇİ REDAKTORLAR: Tom Veynrayt, Leo Abruzzese DĂźnya 2014 Georgia Today Group tÉ™rÉ™findÉ™n tÉ™rcĂźmÉ™ edilib. LisenziyaçĹ

37 ,-.&/ ! & ' '

( 38 0 ! ) & *

40 1 +!.& + 42 2 + ! %

(( ( ( 42 3.44 5. " ( 44 - & ! .6 !

, * "

Georgia Today Group

MelikiĹ&#x;vili kßç., 1 Tiflis, 0179 GĂźrcĂźstan Tel.:+995 32 229 59 19 info@georgiatodaygroup.ge

7 .4

SatÄąĹ&#x; vÉ™ YayÄąm GT Qrup AzÉ™rbaycan

*8 7 +7 .4 + * - $ "

( *9 : !.& ; + .

9

70 1 . ! " : 71 ,- & / >*

; 72 7 . 72 - A ! . $ $ 73 B.6 = ! .6 ? Çin

2 ;

55 " !

+ * 56 C @ 57 1 ! " 58 . J 59 !! ) "

60 5.D 7! ? < $ + $ "

74 0 . 4 6 @ $ $ 75 1 ! ? $ $ *

76 B + ! #

; 7@

7 61 .! .!

+ " 62 1 . . " ( 63 B & # : * 64 : " K ? # " 7 ! 65 - ! " L $ 66 A # # " !.& % 67 4 & " 68 K M =" ( $

" 69 E

@ # "

70 -

77 $ ! > $ " 78 7 $ $ 79 B * 80 2 " ! ! & . " $ " ( " 82 7@ , A (

(

B ! BC BD EF DH "

2 97 - ! . $ 98 2 = = $ 99 76 I ( < "

S

25 St James’s Street London SW1A 1HG Telephone: 020 7830 7000 E-mail: worldineditor @economist.com

47 5 $ 48 < = > / : " $ $ ( 49 2 !.& ? ; $ 49 !! 50 - ! $ ; 51 ! %

"

52 3 @ < =

Mßndəricat

10

DĂœNYA 2014

S

& . .= !

7 !# '()*

127 > 7& . ; S +

128 H @ 3 ! ( " " * U "

$

100 5 . N O ( - ( ; * ( 101 < " & ?

( 101 F !

%P QK)= 102 1 @ # ? I 103 7# . + $ * 104 & % 105 G . ? %

( 105 6 # " # , = 106 ,; !/ . * 107 ! # % + $ "

5 !!

129 5 ! < . V "

" 115 ! R ( ( "

116 2 @ ! & & & # # *

$ 116 :. . !! M ( ; 117 5 . ? $ 118 A . # <R% "

( ( 119 ! .

, )S I =$ "

130 1 @ ( FWDX=(

131 G " 5. +& = ( 132 C = H ! * )

5 !!

133 I @ ! > ; ( 134 : " . *

109 # " [ $ 110 G. . # ! . " 111 ! & ! !.& + $ 112 5 4 = +

113 5 /

113 - 4 < " ; 114 ,2 ! +2 / [ \ N O $ "

121 -. (

122 : @ ! & XHW=( 122 1 #

123 ; & ! # ! &

124 H " ? $ % ; 124 H # % ! ? "

((

125 % # ! ! < < "

136 7 5 . M L =

MĆ?SUL REDAKTOR Leyla Orucova TĆ?RCĂœMĆ?ÇİLĆ?R VĂźqar Ć?hmÉ™dov Leyla Orucova KORREKTOR Leyla KÉ™rimli D ZAYNER Murad Orucov ĹžATIĹž ĂœZRĆ? MENECER Kamran NÉ™biyev MĆ?TBĆ?Ć? Şərq QÉ™rb ISSN 2346-7665

137 G 1 ! ?): < = Y& " 138 G " ; L * - N O - N O 140 - = 5 . * U ( $ Z 141 $ 1 ! . % "

J . . 126 . [ "

NAŞİR Corc ĹžaraĹ&#x;idze

142 5 2 & . 7 !# '()* Georgia Today Group

MARKETÄ°NQ Ć?LAQĆ?LĆ?RÄ° ACT Research "Gulustan Residence" BĂźlbĂźl pr. 44, BakÄą, AzÉ™rbaycan Telefon: (+994 12) 5058468

Š 2013 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved. Neither this publication nor any part of it may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the prior permission of The Economist Newspaper Limited. Published by The Economist Newspaper Limited.

Where opinion is expressed it is that of the authors and does not necessarily coincide with the editorial views of the publisher or The Economist.

Fairmont Baku, Flame Towers

an unrivalled place to do business. In the heart of the city of Baku, Azerbaijan, you will find Fairmont Baku, Flame Towers – a 318-room property with enviable views over the ancient city. The property is a quiet oasis in which to conduct prestigious meetings of any size, with over 2,500 square metres of multi-functional space. When the working day is done, you’ll enjoy time to wind down and relax in one of the hotels many restaurants and bars or at our newly opened spa – ESPA at Fairmont Baku. Cuisine choices include classic French fare at Le Bistro, Afternoon Tea or elegant cocktails at Nur Lounge or speciality steak to the sound of jazz at Alov Steakhouse and Jazz Bar – the only five-star jazz bar in Baku. Fairmont Baku offers Day Delegate packages that start from 59 AZN per person. For reservations and more information, please call +994 12 565 4848, e-mail aze.reservations@fairmont.com or visit fairmont.com/baku

Georgia Today Group

Azərbaycan 2014 ? " * DF]=DXF

15

2014

DĂźnya

Redaktordan

2

! " # # $ % $ & &

' ( ) * ( " + " , - . " / ' ( ( % - && 0 1 , ) " $ ( & " ( & & &

3 4 5 & 6 4 ' ( & 0 % 7 ( & 4 $ / / 1 ) 4 $ & & & 8 & & & " 9( ( 5 & & " / ( 5 ' : $ & ) & " " ' ; & & ( 0 $ $ & $

" & < = 5 & 4 &

FWDX=( ; - "

( & & . /& & > ( ) ; & / ? & " 4 ? & ) & ! " 0 8 ' 7 ( ) & & & 4 $ " & ( > 4 & 4 ) $ 7 7 ( " ' " & ( ( 5 ( ' & @

? 4 A $ ? 0 0 0 &

$ ( 5 B & C ( ? ( & ( & 4 (

D & ! D & & ) @ & 5 ( ) $ &

% $ ( 5 4 / & & ? * ( 0 ' 4 4 & ( ( )

E $ & 4 ( 4 & 0 ) 4 " % & &

) $ & ( ) ( / 31 6 0 4 E

1 9%= 5 & " & F ! 4 = & G / / H ' 5 ( 5 ( 0& & & 4 $ & ) ! + $ " ( ? ( $ 4 $ >

& ( & & ! $ & / I ' % $ & & # ( " & $ 0 $ & ' 4 " & $ 0 $ " / 5 = J ( 5 ( 4 ( & $ 4 " & 5 & G H -<D & K (

$ & & $ & & = 4 & & ( 5 ( / C & " / L " & 0 4 , & ( & & " " / 0 &

5 1 & $ $ 4 $ & ' " / 4 M # & 4 / $ & $ $ ) N

L ) " & 4 & " /

! ) & 4 = % 0 4 ) /

"

" ! - " ' & ( /& G & / H & " $ ( % ) 4 5 " ) ( $ & $ & ? O - - ( ( $ & $ & & & ( 1 & & ( Daniel Franklin Redaktor, DĂźnya 2014

2014

DĂźnya

19

Sizin Ĺ&#x;ansÄąnÄąz, cÉ™nab Obama <. 5 ! K N> - Y O

B

Con Mikltveyt: baĹ&#x; redaktor,

& " & E # ( & 4 G & H $ G / H 5 1 , & & R F$ R & & ( ? & 1 E $ $

O 4 $ & & / 0 $ " / ' 4 1 $ ( - & " 7 & " & " $ ( ( $ ( & $ 4 / 4 " / $ & ) 5 " & S E 0 ( 4 ( 0 & ( & L / & & &

T 5 $ ( & 0 ( 04 & $

& & / & E $ ! D( /

/ & & & ? / & ) &

F ! & ' ! $ & " / " 5 ( $ ( /&

? & & $ 5 4 E U 7 & Q ( IQ ?'8 & 4 7 & Q ( 4V ?'8 ' 0 4 4 5 ' $ " E 0 ) $ ( & 5 ' & ? $ 5 & / 4 5 " / $ && & ?

S

& &

? E ) $ + % ( ( G & & & H ( & ( & & & ' F ' ( & ( & ( $ & 4 $ & @

& $ " $

& 1 , ? $ 0

7 & (5 0

? ( ' # > 0 & 5 " 4 $ & 5 & 5 5 $ 0 ( 0 G H $ +( ( 5 ( E ?& ( $ & & & $ & 1 & O ? $ 5 4 E & $ ( " 5 ' & $ # ( $ ( " & 0 % &

E 1 & 0 4 ( ( ( & ( $ 5 ?

% ) 4 ( & ( $ & 5 4 ? 0 $0 E 5 4 $ L & ( & 0 E 5 3& ?'8 6 ? 3QQ ?'8 6 " & " ( ? $ ( &

( 0 ( 1 I ( & & 4 E ( 5 O ?

20

Liderlər

S

& ( ; ' 4 $ ! ! S & 3W S 5 6 & / ? $ / 0 ? " / ) " & & & 0 $ ( 5 ' 4 ! # " / 0 " F ! & & / & & O 4 4 E $

( / " + 4 / 4 & ) (

" ? & 4 ! U & & +

Ä°mkanlar dĂźnyasÄą

Təhlßkəli əlaqələr : - " (

'

! & 4 & ( &

& " ( ' # ?& G

& H & ( & " ? / & & ?& ( & & 4 4 / # 8 ) ( 1 $ 5 3$ 6 ' (

& = & 4 S ! ( 3$ & " ) 6 & ' $ " # ( & 0 & & $ ) 5 " / ) $ & F 7 3 && 0 4 & " 4 5 & 6 5 ' 5 4 1 , & " $ 4 0 (

> ( ; & - $ &

& ) $ ( ( ( & $ & ) 4 $ 4 & $ & $& " K) ( & ) & ( ) ) ) & 4 > & & ( & # / & & / $ 5 ' $ # 8 5 0

S

F # 4 $ & ( 4 ? $ ( & ?

& & & "

5 ? # & $ " ( 5 & - & " ' " / 0 ( & " 4 5 $ " / / & ( > ? $ 5 5 ( # $ & X ' " & ! 4 G' ( H / O 4 # " & + $ ( / ) & " 0 ; $ & ( / 5 # 1 1 ! ( " ) & & 4 4 ' & 4 $ / & 3 & $ & " & " / ( 6 ? 5 ) L S ? & 4 8 ? 4 ?0 4 # 8 L $

% /& 4 5 4 $ & ( " $ " / # 8 $ O & $ $ / > 3 $

/6 & $ & " &

/ ) >& * & / 4 ( G& &H & 5 1 ! ? ( & & /

& 4 $ & 4 $ & C $ 0 0 S ? & K E & / " / & #

& ? ( ?0 $ " / > ? & & ( & & ) 5 " E / ; & ? $ " / & 4 & $ ' $ " G& 5 H ) & / 4 $ ' (

$ & ; " & / ( 5 & ? 1 $ F # „

DĂœNYA 2014

G # ! ? Eduard Kar: xarici redaktor,

Liderlər

DĂœNYA 2014

23

S

EhtiyatlÄą olmaq ßçßn sÉ™bÉ™blÉ™r ; " & & $ & ) & ' & $ 5 & " & ' & 4 $ & " $ / 5 4 4 > & $ $ $ 0

( " / 5 ( F # 0 & 4 4 > & $ & ' / 4 ? & & ) ) & ( " " 4 1 1 5 I 0 > ) $ & & ; 5 # ( & ( ) & & 4 >&

( ) " 5 > >& $ ? $ J & & ( & 4 ' 8 $ % 5 ( $ & T ) ) 5 & > " ' 0 4 & $ ( ( & &

" ( ( " 0 - ( & ? $ & & $ ) 4 $ # 8 $ & ( & & " & " ) < > " & " ( & $ && !

& 5 5 $

(

& " / " / # 8 " / ) / ) & % 5 0 4 & $ 7 $ " / & 4 > "

& $ 1 !!

& ? $ $ # % ) > L & " 0 / ( & < &

& 5 " / & ) X > & & $ $ ( " / ( 4 $ / & ! & > &

J C ) ( ' / 5 Y : 0 & 1 ( U $ $ & $ & J & 4 4 : ) & ' 4 $ $

( & & ? 5 4 / ; 5 > ( & 4 $ & ( ( & " > & & $ $ & & & " ( & 4 $ & $ > 0

.

= & 4 @ ( ) " " - $ G' > &H " 0 ' > $ +( & ( 0 5 & & > $ ? $ U / & 4 ( ) & ; 4 U ? 0 4 ( & )

Fitili yandÄąrÄąn ' 4 & ( $ ( $ " ; " & 5 5 5 " / & 4 ( ( ( ) (

) & $ ' & > + 5 % ( $ ( ( $ ( 5 5 & & 4 - $

( & ( ( & F # 7 & & & 5 ( & ) 5 ( ( & 4 7 & # $ $ $ >& ( ' < $ / $ && & 4 5 > > ( 4 5 & ? & & 5 ' ) & 4 & $ 5 " / ) / $ 4 4 ? > & & / / & ) =

+ 8 $ ? > 5 & & / 5 > ( / ( & & 4 ? $ " / & 5 ( $ 5 > ( & & & $ / $ & ( & ( N # > $ & & $ 4 & ? # 8 " / " 4 $ 5 ( ( ( 0 & „

24

Liderlər

DĂœNYA 2014 - ! < J! = "* -

BRÄ°C G4

Qərbin nÜvbəsi

1

& 0 ? E 3 ( & 64 A ; & $ " / $0 ' 4 E ; & ( ( 5 & $ & 0 4 " / ( @ ( " 5 L ? 4 A ? ( & $& $ 5 $ 5 4 & " $ ? &

& 4, 1 $ 1 3 $ " /6 K ( & ( C / ) & ? & $& $ " /

! ( " * M$ ! & &

) 5 1 " N 4 & & ? & $ ? 0 ( 5 [ 0 ? & ( = $& 4 $ / ) 4 ( > 4 >& 5 $ & & / ; " 4 ' 0 4 A ( $ ( 8 ( ? + & ? & ' ( 5 &

$ " 1 / " ? ,:4 A 1:4 ? ( & 41: 0 & " / (

/ 4 5 & & 0 ( * M$ ! & ) / ( ) " / 0 &

/ 4

/ & ( ( 0 ( " / ; & 0 & / 4 ( $ 0 & & 4 D $ & " ( & E

II A 1 ? 5 E G 5 H

& & & ( ( 5 $

$ $ 1 + & F A 3 $

/6 & * M$ ! & ( #4 ( ? &

) $ " 4 ( " 4 0 ( & 4 & " $ ' " $ / L ( & 5 ( ) & C L Leo Abruzzese: qlobal proqnozlar ĂźzrÉ™ direktor, Economist Intelligence Unit

[ R # 40 +< % R # XC # K)R # ED

L R! ?% R 80 [ R # D] +< % R # CC # K)R # BF @ R 358

@ R CXH

N# $ ( O- ^ . 7

G4

+< [ # 29 <`? # 33

<`? # FD +< [ # FC L R! ?% R _E

BRIC

+& C]W

+& FFB

458 360 2013

544 500 2014

L U ,( Q ( `

K

5 * M$ ! & 1 , 3 ( ( 6 ( & & 4 & $ ( ' / 4 ? ( & 1 & 4 4 & $ " " 0 ( & ? 5 4 & $ " / & & ? ( & " / & /

4 4 1 0 E / 5 4 " ) & 0 5 ( ) # 4 0 ) 4 / & & A & ( ( 5 & 4 $ & 5 $ " ; / 5 ? 4 ( 5 A ) $ (( B 1 " / $ && & ( ) & &

"

0 4 A ' "

& ) & 4 & L 4 4 $ & 4 J & A / IY ( 0 O A $ & ( $ ( 5 & & 4 ? & & $ 4 4 $ 4 " A " ( " 1 5 4 & &

+

Meydana çĹxan problemlÉ™r E &

( & "

1 , $ : 0

E 1 Z: " / 4 4 ?'8 ) 5 &

" 0 & % $ " / 5 4 E & ( 0 ( $ && / E 1 " & (

" 4

5 & & ( ; " 4 ; & / "

) 1 / & &

4 / & ( J @ 5 4 0 & @ 0 4 / / " / @ 5 „

Liderlər

26

DĂœNYA 2014

& 4 & ( &

& & ? & ( ( 0 / J & *M! 1: $ + ) &

>& ( $ / & & ) A

5 . 2 . $ " O 1

- $ & & ) J & &

& =

( @ 0

& ( & $ & ( ( & $ & ( ' 4 & *M! & ( &

& ( 4 ( 5 ( ( V4Q: ( & 0 ( &

/ & $ & # & ( ' & 0 ( ( ) 4 & ( ) G J & &

& 1: " 0 ( ) H & & & && & )

$ & ) " A & & ( & ! & " &

/

& " ( ? ) & ( ) & ) / 4 & ( 0

& *M!

& 4

( & & 1 0 ( & = ( & & & 00 ( ( 5 N & & " 3/ & & 4 ? 6 $ ( "

& & $ & & $ ? ( ' / 0 & ( 5 1 & ) / 5 ( " $ & & 4 $ (

( " > 5 ' 1 , & 5 ( #4

$ & ! ( 0 ( ( & ( & & & & ( 0 5 & 1 / $ ( " ; & ( 4 / & & A &

$ & & $ FES qeyri-mßəyyÉ™nliyÉ™ gÉ™tirib çĹxardÄą 5 & / ) 5 ( # 5 & & ( $ & ? * A 1 Q ( J & M$ ( ( ' & &

& ( 1: ) & O $ & ( & " $ && & ( & ) 5 4 # - ( $ * M$ ! & " L !.& B( ( 4 ( & & ( & & #4 $

) & " ! F A ? 5 ( & $ 4 $ ( & & 0 # ( $ $ & & ' ' ( 0 & ( U A > 5 ' ' ) / $ & #4 J & & $ ( & / ? $ " /4 0 " ( 5 $ #4 * = ( ' 3?='6 ? ( M$ ! & G

/ ( & H 3 & ( ( & / & &

( $ 5 9 " " & 6 $ & $ & & 4 ?=' & / $ * M$ ! & 5 0

" ( 4 ) 4 ) 4 G ) $ H 5 " ) S & & " ( & ? / A & & $ & 5 1 Q 3 & Z6 0 $ & " $ ) * M$ ! & 5 ( 0 $ ( ) 5 5 ?=' & & 4 4 $ () & & $ ( N & 4 ( ( J ! & & # 4 & / 5 ( ( 5 " E = ( " / & & & ( &

$ " /4 $ ( & $ " S 5 ( ( & 5 > 0 1 &

$ "

& ( 5 & „

Ä°nam qeyb olur

S

Zenni Minton Beddos: iqtisadiyyat ĂźzrÉ™ redaktor, The Economist

28

Liderlər

DĂœNYA 2014 85

SĂśndĂźrĂźlĂźb $ ( H ( - $ ( *

80

Ăœsyan edÉ™n seçicilÉ™r N! " O- ^

> 4 :. S ) "

@

" $ 5 5 O 1 0 ( 4 4 ; & 4 > ( ' ( 4 ' 8 3 & " 6 ? ' 1Y & ( 3? & " " 6 & " & " ( S ( 5 & & " & " IZ ( 4 1 Y : Z : 3 /6 ' & & " & " & $ && 5 5 9( ( 5 / & & " & & 0 & =

$ & & ( $ O & " $ " / + " & & " & &

( ( ' 4 0 ? & I, ' % && &

F ? IZ IY 5 5 ' $ ) $ &

& & / 0 ( ? & & O & " & 4 $ & & ( &

& (

" 0 " & 5 ! & " & " & ( G

H N & & / & ! " ( A & ! ( @ ( ! $ 4 > ' T ' '7 = & & ) ( ; $ $ & ? ( J & & $ & 5 4 & ) ( " < & " ( $ " / 5 4 G & H & 4 G / ) ) 5 H 3 ( 6 & ?0 4 3 6 0 & & & ? ' & & & & & O & " / ( & " ( $ S 5 / & & $ & ( ( $ 5 " / ( $ & / Filip Koqqan: Battanvud kĂśĹ&#x;É™ yazarÄą, The Economist vÉ™ “Son SÉ™svermÉ™: QÉ™rb DemokratiyasÄąna qarĹ&#x;Äą tÉ™hdidlÉ™râ€?in mßəllifi (Allen Lane)

70

65

b ( S : I Q!,

1949 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 20052011

& " ( ' & O ? (

& & &

& ' && & %

/ $ 3? = $ & ? > & ; = $ & 6 & $

$ & ' * % D D & & &

' " / & " 4 ( & & / ( & ( ) N 4 " ? & " ? & " & & ( 5 & ? ( ?> & ( $ " > & 4 5

" / & /

/ & " ) & ?> & 0 $ " '=D D $ & ( 8 & ( & ( ( I Q & 9" & 4 & & $ & " $ && & O ( & (4 $ $ 4 / & $ & / ? & $ & ( $ & 4 0 ( 5 4 " ( $ 5 ( ) " G & H $ $

Biz bu həqiqətləri Üz-Üzßnə məlum olsun deyə saxlayĹrĹq % X

& & " & $ / & & 0 ( ( ? & ( ) / 4 4 5 & " ) 0 & ( ! & " ( & & & " " / ( > ) & " 3' S & 6 ( & $

( & / & 0 & & $ D && 0 4 $ " 1 % " / & ( $ 5 & " $ 4 5 0 < 0 & ( 5 ( „

DĂœNYA 2014

Xßsusi məqsədlər N+ O- ^

5 ! Reid

G@

####S] <MA=????-]H L , - . = & " % E + IY ( & $( # ) & 5 ( < ! ! & . ' ( 0 % 7 ( )

" ) ? ? & & ? 5 + ) $ $ = & ZI (

& O ' ( ( % - && 00 ( ) " / ) 1 Z ' ( % E IQ & 0 & $ " ( 3 IQ ' ( *>*? % E + ' ( K ( 4 $ $ & 6 &

> ' ( &

) $ % 0 *>*? $ & ) 5 1 & & & / ,41 ?'8 / 5 ? 1 V / & $ " 1 , " & & / 7 0 & 7 ' ( / G*>*? & H / & / 4

" & / & & $ & / / & ) ( $ 0 " U - && 00 ( $ & 5 $ ) & & " T ( " * ! $ 5 $ $

S (& ( " & ; ' ( & / - && 0+ 0 & " " ) " ( & " ( & ( IV D # A $ & ) 5 & & $ & ( & 5 ' / ! 3 IYY 64 ' &

Maykl Reid: Amerika qitÉ™si ĂźzrÉ™ redaktor, The Economist, “Braziliya: Yeni gĂźcĂźn narahat qalxÄąĹ&#x;Äąâ€? kitabÄąnÄąn mßəllifi (2014-cĂź ildÉ™ Yale University Press tÉ™rÉ™findÉ™n çap edilÉ™cÉ™k)

Liderlər

29

3 II1 6 31 Y 6 " 3E G" / ( 0 H6 ) # & $ S ' ( & 5 & & &

& & & & $ 0 ( 5 ( & " ( ! " " Q / / $ # N & 1 & V / ! " $ " / & 5 N 7> - & & ( ) ( $ 3 4 5 & ! ( & $ ( & (& 6 ! > "

?& $ $ + " $

( " 0 & 1 % $ " > 0 # ( ) 4 ( " '

/ 4 8 ( ? & ! @ ( 1, > 0 # ) ? / "

( " 5 & 0 ' 7 & ( $ & & " ) ' & & ( L ' 1 1 " ) S # # " / S $ " ! 0 & 8 " 4 ' 7 " $ (

Citius, altius... NÉ™ danÄąĹ&#x;ÄąrsÄąnÄąz? % & & " & & " $ O ) & " & ( 4 4 $ " & / ! " & ( ( " /4 / / $ & " & " ' & $ 1 1 # # " & " " ( 3& D 6 IY " $ 1 1Y " 0 & O 1 , " 0 Z1: $ & & ' / 4 / & " ( ? / ( & *>*? ) & ( & 1 11 " % 7 & $ & $ & $ Q ^F 3 11^*6 " @ ' " 4 ( 5 & & ( ( 1 0 o pais do futebol L 0 & „

30

Liderlər

Sizin xidmətinizdə N ( O- ^ . #

-

( 0 # &

( 4 ) & $& 4 4 & ) ' $ 5 " / & & $ " " / ( 0 & " " ? ( 4 & 1 & (

& F " ( K & 5 & 4

$ ( & & # & & ) S 5 & ' G/ H $ " / F ( O & 4 $ " ( & & 4 & $ $& & ! && & & ' / - * & & & & 4 1 & , ( YV: 4 / & : S & $ Q: ) 4 $ 4 / & " 1Q , : 5 ( ' & 4 ( $

( $

5 U " / & 0 4 " & & 0 & " / &

& # ( & 0 3" / / ( " & 0 64 " 0 5 & 0 4 " / & & " D $ ( & ) & & " ' & " & ' & & & & 4 ' & - $ - & + & $& ' & ' & ( " & 0 ( $ 0 5 & & G& 0 H ?) 4 ' &

+ & & " $ & & $ " / & ) "

O & 4 5 Tom Stendec: rÉ™qÉ™msal sahÉ™ ĂźzrÉ™ redaktor, The Economist, st,t vÉ™ mßəlliffi “Divarda Yazma: Sosial MedianÄąn Birinci 2,000 iliâ€? kitabÄąnÄąn (Bloomsbury) mßəllifi

DĂœNYA 2014

5 & ( & 4 & ) ' & 11 4 & ( % K & - & & & #4 /

" ( ( 4 1Z & $& % 5 / & " / / & & " ( = && " & & - + (& & ? $ + & $& / & / GK( H 4 0 4 & & $ ( ( & 5 & $ ( ( +& 5 ( 7 0 % - & 0 & $& ( ( " / ) ' $ & / & 0 ) 5 &

Arxaya yaslan və dincəl ' " / " & ) & " $ & ( $ ( ' & ) $ S 5 0 & & 0 ' & & " & ( $

= / 0 " & ( $

& $ & 5 & / & &

" ? ( 1 ( & 0 4 & 0 ( ) & $ & 0 & " 5 " ( & $ " & $ " / 5 5 & & 4 $ 4 ( & ? 31 , ? 5 =

5 ( & (

6 T ( ) ( $ " / ( & 1 (

" & ( 5 & 4

& & 0 ( ( & ( & /

T 5 ( & / & 4 & $ & & 5

4 5 " - & ( ( & 5 ( " 4 " " / $ & ) 5 S ( ( & 1 $ „

32

Liderlər

Texniki qamçĹlar N% ( * $ ( O- ^

7 0 #

;

& ( 5

& & & ? 8 7 0 ' ! " 4 " " & $ ,V 0 D $ ( & 5 3 G9( ) & H + " & 6 !

+ ( 6 ! & $ / < & * ( $ ) G ) H G; H ; " ( & / / & / 5 & & > / & & ( GK ! ( H " ( & & & ? 1

J & & & & ! & 0 ( 5 ) && 5 3" / / 4 4 & & " 6 /4 5 ) && 0 ( 5 5 ; 4 ( 5 ( & $ + 00 * 1I4,: = [ 4 # 1 : S M & & ' 0 4 M// = & & $ ( 4 : T $ & ( & ) " / ' " &

5 " & $ > 4 5 T 5 ? & 0 "

& & I : " / 8 ? ? $ & " / * ( 7 ) ( / ( " $ # " & $ ( ( O 1I ( T 5 T= 4 / 4 0 4 " (

" M ( 4 / Adrian Vuldric: idarÉ™etmÉ™ ĂźzÉ™r redaktor vÉ™ Schumpeter kĂśĹ&#x;É™ yazarÄą, The Economist

DĂœNYA 2014

(& ( & 5 ) & ? /& " $ & 5 & / ? / $ 5 4 &

( & # 5 $ " / ( ! " ( & & & >& 0"

( 0 O / ( 0 & 0 " 0 & ( V 0 " & 5 T T 5

$ / & &

$ $ " & / & /

# / $ 5 /

O ! & /4 $ " / 5 5 5 & & / # / 4 $ " 4 5 " / & & 5 $ )

/ 0 & ( $ / ' / & & ( G + H ( ' & & 4 & O ( "

& ) D / 0 $ Washington Post 3. 0 ' ( &6 New Republic 37 & ; (6 / )

8 0& ( $ & 0 5 O T 5 4 = & 0 4 A $ * / $ 5 % D $ & ( ?5

4 & "

Daha bir texniki qabarcÄąq partlayÄąr ? & & " ( 5 " ! )" & 5 ( " / % 5 + ( 5 ( ' ( ) $ & ( 5 & O E " ( & $& / $ ) C G & & H 3 " ( & ( ) 6 & T 5 & M 8 O G' ( = / 4 ) ( = 4 ( " ( ( H ' " $ ( @ ) & 5 ( & & &

„

M ( : : Y * $

M ^ h

* j + -

S CWW

" ; $ - ( ( " " S > h

: M * $ " * h

* S DS NM % O ^ " " S + N O S ! - h

NM % O = S FS N O $ S !

N O $ ( " S +

$ S CS NL O h

$ (

S " NL O- - $ " S + S XS N O " = $ S + $ " S N O " \

( " ( R h FW=( " S > N O M (

:

* S : M ( [ U N: M = ; h

" " S : M = " ( S + ( h

* S : M = ( (" S K $ " $ : = * - " h

S I - M ( - ( ; S M ( ^ k@ < - l M ( h

( S #

: M $ " " = ( ( S . h

" S : M h

S " - $ " ( S + ( ( (

$ : Y * = ( ; ( OS

PPPS( S

Təqvim

DÜNYA 2014

2014

B ! & -7J07G

1-E

* # - [ - + < ; $ S ? $ - " ! ! \ NK O S @ S ! - ;

( - - S + % h - * * " * $ = S

S # q ; % \ ( S Y // J * S $ S

> 0G7 < ? $ " $ ( ; Y ) ) $ S R : $ " $ ? + P /[IQQQ= " S ? ( - : # \ ," ? ( S " N%" + O D " NQ m L # L O " HW=( ( S

57G N! " O < n . $ S L B_=( ) * $ ( S FWW]=( M L " -

*

$ ( S

APREL

70 E `

N! O K HW=( S CHWW $ @ R A " ( # # )

S + " DWW=( "

D-] ! ; Y $ S K . DWW S

J -72G & $ ( + + = ; * S L " + \ ? . h FWW (

" * S ! + % + $ R # ; ( S : . $ " $ S ( *$ & M " < . ; = S

: -72G

>* $ $ ( - : * $ ( S - ? - & : ( S % C_ WWW $ $ FWDC=( ( "

+ * ( S

+I\ ! + I

; ( ( S + * ( - $ $ $ ( S & ! % ; S @ ? " J + ( ? S * $ $ S

57-

J -72G

* FB K $ $ ( S ? = - ( . =

DW S . - L $ S + " M

M S

$ $ ( S . $ + FH=( ( S + " MFW " ( S FF * \ D Y K " S

1-EJ

>* + $ ;

S % $ , & DWW ( - % = S ,

" + %=

K S % h $ ( " NL U ) M

O ( S

Y ? $

U < MB " ( S \ + - - \ $ " S & + ]WW=( S \ \ DWW ? " Q ! " $ S

B :72G

PPPS* " P S( S

: T,:7 /U : = h

DÜNYA 2014

Təqvim

35

37

DĂœNYA 2014

Bu bĂślmÉ™dÉ™ hÉ™m dÉ™: Kenni Orkney vÉ™ Ĺžetland 38 Ä°qtisadi eniĹ&#x;-yoxuĹ&#x;lar 40 DĂśrd il davam edÉ™n koalisiya 42

DayÉ™lik bumu 42 Ed Miliband: yuxarÄąya doÄ&#x;ru qaçĹĹ&#x; 44

Britaniya

“Yox� deyənlər Coel Badd

& N O

(

S

5 & & & 4 1 & " " / ' 4 Z 8 7 W - 5 & ) ' & $ > @ ( ; # & ? & / GM * & H 5 $ " / G> & * & H " ! & 8 0 &

B / 4 ( & & " / 7 ) ) & & =

" ( $ " 8 = & 38= 6 ? & ! 4 & & 4 ( 4 Z Z > 0 $ ( ( & & 0 4

) & " # & & 8 & & = & ) ( ) S + ! $ 5 7 (

& & = & 8 S ) ) 0 & & / X 7 ) X ' " 5 & +

J & & ( X 8 % ( ? 0 ( X

=

" 0 L & & 4 " / ( ; " 8

" ( = $ +( 4 S

& S % ? & & $ 4 8 & & " & & 5 & 0 ; 8 & & & 4 $ ( 0 & & " & 8= S & $ 5 & 4 ) ! ( 5 ' / & & & 1 0 )

" / & & " $ " % 7 > 5 & $ & 5 & & " ( 0 & & " ( & 0 )

" / 0 S

& ? & % ' 4 %

$ ' ' =

( ( 0 & ' 4 4 ) ( 0 #4 G' $ / H 0 & & ( & & & ( & / F % $ & S $

/& $ $ & &

! ( & A & ( (

'()* V 7<7 " L [ 4 ! 3 FWDF= ( ) ) F (

Coel Badd: Britaniya ĂźzrÉ™ redaktor- The Economist

38

Britaniya

DĂœNYA 2014

VikinqlÉ™rin nĂśvbÉ™ti reydinÉ™ iĹ&#x;arÉ™ Con Grimond

) &

S

& " / ) 1 0 & $ & " & & ) ) $ S Y & 0 " / " / & / # 5 4 8 0 " & 4

" & " ' / 4 # 8 $ & & ( Q 0 ; $ M 4 @ ( $ 0 & ("

" + ) &

5 # 0 /

$ 5 " & 0 ' $ && & 0 / C 0 5 $ && & # 8 8 & & ( ' 4 ( VY < " % 7 W 7 & 0 ( 8 WWW F & 3WWW A 6 $ $ (

$ && & 8 $ && & ' 5 & ( 5 4 ( & 0 # 4 5 4 (

# $ & 4 ( S / 4 ( G 5 (H & & ( S K( ( " 5 ( $ & " ' " $ 3 IZ 1

64 $ 3$ IZQ / 6 3& " 6 & # 8 / & & & < & /

/ 0 ( / & & ( ' 0 & / 5 $ G$

H 0 " / $ ) 5 $ L IZ ' & ( & &

OnlarÄą heç vaxt Ĺ&#x;otland geyimindÉ™ gĂśrmÉ™yiblÉ™r

%" Sun *

HW

S

'()* V 7<7

( 4 $ ( &

) F % & & ( & & =

" $ 5 & 0 5 ( 1 = $ 0 ( 4 S

& S % $ & $ /

# $ 8= & ( 4 $ $ O 4 &

& 4 & & & 4 $ " / $ & 8 & (

& 1 Q

IZY " 4 $ & & /

( ' ( & # 8 8 5 " 0 # $ & $ B 0 &

1 $ ( 4

0 ' ' 4 & 8 ? " " 4 (

$ " / $ "

< & 4 ( 4 ( C & " C & 4 "

& & ( $ & ( ) " 8 ( 8 = & & & / " ( & ( & & & & S ( 0 ( ; ( ( S & " $ && # " 0 4 8 & ) " 0 G$ H ( O $ " / /

8

N * % = ' & ) ' ' N /& < " ' & " $ "

& & & 5 0 & " G /H & 4 X #

" $ " / & $

& & 4 & E / 5 4 „ Con Grimond: mßəllif-redaktor, The Economist

& 3 ( & 6 ( & ( 1 V & 4 5 5 & $ && & ) A & 5 ( 8 ' ' & / & 0 4 ' ? > 0 & )

( 0 " / ) )

& / ' ' ?> ) ) 0 $ 1 Z & " = & 0 0 & & „

DĂœNYA 2014

Britaniya

37

Britaniya

40

DĂœNYA 2014

EniĹ&#x;-yoxuĹ&#x;lar Riçard Deyvis

'()* V 7<7 : *

FW= (

V

( -

(

'

&

1 5 4 & $ 31 Y 6 " & $ 5 & ' & 5 / / / " ( & & ; & & $ 1 Q & " $ ( " / ( " $ && ' 9=% & & &

T1 & 3 A 5 6 > & 0 4Q 0 & 314 ?'8 6 # 5 $

G H ( & " S & $

& & 4 $ & 4 5 & $ & ) 5 & A $ 4

& G ) H $ && ' ' =

( = $ 0 ( F #& " / / $

400 RĂźblĂźk ĂœDM, *

6.6 K . L>!!

6.4

380

6.2 360

6.0

RĂźblĂźk + - " $ J! 340 WWW *

5.8 5.6 5.4

320

5.2 5.0

300 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013* 2014* Mənbə: HM Xəzinə; ONS, The Economist

Riçard Deyvis: Britaniya iqtisadiyyatÄą ĂźzrÉ™ redaktor, The Economist

*2013-cĂź ilin 3-cĂź rĂźbĂź vÉ™ 2014-cĂź ilin 4-cĂź rĂźbĂźnÉ™ olan proqnoz

! &

& $ &

7 $ & & 4 & 4 0

C & % 5 G ( & (H / 4 5 $ 5 > 5 ' $

) & 4 & $ $ > & $

$ / & ( & $ && & GK ( H &

> ( ) & ' 4 / / ) ( ' / & > 5 ' 0 ( & S & = 7 & ( &

& Z: ) 0 ( & ) & / ) & ( 3 1 Q $ ( 6

? ) 0 ( 0 & $ & ' / 5 & D / " ?& 4 E F / :4 $ " / S

$ ( " ? / $ ( 4 * & ? & / $ ( 1 ' / V : " / ? 5 1 & " / ) ' ? > 0 " / & ( ( 0 & ' 5 / 4 ( ) D / 4 1 " / & ( N & ( &

& & & ) &

& M ( 4

$ & $ 4 4 & $

$ J & 5 & ) & 4 " /& 5 & 5 5 % 1 $ 4 $ & O $ & 1 Y ) 3 /6 ' & /

) ( & ( & & & & " " 1 " ' 4 ?> & " " & "

& 0 / & & 9%= $ && & $ & % 4 $ & $& ( $ & 5 ) S

-_% & " / * & ? ) ! & & ' $ 5 ) 5 ? 9%= 5 & 5 5 ' ( / & 4 - & & 5 ' 3> 7 6 TZ ( & " 5 4 $ ( & /

Ć?n yaxĹ&#x;Äą zamanlar, É™n aÄ&#x;Äąr zamanlar ' & ' 5 / & & & / + ) & / ( & ) ? 1 I 0 " + & 5 & ( &

& ) $ & & 4 $ & " 1 Q & $ 5 S & * " " / & " & & " / & " " G & & H ) ' " 5 & $ ) " & +

" 5 & 5 " / ' 4 1 O & & ( 0 0N & 4 $ & & & ; ' / 5 5 ) & & / 0 " " ; & ( 5 $ „

The proud organizer of the region’s largest global business events.

t

Skopje t Prague t Dubai t Baku t

www.thepworld.com

+3892 5 111 350

register@thepworld.com

42

Britaniya

2014 QISACA L " 2 ! F-H * kX +& l

$ S # FW (

"

Ceyms Astill: siyasÉ™t ĂźzrÉ™ redaktor vÉ™ Bagehot kĂśĹ&#x;É™ yazarÄą, The Economist

DĂœNYA 2014

Bir-birinÉ™ dayaq Ceyms Astill

[ $ -

'

" / " / & S > % $ & & ' & $ 1 / 0 = $ +( ( % 7 < 7 $

& ( & /

/ & ) ( 7

5 ( ) $ & &

0 1 Q & " & & S (" 5 ( 5 & 4 4 1 & & $

& F 7 &

"

& 4 / & & & ) ) & $ & & 0 & $ ) & 5 ( ; & D & & & 5 4 " ( 5 & " " 0 ( S

& ( 0 $ & 0" )

? 4 $ 4 7 $ # & ? & " $ = $ +( " N D & & & G ) H & )" ' 7 = & & 3K7W 6 ( ' & 7 & ? & & ( ) & 5 ' 4 $ " D K7W & " + " ) & ; / G 4 / 5 ( & & H / ( 7 S 4 ( J F 7 $ " 4 $ O S % A & 5 & / & S 7 & N & & & 4 / 4 "

S

& & 0 " '

/ 4 / " & / & L $ S % & " (& 4 5

& & / & ' $ $ ( ' & & ) ( 5 5 & ! " / 4 D 4 S

& & & &

( & ' & $ ) 1

) „

Poppins Moskvada Ceremi Kliff

" ; (

H

1 & $ (

) G= &H Q ? " 0 IV & 1Z " / + L

( L & $ 5 & & & F M & K" " & & S 5 " = & 5 & * & Ga % & H & 0 & $ " / $ (( O G= &H & V ?'8 3 0 & ) 6 ( A & & 5 5 & $& ( " / 0 B / $& && & ( " $ 0 & ) " ' &

) S /

( /& & ( 0 ) ( > & ( 4 / $ & " (

4 &

(

# 5 5 $ " / S / 0 $ ( & ' & ( (

" O = & () / & & > " ) & $ K" " N ( 4 ( & 3 & & 4 # &0 7 & 6 ( 5 & && $ L G && $ 4 " & H4 L 5 ( = & K & ) & & & $ & & O G# & 4 $ " / 5 & $ H4 L $ = & $ ) " & 4 $ ( " > " ( 4 & 5 5 ' , / ( X ? & / & ( 5 N & $ / & 4 5 & & & % 5 & & (X ( & $ ) (

" ( % &

" $ ( X ? & & # 5 & ( & " 0 & ( = & " S " > 0 ( 5 & 5 & 0

4 3 6 ( " & M 5 4

/ " & + & 4

( / " " ( & 0 & ' / # &0 ( 5 /& !

& " (

/ L 5 " $ & 4 5 & / )

/ 4 & & 0 & ( & ( 0 " & S / 5 ( 5 4 5 ( & $ & & " / # / 0 $ " / N

( ) 4

& $ " / ( O / 5 & 4 $ 0 0 & 3 VQ ?'8 6 % ( 4 $ & „ Ceremi Kliff: Britaniya siyasəti ßzrə mßxbir, The Economist

44

Britaniya

DĂœNYA 2014

YuxarÄą doÄ&#x;ru yarÄąĹ&#x;

' [ K 5 K N> +

" "

- "

O

! " !

( " ) ( / 0 & & / C 4 & & 5 0 S 1 / & & & & O / ( 5 " / & 5 & 0 K( ( 4 & & &

/& $ & 4 & " " $ ( 4 5 4 0 / ) " / " $ & 5 ? & / 5 L 4 " F

& & 4 5 " / " & 4 $ / & ' $ $ " / $ & 4 5 & ( & $ & @ & & 4 & 0 &

& 1 & & ( " ) [ 5 " / $ ) 4 5 & ( ) ; ?'84 $ ' ' 5 (

& " 0 4 & , ( ( 5 : $ 5 ' ' :4 ? & Z: 1 & & "

' ' $ ) 1 4 & & $ & &

$ " /4 $ ( $ ( 1 & &

" & 0 ) ( S / & & " N (

( / ) 4 " & ) ( ( ' 4 0

" 1 Z

$ & $ ' $ 5 $ & ( 4 / " ( ) 5 K) ( & & &

) ( 4 & ( ( & 4

0 ( 4 ( & 1 ( " / S ' '

( / 4 /& ) ) ; & 4 ( )

& " ( $ ( $ 0 5

4 " ( $& & & $ ) > 4 5 ( ( / ) )

=

& ( & & ( ) 4 $ / ( ( 4 " 4 &

" & (5 0 & ) ' ( / 5 4 & $ & & $

) 4 $ " 4 ' ' " ( & C & / &

( & & " / ( / " " / 5 ' 4 &

( 5 & & & 4 4

( & $ & ) ( ( & ? $

( : 4 "

&

Yßksək hədəər və bÜyßk ßmidlər 1 ( ' $ & & ( ) 4 5 4

( ) ) ( " / ( ) ( ' 4 4 & > 4 ( ( 5 & &

&

) ) ' 4 5 $ & 4 $ " 4 & $ ' 4 ' 0 / 5 "

( ( & O 4 $ ( " ( / 5 ( & „

45

DĂœNYA 2014

Bu bÜlmədə həm də: BÜyßk Karl təntənələri 46 Merkelin orta yolu 47 Ola bilsin ki... 47

Avropa

FransanÄąn saÄ&#x;a dĂśnĂźĹ&#x;Ăź 48 TĂźrkiyÉ™dÉ™ gĂźc oyunu 51 Ä°spaniya batmamaÄ&#x;a çalÄąĹ&#x;Äąr 49 Rusiyada gÉ™lÉ™cÉ™yÉ™ qayÄądÄąĹ&#x; 52 Ä°taliyanÄąn ehtimallarÄą 49 Avronun kĂźskĂźnlĂźklÉ™ri 50

Daha az diqqÉ™t Avropa Parlament seçkilÉ™rindÉ™ iĹ&#x;tirakÄą qeydÉ™ alÄąnmÄąĹ&#x; seçicilÉ™rin faiz gĂśstÉ™ricisi

2

1 EU

2

1 EU

0

1 EU

*

9 EU

1984

1989

1994

1999

7

1979

5

50%

2 EU

57%

2 EU

58%

5

59%

1 EU

62%

45%

2004

43%

2009

2014

MÉ™nbÉ™: Avropa Parlamenti *Ăœzv ĂślkÉ™lÉ™rin sayÄą

Anti-Avropa problemi Anton La Quardia BRĂœSSEL

+ * - $ * $

"

(

?

S

& " & & &

& " " ( ) & " / / " ? > 0 & & 4 ( ) ( 5 0 E / ( & " ( 4 & &5 $ ( $ & ' && ! & & / $ & 5 5 D 4 IZI & " &

0 $ $ ( $ ) 3 /6 1 " 0 ? ( & $ & " " $

& L $ A & 4 $ *

' ? $ & & & ?

5 & &

/ ' 4 & " ? $ & & ) " ? 0 / & O & L 0 ) $ ( ) 3& & " & ,: 6N & & ? > 0 5 + & ) ?( 4 4 ? & " $ ) 4 4 & $ "

& ) & &

! 4 ? > 0 " & & / 5 & 4 5 & & ( & & & & 5 ) ?> ( 1 : 4 4 " X < T & ?( & 4 * & = S U F $ & ' ' < * C 0 ?( & ( & & " / ) ; * & ? ? & / ! & ' && ? ! & / 4 & & & / " ? & 3?> $ 6

/ ?> " / ( & S ? & 0 & 0 ' 4 ? & & 4 & & & & M & ( $ " & & $ " & & 4 $ ( & 4 / & & "

& & & ?> & & 5 & 5 ( 8 5 ( & / ( / & & $ && & ' ?> ( 0 " & " ( ' ? 7 && & 3?> / 6 ? 8 & ( 3 & $ 6 / & & $ 3 & 6 & " & & ' &&

( 0 & " "

2014 QISAC QISACA CA J 4. . J 4. .

FWW k)- , $

l

Anton La Quardia: Avropa Ä°ttifaqÄą ĂźzrÉ™ mĂźxbir vÉ™ Charlemagne kĂśĹ&#x;É™ yazarÄą, The Economist

46

Avropa

7 !# B 6 6 "

FW=(

S

2014 QISACA

' $

( $ 4 $ & ?

( ( / <?D#

& $ && & "

BrĂźsselin ad oyunu

? 0 & & $ " / & & / & & 7 && ( U & = ' & G 0 & & H & ?> " 0 & ? & & & & G H L ( & & L " " G ( H ( 0 & " & $ " " ) $ = & " 4 ) 4 ?> & 5 $

$ "

S 4 $ & " ( & $ $ & $ & 5 " / 3 ( 6 < ( & $ & ' && / $ O " / 5 4 ( 0 ( & ? & " " ? ( = 8 ( ? ! & & & 3?! 6 & (" $ +( " & & & ( & 0 & ! ) (" ? U & 3?U 6

Karl, yoxsa Ĺžarl Frederik Studemann

+ . ( Z

G?

DĂœNYA 2014

? & H W 7

$ " / F$ 5 ' 7 & @ - & & &

/ & " & & * & & 4 & 4 $ ( $ ( 0 ( & @ ? " / $ && & $ ' 5 $ * & 4 $ ? 0 $ $ & & & ' 4 1Y 0 1 " & ' 7 & / & & $ ? ?/ $ T 4 > & U ( " & 5 ! 5 & 0 & $

& 5 ( 4 $ $ ( " (

1 I ' & 3 / ( 0 6 ( " ' 0 ?U & " ( 5 O ( ) - $ ( = ' ' 4 ?U & ? 8 & $ & ( 4 ( & O % D & 4 M 7 4 0 A 7 & % & & ?! ( & ; D 8 M S & " ' " / 5 & $ ) 0 ? & ? 5 = $ ; $ & ( 4 ( ( ) ? 8 & ( ) ) $ ) / & 4 " & " & ) ( A ( 0 & ( " / / ( & & ( & & $ O & & 4 4 $

( & & 5 ?

5 & ( & 4 ( / & & / ( - ! & & ' ( 4 $ & & $ ( &

" $ " 0 ( $ / ? & & & " ) ) ( „

4 ( L S = C 3> 6 & ' > / " O $ $ ( 4 ? = ( - ' / & & / ' & $ && 4 $ 4 D " ' 7 && 0 & & & & & & ' 7 ? 5 & 5 & $ " ; - & = 2 " $ & / & " F 7 G= / J > 0 H

' 5 ? $ ) / 0 0 / G $ & H ( & $

& / ) ( & $ ) ) & & ( 4 ? 0 ) " / E / $ ? & $ " / $ ?/ & 5 / & 4 ?/ & 5 /" = & 7 " * & $ "

5 F 7 5 4 0 ' && / & & ( W % $ & ( 5 5 ( &

5 ' ( ( & 0 $ / $ & 5 & G 5 H & & ' 7 & 4 " / ? 0 „ $ " 4 ' 7 ( 4 Frederik Studemann: Ĺ&#x;É™rhçi vÉ™ tÉ™hlilçi & & & redaktor, #

Avropa

DĂœNYA 2014

Merkel mərkəzdədir Andreas Klut $ %

$ * (

?

& 0 0 4 1 Q &

$ 1 Z $ & & ? 5 = ( & & ? * & ( ? $ ? ( 5 / = $ & & ( &

S 4 & & & $ 1 E / = ) & 4 4 ? $ ( ( 0 & 4 & 4 & ! ( / $ & & &

/ & &

= & 4 ? & & ( ( & ) " - & " % ( " $ ) $ 4 & & & & ( " " & & & & $ " / ( ? 1 , & " & 3C " 5 & $ ( $ 6

( & ' 0 4 " &

& ) (" $ & & % 5 0 & ? ( /& & & " & &

" &

" & U = /& & 5 & 4 & 0 ( & 0

5 & 5 " " / < & & ) & J & (

& / = ( $ 5 & 0 & $ . .= ! & ' 4 $ 6 . & $ & ^ / 5 ' / " " ! = $ #4 " / / $ $ & 5 ( 4 & ) & J $ #4 ) ( & 5 & 0 $ ) O & " ( ( 1 / & & A ( & $ " 5 ( & " /4 $ " / ("

Kompromisin hazÄąrlanmasÄą

? ? $ ( 3 $ & C

0 " " / 6 & & ( G H @ & " /& G ( H $ # / = ( & )" 5 & ' & ; & ! $ 0 % 5 & ! & % A & $ % 5 ? V ) 8 & $ 8 - & 0 ! & % & " & ; 7 0 U = " &

4 / U = $ ( / $ & ( & / & $ $ ( & & & 5 &

47

2014 QISACA ! * + F-H kCSX +& l 2 $

Diqqət mərkəzi

& " / < (" & & & & & A 5 + + & & " & 1 5 & & /

31 , 6 ? ? & 5 ' " & ? & # ? ( G ( H / & $ & ) & ( & + 1 , & " ( ) 4 4 ) ? 1 $ ? / & & $ 5 & "

4 1 Z 0 ! ) 0 & (" & & &

/ & U / 4 / = + $ " 1 & & ( 0 & $ " & " ( & $ " / „

Ola bilsin ki‌ : * ; " 1 4 ! $ ; S ? ( " - 4 . * S M " G! " S

Andreas Klut: Berlin bßrosunun rəhbəri, The Economist

48

Avropa

Cana gÉ™lmiĹ&#x; Fransa Sofi Pedder &' (

2014 QISACA

/ : " $ $ $ (

2. ! ! ! ! ( $

5 * & & & 4

& ( & $ & )4 $ & 0 / & 5 " / = & " ,V

" 4 & ? & " ( * & # & & & ( & " & ) = S & )" U F $ & 5

( & ( & 0 & $ 0 * & " # $ & 5 " / ) ( & & #4 ? & " 4 & ( 4 ( 5 5 G* & ( ( &

H ( ( * & (

$ & 4 & V & & ( &

& ( 0 & " $ && $ + + ZQ: / 5 & QÄąlÄąnc kimi gĂźclĂź? ( 5 " S $ " / 5 5 & & & " & % & 4 , 3 ?'8 6 ) 5 $ & $ & ) $ && F # & ) ) ' ( ! & &

& 4 4 $ & )" ) ( & &

" ) ) & 3 ( 6 & ( 5 ' 4 ! & &

( ? > " ( < ! ( $ " & ) (" 5 " ( < 7 &" & = ( ! 0 $ " / $ & / > + ! ) & " 0 & & ) (" $ ; > 0 & $ . * & 7 " ( * & * & & ; F ! ( 4 $ 5 &

( ? . ( & " " & / & ; $ 4 $ ) $( U F $ & & #4 $ "

4 $ 0 4 / & & * & ( ) 5 ( " (

" & " &

Sofi Pedder: Paris bßrosunun rəhbəri, The Economist

@

DĂœNYA 2014

? & " U F $ & & & $ & 5

4 & * & ( 5 & U S U F $ & ( & ( & 5 & ( & & & ( ) 4 " ? & 4 & / 4 4 4 & 4 - >& / $ & ) $ $ & & & & " D C 5 & / S 1 $ & & 4 $ $ ! & & " 5 # $

& # ( . = M ( $ / ( = & 5 S M # " $ & ( 4 $ 4 #4 $ " & ( ? = $ / & / ) " 4 " & / # $ ( =

( = & " ' && ? 7 && & N ( ' 7 ( ( 0 &

GÜtßr-qoy etmək vaxtĹdĹr

U F $ & ( 0 (( / * & ( ( $ $ ' " ? ? 5 = * & / $ ( ) 0 " +

F # ? ( & > 0 & 0 & " 5 5 / = #

" & * & 1 ,4V: & $ + / 4 " ( ) " ( % 9%= IQ: " / * & 4, " / &5 W % $ & & & ? 5 5 ( & / ! & & $ " & $& & &" & . . & $ 0 &

& / * & + & & ) / & < &

Z @ E F # ? * & / & & ! (

& ( " G H ) / ? * & & & F # = ( ?0 - & & ( $ ( ) B / & * & ( S # & ) 4 & 4 & $ ( ( $ ) $ „

Avropa

DĂœNYA 2014

Batmaq, yoxsa ßzmək? Jil Tremlett )'* *

$ " ; $

T

$ GA H & & 4 >& 1 &

& & & / ' (( & " S >& " & $ ) ( " $ & >& ( ( >& ? > 0 & & & ? $ +& Q4Y: 9%= ) & & & 5 4 1 ( ' & ( & $ 0 & ( ) 4 4

" ) > & / & $ $ ( 0 < $ & O & 5 & /

>&

& & ? ( >&

Ehtimal nəzəriyyəsi Con Huper ROMA

>

) $ $ & ( & ( ( 4 " & & $ & 5 * ( " " 5 ( ( 5 ' 5 I " > ( ' 4 ?(( "

& ' / 4

Y 0 + 4 V 0 & 0 " / ' 4 $ + " / & 5 3 V + 5 6 S ( 4 $ $ ( ' ( ' ( & 0 5 U / &

& & $ & > > % ( (( $ & ( (( ,

D (( 1 , 4 1 4 1 $ 41: $ ( " & 5 ( S /& (

" Y 1 Y 1 I & ((

+ (( & & 4 &

& ' 4 $ 4 & $ ) & 5 & G / & H >/ & & $ & 5 & 0 5 (& 4 ( = - / & ) (" U & " ( 9 & " 1 Q & & 0 ! & & ( ) 5 & S ! & & / 0 / = " ? & " ( 5 $ / ( ) 1 & ( / ( 5 7 (

$ && & $ & , ' 5 ( ? = & & ( 4 1 & ) ( " F - / & " & ( 3 / 4 & 5 ( 8 & ) " - 0 ( 6 1 5 & " 7 >& & " 0 " $ & 0 & ( ! ) 5 & 4 & " / & F - / & & & $ & „

( ( & L 1 > &

) % 4 9%= 5 ' / * ( & & 4 > 1 9%= $ IIY ) > ( ) ? $ & ( " - ? ( 5 &

/ 4 > (

$ & >

& & & & $ $ " & ( ) & ( ) ' " & & $ ( > / 4 & & M S 1 , ( 0 5 ( $ & > V, $ $ $ & ,I, 5 $

' 4 5 & 1 & & $ 0

& 4 $ $ " $ " / 4 ) ) $ & 1 1 & " 5 ( 5 ( F F S

/ S $ &

49

Jil Tremlett: Madrid mĂźxbiri, The Economist

( ) " ( 4 & & & & 4 4 & & & $ 4 / & & 4 & " ( " / " & " & 1 , " ' T + ' K ( ; & & F T & 0 4

4 S ) & (" % & ! ' & $ +( G?( U H $ 5 0

5 &

/ ' 4 5 $ 5 " / O ' & " / & 4 & & ) & & & $ & & $ " & ( ) 5

7 " ( $ ( & 3 & 4 $ & 5 ( & 4 5 & ( 0 $ & $ & & & " ( ( 0 & & & 0 & 6 #4 $ " / $ ) " & ( $ & 1 > ( ' & ) $ ) & 3II: $ 6 „ Con Huper: İtaliya ßzrə mßxbir, The Economist

Avropa

50

DĂœNYA 2014

< J! - *

- DEEE=FWDXb

0

21.3

[ R #

20.9

\ R[ R! # 17.3

+< % R #

16.7

+ <[>& & &% %[ < 15.0

# K)R # I<)K >< ? DF 10.7 10.0

R !,<[ R!

9.3

\< R?

8.7

?K R # 2.7 0.8 -3.0

34,050 37,100

31,450 43,000

30,250

29,950 36,500

33,150 22,500

00

BĂśyĂźmÉ™k ßçßn Ĺ&#x;ans

#`R RQ?% R 16,400

K)<%`Y [ # 15,850

% [ # 26,050

DEEE=( J! - FWDX

bK FWWD=( U ,( Q ( ` † Q \† %" ,(

Yeniyetmə dÜvrßnßn kßskßnlßkləri Pol Uolles

DH

%

2014 QISACA [ G - $ E !! 4 ! &

Pol Uolles: Avropa iqtisadiyyatÄą ĂźzrÉ™ redaktor, The Economist

? " ' 4 ) & " 5 4 " 5 / & ( &

) 5 1 , (( 1 (

& 5 & 5 " / 4 & " ( & & $ & S 7 $ " / (

" G= +H $ 1 : ) 5 & ' * & & 4 & $& 1 , 1 1: " / ( & & $ & 4 & ) & ( ( & 0 7 ' & 0 ) " /

$ ( & ? 1 5 & ( ( 0 5 " $ $ # $ & / & 4 $ $ ) $ & / " 5 4 B ( S III & ( 0 Y " & C 3 $ /6 7 " ' S ( ? / - & & ) " ) " & ) $ & & S GT & H ) / & ? $ >

(

& 3 / 4

$ 6 &

) 4 1 , & & 5 ' / / 0 4 A & 4 7

&

" & $ ( 0 A & &

(( / & 4 / / 4 1 1 Q

$ " 3 "

6 A & & & ( & 0 ) & / 4 9%= ZQ: ' & $

& 5 & $ & % 5 1 " / ' " / 5

5 & ) (

" & & 4 / & &

5 ? 5 & 1 , ( ? > >& ? ( &

5 & 4 " ) & ( $ < $ 4 5 E & ( J & 4 / / ( % 5 $ & 4 " ( ) " & ; & & & 4 ? ( 9%= 1 ( L & : ) 5 ( 1 Y $ " / ' 5 & III > ( & (

) 5 ( 3 /6 ' / 4 ? 5 " ? = ( ' 1 & )

5 ( " & ' 4 & $ & & ' +

( ( 0 $ 0 $ ' 4 ( J & 3 6 5 ( & 4 4 $ ( ' ( ? (

( $ & & & "

5 ? ( & & 3=

& G= 5 & H & /64 " $

5 O 0

) & " & 5 ' 4 4 ? ? ( &

& " $ & O ( 4 ( / 5 / % 5 0 & ( 0 & > ( 0

& D $ 4 ( & & & 5 " / 5 ? ( & & 4 & 4 & ? 5 & $ & ( S 5 ( & ) " / ) " ( 0 / „

Avropa

DĂœNYA 2014

Ć?rdoÄ&#x;anÄąn dilemmasÄą Con Pit

%

"

; $ (

B

D " & " O $ " & " " & 4 $ & 0 & & ; " & >& D & T ( ( 5 ( & & / & ( ( ( " 5 " / < 4 D ( - D

)

$ ( ( >& 1 1 # & &

( F ) 1 $ & ) # ( & & 5 ) 5 ( ' & D / & & = "

& " >& " > 0 & 3?76 5 & ) = / 0 $ ( 0 $ ? ?7 ( 0 4 & & 7 & & / ? ) 5 ( & " & (

$ 4 4 ?7 ( J (

) ) & ) & $ ( O D ( & " % $ " / & / ( 0 ? $ T ( 0 & 1 & 1 Z & & ( / + & " F ) ( 0 & ?7 1 Q ( & ' & ( $ 5 & $

& & D & " ( ( & = & ( - & ( ) 1 1, $ E 7 1 , $ ?7 / ) 0 ) " ' 5 ) " 5 4 & & 4 ( " ?7

' & ) G& H & & & $ 5 " / % 5 0 4 5 $ ( & & 4

& 4 $ $ $ ? $ T $

( 0 ( " $ & 1 &

$ " & E ; & & D 4 > ( ' ( 0

( $ ) ( D 1 , ,: " / ?

* - ( ' ( " & &

& & / $ " (

$ (

) V Y: 9%= &

& & $ 4 0 / $ & D 7 ) & $ && & ) ( 5 & D

& $ ' 5 & & $ " 5 ? 4 & 1 $ ( ( $ " / ' 0 D 1 & ( O $ 4 / & & 4 ! $ & F ) $ & ( ' & & / & F & 4 D $ ( D & $ & ( " / 4 $ " 4 & D $ & & ( D $ ) & 5 M & 4 7 4 = & >& F ) G & 0 H & & 4 & 4 G & ( & 0 H "

51

2014 QISACA " D ! ;

Gßl ßçßn yol açmaq < $ / " / $ & X F & ) ( & & 4 ( ( ( 0 & " & ( ( 0 & T $ & ' /& 1 ?7 & &" & ) ( 0 & ( T 1 1 1 , & ( 0

5 & ; / &

T & " 5 ( 4 ? > 0 $ " / & ; 4 D ? > 0 ( & $ & $ 1 1, " & " & „

GĂźl vÉ™ Ć?rdoÄ&#x;an AtatĂźrk ilÉ™ eyni sÉ™viyyÉ™dÉ™dirlÉ™rmi?

Con Pit: Avropa ĂźzrÉ™ redaktor, The Economist

52

Avropa

DĂœNYA 2014

/ Q: ( A & 4 4 5 4 " & )

& ! > 0 & $ & + $ " 5 ( " 1 5 & & & ?

/ ( & 7 " 4 _ & 0 ( ( S 4

! 0 ( ) / .6 5 ( $ ( & 0 & 5 & & - & = ! $ & + " $ (

> $ - & / $ ( 0 /& ( " ? 7 & + & = & & $ & $ & 7 & / & $

$ & ) & ( ) & F ( $ " ( " / / ( & 0 " #

& ( S ! ( ( & ' 5 4 &

& ( $ " / (

$ * & 5 & & 1 0 @ % ( & $ L ! " " @ # # F

/& $ & ( / /&

& & " & 5 # /

$ ( # Q 5 4 0 - & & & ( ( ( # ( 7 $ &

Putinin fasiləsi Arkadi Ostrovski MOSKVA

< =

-

& & & & )

/ " "

- & ? $ & ) ( $

A ? & & IY, & X A /& 4 & & ( $

= / @ " G & H& & $ & IY & (

X F ( $ ) S & (

= & ( 4

Xərclərə ara verilmir

$ 5 5 & $ && M & $ $

@ " ) & $ & & O (

( B ) & ( ! & ) F 4 & 4 (

1 , ( - & & && ) ( $ /

" & 4 / 0 & ? & < ) $ $ & ( & $ N &

" ! 5 @ + ( 5 & " 5 S & 0 & F < & & , : = &

& " ( @ $ ( ( ( /& $ 7 & $ & & ( & $ & $ ) & & " ( 0 7 /& " & 5 % & ( 0 &

A & 0 / 4 &

) L 4Q: ' ( % = 5 4 1

2014 QISACA ?

$ $ G ! - - " 6

Arkadi Ostrovski: Moskva ĂźzrÉ™ mĂźxbir, The Economist

FĹrtĹna hələ qabaqdadĹr

B ( ( && 5 & " " ! ) & ; 4 ( < $ &/ 7 " - & $ & & & ) = U & $ & $ 1 " # " $ 4 4 " & ) & / 5 - & ( & $ & & & 4 / 4 $ $ " & 1 , & 7 ! ( & - & @ & 5 5 ( 4 4 - & G / / H ) " & ( - & $ 1 & & ? > 0 && & & ( & ) 5 K & - & & " 5 - & & ( 5 & " @ $

5 @ & 0 ( IY & „

NY O ;

% *

Y * S / * X=H $ S Y - " $ S

FWDW=FWDC=( DWW‡ S C]‡= S

* Y I * ]W - % DDE * S # S + - . = Y

Y

* " " S

FWDX=( " * = "

( ; S " XW " " S

/

K

/ ; * ( " = h S + Y X *

* S

? - "

"

S FWDC=( ;

- XB‡= " S

55

DĂœNYA 2014

Bu bĂślmÉ™dÉ™ hÉ™m dÉ™: Çinin yĂźksÉ™liĹ&#x;inÉ™ uyÄ&#x;unlaĹ&#x;ma 56 Ä°qtisadi kĂźlÉ™k yĂśnĂźnĂź dÉ™yiĹ&#x;ir 57 MassaçusetsdÉ™ qida tullantÄąlarÄą 58

Obama sÉ™hiyyÉ™ sisteminin É™sas fÉ™aliyyÉ™ti baĹ&#x;layÄąr 59 Ser Riçard Brenson: MojavedÉ™n Aya 60

BirlÉ™Ĺ&#x;miĹ&#x; Ĺžtatlar

AralÄąq yarÄąĹ&#x; Devid Renni '+ %, -%

+ * "

@

S

& & 4 ' # ( & $

1 Z 1 4

# & " & " / # & ' # % ( $ & & 0 ( " # - & " 4 ' # ( & 4 1 & = $ 0 ( 4 ( & ( 0 4 & & 4 & " ( # + $ " & $

& & & $ & ( ) - & " / & & " & & / & 7 & " & " ) 5 # & < & & / 4 ! 4 1 V 0 7 & $ & ( ' & 4 # " & & & $ ( 4 $& 0 & "

& & & / & & " - & " < & & / " & 4 ?) M ( 4 4 & "

( > & 4 & " & "

) 0 ) & " $ )4 $ $ 0 ( & " < $ 4 1 5 $ +( ) - & " & ( 0 & " ( & & & (

5 0 & $ " / ! % 5 " - & " ( V " ' 4 & & & 4 / 1 ! ) () - & " = - & & % ( 4 & 4 " / ( = & 4 @ E & & $ # &

+ & ' / 4 $ " $ - & " 1 , ( G# H $ & 0 $ ) & ? 0 ( $ ( ( & & ( ( ' 0 & $ & ( ( 5 & & ( " & & ) & # / & 4 ( & " & $ & & & 0 & ! & " 0 ( 5 4 & & $ & ( (

2014 QISACA R # DD ? FWDD=( " ( DC 2 B ! # 5 $ (

Devid Renni: VaĹ&#x;inqton bĂźrosunun rÉ™hbÉ™ri vÉ™ Lexington kĂśĹ&#x;É™ yazarÄą, The Economist

56

BirlÉ™Ĺ&#x;miĹ&#x; Ĺžtatlar

DĂœNYA 2014

S

( & " ! ( 1 - & " &

& 4 - & " ( + ( & ? & 4 $ 0 " &5 $ " - & " 0 & ( S $ ( & " & $ & & &

2014 QISACA

Fikri-zikri KarolinadÄąr

% ! . 7 . ; DWW=(

' $ & ! " & " - & " & & 4

/& ( ) ? & 4 S ( 4 = && && F L & & )

L & & & & " 5 ( 7 ! & &

- & " & = " = 7 " &5 $ 0 " ) " / ( & 0 < & " & & 5 ( " 8 7 ( 4 % & " & 7 ; # & $

& / & ! " + & / 8 7 $ $(

# 5 & " 4 4 ( / ( & $ & /

Çin məsələsi Conatan Fridland

@

- "

( ( Z

?

1 / & & ( & " / ( ) " ( O E & &

' 4 5 & " E " / ( ( & 3$ 6 ( ) ( " / & & 3 / 4 " / 0 64 & 5

& ( & O E ( 4 $ X ' ( 4 E ) ? & & ( & ( E & 3E / 6 5 F F ' 5 = (

# & 4 @ 4 E $ 0

5 & ' 4 & 4

& $ 0 / & % $ & 1

) ) " # - & " + " ) " / >& $ " 3 $ 6 ?

5 & " / 4 " " & & $ - & " 5 % " $ # & & & ' $ $ 4 1 & 0 & & 4 5 && ! "

" / $ & 4 # /

& 4 & & ( - & " " & $ 4 & " 0 & / 0 & & ( & & 5 & 1 ( 0 ) 3 / 4 & & 7 ?) M " &5 + & 1 6 ; 0 & " & & " $ & ) 0 " " " & 5 ' & # ( " $ "

/ $ & „

S W'= 0

& T >& " & & ( ' & & F F ( )

( 5 4 E $ 5 ?=F & O

& 4 & 0

+ & $& & 4 $ & 0 " & $( 4 $ + ) /& & E G 5 H @ $

& $ && A & E 5 A ( & 5 ?) 0 & & 0 & !

4 4 ; & / & ? ? 5 " / # # * ( " + 5 ( & ) " $ $ ( 5 & ( & @ & & " E

& & & "

[ 5 $ S T $ & & $ " 7 ? E & & ( 0 / 4 / ? A ; ) ) # E ( " & !

& & O GE ) H „ Conatan Fridland: kĂśĹ&#x;É™ yazarÄą, the . vÉ™ 2014-cĂź ildÉ™ Sam Bourne tÉ™xÉ™llĂźsĂź altÄąnda nÉ™Ĺ&#x;r olunacaq â€?Amerika QÄąĹ&#x;Äąâ€? É™sÉ™rinin mßəllifi (HarperCollins)

BirlÉ™Ĺ&#x;miĹ&#x; Ĺžtatlar

DĂœNYA 2014

KĂźlÉ™k dÉ™yiĹ&#x;ir Qreq Ä°p '+ %, -%

[ (

?

&

4 $ 4 ( S & & & & D (( & " & & 4 / 4 141: 1 , / ( 0 $ & ' & ( O $ " N * M$ ! & 0 ( & 0 & & & ( N ? ( & / / & 4 & )

& & 1 & $ " ( ( 4 14Q ,: & ' $ &

) 00 ) =

& & ' " / ) & 1 , & ( : ) ' 4 0 " " / 1 1 ) & 4 ( ' C & & / 4 & $ / & ) & % ( & / %

$ / & ? ( 1 , 5 ( 5 ' 4 & / ? / & 4 $ " 4

& & (

5 =

$

( / % & ( & & & 4 5 ) 4 /

/ D && 0 4 $ ) & & 4 4 0 &

& & & O 5 5 & 5 ( ) ' # 7 & - & " ( & ( ) 5 4 5 $

& / ( & 9

4

& & 1 , / 4Y $ ( 3

/6 A / / 4 1 " $ $ & ) & ( 4 4

& & $ ( &

Bu arada VaĹ&#x;inqtonda

E + . ! 6 2

J ! ‡= ; " ( - ( *

1.8

1.3

1

0.8

0.7

0 -0.4

-0.5

-1

-2 -2.3

-3 2007

-3

2008

U Q \

2009

2010

2011

2012

2013 Hesab.

2014 Proq.

/ 4 ( ) 5 ' ( ) & & & $

& & 5 & &

) " / ( ( $

& & / ( *M! 1 Y &

& " $ & 0 4 1 ( " * ' ' * M$ ! & & & $ F A ( 0 &

( *M! "

0 YQ ?'8 & ( ) G

( & H 3@M6 U A & 0 ( ( 1 Q & 0 &

) / ) *M! & ( ( V4Q: &

& 0 ( ) N A O 5 J & 1: ) & 4 & ( ' 4 *M! @M & ) ( ) ) $ 1 , & ( " ' & &

( F ! && $ & 4 0 ( &

& $ && & $ ( & 4 $ & $& 1 , & 9=% " #4 " $

S $ & ( ) & O * ?" ' ( 7 & @M & ) + ) I Q + ) $ % 1 5 & 4 & $ 5 ? & & 0 4 " 4 ) & 0 7 & ' > &

S

' / ( $ & & " + 5 ; & $ && & 0

& & ( 1 , & $ ( " / & 5 " / & & C + $ ' $ & & ( 1 & " 4 5 $ & (

& S $ O - & " ) & ( ) " 7 & & & ( " & ( # # 5 & +

57

2014 QISACA \ [ + [ $ $ I 2 ! . $ ! (

Qreq Ä°p: BirlÉ™Ĺ&#x;miĹ&#x; Ĺžtatlar iqtisadiyyatÄą ĂźzrÉ™ redaktor, The Economist

58

BirlÉ™Ĺ&#x;miĹ&#x; Ĺžtatlar

DĂœNYA 2014

BoĹ&#x;-boĹ&#x;una xÉ™rclÉ™mÉ™, bir gĂźn lazÄąm olar Emili Bobrov

$ "

@

( $ " & / ( 5 4 = && " & &

5 5

$ & 1 ( & 0

5 & 4 $ 0 " / ( & 3 4 6 ( ( & 5 ) ( 4 & 0" 3 & 4 $ " / & 4 & & $& " 6

/ " / L & 4 /

0 ) 4 & & ) " / 3 ( C " 6

= && " & & $ 4 / ( & 4 ( 4 "

& ( ( & = && " & & ) & & & 7 1 ( & "

S

2014 QISACA . * & " = $ $ (

= & O " $ & & / 4 ( $ 4 ( & " / & O = && " & & V I ?'8 4 ( & 4 / 4 Q ?'8 @ $ && ( 5 S (

C " 4 &

( & ? / 5 & 4 ' & ? 4 / & & 4 ? >& " 0 & / 4 ? 0 $ 5 5 4 4 5 ( 0 ( 4 $ 5 & ( & " "

& & S C &

7 & `8 !. . & 4 ( ( ( & ( & & 0 & ! " 4 = && " & & ) & " ( 0 (

" G' ( 4 ) H4 L 0 $ & & $

& 7 7

8 ( 4

) ; 4 ? ( ,Q ' ( / & 4 $

/ & & & „ ÇßrĂźmÉ™nin qarĹ&#x;ÄąsÄąnÄą almaq lazÄąmdÄąr

1 Y ? &

5 ( Q: ( K( " 4 (

$ " $ 4 ( 0 (

=

& " & & 4 4 & 1 Z 4 VV: V,41: # / 5 5 N 4 ( 4 " / & " / ) 4 & ) & ) 5 & & ) 5 4 /& / & $ " / - & ( 1 Z & 4,: = " K & ) 5 & 4 5 5 " / $ " / / ' & " / O 9=% & $ && & $ 4 5 4 " ( 0 &

Emili Bobrov: BirlÉ™Ĺ&#x;miĹ&#x; Ĺžtatlar ĂźzrÉ™ onlayn redaktor, The Economist

M C $ ) 5 $ && & G H 4 ( " $ $& ) ( ( " / ( ' & 4 $ " 4 ( & & & ) ' & & 4 4 9%= 1: " / & & 4 5 & & ,4Q: 4 II 5 & & 4Q: ) U & & ( " 5 O 0 ( $ / 4 5 &

& ' 4 N & 0 & & 5 " 0 4 0 & & & A $ & & & " &

) ( " 5 ( 9 4 1 „

BirlÉ™Ĺ&#x;miĹ&#x; Ĺžtatlar

DĂœNYA 2014

VaxtdĹr‌ Şarlot Hovard %/0 /-

) "

" *

H

) 5 B( ( " / &

& 0

N

& ? & $ N 0 L & 4 & & 1 ? & & $

& & & & 0 &

/ @ & ( G# H 1 ' ( ) L & 4 5 & ) & S & & 1 ? & $

& & $ 4 / 4 $ " $ ' # & ' " / / & /& / 4 & 5 & ) & $ ' 5 & ) " / & $ " / & ) 1 & 4 ) S & ) " ( / & & ( & ) & & 4 = $( 5 G# H 5 & ) ) $ & $ 4 5 0 1 G0 H " $ & & ) & ! ) " " G# H & & 0 * $ & " & $

= 5 $ " / ' 4 /& " G# H & $

&

& & ) & " 5 & & S & & 5 ( ) 4 & $

& & 0 ; 4 ( 4 &

' 4

" 4 " &

& & " " / D / & + & 5 & > & 4 G# H $ ( & & ) ( #4 = 5 8 &

4 4 ? = $ & & $ " < 4 /& &

& ( ( " / & = 4 & & $ 7 & ' #0 & ( 5 4 1 & ) & S " / & & ( & 4 $ & ( $ & ) & @ " / $ && & = & 4

59

_ _ _ "

" "

J! ‡= ‡=

J! ‡= "

( "

"

(

(

% ; % ; % ;

- -

9 19.9

55 5 44 4 18.3 18 1 8.3 18.0 18. 1 8.0 0

2013 201 13

2014 201 014 014

1 4 18.4

18.5 1 18.5

37

30 3 0

2015 201 5

2018 201 20 18

U % /

U

U % / /

/

31

2022 202 2 b# _H= ; S b# # _H _H H= = ; S L S L S K S

5 & 4 & & ) & G# H X ' " 1 IQ ?'8 5 : ' " / G# H $ ) 5 5 & ) & 1 & ) & & 4 & ) ! ) " / & ' 4 1 Q & ) & 5 " / 4 & & ) $ & 4

4 ! $

) ' / G & H G# H & / && & $ 9( ( 5 4 $ " 4 G# H ( & 5 ' 4 # Q $ " / & " $ & ) 0 1 Q < ( + & ) 4 & & & $ / + ) ' ( & ) &

/ " $ " /

" & 5 &

2014 QISACA ! $ " $ U k" < $ l- 0 # ! 7 k! l ; 5 k" =" < K h l

Salam, israfçĹlar

% 5 & G# H & $

/ & 5 & ' 4 ? 1 & $

& & 14Z ?'8 4

9%= Z4I: [ 5 & ) > >D 5 & $ & I4,: ? / & 4 & & & & (( ; / && & + 4 4 G# H & ) 5 4 $ &

& ' 4 / & G# H 4 & " / & &

/4 & &

/ 5 & & " $ & / * " & $

/ $ && & 4 & & $ " ) > 5 & 00 0 " / & / ( 5 & 1 ? & $

( & & S $ ) „

Şarlot Hovard: səhiyyə ßzrə mßxbir, The Economist

60

BirlÉ™Ĺ&#x;miĹ&#x; Ĺžtatlar

DĂœNYA 2014

Mojavedən Aya

'

/ ( GF % #) H 0 5 & & & 5 & ) $ ( $ ( 0 $ 5 * $ & & $ ( 4 & & & $ & &

" & & $ +( & " ! & & & & & $ & $ & " / % ) 4 & & Q " / & 1 ? S " & / & & & " 5 T & & " = = ' '

4 " " 0 /& $ ) #

4 & $$ $ "

4 ) 5 $ & / = " +

( 5 4 ( /& & " ' ( 5 & & & ) 4 & & ' " ( ( & 5 5 5 ' & ; & ( ' 4 A & / & 5 ( / 0

4

0 " / ! $ 4 $ + 4 & & ( & " ) ( 5 & " / / C 5 > & & & & $ & $ & & 5 4 " 5 $ ( " & / & > 5 T & & & / 0

5 & $ ( ' " / & ( & & " "

) 4 ( & ( ; & / & & " & & B ; ! 4 ( + ( 1 & " ) ( = && ( A & $ / & " & & 5 & & ' " 4 , " / & & " ( & $& & & / " 5 7 0 = C

& $ & " # ( 5

( $

0 5 @ & & & & $ & ( ( ( & 0 & & & &0 / ) ) / 5 ( & $ & & ( ) C & ( 4 ) ( & ( ( ( 5 ( F & & " & 5 A ) / 5 & & & / S $ # D ( 4 1 & ( 4 ( 4 " / ( 7 & & 5 C & & & " ( " D / 5 (4 $ " 4 / 4 0 00 & $ & & ' 5

( $ 5 & & A & & ( & " & & $ 5 5 (5 " / > & ( & 0 ( & & $ 4 A & && " ' ( & & $ ( 0 & & & & " / 4 " 4 0 & 5 ? & $ " ( + $ " / 5 & = & $ ( ) "

N $ FWDX= ( "

$ ( O- ^ I M ( (= $ G " 2 .

Ayaq dÉ™ymÉ™miĹ&#x; É™razilÉ™r

? 5 $ 1 5 T Space Ship Two & "

/ ( & & " ! 4 ( & $ & ( & " " & / & &

& 7 & UUW & & & &

&

- 0 & 4

& ( " I , '

( 1 & E ( S ? ( "

& ) 4 & & & & 0 5 ' ( & ( 5 T &0 & / & „

1 2 ) " 3

61

DĂœNYA 2014

Bu bÜlmədə həm də: Region ßzrə horizontal hərəkət edən il 62 DarĹxdĹrĹcĹ Kanada 63

Amerika qitəsi

Ola bilsin ki 63 Portia Simpson-Miller: Karib ĂślkÉ™lÉ™ri ĂźzÉ™rindÉ™n buludlar çÉ™kilir 64

Qoyun, oyun baĹ&#x;lasÄąn Elen Coys ('% &'0 -

+ $

S

" * ( " 1 ' ( " $

' 4 ' ( IYI $ C ) & ( & " C " S F ? IZY4 ' ( ( & IQ & * ( " & $ 1 ( & & )

5 ( & / 5 4 $ & & $ ( ( % - && 0+ 0 $ & 0 ( ) S

5 $ & " ( & II1 5 & " @ & 4 / ) &

& 4 " / & & & " ( & / - && 00 $ ( 4 & " & 5 ( ( M ( " / - && 0+ ( 5 &

/ 4 " 4 & " 5 " ( Q : & & & B 5 / 0 & $ & ' ( ! & % & 3 %!'6 ( ? & < & $ ( " & 5 & " 0 5 / ) " 5 1 " ( & " 1 & & " ( & M 5 ( = ! ( & & $ 5 O 4 ' ( & "

& & & ) &

$ & S = ! 0

L % 8 & L ( & & $ & ( #4 $ $ & " ( & 4 M 7 & ( & / - && 0+ & & ' ( ! & & & ( ! " / ! ) 7 & 5 4 " ( & " 5 5 $ 4 S & ( & ) & 4 / - && 0+ ) &

5 & 4 & ( ( & & ) "

< & %!' & ) & ( ) ( F 7 & "

& ) & N

( / & 0 ( 1 Y " / /

! " " 4 1 * ( %E ' ( ) & 5 & ) / - & & 00 & " & ( 5 4 0 ) & & ( & & $ 1 1 = ) & / & " S ( * !

" 5 & (

' ( & $ 1 , 7 0 & 7 >& ) & )

BoyalÄą ĂźzlÉ™rin qayÄądÄąĹ&#x;Äą

S $ / & ( & $ % E & $ $

0 & / 0 ( & 5 * ( 5 & " $ ) 1 , $ & 4 $ " (& " & $ ( 7 0 & & 0 &

& ( $ ( B ( ( &

( 4 5 ( ' ( ( 4 & & 0 ( 0 ? ' ( 0 $ & & % E ( ( & $ 4 4 & & 1 0 " & " & & 4 $ * ( ' ( = ) & 4 $

( ( "

„

'()* V 7<7K 2 ! " FWDF=( c. k l " $

(

Elen Coys: Braziliya ĂźzrÉ™ mĂźxbir, The Economist

62

Amerika qitəsi

DĂœNYA 2014

İl horizontal hərəkət edir Maykl Reid

"

2

, & 5 & & S ? & $& @ ( & & ( 4 4 $ 4 / & & 4 ? 5 4 & ( & 4 $ 5 " / ! " 5 $ '

) $ ' ( 4

(" & )" & S ? & $ $

> & / ,: 4 $ $ ( & ( 5 5 " 5 & $ & ' & 5 & < & & & 5 & 5 + S 4 1 1 Y Q4 : 5 & " / ( S ? & $ & , : $ (

" /& &

& ( & " $(

5 & $ ' ( & " &

= & 0 & 5 & & & S ? & 0

0 > & 0 & E ? 5 & & & & / ( 4 5 (

" ; " 4 7 ( & " " ' S ? & & U = ! & " & " 0 ( & " " $ 1 1 *?-F 37 > ! $ @ 6 ( & & " 5 F ! & *?-F & $ ( & ( / ) 4 " & " & " & ( 5 & / 0 F ! & & $ ( & ( & " S & $ ( 7 5 *?-F / & & 4 ! & ( -

#4 & ) 0 $ +( & + ? K ( #& > [ F ! & & + " 4 ! & " / 0 5 ! ? < 00 5 ( 4 4 & & % & 4 ! & $ & $ ( & ( E & ( = ' " & " & ( ) 4

( & )" " & ) #4 & & " ; ( 4 & " & & " & & & & S & & " " 4 7 & 0 & $ " /

& ! " 1 5 & ( D & & & K 5 #4 ( & & $ 5 U & = C & $ " / ( ) 4 T F $ & & / (

' M = & 1 / 0 ( 5 4 " ( & " S & / & & / &

& ) ( & 5 ! " & $ & $ & & 1 , ; & < ( 7& 7 & 1 I ( = [ -

Maradona Ülməz Fidelə toxunarkən

$ 5 / 7 & 5 & 4 5 4 ; & $ & & ( ) & & = $ 0 ( ?-M<? & M ! " & " ( 7 & - (" = ?( & ) 4 0 & & = " & " $ $ +( & U & % ? & % > & U 7 & < & / ( 4 " ( 5 1 = & ( M < & & $ " < 0 4 ( & $ & ( & & & ( " & &

) ( / & & ? 5 $

7 & * ( " / & / 0 1 , & " ) 1 Q & " 5 ' 4 ( < & = E & G H & ) / IQI 0 4 7 1 7 = ?&& & 5 ' & ( - 7 & && & $ 7 & & & 5 & & S 7 $ & " / $ + ( 5 ' 4 * 7 &

) & $ ( 4 & $ & 4 4

„ Maykl Reid: Amerika ßzrə redaktor, The Economist

Amerika qitəsi

DĂœNYA 2014

DarÄąxdÄąrÄącÄą Kanada Madlen Drohan OTTAVA

*

#

D$ M & 4 7 & & (

) G H 4 4 0 + & & B 5 ( 5 / ? !

$ 4 0 ( 5 & " / & & % 5 " 7 ' & ) D && 0 4 7 (

4 5 & = 7 > 5 ' $ " 7 ' $ ( 0 & 5 & ?'8 5

$ / & ( 4 7 & $ 5 S & " ! 0 ; $ $ & & & & $ 5

' & & & / $ & 4 4 ? 0 / 5 4 ( 4 ) D$ M & $ & & & ( " 7 1 5 & 5 ( $ $ 4 0 ( 4 (

$ &

( / & 1 , $ & & & & " & 0 5 &

) ( 4 $ & ' + " 5 4 $ ? $ 5 " & $& 4 & / & 0 & F ; F & D " " ) & & & $ " / L 4 7 S & G / + & 0 & H $ ? 4 7 $ & 0 & ) ) $ ( # $ " & / & 5

$ & ( & ( $ &

& " & $ & 7 5 & 4 $ ( $ & 7 ( S $ & & (

& $ /& & $ ) " / & $ & ' 4 ( & $ $ $ ) ( 5 ' ( & & $ & 4 ( ( ( 5 " / 7 " & / 0 5 0 ( ( S 1 , 7 & " $ " & $ 4

$ " / & / " ( / & ) & 0 & 7 0 ( ( > & & & & $ & ( & / S & ( 1 & 7 $ & $ " / ) 5 ( " = 1 1

" 4 4 & & $ $ ( 5 ; Q ( 7 3IZ c6 " 4 1 1 "

" $

& M ( $ & 4 4 ( ) 5 ) 7 + & ( /& $ & $ ( * & & " 7 & $ # $ / & 0 $ & ?'8 $ / & ) & $ ( ; 0 & & ( &0 && & ( & & & ' & 7 & US / ) ? ( ) & & " 1 , ( ( $ * 5 0 ( 1 Z 114 : Q: N & $& & $ N $ / &

" / 7 4 $ " 4 ?> & & ( ' $ & 4 " /

4 $ 7 ' &

& $ F 7 G7 H " / 7 " / J S $ ( ' ) "

„

f C ;

( S + ; S + & : !

"

( ( S

63

'()* V 7<7K .

; . :. @ DHW=( (

Madlen Drohan: Kanada ĂźzrÉ™ mĂźxbir, The Economist

64

Amerika qitəsi

DĂœNYA 2014

Karib hĂśvzÉ™si ĂślkÉ™lÉ™ri ĂźzÉ™rindÉ™n qara buludlar çÉ™kilir

=

N

" ; h $ O ^ # 3. 4 . +5

$ 4 5 1 3 1

0 4 / 4 4 " " & ) $ / $ "

/ A 1 ( ( & ( ( ' $ &

& 4 / C & & & ( / ' 5 4 0 & ( 4 / ( ( 0

>>E d@>E! 5 ( A & & & 4 / & & 5 " 1 $ & 0 7 ; ( & S ? & & & / 5 & 4 5 4 & & 1 & ! " & > 0 M 7 " ? B $ , ' / 7 0 & & 0 " 5 1 , E ( U . 5 & 0 &

0 " 7 $ ( & ) ) ) A & O G 4 ( & 0 ( & & 5 & 8 & & ( ( ( & & ) ' ( $ )

& 5 & ; $ & ( 5 & ( " ( & $ & / & & & 5 ' ( & >& $ A & & ? 5 & & ) > & 4 ( & 4 7 5 5 & ( " & & A

) + 0 & & ' 4 ( 0 & / 5 & B " & 5 7 & 5 & & ( && & H

A / & ) ( & 4 1 & ) T 4 & & ) C 4 / & & 5 C & & 0 ' 4 A J " / J

$ ' C & 0 5 & & & / " / & ' * 5 / &

& & ( & & $ & S ( 4 ( $ / 4 ' * ( (5 $ & ( = & /& $& & $

& & & A ( 5 4 " ) 4 C & 4 & (

& / 4 A 5 $ & 5 (

& & $

UÄ&#x;ur istiqamÉ™tindÉ™ sĹçrayÄąĹ&#x; =

& 4 & $ & K& ' 8 M * ( & ( A / & 0 (

& & & 0

' ( & & $ &

( & + '

? K 4 ; = 7 4 % 7 = # " $ > & 5 4 & & $ ' = 4 4 & & ( > ) 4 = ) &

( " " & $ ( ' ( & 4 ( " ( A / $ $ & )

& " & & & & / & &

&

& $ " & A 5 ) / 5 1 „

65

DĂœNYA 2014

Bu bĂślmÉ™dÉ™ hÉ™m dÉ™: HindistanÄąn ayaqyolu inqilabÄą 66 Ĺžinzo Abenin aÄ&#x;Äąr sÄąnaÄ&#x;Äą 67 Park Geun-hye: GÉ™nclÉ™rÉ™ iĹ&#x; yerlÉ™rini necÉ™ yaratmalÄą 68

AsiyanÄąn soyuq mĂźharibÉ™si 69 Yeni iqtisadi çempionlar 70 Ä°ndoneziyada seçkilÉ™r 70 Ć?fqanÄąstandan çĹxÄąĹ&#x; 71 Ola bilsin ki‌ 71

Toni Abbot ßçßn sÄąnaq ili 72 KraystçÜrçßn siyasi tÉ™kanlarÄą 72 DoÄ&#x;um artÄąmÄąndan gerilÉ™mÉ™yÉ™ doÄ&#x;ru 73

Asiya

Yer KĂźrÉ™sindÉ™ É™n bĂśyĂźk seçki Adam Roberts * 6

L $ ( $ " $ $ (

'

2014 QISACA ".& !. & (

Modi operandi

& 1 , '. ' $ + < 7 ( + & F = ( " $ " / + ( 4 / 4 1 ( 0 S 4 & " $ ; & $ & / & ) $ && & & & ( K 3K 6 ' '. 1 1 & " ) Q: & & $ " / ( F = ( 4 4 / S & " & ( @ / ( $ & 5 5 1 , ( 5 5 & & & $ & $ ' (

S

4 & & / & 4 $ ; & " / 5 4 " & " Q Y / ; 4 4 $ ( 4 J 0

& " & & ( $ 0 & @ O ' " ( ) $ ( E / $ & 4 7 & & & " 5 4

' ( = $ $ ! 5$ $ @ & ) $ 4 5 &

39%= Q: ) 64 & ( & + & " & $ 1 I & " ( ! 5$ $ & > & 3/ & & $ 6 & " ( 0

& ( #4 ! T $ S ) - $ T $ " / 4 5 & & ; &

& & " & 7 & Y & " ) 4 $ &

7 & $ 0 $ ) / D $ & / & 4 " 0 $ " / $ ' ? $ & $ ( $ && & D 5 & " & 7 & 5 $ & / 4 / & & & " & & ) $ # $ ; & 5 & & % ( / $ " ( & " ) 7 & 5 0 # " & 4 & L Q, 1 S & " & & / 0 ; & U & 3'. 6 @ ( < = & ) & & 4 4 ; & $ & & " & [

& = ( $ " / 5 ( 5 5 & A & & $ 5 ; & ( & " ?'8 " 0 " & 4 $ 5

& & " / & @ = 1 " & & 4 4 " & ) 4 4 & ( ) & (

0 & " " ; & #4 $ " / & & 4 & & > & 4 $ " ; & & & & ' ( & $ 0 #4 @ 1 1 / $ && & & & & ( ( 0 ' ( 5 & 4 & $ & N 5 @ $ & 4 ( $ " " 0 ) # & & & $ &

Adam Roberts: Dehli bßrosunun rəhbəri, The Economist

66

Asiya

DĂœNYA 2014

Ä°tirilÉ™cÉ™k heç nÉ™ yoxdur Adam Roberts DEHLI

" (

H

& / % $ & $ / $ " ' / ? = ( && & & ( 1 & " 1 #4 " & ( 0 & & $ ' 5 ! ( " " ( G& && H & ( 0

5 & @;D ! $ W " Z ( & '

B & && $ " $ 4 5 ; & 1 Q G= 0 $ 0 H $ & & ( & ?( & ( & $ 0 ( F $ 5 O G' ( = & 5 "

H . ! " ! ! ! $ T C & 4 & & ( & 0 4

( C & 4 & " & & $ ( 0 ( $ / 0 / ( & ( $ 5 & ; ' 4 > & &

/ ) & & & 5 ' & ( & & Q ; $ & & " & &/ & O -

4.. > . : H K " * $ ( $

S

2014 QISACA

Heç olmasa bu var

& & 4 $ & " / '. 4 & & " / 0

Qəlpələnən bomba

& & & & 4 " 4

O 1 Z & 4 ' ( $ & & " / 3; & ( O K ) / 5 " 6 ' 4 & & $ 7 &4 $ '. & & O 5 5 $ " / 5 7 & = 8 ? $ & K ) G; " 0 ( 0 H4 L ( 4 4 D < F

4 $ & ) ) " & ( / H % 4 ; & 5 5 ) $ & ( 1 & $ & 4 YV ; $ 3 & 6 $ ( & & < 4 " & & 0 &$ / & & 5 " / 1 ; & Q &$ ' $ & 0 / 4 " / $ & " & & ( (

" & & % & " & $

( ' & II 3 V c6 ) & & S & & ( " % $ & 4 $ & $ ( ( & & / & M ( & $ " ' 4 ; & & " $ & ) ) $ $ @;D 1 T & * / & & ; & $ " & G& & ( H ; & $ " & &

= ; & & $ ) ! & " ( " 5 O < = 4 $ $ ( $ ; & ( $ „

F $ 4 @ ' = ' 4 ' $ 7 K = = ! / & 5 ( ' $ & X ; " 5 $ ) G# $ ( ( ) ( 4 " / 4 $ " & $

H ' 4 & & " G " $ H & & " & II ( & $ " $ &

0 S $ ( 0

5 & F @ / 0 & (

4 ) G $ H 7 &

& & " / ' 4 = '. 5 & ( ' 4 & $ & " 5 4 $ ( $ ( & „

Asiya

DĂœNYA 2014

% 5 & 5 & & $ & " ; " & " " ? S% ( $ ' & & A 7 & % $ & ' & 4 ? $ & 5 & ? & $ & $ " 5 ( 5 1 &

> # FWW_=( " $ " $ (

YaponiyanÄąn artÄąmÄą Yaponiyada Ä°stehlak mallarÄąna olan qiymÉ™tlÉ™r, ĂśncÉ™ki il ĂźzrÉ™ faiz dÉ™yiĹ&#x;ikliyi

2.0

2015-ci il ßçßn 2 % nÉ™zÉ™rdÉ™ tutulur

1.5 1.0 0.5 0

2013* 2014# 2015#

Goldiloks Ä°qtisadiyyatÄą axtarÄąĹ&#x;Äąnda

2014 QISACA

2009 2010 2011 2012

Y

' < ( 8 ( ? & & & & 0& $ / G? &H & $ ) 5 " / F ? 0 & 4 0 ( & & $ A ) &

$ ) S 1 $ & ' & ? $ $ $( & 4 /& & $ & & ) ) # $ & ) A % $ & & $ 5 & & F ? ( & & " ) & " 5 $ Q: 4 ( 5 ) 5 & A ( ? Y: ! & / & $ $ ( & & $ ) ( " / / A & & ( ( 1 , 3 4, 6 " $ 4 1 $ " N & 0 ( / 1Q ! 5 & & ? & & & & ' 4 " / 5 4 A &

( & & N

/ & & & $ & ) " 5 ) & 0 4 IIZ /

& &

( ) ; (

( $ (

4 F ? + & & "

& S & $ " /& $ $

& 4 5 ( S ? & ) ( ) " / & 4 ( ( $ " ; 4 4 ? & " ( 0 &

( &

& ( & " / 5 ( & & $ &

" # 5 $ & 1 , A 3% 6 / & & " F ? S % & 3S% 6 5 4 & 5 & "

$ $ &

2006 2007 2008

# ( ( ;

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005

Tamzin But - -

(& 4 / & " & & 4 0 C & $ $ & > & A ' & 4 4 " F ? ( & " ( " & ; $ 7 0 & $ & # 4 ( 4 1: J & & " & $ 1 Q ( E / 5 4 4 4 4 1: ( 3

/6 ' / C ( ) & & J & 5 S A ' &

4 $ " 4 ?

& & & $ & & A 5 5 & & & $ 4 & " !

" ? ( ) 1 V 1 Z E F 7 ( #4 E ( ! %( F 7 " & T $ & 5 " & " 5 S 8 E ( $ & ) E ) ( J 3

GK( @ H ( & /6 ; 4 ! 3E % & 6 ( & $ / G & H &

' 4 & $ & & & M ( 4 ? A $ & & & $ & & ( 1 4 ( + ( ( ( ) & A & $ 4 & 4 ? $ & 4 $ $ & + 5 & # $ " ) 4 4 A $ & & & " > ( S% ? / 0

) $ 1 , / & " & & )

& S% & & A % & ( 5 " ( D ( ( 0 & & 5 & 5 " / S & " ? & & $ / & & " „

1996 1997 1998

SuperqəhrəmanĹn sĹnaqlarĹ

67

-0.5 -1.0 Mənbə: EconomistİntelligenceUnit

-1.5

* Hesablama # Proqnoz

Tamzin But: Tokio bßrosunun rəhbəri, The Economist

68

Asiya

DĂœNYA 2014

Ä°Ĺ&#x;lÉ™r vÉ™ tÉ™nzimlÉ™nmiĹ&#x; bazar

2

: . 3 % + ! - *

( $ (

$ 3 7 ! !

, & ! " T1 ! G ( " / &

& H 4 $ & ( " ) D / 5 & 4 5

" / & & & 4 4 & & 5 & L & & 4 & & & & & & ? & & $ / $ & ' / D 3' D6 & & 4 1 1 Q4,

$ 1 & ( I 5 " & " / & / 4 & ( &

& 5 & $ & 3 14V:6 > & ( 5 & & 0 &

$ & 4 0 ( & )

(

" & 4 5 & & (

$ & 4 / & & 0 ' $ ) & " / 5

& ( & & & 4 9%= 5 $ && & & & , & & & & (& 4 ' D 1 1 Z ( & ( V: ) 4 5 & & ( & 14I: " ) 5 ' ( $ " (& ( & & ; ( $ " / ) ( / " / & " ( ' & $ T1 ! 5 # / & & ( $

) % 5 & " $ & & & & $ & & $ ( " ' / ( &

& & " &

& & " / ' ( &

+ 5

4 ( $ $ ( $ " & & $ & ( &

' 4 && & ( $ J & & ( ( J & / 4 ( ( & 0

& 5 ( & & (5 & 4 & $ $ &

4 & & ( ( & ( " " / ( " ( (

1 +

5 ( (5 " ( & " ( 5 & & 4 5 / 0

5 & ( & & / & &

= & & G ( H

( &

' &

/ & 4 " (

4 ( & ( ' ( " & ( ( $ + $ & & & &

YaradÄącÄą quruculuq > & " / ( & / J / J 0 + & & > (

( + ( & & 4 " $ $ & / 0

5 & ( & ' ( " $ ( 5 & 4 $ & 0 $ & "

+ " / $ ( ' (4 $ " 4

/ 5 ( & & 0 ) 7 + ) $ A > &

A > &

& 5 & (

) &

& V : Z :

' ( ( ( ) ( / 4 5 &

& " $& & & 5 4 ( & " /

& & $ & ( & 5 ' ( & " + " " & & " 9 4 $ ( & & & & / ) 4 " " && & & $ / & & / & 0

5 & & ' 4 ) ) &

& / ' ( $ 4 4 ) &

& Z : " ) " ) T1 ! 5 0

( & $ ) 4 $ ) & ( 5 ( 4

) &

& ) ' 4 & S 0 O / & 0 ) A > &

(

)

„

Asiya

DĂœNYA 2014

Uzun qÄąĹ&#x; Saymon Lonq ( %,'&0

@ # " $ - FWDX=(

?

& & & / & " $ ( $ & ) +

/ $

& ( 1 " 5 5 $ 4 & A ! & 4 E & % " " " & 4 $ + 1 1 & A $ ( /& & " /& $ & # E A & & & ( 5 5 & " 1 " / 5 4 & 4 $

0 5 (

& 5 ; + & & ( " / - & 4 4 $ # / ) & & & ( & 5 4 $ & A G H & 1 " / E 5 & & / 4 " / & & $ & / A & E

4

$ ( D $ ( " & $ / ' & 5 ( " 5 & $ $ / & & A 1 1

( 8 ( ? & 0 & & &

& E & &

" ( ( J ) ; & 5

( ( / E $ A $ 4 $ 4 1 , ? E / ( " 4 E A / & & & ( B( & A 3; 7 & 6 E / & $ & S 1 , & 1 1 + 4I 5 & & & E A & & & , : ) A F 8 ?& 0 " / &

% $ && & E / & I ( $ ' $ && & & & 5 5 !! & A 0 # E & $ " @ ( (

" 4 & 5 0 & = / 3 ( & (6 . " ( > & & 4 & + & 0 4 1

( $ & 4 &

" $ $ ) # & & ) & ( ) ) $ 4 $ $ 5 "

F ? 1 1 & " A ) / & & 4 E ) 5 #4 $ /& & ) ( T 4 E ( $ & ) &

69

2014 QISACA ? # 6 (

D DHW=

$ (

Yuxu, yoxsa kabus?

# E 4 " 4 & " & #4 & A 5 $ ( E 4 ! &d% & YI YIQ $ A E ( " & & + ( ' $ E / $ $ & ) ( E $ ( & ( 5 A &

$ & & & =

" 7 & & ! D( + GE & H ( $ && & ' & & 4 & $ & E ?& $ ( / ; 4 E A ( & ) > % $ & )

3 & % & ? $ " 6 " 5 & )" $ $ && & 5 # IZ1 A 5 ? $ $ ( & $ " ) 4 A A $ & ( & + $ ( ' ( E $ & 4 E & ? A 0 $ 5 & A 5 " " % & 5 " 5 & & & 4

S ? $ ?& & C G ( H $

+ 5 1 ?& $ + / ) 5 ( „

Saymon Lonq: Banyan kĂśĹ&#x;É™ yazarÄą, The Economist

70

Asiya

Yeni Ĺ&#x;É™rq qatarÄą Leo Abruzzese

! " $ - " " =

?

& 0 &

E ; & 4 5 1 $ " ?& " ( &

L = & 4 = ' L & 0 &

& = &

& " 4 & " / ) & & ' & ( # D 5 $ & 1

2014 QISACA < :. ! " ? D. = $ $ (

Bəli, o, bacarar

9%= Q: = & /

( E & & 4 $

?& " & E & & $ && & $ & = : 0 @ = $ ( O " 1 Q & 4 & 0 ) ; S & & " " / E 5 G= / / H / " & ' ; & & & ( $ & & ( & C & 5 1 ' 9%= I: & $ C $ ( A /& & 4 4 $ " / $ 5 & $ " / / / „ Leo Abruzzese: qlobal proqnozlaĹ&#x;dÄąrma ĂźzrÉ™ direktor, Economist Intelligence Unit

Jokovi çoxdan gĂśzlÉ™nilÉ™n insandÄąr Riçard Koket CAKARTA

# ( ;

F

Riçard Koket: CÉ™nub-Şərqi Asiya mĂźxbiri, The Economist

DĂœNYA 2014

8 ?& & & ( 1 Z V: " / 9%= L 1 I " ( J ( & L > ( &

E ; & $ 0 4 4 & 5 5 ( & 0 & & $ " & & B 1 Z 1 Y

$ & 0 & " 0 & S $ & 5 & 1Q $ & > ( 5 $ '->7! & & G>H / & S 1 , ' C ) 3 & & 0 1 : " / 64 4 J & &

& & 0 " & $ & & " / ; 1 , " ( ) V4,: " " / > & 5 0 " & 5 4 > ( O

& ?'8 * M$ ! &

( ) 5 ( & S > ( 4 $ " 4 / & ( & 5 ( 1 ( ! & ' 5 A $ && 0 4 $ 0 & 4 $ 5 4 / ( 0 & & & ( & $ ( > / 5 & $ $

5 > & & ( & " & $ > ( ( &

& ) & ( ) " ! " 0 " 4 4 S 1 > ( ( & " " & " 4 ( & " & " ( ( " / $ / 4 $ / & ( # IIY / ( ! $ $

/ & 3 ( & $ $ & 6 = & 4 T /& & $ ! ! $ $ / & & $ " ( ( S ( ( ( O & $ 1 1 / F . 5 . . & ( A $ $

& > ( / # & . ! ( . ( $ " G

H 5 J 4

4 " & & D 4 / & & " ) . ( $ 00 0 L & 4 4 $ & & 5 " / A D #4 $ " 4 ! $ & & < & 5 3Q1 6 $ " & & / ' & " &

5 & $ 5 . & 1 1 ( 4 & 0 A $ ) = ! 5 " . " ) ( & 4 . )

„

Asiya

DĂœNYA 2014

71

“YaxĹ&#x;Äą mĂźharibÉ™â€? sakitlÉ™Ĺ&#x;ir Robert Qest

>* "

$ (

; (

'

$ && & D C 9& ' S $ & Z 1 ? $ 0 & ) ? $ 0 ( / 7 " D @ D ' ) & ) ' $ " ? &5 $ @ 5 ( 4 ( $ 5 S ( & 0 " / " ? $ + & ( & ' 5 ) & & , " / 0 + $ & & 8 $ 0 & 4 & " / ?

/ & ' # G / $ H ) & ) ! 4 = & 4 > 8 7 & " $ " / ) 5 S ? 0 & ) ( & $

5 1 & 5 " & / & & & 4

$ & " & " 4 / & & ( ) ( ? 4 & 1 0 & ( & " " ! " " 4 ( & ( ( " ! " && & ( $ & & ( 4 & 3 (

$ ( + 4 / 6

$ ( ( ; 7 ( & + $ 5 $ & 5 & 4 & " $ & $ & " ' & / 4 & " 0 " 4 & & / 0 $ & $ & & F # $ $ & ( / " # / 4 / & $ ( " " ? ( & 1 & 0 & " / 4 $ & F # ? &5 $ & 0 & " / ) + ( 5 4 & / 4 & & / ) ' 4 1 0 & & ( & S 4 " & " 0 ? 0 & & & " ( &

( ( 5 #

Sizlikdir, uĹ&#x;aqlar

( $ 4 ? / 5 & 4 $ & 5 D / " / # 1 (

& 0 &5 4 & & S $

0 & " $ & 4 & & ( & ( ) 4 4 $ " & $

& & - & IYI ? 5 " & $

) - & 0 " C 5 < 0 & ( " & ) D 0 = $ < $

2014 QISACA \ HH WWW * \ ! ! 4 . $ (

Hər oyunda iki tərəf olur

' ( $ " 5 4 - & ' & & = $ # ; & & 0 & & $ & D / 0 $ 0 & ( $ ) & ; & 7 ( & & D /" K % ( 4 F ?& & 0 & ( & & ) " / & & $ % 5 & ) ' & = #f; O G; & 0 & #4 ; & & & " " $ " 4 & ( & = $ # H 0 & 1 5 + 4 ( 0 ( ) $ & S $

& " @ " $ „

f ; :. ! F] DWH * < $ S H 3 $ h k " lS

Robert Qest: ABĹž ĂźzrÉ™ redaktor, The Economist

72

Asiya

DĂœNYA 2014

Abbotun vədi Robert Milliken ( *% /

D

Robert Milliken: Avstraliya mĂźxbiri, The Economist

?

1 , & ( & " ( G& (& (H $ #4 - $ ) & $ 0 ( S = & 00 0 & & 0 S 1 & ( 5 ( ' ) 4 & ( J & ( & ? & ?& & ( 0 ?

$ & 5 ;

, ? & 31Y 6 ) & 1 , 1 ) & ( ?

& " & ( $ $ + G ( H ( # $ 0 L ( " && S

& $ 0 5 ) & (

Ć?sas mÉ™sÉ™lÉ™lÉ™r Konrad Heyn '/( 89 8

# $ ( * (

Y

[ 1 & " " ( & ) & $

" F 7 " 0 & " 5 " / # & " / ( & 7 / & $ F 7 7 & E " & A [ $ 1 1 YQ 0 $ ) ( ( $ @ $

S & 4 ( 4 & / " # / S

& A / &

$ & & " / ) F ?

G5 H " & & #4 $ ( & & 0 & ) " > ( ? & ( /& 5 5

' & ?

/ & / & & ( ( & " ?& 5 " ?

G> 5 & & H & 5 & ( 1 1 4 > & *

4 G" / ( & ? / $ & H ?

+ ( (

& 5 & 4 ? & + E ( F ?

/ & & & / & & E 4 A 4 F 7 > ( ( & $ ' & & / 5 5 & O S " + = / & 0 $ 5 = ( ? & " & $ " E > ( J ( ? & ' & T1 ! & $ ( " " ' 4 & $ & ' 4 " ?

"

& ) ' ( $ 4 $ $ " / ) & 5 @ A [ 1 , & ? & $ ) & ' / & & & & & $ 5 ( F ?

> & * ( ? & & " & &

„

5 ( O & ) $ / & ) ? & & / 4 & 5 ( S & J 8 $ ( ) & 1 ? "

& / ( ; & ) 4 / 5

$ & & $ & 4 & ( & / $ $ " & & ( [ ( A[ 3,, 6 ( > $ & 0 / & $ " / 5

& &

( 5 & S 7 & E "

" 5 / ( J

5 $ 5 $ " 0 & & 4 V4 : & ( &

& 5 > & & $ " 7 " " A [ & & 0 E ? & ( S

& & L / ) " ( & $ " % 7 0 # ( ( ( & " & 5 & S & & A [ / & " D $ 7 & E " 1 , & / V41 5 & & ! 1 & „ Konrad Heyn: mßstəqil mßxbir

Asiya

DĂœNYA 2014

DoÄ&#x;um artÄąmÄąndan gerilÉ™mÉ™yÉ™ doÄ&#x;ru : K

#

(

S

& (

&

( & " & & & ( & 1 3 / 5 $ & 5 6

$ " % 5 & & ?& & 14 ? & $ 5 & 14 & 4 " & 4 4 $ & ( ( 3 $ & 6 IV ?& & Q4Y ? $ & & " ) '=D $ ' 5 &

1 Q 1 1 S E J 4 ' = E & ' 5 ( 1 0 (

5 % ) ( & ( 5 & S ? & ?& ) ( $ S ?& & $ / & & $ & 4, $ & $ & & $ S ? & $ & & ?& $ & ( dZ > & & ?& ( 5 & 4 " # 8

& ( % ) $ ( &

Ä°nsanlarÄąn azalmasÄą gĂśstÉ™ricisi Asiya ĂźzrÉ™ Ăźmumi doÄ&#x;um gĂśstÉ™ricisi

5.8

5.8

5.6

5.6 5.0

?& $ " / & ( & 8 ?& & 4Z 4 &

& ) ' (

/ $ ) & ( $ IZ & ' & , ( V4I 14I 4 > & $ & IY V4Q 1 Q 4I ! & $ " % ) $ ( & $

4 " $ & $& & 3 & ( $& " $ & 64 $ / $ 3 " $ / $& 6 " ( $ & 3 / & / " & " /

6 ? ( 4 & 4 G 0 H 3 $ ( 4 $ " 4 $ " /

/& 5 & & 6 ' " / & 5 4 & Q ?& & + 5 ? & & ) ( " / ?& $ & ( ' & 4 + & ( ) E + 4 1 1 1 & Q QI & & & , ( ) 5 ( ' 4 & & " & $ & E " & ( & $ & ( ( % 5 & 4 ( 4Q $ ( ) & ) &

& ( / " & & & 0 $ ( ' 4 ? 4 A - & $ $ ( 1 4 & & ) " & & & ( E F &

5 & 5 & 4 E 1 ( 5 ( 4 " ) & & ( ' & " & & & $ " ( ( „

3.7

3.5

3.0 2.5 2.1 Ć?vÉ™zlÉ™nmÉ™ É™msalÄą

1955-60

1960-65

Mənbə: BMT; The Economist

1965-70

1970-75

1975-80

2014 QISACA 5! CW * " " "

$ (

UĹ&#x;aq çatÄąĹ&#x;mazlÄąÄ&#x;Äą artÄąq hiss olunur

4.1

1950-55

73

1980-85

1985-90

1 Ä°yul tarixindÉ™n baĹ&#x;lanan il

1990-95

1995-2000

2.4 2000-05

2.3 2005-10

2.1 2014*

* The Economist-in proqnozu

Con Parker: Ć?traf mĂźhit ĂźzrÉ™ redaktor, The Economist

74

DĂœNYA 2014

Çin

Bu bĂślmÉ™dÉ™ hÉ™m dÉ™: Ä°ki qĂźllÉ™nin hekayÉ™si 75 Ć?yalÉ™tlÉ™rdÉ™n vergi tutulmalarÄą 76 Ola bilsin ki‌ 76

VelosipedlÉ™ daÄ&#x;a Ceyms Mayls & %

2014 QISACA @ ayda = h $ " * *

'

& ( ( & E $

O 4 & & $ & 0 S ( 0 ( & $ ( ! D( & & $ & $ & ) 1 4 ( ( $ + ( & / B & & & && " ) 4 IYI D = (

& 1Q E

E

0 ( ; ) / $ $ 7 & & & ( N & & E $ " " ( ) " & $& & & ' ( & 5 && 5 & & GD = H " ) F ! 5 & # $ " ; 7 5 ( 5 +

/ ' & & " 1 Z & & ) & " & & ( & ) & ( = ( [ & E & ( 4 ( $

$ & " S ; 7 " / / 4 ( $ ( F ! $ 4 ; 7 & $ ( E

( 5 ( ( # D $ % " & " E $ / ) " $ 7 5 37=D6 " ) & ( D ( = > ( ( $ ) & & & $ " E 1 V " ( & " 5 7=D $

& $ " / $ D & & / 0 & % && & ) B / & & &

( 7 & & $ 0 & / /4 $ " / / & $ ( & & & $ & $ " & 4 ( ) 5 #

J 5 " / = = U 7 & $ " $ 0 & && & ( & & $ " / ( 4 5 $ / 5 $ & 0

& & hukouya

/ / 8 $ &

S

Ceyms Mayls: Pekin bßro rəhbəri, The Economist

@ " $

Çin

DĂœNYA 2014

S

( & & ) 5 $ ' ( $ ( ' & & $ 5 & $ " / T " $ 5 $ & " & $ O ; & / ( 14I ?'8 0 ( ( N E 3

6 $ 5 N 4ZZV 3Z, 6 ( ! ( / $ && & & / 3 $ && & D & " 4 & & & && & 6 ' & 1 Y " " 41 ?'8 $ (

A 0 $ $

İki qßllənin hekayəsi Vicey Vaytisvaran +'%:'/

? $ $ *

E

5 / & & $

O $

& = ( 7 > $ 5 1 & ' 8 / @ & 4 E $

) 5 ( % 5 L ! 8 $ 3 / $ E $ 6 $ & 4 5 & ( & " & 8 / @ & ! 8 $ & & 0 & 0 4 / 5 4 0 ( &

& & 0 #

E / 0 J 5 & G= " /4 ) & & H4 L ? T & ' & & 4

# IVQ & & ) T & #4 $ /& & & & 8 / @ & / & $ @ " / " 4 0 / & &

; % &

" ( $ && & 5 S

) / 5 & & & $ ( $ & ( & ) & 0 = -

) 5 ( 1 1 Q " ( ) 5 E && ? 0 " / 4 / 4

5 & ' ( & ! 4

4 ( $ # 5 & L E " / $ && & ( 4 4 & / ( $ $ & ( " & 5 & A & 0 " & ( &

& & 4 4 0 ( S ) & 0 & & ( " S

( 5 $ & 0 5 E & & + $ „

4 & / 0 $ ) $ & 0 ' $ / & 0 C & ) 5 ' 4 ( 4 5 & & 0

' & 4 4 1Q: ) & ( ( S $ $ $ & & + 5 ( " 4 ( $ ( 3 / 6 &

TÄąsbaÄ&#x;a vÉ™ dovĹ&#x;an 8 / @ & E & 4 ! 8 $ & & #4 E & 4 ( $ & & 0 ( & ) & ' & & ' T & & & & $ ? $ $ $

! " S Sky City @ 838 metr

% - 2014 inĹ&#x;asÄą tamamlanacaq

Burj Khalifa +>> 828 metr

Mecca Shanghai Clock Royal One Tower Tower World @ ?

Trade 632 metr > Centre 601 metr

+& 541 metr

2014*

2010

2014*

2012

2014*

1.0 il* 5.8 il

6.0 il* 8.2il

7.8 il*

U + M U , † M † R # R : [ ? "

Y b K

75

2014 QISACA K " $ FD APEC "

( ( & & $& / $ ( 1 1 4 & Q 5 ( , $ / & ; $ ( ( A D " 0 ( > ' / & . A 4 4 ! 8 $ ( 5 ( ) Y,Y " & 4 $ 4 $ & $ & % ' U 0 & $ . A 4 $ & &

1 1 Q & +& 4 / & / 4 / & $ / 4 & $ && & & $ & 0

5 & ! " / ' 1 , & 4 & & D ( ' $ ( X < $ 5 $ ( $ & ( X > & $ & ( ) X T 4 F . 4 ) & ( & $ && & # 4 G( H /

/ ) & ( ) ) & 4 / ( & G H F T & + 4 " ) & ( / 8 / @ & $ & G ) & ( ) ) 4 " 4 H4 L 4 & G' $ ( H „ Vicey Vaytisvaran: Çində biznes və maliyyə redaktoru, The Economist

76

Çin

DĂœNYA 2014

DĂźĹ&#x;mÉ™n É™yalÉ™tlÉ™r dĂśvrĂź Saymon Koks 6-%, -%,

K (

- + ( ; ( 2014 QISACA 7 !

% (

*

2

E $ & & & $ 1 > 5 & & & & & (

& & > ) ( " $

( & $

& / " & $ 1 E & 5

& $ & 0 / ) " " / 5 & (& 4 + E $ 5 O $ Y " / & ;

& " " / ) # E " " & $ && & & 5 & 0 # " / ( & 0" O & 0 4 & " & ( ( " " ( S Periferik gĂśrĂźntĂź J " " U % / (

90 80 70

M

60 50 40 30 20 10

0 199091 92 93 94 95 96 97 98 99 2000 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12* 13* 14# U ? + † %" ,( b M ˆK

Saymon Koks: Asiya iqtisadiyyatÄą ĂźzrÉ™ redaktor, The Economist

$ & ( ! ( E $ $ & ( 3 ( & ( 0 ( 5 $ 64 II

( ; /

& & 4 $

E 5 4 $ && & ( $

# $ ( ( 4 / 0 0 9%=

5 ( = ( $

9%= $ && & 5 $ && & / & & ( E & 4 $

$ ( & 0 & " 4 & & ) $

0 &

G / H II ( $

( (

? ( / & & G ( H 5 & ( "

5 5 & / T ( $

/ ( & 5 #4 1 1 &

( 9%= 11:

& ( " S & (

# (

5 ( $ && & 0 & $ && & / &

3

/ 6 # L " / / ( 4 G $

3A;#==6H & & L ' & " / 1 I 1 E

5 ' ( & & ( ( & ( % ( ( $ & ) ( 4 0 & & ) " 0 ' / ( ( ) ) " A;#== $

E $ & ) " ; & & & 4 1 1 & ) 9%= " " /

1 3,41 c6 ' $ 5 & & 1

4 E

& & ( & " &

Təhlßkə barədə xəbərdarlĹq

= ( " ( $

( ( $ & 5 & ( & & ( " 4 & ( 5 ( ) 1 Y

$ & $

&

& ) " ( $

$ && & 5 5 $ S $ & " / ) ( = &

& ( & ' $

& / & 0 & &

& / M ( 4 ( $ & ( 5 & $ = ( 0 & & $ & / 4 & $ " L ? S 5 " & & / 4 $ " 4

(

A $

& & " 4 E & " $ ( = $ $ & ( $ & „

f . 4 " * S @ + @ ( S

77

DĂœNYA 2014

Bu bĂślmÉ™dÉ™ hÉ™m dÉ™: Ä°slamistlÉ™r geri çÉ™kilir 76 Ola bilsin ki... 76

AfrikanÄąn iqtisadi ulduzlarÄą 79 Konqoda sĂźlh vÉ™dlÉ™ri 80 AfrikanÄą iĹ&#x;ÄąqlandÄąrmaq 82

Orta Şərq və Afrika

Xalq hələ də səs hßququ istəyir Zen Smayli

Y - > " $ $ (

2

S

$ $

& 1 1 & & & $ & ) " ( & 1 , & ( / & ? = & $ " 4 ! & 5 $ & 4 S D & & & & 0 & $ 5 ( & 4 5 & (

$ & & S 1 0 ) ( & $ E 4 (

& & = & 1 , ) & ( & ( / & ( 5 & ' & 4 1 & $ 4 $ ( & " ! & ( > & 4 & & " & $ & & $ ( & 3 !

/ 64 $ " & 4 ( & " & " " 1 , &

/ 4 & 4 $ T ? * $ ! & 0 ( ( & & ' 0 " /

& & & ( & ' & 4 = & $ /& & & & $ -

& 4 4 &

/ & & & & & & ! $ & ( & & " D 4 !

& @ & " )

N $ $ 4 ' & C " 4 & B ( " / & 4

& $ && O & & 4 ' & ( & ) L % 4 S & $ ) ( N & " ( 4 ( $ && N ! ( ' & $ " & " & " & $ ; ) 5 ( & 4 5 ? > ( ) 5 & 4 ? - & ( ! & $ & 4 " > $ 5 4 0 5 ( $ & & 4 >& * & & ( ) & & % 5 0 4 ! & & 4 ( " / S 4 $ ( ?'8 !

& & 5 ( > 1 >

! & 5 ! $ & $ & & 4 $ & & $ && & 3> ! ( / 6 > / ? ) & < & & 4 > /

4 $ $

FWDX YQ? : 3.4 > 5 . 4 *

Zen Smayli: YaxĹn Şərq və Afrika ßzrə redaktor, The Economist

78

Orta Şərq və Afrika

Ah, QardaĹ&#x;lar Maks Rodenbek ,'6 ;

$ " $

>

A / 8 & & &

& $ 5 ) & >& " ) ( &

" > " && & & ( = & @ 4 4 $ ) ( = & @ ) = & D & " ( & " 5 D @ 5 & = & @ & " S ! & $ & 5 ; & (

( & ) " O & 4 = W = $ / &

>& "

(

- 5 >& " ( IZI > >& > & > 4 * & 4 D >& " & " ( 0 & & $ 5 & S =@ / & ( 0 & 5 (

J = ! DWW=( $

1 1 = & ( & " =@ $ = $ = & / & 0 ( 0 ( & 1 , $ " 5 " / ' " & D & < $ & /

( ( &

@ S ! ( 5 S =@ !

& ' ( 5 4 0 ( D @ & $ @ Mursi kodu

1 , & ) =@ $

5 " ' ( = & $ ( 4 4

$ =@ $ ( (" & $ $ & & '

" / 4 & =@ R>& $ & R $ " & & " 4 = & $ / $

% 5 " 0 & & D & < $ & ( & = & ( 4 ( & ( & / $ " / & / 5 & S ( $ & $

$ / & ) ! " $ (5 & &

K) K( 4 = & & & & 4 + (

4 ( & ( ' J & $$ & & & ( & 5 II & ) & $ " & 4 $ &

$ A 1 1 ( ( $ ? $ ! $

S

FWDX YQ? :

DĂœNYA 2014

f 2 1 ; $ % " * S !! I "

- . .

( S ?

- FWDX=( * $ $ 5. 1 * S

& " & & S > 5 / 0 =@

& 0 &

' 5 5 ( ! & ) )

>& " 4 4 $ "

& =@ D & $

& & $ / 4 5 & / & ( 5 ' 4 5 $

$ / ' ( >& " & & ( $ ) % 5 & & 0 ; $ 4 1 5 $ && & & $ & „ Maks Rodenbek: YaxĹn Şərq ßzrə mßxbir, The Economist

# / 0 ? -

= & ; & & 4 & " @ $ " ( $ " $ ) ( & & & " " 1 $

& ! ( B ' & " 4 & & $ & 4 & 5 5 / J $ & &

' $ & & 4 0 ( & ( 3 0 ( 6 $ S !

& & )

$ 3$ 4 0 ( &

5 $ $ & 6 7 ? 4 0 & 8 $( ! & 5 $( $

5 ( & " 5 & 4 ( & ' ( 4 $ " / ( S E ! = & ( 4 0 (

0 & / ) ! & @ $ D $ $ $ $

4 $ 5 & " & ( & ( $ & & 1 ( $ & " " / & 5 „

Orta Şərq və Afrika

DĂœNYA 2014

Dərin qazĹrĹq Con O’Sallivan /-6'%% ($0 ,

FWDX=( *

* (

Y

/ " & 0 & 0 &

! ! $ ?0 & " $ II 9%= ( 141: 4 & 5 " $ " / 5 & # J & 5 & & & 1Z: ' 5 &

5 & 1 ?0 9%= ( C 5 & & & B ( E " 0 ?&

?0 5 - 5 J & 5 & & " / ) ?0 (

/ & 5

/ ( E & E &

0 4 4 ?0 ( & & 5 & E &

& & $ & 0 & ( E & & & $ & 4 & $ " / & & & & ?0 & " / / ) ? $ E & ( & 4 ?0 9%= 1 / 4 Q4Q: 3& ( & 6 & " 0 ; E ?& &

$ & 0 ?0 " & 4 ' * ( 4 ?& 0 " ( & & 1 & 0 &

! ! $ ?0 & 0 J & 9%= ) T 4 & 0 &

?0 / & & ( 0 ' ) $ & $ & & / & 9%= & & & 5 " / F ! & $& $ 1 ! :. ! Sub-Sahara AfrikasÄą, ĂśncÉ™ki illÉ™r ĂźzrÉ™ faiz dÉ™yiĹ&#x;ikliyi 50

* *

40 30 20 10

ĂœDM

Mənbə: BVF

2014

2012

2010

2008

2006

2004

2002

2000

1998

1996

1994

1992

1990

1988

-10

1986

1984

0

* Ä°lin sonuna Proqnoz

& 1 0 ) S 1 0 / ) 9%= ,Q: " /

! S + ( $ &

& $& 9=% / 4 Q: & 5 " / E 0 & $& &

0 ! ! $ ?0 & Q & / & 0 ) & & / ) S ) $& & $& 9%= & & & " " ( % ) $ " / / E ! S ) / & ?0 " / % ) 0 0

& 4 & $& $& /

/ ) 4 (

& / & ) 5 ' (

& $ " / 7 0 / $& 0 & & ?0 &

1 & J & 4 / Q: 0 $ $ ) $ E / & J & ( ( $ & & & & ( ) ) ( ' 4 1 & J & 9%= 5 & ) ' 5 & & & " ?0 ) &

79

FWDX YQ? : < 7@ * 7@ 5 C 4 . " S FWDC=( * . ; - ! $ - [ FWDD=( " "

Nigeriya liderliyi ələ alĹr

' $ $ & < 5 ?0 $ & " / & 4 / Y & ' $ " ( & 5 & " < 5 9%= $ $ ( II & & $ & 4 & 4 &

& 0 & $ & ( ' ( ( " 1 @ 9%= & & &

$ & &

$ V : ( $ & & 0 ' ( & < 5 &

& F ?0 " < 5 $ (5 5 0 " 0 ' 4 < 5 & ?0 & $ && & & ?

$ & 5 4 9%= 1Q ?'8 ' E I ?'8 & ! " $ && & & & & ?0 0 5 & " & 0 ' / & ! ! $ ?0 & &

" / 4 & 0 & $& ( ' 5 / & $& ) & 0 / &

@ M+ 4 7 K &

( / @ / & ?0 0 & & & $ „

Con O’Sallivan: Cənubi Afrika ßzrə mßxbir, The Economist

80

Orta Şərq və Afrika

DĂœNYA 2014

Bir daha çayla yuxarĹ Oliver Auqust ,-)'

L . " $ " ( " (

7

5 0 & $ & & ' = D & / 5 ( & " ' & 4 $ 4 IIY $ & &

& & ( & 7 ( " & ) " ! $ 0 & & ( 4

/ 4 / ( M " 5 ( " / / & ) 5 ( / 0 & " & ( ' & & ( ! 5 ' $ & ?0 @ $ ( / & & " ( ! 5 ?0

& 7 & $

$ $ 5 & " ' / 5 & " / - / ) 5 & ) $ & #

( $ && & ; $ 5 & & ( 5 ) 4 / &

Ăœmid edirik ki, nÉ™hayÉ™t, xilaskar gÉ™lib çĹxÄąb

& / 9& " $ ( =1, J & ) & $ ( ) / + 1, = ; # K( 8 4 & - & $

/ ) 0

5 & 1 1 & " & $

/ ) @ $ " 3'=D & 6 $ / 0 ) $ & 5 ?( Y & ( 5 % "

& ' & 4 7 '=D ! $ = && & 1 1 ! / = >& " & & 5 ?> & & & , 0 & & # $ & & ' & '=D " @ / & & & " ) & & 5 % & & 1 & 5 ( > & 4 7 " / " & $ " " # - =1, 5 & & & $ S - $ 5 ( ' 4

/ 0 (

# & & $ ) 7 & $ &

9" & 4 @ $

/ 1 & " ) & ( 5 # / 7 $ $ ( ) 00 % & $ & 5 / 7 & $ '=D > & ( = - & 5 " &

QÉ™rÉ™zsiz ďŹ kirlÉ™r

7 & " ) & ( & 7 & @ ( & " ( ( 4 & 4 $ & # + $ ! $ & & $ & ( ( / & & & (

& & ' & " ( 4 & & & 4 0 & & & ( & & & ( ' $ $ & $ & 0 " 4 $ & $ & & $ " ' & / & ( & 4 / ' / 4 7 & $ " ' & 4 " / & / & $ S & ( $ „ Oliver Auqust: Afrika ßzrə mßxbir, The Economist

82

Orta Şərq və Afrika

AfrikanÄą iĹ&#x;ÄąqlandÄąrmaq Maykl Elliott

, A (

( Z FWDX YQ? : < 7@ $ $ ( " < ! . A (

'

/ 5 5 " ) @ & $ A $ " / #4 5 $ 4 $ & $ ( G! 5 ( H4 L ( ( T & 4 ( 0

( 5 5 / & % & & & ( D / 41 4 4 ! ! $ ?0 & V & " ( 5 $ & ! 4 F ?0 /

! ?0 & & 0 C & $ M & & $& 5 4 4 $ ) 5 4 & " & 0 4

" & " & / & 0 4 &

Parlaq qÄąÄ&#x;ÄąlcÄąm

Maykl Elliott: prezident vÉ™ baĹ&#x; icraçĹ, ONE

& &0 " & S C & $

$ ( ' 4 C &

0 & (N 0 & 0 (4 ( ( ?0 " / C & " ( ) 0 $

5 & ; " 4 0 $ $& ?0 " / C & 5 $ ) 1 C " ( ) / &

& &

' 4 '=D G$ & " C H $ & & 1 , C & " $ ( # & & & 1 , D ( R> ?0 R 0 & 5 & ' & 5

DĂœNYA 2014

& 1 C & & 0 ( & & ?'8 7 & R?0 M & R " 4

& $ 5 & & C & " / " / ' $ $ $ 8 $ C & / 0 &

( & 4 C & 4 $ $

& & S ' / M C ?5 $ & 5 4 C & ) (

" /& $ C & 1 , $ V ?'8 ) & $ = & " 4 R> ?0 R

& " " & V ?0 & $ " Z ?'8 ) & $ 4 $ I ?'8 ) (

T & $ " / S " ) 4 5 $ 5 5 ?0 & 4 (5 5 A & & $ & 5 (

Təmiz saxlayĹn

= IQ ' $ " $ & $ $ & && $ 5 $ && 5 ' 5 4 ( $ Q / ( " & 4 C ( 0 " $ 5 5 ' & ; ( / 5 C & ) (

" /& C & && & " 5 " / L ' / M C ?5 ( &

& 4 / 4Z: 4 & 4 E & &

S / C

4 C ( & & & & & ( 5 " ?0 4 C / @ $ C & ( Z: 4 C & & & 4Z: ) $ && & & & & & 5 T C & M ( 4 C ( ( @ & & 4 & 3 0 5 ( & & / 6 ) & & / ' & ? 5 5 4 & 5 ?0 C & & & $ $ ( C & $ & $ & / 4 7 4 & $ & / " & 0 X 1 ?0

& ) „

83

DĂœNYA 2014

DĂźnya rÉ™qÉ™mlÉ™rlÉ™ Ă–lkÉ™lÉ™r Avropa Avstriya 84 Belçika 84 BolqarÄąstan 84 Xorvatiya 84 Çex RespublikasÄą 84 Danimarka 84 Estoniya 84 Finlandiya 84 Fransa 84 Almaniya 84 YunanÄąstan 84 MacarÄąstan 85

Ä°rlandiya 85 Ä°taliya 85 Latviya 85 Litva 85 Niderland 85 Norveç 85 PolĹ&#x;a 85 Portuqaliya 85 RumÄąniya 86 Rusiya 86 Slovakiya 86 Sloveniya 86 Ä°spaniya 86

Ă–NDĆ? GEDĆ?NLĆ?R Ă–lkÉ™, yeri

ĂœDM artÄąmÄą, %

1

Cənubi Sudan

35.0

2

Monqolustan

15.3

3

Makao

13.5

4

Syera Leone

11.2

5

Tßrkmənistan

9.2

6=

Butan

8.8

6=

Liviya

8.8

8=

Ä°raq

8.5

8=

Laos

8.5

8=

Timor-Leste

8.5

11

Eritrea

8.0

12

Zambiya

7.9

Afrika vÉ™ Asiya ilk 12-likdÉ™ olmaÄ&#x;Äąn qĂźrurunu paylaĹ&#x;Äąr, lakin 2014-cĂź ildÉ™ dĂźnyanÄąn É™n sĂźrÉ™tlÉ™ inkiĹ&#x;af edÉ™n iqtisadiyyatÄąna malik ĂślkÉ™lÉ™r sÄąrasÄąnda lider ĂślkÉ™ – Çinin çatÄąĹ&#x;mazlÄąÄ&#x;Äą hiss olunur; Çin bu gĂźn gĂśzÉ™ dÉ™ymir, çßnki artÄąq asta sĂźrÉ™tlÉ™ hÉ™rÉ™kÉ™t edÉ™n, orta gÉ™lirli ĂślkÉ™ hesab olunur. Ă–ndÉ™ gedÉ™n ĂślkÉ™lÉ™r mĂźharibÉ™ (vÉ™ ya sĂźlh), tÉ™bii ehtiyatlarÄą vÉ™ ya qumara gĂśrÉ™ ilk sÄąralarda yer almÄąĹ&#x;lar. 2011-ci ildÉ™ Sudandan ayrÄąlaraq mĂźstÉ™qillik É™ldÉ™ etmiĹ&#x; CÉ™nubi Sudan neft ehtiyatlarÄąna gĂśrÉ™ inkiĹ&#x;af etmÉ™k imkanlarÄąna malikdir. Monqolustan daÄ&#x;-mÉ™dÉ™n ehtiyatlarÄą hesabÄąna inkiĹ&#x;af edir, Sierra Leone, TĂźrkmÉ™nistan, Timor-Leste vÉ™ Zambiya yerin altÄąndan çĹxardÄąqlarÄąnÄąn sayÉ™sindÉ™ mÉ™Ĺ&#x;hurdur (mĂźvafiq olaraq, dÉ™mir filizi, qaz, neft vÉ™ mis). Butan Hindistana ixrac etdiyi elektrik enerjisinÉ™, Makao isÉ™ Ăśz kazinolarÄąna gĂśrÉ™ inkiĹ&#x;af edir. Liviya vÉ™ Ä°raq uzunsĂźrÉ™n mĂźnaqiĹ&#x;É™dÉ™n sonra indi-indi ĂśzĂźnÉ™ gÉ™lir, halbuki, bu ĂślkÉ™lÉ™rdÉ™ tam sabitlikdÉ™n sĂśhbÉ™t gedÉ™ bilmÉ™z. 2014-cĂź ildÉ™ É™n sĂźrÉ™tli inkiĹ&#x;af edÉ™n beĹ&#x; ĂślkÉ™nin birgÉ™ ĂœDM-si 130 milyard ABĹž dollarÄą olacaq ki, bu da Çinin iqtisadiyyatÄąnÄąn 1/80-i demÉ™kdir.

Ä°sveç 86 Ä°sveçrÉ™ 86 TĂźrkiyÉ™ 86 Ukrayna 86 BĂśyĂźk Britaniya 86 Asiya Avstraliya 87 BanqladeĹ&#x; 87 Çin 87 Honq Konq 87 Hindistan 87 Ä°ndoneziya 87

Amerika Qitəsi Kanada 89 Meksika 89 ABŞ 89

Paraqvay 90 Peru 90 Uruqvay 90 Venesuela 90

LatĹn AmerikasĹ Argentina 89 Boliviya 89 Braziliya 89 Çili 89 Kolumbiya 89 Kuba 90 Ekvador 90

YaxÄąn Şərq vÉ™ Afrika Ć?lcÉ™zair 90 Anqola 90 Kamerun 90 Misir 90 EďŹ opiya 90 Ä°ran 90

Ä°raq 91 Ä°srail 91 Ä°ordaniya 91 Keniya 91 Livan 91 Liviya 91 MÉ™rakeĹ&#x; 91 Nigeriya 91 SÉ™udiyyÉ™ Ć?rÉ™bistanÄą 91 CÉ™nubi Afrika 91 Suriya 91 Zimbabve 91

DĂźnya ĂœDM artÄąmÄą *, 2014 %

Qərbi Avropa

1.1

Ĺžimali Amerika

2.5

Şərqi Avropa

3.0

Yaponiya

YaxĹn Şərq Şimali Afrika

1.7

4.0

Asiya

>4% 2–4% <2%

(Yaponiya istisna olmaqla)

LatÄąn AmerikasÄą

3.3

Sub Sahara AfrikasÄą

Daxili hĂźdudlar, 2014

? " L ( - FWWH‹DWW

/ (

ĂœDM %

Almaniya

Çin

3

120

1

115

LĂźksemburq

183

Honq Konq

26

Mavritaniya

626

BK

3

Rusiya

3

Sinqapur

19

Avstraliya

4

Braziliya

3 50

100

5.7

5.2

* Bazar mßbadillə qiymətləri

0

Mənbə:

Yaponiya 87 QazaxĹstan 87 Malayziya 88 Yeni Zelandiya 88 Pakistan 88 Sinqapur 88 Cənubi Koreya 88 Şri Lanka 88 Tayvan 88 Tayland 88 Özbəkistan 88 Vyetnam 88

150

200

250

300

ABĹž

Yaponiya

Fransa

BK

Ä°taliya

110 105 100 95 90 85 80

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Ölkələr Dünya rəqəmlərlə

84

Avropa: geriləyir

DÜNYA 2014

İşsizlik göstəricisi, % ÜDM dəyişiklik, % Şimal Şimal Cənub Cənub

Artım və işsizlik 20

ÇEX RESPUBLİKASI

15

ÜDM artımı: 1.3% Adambaşına düşən ÜDM: $19,300 (PPP: $26,980) İnflyasiya: 1.8% Büdcə balansı (% ÜDM) -2.9 Əhalinin sayı: 10.5m

10 5 0 -5

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

AVROPA AVSTRİYA ÜDM artımı: 1.5% Adambaşına düşən ÜDM: $48,260 (PPP: $45,340) İnflyasiya: 1.8% Büdcə balansı (% ÜDM) -2.7 Əhalinin sayı: 8.5m

Avstriyada hakim sol-mərkəzçi Sosial Demokratlar Partiyası və sağ-mərkəzçi Avstriya Xalq Partiyası 2013-cü ilin sentyabr ayında keçirilən seçkilərdə parlamentdə üstünlüklər ini qor uyub saxlamağa müvəffəq oldular, lakin “böyük koalisiya”nı yenidən bərpa etmək bu dəfə alınmadı. Sağçı partiyalar qələbə qazandığı halda, daha mühafizəkar hökumət yarana bilər. İstənilən vəziyyətdə, hökumət iş yerlərini və sahibkarlığı dəstəkləyəcək və ciddi büdcə siyasəti yürüdəcək. Avropada böhran pik nöqtəsinə çatdığı bir dövrdə çətinliklə olsa da tənəzzüldən xilas olmağı bacarmış bu ölkə, valyuta zonasının yerdə qalan hissəsi ilə eyni istiqamətdə hərəkət edəcək.

BELÇİKA ÜDM artımı: 0.5% Adambaşına düşən ÜDM: $47,150 (PPP: $42,890) İnflyasiya: 2.3% Büdcə balansı (% ÜDM) -3.0 Əhalinin sayı: 10.7m

2010 -cu ilin nəticə əldə edilməmiş seçkilərindən 18 ay sonra çətinliklə bir araya gəlmiş altı partiyadan ibarət koalisiya hökuməti seçicilər iyun ayından seçki məntəqələrinə yollanana kimi mövcudluğunu sürəcək. Lakin fransız və flamand dilli dairələr arasında fikir ayrılıqları dərinləşdikcə, ölkəni daha bir qeyri-stabillik dövrü gözləyir. Ən böyük Flamand tərəfdarı olan və 2010-cu ildə ən çox səs toplamış Belçika: artım! ÜDM, % dəyişikliyi 2.5 2.0 1.5 1.0 0.5 0.0 -0.5 -1.0 -1.5 -2.0 -2.5 -3.0

arasında korrupsiya hallarını aradan qaldırmağa çalışacaq. Zoran Milanoviç xalq arasında çox sevilməsə də, səlahiyyətlərinin sonuna kimi icra edə biləcək.

2009 2010 2011 2012 2013 2014

Yeni Flamandlar İttifaqı istisna olmaqla, hər iki icmadan olan aparıcı partiyaların təmsil olunduğu bənzər koalisiya ehtimal olunan nəticədir. Milli səviyyədə bölünən səlahiyyətlər (və ya ölkənin açıq-aşkar hissələrə bölünməsi) daha praktiki siyasi məsələləri kölgədə qoyacaq, lakin heç olmasa, iqtisadiyyat tənəzzüldən özünə gələ biləcək.

BOLQARISTAN ÜDM artımı: 2.2% Adambaşına düşən ÜDM: $7,530 (PPP: $14,400) İnflyasiya: 2.3% Büdcə balansı (% ÜDM) -1.8 Əhalinin sayı: 7.2m

Bolqarıstan Sosialist Partiyası (BSP) ilə Hüquq və Azadlıqlar uğrunda Hərəkat (MRF) arasında hakim ittifaq qanunverici orqanda üstünlüyə sahib deyil və qərar qəbul etmək üçün ultra-milliyyətçi Atakaya (Hücum) güvənir ki, bu da istər daxildə, istərsə də xaricdə legitimliyini zəiflədir. Kütləvi etiraz aksiyaları nəticəsində öncəki hökumət devrildikdən sonra 2013-cü ilin mayında formalaşan BSP/MRF hökuməti çətin ki, dördillik müddəti başa vursun və 2014cü ildə növbəti seçkilər (ikinci il ardıcıl) keçirilə bilər. Daxili xərclərin artırılması iqtisadiyyatı dirçəltməyə kömək edəcək, lakin böhranöncəsi çoşqunluğuna geri dönə bilməyəcək. Qaçırmayın: Gizli hərəkatı. Mart ayında Sofiyada keçiriləcək Balkan Speleoloji Konfransında Bolqarıstanda təşkilati speleologiyanın 85-ci ildönümü qeyd ediləcək. Nə olar, sadəcə, onu sammit iclası adlandırmayın.

XORVATİYA ÜDM artımı: 0.9% Adambaşına düşən ÜDM: $13,870 (PPP: $19,010) İnflyasiya: 2.8% Büdcə balansı (% ÜDM) -4.1 Əhalinin sayı: 4.3m

Ölkə Avropa İttifaqına üzvlüyünün ilk ildönümünü beş il sürən durğunluqdan sonra yenidən artımın əldə olunması ilə qeyd edəcək. Bununla belə, vergi məcəlləsinin sadələşdirilməsi, hökumət müəssisələrinin təkmilləşdirilməsi və dövlətin rolunun azaldılması kimi Aİ-mandat islahatları tez nəticə gətirməyəcək. Sosial Demokrat Partiyasından olan Zoran Milanoviçin rəhbərliyi altında hakim koalisiya büdcə kəsirini və rəsmilər

2013-cü ilin avqustunda hökumətin istefaya getməsi ilə bağlı qərar qəbul edildikdən sonra elə həmin ilin oktyabr ayında keçirilən seçkilər nəticəsiz qaldı, lakin bununla belə, Sosial Demokratlar və Kommunistlərdən təşkil olunmuş sola meyilli koalisiyanın yarandığı görünür. Vətəndaş Demokratik Partiya tərəfindən idarə olunan sağ-mərkəzçi koalisiyanın 2013-cü ilin ortalarında casusluq və rüşvət qalmaqalı ilə əlaqədar “qovulmasından” sonra, bu ölkədə siyasət hələ də gərgin durumdadır. Deyəsən, 1991-ci ildə ölkədə demokratiyanın bərpa olunmasından sonra ölkədə sağ-mərkəzçi aparıcı güc olan ODS-in zamanı artıq keçib. Siyasi gərginliklərə baxmayaraq, struktur islahatlar (xüsusilə, pensiya sistemində) davam etdiriləcək. Uzun sürən tənəzzül 2014-cü ildə başa çatacaq. Qaçırmayın: Alovla oyunu. Jonqlyorlar, gimnastlar, pantomima və akrobatlardünyanın hər bir yerindən ən yaxşı sirk ustalarının iştirak etdiyi festival olan Cirk-UFF ilə bağlı may və iyun ayında Trutnovda bir araya gələcək.

DANİMARKA ÜDM artımı: 0.9% Adambaşına düşən ÜDM: $56,870 (PPP: $43,240) İnflyasiya: 2.3% Büdcə balansı (% ÜDM) -1.9 Əhalinin sayı: 5.7m

Sosial Demokratlar, Sosialist Xalq Partiyası və mərkəzçi Sosial Liberal Partiyasından təşk il olunmuş hak im koal isiyası parlamentdə çoxluğa malik deyil və daxildən zəifdir, lakin 2015-ci ildə keçirilməsi nəzərdə tutulan seçkilərə kimi iqtidarda qalmağa nail olacaq. Siyasi manevr bir tərəfə, bunun qismən səbəbi maliyyə şəffaflığı və davamlı inkişaf arasında balansı hədəf alan iqtisadi məsələlərdə geniş konsensusun olmasıdır. Ölkə bunun mükafatını 2012 və 2013-cü illərdə qeydə alınmış böhrandan sonra artıma qayıdış formasında alacaq.

ESTONİYA ÜDM artımı: 3.2% Adambaşına düşən ÜDM: $18,260 (PPP: $23,720) İnflyasiya: 3.7% Büdcə balansı (% ÜDM) -0.5 Əhalinin sayı: 1.3m

İslahatçılar Partiyası və Pro Patria-Res Publica birliyindən olan sağ-mərkəzçi koalisiya parlamentdə çoxluq təşkil etdiyindən və siyasi konsensusdan ilhamlandığından, öz ikinci müddətlərinin yarısını başa vurub. Lakin korrupsiya ilə bağlı ehtimallar səsləndikdən sonra siyasətçilərə inamın itirilməsi və sərt iqtisadi tədbirlər planının nəticəsi ilə əlaqədar ictimai narazılıqlar var, ancaq bununla belə, 2015-ci ildə keçiriləcək parlament seçkilərindən öncə hökumətdə hər hansı dəyişikliyin edilməsi ehtimalları yüksək qiymətləndirilmir. İqtisadi bərpa davam edəcək və artım 3%-dən çox olacaq.

FİNLANDİYA ÜDM artımı: 1.1% Adambaşına düşən ÜDM: $48,980 (PPP: $39,400) İnflyasiya: 1.8% Büdcə balansı (% ÜDM) -2.1 Əhalinin sayı: 5.4m

Altı partiyalı koalisiya hökuməti 2015-ci ildə başa çatan səlahiyyət müddətini başa vurmağa hazırlaşır. İmmiqrasiya və Aİ ilə münasibətdə ehtiyatlı davranan həqiqi Finlər partiyası kifayət qədər dəstək toplayacaq və hökumətin siyasətini sağa doğru yönəldəcək. Ölkənin Avropanı cənginə almış böhranın ən kəskin vəziyyətindən yaxa qurtarmağa müvəffəq olmasına baxmayaraq, borclar gündən-günə artır. Bundan başqa, məşğulluğun artımı asta gedir. Buna görə də iqtisadiyyat yerli xərclərdən az yardım alacaq. Lakin daha yaxşı xarici tələbat tənəzzülə son qoymalıdır.

FRANSA ÜDM artımı: 0.8% Adambaşına düşən ÜDM: $41,410 (PPP: $38,430) İnflyasiya: 1.8% Büdcə balansı (% ÜDM) -3.5 Əhalinin sayı: 64.1m

Prezident Fransua Olland ittifaqlar, parlement üzvləri və geniş partiya bazasının müqaviməti ilə qarşılaşacaq. Aİ Fransaya büdcə kəsirini yenidən 3%-lik Maastrixtlimitinə qaytarmaq üçün 2013 yox, 2015-ci ilə kimi möhlət verəcək, amma qlobal bazar və Avropa tərəfdaşlarının (xüsusilə, Almaniyanın) etimadını qoruyub saxlamaq üçün kəmərləri hələ də bərk sıxmaq lazım olacaq. Tənəzzül rəsmən başa çatıb, lakin artım o qədər də ümidverici deyil.

ALMANİYA ÜDM artımı: 1.3% Adambaşına düşən ÜDM: $43,420 (PPP: $43,220) İnflyasiya: 1.8% Büdcə balansı (% ÜDM) 0.7 Əhalinin sayı: 81.9m

Tərəfdarlarına “ana” olan Almaniya kansleri Angela Merkel 2013-cü ilin sentyabr ayında sağ-mərkəzçi partiyanın başında üçüncü müddətə tam qələbə qazandı, lakin hökumət formalaşdırmaq üçün xanım Merkelin tərəfdaşa ehtiyacı var. Yerli və xarici siyasətdə böyük dəyişiklik gözlənilmir. Alman vergi ödəyicilərinin lideri kimi ziddiyyətli rolu ondan xəbər verir ki, kansler siyasi kanat ilə yolunu davam edəcək. Almanların əksəriyyəti vaxtında ödənməmiş avro arasında maliyyə ədalətliliyinə açıq töhfə vermədən Aİ risklərin bölüşdürülməsi sxeminə müqavimət göstərəcək. İqtisadiyyat artacaq, lakin çox yox.

YUNANISTAN ÜDM artımı: -1.0% Adambaşına düşən ÜDM: $20,240 (PPP: $24,970) İnflyasiya: 0.1% Büdcə balansı (% ÜDM) -3.5 Əhalinin sayı: 11.1m

Yunanıstanın Avropa və BVF-dən aldığı maliyyə dəstəyi iyul ayından başa çatdı,lakin daha çox yardıma ehtiyac duyulacaq. Əlavə yardımın forma və şərtləri ilə bağlı danışıqlar ilin birinci yarısını zəbt edəcək, lakin uğursuzluğun qarşısını almaq və valyuta blokundan çıxmamaq üçün kifayət qədər dəstəklə

nəticələnəcək (ola bilsin ki, ikitərəfli borcvermə ilə bağlı daha asan şərtlər formasında). Artımı bərpa etmək məqsədilə həyata keçirilən islahatlar, o cümlədən, kütləvi işdən kənarlaşdırmalar, satışlar və bürokratiyaya hücumlar davam etdiriləcək və hətta nəticə əldə olunacaq. Lakin 2014-cü ildə iqtisadiyyat zəifləyəcək, bununla da dollar müqabilində böhran öncəsi qeydə alınmış pik göstəricinin 2/3-dən də aşağı düşəcək. Yunanıstan:

Qaçırmayın: Onun qayıdışını. May ayında keçirilən prezident seçkiləri nəticəsində hazırkı ölkə başçısı Dalya Gribauskayte ikinci müddətə prezident seçiləcək.

Üç partiyalı koalisiya hökuməti parlamentdə çoxluğa nail olmaq üçün bölünərək fərdlərə etimad edir. Lakin etibarlı alternativ yoxdur, bu faktı nəzərə alsaq, ilin sonuna kimi buna nail olmaq şansı var. Sərt maliyyə tədbirləri həyata keçirilib, lakin daha dərin struktur dəyişikliklər çox asta irəliləyir. Hökumətin həssas mövqesini nəzərə alsaq, onda islahatların sürətlə baş tutması ehtimalı yoxdur. Buna baxmayaraq, iqtisadi bərpa davam edəcək və Latviyada Aİ-də ən sürətli ÜDM artımı müşahidə ediləcək.

ÜDM artımı: 0.3% Adambaşına düşən ÜDM: $48,380 (PPP: $43,770) İnflyasiya: 1.8% Büdcə balansı (% ÜDM) -3.7 Əhalinin sayı: 16.8m

Qaçırmayın: Pul məsələlərini. Əgər 2 milyon latviya səhv buraxmırlarsa, deməli, avro hələ də həyatına davam Latviya: qaraya dönüş ÜDM, % dəyişikliyi 15 10

NİDERLAND

2012-ci ilin sonlarında formalaşdırılmış solsağçı “böyük koalisiya” hökuməti on il ərzində baş tutmuş beş seçki nəticəsində yaranmış siyasi qeyri-stabilliyə son qoymaq şansına malikdir. Müxtəlif ideologiyalara malik olsalar da, bu, ekstrezmi sol və sağ kənara itələyən bir mərkəz hökumətidir. Lakin bütün bunlara baxmayaraq, təhlükə hələ də qalır; hökumətin fəaliyyəti bir qədər titrək başladı və azlıq təşkil etdikləri Birinci Palatada blok olunma təhlükəsindədir. 2012 və 2013-cü illərdə tənəzzülə doğru süründürüldükdən sonra asta bərpaya start veriləcək.

5

NORVEÇ

0

ÜDM artımı: 3.4% Adambaşına düşən ÜDM: $103,950 (PPP: $70,250) İnflyasiya: 2.3% Büdcə balansı (% ÜDM) 13.2 Əhalinin sayı: 5.1m

-5 -10 -15

2014

2013

-20

2011

Hələ də öz ayaqları üstə durmaq iqtidarında olmayan iqtisadiyyatı ilə 2014-cü il, 2013-cü ilin sonundan başa çatan maliyyə-dəstək paketinin yenisilə əvəzlənməsi prosesi ilə başlana bilər. Fine Gael-Əmək Partiyası koalisiya hökuməti büdcəni balanslaşdırmaq üçün xərclərlə bağlı öhdəliyini yerinə yetirib, lakin onun artım proqnozları yaman iddialıdır,

LATVİYA ÜDM artımı: 4.4% Adambaşına düşən ÜDM: $15,520 (PPP: $20,900) İnflyasiya: 1.7% Büdcə balansı (% ÜDM) -0.1 Əhalinin sayı: 2.0m

2012

ÜDM artımı: 1.1% Adambaşına düşən ÜDM: $45,550 (PPP: $44,400) İnflyasiya: 0.7% Büdcə balansı (% ÜDM) -5.3 Əhalinin sayı: 4.7m

LİTVA

Litvanın yöndəmsiz hökumət koalisiyası siyasi spektrumu əhatə edir,lakin açıq üstünlükdən, bazaryönlü siyasət və avronun qəbul olunmasını dəstəkləyən geniş milli konsensusdan faydalanır. 2013-cü ildə koalisiya üzvü Əmək Partiyasında fırıldaqçılıq səbəbi ilə məhkəmə işi ittihamların səslənməsinə gətirib çıxartdı, lakin ölkədə siyasi stabillik üçün artıq təhlükə deyil. Ölkə iqtisadiyyatı kreditlərin məhdudlaşdırılması böhranından özünə gəlməyə davam edir və artımın 3% ətrafında olacağı güman edilir.

2010

İRLANDİYA

ÜDM artımı: 3.2% Adambaşına düşən ÜDM: $15,410 (PPP: $23,750) İnflyasiya: 2.1% Büdcə balansı (% ÜDM) -1.9 Əhalinin sayı: 3.0m

2009

Macarıstanın sağ-mərkəzçi Fidesz partiyası kommunizmin süqutundan sonra ölkəyə ən böyük mandat ilə rəhbərlik edir və böyük ehtimalla aprel ayında keçiriləcək seçkilərdə ikinci dəfə seçiləcək (ola bilsin ki, bu dəfə daha az mandat ilə). Partiyanın siyasi kapitalının müəyyən hissəsi azadlıqların məhdudlaşdırılması, mətbuat və məhkəmə sisteminin zəiflədilməsi ilə partiyanın gücünü möhləmləndirmək üçün sərf olunub. Bu isə ölkənin Aİ tərəfdaşlarını özündən çıxarır və xarici investorlara həyəcan siqnalları verir. İqtisadiyyat avrozonaya tələbatda canlanmadan faydalanmalıdır,lakin artım inkişaf edən ölkə standartları ilə soyuq qalacaq.

2013-cü ildə keçirilmiş, lakin nəticəsiz qalmış seçkidən sonra formalaşdırılmış geniş koalisiya hökuməti elə əvvəldən zəif idi. O, Silvio Berluskoninin vergi fırıldaqçılığı ilə əlaqədar ittiham olunması ilə daha da titrədi. Yaxın zamanlarda yenidən seçkilərin keçirilməsi ehtimalı istisna edilmir. Siyasi qeyrimüəyyənlik büdcə balanslaşdırılması, əmək və vergi məcəllələrinə düzəlişlərin edilməsi daxil olmaqla bir sıra sahələrdə islahatların aparılmasını daha da çətinləşdirəcək. Bunları etmədən dövlət büdcəsinin yaxşılaşdırılması və artımın bərpa edilməsi əlçatmaz qalacaq. Ölkə iqtisadiyyatı tənəzzül ilə qarşılaşacaq, lakin bir qədər artıma nail olacaq.

2008

MACARISTAN ÜDM artımı: 1.7% Adambaşına düşən ÜDM: $13,000 (PPP: $20,650) İnflyasiya: 3.1% Büdcə balansı (% ÜDM) -3.0 Əhalinin sayı: 9.9m

edəcək, belə ki, Latviya valyuta ittifaqının 18-ci üzvünə çevrilir.

2007

Qaçırmayın: Tutqun şəfəqi. Yunanıstan iqtisadi problemlər dövründən sonra sağçı ekstremizm tarixinə malikdir; neofaşist Qızıl Şəfəq partiyası immiqrant və solçulara qarşı təşkil etdiyi hücumları ilə son dövrün təhlükələrindəndir. Hökumət adı çəkilən partiyanı cinayət fəaliyyəti ilə bağlı mühakimə edir,lakin partiya xalqdan müəyyən dəstək görür.

ÜDM artımı: 0.2% Adambaşına düşən ÜDM: $32,920 (PPP: $33,440) İnflyasiya: 0.7% Büdcə balansı (% ÜDM) -3.5 Əhalinin sayı: 61.1m

2006

2014

2013

2011

2012

2010

2009

2008

2007

2006

May ayında Avropa Parlamentinə keçiriləcək seçkilər Avroskeptik partiyaların ictimai profillərini yükləyəcək, çünki seçicilər Brüsseldə mübarizədə öz narazılıqlarını ifadə edirlər. Bəziləri Naycel Farac tərəfindən idarə olunan Böyük Britaniyanın Müstəqillik Partiyası (UKİP) qədər fayda əldə etmək istəyir. Səsvermə nəticəsində UKİP Britaniyanın forumda ən çox təmsilçi ilə təmsil olunan partiyası kimi meydana çıxacaq (bununla o, “britaniyalıları xilas etmək istəyir”). Burada qazanılacaq uğur partiya və onun liderini 2015-ci il Britaniya ümumi seçkiləri öncəsində milli mərhələdə rəqabətə sürükləyəcək.

İTALİYA

ÜDM, % dəyişikliyi 6 5 4 3 2 1 0 -1 -2 -3 -4 -5 -6 -7 -8

maliyyə çatışmazlığı hələ də qalacaq. Başa çatmaqda olan maliyyə dəstəyi razılaşması ilə əlaqəli siyasi vədlər hökumətin fəaliyyət istiqamətinin müəyyən edilməsinə hələ bir neçə il təsirini göstərəcək, ona görə də sərt iqtisadi tədbirlər və artıma yönəlik islahatlardan, demək olar ki, əl çəkilməyəcək. Daxili tələbat durğun olaraq qalacaq, lakin ticarət sahəsindəki irəliləyiş orta iqtisadi artıma dair ümidlərin puç olmadığını göstərir.

85

2014 ŞƏXSLƏR

Dünya rəqəmlərlə Ölkələr

DÜNYA 2014

Yeni formalaşmış sağ-mərkəzçi koalisiya hökuməti sol-mərkəzçi sələflərinin siyasi kursunu davam etdirəcək, lakin bununla belə sağ-mərkəzçilər vergilərin azaldılmasında maraqlıdır və öncəki hökumətin səhiyyə və təhsil sahəsində buraxdığı qüsurları (onların

səhv addımları çoxlu xərclərə səbəb olub) aradan qaldırmağa çalışacaq. Uzun müddətdir məşğulluğun inkişafına yardım və istismar edilə biləcək neft ehtiyatları əldə etmək məqsədilə neft yataqlarının kəşfi istiqamətinə yönəlmiş addımlar davam etdiriləcək. Neft qiymətlərinin yüksək olması, əmək haqlarının artırılması və işsizliyin səviyyəsinin aşağı salınması yerli tələbatı gücləndirəcək. Ticarət mənzərəsinin də yaxşılaşdığını nəzərə alsaq, artım samballı səviyyədə olacaq.

POLŞA ÜDM artımı: 2.3% Adambaşına düşən ÜDM: $13,640 (PPP: $22,120) İnflyasiya: 1.5% Büdcə balansı (% ÜDM) -0.2 Əhalinin sayı: 38.5m

Baş nazir Donald Task və onun Vətəndaş Platforması koalisiya hökuməti ikinci dövrün klassik ağrı-acısından əziyyət çəkir: reytinqin aşağı düşməsi, tərəfdarların rəqib düşərgəyə keçməsi, həm müxalifət, həm də dissident koalisiya fraksiyasından opportunist tələblər. Hökumət cənab Taskın şəxsi siyasi bacarıqları sayəsində mövcudluğunu qoruyub saxlamağa müvəffəq olacaq. Hökumət, həmçinin, gərgin durumda olan ölkə iqtisadiyyatının artımından yararlanacaq, belə ki, daxili stimul və bərpa olunan ixrac bazarı inkişafı artıma səbəb olur. Qaçırmayın: Qocalığa qədər işləməyi. Radikal pensiya islahatlarının ilk mərhələsi başlanıb və pensiya yaşı hər iki cinsin nümayəndələri üçün artırılacaq. Növbəti pensiya dəyişiklikləri 2014-cü ildə gözlənilir, belə ki, hökumət büdcə gəlirlərini artırmağa səy göstərəcək.

PORTUQALİYA ÜDM artımı: 0.1% Adambaşına düşən ÜDM: $19,050 (PPP: $25,690) İnflyasiya: 1.4% Büdcə balansı (% ÜDM) -4.4 Əhalinin sayı: 10.5m

Baş nazir Pedro Pasuş Koelyonun hökuməti və onun iki partiyalı koalisiyası siyasi kapitalın əksər hissəsini 101 milyardlıq maliyyə yardımı proqramının tələblərinə cavab vermək üçün sərf edib və kreslosundan iki əlli yapışıb. Onun səlahiyyət müddəti 2015ci ildə başa çatır,lakin buna hələ çox var və ola bilsin ki, vaxtından əvvəl seçkilər keçirilsin. Onun büdcə siyasətini ciddiləşdirməyə meyillərinə baxmayaraq (və ya bu səbəbə görə), iqtisadi artım hiss edilmədi. 2014cü ildə ölkə iqtisadiyyatında artım çətin ki, müşahidə edilsin və əsl bərpa 2015-ci ilə kimi təxirə salınacaq; bəlkə də halsız vəziyyətdə olan hökuməti xilas etmək artıq gec olacaq.

Ölkələr Dünya rəqəmlərlə

Qaçırmayın: Hələ də davam edən xilas proqramını. 2011-ci ilin maliyyə yardımı 2014-cü ilin ortasında baş çatır, lakin ölkə, gözlənilənlərin əksinə olaraq, könüllü kredit verməyə hazır olmayacaq. Yaşamaq üçün daha çox yardıma ehtiyac duyulacaq.

RUMINİYA ÜDM artımı: 3.3% Adambaşına düşən ÜDM: $8,820 (PPP: $14,100) İnflyasiya: 3.1% Büdcə balansı (% ÜDM) -2.7 Əhalinin sayı: 21.4m

Parlamentdə əksəriyyət, düşmən münasibətdə olan prezident ilə sülh və dövlətin əsas orqanlarına nəzarətə nail olmuş baş nazir Viktor Pontanın rəhbərliyi altında Sosial Liberal Birlik koalisiya hökuməti kifayət qədər sərbəstdir. Koalisiya tərəfdaşları arasında gərginliyə imkan verilməyəcək, çünki 2014-cü ildə keçiriləcək prezident seçkilərindən öncə onlar birliyə nail olmaq niyyətindədirlər. Koalisiya namizədi bu seçkilərin favoriti olacaq. İqtisadi siyasət BVF ilə razılaşmanın tələb etdiyi şərtlərə uyğunlaşdırılacaq və bununla əlaqədar olaraq, sərt büdcə durumu, dövlətin nəzarətində olan enerji və nəqliyyat şirkətlərinin özəlləşdirilməsi prosesinin gedişatında irəliləyişlərə çalışılacaq. İstehlakçıların əhval-ruhiyyəsinin yaxşılaşdırılması və ixracın artırılması davam etməkdə olan iqtisadi bərpaya güc qatacaq.

ki, dəstəklədiyi dövlət kimyəvi silahlardan üz çevirəcək, əks təqdirdə Amerika Suriyaya hücum edəcək. Zəif investisiya və Avropada tənəzzül ölkə iqtisadiyyatnın inkişaf tempini də azaltdı, lakin yaxşı məhsuldarlıq, inflyasiya səviyyəsinin daha kiçik olması və faiz dərəcələrinin aşağı salınması 2014-cü ildə artıma öz müsbət təsirini göstərməlidir. Rusiya, həmişəki kimi, xammalın qiymətlərindən aslıdır; 2014-cü ildə Brent markalı neftin bir barrelinin qiyməti təxminən 107 ABŞ dolları olacaq ki, bu da Rusiya üçün xoş xəbər hesab edilə bilər.

ÜDM artımı: 2.3% Adambaşına düşən ÜDM: $18,090 (PPP: $25,930) İnflyasiya: 2.0% Büdcə balansı (% ÜDM) -3.0 Əhalinin sayı: 5.4m

Slovakiyada 1993-cü ildən bəri ilk təkpartiyalı idarəçilik olan Sosial Demokrat hökuməti möhkəm mandata malik olmağın dadını çıxarır. Sağçı müxalifət mart ayına planlaşdırılan prezident seçkilərində siyasi balansı dəyişməyə səy göstərəcək. Baş nazir Robert Fikonun başçılıq etdiyi hökumət vergi, səhiyyə sistemi və pensiya, eləcə də bəzi dövlət aktivlərinin özəlləşdirilməsini nəzərdə tutan islahatları həyata keçirməyə çalışacaq. İnfrastruktura investisiyanın yatırılması 2013-cü ildə qeydə alınmış kiçik tənəzzüldən sonra ölkə iqtisadiyyatını ayağa qaldırmağa kömək edəcək.

SLOVENİYA

ÜDM artımı: 3.3% Adambaşına düşən ÜDM: $15,610 (PPP: $19,190) İnflyasiya: 5.5% Büdcə balansı (% ÜDM) -0.4 Əhalinin sayı: 142.2m

ÜDM artımı: -0.8% Adambaşına düşən ÜDM: $21,000 (PPP: $28,030) İnflyasiya: 1.7% Büdcə balansı (% ÜDM) -3.2 Əhalinin sayı: 2.1m

Prezident Vladimir Putinə ictimai dəstək 2013-cü ildə 50%-dən aşağı düşüb, lakin bu, üçüncü prezidentlik dönəmini yaşayan bir lider üçün heç də pis göstərici deyil, ancaq bununla belə, öncəki ümumdünya qəbul olunmasından uzaqdır. Lakin bu günə kimi, onun rəqibləri bu münasibəti real siyasi mənfəətə çevirə bilməyib və cənab Putin mövqeyini aqressivcəsinə müdafiə edəcək; bir sıra repressiv tədbirlərə əl atıb, o cümlədən, dövlətə xəyanət, etiraz aksiyaları, xaricdən maliyyələşən QHT-lər və eləcə də senzura ilə bağlı ziddiyyətli qanunlar qəbul edib. Beynəlxalq aləmdə isə ABŞ və Suriya məsələsi ilə bağlı açıq fikir ayrılıqları cənab Putinə daha əlverişli mövqe qazandırıb, lakin bununla belə o, hamını əmin etməlidir

İllər boyunca etimadsızlıq votumuna məruz qalmış iki hökumət ilə baş nazir Alenka Bratuşekin hazırkı dörd partiyalı koalisiya hökuməti sərt iqtisadi tədbirlər planının əvəzinə artıma xüsusi diqqət yetirəcəyini vəd verib, lakin azalan iqtisadi göstəricilər və büdcə kəsiri buna o qədər də imkan vermir. Əgər koalisiya özəlləşdirmə və kredit borcları ilə əlaqədar böhran kimi məsələlər ilə bağlı aralarındakı fikir ayrılıqlarını bir kənara qoyub iqtisadiyyatın stabilləşməsi istiqamətində irəliləyişə nail ola bilməzsə, onda mart ayına planlaşdırılan etimad səs verməsi yeni seçkilərin keçirilməsinə səbəb ola bilər. Bu, böyük tapşırıqdır və bundan sonra daha böyük geriləmə və beynəlxalq yardım dalğasını gözləmək olar.

y ları

Ne t, rent $/b, sağ şkala

İSPANİYA

R sisya ne t iste salı, ‘ 000 b/ , sol şkala

11,000

120

10,500

100

10,000

80

9,500

60

9,000

40

8,500

20

2005 06 07 08 09 10 11 12 13 2014

0

hələ də ümid işıltıları vardır. Aparılan islahatlar rəqabət qabiliyyətini yaxşılaşdırıb və cari hesab kəsirləri silinib. Artım uzaqda deyil, işsizlik pik həddinə çatır. Cənab Raxoy bu ili başa vurmağa ümid edə bilər. Qaçırmayın: Qızğın Roxanı. Milli futbol komandası 2010-cu ildə qazandığı Dünya Kubokunu Braziliyada da qorumağa çalışacaq. İspaniya milli yığma komandası artıq iki dəfə ardıcıl olaraq futbol üzrə Avropa çempionluğunu qazanıb.

İSVEÇ SLOVAKİYA

RUSİYA

R siya: ne t

DÜNYA 2014

ÜDM artımı: -0.3% Adambaşına düşən ÜDM: $28,410 (PPP: $32,610) İnflyasiya: 0.9% Büdcə balansı (% ÜDM) -6.8 Əhalinin sayı: 46.7m

Xalq Partiyası hökuməti üç il sürən sərt iqtisadi tədbirlər planı və baş nazir Mariano Raxoy daxil olmaqla, bir sıra yüksək rütbəli məmurun adı səsləndiyi qalmaqallardan sonra tənqidlərə məruz qalır. Bu hələ harasıdır... Ölkə iqtisadiyyatı 2014-cü ildə yenidən tənəzzülə uğrayacaq və dövlət maliyyə təminatı üçün yenə də beynəlxalq yardımdan asılı olacaq. Kataloniya və Baskoniyada separatçı iddialar daha da artacaq. Lakin

ÜDM artımı: 2.4% Adambaşına düşən ÜDM: $56,000 (PPP: $45,220) İnflyasiya: 1.4% Büdcə balansı (% ÜDM) -0.9 Əhalinin sayı: 9.7m

Sol-mərkəzçi müxalifət partiyaları 2014-cü il sentyabr ayında keçiriləcək seçkilərində sağ-mərkəzçi hakim koalisiyadan üstün olacaq. Lakin onların üstünlükləri elə də qəti olmayacaq. Ultrasağçı İsveç Demokratları balansı qoruyub saxlasalar da, koalisiya tərəfdaşları kimi kənarda qalırlar, ona görə digər azlıq ittifaqının yaranması ehtimalı da var. Hökumətin qanunverici orqanda mövqeyinin zəif olması onun işini çətinə salır, lakin o, məşğuliyyətin gücləndirilməsi və od tutub yanmaqda olan daşınmaz əmlak bazarının sakitləşdirilməsi məqsədilə islahatları davam etdirəcək. İstehlakçıların artan inamı və bəzi ixrac bazarlarında irəliləyişlər iqtisadi artımı 2%-dən yuxarı qaldıracaq. Qaçırmayın: Artan satışları. Çin avtomobil istehsalçısı Geely Volvo avtomobillərinin istehsalı məqsədilə 2014-cü ildə Çinin şimalındakı Daqing şəhərində zavod açacaq. Geely Volvo-nu 2010-cu ildə aldıqdan sonra İsveç markasından gəlir əldə etməkdə çətinliklə qarşılaşıb,lakin Çinin inkişaf etməkdə olan bazarı potensiala malikdir.

İSVEÇRƏ ÜDM artımı: 1.7% Adambaşına düşən ÜDM: $73,070 (PPP: $55,720) İnflyasiya: 0.3% Büdcə balansı (% ÜDM) 0.5 Əhalinin sayı: 8.1m

Parlamentdə ən böyük partiya olan, lakin bununla belə çoxpartiyalı hökumətdə qeyri-proporsional olaraq kiçik rola malik sağçı İsveçrə Xalq Partiyası immiqrantlara və Aİ-də inteqrasiyaya qarşı olan plana təzyiq göstərmək üçün öz “daxildən müxalifət” strategiyasına sadiq qalacaq. Büdcənin balanslaşdırılması, o cümlədən, əmək və pensiya sistemində islahatların aparılmasını nəzərdə tutan, eləcə də maliyyə və valyuta kursunun stabilliyinə doğru yönəlmiş siyasətdə irəliləyiş əldə ediləcək. Daxili xərclər bir daha frankın güclü olmasından irəli gələn ixraca dəyəcək zərbəni kompensasiya edəcək və artım son dövrlərdə olduğu kimi 1,5-2% təşkil edəcək.

TÜRKİYƏ ÜDM artımı: 4.6% Adambaşına düşən ÜDM: $10,830 (PPP: $16,370) İnflyasiya: 7.3% Büdcə balansı (% ÜDM) -2.7 Əhalinin sayı: 76.0m

Mart ayından keçiriləcək bələdiyyə seçkiləri baş nazir Rəcəb Tayyip Ərdoğanın və onun

Türkiyə: qırmızı axın Cari hesab balansı, ÜDM % 2 1 0 -1 -2 -3 -4 -5 -6 -7 -8 -9 -10 -11

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

86

islamçı Ədalət və İnkişaf Partiyasının üçüncü dönəm idarəçiliyi ilə bağlı referenduma yol açacaq. Görünür, əlçatmaz cənab Ərdoğan əhali arasında etimadını itirir, buna səbəb isə 2013-cü ildə kütləvi etiraz aksiyalarına qəti reaksiya verməsi oldu. Baş nazir keçiriləcək seçkilərdə bunun nəticəsindən əziyyət çəkəcək. Buna baxmayaraq, ona qarşı duracaq ciddi müxalifət də yoxdur və iqtisadiyyatı sürətlə inkişaf etdirməklə seçiciləri əldə saxlamaq olar. Bu onun baş nazir vəzifəsində 11-ci ili olacaq və əgər Ərdoğanın avqust ayında yeni səlahiyyətlər əldə edəcək prezidentliyi ələ keçirmək planları baş tutarsa, onda onu növbəti on il ərzində də ölkənin başında görmək olar.

UKRAYNA ÜDM artımı: 3.2% Adambaşına düşən ÜDM: $4,160 (PPP: $8,010) İnflyasiya: 7.4% Büdcə balansı (% ÜDM) -4.6 Əhalinin sayı: 44.9m

Aİ-yə inteqrasiya məsələsi yaxınlaşdıqca, Rusiya şirin vədlər verməklə (qazın ucuz qiymətə satışı) və ya təzyiq göstərməklə (ticarət sanksiyaları) Ukraynanı öz təsiri altında saxlamaq üçün əlindən gələni edəcək. Bu ölkənin ən böyük xarici bazarı olan Rusiya təsirli bir ölkədir, Ukrayna isə öz borclarını ödəməkdə belə çətinlik çəkir. Lakin Aİ variantı seçicilər arasında daha çox məşhurdır və bütün bunlar 2015-ci ildə prezident seçkilərinə hazırlaşan prezident Viktor Yanukoviç üçün ağır bir yük olacaq. Bir neçə illik durğun dönəmin ardınca ölkə iqtisadiyyatında samballı artım gözlənilir.

BÖYÜK BRİTANİYA ÜDM artımı: 1.8% Adambaşına düşən ÜDM: $39,600 (PPP: $39,220) İnflyasiya: 2.7% Büdcə balansı (% ÜDM) -6.4 Əhalinin sayı: 64.0m

Baş nazir Devid Kameron tərəfindən idarə olunan Mühafizəkar-Liberal Demokrat koalisiya hökuməti dövlət büdcəsinin qaydaya salınması məqsədinə heç yaxınlaşa da bilməyib. Amma daha geniş mənalı bərpa bunu kölgədə qoyacaq. Daşınmaz əmlak qabarcığının stimullaşdırılması artıma kömək etməsinə baxmayaraq, qlobal ətraf mühit bərpasını təmin etməlidir. Lakin kreditləşdirmə böhranı ilə bağlı itkiləri geri qaytarmaq üçün illər lazım gələcək. Şirkətlər, tələbatın zəif olması və siyasi qeyrimüəyyənliyi nəzərə alaraq, hələ də enerji və nəqliyyat infrastrukturuna investisiya yatırmağa çəkinəcəklər.

Dünya rəqəmlərlə Ölkələr

DÜNYA 2014

HİNDİSTAN

ÜDM, % artım, 2014

Dünya

8 7 6 5 4 3 2 1

Çi Fil n ipp Şr in iL a Hi nka nd Ba istan nq lad Vy eş etn İnd a on m e Ma ziya lay ziy Ta a i l Ho an nq d Ko Si nq nq ap u Cə Pak r i nu sta bi n Ko re Ye Ta a ni yv Ze an lan Av diy str a a Ya liya po niy a

0

ASİYA AVSTRALİYA ÜDM artımı: 2.9% Adambaşına düşən ÜDM: $60,970 (PPP: $47,440) İnflyasiya: 2.8% Büdcə balansı (% ÜDM) -0.6 Əhalinin sayı: 23.5m

Altı il müxalifətdə olduqdan sonra, LiberalMilli koalisiya 2013-cü ildə hökumətə qayıtdı. Seçki kampaniyası zamanı ölkə siyasətini daha mübahisəli edən hazırkı baş nazir Toni Abbot müstəqil və əsas diqqətlərini müəyyən bir məsələyə cəmləmiş partiyaların dəstəyini qazanmaq üçün fərqli strategiyaya əl atmalı olacaq. Hökumətin uğuru cənab Abbatın özünü vasitəçi kimi göstərmək qabiliyyətindən aslıdır. Karbon qazının emissiyası ilə əlaqədar vergilərin tutulması məsələsindən tutmuş, immiqrasiya kimi problemlərə qədər hər şey siyasətə çətinlik gətirib, lakin əsl çətinlik son on illikdə Avstraliyanın təbii resurslarını əlinə keçirmiş Çinin sürəti zəifləməkdə olan iqtisadiyyatından irəli gəlir.

BANQLADEŞ ÜDM artımı: 5.7% Adambaşına düşən ÜDM: $970 (PPP: $2,130) İnflyasiya: 7.3% Büdcə balansı (% ÜDM) -5.3 Əhalinin sayı: 156.9m

Onillər boyunca davam edən “qalib hər şeyi götürür” siyasətinə (Xalq Liqası və Banqladeş Milli Partiyası (BNP) ölkəyə rəhbərlik etməkdə bir-birini əvəzləyirdi və tərəfdarlarına güzəştlər tətbiq edirdi) baxmayaraq, bu ölkədə iqtisadiyyat davamlı Banqladeş: davamlı artım ÜDM, % artım 7.0 6.5 6.0 5.5 5.0

2014

2013

2012

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

4.5

şəkildə inkişaf edir. BNP yanvar ayına kimi keçirilməli olan seçkilərdə Xalq Liqasını sıxışdırıb çıxarmaq imkanına malikdir, lakin bu ölkədə vəziyyət elədir ki, ordu seçki baş tutana kimi istənilən an hərbi müdaxiləyə əl ata bilər. Artımın mühərriki sayılan geyim istehsalına indi də davam edən urbanizasiya və infrastrukturun yenilənməsi əlavə olunacaq.

ÇİN ÜDM artımı: 7.3% Adambaşına düşən ÜDM: $7,740 (PPP: $11,090) İnflyasiya: 3.4% Büdcə balansı (% ÜDM) -2.0 Əhalinin sayı: 1.34mlrd

Bu ölkənin iqtisadiyyatı zəifləməyə doğru gedir, buna səbəb isə yeni liderlər nəslinin əsas diqqətlərini aşağı gəlirli ixrac və hökumətin stimullaşdırmasından çəkərək, özü-özünü dəstəkləyən istehlakçı tələbatına cəmləməsidir. 2013-cü ilin sonlarında Kommunist Partiyasının plenumundan bir sıra maliyyə və sosial islahatlar gözlənilirdi (lakin siyasi dəyişiklik yox). Hökumət yenidən bölünmə vergi tədbirləri vasitəsilə, əmək haqqını artırmaqla və şəhərlərdə daha çox insan məskunlaşdırmaqla istehlakçıların ciblərinə pul qoyacaq. Siyasi liderlər korrupsiya və ətraf-mühitin deqredasiyası ilə bağlı ciddi tədbirlər görəcək. Burulğanlı 2013-cü ildən sonra, iqtisadi artım maliyyə stimuluna cavab olaraq stabilləşəcək.

HONQ KONQ ÜDM artımı: 3.7% Adambaşına düşən ÜDM: $42,140 (PPP: $56,240) İnflyasiya: 3.8% Büdcə balansı (% ÜDM) 1.9 Əhalinin sayı: 7.2m

Qlobal iqtisadiyyatdan əsən passat küləyi ilə silkələnən ərazi nadir hallarda iqtisadi taleyin nəzarətində olur. 2014-cü ildə asta sürətlə inkişaf edən kontinental Çindən ixrac asılılığı iqtisadiyyata öz təsirini göstərəcək, lakin bununla belə ÜDM artımı sürətlənəcək. Daşınmaz əmlak qiymətlərinin ciddi şəkildə aşağı düşmə riski olduqca yüksək olacaq,lakin hökumət bunun qarşısını almaq üçün çalışacaq. Özünüidarəetmə uğrunda uzun illər sürən mübahisə Çin hökumətinin 2017-ci il ərazinin icraedici seçkiləri ilə bağlı nəzarətinin yüngülləşdirilməsindən imtinasından sonra özünüidarə məsələsində demokratiyayönlü qrupları kontinental Çinin səlahiyyətli qurumlarıyla qarşı-qarşı qoyacaq.

ÜDM artımı: 6.1% Adambaşına düşən ÜDM: $1,700 (PPP: $4,350) İnflyasiya: 9.0% Büdcə balansı (% ÜDM) -5.0 Əhalinin sayı: 1.26 mlrd

Hindistan Milli Konqresi tərəfindən idarə olunan Birləşmiş Proqressiv İttifaq koalisiyası korrupsiya ilə bağlı ittihamlar və zəif iqtisadiyyat ilə birlikdə axsaya-axsaya səlahiyyət müddətlərinin sonuna doğru gedir. Bharatiya Canata Partiyasının (BJP) başçılıq etdiyi müxalif Milli Demokratik İttifaqı daxildən fikir ayrılıqları ilə qarşılaşır. Konqres isə bundan yararlanaraq may ayına planlaşdırılan seçkidən öncə erkən seçki çağıra bilər. Seçkilərdə aparıcı partiyaların hansının qələbə çalacağından asılı olmayaraq, səslərin əksəriyyətinə nail olmaq üçün geniş koalisiyaya ehtiyac duyulacaq və siyasət yerli tələbin əsiri olaraq qalacaq. Narendra Modinin namizədliyi altında BJPnin qələbəsi dini zəmində qarşıdurmalara səbəb ola bilər. İqtisadiyyatın yalnız 6%-lik artıma nail olmaq ehtimalı var, lakin yüksək inflyasiyadan, zəif valyuta, şirkətlərin borclanması və beynəlxalq etimadın kəskin itirilməsi faktından əziyyət çəkəcək. Qaçırmayın: dəyişilmiş ştatları. 29-cu ştat Telangananı Andra Pradeşdən ayırmaq inzibati mübarizələrdə illər keçirməklə Hindistanın desentralizasiyaçılarını daha da həvəsləndirəcək.

güclü olaraq qalır, onun kürəkəni Prabovo Subianto və Timor-Leste döyüşləri zamanı hərbi komandir olmuş Viranto seçkiləri mürəkkəbləşdirə bilər, əlbəttə, əgər seçkilərdə kifayət qədər dəstək əldə edə bilərlərsə.

YAPONİYA ÜDM artımı: 1.7% Adambaşına düşən ÜDM: $38,990 (PPP: $38,150) İnflyasiya: 1.8% Büdcə balansı (% ÜDM) -7.6 Əhalinin sayı: 125.2m

Baş nazir Şinzo Abe(adının qarşısında “nomiks” şəkilçisi olan nadir şəxslərdən biri) Yaponiyanı iyirmi ildir davam edən deflyasiya vəlvələsindən çıxarmaq üçün nəzərdə tutulan siyasi kursu üçün öldü-qaldı mübarizəsi ilə qarşı-qarşıyadır. Büdcə və pul siyasətinin inkişafına yönəlmiş Abenomiksin üç elementindən ilk ikisi qızğın çağındadır. Üçüncü element – daha böyük artım tempinə malik olmaq üçün nəzərdə tutulmuş yardım islahatları paketi – uğur əldə edilməsi üçün həddindən artıq sadə görünür. Defisitin azaldılması məqsədilə aprel ayında vergilərin qaldırılmasına baxmayaraq, il ərzində iqtisadi artımın 2%-ə çatacağı gözlənilir. Uzunmüddətli perspektivdə borc və demoqrafiya ölkənin taleyinə çevrilə bilər. Yaponiya: inflyasiyada İstehlak qiymətləri, % dəyişilik, sol şkala Yen: $ valyuta məzənnəsi, sağ şkala

İNDONEZİYA ÜDM artımı: 5.4% Adambaşına düşən ÜDM: $3,790 (PPP: $5,470) İnflyasiya: 7.1% Büdcə balansı (% ÜDM) -2.3 Əhalinin sayı: 253.3m

Sürətlə inkişaf edən digər bazarlarla ortaq cəhət odur ki, yaşayış standartlarının yüksəldilməsi mövcud siyasi partiyaları gücləndirmək əvəzinə, onlara dəstəyi daha da azaldıb və 2014-cü ildə keçiriləcək prezident seçkiləri daha az məşhurluğa malik birisini müəyyən etmək üçün bir yarış olacaq. Prezident Susilo Bambang Yudhoyono üçüncü müddətə prezident seçilmək üçün namizədliyini irəli sürə bilməz və onun Demokratik Partiyası əvvəl malik olduğu cüzi ictimai dəstəyini də itirib. Bu vəziyyətdən bəhrələnə biləcək mövqeyə yalnız Cakartanın hər şeyə qadir qubernatoru Joko Vidodonun namizədliyini irəli sürmək şərtilə İndoneziyanın Demokratik Partiyası malikdir. İnflyasiyanı sürətləndirən yüksək faiz dərəcələri və qeyri-stabil valyuta artımı məhdudlaşdıracaq. Qaçırmayın: standart cavabı. Sabiq hərbi diktator Suharto ilə bağlı şəxslər hələ də

2.0

120

1.5

110

1.0

100

0.5

90

0.0

80

-0.5

70

-1.0

60

-1.5

2009 2010 2011 2012 2013 2014

50

QAZAXISTAN ÜDM artımı: 5.8% Adambaşına düşən ÜDM: $12,770 (PPP: $15,240) İnflyasiya: 6.4% Büdcə balansı (% ÜDM) -2.3 Əhalinin sayı: 17.4m

Nursultan Nazarbayevin davamlı hakimiyyəti 23-cü ilinə qədəm qoyacaq. Müxalifət sıxışdırılır və tənqidi səslər susdurulur, eyni zamanda, neftən gələn gəlir populist proqramlara xərclənir. Yalnız səhhətin pis olması rejimin gələcəyini sual altına qoyur; belə ki, yetmiş yaşlı lider əmək qabiliyyətindən məhrum

Nəzərə alsaq ki, sizin 1,3 milyard həmvətəniniz var, onda ölkənin ən zəngin şəxsi olmaq olduqca çətindir. Qırmızı Ordu veteranının və sıfırdan qurulan Dalian Wanda Group-un sədrinin oğlu, çinli Vanq Jianlin 14,1 milyard ABŞ dolları məbləğində pul topladıqan sonra bu ada layiq görülüb (mənbə - Forbes). Bu hekayə Hollivud ilə əlaqəlidir: belə ki, xaricdə əmlak əldəetmə sayəsində Wanda dünyanın ən böyük film operatoruna çevrildi, alış-veriş mərkəzləri və hotellərin portfeli genişləndi. Bu yaxınlarda Cənab Vanq Qinqdaoda film studiyasına 8,2 milyard ABŞ dolları, Vuksi mədəni-turizm şəhərinə isə 5,8 milyard ABŞ dolları məbləğində sərmayə yatırıb. Qərb əyləncə firmaları “Vanda adlı böyük balıq” ilə rəqabət aparmağa hazırlaşmalıdırlar.

2014 ŞƏXSLƏR

Asiya: dünya liderləri

87

88

Ölkələr Dünya rəqəmlərlə

olduqda onun yerinə gələ biləcək şəxsin kimliyi məlum deyil. Kaşaqan neft yataqlarının tam istismarı ölkə iqtisadiyyatına yeni nəfəs verəcək.

DÜNYA 2014

etmək üçün çalışan əyalətlərlə hakimiyyət uğrunda mübarizə hökumətə əlavə başağrısı gətirəcək.

MALAYZİYA

FİLİPPİN

ÜDM artımı: 5.0% Adambaşına düşən ÜDM: $11,700 (PPP: $18,760) İnflyasiya: 3.2% Büdcə balansı (% ÜDM) -4.3 Əhalinin sayı: 30.1m

ÜDM artımı: 6.6% Adambaşına düşən ÜDM: $2,760 (PPP: $4,620) İnflyasiya: 3.3% Büdcə balansı (% ÜDM) -1.5 Əhalinin sayı: 107.7m

Barisan Nasional koalisiyasının 2013-cü ildəki ortababat qələbəsi, eləcə də müxalif Pakatan Rakyatın məğlubiyyəti gərginlik yaradacaq. Hər ikisində lider dəyişə bilər, xüsusilə də baş nazir Nacib Razak mövqeyi həssasdır. Siyasi təzyiqlər hökumətin 2020-ci ilə kimi yüksək gəlir əldə etmə strategiyasını yubada bilər. Amma yenə də iqtisadiyyat istehlakçı xərcləri və xarici tələbat üçün investisiya durumu ilə inkişafını davam etdirəcək.

Prezident Benigno Aquino 2013-cü ildə ümumi seçkilərdə güclü göstərici və səsküylü iqtisadiyyat ilə dəstəkləndi. O, proqramını həyata keçirməyə davam edəcək, o cümlədən, yoxsullara yardımı, iş yerlərinin yaradılmasına səbəb olacaq sənayenin inkişafı və dövlət-özəl tərəfdaşlığı vasitəsilə daha yaxşı infrastruktur qurmağa çalışacaq. Mövcud gəlirlərin artması aparıcı xidmət sahələrinin işini yüngülləşdirəcək və xaricdə çalışan filippinlilər pul köçürmələrini davam edəcək. Artım normal tempdə qalacaq.

Qaçırmayın: müstəqil deputatlar üçün skamyanı. Koalisiyanın kiçik əksəriyyətə malik olması və koalisiya tərəfdaşları arasında əhval-ruhiyyənin heç də yaxşı olmamasını nəzərə alaraq, koalisiya tərəfdaşları arasında uğursuzluq müxalifətə əlavə güc verə və bu da hökumətin dəyişməsinə gətirib çıxara bilər.

Filippin: sıçrayış ÜDM, % dəyişikliyi, sol şkala Birbaşa daxili investiiya, mld$, sağ şkala

8

4.0

7

3.5

6

3.0

YENİ ZELANDİYA

5

2.5

ÜDM artımı: 3.3% Adambaşına düşən ÜDM: $35,540 (PPP: $34,600) İnflyasiya: 2.2% Büdcə balansı (% ÜDM) -0.9 Əhalinin sayı: 4.6m

4

2.0

3

1.5

İki dəfə baş nazir olmuş Con Keyin başçılığı altında Milli Partiya hökuməti kiçik partiyalara etimad olunan kiçik üstünlüyə malik olmasına baxmayaraq, prioritetlərinin icrasına davam edib – özəlləşdirmə, neft biznesinin genişləndirilməsi və zəlzələdən sonrakı yenidənqurma. 2014-cü ildə ümumi seçkilər rəqabətli olacaq, lakin Milli Partiya kimi eyni mövqeyə malik olan Əmək partiyası buna bənzər proqram həyata keçirəcək. Evdə və xaricdə tələbat artdıqca iqtisadiyyat da yüksələcək. Qaçırmayın: qaymaq problemini. Təhlükəsizlik ilə bağlı qalmaqallar ölkənin həyati süd sənayesinə zərbə vurdu, odur ki, qaymağı ixrac artımından çıxara bilər.

PAKİSTAN ÜDM artımı: 3.5% Adambaşına düşən ÜDM: $1,350 (PPP: $3,250) İnflyasiya: 6.9% Büdcə balansı (% ÜDM) -6.2 Əhalinin sayı: 185.8m

Terrorçu qruplaşmalar 2013-cü il seçkiləri öncəsi sağ-mərkəzçi PML (N) partiyasına qarşı hərbi əməliyyatlarını dayandırsa da, onların qələbəsindən sonra əməliyyatları bərpa etdi. Yeni hökumət təhlükəsizlik məsələlərinə bir çoxlarının gözlədiyindən daha çox diqqət yetirmək məcburiyyətindədir. Daxili təhlükəsizlik aparatını hərbi-kəşfiyyat agentliyi olan İSİ-dən (belə ki, İSİ-in səmərəliliyi və sadiqliyi böyük sual altındadır) ayıraraq, nəzarəti altına almaq üçün üçüncü dəfə baş nazir seçilən Navaz Şərifin göstərəcəyi səydən çox şey aşlıdır. Xroniki enerji böhranı, durğun iqtisadiyyat və muxtariyyət əldə

2

1.0

1

0.5

0

2011

2012

2013

2014

0

SİNQAPUR ÜDM artımı: 3.8% Adambaşına düşən ÜDM: $55,930 (PPP: $49,280) İnflyasiya: 2.7% Büdcə balansı (% ÜDM) 1.0 Əhalinin sayı: 5.7m

Qərbi biznesin zəifləməsinə baxmayaraq, Asiyada ticarət dövriyyəsinin artması Sinqapura dəstək olmağa kömək etdi. Bu balans 2014-cü ildə dəyişəcək, bu dəyişikliyə səbəb isə Asiyanın sanki istirahət götürməsi, lakin inkişaf etmiş dünyanın geriyə dönüş etməsidir. Asiyanın çox ölkəsi ilə müqayisədə daha az əhəmiyyətli görünsə də, istehsal bu artımın arxasında duran qüvvə olacaq və iqtisadiyyat əvvəlki dövrlərdə olduğu vəziyyətinə qalxmaqda davam edəcək. Yarım əsrə yaxın müddətdə iqtidarda olan Xalq Hərəkatı Partiyası yerini qoruyub saxlayacaq.

CƏNUBİ KOREYA ÜDM artımı: 3.4% Adambaşına düşən ÜDM: $25,710 (PPP: $33,600) İnflyasiya: 2.6% Büdcə balansı (% ÜDM) 1.4 Əhalinin sayı: 50.1m

2013-cü ildə hökumətdə yerdəyişmə və iqtisadiyyata stimul verən göstəricilər öz səhvləri və Şimali Koreya ilə düşmən münasibətində olmaları səbəbindən çətinliklərlə qarşılaşmış hökumətə əlavə

həvəs verdi. Prezident Park Geun-hye hakim Saenuri Partiyasında çoxlarının istədiyindən bir qədər fərqli – sola meyilli siyasət yürüdəcək. Bura güclü biznes şəraitində daha çox sosial rifahın yaxşılaşdırılması istiqamətində xərclər, çobolaya (Koreyada maliyyə-sənaye qrupu) maddi dəstəyin göstərilməsi və iş yerlərinin yaradılması daxildir. İqtisadiyyat artacaq, 2014-cü ildə 3,4%-ə çatacaq, onilliyin ikinci yarısında isə 4%-ə çatması planlaşdırılır.

ŞRİ LANKA ÜDM artımı: 6.4% Adambaşına düşən ÜDM: $3,440 (PPP: $6,820) İnflyasiya: 5.5% Büdcə balansı (% ÜDM) -6.2 Əhalinin sayı: 21.7m

Tamil Pələnglərini məğlub etdikdən 4 il sonra Prezident Mahinda Rajapaksa və onun Şri Lanka Azadlıq Partiyası sülhün dividendlərindən yararlanmağa davam edəcək. Gəlirlərin artması və münaqişə sonrası yenidənqurma işləri başgicəlləndirəcək şəkildə iqtisadi artıma səbəb olacaq, gözlənilməz artım hələ bir neçə il davam edəcək. Sülh vədlərindən geri çəkilmə və artmaqda olan qapalı liderlik strukturu irəlidə problemlərin olmasından xəbər verir, lakin 6% və üstəgəl illik artım dərəcəsi rifah hissi yayacaq və administrasiya üçün düz yol açacaq.

Tayland: populist büdcə Büdcə xərcləri: Baht mld, sol şkala

% ÜDM, sağ şkala

3,500

25

3,000

23

2,500

21

2,000

19

1,500

17

200 7 200 8 200 9 201 0

illərdə qeydə alınmış ağır daşqınlardan və kiçik yenidənqurma bumundan sonra bu ölkənin iqtisadiyyatı 2014-cü ildə, təxminən, 4,7%-ə kimi artacaq, lakin siyasi qeyri-stabillik və davamlı olmayan maliyyə durumu riskli vəziyyət yarada bilər. Qaçırmayın: taxt-tac oyununu. Əsas məsələ taxt-tac varisinin kimliyidir. Kral Bhumibol Adulyadej böyük hörmət sahibidir, təəssüf ki, səhhəti ilə bağlı problemlər yaşayır, lakin ona bərabər heç bir varis yoxdur.

ÖZBƏKİSTAN TAYVAN ÜDM artımı: 3.3% Adambaşına düşən ÜDM: $21,770 (PPP: $42,000) İnflyasiya: 2.2% Büdcə balansı (% ÜDM) -2.4 Əhalinin sayı: 23.4m

Tayvan liderləri istər xarici, istərsə də daxili fəaliyyətlərinə görə mühakimə olunur (uzunmüddətli Qərb müttəfiqləri ilə ölkənin tələbatı arasında balansı müəyyən etmək ehtiyacını nəzərə alaraq). Ma Ying-jeou-nun rəhbərliyi altında hazırkı hökumət daha geniş beynəlxalq iştiraka nail olmaqdan ötrü Pekin ilə münasibətlərin yaxşılaşdırılmasından istifadə etdi, lakin o, başından yuxarı hoppanmamaq üçün diqqətli davranmalıdır. Pensiya islahatları kimi aktual məsələlər zəifləyəcək, buna səbəb hökumətin inadkar qanunverici orqan və getdikcə effektiv olan müxalifət ilə mübarizə aparmasıdır. Pul-kredit sisteminin müvəqqəti sərtləşdirilməsi davamlı artımı qoruyub saxlamaqla ixrac sahəsində bərpanı kompensasiya edəcək.

TAYLAND ÜDM artımı: 4.7% Adambaşına düşən ÜDM: $6,180 (PPP: $10,470) İnflyasiya: 3.0% Büdcə balansı (% ÜDM) -2.5 Əhalinin sayı: 70.0m

Son illərdə daha stabil olmasına baxmayaraq, Tayland şəhər və kənd yoxsullarını təmsil edən populist gücləri ilə hərbi birləşmələr arasında hakimiyyət uğrunda yarışlarını davam edəcək. Baş nazir Yinqlak Şinavatra böyük qardaşı, 2006-cı ildə hakimiyyətdən devrilmiş Taksin ilə müqayisədə daha səssiz fəaliyyət göstərir, lakin bu, qismən, nəzarət oluna bilməyən populist büdcə sayəsindədir. 2011-2012-ci

ÜDM artımı: 6.5% Adambaşına düşən ÜDM: $1,940 (PPP: $4,060) İnflyasiya: 10.2% Büdcə balansı (% ÜDM) -1.2 Əhalinin sayı: 30.7m

Pr e z i d e n t İ s l a m K ə r i m o v m ü t l ə q hakimiyyəti əlində saxlayacaq, lakin yaşının çox olması (gələn il 76 yaşı tamam olacaq), səhhətinin pis olması barədə məlumatlar və vərəsəlik məsələlərinin planlaşdırılmasındakı çatışmazlıq yaxında ölkəni qeyri-stabillik gözlədiyindən xəbər verir. Xarici siyasətdə Özbəkistan Rusiya və Çin ilə güclü bağları qoruyub saxlamaqla, Qərb superdövlətlərin xeyrinə doğru meyil edəcək. Karbohidrogen ixracı və xaricdə yaşayan özbəklərin ölkəyə göndərdiyi pulların artması hələ növbəti illərdə 6%-i ötən iqtisadi artımın olacağına zəmanət verir.

VYETNAM ÜDM artımı: 5.5% Adambaşına düşən ÜDM: $1,920 (PPP: $4,020) İnflyasiya: 6.7% Büdcə balansı (% ÜDM) -4.7 Əhalinin sayı: 91.3m

İslahatçılar və mühafizəkarlarVyetnam Kommunist Partiyasının (CPV) üst pilləsi uğrunda mübarizə aparacaq, baş nazir Nguyen Tan Danq (islahatçı) və prezident Truonq Tan Sanq (mühafizəkar) vəzifələrini müəyyən edəcəklər. Qanunverici orqanın mühafizəkar başçısı Nquyen Sinh Hanq tərəfindən dəstəklənən cənab Sanq böyük təsirə malik olacaq. Kommunist hakimiyyət təhlükə altında deyil, lakin korrupsiyaya qarşı artmaqda olan əks reaksiya, xarici siyasətin zəifliyi və müxalifətin yeni rəqəmsal kanalları o deməkdir ki, partiyanın səlahiyyəti azala bilər. İqtisadi artım 5% ətrafında stabil olaraq qalacaq.

Dünya rəqəmlərlə Ölkələr

DÜNYA 2014

ABŞ xam neft, yerli istehsal və idxal; mln barrel/gün

Latın Amerikası AB27 İİƏT ABŞ

Latın Amerikası: ödəmə günü

Yerli istehsal İdxal

Orta real əməkhaqqı, 2005=100 125 120 115 110 105 100

2014

2013

2012

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

1999

1998

1997

1996

1995

95

1994

12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0

89

90

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Mənbə : ABŞ Enerji İnformasiya Administrasiyası

AMERİKA QİTƏSİ KANADA ÜDM artımı: 2.2% Adambaşına düşən ÜDM: $52,620 (PPP: $44,570) İnflyasiya: 1.6% Büdcə balansı (% GDP) -2.5 Əhalinin sayı: 35.6m

Baş nazir Stefan Harperin mühafizəkar hökuməti istər müxalifətin zəifliyi, istərsə də parlamentdə əksəriyyətə malik olması sayəsində sərbəstliyin həzzini çıxarır,lakin vəziyyət dəyişəcək. Sabiq baş nazir Pyer Trudonun oğlu Castin Trudonun rəhbərliyi altında Liberallar xüsusilə 2015-ci ildə seçkiqabağı razılaşdırılmış və effektiv müqavimət göstərəcəklər. Son illərdə artım üçün vacib amil olan mənzil tikintisinə investisiyalar azalacaq,lakin biznes investisiyaları, xüsusilə çıxarma sənayesinə yatırılan investisiyalar çoxalacaq və iqtisadi artıma dəstək olacaq. Qaçırmayın: şist məsələsini. Birləşmiş Ştatlarla enerji məsələləri ilə bağlı münasibətlər dəyişkən vəziyyətdə olacaq, çünki sərhədlərin cənub hissəsində şist bumu idxal olunan neftə tələbatı azaldır və bununla da Kanadanı xaricdə alternativ bazar axtarışına sürükləyir.

MEKSİKA ÜDM artımı: 3.9% Adambaşına düşən ÜDM: $11,830 (PPP: $19,260) İnflyasiya: 3.4% Büdcə balansı (% ÜDM) -3.5 Əhalinin sayı: 117.5m

Pr ezident Enr ike Penya Nye tonun rəhbərliyi altında Partido Revolucionario Institucional (PRI) hökuməti struktur islahatlar proqramı ilə kifayət qədər irəliləyiş əldə edib, lakin 2014-cü ildə iki böyük tapşırığı üzərinə götürdüyündən ola bilsin ki, bir qədər fasilə verməli olsun:

LATIN AMERİKASI enerji sektorunun açılması və vergi bazasının genişləndirilməsi. Enerji sahəsində islahatlar 1938-ci ildən bəri neft istehsal edən sənayenin ən geniş miqyaslı təmiridir, lakin bazarı konsessiyalara aça bilməyəcək. Enerji sektorunda və eləcə də vergi sahəsində cəhdlər əvvəllər də iflasa uğrayıb – xüsusilə PRI müxalifət olarkən – və onların Meksikanın uzunmüddətli gələcəyi üçün vacib olmalarına baxmayaraq, müxalifətin asan keçidə icazə verməsi üçün həddindən artıq tamahlandırıcı bir hədəfdir. Qaçırmayın: razılığı. Hökumətin ilkin uğurlarının başlıca hissəsini iki əsas müxalifət partiyası ilə razılaşma təşkil edir ki, bu razılaşmanın da adı Meksika Paktıdır. Lakin ciddi islahatlar proqramı bu razılaşmanı sınma nöqtəsinə çatdıra bilər.

ABŞ ÜDM artımı: 2.6% Adambaşına düşən ÜDM: $54,920 (PPP: $54,920) İnflyasiya: 2.2% Büdcə balansı (% ÜDM) -3.1 Əhalinin sayı: 318.8m

Bazar gəlirliliyi altdıqca (buna baxmayaraq, FES siyasətinin faiz dərəcələri olduğu kimi qalacaq) Federal Ehtiyatlar Sistemi maliyyə vəsaitlərinin yüksək risk altında olan istiqamətlərdən geri cəlb eləməklə, öz istiqraz alma proqramını mütəmadi zəiflətdiyindən pul siyasəti sərtləşəcək. Sərt partizan mövqeləri Konqresi siyasi məzarlığa çevirib, lakin imiqrasiya sahəsində islahatlar yavaş da olsa irəliləyə bilər – ən azından ona görə ki, hər iki tərəf latın amerikalı seçicilərin dəstəyini qazanmaq niyyətindədir. Noyabr ayında Koqresə keçiriləcək seçkilər status kvonu təsdiq edəcək. Mənzil satışının bərpa olunması, enerjinin qiymətinin ucuz olması və daha rəqabətcil istehsal ilə iqtisadi bərpa prosesi sakit tərzdə davam edəcək.

2014 ŞƏXSLƏR

Kolumbiyanın FARC partizanları yarım əsrdən çoxdur ki, dövlətə qarşı mübarizə aparır, ancaq 2014-cü ildə sələflərinin kompromisə getməmə taktikasından imtina etmiş Xuan Manuel Santos hökuməti ilə FARC arasında sülh danışıqları başlaya bilər. Vəziyyət səsləndiyi kimi rahat olmayıb. Tətillər və işlərin dayandırılmasının məqsədləri çox olub, amma deyəsən, indiki vəziyyət sülhün lehinədir. Cənab Santos 2013cü il Nobel sülh mükafatına layiq görülə bilmədi, lakin əgər danışıqlar müsbət nəticə verərsə, onda 2014-cü ildə bu mükafatı Santos qazana bilər. O, həmçinin, may ayında keçiriləcək prezident seçkilərində ikinci dəfə prezident adını qazana bilər ki, bu da onun üçün Osloya getməkdən daha yüksək nəticə olardı.

ARGENTİNA ÜDM artımı: 2.6% Adambaşına düşən ÜDM: $10,870 (PPP: $19,490) İnflyasiya: 25.7% Büdcə balansı (% ÜDM) -3.0 Əhalinin sayı: 42.0m

Prezident Kristina Fernández və onun hökuməti iqtisadiyyatın hər sahəsinə əl qoyaraq, xarici ticarət, kapital axını və valyuta kursuna nəzarət edir, inflyasiya göstəricilərini saxtalaşdırır. 8 illik ağır iqtidardan sonra 2014-cü il vida ili olacaq, belə ki, Argentina 2015-ci ildə seçkilərə hazırlaşır. Xanım Fernandez demək olar ki, bütün güclü müttəfiqlərini hürküdüb, lakin ölkəyə rəhbərliyi davam etdirməkdən ötrü o, konqresdə malik olduğu üstünlükdən istifadə edəcək. Məhsuldarlıq 2013-cü ildə ölkə iqtisadiyyatını canlandırdı, lakin bu il ölkə iqtisadiyyatı durğunluqla qarşılaşacaq.

BOLİVİYA ÜDM artımı: 4.6 Adambaşına düşən ÜDM: $3,030 (PPP: $5,770) İnflyasiya: 5.6% Büdcə balansı (% GDP) 0.2 Əhalinin sayı: 10.9m

Prezident Evo Morales inqilab proqramında verdiyi vədləri tutmadı, lakin qaz ixrac bumu ona qarşı olanların ağzını yummağa kömək edəcək. Siyasi kursun müəyyən edilməsinə rüşvətxorluqla birlikdə bürokratiya da mane olur,lakin dövlətin ölkə iqtisadiyyatını əlinə alması prosesi davam edəcək. Cənab Moralesin seçki bazasının genişliyini və müxalifətin zəifliyini nəzərə alaraq deyə bilərik ki, böyük ehtimalla dekabr ayında keçirilən prezident seçkilərində üçüncü dəfə qalib adını qazanacaq.

BRAZİLİYA ÜDM artımı: 2.5% Adambaşına düşən ÜDM: $10,860 (PPP: $12,790) İnflyasiya: 5.9% Büdcə balansı (% ÜDM) -3.3 Əhalinin sayı: 198.2m

2013-cü ilin ortalarında başlanmış sosial etirazların qlobal platforma rolunu oynayan Futbol üzrə Dünya Çempionatı zamanı təkrarlanacağını gözləmək olar. Ölkə başçısı Dilma Rousseffin bu hadisələrə cavabı zəif oldu və ola bilsin ki, dövlət müəssisələrinə qarşı xalqın inamsızlığı (həm də bir çox siyasətçilərə) daha da artdı. Narazılığın hədəflərinin çox olmasına baxmayaraq, bu

xəbərdarlıqların əksər hissəsi prezidentə yönəlir və bu səbəbdən də oktyabr ayında keçiriləcək prezident seçkilərində hazırkı dövlət başçısı xanım Rousseffin şansını azaldır – lakin bütün bunlara baxmayaraq o, böyük ehtimalla qələbə qazanacaq. İqtisadiyyat canlanmağa davam edəcək, lakin digər BRİKs ölkələrindən geridə qalacaq.

ÇİLİ ÜDM artımı: 4.9% Adambaşına düşən ÜDM: $16,430 (PPP: $20,380) İnflyasiya: 3.2% Büdcə balansı (% ÜDM) 0.2 Əhalinin sayı: 17.7m

Sabiq prezident Mişel Baçelet 2013-cü ilin sonlarında keçirilən seçkilərdən sonra sol-mərkəzçiləri hökumətə geri qaytarmaq niyyətində idi. Lakin o, çətin ki sağmərkəzçi sələfinin bazaryönlü siyasətindən uzaqlaşmış şəkildə hərəkət etsin. Kommunist Partiyasının onun ittifaqına əlavə edilməsi ilə əlaqədar solçu qüvvələrin təzyiqi koalisiya daxili və müxalifət ilə gərginliyi artıra bilər, lakin Çilinin uzun zamandan bəri adət halı almış bazaryönlü iqtisadi islahatlar üzərində qurulmuş konsensus siyasəti üstünlük təşkil edəcək. Beləliklə, Çili iqtisadi artıma nail olacaq. Qaçırmayın: yeni hidroelektrik layihəsini. Layihə enerjinin qiymətini azaldacaq, lakin müxalifət ekoloji səbəbləri əsas gətirərək bunu mübahisəli edəcək.

KOLUMBİYA ÜDM artımı: 4.3% Adambaşına düşən ÜDM: $8,070 (PPP: $11,330) İnflyasiya: 2.9% Büdcə balansı (% GDP) -0.4 Əhalinin sayı: 49.5m

İki aparıcı silahlı qruplaşma ilə sülh danışıqlarında irəliləyişlər var, lakin bu danışıqlara qarşı olan sağçılar bundan müvafiq olaraq mart və may aylarında qanunverici orqana və prezident seçkiləri öncəsi sağmərkəzçi prezident Xuan Manuel Santosa qarşı təzyiq vasitəsi kimi istifadə edə bilər. Koalisiyadan olan maraq qruplarının tətil və etiraz aksiyaları seçkilər yaxınlaşdıqca hökumətin əzmini sınayacaq, lakin prezident bunları dəf edə biləcək. Cənab Santos və ya onun yerinə gələ biləcək hər hansı digər şəxs biznes islahatlarını, infrastruktur, qaz və mədən sənayesində investisiyaları dəstəkləyəcək. Kolumbiya layiqli inkişaf səviyyəsini qoruyub saxlaya biləcək.

90

Ölkələr Dünya rəqəmlərlə

KUBA ÜDM artımı: 3.9% Adambaşına düşən ÜDM: $6,290 (PPP: $12,450) İnflyasiya: 5.1% Büdcə balansı (% ÜDM) -3.4 Əhalinin sayı: 11.2m

Kastro qardaşlarının üzləşdiyi “durğun illər”i (2008-ci ildə qardaşı Fidel xəstə düşdükdən sonra hakimiyyəti ondan təhvil almış Raúlun 83 yaşı var) yeni liderlər gətirəcək, hətta 2014-cü ildə baş verməsə belə, sonrakı illərdə bunun şahidi olacağıq. Ölkənin xarizmatik liderlərini itirməsi inqilabsonrası institutlar üçün sınaq olacaq. Dövlətin nəzarətində olan iqtisadiyyatın tədricən pisləşməsi prosesi davam edəcək, işçilər dövlət ödəniş sistemindən kənarlaşır və sektora bazar gücləri daxil olur. İlkin islahatlar normal artıma səbəb olsa da, bu onlara tamhəcmli liberallaşmanı həyata keçirməyə imkan verməyəcək. Qaçırmayın: neftin tükənməsini. Venesuelada siyasi dəyişiklik Kubanın labüd dəstəkdən məhrum edilməsi təhlükəsi yaradacaq, buna xüsusilə iqtisadiyyata dəstək olan neft-həkim mübadiləsi aiddir.

da, müxalifət partiyalarının düşmənçiliyi ilə qarşılaşır (liberal iqtisadi siyasətin yürüdülməsinə qarşı narazı olan sabiq solçu müttəfiqlər və eləcə də inkişaf edən, lakin hələ də etibarsız olan orta sinif). 2014cü ildə regional seçkilər ilə əlaqəli digər amillərlə birgə bütün bu səbəblər təzyiq yaradacaq, lakin özəl müəssisələrdən akim rejimə dəstək gələcək və iqtisadiyyat normal tempdə inkişaf edəcək. Yoxsulluq göstəricisi, % 50

40

20

10

0

2007 2008 2009 2010 2011 2012

Prezident Rafael Korrea üçüncü prezidentlik dönəminə 2013-cü ildə qanunverici orqanda əksəriyyətin dəstəyi ilə başladı. O, səs-küylü on illik bir dövrdən sonra özü tərəfindən bərqərar olunan siyasi stabilliyin zövqünü dadır, lakin bunun əsasını təşkil edən enerji layihələri neft bazarının qeyri-stabilliyi səbəbinə görə stabil deyil. İcra hakimiyyətində gücün cəmlənməsinə görə artan narahatlıqlar, etnoqrafik qruplar arasında dağ-mədən və neft layihələrinə qarşı qəribə münasibət narazılıqlara səbəb olacaq. Lakin cənab Korrea hər şeyi nəzarət altında saxlayacaq.

Prezident Xosé Mujika öz sol-mərkəzçi Frente Amplio (FA) koalisiyası daxilindən olan müxalifət ilə üz-üzədir. O, dövlət sektorunda islahatlar və infrastruktura investisiyalar cəlb etməklə bağlı çətinliklə qarşılaşacaq. Müxalifət partiyaları da öz növbələrində, oktyabr ayında keçiriləcək ümumi seçkilər öncəsi daha az güzəştə gedəcəklər, buna baxmayaraq, FA növbəti müddət üçün qələbə qazancaq – xüsusilə, məşhur sabiq prezident Tabare Vaskez (2005-2010-cu illər) yenidən siyasətə qayıdaraq seçkilərdə iştirak edərsə. Mərkəzi bank əmək haqqlarının indeksasiyası və inflyasiya ehtimallarının səbəb olduğu qiymət artımı ilə mübarizə aparmalı olacaq.

ÜDM artımı: 6.0% Adambaşına düşən ÜDM: $6,990 (PPP: $11,880) İnflyasiya: 2.9% Büdcə balansı (% ÜDM) 0.8 Əhalinin sayı: 31.6m

Prezident Ollanta Humala və onun hökuməti davamlı iqtisadi artıma və yaşayış standartlarının yaxşılaşdırılmasına nail olsalar

120 100 80 60

20 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

YAXIN ŞƏRQ VƏ AFRİKA

URUQVAY

PERU

Şəhər telefonları Mobil abunə

30

ÜDM artımı: 4.1% Adambaşına düşən ÜDM: $17,760 (PPP: $17,800) İnflyasiya: 6.6% Büdcə balansı (% ÜDM) -1.7 Əhalinin sayı: 3.4m

Bəxt 2013-cü ildə Prezident Horasio Kartesin yeni hökumətinin üzünə güldü: bol məhsuldarlıq iqtisadi artımı 12%-ə çatdırdı. Müxalifət partiyaları ilə cənab Kartesin Kolorado Partiyasının əksəriyyət təşkil etmədiyi aşağı palatada razılaşma hökumətə imkan verəcək ki, infrastruktura çoxdandır gözlənilən investisiyanı cəlb edilməsini nəzərdə tutan proqramı həyata keçirsin. Artım 4,7%-ə qayıdacaq.

Hər 100 nəfərin telefon əlaqəsi

0

EKVADOR

ÜDM artımı: 4.7% Adambaşına düşən ÜDM: $4,450 (PPP: $7,170) İnflyasiya: 4.2% Büdcə balansı (% ÜDM) -0.6 Əhalinin sayı: 6.9m

Yaxın Şərq və Afrika: mobil rabitədən istifadə

40

Peru

ÜDM artımı: 4.0% Adambaşına düşən ÜDM: $6,340 (PPP: $10,960) İnflyasiya: 4.1% Büdcə balansı (% ÜDM) -0.7 Əhalinin sayı: 15.3m

PARAQVAY

DÜNYA 2014

VENESUELA ÜDM artımı: 0.6% Adambaşına düşən ÜDM: $15,320 (PPP: $13,800) İnflyasiya: 36.4% Büdcə balansı (% ÜDM) -6.8 Əhalinin sayı: 30.4m

On il boyunca iqtisadiyyatın inkişaf etməməsi öz nəticəsini ağır zərbə şəklində göstərəcək, qida, enerji və valyuta çatışmazlığı ən yüksək səviyyədə olacaq, maliyyə ehtiyatları azalacaq və iqtisadiyyat Latın Amerikasında ən ciddi inflyasiyanın baş verdiyi bir vaxtda çətin dövrünü yaşayacaq. 2013-cü ildə mərhum Huqo Çavez vəfat etdikdən sonra keçirilmiş prezident seçkilərində kiçik üstünlüklə qələbə qazanmış Nikolas Maduroda sələfinin xarizması və radikallığı yoxdur, odur ki, xalq arasında etimadını itirə bilər. Hökumətin süqutu ilkin seçkilərə yol açarsa (bu o qədər də mümkün deyil, amma yenə də ağlabatandır), müxalifətdən olan məğlub namizəd Enrike Kapriles qalib adını qazanmaq imkanı əldə edəcək. Sürətlə artan inflyasiya ölkə iqtisadiyyatının durğun vəziyyətdə olacağından xəbər verir.

ƏLCƏZAİR

MİSİR

ÜDM artımı: 3.7% Adambaşına düşən ÜDM: $6,560 (PPP: $9,230 ) İnflyasiya: 4.1% Büdcə balansı (% ÜDM) -2.2 Əhalinin sayı: 38.3m

ÜDM artımı: 1.9% Adambaşına düşən ÜDM: $3,290 (PPP: $6,910) İnflyasiya: 9.9% Büdcə balansı (% ÜDM) -12.9 Əhalinin sayı: 83.7m

Əbdüləziz Buteflikanın 15 illik hakimiyyətindən sonra yeni lider aprel ayında keçiricilək prezident seçkilərindən sonra meydana çıxacaq. Lö Puvuar adlı vətəndaş və hərbi maraqlar üzərində qurulmuş qeyrirəsmi ittifaqı qələbəsinə zəmanət verilmiş rəsmi namizədini sınayacaq. Siyasi və iqtisadi islahatlar yavaş tepmdə də olsa davam edəcək. Nə qədər ki, karbohidrogen ixracı xarici mübadilənin əsas mənbəyini təşkil edir, bu ölkədə neft və qazdan uzaqlaşma sürətli olmayacaq.

Məhəmməd Mursinin devrilməsindən sonra Misirin inqilabsonrası siyasi sisteminin təzədən müəyyən edilməsi nəticəsində yenidən hazırlanmış konstitusiyaya əsasən, yeni parlamentin və prezidentin seçilməsi tələb olunur, lakin bu tez-bazar həyata keçməyəcək. Devrilmiş Müsəlman Qar daşl arı müqav imət göstərəcək, müxalifət yekdillik uğrunda mübarizə aparacaq və kütləvi etirazlar geniş vüsət alacaq, nəticədə daha sərt hərbi nəzarət tətbiq ediləcək. Pul xərcləmək həvəsində olmayan müştərilər və Misirə gəlməyə tərəddüd edən turistlər ilə Misirin iqtisadiyyatında elə də böyük artım müşahidə edilməyəcək.

ANQOLA ÜDM artımı: 6.1% Adambaşına düşən ÜDM: $7,170 (PPP: $7,560) İnflyasiya: 8.5% Büdcə balansı (% ÜDM) 2.3 Əhalinin sayı: 22.1 m

Səhhətinin pis durumda olması faktını nəzərə almasaq, 1979-cu ildən bəri prezident kürsüsünü zəbt etmiş Xose Eduardo dos Santosu vəzifəsindən heç nə ayıra bilməz. Potensial varislər hakim partiyanın rəğbətini qazana bilməyib və bu vəziyyət elə 72 yaşlı prezidentin arzuladığı kimidir. Geniş havadarlıq şəbəkəsi etirazları pulla şirnikləşdirir, eyni zamanda rəsmi siyasət sistemin mövcudluğuna dəstək olan xarici neft şirkətləri üçün stabil biznes mühitini təmin edir. Artım fantastik, bəhrələri isə pis paylanmış olaraq qalacaq.

KAMERUN ÜDM artımı: 5.2% Adambaşına düşən ÜDM: $1,340 (PPP: $2,690) İnflyasiya: 2.5% Büdcə balansı (% ÜDM) -4.5 Əhalinin sayı: 21.4m

Dünyanın ən uzun müddətli kral olmayan millilideri (baş nazir kimi ilkin xidmət dövrünü də hesablasaq) Paul Biya 39-cu ilinə qədəm qoymaqla öz rekordunu təzələyəcək. Kamerunun Milli Demokratik partiyasının daxilində və hərbi fraksiyalar arasında nüfuz uğrunda mübarizə intensiv olaraq qalacaq. Dövlət investisiyası və neft hasilatının artması iqtisadi artımı 5%-dən yuxarı qaldıracaq.

EFİOPİYA ÜDM artımı: 6.7% Adambaşına düşən ÜDM: $430 (PPP: $1,270) İnflyasiya: 9.5% Büdcə balansı (% ÜDM) -3.5 Əhalinin sayı: 96.5m

Baş nazir Hailemariam Desalen 2012-ci ildə yerinə keçdiyi sələfi Melesi Zenavi (ölümündən sonr a) ilə müqayisədə səlahiyyətlərini Efiopiya Xalq İnqilabi Demokratik Cəbhəsi koalisiya tərəfdaşları ilə bölüşməkdə daha səxavətlidir. Nəticədə, biz böyük ehtimalla zəif sürətli siyasi kursla qarşılaşacağıq, lakin koalisiyanı heç bir təhlükə gözləmir. Kənd təsərrüfatı iqtisadiyyatı irəli aparacaq,lakin buna baxmayaraq, artım bir az zəif olacaq.

İRAN ÜDM artımı: 1.0% Adambaşına düşən ÜDM: $4,850 (PPP: $12,840) İnflyasiya: 28.0% Büdcə balansı (% ÜDM) -3.9 Əhalinin sayı: 77.3m

2013-cü ilin iyununda İranda keçirilən prezident seçkilərində qalib gəlmiş ruhani Həsən Ruhani Qərb ilə “nəticəyə dayanıqlı” yaxşı münasibətlərin qurulması tərəfdarı olduğunu, lakin danışıqları çətinləşdirən amil olan İranın dinc məqsədlər üçün nüvə proqramını dəstəkləməyi davam etdiyini söyləyir. Digərləri – İsrail pessimistlərindən

Dünya rəqəmlərlə Ölkələr

İRAQ ÜDM artımı: 8.5% Adambaşına düşən ÜDM: $7,410 (PPP: $5,850) İnflyasiya: 5.5% Büdcə balansı (% ÜDM) -0.5 Əhalinin sayı: 35.0m

İraqın siyasəti qeyri-stabil olaraq qalacaq. Buna səbəb isə istər dini, istərsə də regional qruplaşmaların mərkəzi hakimiyyət üçün başağrısı olması və Bağdaddakı hökumətin Kürd regional hökuməti ilə ortaq məxrəcə gəlməyə çalışmasıdır. Lakin xarici şirkətlər (xüsusilə də neft sektorunda) investisiyalar yatırmağa çalışacaqlar. İraqın iqtisadiyyatında 10%-ə yaxınlaşan artım müşahidə ediləcək.

İSRAİL ÜDM artımı: 3.2% Adambaşına düşən ÜDM: $38,310 (PPP: $34,660) İnflyasiya: 2.3% Büdcə balansı (% ÜDM) -2.9 Əhalinin sayı: 8.2m

İsrailin 2014-cü ildə siyasi kursu bu ölkənin sərhədlərindən kənarda baş verən hadisələrdən asılı olacaq. Misirdə həllini tapmamış siyasi proseslər, Suriyada davam etməkdə olan vətəndaş müharibəsi və İranın nüvə proqramı ilə bağlı aparılan danışıqların hər biri riskdir. İsrailin baş naziri Binyamin Netanyahunun zəif mövqeyi isə işləri daha betər edir. İqtisadi artıma dinamik texnologiya sektoru, güclü ixrac və böyük qaz ehtiyatlarının işlənməsi səbəb olacaq.

İORDANİYA ÜDM artımı: 3.9% Adambaşına düşən ÜDM: $4,840 (PPP: $5,550) İnflyasiya: 5.4% Büdcə balansı (% ÜDM) -9.5 Əhalinin sayı: 7.7m

Ərəb baharından sonra baş qaldırmış narazılıqları susdurmaq üçün atılan addımlar uğursuzluqla nəticələnib, lakin kral hərbi qüvvələri tərəfindən dəstəklənən Kral Abdullah II dövləti əlində saxlayacaq. Onun əhaliyə verdiyi yardım payına yanacaq və qida üçün yüksək subsidiyalar daxildir,lakin İordaniya: az xeyirxah Büdcə xərcləri, % ÜDM 40 38 36 34 32 30 28 26 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

bütün bunlar sərt büdcə səbəbi ilə geri alınır, buna görə də etiraz aksiyalarının baş verəcəyinə heç bir şübhə qalmır və get-gedə kral özü etirazçıların hədəfinə çevriləcək. İnkişaf üçün əhəmiyyətli amil olan turizm sahəsində də işlər heç yaxşı getməyəcək, lakin yenidən canlanmaqda olan ixrac bazarı iqtisadiyyata öz köməyini göstərəcək.

KENİYA ÜDM artımı: 5.6% Adambaşına düşən ÜDM: $1,000 (PPP: $1,900) İnflyasiya: 6.0% Büdcə balansı (% ÜDM) -5.6 Əhalinin sayı: 45.5m

2013-cü ilin sentyabr ayında Nayrobinin alışveriş mərkəzlərindən birində baş vermiş və çoxlu sayda insanın həyatına son qoymuş hücum Keniyanın terrorçuluqla mübarizədə zəifliyini göstərdi. İnsan itkisindən başqa, investisiya və turizm sahələri də itkiyə məruz qalacaq. Bu 2013-cü ildə Uhuru Kenyattanın prezidentliyinin dinc yolla keçidinin bəzi faydalarını puç edəcək. Qanunların dəyişdirilməsi və özəlləşmə iqtisadi artıma öz müsbət töhfəsini verəcək. Qaçırmayın: məhkəmə işini. Cənab Kenyatta və onun vitse prezidenti Uilliam Ruto Haaqada 2007-ci il seçkilərindən sonra qeydə alınmış zorakılıq halları ilə əlaqədar müttəhim kürsüsündə əyləşiblər.

2012-ci ilin aprel ayında özündən əvvəlki dövlət başçısının ölümündən sonra prezident kürsüsünə oturduqdan bəri Coys Banda özünü təkcə Malavinin deyil, həmçinin, ümumilikdə Afrika qitəsinin ən nüfuzlu xanımı kimi sübut edib. Bundan başqa, o, may ayında keçiriləcək seçkilərdə öz mandatını qazanmaq imkanına malikdir. Uşaq ikən küçədə ponçik satıb pul toplamaqla ailə büdcəsinə kömək göstərib, hakimiyyətə gəldikdən sonra isə prezident təyyarəsini sataraq ictimai nəqliyyatdan istifadə etməyi üstün tutub. O, həqiqətən də istiqamət dəyişikliyinə ehtiyacı olan bir ölkənin sükanı arxasındadır. İxrac və valyuta böhranlı vəziyyətdə, əsas qida məhsulları isə bitmək üzrə idi, siyasi repressiyalar baş alıb gedirdi. Vəziyyət hələ də çətindir – iqtisadiyyatı dirçəltmək üçün sərt tədbirlər gərəkdir –lakin xanım Bandanın islahatlar aparmaq niyyəti hər şeyin yaxşı olacağına dair ümidlər yaradır.

MƏRAKEŞ ÜDM artımı: 4.1% Adambaşına düşən ÜDM: $3,290 (PPP: $5,710) İnflyasiya: 3.1% Büdcə balansı (% ÜDM) -7.0 Əhalinin sayı: 33.3m

Aralıq dənizinin cənub hissəsində yerləşən oazis olan Mərakeş xarici investisiya bumunun kefini yaşayır, şirkətlər isə Avropaya yaxınlıq axtarışındadır. Ölkə iqtisadiyyatı və ictimai xidmətlər ilə bağlı etirazların ardı gələcək, lakin VI Kral Məhəmmədin hakimiyyəti üçün heç bir təhlükə yoxdur. Bacarıqlı və ucuz işçi qüvvəsi əlavə üstünlükdür.

NİGERİYA LİVAN ÜDM artımı: 2.5% Adambaşına düşən ÜDM: $10,720 (PPP: $13,770) İnflyasiya: 4.5% Büdcə balansı (% ÜDM) -7.5 Əhalinin sayı: 4.9m

Fraksiya daxilində dərin fikir ayrılıqları qonşu Suriyadakı vətəndaş müharibəsi ilə daha da geniş vüsət alıb, ölkənin hər yerində dini zəmində hücumlar çoxalıb və ordunun buna cavabı sərtdir. Parlament seçkiləri 2014-cü ilə kimi təxirə salınıb, lakin qarşıdan gələn ildə bu yenidən təkrarlana bilər. Baş nazir Tammam Salam yeni kabinetlə bağlı qanunverici orqan ilə anlaşma əldə edə bilmədiyindən, ölkə bu il yeni hökumət axtarışında ola bilər. Qaçırmayın: qazıntıları. Buna imza atacaq hökumət rəsmiləri tapılsa, 2014-cü ildə ilk neft-emal lisenziyası verilə bilər.

LİVİYA ÜDM artımı: 8.8% Adambaşına düşən ÜDM:$14,240 (PPP: $18,290) İnflyasiya: 3.9% Büdcə balansı (% ÜDM) 4.1 Əhalinin sayı: 6.4m

Qanunverici orqanda iki böyük blok olan dünyəvi Milli Qüvvələrin İttifaqı və Müsəlman Qardaşları arasında fikir ayrılıqları Liviyada siyasəti iflic duruma salıb və yeni konstitusiyanın hazırlanmasına fasilə verilib. Eyni zamanda ölkənin şərqində və qərbində yerli hakimiyyət uğrunda mübarizə neft ixracının kəsilməsinə gətirib çıxarıb. İqtisadiyyat özünə gəlməkdədir, lakin siyasi stabilliyə təhdidlər inqilabsonrası durumun artmaqda olan ağrı-acısındansa, əks-inqilabın başlamasından xəbər verir.

ÜDM artımı: 6.8% Adambaşına düşən ÜDM: $1,710 (PPP: $2,970) İnflyasiya: 9.5% Büdcə balansı (% ÜDM) -3.0 Əhalinin sayı: 179.0m

Hakim Xalq Demokratik Partiyasının şimal fraksiyası cənubdan olan prezident Qudlak Conatanın 2015-ci il seçkilərində namizədliyini yenidən irəli sürmək addımına qarşı çıxacaq, lakin partiyadan çıxmaqla hakimiyyəti itirməməyi üstün tutacaq. Namizədlik uğrunda mübarizə yeni müxalifət ittifaqı üçün də bir sınaq olacaq. Siyasətdə əsas diqqət infrastruktura və özəl sahibkarlığın inkişafına yönəldiləcək. Artım normal tempdə qalacaq.

SƏUDİYYƏ ƏRƏBİSTANI ÜDM artımı: 5.1% Adambaşına düşən ÜDM: $24,530 (PPP: $32,530) İnflyasiya: 3.3% Büdcə balansı (% ÜDM) 1.0 Əhalinin sayı: 30.7m

Varisliklə bağlı illərdir davam edən suallar Əl Səud ailəsinin hakimiyyətini kölgədə Səudiyyə Ərəbistanı: xəttdən aşağı Büdcə balansı, % ÜDM

qoyacaq, lakin bu məsələ çətin ki, onun hakimiyyətini zəiflədə bilsin. Gözlənilmədən baş qaldıran etirazların ardı gələcək və hakim rejim bu etirazlara siyasi islahatlar ilə deyil, xərclərin artırılması ilə cavab verəcək. Güclü neft ixracı ilə maliyyələşən geniş büdcə siyasəti iqtisadi artıma yardım edəcək, lakin büdcə saldosu sürüşəcək.

CƏNUBİ AFRİKA ÜDM artımı: 3.3% Adambaşına düşən ÜDM: $7,140 (PPP: $11,880) İnflyasiya: 5.2% Büdcə balansı (% ÜDM) -4.1 Əhalinin sayı: 53.1m

Prezident Yakob Zuma 2014-cü il prezident seçkilərində yenidən seçilmək yolundadır, lakin praqmatikləri mərkəzdə, inter vensionistlər i isə Afr ika Mill i Konqresinin hökumət inin solundan birləşdirmək uğrunda mübarizə aparacaq. Avtoritar tendensiya ölkə xaricindən diqqətlə izləniləcək və qeyri-qənaətbəxş həyat standartları da bir qədər etirazlara səbəb olacaq. Genişlənməkdə olan qara dərili orta sinif nümayəndələri artıma öz töhfələrini verəcəklər.

SURİYA ÜDM artımı: 4.2% Adambaşına düşən ÜDM: $1,500 (PPP: $3,850) İnflyasiya: 17.8% Büdcə balansı (% ÜDM) -9.9 Əhalinin sayı: 19.9m

Hər iki tərəfi dəstəkləyən xarici sponsorlarla Suriya vətəndaş müharibəsi geosiyasi sınaq meydanına çevrilib. Rusiya kimyəvi silahlarını təhvil vermək üçün Əsəd hökumətini bir qədər “sıxacaq”, lakin buna nail olmaq asan deyil. Əsəd rejimini “cəzalandırmaq” üçün ABŞ-ın hücum ehtimalı da istisna edilir. Onsuz da durumu heç də yaxşı olmayan Suriya iqtisadiyyatı dayanıqsız olaraq qalacaq.

30

ZİMBABVE

25

ÜDM artımı: 2.4% Adambaşına düşən ÜDM: $210 (PPP: $210) İnflyasiya: 6.6% Büdcə balansı (% ÜDM) -4.6 Əhalinin sayı: 12.7m

20 15 10 5 0 -5 -10

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

tutmuş İranın sərt siyasət tərəfdarlarına kimi – buna mane olacaqlar. Lakin İranın güzəştə getməyə əsasları var, çünki İrana qarşı tətbiq olunan sanksiyalar bu ölkənin iqtisadiyyatını çökdürür. Neft ixracı stabilləşəcək, lakin imkanlarından aşağı səviyyədə olacaq. İqtisadiyyat 2012-2013cü illərdə itirdiklərinin bir hissəsini yenidən qazana bilər.

91

2014 ŞƏXSLƏR

DÜNYA 2014

Zimbabvenin hakimiyyətin bölüşdürülməsi sevgisindən sonra Robert Mugabe ölkəyə yeganə cavabdeh şəxs kimi geri qayıdaraq, hakimliyinin 35-ci ilinə qədəm qoydu. Onun yürütdüyü siyasət həmişəki kimi destruktiv olacaq: dollarizasiyanın süqutu və hiperinflyasiyanın qayıdışı gündəmdə qalır. Əldən çıxa biləcək kapital üçün çıxış yolları axtarılacaq.

92

DÜNYA 2014

Dünya rəqəmlərlə Sənaye Biznes mühiti 92 Avtomobilqayırma 92 Müdafiə 92 Enerji 92

Əyləncə 93 Maliyyə xidmətləri 93 Qida və kənd təsərrüfatı 93 Səhiyyə 94

İT qurğular 94 İT proqram təminatı və xidmətlər 94 Media 94 Metallurgiya 95

sayılır. 2014-cü ildə “bum” geri qayıtmayacaq, amma şirkətlərin çoxunun işi qaydasında gedəcək.

BİZNES MÜHİTİ Dünya ÜDM və ticarət Dünya ÜDM artımı (real şərtlər, VAQ), % Dünya ticarət artımı($ dəyər), %

2011

2012

2013

3.6

2.9 3.3

2010

3.0 2.4

3.8

5.1

5.2

6.3

14.0

AVTOMOBİLQAYIRMA

2014

2014-cü ildə iqtisadi imkanların balansı inkişaf etmiş iqtisadiyyatlara tərəf meyil edəcək. Artıq püxtələşmiş bazarlar inkişaf edəcək və öz növbəsində, bütün dünya iqtisadiyyatını da 3,6%-lik inkişafa doğru aparacaqdır. Amerika biznesində iqtisadiyyatın bərpası daha gözəçarpan olacaq; qərbi Avropa çətinliklə 1,1%-lik artıma nail ola biləcək, amma 2013-cü illə müqayisədə, ən azından, iqtisadiyyat daralmayacaq. Ümumilikdə, inkişaf etməkdə olan iqtisadiyyatlar investorların gözündə cazibə qüvvəsini itirmiş olacaqlar: (əsasən, varlı dünya olan) İƏİT və qeyri İƏİT ölkələri arasındakı inkişaf bərabərsizliyi kiçiləcək. Bunun səbəbi yalnız inkişaf etmiş iqtisadiyyatların daha yaxşı fəaliyyət göstərməsi deyil. Zəif siyasi seçimlər BRİC ölkələrinin qabağını alır, xüsusilə də Hindistan və Braziliyada. Baxmayaraq ki, hər iki ölkə öz hərəkətlərinin bərpası üçün islahatlar təklif edir. Bu təzyiqin bir hissəsi də 2014-cü ildə daha az pul çap etdiyi üçün inkişaf etməkdə olan bazarlardan kapitalı geriyə – Amerikaya cəlb edəcək olan Federal Rezerv Sistemindən gələcək. Buna baxmayaraq, 2014-cü ilin perspektivlərinə nəzər salan müdirlərin bikef olmağa səbəbləri yoxdur. İnkişaf etməkdə olan bazarların artımı bitkinlikdən hələ çox uzaqdadır. Çin sürətini salmış ola bilər, amma o, hələ də 10 trilyon dollarlıq iqtisadiyyata malik ölkə olaraq qalır və artımı 7%-dən artıq olacaq. İnkişaf etməkdə olan Asiya, Afrika və Latın Amerikasının bəzi hissələri də genişlənəcək. Bununla bərabər, yenə eyni zamanda inkişaf edən Amerika, Avropa və Yaponiya inkişaf etməkdə olan ölkələrdən daha çox idxal edəcəklər. Bütün dünya üzrə şirkətlər ticarətlə 5,2% daha çox məşğul olacaq. Bu, 2011-ci ildən bəri ən güclü artım Əksi göstərilmədiyi 2014 proqnozlar halda. World təşkil dünya ÜDM-in 95%-ni 60 ölkədən əsaslanır. london@eiu.com Source:

Dünya üzrə avtomobil satışları stop-start rejimindədir və qərbi Avropa sənayənin irəli getməsinə mane olan yük hesab olunur. Dördillik geriləmədən sonra 2014-cü ildə avtomobil istehsalçıları regionda bir il bundan öncəkinə nisbətən bir-iki avtomobil artıq satacaqlar. Amma bu, tənəzzülə gedən uzunmüddətli yolda yaranan sadəcə kiçik bir impulsdur: istehsal tələbatdan, təxminən, 20% artıqdır və şirkətlər daha çox zavodun bağlanacağına hazır olmalıdırlar. Ən azından avropalılar avtomobilqayırmanın digər sahələrində hələ dəliderlik mövqeyini qoruyub saxlaya bilirlər: sentyabrın 1-də yeni ciddi emissiya qaydaları qüvvəyə minəcək və əksər hallarda avropalılar bürokratların göstərdiyi istiqamətdə hərəkət edəcəklər.

Pərakəndə satış 95 İdman 95 Telekommunikasiya 95 Səyahət və turizm 95

Hindistanın dünyanın ən böyük kiçik avtomobil bazarı olacaq, buna görə də Nissan burada 2014-ün əvvəllərində oz Datsun brendini yenidən canlandıracaq. Kiçik büdcəli hetçbekləri “diriltməklə” o, inkişaf etməkdə olan ölkələrin istehlakçılarını qazanmağa planlaşdırır. Bu avtomobil modelləri 400 000 rupidən (6 000 ABŞ dolları) ucuz olacaq. Qaçırmayın: Sürücülük innovasiyalarını. Kütləvi istehsal olan maşınlarda illərdir, ən sadə özünüidarəetmə funksiyaları var, amma 2014-cü ilin bəzi Mercedes-Benz modelləri bu vaxta qədər istehsal olunan ən inkişaf etmiş özünü idarə edə bilən maşın olacaq. Modellər sensor və digər müvafiq qurğularla təchiz edilmişdir ki, bu da sürücülərə kiçik sürətlərdə əllərini sükandan götürməyə imkan verəcək. İlk partiya şourumlara 2013-cü ilin sonunda çatdırılmışdır və qiyməti yalnız 100 000 ABŞ dolları olacaq. 2014-cü ildə Volvo öz XC90 idman üslüblü maşınını təqdim edəcək. Bu maşın “sürücüsü” düşdükdən sonra özü-özünü park etmək və çağrıldıqda geri qayıtmaq funksiyasına malik olacaq.

MÜDAFİƏ

Sərnişin - avtomobillərin qeydiyyatı % dəyişiklik

Yaxın Şərq və Afrika 8.6 Şimali Amerika 8.1 Asiya və Avstralaziya 6.4 Latın Amerikası 5.2 Şərqi Avropa və Rusiya 4.2 Qərbi Avropa 2.7

Avropanın minimum tərəqqisinə baxmayaraq, dünya üzrə sərnişin-maşın qeydiyyatı 6% artacaq. Məlumat təchizatçısı olan Bloomberg Industries bildirir ki, Amerikada yeniləri ilə əvəz olunmağa hazır və çoxdan istifadədə olan, təxminən, 100 milyona yaxın maşın var. Yeni maşın almaq fikrini bir kənara qoyan amerikalı istehlakçılar pul kisələrini açmağa hazırlaşırlar: beləliklə qeydiyyatlar 9%-ə qədər artacaq. Asiya avtomobillərrinə olan tələbat aşağı düşsə də, Amerika bazarından böyük yeganə bazar olan Çin heç nəyə baxmayaraq, 5%-lik artıma nail olacaq. Digər inkişaf edən bazarlara Cənubi Afrika, Kolumbiya, İndoneziya və Hindistan daxildir.

Dünyanın ən böyük müdafiə bazarında əsas söz geri çəkilmə olacaq. 2014-cü ildə Amerikanın və digər NATO qoşunlarının Əfqanıstandan çıxarılması Amerikanın təhlükəsizlik xərclərini azaldacaq. “Sekvestrasiya” və ya avtomatik federal büdcə kəsirləri böyük təsir qüvvəsinə malik olacaq: daha geniş Demokrat-Respublikaçı maliyyə deyişmə fonunda, reytinq agentliyi Moody’s-in fikrincə, Amerikanın müdafiə sahəsində xərcləri 10%-ə qədər aşağı düşəcək, beləliklə, 2011-ci ildə qeydə alınmış ÜDM-nin 5%-lik payından 3%-ə enəcək. Hərb

tərəfdarları Amerikanın savaşma qüvvəsinin zəifləməsinə açıq-aşkar mühakimə edəcəklər; sülhçülər isə ölkənin yenə də potensial düşmənlərində qat-qat artıq silah alacaqlarından gileylənəcəklər. Dünya üzrə müdafiə xərcləri Amerikadan irəli gələn tendensiyanı təkrarlayacaq və 5-10% aşağı düşəcək. Qərbdə kəsirlər davam etdikcə, müdafiə şirkətləri qiymətləri aşağı salacaq və inkişaf etməkdə olan bazarlara üz tutacaq. Tərk-silah razılaşmasının olubolmamasından asılı olmayaraq İranın nüvə maxinasiyaları qonşuları arasında müdafiə xərclərini qaldıracaq; Şimali Koreyanın pozisiyası və Çinin yüksəlişi Asiyada xərcləri həvəsləndirəcək. Müxtəlifləşdirilmiş müdafiə şirkətləri bu dəfə də inkişaf edən kommersiya-aerokosmik diviziyalarında təsəlli tapacaqlar. Amma rəqabət artdıqca sənayenin rentabelliyi azalacaq. Güc yenə də silahın tərəfində olacaq, amma bu dəfə bu qüdrət satıcılardan alıcılara keçəcək. Qaçırmayın: Braziliya, Hindistan və Tayvan daxil olmaqla inkişaf etməkdə olan ölkələr Amerikanın yüksək-texnologiyalı silahlarını ələ keçirmək istəyirlər; bunu ən çox istəyən isə Lockheed Martin təchizatçılarıdır. Buna baxmayaraq, o hələ də Amerika-sentrik olaraq qalır: satışların yalnız 17%-i xaricə ixrac olunur, bu isə rəqiblərin göstəricilərindən qat-qat azdır. Öz ölkəsində sifarişlər getdikcə azaldığına görə, Lockheed0in beynəlxalq şöbəsi önümüzə gələn illərdə ümumi gəlirlərin 20%-nə nail olmaq istəyir.

ENERJİ

2014-cü ildə neft istehsalının zirvəyə çatacağına ümid bəsləyən ətraf mühitin

2014 DİQQƏT MƏRKƏZİNDƏ Kiber cinayətkarlar daha məharətli olurlar. Onlayn cinayətkarlar (qanuni şirkətlər kimi) çiçəklənən sosial şəbəkələrdən daha qiymətli məlumat əldə edə bilirlər. Mobil bankçılıq və digər app-lar geniş yayıldıqca, hakerlər smartfonların əməliyyat sistemlərinə hücum etməyin yollarını tapacaqlar. Bəziləri narahatdır ki, bulud hesablama sistemi daha çox şirkəti cinayətkarlara qarşı aciz edəcək, amma bu vaxta qədər kiber-hücumlar zamanı dəqiq olaraq itirilən məbləği heç kim bilmir: bu məbləğ 100 milyarddan 3 trilyon dollara qədər ola bilər. Buna baxmayaraq, tədqiqat göstərir ki, artıq onlayn olaraq qeyriqanuni qazanc əldə etmək çətindir və 2014-cü ildə bu daha da qəlizləşəcək. İnterpol tam zamanında Sinqapurda yeni kiber-cinayət mərkəzini açacaq. Əslində, proqram təminatının buluda ötürülməsi cinayətin qarşısını ala bilər: bulud xidmətlərini saxlayan məlumat mərkəzləri əsl alınmaz rəqəmsal qaladırlar – şirkət daxili korporativ IT sistemləri isə bu cür qorunmaya sahib deyil.

Rəqəmlər Sənayesində Dünya

DÜNYA 2014

qorunması tərəfdarları xəyal qırıqlığına uğrayacaqlar. Yeni təchizat asanlıqla təzə tələbatı ötüb keçəcək və bu da qiymətlərin artmasının qarşısını alacaq. Öndə gedən ölkələrə Braziliya, İraq, Amerika və Kanada daxil olacaq. Şimali Amerika təklif-tələbat ziddiyyətinin kiçik dünyası olacaq. Amerikanın şist nefti və Kanadanın neftli qumlarının istehsalı elə sürətlə gedəcək ki, neft boruları çatdırmayacaq. Amerikanın qeyri-ənənəvi uğurunu təkrar etmək istəyən digər ölkələr isə (məsələn, Argentina və Çin) geoloji və digər problemlərlə üzləşirlər. Amma Neft qiymətləri Brent, illik orta göstərici $/barrel

111

112

107

107

80

2010

2011

2012

2013

2014

Amerika, Səudiyyə Ərəbistanı və rəqib Rusiyanı keçərək, 2014-cü ildə gündə açıqaşkar 11 m barrel neft istehsal etməyə başlayacaq. Amerikanın neft ixracatına qoyulan qadağanın qaldırılması üçün təzyiqlər artdıqca, ölkənin bir çox mayeləşdirilmiş təbii qaz layihələri (bunlardan çoxu şist qazının Asiyaya daşınmasını nəzərdə tutur) öz təsdiqini gözləyəcək. Avstraliya qaz istehsalında Qətərin ən əsas uzunmüddətli hədəsidir. 2014-cü ildə Kvinslend-Körtis və nəhəng Gorgon zavodları ixracat üçün qazı mayeləşdirməyə başlayacaqlar, amma yubanmalar və artan qiymətlər Avstraliyanın inkişafını səngidəcək. Qaz iqlimin istiləşməsinə az təsir edən qazıntı-yanacaq növüdür, amma daha çox qaz yandırıldıqca, emissiyalar da artacaq. 2014-cü ildə qazıntı-yanacaq emissiyaların səviyyəsi 1990-cı illəridəki kimi 160%-ə çatacaq. Ətraf mühitin çirkləndirilməsinin azaldılmasına qarşı təzyiqlərə baxmayaraq, Çində kömür istifadəsi artacaq. Bərpa edilə bilən enerji növləri sürətlə inkişaf etməyə davam edəcək, amma onlar dünyanın artan enerji tələbatının yalnız 4%-ni ödəyə bilər.

yerli şirkətlərlə əməkdaşlıq edərək daha çox film ərsəyə gətirəcək.

ƏYLƏNCƏ

MALİYYƏ XİDMƏTLƏRİ

2014-cü ilin qlobal əyləncə sənayesi Hollivudda təsvir olunsaydı, orada inkişaf etməkdə olan ölkələrdən istedadlar, həm də planşet kompüter aludəçiləri olan qərblilər yer alardı. İnkişaf etməkdə olan ölkələr bu ildə əyləncə sənayesində artımın 6% qalmasına yardım edəcək, püxtələşmiş bazarlar isə tendensiyanı rəqəmsal xidmətlərə doğru yönləndirirlər. Smartfonların belə geniş yayılması sayəsində oyun və musiqinin rəqəmsal istehkalı külli miqdarda gəlir gətirəcək. Konsultasiya şirkəti PwC bildirir ki, Qərbi Avropada internet vasitəsilə çatdırılmış video çarxlar 43%, Amerikada isə 20% artacaq. Rəqəmsal dünyaya keçidin bu cür sürətlənməsinə baxmayaraq, TV aludəçiləri yoxa çıxmayacaq. Dünyanın ən böyük televiziya auditoriyası Çindədir (eyni zamanda ən cansıxıcı verilişlər də elə orada yaranır). Artan gəlir sayəsində, 2014-cü ildə Çin Britaniya və Yaponiyanı itələyə-itələyə dünyanın üçüncü ən böyük “divanda TV qarşısında oturan” bazarı olacaq (TV abonomentlərindən 13 milyard dollar pul qazanaraq) və yalnız Almaniya (15 milyard dollar) və ABŞ-dan (77 milyard dollar) geri qalacaq. Asiyanın digər bölgələrində də televiziya aludəçiliyi dərinləşəcək, xüsusilə də İndoneziya və Vyetnamda. Reklam xərcləri də daxil olmaqla, televiziya gəlirləri 400 milyard dollardan artıq olacaq. Bu isə 1.8 trilyon dollarlıq qlobal əyləncə və media sənayesinin dörddə birinə bərabərdir. Əyləncəyə sərf edilmiş dünyəvi xərclər $mld Rəqəmsal Fiziki

TV abunə 7.6

227.9

Kino 0.0

37.7

Ev kinoteatrı 15.9

36.2

Video oyunlar 22.4

48.0

Aİ bank birliyi istiqamətində ilk addımlarını atacaq. 2014-cü ilin payızından başlayaraq, Avropanın Mərkəzi Bankı avro-zonanın ən böyük 130 borcverənini birbaşa gözdən keçirəcək. Aİ-nin bank islahatlarının digər aspektlərinə öz yerini tutmaq üçün daha çox vaxt lazım gələcək. Eyni vaxtda, bəzi inkişaf etməkdə olan ölkələrin liderləri gərginlik hiss edəcək, belə ki, Amerika Federal Ehtiyat Sistemi öz həddindən artıq sərbəst maliyyə siyasiyətinə son qoyur. Bu da inkişaf etməkdə olan ölkələrdən kapitalı Amerikaya geri cəlb edəcək. Bu yolda, təbii ki, çətinliklər olacaq, amma dəhşətli dərəcədə yox. Çində bank böhranının başlayacağı barəsində qorxuların əsassız olduğu anlaşılacaq. Hər halda, Çinin hər hansı mümkün böhrana cəld cavab vermək üçün lazımi vasitələri var. Amma Hindistanın vəziyyəti başqadır. Şirkətlər ölkənin “bum” yaşadığı zaman banklardan götürdüyü və indi qaytara bilmədiyi kreditlərin yükü altında sızıldayırlar.

% dəyişikliyi, seçilmiş ölkələr

10.6 12.3

Qaçırmayın: kino-teatr kassası uğurunu. İstehlakçıların əyləncəni istədikləri vaxt və məkanda tələb etməsinin artmasına baxmayaraq, 2014-cü ildə buna zidd tendensiya öz yerini tutacaq: bilet satışlarından gələn gəlirlər 38 milyard ABŞ dolları olacaq və DVD və Blu-ray disklərinin satış və prokatından 2 milyard dollardan artıq gəlir gətirəcək. İnkişaf etməkdə olan ölkələrdə kinoteatrların geniş yayılması (yenə də Çin gözə çarpır) Hollivudu xoşbəxt edərək yeni auditoriyaları cəlb edir. Bu dəfə də Hollivud auditoriyasını daha da genişləndirmək məqsədilə

Kreditlər Depositlər

19.7 19.6

Hindistan

16.1 17.1

Rusiya

12.1 14.2

Çin

12.0 11.1

Braziliya ABŞ

3.3 2.7

Almaniya

0.3 0.8

BK

QİDA VƏ KƏND TƏSƏRRÜFATI

Yüksək qiymətlərin ən yaxşı çarəsi elə yüksək qiymətlərdir. Düzdür, onilliyin başlanğıcındakı məhsul yığımının keyfiyyətsiz olması qidanı bahalaşdırmışdı, amma eyni zamanda fermerləri də daha çox əkməyə vadar etmişdi. Bu isə 2013-2014 əkin ili üzrə ehtiyatın yaxşı olduğu mənasına gəlir. Nəticədə qiymətlər aşağı düşəcək: 2014-cü ildə Economist Kəşfiyyat Bölməsinin qida məhsulları və içki qiymətləri indeksi 6,6% aşağı düşəcək. Taxılın qiyməti 14% aşağı düşəcək, bunu başlanğıc hesab etmək olar. Qərb üslublu çörək, qəlyanaltı restoranları və əriştələrin populyarlığı artdıqca, Cənubi Asiya, Orta Şərq, Latın Amerikası və şimali Afrikada buğda tələbatı da artır. Amma buğda təchizatı da 4,5% artaraq, qiymətlərin 10,5% aşağı düşməsinə səbəb olacaq. Əsasən, insan üçün qida məqsədilə becərilməyən dənli bitkilər arasında qarğıdalının (60%i mal-qara üçün yem kimi istifadə olunur) həm tələbat, həm də təklifində böyük qabarma yaşanacaq və bu da qiymətlərin 19% düşməsinə gətirib çıxaracaq. Buna baxmayaraq, kənd təsərrüfatı qiymətləri güclü olaraq qalacaq. Bu da, əkinçiliyi ruhlandıracaq və fermerlərə gübrə və pestisidlərin alınması üçün vasitələr yaradacaq. Bu da öz növbəsində 2014-2015-ci il mövsümündə məhsulun artmasına gətirib çıxaracaq. Hətta dünyanın iştahı artdıqca, onun özünü qida ilə təmin etmək bacarığı da böyüyəcək –hava

Indeks*, $ qiymətlər, % bir il əvvəlki göstərici ilə dəyişiklikər

60 50 40 30 20 10 0 -10 -20

-0.2

-30

Yaponiya -0.4 -0.8

Varlı ölkələrin yavaş artımı və inkişaf etməkdə olan bazarların bir qədər zəif fəaliyyəti digər növ maliyyə firmaları üçün ağırlıq yaradır. Sığortaçı və fond menecerləri pul qıtlığı içində olan istehlakçı və şirkətlər arasında yeni müştəri tapmaqda çətinlik çəkəcəklər. Mövcud olan müştərilər isə sərmayələrinin kiçik gəlirlərindən narazı olacaq və az xərcli alternativ yolları daha əlverişli hesab edəcəklər.

Kənd Təsərüüfatı malları

Bank kreditləri və depozitlər

Musiqi Mənbə: PwC

Qaçırmayın: Bürokratik gücü. ABŞın Ətraf Mühitin Qorunması Agentliyi tərəfindən aparılan hidravlik frekinqin (şist qayasından neft və qazın çıxarılması metodu) risk qiymətləndirilməsi diqqət mərkəzində olacaq, amma qazma işlərinə demək olar ki, təsir göstərməyəcək. Şist-tələsində olan karbohidrogenlərin çıxarılmasının üstünlükləri o deməkdir ki, siyasətçilər mədənçiləri narahat etməyəcək. Amma iyunda qəbul olunması gözlənilən qanunlar Amerikada yeni kömürlə işə salınan elektrik stansiyalarının tikilməsinin qarşısını ala bilər.

2014-cü ildə maliyyə şirkətlərinin ən böyük başağrısı maliyyə böhranının nəticəsi olan daha qatı qanunlardır. Ən böyük dəyişiklik yanvarın 1-də baş vermişdir. Avropa, Amerika və digər yurisdiksiyalarda Basel 3 bank birliyi altında minimum kapital tələbatları qüvvəyə minir. Bunun arxasındakı ideya ondan ibarətdir ki, daha çox kapitala malik olan banklar maliyyə şoklarına qarşı daha davamlıdır. Amerikada isə daha bir böyük vəzifə var: təxminən, 900 səhifəlik Volker qanununun tətbiqi. Bunun məqsədi bankların öz pulları hesabına mərc etməyinin qarşısını almaqdır. Amerika bankları hal-hazırda maliyyə böhranından əvvəl olduğundan daha yaxşı kapitallaşmışdır və kollektiv olaraq rekord gəlir əldə edirlər. Amma ən böyük onluğun 7 trilyon ABŞ dollarından da artıq aktivləri var ki, bu da onları çoxunun “uduzmaq üçün həddindən artıq böyük” olduğu mənasına gəlir.

93

-40 5.1

2009 2010 2011 2012 2013 2014

* Buğda, toxum, içki və şəkərin xüsusi çəkisi

Dünya Rəqəmlər Sənayesində

Keçid iqtisadiyyatları 8.5 Yaxın Şərq və Afrika 8.5 Latın Amerikası 6.6 Şimali Amerika 4.8 Qərbi Avropa 0.7

Hökumətlər hətta uğurlu dərmanların bir çoxu üzrə patentlərin başa çatmasından sonra rəqabətin artdığı şəraitdə belə əczacılıq şirkətlərini dərman qiymətlərinə görə məsuliyyətə cəlb edəcək. Həmin təzyiqlər o cümlədən şirkətlərin inkişaf etmək üçün müraciət etdiyi yeni yaranan bazarlara qədər uzanacaq. Bunun qarşısını almaq üçün bir çox şirkət xərclərini azaldır (işdən qovulmaları gözləyin) və öz tədqiqat pullarını ən ümidverici sahələri yönləndirirlər. Yeni dərmanların işlənilməsinin riskini yaymaq üçün onlar digər şirkətlərlə əməkdaşlıq edəcəklər (əczaçılıq şirkətləri satışlarının 15-20%-ni yeni məhsullara yatırırlar). Bunlardan çoxu ənənəvi kimyəvi həblərdənsə, “bioloji” dərmanlardır. Diqqətlərini bio-texnologiyaya cəmləyən innovativ şirkətlər daha uğurlu olacaq. Qismən daha da bahalaşan yeni

Bununla belə, 1 milyarddan çox insan hələ də yazı-pozu işlərini və internet axtarışlarını köhnə üsulla edəcək: PC-lərdə. Planşetlərin ölçüləri kiçildikcə (modellərin çoxu hal-hazırda 8 düymdən (20 sm) kiçikdir), onların daha böyük maşınlar üçün təhlükəsi də azalacaq. Noutbukların özü də daha taktil olacaq. Qismən Intel-in dördüncü nəsil Haswell prosesorları sayəsində bahalı “ultra nazik” (qalınlığı 0,8 düymdən az olan) modellərin perspektivləri də yaxşılaşacaq. Microsoft-un ilk ümidləri doğrultmayan Windows 8-indən sonra mağazaların vitrinlərində daha çox toxunma ekranlı (touche screen) noutbuklar görünəcək. Hətta köhnə masaüstü kompüterlərin belə inkişafı gözlənilir, belə ki, Microsoft apreldən etibarən Windows XP əməliyyat sisteminin dəstəyini dayandıracaq və şirkətlər köhnə model kompüterləri yeniləri ilə əvəzləyəck. Qaçırmayın: Dərmanın şirinləşdirilməsini Planşetlər daha çox ev üçün nəzərdə tutub, PC-lər isə ofisdə hökm sürür. Amma satıcılar, menecerlər və hətta həkimlər mobil ekranları daha əlverişli hesab edəcəklər, çünki onları asanlıqla müştəri, tərəfdar və xəstələrə göstərmək olur. 2014-cü ildə planşetlərin çoxu şirkətlərə mənsub olacaq, bu isə 2010-cu ilin göstəricisinin ikiqat artacağı deməkdir.

Qlobal proqram təminatı və xidmətlərinin alışı $mld Proqram təminatı İT məsləhət və sistemə inteqrasiya xidmətləri İT istinadetmə və avadanlıq xidməti

2010

2011

2012

2013

576

9.0

411 429

Asiya və Avstralaziya

542

% dəyişiklik

Böyük Məlumat tendensiyası getdikcə böyüyür; 2014-cü ildə reklamdan tutmuş idmana qədər bütün sənaye sahələri terabaytlarla daha çox məlumat toplayacaq. IDC fikirləşir ki, önümüzə gələn illərdə Böyük Məlumat bazarı hər il daha 30% artacaq. Xüsusilə qlobal IT xərclərin də lider olan Amerikada bu maraq böyükdür. Bir çoxu şirkətlərin onların şəxsi məlumatlarından necə istifadə edəcəyi haqqında narahatdır, amma bu qorxular mənfi təsirə səbəb olmayacaq. Narahatlıq daha çox tənzim olunmayan məlumat axtaran şirkətlərin maliyyə əlverişliliyi haqqında olacaq: bir fərdin əsas şəxsi məlumatlarının qiyməti 0,0005 dollar

389 411

İstehlakçıların səhiyyə xərcləri

2014-cü ildə telekommunikasiya avadanlıqları daxil olmaqla IT qurğularına 1 trilyon dollardan artıq vəsait xərclənəcək. Forrester tədqiqat şirkəti bildirir ki, planşet kompüterlərinin satışı 40% artacaq və masaüstü komüterlərin (PC) əhatəsini azaldacaq. Qlobal olaraq planşetlərə aludə olmuş əhalinin sayı yarım milyarda qədər artacaq. Planşetlərin rahatlığı səbəbin yalnız bir hissəsidir: xüsusilə inkişaf etməkdə olan ölkələrdə onların qiyməti ucuzlaşır. Digər tədqiqat şirkəti olan IDC bildirir ki, 2014-cü ildə planşetlərin ortalama qiyməti 350 dollardan aşağı olacaq, bu isə son üç illə müqayisədə 30% azdır.

525

Səhiyyə şirkətləri həddindən artıq böyük stress altındadırlar. Əhali yaşlandıqca, hökumət və sağlamlıq sığortaçıları artan qiymətləri cilovlamağa çalışırlar. Səhiyyə xərclərinin artacağına baxmayaraq, 2014cü ilin qlobal ÜDM-in payı azalacaq. Astagəl Qərbi Avropada xərclər nominal olaraq yalnız 0,7% artacaq, bu isə kardiostimulyatorlardan tutmuş dərman istehsalçılarına qədər hər kəsə ziyan verəcək. Yapon bazarı daha pis halda olacaq. Burada yaşlanan əhalinin artan tələbatına baxmayaraq, bazar 2% kiçiləcək. Latın Amerikası, Orta Şərq, Asiya və Avstraliya ən canlı bazarlar olacaq, burada dərman satışları 9% artacaq.

Ən çox diqqət mərkəzində olan sahələrdən biri “bulud hesablaması” olacaq. Bu xidmət vasitəsilə məlumat yerli olaraq yox, məsafədə yerləşən serverlərdə saxlanılacaq. Getdikcə məşhurlaşan “proqram təminatı xidmət kimi” (SaaS) app-ları şirkətlərə proqram təminatını almaq əvəzinə, icarəyə götürmək imkanı yaratmaqla onlara xərclərini azaltmağa kömək edəcək. Şirkətlər buna həvəsli görünürlər, baxmayaraq ki, buludlarda saxlanılan məlumata kiber-cinayətkarların dişi daha asan batır. Daha çox istehlakçı bu xidmətdən istifadə etməyə başlayacaq.

377 405

IT QURĞULAR

Proqram təminatı və xidmət şirkətləri üçün 2014-cü il uğurlu olacaq. Forrester bildirir ki, şirkət və dövlətlərin proqram təminatı alışları 6,2% artacaq, bu xidmətlərdən istifadə qaydalarını izah edən konsultasiya mərkəzləri isə gəlirlərində 5,7%-lik artım əldə edəcəklər.

519

SƏHİYYƏ

Qaçırmayın: Qola iynəni. Amerikada “Obamacare”in ilk funksiyaları artıq yanvarın 1-dən qüvvəyə minib. Sığortaçılara artıq xəstəliklərlə üzləşmiş pasiyentlərə qarşı diskriminasiya etmək qadağan olunacaq, eyni zamanda, sığorta olunmayanlar da tezliklə bunu etməlidirlər, yoxsa cərimə olunacaqlar. Onlayn “birjalar” daha öncə sığorta olunmayanlara siyasətləri müqayisə etməyə imkan yaradacaq. Sığorta polislərinin sayı artdıqca və siyasətçilər ictimai tibb xərclərinə idarə etməyi bacarmadıqca, Amerikada səhiyyə xərcləri 3 trilyon dolları ötüb keçəcək.

IT PROQRAM TƏMİNATI VƏ XİDMƏTLƏR

375 390

Qaçırmayın: Robustanın artmasını. Çayxor Asiyada qəhvə məşhurlaşır. Bunun bir əlaməti odur ki, Starbucks Çinin Yaponiyanı ötüb-keçməsini gözləyir. Burada 1000-ə yaxın mağaza açılıb və 2014-cü ildə yeniləri açılır, belə ki bu, Şimali Amerika xaricində ən böyük bazar sayılır. Qərblilər çox vaxt daha yumşaq və bahalı olan arabika qəhvəsinə üstünlük verərkən, Asiyalılar daha acı və ucuz olan robusta növünü seçirlər.

məhsullar və inkişaf etməkdə olan bazarlardan gələn ətalət sayəsində dünya üzrə dərman satışların 2014-cü ildə 9% artacaq.

470

şəraitinin normal olması şərtilə, bu isə getdikcə nadir bir hadisədir.

DÜNYA 2014

349 363

94

2014

Mənbə: Forrester Research

qədər kiçik ola bilər, buna görə də burada kəmiyyət çox vacibdir. Məlumat analitikləri daha çox məlumat istehsal etdikcə, şirkətlər Böyük Məlumatdan baş çıxarmaqda çətinlik çəkəcək. Qaçırmayın: Məlumat birjasını. Bulud hesablaması hamıya əlçatan olan məhsul növünə çevriləcək. 2014-cü ilin əvvəlində Deutsche Börse Frankfur və Nyu Yorkda bulud-hesablaması mənbələrinin alqı-satqısı üzrə birja açacaq. Bu cür bulud birjası şirkətlərə istəmədikləri məsafədə yerləşən hesablama və saxlama tutumlarını satmağa və ya almağa imkan yaradacaq.

MEDİA

Reklamçılar üçün internetin geniş yayılması və inkişaf etməkdə olan bazarlardan gələn istehlakçıların var-dövləti biznesi daha irəli – 4,9%-lik artıma aparacaq. Konsultasiya şirkəti olan PwC-yə görə, 2014cü ildə bütün 525 milyard dollarlıq gəlirdə internet reklamının payı 14% genişlənərək 133 milyard dollar olacaq. Mobil-reklam gəlirləri bunun yalnız kiçik bir hissəsi olacaq, amma 2011-ci ildən bu yana üçqat artacaq. Reklam satışı üzrə ən böyük imkanlar inkişaf etməkdə olan bazarlarda olacaq: Orta Asiya və şimali Afrikada onlayn qazanılmış gəlir 36% artacaq. Onlayn artım köhnə dünyanın reklamçılarının əhvalını da yaxşılaşdıracaq. “Qəzet gəlirlərində durğunluq” yəqin ki, yaxşı başlıq kimi səslənmir, amma daha böyük iflaslardan sonra bu proqnoz alqışlanacaq. Uğur əldə edən qəzetlər, əsasən, inkişaf etməkdə olan ölkələrdə çıxan və böyük auditoriyaya malik qəzetlər olacaq: ona görə də təəccüblü deyil ki, Hindistanda çap reklamından gələn gəlirlər 11% artacaq. İnkişaf etmiş ölkələrin qəzetləri məzmun ətrafında rəqəmsal pullu girişlər qurmaqla durğunluğu aradan qaldırmağa çalışacaq. Amma onlayn reklam naşirlərin bir o qədər də ürəyincə ola bilməz: 2014-cü ildə internet reklamları bütün reklam gəlirlərinin yalnız 6%-ni təşkil edəcək. Qaçırmayın: Birləşmiş qüvvələri. Reklam nəhəngləri olan Publicis və Omnicom-un birləşməsinin əsas səbəbi gəlirli rəqəmsalreklam imkanlarından yararlanmaq idi. Publicis Omnicom 2014-cü ildə formalaşacaq və

2014 DİQQƏT MƏRKƏZİNDƏ İşlərini fiziki olaraq ofislərdə görən müəssisələr mobil kommersiyanın yaranmasına yavaş-yavaş da olsa alışırlar. Mağaza sahiblərinin bir çoxu artıq başa düşməyə başlayıb ki, alıcılar onları sadəcə şou-rum kimi istifadə edirlər. Onlar mağazalarda hər hansı əşyaya baxır, daha sonra onu daha ucuz qiymətə internetdə alırlar. Buna cavab olaraq, bir çox fiziki pərakəndə satıcılar bu “şou-rum” konsepsiyasını inkişaf etdirəcəklər. Onlar müştərilərinə əşyaları onlayn alıb, daha sonra razılaşdırılmış mağazadan götürmək imkanını təklif edəcəklər. Mağazaların rəqəmsal rəqibləri ilə müqayisədə bəzi üstünlükləri var: onlar brendi göstərmək və müştəriləri yaxşı xidmətlə öz tərəflərinə çəkmək imkanına malikdirlər. Onlar üçün bir qədər də yaxşı olmayan xəbər var – onlayn mağazalar da bu məsələdə irəliləməyə başlayıblar: Amazon və eBay kimi xidmətlər öz fiziki mağazalarını açmaq haqqında fikirləşirlər.

Rəqəmlər Sənayesində Dünya

Metallar $ qiymətlər, % ötən ilə nisbətən dəyişiklik 100 80 60 40 20 0 -20 -40

Ağır metallar*

2010

2011

2012

2013

Qızıl

2014

* Alüminium, mis, qurğuşun, nikel və sinkin xüsusi çəkisi

Qərbdə metal alqı-satqısında vasitəçi rolunu oynayan investisiya bankları əsaslı şəkildə tədqiq ediləcəklər. Banklar London Metal Birjası tərəfindən lisenziyalaşdırılan anbarlardan alüminium və digər paslanan metalların daşınması üçün gözləmə müddətini süni olaraq artırmaqda günahlandırılırlar. Birja 2014-cü ilin aprelindən işləri tezləşdirmək üçün qanunların tədbiqini təklif edir. Bu, alüminium və digər metalların təchizatını artıracaq, amma bazarlar bu təsiri nəzərə almış olacaq. Doğrudan da, Economistin Kəşfiyyat Şöbəsinin paslanan metal qiymətləri indeksi daha böyük tələbat sayəsində önümüzə gələn ildə 4,7% səkəcək və 2013-cü ildə itirdiyi əhatəsini geri qaytaracaq, amma 2011-ci ilin səviyyəsindən çox az olacaq. Qızıl yenə də ayrıca hesablanacaq: Federal Ehtiyat sisteminin likvidliyin qarşısını almaq oyununun qurbanı olaraq, onun inflyasiyaya qarşı çəpər rolu daha çox korlanacaq; qiyməti 6% sürüşəcək.

PƏRAKƏNDƏ SATIŞ

Urbanizasiya və inkişaf edən orta sinif inkişaf etməkdə olan dünyanın paltaryuyan

Qaçırmayın: İştirakın artmasını. Geyim satıcısı olan Burberry 2013-cü ilin mart ayında bitən maliyyə ilində satışların 20% artıdığını görəndən sonra inanır ki, Çin bazarında iştirak etmək mühümdür. Şirkətin yeni var-dövlətli çinlilər arasında məşhurluğunun səbəblərindən biri onun onlayn dünyada məşhurluğudur – Twitter-ə bənzər olan Sina Weibo adlanan şəbəkədə onun yarım milyondan artıq izləyicisi var. Amma 35 Çin şəhərində təmsil olunması da əsas səbəblərdən biridir.

İDMAN

Milyardlarla insan ilin böyük idman tədbirlərini izləyəcək: Rusiyada qış Olimpiya oyunları, Braziliyada futbol üzrə Dünya Kuboku və Şotlandiyada İttifaq oyunlarını. Bu üç yarışma idman sənayesinin ikirəqəmli artımına səbəb olacaq: PwC bildirir ki, media hüquqları, sponsorluq sövdələşmələri, merçandayzinq və biletlərdən əldə olunan gəlirlər 2014-cü ildə 150 milyard dollara yaxınlaşacaq. Rusiya (gəlir artımı 189%) və Braziliya (32%) öz möhtəşəm tədbirlərini keçirdikcə, uzunmüddətli tendensiya inkişaf etməkdə olan bazarlara tərəf meyillənəcək. Asiya, xüsusilə çinlilər idmana çoxlu pul xərclədikcə, komandalar azarkeşlər uğrunda mübarizə aparacaq. Forbes-ın

SƏYAHƏT VƏ TURİZM

Dünya üzrə səyahət xərcləri

2010

Simli telefoniya teleqrafın yolunu davam etdikcə, operatorlar pullarını mobil telekom və sürətli internetə tökürlər. 2014-cü ildə brodbend abunəçilikləri 9% artacaq; PwCnin fikrinə görə, mobil internet gəlirləri simli internetin sahəsini zəbt edərək, təxminən, 260 milyard dollar olacaq. 2014cü ilin sonuna doğru AT&Telekom operatoru öz dördüncü nəsil (4G) mobil əhatəsini amerikan əhalisinin 95%-nə çatdırmış olacaq. Amerikanın mobil şəbəkə bazarından fərqli olaraq, Avropa bir qədər parçalanıb və infrastruktura investisiya qoyuluşu ləng gedir (buna baxmayaraq, 2014-cü ilin iyulundan etibarən rouminq xərclərinin kəsilməsindən çoxları məmnun qalacaq). İnkişaf etməkdə olan ölkələrdə mobil brodbendə olan tələbat sürətlənəcək. Böyük Hindistan bazarında mobil abunələr 8% artacaq; Çindəki inkişaf sürəti də buna oxşar olacaq, lakin hər çinli smartfon istifadəçidən gələn gəlir bir amerikalının xərclədiyi pulun yalnız beşdə biri qədərdir. Dünya mobil abunə 0.9 1.0 1.1 1.2 1.3 Hindistan 0.8 0.9 0.9 0.9 1.0 Digər yerlər*

2010 2011 2012 2013 2014

2.7

3.0 3.1 3.3 3.5

* Seçilmiş ölkələr EİU tərəfindən təyin edilmişdir

4.2 2011

2012

2.7 2.7

TELEKOMMUNİKASİYA

mld Çin

4.9

Real % dəyişikliyi İstirahət Biznes

3.1

Dünyanın ən böyük idman bazarı olan Şimali Amerikada gəlirlərin çoxu yenə də amerikan futbolundan gələcək, amma beysbol da mövqeyini gücləndirəcək. 2014-cü ilin mövsümü üzrə bağlanılmış televiziya müqavilələri öncəkilərlə müqayisədə daha gəlirli olacaq və Beysbol Liqasına səkkiz il ərzində 12,4 milyard dollar gəlir gətirəcək.

Apple və Samsung arasında bazara ağalıq uğrunda mübarizə daha da kəskinləşəcək. Buna baxmayaraq, dünyanın ən böyük smartfon bazarı olan (bütün tələbatın üçdə biri) Çində Apple Cənubi Koreya şirkətindən geridə qalır. Çin 2013-cü ilin lisenziyalarının verilməsindən sonra öz 4G şəbəkəsini işə salacaq. Amma Apple-ın “ucuz” iPhone 5c-si burada və ya Hindistanda hər hansı dəyişikliyə səbəb olmaq üçün həddən artıq bahadır.

2.7

Var-dövlət, şübhəsiz, Şərqə tərəf hərəkət edir, amma Çinin yavaşlayan inkişafı narahatlığa səbəb olur; həmçinin, var-dövlətin lovğa nümayişinin həvəsdən salınması da müəyyən narahatlıq yaradır. Bəzi şirkətlər doğrudan da əziyyət çəkəcəklər; Çinin bir çox lüks ticarət şirkətləri boş qalacaq. Amma bu proqnozlara baxmayaraq, mənzərə daha parlaqdır. 2014-cü ildə Çinin 25 000 dollardan çox gəliri olan vətəndaş hüququ verilmiş imiqrantlarının sayı 100 000-dən artıq olan dörd şəhərinə daha beş Çin şəhəri əlavə olunacaq. Yeni zənginləşənlər Çindən daha kiçik vergi qoyulan lüks məhsulları əldə edə biləcəkləri əcnəbi yerlərə səfər edəcəklər.

Dünyanın ən sevilən idman növü köhnə dünyada da inkişaf edəcək. Konsultasiya şirkəti olan Deloitte-ın fikrincə, yeni televiziya sövdələşmələri sayəsində dünyanın ən çox gəlir əldə edən futbol liqası İngiltərə Premyer Liqasındakı klubların gəlirlərinin 2013-2014 mövsümündə 25% artacağı (3 milyard funt – 4,7 milyard dollar) gözlənilir. İkinci yerdə duran Almaniyanın Bundes liqası yerli televiziya sövdələşmələrindən 50% daha artıq qazanacaq.

95

3.6

Çinin iqtisadiyyatı yavaşladıqca, xammal tələbatı bir az dəyişəcək, amma azalmayacaq. Planlarını Çin tələbatına görə uyğunlaşdırmış Avstraliya və ya Rio Tinto kimi şirkətlər üçün işlər çətinləşəcək. Poladın həddindən artıq çox olması (xüsusilə də Çində) bu metalın qiymətini 11% azaldacaq. Amma qalay (elektroniya üçün) və ya qurğuşun (batareya üçün) istehsal edənlər Çinin tələbatında baş verən dəyişiklikdən qazanacaq. 2014-cü ildə Çinin qurğuşuna olan tələbatı 8% artacaq və nəzərə alsaq ki, bu metala olan tələbatın 45%-i elə Çindən gəlir, bu da qiymətlərin artmasına səbəb olacaq.

Amma hətta astagəl bazarlarda belə pərakəndə satıcılar gəlirli sahələr (məsələn, lüks məhsulları ən zənginlərə satmaq kimi) tapacaq. Əhali yaşlandıqca (Amerikada 2014cü ildə insanların hər yeddisindən biri 65 yaşından böyük olacaq) müəyyən məhsullar daha çox arzulanacaq (məsələn, qırışların örtbasdır edilməsi üçün dəriyə qulluq vasitələri).

məlumatına görən ən qiymətli üç idman franşizası olan Real Madrid, Mançester Unayted və Barselona kimi futbol klubları böyük qüvvəyə malik olacaq: ManU deyir ki, azarkeşlərinin yarısı Asiyadadır.

2.6

METALLURGİYA VƏ MƏDƏNÇİLİK

maşınlardan tutmuş evdaxili ayaqyoluna qədər olan tələbatını artıracaq, beləliklə, qlobal pərakəndə satışlara təsir edəcək. Regional olaraq tələbatda ən kəskin artım onsuz də qlobal pərakəndə biznesinin 40% -ni təmin edən Asiya və Avstraliyadan gələcək. Üçillik tənəzzüllə müqayisədə qərbi Avropa müsbət sahəyə qayıdacaq (0,4% artım). Şimali Amerikanın təvazökar artımı (1,5%) ilə birgə, bu qlobal artımı yenə də 3% səviyyəsinə çatdıracaq.

2.5

bazarda birinci mövqeyə malik olan WPP-ni yerindən edəcək. Cütlüyün birgə illik gəliri 23 milyard dollar olacaq ki, bu da ən iri 50 agentliyin gəlirinin, təxminən, üçdə biridir. Onlar həm də xərcləri 500 milyon dollar miqdarında kəsmək istəyirlər.

3.9

DÜNYA 2014

2013

2014

Mənbə: Dünya Səyahət və Turizm Şurası

2014-cü ildə bütün dünyada turizm sahəsi 5,3% artacaq, bu isə 2010-cu ildən bəri ən böyük artımdır. İnkişaf etməkdə olan ölkələrdən, sanki axın başlayır: 2013-cü ilin birinci yarısında çinli turistləri bir il öncəsi ilə müqayisədə 31% daha çox xərcləyiblər. Bu isə BMT Dünya Turizm Təşkilatına görə dünyada ən böyük artımdır. 2014-cü ildə Asiya bu sahədə lider olacaq və xarici turizm 7,9% artacaq. Kiçik gəlirlərlə fəaliyyət göstərən ucuz hava yolları ənənəvi daşıyıcılar üçün rəqabət olaraq qalacaq. 2014-cü ilin əvvəlində Garuda Indonesia SkyTeam alyansına daxil olacaq və Şri Lanka Hava yolları oneworld qrupuna qoşulacaq. Müdafiə məqsədli aylanslar və birləşmələr gəlirli biznes səyahəti naminə ucuz hava yolları ilə rəqabətin intensivləşdirilməsi məqsədilə həyata keçirilir. Orta Şərq və Asiyanın yeni kommersiya təyyarələrinə olan tələbatı dominant hava və kosmik şirkətlərini inkişaf etdirəcək. Bunlara Amerikanın Boeing-i və Avropanın Airbus-u aiddir. Onlar öz müdafiə fəaliyyətlərində durğunluqla rastaşacaqlar. Yeni təyyarələrin çatdırılması 10% və ya daha çox artacaq. Latın Amerikasında hotel otaqlarının qiymətləri kəskin surətdə artacaq. Bunun səbəbi Venesuela və Argentinanın yüksək inflyasiyası və Dünya Kubokunun Braziliyada keçirilməsi olacaq. Burada qiymətlər 8% artacaq. 2016-cı ilin yay Olimpiya oyunları sayəsində, Braziliya Hotel tikintisi bumu içindədir: Lodging Econometrics-ə görə, burada 370 Hotel və 60 000 otağın tikilməsi gözlənilir.

World class printing service at competitive rates

Kitablar i Jurnallar i : : " i K - - i K - . $ - - i . $ - ! " i

www.eastwest.az www

97

DĂœNYA 2014

Bu bĂślmÉ™dÉ™ hÉ™m dÉ™: Nikbin musiqi sÉ™nayesi 98 Vircinia Rometti: SahibkarlÄąq aÄ&#x;ÄąllanÄąr 99 MÉ™lumatÄą qorumaq 100

Şəxsi mÉ™lumatlar satÄąĹ&#x;a çĹxarÄąlÄąb 101 Twitter-in ambisiyalarÄą 101 KasÄąb dĂźnya texnologiyasÄą 102 Biznes Ĺ&#x;ÄąltaqlarÄą ßçßn ziyafÉ™t 103

QazÄąlasÄą çox tunel var 104 Daralan tÉ™yyarÉ™ oturacaqlarÄą 105 Formula E baĹ&#x;layÄąr 105 â€œĹžeyâ€? mÉ™sÉ™lÉ™si 106

Tori Burç: qadÄąn sahibkarlarÄą alqÄąĹ&#x;layÄąr 107

Biznes

YenÉ™ dĂźnyanÄąn baĹ&#x;Äąnda Metyu BiĹ&#x;op NYU YORK

. $

L

S

$ @ & & ? & $ 5 < / & ( T = &

& & )

$ 4 T M & $ & Y ) 4 F 5 & $ & ) & 4 % h . & & & & VZ1Z ) 4 ( & " & Q,: ) ' ( & 5 & $ & ? & V , 4 & Q & & ? & Q : : ; E " ( & & $ & ? ( '

/ 4 " / 0 & 4 1 ? ( & & > ? ( 5 & ) $ & 4 & & 4 " & & $ & * C & ) & ' / 4 % h / 4 & # M > ' ( & $ & & & & "

5 & 5 ( ; 4 ) @ & " &

& & ? & $

& & " &

" ( $ $ " / & D 1 ) & ( $ $ & ( < 4 &

( & & $ 0 % T= F 5 & & 1 5 & & 5 S ( ? ( & ( ( ( > & ( ) & & & $ " ( /

( G0

& (H / 4 5 O 1 ? ( & $ 5 $ && & & 7 ? ( & $ 0 4 0 ( $ ( "

/ 5 & 0 & & & 5 G H & $ & $ 5 ! & " / & ) ( / ( / L 1 0 = $ @ & ?5 & & S $ " / 4 4 G H C & $&

2014 QISACA Google NM O k l S V 30 il sonra Apple N m ("O (

Metyu BiĹ&#x;op: Nyu York Ĺ&#x;ĂśbÉ™sinin mĂźdiri, The Economist

Biznes

98

DĂœNYA 2014

NÉ™hayÉ™t, gĂźnÉ™Ĺ&#x; çĹxdÄą Aleksandra Suiç

$ "

5 & & & & & $ $

& & 4 4 ( $ (

1 & A & & & ( & 4 < $ 4 ( 5 " > $ & & & $

4 4 4 ) 4 F% & ) & $ & 4 & & " ? & & & $ $ ' 4 & 0 " $

& ( & ! 0 % ( / &

D & - / & ' & & & 5 #

& " ( ) 5 ( ) $ & ( $ 4 4 ( & & 0 " ! 0 $ / 5 & & / " $ = & & & & & ( & ( " $ && & 4 4 & & &

< / & $ 4 $

( & & $ ( / &

# $ Y " - 20

15

Fiziki

V

5

<

0 2008 2009

2010

2011

2012

2013 Hes.

2014

Proq.

2015

Proq.

2016 2017

U ,

10

Proq. Proq.

b < - - "

S

2014 QISACA Facebook onuncu ad edir. Sosial

' & & 0 & & & $ ( $ ( / C & 0 " " 0 1 / & &

Yenilik xalqÄą

? C $ ( $ & 0 4 4 / $ & & & - & & & " 4 1 ? & $ 0 ) & ?

( & & 0 ( & 4 ' = / & &

& 0 ) 5 $ ' & ? ' ' $ M & W # ) 5 % 5 " / & & $ 0 $ $ & / & & 5

& & & " / 5 4 $ " / 5 ? $ " ( & " / / & %

$ & /4 $ " / / & & ( & & " & $

1 &

& & 0 $ & $ ) " & $ $ " / & ) $ % $ " / & 4 &

( & & $ & = & 4 ! 57 S & & / & $ & & $ ) & ( ' : & 4 $ & " $ & & & " / 7 & 0 & $ & & 0 ( & & 4 / & & ( ) " ' /

4 (

& & & " " 4 & ) $ $ 0 - 5 ! & ) & " " / 9 4 $ & & 1 $ )

$ 3 & 6 $ ( & & " 0 „ Aleksandra Suiç: KÄ°V ĂźzrÉ™ redaktor, The Economist

( & / $ / ? 4 ) & $ 4 / " $ & ? & & & & & 0 D ( & & &&

) ' 4 ? $ " $ " ) $ ( / ' ( & $ ? ( ( ! 0 4 $ " 4 ? > 0 & ( $ ( D && 0 4 ? $ & 5 &

$ & ( 0 " & 4 / & & ? " / & " & & ( 0 5 ( % & 4 ( $ " / „

Biznes

DĂœNYA 2014

99

Daha aÄ&#x;ÄąllÄą sahibkarlÄąq ili

=

IBM-in prezidenti Vircinia Rometti " ;

) < : === ! 1 > < :=: 5 < :: ! 2 ::= 2 !

& ( ( & & / 5 / & $ 5 ( &

5 & &0 & & $ 1 4 &

4 $ & & % ( $ ) $ 5 > & ) 5 $ & $ % ) )

( 3

$ & " ( & / 6 ' 14Z / & $ $ ( / 5

& & $ & $ & ( ( # & ' = 1 1 $ & Q1 $ & & &

4 " /

= $( '= " G H & & / 4 " 4 (

( & ' & & ( ( & & / $ 4 $ ( ) ) ( Y : & 0 &

$ L

4 " / 4 & & ( & 4 & &4 " & &

) / G H $ & / & & & $ & $ " ' ( % $ ?) & ( & $ $ 1 & 5 ' G $ ) & $ H & ( ' $ 5 O 4 0 ? $ " % $ ) && & & " / 4 ( & ' ( $ ( & & - . 4 ! 5 $ $ ) & & & & 5 ' ( $ & & < A

= ! 7 U " 5 = ( / " 5 ( & ) 5 = $ " & ( ( & 0 % $ ) && & & $& = $& $ G ) H ? ( $ & & ) ( / ( & 5 % $ ) && & 0 & 4 0 " ' 4 ( G $ & & H ( & & & ( 5 ( & $& " 5 ' $ / & 4 4 " & 4 " / / &

1 ,

Mətin bßnÜvrə ' ( # >D 0 & ( #

4 ( ( " & & & + > & & 0 ) $ ' ( 5 '= $ 5 & 5 $ 5 E / /+ $ & ( ) ) & $ ' & 4 / 5 & & = 4 U WWW & / $ 4 UWU & C & 4 UU & $ 5 UUW & $ 5 &

$ ) & $ & & 0 4 & 4 4 5 " / 5 " & & $ = $ - 7 ( 5 4 UU & &

/ ) & & > &

/ & & 0 ) $ > & " & &

/4 00 J C & " & & 0 = & $ ) 5 & & ( #4 1

„

100

Biznes

DĂœNYA 2014

$ ( "

5 ( + / 5 & & > & & +( Patrik Leyn

U & & ? & & " ? 0 & / 5 ! ( " N O $

( ) ) " / / / ; ! & & ( ( ; h ( 5 & &

* & + & 4 1 1 $ & ( = G< & & F h < 5 E H G & H / ; & ( * & ( 4 / 4 & " ( & & / ) & ( + & & 0 ! ? G & / ) H / & 0 $ $ & & & 4 ? & & $ ( & 0 G? & C ( 4 & & 4 (4 && & $ & ( $ & /

4 $ & 0 5 & $ / H4 L ?> ( G & 5 H 5 &

? # & 4 ( / 4 < 7 & 1 , & ( G? & $ D 5 &

$ & $ ( " &

& & ? 1 , - 6 Y $ & H & " / 4 ; ( - 1 , ! & $ ) ( & O & & ? & & 5 (

& $

$ 4 # & ( $ &

& /& " ) ( & ( 154 ? > 0 & $ ) " & & & ' 2014 K & ( & & " / + ! G

$ ( & & ( ?> 3 & 6 & &X / & H & & ' $ & $ 4

/ & & $ 5 ' $ 0 & 5 $ 131 & $ ?> D T 1 2013 & $ " / L / 5 4 Q

/ & $

?'8 ) & ) ' / 4 / ( ' & 1 ( & + 1 & V : $ " / 3 + /6 1 Q ' $ && & ( 111 ' $ & ? 2012 & 0 ? & & ( " / & 0 & ' ( ( % - && + N & 4 & ' / " + & ' 4 / ) 95 ) & 2011

) & " 1 5 ( ? " / 5 & $ $ 3/ & & ; 4 ? ?'8 ? = D $ & ( ?5 : Gar / $ ( " 0 (

5 & $ M ! + ? $ 4 $ & & 6 0 $ ) 5 ' ( $ $ & /

$ ( " ( ) < 4 $ ( 4 $ " / 5 >& " ! $ $ ( / & ( & / & & ) ) > 0 & D / Avropa daha fÄąrtÄąnalÄądÄąr 5 > & * ? $ $ & & / ( 4 ! $ 5 ? $

5 & & 1 V 4 / 4 1 4Q ,Q # & $& " ( $

?'8 ) ( & " 3 & # 4 & $ ?'8 & $ / ( $ 6 ( & & 0

( YQ: QQ: & ( ' & $

' / $ " / ( " / / ? & $ Patrik Leyn: texnologiya ĂźzrÉ™ & ' & & $ " / / " " & & & 9

mßxbir, „ 5 4 & 0 $ & 5 0 The Economist

MəlumatĹ qorumaq

'

Biznes

DĂœNYA 2014

SatÄąlÄąq canlar Kennet Kukier

# (

G=

& ( ( H4 L ! & $ % M55 & ( 1 , " / G% H ( ? $ $ ( & ! $ & & " & /& " / 5

" $ / & ) 1 ( & /0 * /& & & 4 4 ( " ? > 0 /+ O 1 " & & 1 Q 5 & & >& $ " G H $ ' 4 & $ ) % $ & 5 3 & 6 0

' $ 5 ? ( (

$& & 4 / $

# & $ & ' & < & ' & & / & ' 4 0 / ( & 4 5 $( /& & > & 4 $ $ & ) " / / ( + ' + & 4 & $ " / 0 " ( ( & ) 4 ( ' " / 1 /& ( " $ ( = & 4 ' & ; &$ & 0 T ! ( 4 ) & & ; &$ ( 0 ( ? M ' = / ( 5 ( " ; &$ = / ' 1 , + G H 3 6

#bĂśyĂźkmaviquĹ&#x; Martin Jil ('% # '%( ( -

%P

(

L

& & ' & & 4 C ( ) ? /& & & ? / 1 , & & $ 0 & & ( /& 5 ( " 3 ( 6 0 ' 4 0

( % > & * 0 $ ( $ & /& G H ' & F & 5 T + $ ( ? 1 1 3 4 ?'8 6 ? 0 0 0 5 5 A 4 &

" /

' &4 & 5 ( & & X 5 $ ' $ G% H $ GB( & ) XH & 4 & GM 4 /+ ) H „ Kennet Kukier: mÉ™lumat ĂźzrÉ™ redaktor, The Economist vÉ™ “BĂśyĂźk MÉ™lumat: YaĹ&#x;ama, Ä°Ĺ&#x;lÉ™mÉ™ vÉ™ DĂźĹ&#x;ĂźnmÉ™ TÉ™rzimizi DÉ™yiĹ&#x;dirÉ™cÉ™k Ä°nqilabâ€? kit abÄąnÄąn mßəl lif lÉ™rindÉ™n biri (Houghton Mifflin Harcourt)

5 ) 4 & " & $ Dh " & ( & 0 " & ( 4 " 5 & ( " / 5 & 8 & 0 J G H G H & ( Y

?'8 & $ ) ? $ " / 0 Dh & C " & 3W #6 & 5 $ " / " / 5 ( % $ " / 4 & 4 $ & & C & 0 & & & & $ & Dh $ % 7 & $ Dh

( $

$& & & $ ; " $ & (4 & 4 + & & & T ( " 5 & $ & ( Dh 4 >D ( & " 4 " " / ( / $ 5 & > & / (

S

W & - ; 00 ( 0

& & Z 5 $ " " / 7 " ( & Dh $( ) K ( ( $ ) " 3

6N & & " & 3$ &6N & ( 0

( 3 5 6N M G& &H

( 3 & / & ( 6N G ( H 3 5 " 6 ( & & / ( 3 6N " / & 5 $ $ / 3 6 > & / $ & ) & 4 " 4 " ) $ ( ' ( " 4 5 $ ( & 4 Dh & 5 0 & & 5 0

C & ( $ # $

101

2014 QISACA @ = Alibaba= Nyu York D 75 $

Martin Jil: BirlÉ™Ĺ&#x;miĹ&#x; Ĺžtatlar ĂźzrÉ™ texnologiya redaktoru, The Economist

102

Biznes

Mobil @. rouminq & # + - - (

daxil olan ; "

S

2014 QISACA

DĂœNYA 2014

" M! < * " ( ) 5 1 5 $ " / $ ( " / ,Q

?'8 ) $ && & / ' $ & & " / ) & ) / ' J Dh * T 5 5 $ 5 & = & 4 T 5 A D / " " / M ( 4 * Dh ( & 5 4 " ( / & " G H ( & 8 $ & & & & $ & 5 Dh W # & $ & & & 5 & ? $ & & & $ & ) & " & $ & &

( = & 4 & ( " 4 " 5 ( " & 5 ( 5 / ) $ 4 &

& 0 / W & 5 $ 5

0 D 5 & 4 ( $ & 3W & 5 * 4 D & A $ 6 ? 1 & G! & & $ & ( ( ) &

H4 L G! & W H + ' [ & $ Dh C 0 " / & @ " ) $

$ Dh 5 & & / 0 & " & & & ? & - & ( & " ) " / & " Dh ' 5 ( 0

( & 5 5 ) 5 ( < / & Dh $ & 5 " / & & " / & 4 Dh ( # 5 1 Dh & ( 5 $ 0 / " " „

Ä°nkiĹ&#x;afçĹ bazarlar Leo Mirani

. (

( - " (

'

/ D & ' 4 1 0 & & & " / > 0 $ && & ?0 ?& ' 0 & O

& $ > 5 1 ; & E " /( G & H ' " / ( 4 ; & 1 ?'8 ( D / 5 " & & ( ' / 4 & ( > " & & 0 & E ? & 0 & & U 5

' " $& ? ( ( 1 0 & " / ) F & 4 $ $ ( E & 0 ( V : & $& " 1 ; & 0 & $& " & = / & ! & 5 5 (

OnlarĹn beyinləri də mobildir

& & / 5 & 7 & 5 & & 7 & & ?& &0 & & = M!? ' / $ & & $ ; / ' 4 a$ &? / 4 & & / & 0 & & & C 5 & C & & ? ; & 0 ! 0

& ( V: ; & 4 " / & " $ % 5 $ 5 & C & $ " 3$ $ ) E a F$ 6 / 0 & 0 7 & ) &

$ & $ 4 & = M!? & & @ " " 4 " ? ?

$ / ! &

a$ &? ( & 5 " $ $ & 0 0 $ / ' & G H ) & 5 = M!? ' 0

; & $ A $ 5 ! 0 ' ' " ( & $ & & $ & " 0 1 / 5 @ 5 4 0 0" " 4

/ 5 ( ) „ Leo Mirani: texnologiya mßxbiri, ,

Biznes

DĂœNYA 2014

103

AclÄąqdan sonra Lyusi Kellevey

& $ * "

1

$ I ' & / - & & & 3 & 6 & " 4 / 5 & / 4 & " & ' +& (

7 / & ( 0 ( ( $ && 5 " ) " ( $ && ? 4

$ ( $

! & $ @ & $ " / ) ! $ ) ( 5 / $ # & & 4 & & & + & & /4 5 $ > & ) $ ( () & & /

& $ " ) 4 & ( $ $ $ && & @ & & ( " > ( " ) & & & G& ) 5 $ H 0 > ) 00 ( 5 $ && 4 " / " & / )

Klout-unuza diqqət yetirin

' 1 ( $ $ & ( 4 ) & 7 5 & = & ) & & ( &/ /4 $ " / & 8 & & & ) ; " ( G H & & & 5 & + E ( 7 7 $ $ ; & & & &

$ & / ) > & ( & & & " / & C & 0 > &

4 / $ & & ( & G/ & & H - $

4 & 0 $ & G 0 " H

) & 5 '

/ 4 & 4 ) 1 Z 0 & $ 4 $ 4 ( & && " ) ( ?

" ) & " 5 ) $ & B ( ) (& ( & & & 5 A , ) & ( ) ( ) $ " / ( 5 T & +( & 5 5 G H / ; &

& 0 & ) 5 " & & & = C & 0 4 C & 0 & 5 ( 7 ) 1 $ & & ( G H G H 3 ( / 6 ; / $ $ ( L $ ( ) 4 $ & ' & & ' & 4 4 $ " / ( 0 $ ( ) 1 $ & 4

& ( ' ( / $ 4 $ ) & " / 5 & 0 D ( ) & $ & 5 & ; ) 4 $ /& $ / & $ $ $

+ +

% ( +& % ( ' & 4 ( & 5 ? 5 & 5

) 5

' = [ 1 ' & & 4 *

" !

& " 5 & 4 4 )

5 5 & 4 "

" > & & $ &

8 & &

5 & &

&

& $ )

' & $ 5 / / & " Q V 5 $ $ ) & $ & & 5 ' & ) & 4 5 &/ & ) ( & „ ( Lyusi Kelle Kellevey: kĂśĹ&#x;É™ yazarÄą, #

104

Biznes

SabahÄąn mĂśhtÉ™Ĺ&#x;É™m qazmalarÄą Piter Kollins

FWDX=( (

%

2014 QISACA Volkswagen * $ - $ ( FWDC=( + istehsal olundu

$ & & " / $

N 1 , $ $ & & Q / 8 $ 4 4

' " / / ) 4 5 5 $ $ ? $ ( " / ) & & ) ) ( 1 ( ( L ( ) 4 / 4 3V1 6 @ ( 5 & & & 5 " E 4 ; & 4 # 8 S ? & " ( ? " & $& " & -

& S ; 4 $ $ 5 & 4 ( & 5 $ " $ & 4 1 ( Q $ 4 4

Qazmadan da o yana

Piter Kollins: biznes ĂźzrÉ™ redaktor, The Economist

D $ 4 $ $ &

) & !

" & ' $ & )

M Z4Q 5 &

( " $ & $ M ( 4 ? &/ 7 && Y " 3 & 3* & ? 6 D$ M & + & ( 6 @ ) ! ; $ 4 % & 0 ( / ( $ && & " S 1 Y & &

DĂœNYA 2014

S & $ B ( $ D ( " & " ( ' & ) ( & & & / " ( ( & & & $ 5 ( & '

4 & " ( / & S C & ( ? >& " / ) ? & > & ( QQ ' ( >& " ( QZ T $ ( $ ) ) ?

( 4 ? > & $ 4 $ &

! & $ & 5 & " F ?& Q ( 1 #4 = ( / 7 S 7 5 & 5 $ & & 7 0

F ' ! S & ? & ! & & 0 IYZ I > 5 * & & ( 7 D " ( & ( ( ) # / / 5 " / G' / $ & $ & H4 L 7 && ( & $ ; $ & ' 5 ; $ -

& / & A ; $ & ! ' $ & $ (

> & E 5 % && & & E % @ ( & 7 S & 5 & " " " $ ( A / 4 ( $ ( & & $ & ) ( & 1 Y F 7 " & $& " & 4

( 0 ( & $ " & 1 " & $& O & & ; $ -

& $ " / && & 5 & ; $ $ ( Q: ) ? & 3 " & 4 & & & & & & & / 6 ( $ & D / 5 / 4 $ & ) E ) % A $ ' $

) ( ( ( 5 5 ' / 0 & & F 7 A E 4 E & & $ && & & D ) & ( ( J 5 ( / ) @ ( & & 5 „

Biznes

DĂœNYA 2014

Rahat oturmusunuz? Pol Markilli

L = N " O

D

& 0 " / & ' ( & && " ) (

/ & 4 && ) & " ( ? $ $ " / 5 ( ) / 1 /

( $ 4 $ && ? 4 ( $ " / & / ) $ & ; 4 ( & & & $ / " $ ( ' $ " / $ ( & " $ " / A

) $ ( $ " ? & ( & ?,1

& & 1 $ 5 " 0 ' & " 4 Z ' & $ 5 G / H & " ? $ $ $ 5 " " 5 )

Pol Markilli: innovasiya ĂźzrÉ™ redaktor, The Economist

# " 4 & & ' " & 0 " & 7 7 4 4 & $& / & 0 & $ ( $ 5 G H $ $ " 5 ' ( $ " & & 5 & 0 && & $ " / & " & 0 1 (

4 $ " " " M " / / & 4 $ " ! $ " && / ) & 4 $ $ 5 & ? & $ " $ ( & 4 G H ' ( $ & " ' " / $ 4 ) G( H $ & " & & ! ? & & 5

> & 0 $ & " & & ! $ & $ 5 $

( " / 4 $ &

& 1 ( 5 4 & " " $ " ' jj& 5 & F 7 ' &4 & $ & X =% Y

& 5 / &

QÄąÄ&#x;ÄąlcÄąmlar uçacaq Pol Markilli

, =

M

0 & ( + & ! - 5 D $ 5 & + & $& ' * " / 0 M & $ $ & 0 5 ' 4 !-Di # M d& 3V1 d&6 & & " & " ) = & & 11Q d& / ? ) & & 4 / 4 1Q ' 5 &

/ & & " *W? + ; & 4 ( 4 " 4 $ " & 4 0

& & $& " & O 0 $ & Q & 0 & ' / 4 & $ " 4 0

& * " 5 0 4 ' / ? * & & 3*W?6 * M & & & & 5 " / ) ' 1 & C 4 ; 7 4 M& 4 ' & ? &4 S & ? &4 = 4 = 7 4 ' " S 4 $ ( & " " A 3$ & / 6 ' & $ L ! - !-Di# M L & 0 # - = S 4 = $ a & 5 / Diqqət. Start. İrəli!

105

& 5 D $ " $ ( & & & & ) $ 4 5 $ ' 5 * &

4 * M & / " 0 & 5 $ G'

& H4 L * M " ? / ? 8 $ $ & ) 4 " $ / 5 * / ! & $ T & 4 * M * & ) X E G H &

& & L %;S 5 & $ 5 ? / 5 @ % 5 4 4 * * M / F ? 4 ( $ ( 5 & $ S & ) & $ $ „

106

Biznes

“MĂźĹ&#x;tÉ™rÉ™k fÉ™aliyyÉ™tlÉ™râ€? Tom Veynrayt

R = $

'

DĂœNYA 2014

2014 QISACA + - DĂźnya : . 4 \Q\ =

(

1Q & , / 5 & & $ ( " ) " ) & $ 0& & & 4 5 ) & ? C 4 (

5 @ ) ( ( 4 1 $ ( & &

( & / 7 0 & / & / 5

" ? F & ! = = C

/ " 5 ( & / ' ? 1

& 3 & " / / 5 & 6 " ( 1 > & / ' & 0 & & ( ( * ' 1

/

& & & & 5 * GÉ™lir dibçÉ™klÉ™ri 7 0 & < ! & ? & M < 4 $ & 1 G* & 4 4 7 & 0 & $ ) $ H ' " & & 0 & 0 " "

& + &

?'8 7 & & & & $& & ' 1 % $ K & $ ( = / $ / ( K $ " / ) O $ V4 " & II

& ( 8 /& 0 + & ( & ( & ? " 5 GD & ) $ H 3 & / 6 / & & 7 0 < F ) 5 0 " & && G5 H ' (

4 5 & & 0 & 0 & $ " / & & ? & 4 ? ( # 1 $ ( Tom Veynrayt: redaktor " 0 @ ( & & / The Economist vÉ™ redaktor ' ( 5 0 mĂźavini / ( ? @FJP

( M = & 3 " ( cocalero 0 6 4 G & H

( & $ & 4 0 00 " " 4 " ' $ ( & $& L ( GF F H & & - & 4 ' & " / & $& " " " 3# & ' ( $ $ ( ( & 6 ' 0 1 " / 5 4 & / 4

4 ( & " " = & & " / A 4 $ ( & A [ 1 , & G 0 H & ( & ( & & ( " " 5 & " ) 5 4 A [ $ & " / ) & ( % $ $ & ) 4 & $& " & $ )( " / > & & $& " $& & ) ( + & ( & 4 $ & $

) ( & & & " D $ & ( & ) Y & 5 ( 4 4 & ( 1 = " / & " / ! $

( & $ 0 & 5 & " & ' G' F &$H G. 5 . H 4 G? & H G #aH ' $ & $& " 4 $ & 5 & ' ( & $& 5 & 4 5 0 ( ( & ( +& ' & & $& " ! 5 > & &" & = ' 4 ) / 5 / % 5 & 5 ( 4 4 $ " $& & " / " / $ & 5

Çox yßksək gəlirlər ' ( & " / < ( & & 0 1 ' / & $ " & G! H 3 4 A [ $ ) 6 & & & " & & & ' / ( & 5 ( & $ G 5 H = & / U @ & 4 G* &H C & $ & / ? 4 1 ( &

$& & " 4 & ( & & 4 5 ( „

Biznes

DĂœNYA 2014

107

QadÄąn sahibkarlara niyÉ™ ehtiyac var?

1

Tori Burç Tori Burç ki, biznes

" $ (

*> Q ! ! 3

$ " / & $

& ( & " T 4 % ' F F $ ) O & 0 "

$

& @ & $ 5 ( / 0 ' 4 ( ( & 4 & 4 ( & 7 8 4 & $ & 5 ( & " M& S ( & ( & ) # K 0 @ ! $ = & & 4

( & " 1V $ IY 0 && & ' / 4 $ & ( 5 ( % ( & L 4 D 4 T 4 M 4 < 5 4 = & K L &

" N & 5 & ( & $ ; 0 & $ $ 4 & O ? " /& & 4

/ 4 " &

( V: 5 ( & 5 5

: = ( & & 1 7 & & $ ( " ( ( 0 8 ( 4 & ( 3 ( 0

6

$ & ( $ ) " / ' 1 I & $ $ " / $ & & & " D ' " * 3D'*6 & & " & & " & B( ( = $ = ( & ) ( & $ & & 4 " 5 ' & L & >

& 5 4 " ( ) 0 ( & & & " / & & ( ( 7 "

" @ % ' 4 T ?

$ ( " S

& $

& ) $ " / " = & 4 F F ' / =

7 & &

& 5 & ' & ( & ( &

& & & > & && & " " " & $ ; ( & $ " 5 " / 0 & $ " @ " / & /

& $ " $ ( 5 & & T &$ # 8 4 ?0 4 S ? & 7 $ ( & " B( D'* ( 5 ( 4 ( ' ( & $ ( " / / ( 0 >& & & $ & 4 & ( 4 4 ( ( " & ( ( " / & ( 9" & L & $ $& $ ) ( & & & $ / & & / & 4 $ ( & % ) 4 5 & 4 & ( $ ) & ( $ " / / % (5 ) / " " = & 4 T ! " @ ( & $& 0 ' & ( 5 4 ( & 5 " & $ " &

DÉ™bdÉ™n dĂźĹ&#x;mÉ™yÉ™n

> 5 ( & & 0 ( 4 1 , $

5 1 : @ ( & 5 ( ( / & 5 $ # $ / & ( ) $ & > 0 ( I :

/ L & 4 & 5 ( & % & $ $ 4 & $ & $ ( 1 $ & + & $ ) " " " & $ ( / 5 " „

109

DĂœNYA 2014

Bu bĂślmÉ™dÉ™ hÉ™m dÉ™: Robot satÄącÄąlarÄąnÄąn yĂźksÉ™liĹ&#x;i 110 Banklar diqqÉ™tlÉ™rini yerli bazarlara cÉ™mlÉ™yir 111

Ola bilsin ki... 111 Avro-zonanÄąn banklarÄą 112 Metal iĹ&#x;i sĂźrÉ™tlÉ™nir 113 Qlobal sorÄ&#x;umuz 113

Larri Fink: Bebi-balc sÉ™rmayÉ™çilÉ™ri

114

MaliyyÉ™

TicarÉ™tin ßçqat Ĺ&#x;ansÄą Rayan Avent CENEVRĆ?

LiberallaĹ&#x;ma 3 cÉ™bhÉ™dÉ™ mĂźmkĂźndĂźr

" / J ) & ( % $ & ( ( 1 , > " ( ' $ " 5 &

(5 9 D ' ( J ) 5 & $ $ D 39DD6 & ?( D $ 8 & ( & 4 & & & ( ( ) ? & & " / J 5 " D J ( ' 4 K $ & " & 1 ' ) & ( % $ $ & G 0 H " / J & & " $ $( & 0 II

> )

& 0 " / Y4 & D & " 0 ( 5 Ć?hÉ™miyyÉ™t + 4 G H & & 5 " / ' 4 kÉ™sb edÉ™n " && & ) $ ' 4 ( ' siyasÉ™tlÉ™rin $ 9DD & " / J & " ( 0 & É™ksÉ™riyyÉ™ti 5 N % $ $ & & & J & ) Amerikadan ( & ( $ & ( S 1 II $ qaynaqlanÄąr

& $ A (

& & & D " $ 0 ; ( / & ' " & ; & ( D & ! # D 0 D 0 ) D ( 5 & " ; & $ $ & 1 Q 5 4 &

4 Rayan Avent: G ( $ & ( H & $ & 5 ( 4 & iqtisadi mßxbir, ?'8 A 3E /6 & The Economist ( / ( & & & $ & $ " / & ) $ > " G & $ ( ) & ' & H & ( ( ) ( & 4 ( ( 5 ' Ticarət ilə əlaqəli xronologiya

& 0 / ( & LiberallaĹ&#x;manÄąn É™sas mÉ™rhÉ™lÉ™lÉ™ri $ " / 0 0 ) ( 1948 Tarif vÉ™ TicarÉ™t ĂźzrÉ™ BaĹ&#x; razÄąlaĹ&#x;ma (GATT) 23 ĂślkÉ™ arasÄąnda qĂźvvÉ™yÉ™ minir & ( " % ) " / 0 & & $ ) ' 4 J 1 " / 1957 Roma SaziĹ&#x;i ilÉ™ 6 ĂślkÉ™ arasÄąnda Avropa Ä°qtisadi Birliyi yaradÄąldÄą $ " % $ G 0 H $ & " 1960 6 digÉ™r dĂśvlÉ™t tÉ™rÉ™ďŹ ndÉ™n Avropa Azad TicarÉ™t 5 " - ( " / 5 4 SahÉ™si yaradÄąldÄą $ & / ( 5 ( ' & $ & & 1975 Sonradan Asiya-Sakit Okean Regionu TicarÉ™t RazÄąlaĹ&#x;masÄą adlanan Bankonq razÄąlaĹ&#x;masÄą imzalandÄą ? ? > 0 & D & ( / & ; & ( $ & ( ( D > & & D 0 ) 3DD>D6 1992 CÉ™nubi-Şərqi Asiya Ă–lkÉ™lÉ™ri AssosiasiyasÄą (ASEAN) azad ticarÉ™t razÄąlaĹ&#x;masÄąna zÉ™rbÉ™ vurdu ( ' $ 1994 Afrika Ä°qtisadi Birliyi yaradÄąldÄą DD>D & $ && & & & ( 4 " 0 1994 CÉ™nubi Afrikada 4 ĂślkÉ™ arasÄąnda Merkosur azad & 4 / ticarÉ™t zonasÄą yaradÄąldÄą ? & 0 + & ( ) 35 $ 0 & 1994 Avropa Birliyi vÉ™ ESTA arasÄąnda Avropa Ä°qtisadi & ( 1 , J ZonasÄą yaradÄąldÄą ( 5 ( 6 1994 BirlÉ™Ĺ&#x;miĹ&#x; Ĺžtatlar, Kanada vÉ™ Meksika arasÄąnda

1 /+ ( 5 ( Ĺžimali Amerika Azad TicarÉ™t RazÄąlaĹ&#x;masÄą ) ( $ & 5 ? ( 1995 GATT-Äąn “Uruqvay DÉ™yirmi masa gĂśrĂźĹ&#x;Ăźâ€?ndÉ™ 5 ( & 5 S & & ( & ( (1986-94) barÉ™sindÉ™ danÄąĹ&#x;Äąqlar getmiĹ&#x; ĂœmumdĂźnya TicarÉ™t TÉ™Ĺ&#x;kilatÄąnÄąn yaradÄąlmasÄą G? H ) ; " / J & & C 2012 ASEAN vÉ™ 6 qonĹ&#x;u ĂślkÉ™ arasaÄąnda Regional ? & HÉ™rtÉ™rəi Ä°qtisadi TÉ™rÉ™fdaĹ&#x;lÄąq $ 1 , / & ) 2014? Asiya vÉ™ Amerika qitÉ™si ĂźzrÉ™ 12 ĂślkÉ™ arasÄąnda & 9DD razÄąlaĹ&#x;dÄąrÄąlmÄąĹ&#x; Trans-Sakit Okean TÉ™rÉ™fdaĹ&#x;lÄąÄ&#x;Äą + = $(4 & ( 0 & 0

' ( 2015? AÄ° vÉ™ ABĹž arasÄąnda formalaĹ&#x;dÄąrÄąlmÄąĹ&#x; Trans$ && & " & / & 0 - ?( Atlantik TicarÉ™t vÉ™ Ä°nvestisiya TÉ™rÉ™fdaĹ&#x;lÄąÄ&#x;Äą "

1

S

110

MaliyyÉ™

DĂœNYA 2014 + & 5 &

& 0 ' 4 " / 5 4 1 & $ ? & $ ( & 4 1 ( 4 / $ & ( ( 4 $ " 4 4 0 ( 5 & / 4 & ( ( & ) ) ( 1 1 7 & (

& & ( ? I "

0 & 7 5$

& ( ( Q: F & & "

& ' (

& Ć?sas uduzan = 7 & & ( & tÉ™rÉ™f isÉ™ & 5 & 4 1 Q & ( & É™yinlÉ™rindÉ™ ? & ( V : " tÉ™rdÉ™n islanmÄąĹ&#x; 4 ? & ( & ( " kĂśynÉ™klÉ™r olan @ sÄąravi treyderlÉ™r & : ) & & & $ " !

& ( 0 olacaq 0 5 $ & ! " " ) && > & ( 0 " " / & + & T 1 Y , ' 4 C

( ) $ 4 1 1 & 5 & / & 5 ' $ V 5 ' " / & ) ( & ( 1 Y ( 5 0 1 & ? & $ $ & & ( 0 & & ( (4 " / L ( " & & ( & ) 4 & 1 , & 1 $ 5 & ( S ( 5 & & & $ & & & & $ " 5 $ ( = 5 & & $ ( & $ $ & 5 A & ( $ + 4 ) & ( ( $ " & & ( „ & ' 4 & " 4 Conatan Rozental: bankçĹlÄąq ĂźzrÉ™ redaktor,

0 / & & The Economist

Robot satÄącÄąlarÄąnÄąn yĂźksÉ™liĹ&#x;i Conatan Rozental

KainatÄąn ustalarÄą mikroçiplÉ™r qaĹ&#x;ÄąsÄąnda geri çÉ™kilir

A

& $ $ ( & ( G? 4 4 & H & & 5 ' & & $ " $ ) & &5 ) ) & & " & 4 ? / 4 & & 5 & 4 4 & ( 0

$ $ & ' 4 4 "

" & & ) & & $ " ' 4 & & & ( 7 & &

& ( & * & (

' ( & ( & 4 & & ( $ $

' 4 4 &

&& $ " & 7 / 0 0 " / $ " S 4 $ 0 (

( 5 " 0 & 0 & ( ' & ( & 4 C /

" / & & & )

Ben Bernanke AmerikanÄąn Federal Ehtiyat Sisteminin rÉ™hbÉ™ri vÉ™zifÉ™sindÉ™ Ăśz fÉ™aliyyÉ™t mĂźddÉ™tini baĹ&#x;a vurdu

S

2014 QISACA

? 5 = 1 , 5 & & " 0 & 0 4 " / ? DD>D & + " & S ? 1 & " ! " & & & & ($ " $( & 0 $

& & & &

? > GD & & & $

H ( 7 & " " ( ' & / ( ( & & & " / ) " ' & ( 7 & ? ( J ?/ 0 & ( & & $

1 1 1 Z / ' & & $

& " " S 7 & 5 $ " / / 4 & $

& & / " & " 1

& " $ / & / ' ) & ( ' 4 > &

> 0 D 5 4 9DD " " & ' " ( & 5 ( & ( / Q: ) & ' $ & & & 4 / : & 5 > & ! & ? = ( $ & & 5 $ D & ( & ? ?'8 $& & $& $ / < " ( ? 5 /

( & ( & 7 & & & $

& 1 & ' DD> &

5 & 4 0 ( $ & & ' / ( / E 4 A F 7 & ( ( 5 $

' " 5 ) + & 4 5 ( ( & / „

MaliyyÉ™

DĂœNYA 2014

" & $ & ? ? ( 1 " 4 & / 5 & ' 4 & " $ ( ) 5 " 3 6 9 $ & 5 > 5 ' " $ S 7 G 4 & H & / ) ) ) & 1 0 & &

' & ( & 4

$ $ " / & " / ( ! => & % 5 & & ! => 0 & ) 0 ' ' $ & 5

$ " / 3 4 $( & & (6 " ) & $ $ & S

$ & 0 4 " & & 1 G & H $ $ *D!M *

$ ' / 4 ' & && & ? % * ? & & $ & 4 & " " ) & &

' & &

) / & 1 & /

EvdÉ™n yaxĹ&#x;Äą yer yoxdur Laynel Barber

Banklar tÉ™nzimlÉ™nmÉ™ tÉ™dbirlÉ™ri qarĹ&#x;ÄąsÄąnda geri çÉ™kilÉ™cÉ™k

1

Y ' ' $ & ( " / ) G ( 5 & H =

& & $ ) " 5 I, 5 $ 5 & 5 " / ' " / & 1

& & & 5 S 4 & 5 5 & & / D ( " 0

3 & ( " & 6 ( GT $ & & & ( H & $ ' & ( 0 S && 0 4 $ " / G' ) ( & 5 $ H & / ' 4 $ 0 ( ( ( > 1 , ? ? & & $ && ! & " & 3 $ " / & / 6 3 & & 6 & & & 1 & / @ / ( 5 " 4 & ( & / 4 ( ( & $ 5 @ & & / 5 " ; & / ;!'F " / ( 5 " " ( & 0

' ( & 5 (

8 - ' & & ( & / & 8 /4 ' $ 3$ 0 & & & &

6 $ & ? a & * 5 ' ( 5 S &

0 & 5 1 ( & & G& & $

& H 3! =>6 J & & ) / $ ( &

( $ $ " / $

& GD && $ ( & H ( & 8 & ; & ( 4 & & $

& J & ) 4 & & &

BĂźrokratiya vÉ™ gĂśzlÉ™nilmÉ™z nÉ™ticÉ™lÉ™r 2014 QISACA AÄ°-nin yeni qaydalarÄą bankirlÉ™rin bonuslarÄąnÄą onlarÄąn É™mÉ™k haqlarÄąna mĂźtÉ™nasib olaraq ixtisar edir. Ä°lk bonuslar 2014-cĂź ilin fÉ™aliyyÉ™tinÉ™ uyÄ&#x;un olaraq 2015-ci ildÉ™ verilÉ™cÉ™k

Ola bilsin ki‌ MaliyyÉ™ nÉ™zarÉ™tçilÉ™ri elektron pul vahidi olan Bitcoin-i qanundan kÉ™nar elan etmÉ™yÉ™ çalÄąĹ&#x;sÄąnlar. Korporativ mÉ™nfəətin dalana dirÉ™nmÉ™si qiymÉ™tli kaÄ&#x;Äązlar birjalarÄąnda dÉ™yÉ™r-dÉ™ymÉ™zinÉ™ satÄąĹ&#x;lara vÉ™ hĂśkumÉ™t istiqrazlarÄąnÄąn kĂźtlÉ™vi alÄąĹ&#x;Äąna tÉ™kan versin. Wall Street-i Ä°Ĺ&#x;Ä&#x;al et! Debet kartÄąnÄą istifadÉ™yÉ™ versin.

111

Laynel Barber: redaktor, Financial Times

1 , ' & , G & ( " H

' ( & 4 ( &

&

" L $ & & L & ' ( & ( & ( & & 4 & & & 5 & ) & $ & $ &

& " 5 & & 4

& & " $ " / 1 ? > 0 ( BankçĹlĹq

5 & mÉ™dÉ™niyyÉ™ti & $ & & 4 ( 0 " dÉ™yiĹ&#x;mÉ™yÉ™ ? 3 $ 6 baĹ&#x;layacaq 4 $ & ( ( & ( 4 = 0 ) ? ' 0 ) 5 " ) & ( & $ & $ $ % $ & " 5 & $ " / $ ' 4 $ ( ) ( "

? * 3 6 ( # ) / /

$ % 5 / & & L $ 4 & $

4 $ / &

' ( / 4 / 5 & 4 $ & ( „

112

MaliyyÉ™

DĂœNYA 2014

Mənə pul gÜstər Endryu Palmer

Avropa MÉ™rkÉ™zi BankÄą AvrozonanÄąn vahid bank nÉ™zarÉ™tçisinÉ™ çevrilir

A

4 4 & ( & & ?

$ 1 ( S ? 0 4 ? ( & & (

& $ ' 4 & & "

0 & O 1 & ( ( 0 &

& $ ? = ( ' 3?='6 " S 4 " / & )

' 0 0 / & ( 0 ( 0 $ & $ % & " 5

& & 5 & 4 / & (

$ ) ' & " & $ " $

& 0 ( % & " & & 4 & ) $ $ & ? ( & ( ( $ ) & " [ 0 > 7 $ N >& (

" N > ) $ " &

( J 1 1 $ $ () / ? & & " $ " # ( 5 & & & 0 &

0

( ( & & &

) ( ) 5 ' $ ( / ( 4 & <= 3 ?> 4 $ & 6 & 1 & $ ( ?=' ( & , & ' $ 5 5 ? > 0

( " & > 5 ' " * 0

2014 QISACA Myanmar ĂśzĂźnĂźn ilk qiymÉ™tli kaÄ&#x;Äązlar birjasÄąnÄą açĹr

S & ) ?=' ? ) & ) 5 $ " / $ ) 5 & 4 ( & " & $ & ) $ 1 ?7D ( J 5 & (

) & S ( 0 ( 0 " ( & " " ( ' (

& " ' & ( & 4 ) $ 5 " / % $ ( 5 ( ( 5

N ? ( & 0 & " & 0 Nəhəng & $ 7 bir gßc " ( Frankfurtda & )

?=' ( cəmlənəcək &

? " ) ( 5 & ' 0

& ( & & ( 5 & 4 (( ) & & & $ ( / ( 3 ( & 4 D=6 1 ( & ( 3! L " 5 ( ( &/ & " / 5 4 5 0 " / 6

Məsələ qĹsa adlardadĹr

B( $ ( ?=' 0

( (

& $ " ? +

$ 3 (4 & ?7D6 ? ( ) $ & " ' $ "

& G& && & H ? &

( ( J & $ & 5 "

" / ( & ) $ ? $ & 4 & & 4 ( $ " 9 4 ?=' 5

$ (& ( $ 5 1 & " )

& 4 $ $ "

Bank ittifaqÄą ßçßn hÉ™lÉ™ dÉ™ bir neçÉ™ sĂźtun çatÄąĹ&#x;mÄąr

Endryu Palmer: maliyyÉ™ redaktoru, The Economist

' & / ? 7 && & D= ( ( 5 0 S 5 / & " 0 & 0 ( 5 + $ " / % 5 0 4 & $

& $ & ) ? $ & 4 ( 5 & & D= 0 " ' 4 ( " & & 4 $ "

/ 1 ( 4 „

MaliyyÉ™

DĂœNYA 2014

Metal iĹ&#x;i sĂźrÉ™tlÉ™nir

113

150

1918 136.6

Saymon Rayt

75 50 42.8

! " $ -

25

The Economist = - ° - DBXH=HW ‹DWW FWWF ;

22.3

2010 2013*

2000

1990

1980

1970

1960

1950

1940

1930

1920

1910

1900

1890

0 1880

( & ! " ( $ / 3 + ( 6 & 5 & & & & / % + ( 4 & 5 4 $ " 4 0 ) / & E ( ) ' " / 4 E / G& & H " / ' 4 & M$ 4 1 & ( ) & & ) (

% 5 0 4 & & & & 5 $ ( " + $ 5 ( " / ) 1 / ) @ 1 , & 4 ( = & 0 $& ( & C & & & @ 1 & & & $ & - / I ) 0 & & ;!'F 4 / &

) 4 4 &

$

I ) < 0 & & 4 $ ( Z &

1 & & ( & &

& ) D / $ 5 ( & & & 4 $ " " / = ) & ( 5 ( & & & & $ " & & 5 4 " 4 & $ & & ! U " E /& $ & $ " & & & 5 & 5 & $ ( ' &4 5 & 4 E G H & ) $ ( ) / X % 0 / & $ " / & 5 $ & 5 ( & / 4 $ 5 & & M 4 E &

1 1 Y & VQ: $ ? ( & 4 C " & & $ " / = ( 5 4 1 1 1 Y ) ,4,: 5 & & & ,4 : = & 4 Q Q M & &4 4 4 ) 4 & $ D & / E $ ( Z4Q: 1 Y 1: ' 4 ( & & & 4 / & $ 0 & & $ " / ' 4 > ( 4 D ?& $ ? &

3$ & & & $ " & 6 ) ; $ ( / / / " & ; & ( &

1870

100

100

845-50 1860

Ć?mtəəlÉ™rin super dĂśvranÄą bitmÉ™yib

125

U The Economist b %

& $ & ( ) & 5 ( /& $ & $ " ' " / & " ! / C + & 5 " / & $ " / & ' 4 ( $ 0 &

( J & 4 " / & & ' 4 QiymÉ™tlÉ™r dĂśvrĂźn & & & " sÉ™viyyÉ™sinin dibindÉ™ 1 vÉ™ ya ona yaxÄąn $ 5 & & ( sÉ™viyyÉ™dÉ™ qÉ™rarlaĹ&#x;Äąb % 5 4 $ ( &

& / &

D " " /& & & & & 4 1

& & ( „

2014 QISACA Ä°raq milli valyuta olan dinar ĂźzÉ™rindÉ™ ßç sÄąfrÄą ixtisar edir

Saymon Rayt: sənaye ßzrə redaktor, The Economist

YastÄąq altÄąnda pul RÉ™hbÉ™r Ĺ&#x;É™xslÉ™r arasÄąnda keçirdiyimiz sorÄ&#x;unun nÉ™ticÉ™lÉ™ri

%

$ & 5 ( $ & / X “The World in 2014� $ & " " & M & 7 0

' & ( $ /& & ) ( 1 " $ $ & (

$ 3E 4 ? 4 ? & & 6 ) & ! YZV &

) $ " / & / ) &

T 5 " $ " / " ' 4 & ) ,Z: ? 4 , : ? ( I: E ( " $ $ & ( & - $ /& ? * M$ ! & $ " / - & & 0 4 *M! ( & ( & (5 ( 5 & $ & 4 " / 4 " / & 3 :6 4 $ ( 3,V:6 *M! $ ( 0 & ( F A " & CO $ $ „

114

MaliyyÉ™

DĂœNYA 2014

“Bebi balkâ€? savaĹ&#x;Äą

IQZ ) / ) G H & 1 & ) ( + / " / O ! & = + $ D ) $ ( " / & $ " ' ( $ " / 7 4 * & 4 ' 4 ; 4 >& 4 A [ 4 ? & ? 5 & ' & 5 & & & 5 & & " 1 4 " ) ( = $( 1 ( ) & ( & $ 4

/& $ 5 & ' & &

& & ( >& (

& 0 ( & $ 5 &

" / & & ( & 4 5 & ( 5 & M $ ( $ 4 & " " & &/ > & ( & ? = ( $ & 5 4 1 , % $ J & ?

$ ( ) 14Z " & ( " / ' & & 1 Y 0 ? ! & = + & & & 1 ,, $ ? / 4 $ $ ( 14I / E &

" A & 4 * & 4 ; >& ) & M ( 4 0 & & D $ & ( ( = > & $ & 5 4 ?

) ? ( : $ $ & & & $ ( ) 1 % ( 4 (

! ( & $ & & " / " ( & / ) $ 1 :

$ " & ) ( " / ? & & " $ 0 $

' 4 * & / &

( ? 7 & 5 ( & " G H & " 4 ( ) $ D / ) 0 ( 4 $ & & )

$ & & & " & ( ) & & 5 / $ ( $ @

& $ $ ( $ & 1 & " " / O G H G H4 $ " 4 G H G H ? & G5 H / # / & & & " / 4 5 1 1 I41Q: 31 , 6 1: ' <M!D & &/ / " ( & 4 $ ( 4 , & " ; ( & / 1: & 5 ( / & B( & $

/ 4 ? G H & ( ( $ & & $ 4 ! & ! ) & & ( & " $ ( ) & S & $ & ) ) 5 1 & " & M ( 4 & " $ 0 + 5 & >& & & $ $ 4 * & & 5 D ( $ ?& & $ & 0 & " / $ +( & & & 5 $ + " ; " / & " G H * & " " / $ $ & $ + $ ( " > & & 0 & " ( & ) & / ) 4 ( $

" & & "

“Bebi-bumerlÉ™râ€? pensiya tÉ™minatlarÄą haqda dÉ™rindÉ™n ďŹ kirlÉ™Ĺ&#x;mÉ™lidirlÉ™râ€?, - “BlackRockâ€? Ĺ&#x;irkÉ™tinin idarÉ™ heyÉ™tinin sÉ™dri vÉ™ icra direktoru Larri Fink deyir

UĹ&#x;aqlar narahat olmamalÄądÄąr 8 / 4 & " J ( ( G H " $ ( G' - H / & " / ) $ ( $ ( & ) $ & ) F#-W & & & 0 # 5 " ( $ 5 # 5 & / ' 4 " / $ VQ " & ) C " & " / ; 4 QY V ) & $ & " & 5 $ 4 & ( ) & 4 G H & & & " $ " / „

2014-cĂź ildÉ™ iki nĂśv sÉ™rmayÉ™çi vÉ™ dĂśvlÉ™t ortaya çĹxacaq: “malik olanlarâ€? vÉ™ “malik olmayanlarâ€?, hÉ™mçinin, “malik olacaqlarâ€? vÉ™ “malik olmayacaqlarâ€?

115

DĂœNYA 2014

Elm vÉ™ Texnologiya Bu bĂślmÉ™dÉ™ hÉ™m dÉ™: YenidÉ™n istifadÉ™ edilÉ™ bilÉ™n raketlÉ™r 116 GĂźnÉ™Ĺ&#x; sisteminin

yaranmasÄąnÄąn tÉ™dqiqatÄą 116 Murun sonu 117 RNT nÉ™ aĹ&#x;karlaya bilÉ™r 118 Ola bilsin ki‌ 118

Edward O. Vilson: BioçeĹ&#x;idliliyin qorunub saxlanmasÄą 119

SeliyanÄąn kabusu Oliver Morton

R ( "

1

4 >& ) ) 0 >& # & ) ! ) " & ( ' 4 ) " & & & 9

4 UWU & ) " & ( 4

4 $ " & " & 5 ) & ( # & " / 4 $ / & 0 ( ) & 5 ?/ 4 ( $ 4 G H & $ X # " ) ) & / 4 & ( 4 & G " 5 & 5 H & & & $ & / 1 ( 4 & & $ " / & & $ ( N 4 & $ & $ & B " & 4 ! 4 ) / 5 ) Oliver Morton: $ ' " & tÉ™limat ĂźzrÉ™ redaktor, & $ $ ! - The Economist " & 0 " ' %<D & ( 4 ( " / " " M & & IIV % " & 0 ' $ & " ) " & " ( & & 5 & & 3? " ) " ) ) 6 1 , $ & ) N && 0 4 4 " & = 5 4 & $ MÉ™n geri qayÄądacaÄ&#x;am

Dront kimi ĂślmÉ™miĹ&#x; > $ & < & & $ & ' & 4 5 / & ( ( 4 " / ( / 4 $ 4 $ $ ( M ( 4 $ && & & 5 5 ( & / 5 & 4

5 / ( & " & " 5 7 0 &/ & G' H /

" ( &

) " ) & $ & $ ( ' & $ / ' $ &

" %<D & 0 & ( / %<D ( ' / 5 $ $ $ ( & ( & & ! $ 5 & 4 & / $ & 0 5 ! ( & $ $

( / ( 5 & 4

( ) M & & & ! ) ( %<D 5 ' 4 & $ & / 5 & ) & & & 4 / J " 5 5 & ( ' " / $ +( 4 ) " & 3> $ 6 $ & "

( $ " & & $ / ) 4 4 & / & $ ( & 5 5 & & & 4 5

& G H & 4 4 ) & ? &

; " $ 5 $ & / & 5 & 4 C & N 4 4

( C & #

& 4 G / 5 4 H $ „

116

Elm vÉ™ Texnologiya

DĂœNYA 2014

Bir dəfə zirvəyə yßksələn bir də yßksələcək Tim Kross

# * $ " ( (

-

#4 $ * I & 0

0 &

' / & 4 & ) $ & $ ( $ 5 ( 5 / & 5 % $ & 4 (5 0 4 / & & $ ( ( ' & $ & $

" / $ ? & 0 & $ 7 & ! ( 4 & &4 " 5 " N $ & V / / ( " " & ( 4 & & ' $ 4 & & " & ' 4 $ " "

4 " & &

& ( - " $ 4

$ & (

5 A & 0 / & & ( ? & / & $( 4 $ " & & & & $ & 4 <?!? $ " / 5 ( / 1 G< h ! H /& & & ) ( G! UH $ $ NĂśvbÉ™ti missiya ßçßn hazÄąrdÄąr?

2014 QISACA \ DĂźnya kubokunda * - . & & . .= ! * S DX ;

(

Alun Anderson

\ ( ; " (

1

& & & & & 4 ' 4 ( / & & 5 & ( $ " 5 / & $ ( M ( & 5

/ ) 5 5 & & 5 $

+ = ' / 4 " & ? 7 & & ?5 & G- & H / & $ + L VZ dE T & ) A " 7 " & - & $ / " $ " 5 / 4

> 0 5 & 4 5 & " , ( 5 )

Tim Kross: elm ĂźzrÉ™ mĂźxbir, The Economist

$ 7 ( / & ( ( 7 4V ) 5 0 $ $ 5 ( 3 & & 6 # 5 & 5 & & 0 $ + & K( ( 0 4 = 5 / 0 # & 5 " 5 O 4 A = & ( & " 0 $ $ 5 ( A 4 ! 4 K < ?&

/ ( & " 5 ' 0 5 4 $ $ (

5 A ( & 5 0 ( ( " " $

0 % $ & & "

/ 5 / 5 M ( 4 5 $ ( L & " / 5 4 ( ( " ( 5 ' ( & 5 & / 4 4

S

Alun Anderson: elmi jurnalist və mßəllif

Kosmosdan hədiyyələr

$ & (

A & 0 " ; $ 5 & & ( & 4 5 (

( 5 G! UH / G & H " & 8 ( / 0 ( 0 & ) 4 ) ( 4 ( & & G! UH $ M = & 4 & 0 $ 5 & 4 Q : ) & ? - $ ( & $ +( & & & F = & 4 / 5 & " " / $ O 1 , & "

( & ) 3 = &

: $ 6 # $ 4 $ / 5 & 4 * $ & 1 & /

> 4 /4 / „

Elm vÉ™ Texnologiya

DĂœNYA 2014

S

/ & $ & + + & / T & & & ( 5 5 $ 5 4 0 $ " $ & &

>& A ( ( 5 " / / & 0 $ 5 ; 4 & ) T & & & & &

+ 5 4 $ $ ( ( ( $ 5 & 0 & 5 # & 4 ( 5 $ 5 5 $ / & 0 A ! ( ( & $ & & ' (

5 4 ! K < & ( " # & & / / ( & $ 4 ( " ' ( A 0 " ? $ 5 5 ' ( < L 7 ) 4 ( & 5 & & ( $ & #

0 ( ' " ( & & ( + $ 4 4 5 " 5 ' & ) A / / (

/ ) 5 = & 4 ( ( $ && 4 ( $ & -

Murun sonu? Benjamin Sutherland SANTA BARBARA

$ -

- $

7

& > $ & ( 4 W & &" T = 4 5 " ( & 4 4 " & & $ & $ " & $ # IVQ ( ) G> & $ & $ " / / & H ( & & ) ( G= H 3 ( $( 6 ( ( ( E & $& "

& $ " $ " ( & & & $& $ & 5 5 ( ' / 4 5 4 G= H 1 & " / W'=4 W D $ 5 D!=F " & $& $ " 0 ( & " (

" 5 4 " & D ( $ && ( / " 4 & 5 4 & & & ( ( 5 G- & H G $ H 5 1 " /

DĂźnya 4.6 milyard il b.e.É™. M $ A & ( & $ % ( 5 & > $ A & ) 5 4 & ( ( & &

A $ $ ( & & 4 4 ( ( VZ dE T & & ( / )

7 $ $ $ ( $ ( 5 7 & & " / & 5 4 $ & ( ) ( " / () & A " ( / & G- & H ) $ $ & A $ & & & „ 20m

117

2014 QISACA ! " $ " - hava

. 6 k $ A l *

( (

20m

19m

? Azalan gĂśstÉ™ricilÉ™r + 4 1 HÉ™r dollar ĂźzrÉ™ alÄąnan tranzistorlarÄąn sayÄą vÉ™ uzunluÄ&#x;u 28 nnm 28 m 6m m 16m 20nm m & " 16nm " & 2012 2015* 2014* 40n 40 40nm 0nm 0nm nm 111.2m 11.2 2m ( & 22010 010 * Proqnoz MÉ™nbÉ™: Linley Group & 7.3m .3m 3m m 65 65nm 65n 65 1 1 m 4.4m 2008 14V ( & 2.6m 90nm Y 2006 130nm " $ && 2004 ( & $ & & 1 180nm Nanometr (nm) G5 H ? ! & & ( & & ( S " & / && 2002 T " S T 4 ( & 1

? & & $ & ) ( & " " & 5 GD 4 $ " ( & $ $ 1 Q ( I 5 & ( & $& " " 3 /6 ' & 4 0 ( 5 H4 L = $ " ( & $ & & ( $ & " ( / 5 0 & W;! " & S . 3 ( $ ? / $ & " & 0 ) ) 5 / & & 4 & $ " ( ) " 6 F = ( 1 , " &- „ $& " " 0- Bencamin Sazerlend: mßstəqil mßxbir, & 4 $ " ( The Economist

118

Elm vÉ™ Texnologiya

DĂœNYA 2014

TapmacalarÄąn cavabÄą Ceffri Karr

<R% "

( (

2014 QISACA

5 [ & 5 4

4 -<D 4 $ 4 > & T S $ & ( ) ( %<D $ # / $ ) 5 & #

) & ' / 4 & & 5 $ ( -<D & T 5

%<D ( " & > & 4 -<D 5 ( / T 0

5 & ( / 5 (

0 " & -<D ' & & 1 & -<D $ %<D / N %<D 5 4 & ( 5 & ' -<D ( " 4 & ( & $ 0 & $ / $ % $ & $ & ( & 3 ( & & $ && & 6 (

) " ! " ( 4 " 3 -<D4 -<D -<D6 -<D 5 ' 4 -<D4 -<D4 -<D4 -<D4 & -< 4 & -<D " / 5 < & " / 4 4 $ 0 & & $ D 4 5 $ & ( + 35 & & $ && & ( 1: 4 5 IY: & ( 6 ( & ( & 4 1 1 & -<D ( /& 5 $ & M<F#%M $ & 4 %<D 4 ( " & 3$ ( ( 6 -<D " ' 4 1 , & ( 5 & 4 & 5 " ) & / V '

V 5 ) + 5 ? > & T S $ & 5 & 4 ( 5 & 1 ( [ /4 -<D ( & $& " $ " & T 4 ( 5

5 ( & # / 0 $ " ' ( -<D ) 0

& ( $ 5 ' & & -<D / &

: . @ ! $ $ *

. * " " XWW=(

1

' ( %<D 5 ) ' ( & %<D $ ( 4

5 / ( $ 5 ' ( & & & 0 5 ( ( & $ 4 ( 5 & " & 5 " / ' 4 -<D $ ) ) $ ) ( ( $ & 5 & & & (

SehrbazlÄąq vÉ™ tibb ' 5 " / / " 5 4

" C 3? ($ / & 4 ( ( 0 / 64 / & ) " / ' 5 ( / & & ( 5 & & $ 5 & $ / $ ( $ E / 5 4 & ( 5 / " (

/ D 4 5 00 & " ( " " / U & & 4 -<D / & ) 5 ? $ -<D ( 0 ) " / & 4 -<D / & ) $

/ " 5 & & 5 & ' 4 > & T S $ & & (

M ( 4 4 -<D

$ & #4 $

) $ + & - ( ( 4 ) $ && 4 4 >& ( > & ( ? A 4 & ( / $ ) & 4 / /

* 4 ( ( $ & 5 0 $ 4 4 5 $ 5 & -<D $ && & 0 ) & 4

5 & & & ( $ ' 5 1 $ " $ G H ) 5

& " ) „

f :. <ÂŽ'()` 7) T = 4 =U # 5 $ S

Ceffri Karr: elm ĂźzrÉ™ redaktor, The Economist

+ . ? AMS # " ( h "

$ ( 4 + ! S

Elm vÉ™ Texnologiya

DĂœNYA 2014

119

TənhalĹq erasĹndan ehtiyatlĹ olun

A

" & & 4 & ) " / & & 00 & 4 # ( & 4 & / & " $(

O ( 5 & / " ) ) ) 4 /& $ $ ( $ ( " X 5 & " & 4 A / & ' ( & ? & ' 4 ( & ) $ & ( = & M & 4 A ( % ) & M " 3+ 4 5 6 " &

/ & & 4 & " 4 5 J # & & ' & $

&

$ 5 ' " $ " $ & ZQY 7 S $ & 0 0 & & 0 4 4 / 4 1 ? & C & & 5 & 4 1 I 4I " ; 0 & ( 4 5 ( 4 $ & & L Q & ! ( & & 4 A " / ( ; ( / ( 4 $ ( 4 D & 0 & 4 ( 4 Q ) ( & 4 " ( UUWWW & ' ( &

C ( & ' 4 & " / $ & $ & ) $ & ( ' " "

0 & " / ( < & ( 0 D & &

( ) # $ / & & & $ ( ( / && & " < 4 4 & " " $ ( $(

; $ & & & 0 J & ( & & # & & $ $ &

& & & & ( & & & & 0 $ ( ) $ 4 $ " & & ) $ & & ( & & ( 5 ( # & & $ # 4

" +( 5 ) 4 & C 5 5 " A ( " / ) ( $ A 0 $ X ' 4 " / & ; & 4 & & 4 & & $ 5 ! 4 ( $ ( ) 4 $ 4 / 5 & 0 & $ & ( ) D & & & & J & / & 4 & & 0 & ) ( $ $ && & > & " ( & ( $ 5 $ $ & ( 5 / % ) ( 5 5 ) O

& 4 ( / 4 $ & $

L ` * * Â? 0 . - ; # "

= $ " $ $

QarĹ&#x;ÄąmÄązdakÄą mÉ™nÉ™vi seçim

D 4 ( " & $ +( & ( $ $ % ( ; ! ( ; M & & A & $ & &

A / & & ' & & / 3 & %<D " & & & 6 ' $ +( 5 ' $ & 0 $ & ) 5 '

& 4 A $ & " $ " 0 & ( $ && & & 0 $ &

" ( & ( & ' ( / & (5 ) $ ( (4 $ 5 " &

„

; >

! W3

Azad Azərbaycan Teleradio şirkətinin televiziya siqnalı Azərbaycanın ilk telekommunikasiya peyki Azerspace vasitəsilə Yer kürəsinə ötürülür. Bu peyk vasitəsilə həm Azərbaycan dövlət televiziyasının İdman, Mədəniyyət, həmçinin, İctimai Televiziya və digər yerli telekanalların proqramları yayımlanır. Bu peykin əhatə dairəsinə Uzaq Şərqdən tutmuş Asiya qitəsi, Avropa qitəsinin İspaniyadan Böyük Britaniyaya qədər olan sahəsi, eləcə də Şimali Afrikanın bir çox ölkələri, o cümlədən, Əlcəzair, Livan və s. ölkələr daxildir. Həmin peykdə Azad Azərbaycan Teleradio şirkətinin televiziya kanalı ilə yanaşı, 106.3 FM radiosunun proqramları da yayımlanır. 24 saat ərzində yayımlanan bu proqramlar həmin peykin əhatə dairəsində yüksək keyfiyyətlə qəbul oluna bilir. Bundan əlavə, Azərbaycan Respublikasında rəqəmsal televiziya yayımına keçidlə əlaqədar olaraq, bütün rayon mərkəzlərindəki televiziya stansiyalarında həmin proqramlar peyk qəbuledici qurğular vasitəsilə qəbul edilir və yerüstü televiziya yayım siqnallarının köməyilə ölkə ərazisinə yayılır. Beləcə, əhali evdə məişət televizorlarına adi antennaları qoşmaqla televiziya proqramlarına rahat şəkildə baxa bilər. Azerspace peykinə bilavasitə peykdən baxmaq istəyənlər öz peyk antennalarını 46 dərəcə şərq en dairəsində yerləşmiş Azerspace peykinə yönəltməli və öz qəbuledici qurğularını 11169 megaherz tezliyində tutmalıdırlar.

www.atv.az

121

DĂœNYA 2014

Bu bĂślmÉ™dÉ™ hÉ™m dÉ™: Ĺžekspirin 450 yaĹ&#x;Äą 122 Utopik É™dÉ™biyyat 122 MĂźstÉ™qil muzeylÉ™r 123 Ola bilsin ki‌ 123

Mədəniyyət

TendulkarĹn vidasĹ 124 Markiz de Sad, hələ də təəccßbləndirir, 124 RenÊ Redzepi: Gələcəyin menyusu 125

YourTube Aleksandra Suiç

A

& ( / ( $ " / E ) & 5 & A 5 4 " / QY 0 ( > & " / / ( $ & " / 5 ( 4 ( & & 0 &

# ( $ " / $ /4 & 4 " 5 # $ 5 & / ( / & " ( ( " $ && & " / ( & 0 1 $ & " 4 4 & $ ( 4

& & " & 5 & ' " ( " & ! ) " / C / ) & 4 0 & " & / > & 5 & G& H ( A ( & & / & $ 0 /

1 ! W G & H / 0 4 & & / ( ? " / 5 ( D + $ 4 # 0 & 0 $ * ( ( < 0 / ? ( / ( G ( H & ) < J / G7 M H & & & " / ?'8 / A D & 5 & G H ( D " 1 % & / J 0 " & ( $ ( ) ' & $ && > & & & ( ) 5 ( O 5 5 & 7> & $ " $ " & 4

G? H > & ( 5 & 4

& & " & &

& ( ( ' G H ( " $ " < J / 0 & & ( 5 & $ " G 5 ( H $ ( ; 0 & " / 4 & " & & 5 5 $ " / > $ 0 4

$ " / & " 0

Bark-bayt savaĹ&#x;Äą

& ; 4 & ( $ " / 4 " & $ 0

0 / $ && & C ( / & ( & C 0 &

( $ & $ & $ & & / / ) ? ? ( ! & ) & & $ " $ && & 1 & 5

Kabel tÜvbəlilərinin yaranmasĹ

> & & ( ( & $ & & )

" > & / $ $ + $ & &

( ? 5 0 ?

( & & 5 ( ) 5 4 )

& & ) ( 4 0 / 0 & L ) 4 (

/ F " D & & $ & / ( & & 5 ( & & & / ' $( 1 & 4 ( " / 5 ( 4 &

& ( 4 & / & $ ( ' & ( $ 1 $ " / G & H 3 ( & & 6 ( " & & $ ( & / 0 ' & " = & 4 " ( 4 & " 1 & $ " / ( ( & ' ( ( & $ & & $ " / „

2014 QISACA < > . _W=( , . = Show� ( ; : [ "

Aleksandra Suiç: KÄ°V ĂźzrÉ™ redaktor, The Economist

122

Mədəniyyət

DĂœNYA 2014

Kef baĹ&#x;layÄąr Emma Hogan

` & XHW=(

" =

QV 1V & F ' "5 5 ( ( $ ! 0 T & + & A $ & 8 & / & ) & > & $ " / K 8 & ) /& Q 5 & $ 1 & $ & & 5 4 0 & " * 5 7 / & 38 & & 5 & & & / 6 0 & 5 ? & & 4 C && " $ 0 0 & = ( / " & 5 / $ ' G8 & ; 0 & H " 4 $ 4 ( < 1 & 8 & ( & $ &

/ $ ( ? F & 8 8 & $ ( && G8 & ? H

Ä°Ĺ&#x;Äąq altÄąnda

L $

DW ( h " 2 4 . CH

Conatan Ledgard: rejissor, gələcək Afrika, École Polytechnique FÊdÊrale de Lausanne

& $ 0 & & 0 7 $ ( C & % * & 5 ) 4 / & ) ) 00 # ( G8 & M H 1 Q -

?

1 $ & ( ( ' & 4 & & 4 / 4 3/ & & 6 ( $ & & S

4 & G5 & H G " & H + ) " & T 5 & / C " " & " &0 5 & $ & A ( $ " / 0 & C & 5 1 C & ) ' ( $ " / ?0 4 & & & & 4 $ " / $ & $ / ! ( ( 5 ? ( K & ; 0 $ & 0 0 & 5 & " & $ " / G5 & H $ & G; 0H $ ? 0 & < ! & & " ) &

Conatan Ledgard LOZAN

2014 QISACA

$ ( ? & ( 4 ) + $ F 7 & ? & % & G= H # 5 5 5 A 5 & &5 / ' $ + " ? ) $ &

@ 8 & & $& ! T + G8 & = H & 0 & ( && + 8 & ( & 5 & Q $ & < A G8 & = & H

( 8 & $ Q & Q + 0 ? 4 " / & 8 & & ' " ( ( " ) A = D & $ G7 S H & C && ! - && ' * G! ? H + ( " 0 ' GA 5 & / & H & & & & $ S ' ! 0 8 & 8 " )

$ && & GW ; H & $ &&

? 1, & G@ & & H 0 & & 5 * & @ & D & & ( & / G; H & 1 % & 1 V 5 4 $ 5 & 8 & & 0 „ Emma Hogan: Britaniya ßzrə mßxbir, The Economist

# 5 0 & ( " 0 & 4 (( 4 & ) ) & ( ) " F ! & 4 $ / " / 0 &

$ = $ & 0 && 7 ;C & ! & 5 & $ #4 & 5 / 5 & 1 3 & 6 & ' ( & 4 $ = & ( & & )

$ F ! & 4 $ $ & $ $ " & & & 4 " "

( & & ' $ (

& & / 5 1 " GT H > = $ " G H $ 5 $ & & ( ) ' / 4 1

& 5 ( ' 4 & ( $ (5 & / &

„

DĂœNYA 2014

Şəxsi həyatlar, ictimai yerlər Fiammetta Rokko +'%:'/

(

Z

1

Mədəniyyət C & " ( ! - - 5 " # 0 ( " /& & 5 ( / #4 $ " / > && / ) 4 / && & 0 0 * " & ' ( 5 (

5 & 5 & ; > 4 $ / ! * ( ? 5 3 $ 5 & & & 64 & & ( & $ & ( & / ? ( & $ ( /& ( " ) & " ' /& & & & / && & - " 7 / & $ & " & $ & M ' = ( ( 5 ) $ 4 /& ( " & $ ( / $ $ & & 5 ' / 4 $ (

) ' ( 4 ( (

" & & / $ &

' D ( E ( & & " 8 / & @ & $ & ( " ' ( 5 ( && = ( 7 ( & L & &

& (4 $ ( ) G[ ?) H 1 @ 55 $ & 5 ( < A & / " 4 " / 5 4 & " " & ) E " / @ & 4 4 & & & & & " F D $ & & (

A ( ( $ & ( $ ( $ 5 D 4 / ( /& = & - & $( >& " >&

& ( $ 4 & ( 5 & & A ( I & /

" 5 & 4 & 5 > 4 ( & " / 0

5 & ( 05 5 0 ' " / /& ( 0 & 5 )

' ( > $ = & > & > & 4 ? ( & $ ( " 1 1, $ 3Q 6 ( " $ $ ( 4 $ & " / ) ( 4 4 & = & " ' Şərqdən Qərbə kÜrpß yaradan Budi Tek & E & (

" ? & % ? 4 = ' 7 & ' 4 $ 4 ( M F D ( ( A ( = ( 1 ! ( & && # 0 M && " /& && & & 1 1 E / /& ( " $( > $ 0 " & & > $ " ) ' L ( & $ 4 ( 0 ' ; ( $ S A 1 1 Y 8 / S &$ & & & 0 " & S 5 > & ( " / ' $ ' ( & # 4 ( & $

/ 4 1 1 , ( " & ( " ) „ ' & " 1 & $ " ) $ 5 f 5 ( 2 5 @ > /& ( ) & ( ( ( $ S $ & 4 4 , (

" & & " 4 S & / 4 0 & 4 -. . h $ 4 * S 5 0 * U - N) O h " "

( " ?5 S & ( ) D

123

2014 QISACA B H [ + - ? [ : * . $

Fiammetta Rokko: kitab və incəsənət redaktoru, The Economist

124

Mədəniyyət

DĂœNYA 2014

HindistanÄąn kiçik ustasÄąna É™lvida Ceyms Astill * 6

. $ N " O ? $ %

H

& IYI " / $ & > &

& 0 " / 0 IYI " < $ T $ - C T & $ 0 " ) & " ( 4 7 & & ( $ / ; & 41 $ & 4 4 & $ " ) 1Q & ; & < $ T $ 3- C ) - $ 6

5 ( ' & " 4 7 ) Q & $ & ? / ( O G ? $ H ! " D $ ( ; & 1 , & " / F D $ ( & & ( #4 ; & / 0 & 5 ! ) ( & " & & 5 (

& G& H & # " &

4 ? $ / 0 0 & 5 ) 5 4 ; & $ $ ) / / D / ; & ) / " & F D ( & ) ; & " #4 /

(/ $ & L & & - & " / #4 ) & ( F D

/ & ; & /& $ ' / 4 $ $ ( (

0 ; & & & ( $ & & ( & & " F D " " 1 , ) = @ ; & &

/ " & " ( $ ; & & $ $ " " ( 5 "

$

' $ " 5 "

O ( /

Həqiqi Cənab Qrey Miranda Conson

? FWW

((

G%

4 $ / & & 5 H4 L % ? 0 & * & ! & & &

( '

/ 4 = ( ! ( $ & ( 4 $ 4 ( / $ 5 ) $ 5 1 & & 3 4 5 6 M S F & " / & & " G' ( " H + & & $ (( 4 & & & 1 1 ! 1 * & $ / & " & ) ) & 8 = ( $ " / $ && & & " 4 4 & & 4 & & < + ) D & G / () ) H G$ & ( / & ( H # ( & ) ( 0 " ) ( " ( % ! G. & H

Yava? Kim, mən?

Ć?srin adamÄą

; & D & $ ) " " / & ' / 4 4 & $ & " / & " ! / / 0 4 & & & & & # & G $H & & 4 & (

/ ' 5 & 5 )

$ 3& & 6 $ 5 „ Ceyms Astill: siyasi redaktor, The Economist, vÉ™ “BĂśyĂźk TamaĹ&#x;a: Kriket, Korrupsiya vÉ™ MĂźasir HindistanÄąn KĂźkrÉ™k Ä°nkiĹ&#x;afÄąâ€? kitabÄąnÄąn mßəllifi (Bloomsbury)

( & ( & & & 3 ) $

/ ) & & 0 ( 6

[ * 4 ! ' =

* ( $ & ! * # &0 K & ! ) ( / && & < & 7 + 4 ( G 0 H 1 7 5 ! 5 $ ( $ ( ) ; / & " / " / $ $

B( & G- M H C / & & / / + & 0 . . - && & 5 $& # & 4 ! ZYQ ' & & & ( ) G! 1 5 H & C ( & >& " ( L * & = 7 / & & =

$ 5 $ 5 3 ( IY ) & & 64

& ( ) $ ( & / % ! * & $

&& & & 4 & / " 0 5 L & = ( / & ( „ Miranda Conson: kĂśmÉ™kçi redaktor, *> @FJP

Mədəniyyət

DĂœNYA 2014

125

Gələcəyin Menyusu

'

R = " - ! ? !\ G ‘ G 4

( ( S( Âą ( <

$ 4 X ! ! [ 3 < < 1 !

4 C & 5 $ & ? 5 / ) 0 ' " 4 7 $ 5 /

) & 5 < / ' ( ( & / $&

$ ( ) ( & ? 5

$ ( " $ " # & ( 5 (

) ' 0 $ ( ' ( ' " ) 4 ( & 5 ( $ ( 7 $ 4 & 0 &

> ( / B( ( + O G< $ ( ) " X % $ ) & 4 ( $ & 5 XH ' ( & 4 (

)4

5 D / 4 & & 4 & / $ " 0 $ ' & & & ) / 4 >" & & ( 4

7 / 5 7 $ / 4 & & / 5 &

& " $ ( # 5 $ < $ & 5 4 4 5 / & & ; 5 & & ( & & & # & ? 4 ( " / ( 5 J L 5 ( & 5 QI = ( $ " ' ( $ & 0 / & &

" 4 && 8 ( 5 ? 4 $ ( & & & $ ( " & & > 4 $ & T & 3 (6 /4 + & & $ G7 ) $ ( X ' &4

& 0 X E ) XH & ( ) " ' & ( $ $ 7 J ( 5

' & 4 ( $ ' 5 ( Y : ( N ( ' ( /

/ & 5 ' ( G H " 4 & 4 ( $ / & 0 ' ( ( ( $ && /

KÜkdən yaranan dəst-xətt ' $ ( $ $ ( / / ( ( 0 O G' XH # & $& " / ( ( / ' ( / && & O G% " /

/ H S / 5 / && & ( ( / 0 & $ " ! ? GA H + & $ & ' 4 4 / & & 5 " " ? ) & ( X A ( X ' ( ( ( 4 0 ( & / ) $ " $ 5 & X ' ( $ ( / $ ( 0 ( $ )

X ' 4 0 ( " " 4 ( / X B( & & 4 ( " / ' & / 0 & & ( ( 5 ( $ " 5 ( " @ & ( ( / ( ( $ & ) $ && & (4

$ ( 5 ( $ D 4 & ' 4 $ " +( 0

) &

) ( & ( 5 4 $ & 5 & ( ? & 5 & ( 4 ( & ( & ( 4 & ( ' ( " $ " & ( @ & & 4 / & $ " 0

/ ! ( & ( + $ ) 0 ( ( ' 4 1 & " & $ ( & O ( ( / „

126

Nekroloq

LatÄąn sonu Edvard Lukas

DEFF=( DEEC=(

; [ FWDX=( D= * (

'

4 4 S ) 3 & $ & ( " / / G&H 64

lats4 lati A & $ " # ( oyro 1 & & ? 5 $ = $

C & $ 8 & $ $ ( ) & ( ? S 1 0 !

$ & " $ & 4 $ & & & ) ) ( $ O $ / "

" 4 $ && & ) ( S G H I $ & ) " ) + ( M& S 5 4 S ! ; & ? & $ /+ ( " B + " ' 4 $ & 4 ( & 5 " I " " ! > 0 & S M& ( & $ " " ' & & ( & / $ " G C

" H " 5 ; " & & 4 & 5 ( 5 $

& $

5 & F & ) & " & I Y & L $ Y & /

" " / ! & " ( 5 ( & ) ( ( 4

) ! 4 4 7 ) ) J & / S $ ( " & ( 0 / ' / & & 0 ) ( $ $ & / S & ( & O 4 $ & ) & $ ( &

" ( & & & S ( ' & ( & ( $ L % " 4 0 4 ) = $ & 3 5 & 6 ( $ / & Q J ' 4

& ; ( 4 / 4 I, ?'8

DĂœNYA 2014

A " & & ( & ' G 5 H (

? = $ & ? ' $ " / 5 ? " & 4 & & & ( &

/ K 4 T & ' & 5 " ! ) # " & 0 ( ) ( & ( ? $ 4 4

& & ( / O ' * " " & $ & $ & U & & ' ; 3!%-6 ' & $ & S ' S & & $ $ & & & & ' & & $ ' & ( & 1 Y &

0 " & &

U " / S / 0

( & & ) ) & & ( ( S $ " & % & $ & + & & & " / B

" ) & " O $& 4 ( 5 4 / ( 4 ( ) " S & & 5 & $ () $ & $ ? S () ( $ & O 4 1 ? & 0 &

Ä°kinci dÉ™fÉ™nin uÄ&#x;uru

S & / ) $ / # ( ( & " 0 " / " ) ) / ; 0 & " ( " > & / ' $ & 0 0 & ) 3 $ (5 4 3 ( ( 6 ( & ( 6 ; $ ( " & 0 $ $ " / 3M& " $ 1 4 S " & 1 Q 5 ( 6 S

& 4 $ & & & ) 5 $ 4 5 M& & 4 ( O / & / ) 4 / ( 4 & & 9( $ " ? > 0 ( & $ & & $ M& & ? ( / / ( $ ( >& "4 ' % $ 5 & $ (( 1Q / & $ " " G? & / & H & ( $ 4 $ $ & ( & & ' 5 ? $ $ ( 4 " ( 0 & „ Edvard Lukas: beynəlxalq redaktor, The Economist

DĂœNYA 2014

ZirvÉ™lÉ™rÉ™ doÄ&#x;ru. BirlikdÉ™ FÉ™rid Axundov

?8? ' ) 1 Z ) ( & & & & 1 , $ & 1 , (

& ) ( ' & /

& 5 ) ( 7 7 3F S 6 5 & % $ ) ( / 5 ) ( & & / ) ( ; $ ( ?8? ' ?( : ( & &

2 '()*+# 4 + 1 , ( $ " 0

( ( " / ( $ 5 > 0

/ & / ( & & ?!;? '

& & " ?( " ' ( ?( ) (

( 0 O (4 ) ( ( & & & ( / & & ?8? ' &

& ( " & ( / ) < 5 4 ( / 5 & 5 & ( & ( & / 7 " & $ 37#!6 & & & ( 0 & 5 ( $ $ && & >& ( 4 5 " & $

Azərbaycan 2014 & $ & " & 1 ( $ " & & + ( & ) 1 1 1 , " & $ ) & 1 , & 4 7#! 0 ( ) 7#! & ( $

/ " ( 1 , ' ( & ' = ( " ' ( & 0 " 4 Q " &

& 1 ?[< 1 ?[< & & / 5 & 1 ( & & 4 " ( 4 7#! 5 0 ( $

$ && & 1 ) ( & " 0 & (

& & &

$ $

= ( & " /

" & & $ " 9

4 ?8? ' 0 & / 5 $

& 4 " / &

00 & ( & ( =>! F-= & & ) & & & / D / 5 / 4 / & ( " / 4 / 5 ( 4 4 & ( ) & & ( / C 0

& (5 ( ) 1 Z ?!;? ' T & + > 4 T & 5 ( $ && & ' ( 5 "

( " 0

5 & 5 ' ( 1 ( ( & & & ' ( ( 5 " & $ ( & 5 ( / 0 & ( 5 4 $ " 5 0 & $ &

' ( $ $ ( ( " ) ( 1 Q 1 Z " ( & 5 ( $ 0

5 & ( ( 4 / & & ?( ( 4 ( ( & ' / ( G[ ) ' H & ( ( „

127

FÉ™rid Axundov: PaĹ&#x;a Bank-Äąn Ä°darÉ™ HeyÉ™tinin sÉ™dri

128

Azərbaycan 2014

DĂœNYA 2014

AzÉ™rbaycanda tÉ™hsil sahÉ™sinin inkiĹ&#x;afÄą: yeni mÉ™rhÉ™lÉ™yÉ™ keçid

?

L h K ( !

) > > " ! !

( - & & & - / / 0 4 & 0 $& & $ & " 5 ( 0 " ) " / & M ( B ( ( $

4 $ & 5 +

$ ' ( - 5 5 $ ) &

" ( ' " & / C / & & & ( ( 4 & ) & $ & " & ( " & & 4 & = $ ( & ( ( 0 ' & 4 / & & & ( $& & ( & 4 ( & 4 4 5 " & & & & $ " & - & ( A / C & ( 5 & & ' $ /4 ( D $& & $ & & 4 5 & & & & $ & " % / &0 ( + ( " 4 4 - & $ 4 5 ( = & & & $ ( " 7 5 $$V /4 $ " / = $( ( &

4 $ ! )

) 4 $ & > & & ' & $ 4 .D ( 0 4 0 & 5 & 4 / & & 0 & / 5 & ( & & 4 5 & & $ " & $ " & ( & & 5 / && & K & $

B ( ( ) $& & ) ' $& - 5 & $& ( & 4 C $ & & & 5 & 0

" & & ( $& $ ' & & - " &

( 5 ( " ; & = & ( & $& ) & 4

$& & 5 ) & & & ( 0 (

( & B A ( $& & $ & / 4 ( & 5 $ 4 / & & $

&

0 & 4 & & /-

( & „ / 0

& & 4 / & & & & & $ UUW & C & K & ( $ #

4 4 &

4 4 & ) 4 5

Azərbaycan 2014

DĂœNYA 2014

129

Ă–lkÉ™mizin tÉ™hsil sistemi dÉ™yiĹ&#x;ikliklÉ™r mÉ™rhÉ™lÉ™sindÉ™dir

Ă–

: ( < "

( $& & & $ ( $

$ & II ?( - & & & & &

" / & $ & & & $ $ " ?( ; + & C & $ / $& $ /& ) ( & ! " 4 ?( ' / * 4 % ' % > &

* + & & & 0 & ' $& & $ & B & ( $ & & 4 D $& $

@ $& ' & & & = 4 > & ) S $ ( ( ( $& & & 5 ) 5 " )

2 = @ & 7 !# & ! .

) ! ! !< 4> ! ! ! " !

& ) '

$& & $

A / $& 0 ( $ $ & & $ 4 5 ( ( 0 T 5 a " / $ $ " & $& 0 4 ( 4 $ ) 4 $ " 4 $ 0 " 0 A ( $& 0 " 4 " &5 4 $ 4 / "

/ A / ( & / & & ' 5 ( 0 / 4 ?( / $ 4 ( & & ( & S

( &

'=D 1 / ( # $ & $ $ & S & & & & 4 J & &

4 / & & & ) & ( ) & ( ) ) 5 ' $ " 4 / 5 ) &

& " 4 ( 5 " / " ) & &

" & $& M ( 4 / / 4 ( 0 ) $ " ' " ?( &

$ 4 $ ( & & &

&

/ $& $ # ?( G; & H ) 4 C $ & $ 5 0 & 5 &

4 & 4 & 0 4 ( 5 & $ 0 " ' 4 ?( / & &

( 5 ( 5 4 &

( ) ( $ & & ' ( 4 ?( $ 4 5 / $& & " / & & % " " & /

' ( 4 $& 4 ( 5 & " " ( 5

/ „

130

Azərbaycan 2014

DĂœNYA 2014

& & S & & ( $ & 4 ?( 5 C 5 & & $ ) G8 $ ( 1H GF @ ( % $ ( H $ ) & 1 & & ?( C / J ) & "

S C $ ( ?( " " & " ( ( & / J ' 4 / & & 1 " ( 5 & & & 0 $

& ) ' 4 & & 5 & & $ 0 & ?( &

( >7D $& & $

S & / J & & ) " ?( &

5 4 & & & $ 5 "

Azərbaycan 2014 - cß ildə İrfan Siddiq

?

( 4 & ! $

$ ?( ! > 0 & & " 4 & ( & 0 " - 5 & & " / ?(

5 5 & & $ " ( )

&

- & & ) $ / &

4 " > $ & & 5 $ & ' /

> / & & $ 5 5 & &

7 !# + 4 = . = # ! " 6 !! M & % ) @ ) )

$ & & & 4 ( 5 & & &

& & $ 4 ( " & & ? > 0 5 $ & $ $ ) / 4 ?> <?D# ?( C & & / " ( 5

5 $ ( 5 & ?( " " & 0 " < 0 & & ) 0 & & "

7 !# !! & ^ ! . @

!! . 6 2 ! 2 ! 7 !# # ! ' 7 ?( / & " 3 / Q : 6 ?( ( &

/ J

& 0

) ' ' ?( & $ & $ ( K) 0 " / 4 ?( 0 & & $ & 0 ' & " ; + /

& & $ & & 5 1 ?( " 4 ' ' ?( ) " ) „

Ä°rfan Siddiq: BirlÉ™Ĺ&#x;miĹ&#x; KrallÄąÄ&#x;Äąn AzÉ™rbaycandakÄą sÉ™firi

DĂœNYA 2014

ABĹž - AzÉ™rbaycan mĂźnasibÉ™tlÉ™ri Riçard Morninqstar

D

/ 4 1 4 ?'8 $ ?( ?( " & & & 5 & $ " & & " $ ' ?'8 ?( $ ( J & / & @ & & 4 J & ( & ( 5 $ & ( 4 C & / 4 & & $ ( ( & & & & ( & 0 ) ' ( 4 & 4 & & $ 5 ?( 5 $ & ( 0 $ )

2 ; 7 !# .4 L & ! . 7 !# D . @ ! ? ' 8 ?( / $ & ( & & &

& ?( &5 / > 7 & ?'8 &5 " " 4 $ 0 & / 5 & 1 , ?( 0 & / && " & & ' (

/ $ & ( & & & 5 ?( ) ( 1 4 4 / & & 0 & ) ( 0

) (

Azərbaycan 2014 ' (4 $ " 4 % ) @ ) & & $ $ & ?( 4 M & 4 ?D D = & 0 ( 5 0

( / & & ) & ' 8 & 0

1 & $ $ " 5 & 5 ' 8 $ ?( 4 $ + ( / ?( C & 0 & ' (4 $ " 4 U ( ( ? / " F % $ ( & " & ?( & $ ' 4 ?( & 0 $ ) ? ( & + & & & 0

& ; " 4 ( 4 ' 8 ?( & 5 5 C & $ " ?'8

& 0 4 & & 4 4 &

& 0

5 & 1 , ?( ( & & ?'8 $ 1 $ " / & & & ) " ( 0 ( " ) ' 4 ?( 1 9 D D ) 4 "

4 ?( & ( & & " & / & 5 & 5 9DD ( ?( $& /

&

& + & & & & 5 ' ( ( $ / & ? ' 8 4 & & $ ?( 5 0 $ & ?( & $ & $ & & 0 & 5 " = + I ( & " 4 & " ( & & ( $ ! " " & ) ( + ) & 4 4 1 & $ & " ) 1 , ?'8 ?( & 0 = 4 ?( & 4 4 J & 5 4 ?( 5 & 0 $ + " & ?'8 1 & & 0 " ?( " ) $ ( „

131

Riçard Morninqstar: ABĹž-Äąn AzÉ™rbaycandakÄą sÉ™firi

132

Azərbaycan 2014

Ä°nkiĹ&#x;afÄąn OlimpiyasÄą Çingiz HĂźseynzadÉ™

1

1 S ?( & " / " / ) ' 4 = # 7 & ( > $ & + ?( 0 # ( ( , ) 4 ? & Q / ?( " " ( &

D 4 ; & & & $ ( & 5 & + & = # 7 & ' / # 7 &

0

5 & $ 7 & & ( 0 & # 4 ( & 4 4 ) 5 & L 0 $ 4 $& 4

L $ # 7 & & 0 " $ ( & / '

/ 4 ?( =#7 / & & " / # 7 & $ " " / & & 7 , O

4 " " & & ( " 5 $ " ( 5 ( & 4 "

/ ' 4 # ) & ( ( " $ / $ ( & & " / & & # 7 & ( > $

& ?( # -

4 ! :. 4 # 1 I ! 7 !# 4 ! . 4 !. . " @ & " & 0 & 1 Q 0 ? # $( ( $ & $ ) ( # 4 4 A &

4 " 0 $( " -

DĂœNYA 2014

' & ? # # & ' 4 ?( ? # 7 & ( ; ( > $ 5 & J $ & " & " $ ( & % 4 $ "

; ( & ? # # ' " & 1 ' $ " 4 & ( & $ " ( ' ( 0 $ & / & = & 4 G' F & ; H ? # # " 4 & & $( " % 5

& ; = ( $ ( 5 4 D ' $ & & T & & " ( $ ( ;

& $ ( & 4 D ' $ & " ) & 4 " $ ( ' & ? # 7 & 0 1 ' 9 > . & 7 & 4 ? ? > 0 & & 4 & ? # 7 & ' ?&& & & " 1 V 9 8 $ # & ' " ' " /

? I & 4 1 Z ' " >& QZ $ ' ( L IIZ = # 7 & 0

$ & & /

' 5 4 " + ( > & (

' 5 " / 0 & &

( 4 ? " ?( " & ( 4 & &

" & ) ( " ' 4 ?( $ $ „

DĂœNYA 2014

Ć?ldÉ™ edilÉ™n uÄ&#x;urlar vÉ™ gÉ™lÉ™cÉ™k perspektivlÉ™r Ć?bĂźlfÉ™s Qarayev

GD

$ M & H C GD$ a H

/ ?( / & & & & 4 (

( " & & 0

( ' 5 & ( 4 & & & $

&

( & $ & 0 ! & $

( > $ $ $ " " & 4 4 ( 5 & & 4 & & $ ( & - & ( & & & & 4 5 / 0 ( & $ " 5 &

$ 4 & 4 ( ( 5 & B ( Q / & $

" 4 ?( / 0 4 0 & & & $ ' & ' =

& % * 4 GM & H $ & & 4

/ ) 0 & & 4 9( ; 4 @ @ 4 - & " / & 0 & 4 @ / & 0 & 4 " ' / & & 4 ' " ( 0 & 4 / 0 & 4

/ 0 & 4 / ( & $ & 5 & 4 / & 5 & / & & 1 1 , ( > $ $ & ' W WW % =

& % * " & 4 " / & & 4

& & & ( / 0 ( 4 ( ) 5 & &

Azərbaycan 2014 ; " $ & (4 & " &

& & " / ?(

( & 5 = $( & 5 & 4 ; * ( 4 4 AK<M!7# >!M!7# / & 0 = $ /

& & 1 , ?( ) AK<M!7# + G'

0 $ $ & & $ & H 4 1 I & (4 1 / " " & (4 1 1 0 " & 4 1 , & ?( @ ) 5 & & & " AK<M!7# GD $ L & ! $ & H / ' 4 1 >" $ 8 $ & & @ ( & 4 1 Z & @ & & AK<M!7# % = > & ! $ & & B ( / ( & 5 4 ( ( & " / & 4 / 0 ( & ( 0 & 4 / 4 '=D % D ( D & / & ?( ( ) 1 , & ( % D ( D >

8 & ( % D ( D ? 7 && & 1 & ' " & 1 Q ' " ? # ( & B ( ( & $ & $ J 0 " ( / & & = & & G8 $ )H @ A D ( 7 & & & $ & 4 ) / ( 0 " 5 " D ( & $ & 0 1 & ( ( 4 1I & ( $ & $ ( B ( + & 1 , & " ( & 4 $ " / & & / 0 &

/ ' 4 4 & & $ & 4 < A 5 ( & ( & ( 5 / ' 5 & 4 ( 9%= ( " & ( 1 0 D ( 0 & 0 & 4 / & ( / & $ & 5 & 4 & $

& & 9%= / & & " & 5 ( 0 ' & ( 4 ( 4 5 $ 5 ( ' ( $ 4 ( & 0 " ?(

(

& $ 5 0 & / ( 0 $ 4 ( & 4 0 ( $ & / „

133

Ć?bĂźlfÉ™s Qarayev: AzÉ™rbaycan RespublikasÄąnÄąn mÉ™dÉ™niyyÉ™t vÉ™ turizm naziri

134

Azərbaycan 2014

KeyďŹ yyÉ™timizÉ™ sÉ™rmayÉ™lÉ™ri davam edirik Kirill Qaburiç

G?

Kirill Qaburiç: “Azercell Telekomâ€? MMC Ĺ&#x;irkÉ™tinin prezidenti

( D H 0

) 4 F @ 0 ( & ?(

( Z 0

( / 0 & $ & 4 ?( 5 & / 5 5 4 ( / 5 & ' 5 4 / 4 4Q " & ?( $ & II4Y: ( & Y : 31 : ) ( & & 6 $ - > 0 & D / 5 < ( 4 & &

& : " ' & 4 $ " / & 0 5 1 , ( & &

/ 4 ?( ( & / ' 4 / 0 & $ 00

& & J $ " & & 8 0

& & $ J ( &

= U

& & $ 1 , ?( " & ? $ ( / & 4 ( 5 & & $ & $ $ " L 11 " /

( & & & ' ( " ( & & + " + 1 1 & 1 : 8 ( 1 : 5 (

DĂœNYA 2014 5 & / = < % & 4 " " & ( 4Q ( " ( 0 & $ $ " ' ( 4 ( " " $ & ( / / && ( ' ( (

& &

/ 5 & $ ( "

( ?( ( / 5

/ " 0 & " 1 , ( & ( + & & & & L ?!?< > ( B ( & & $ ( $ ( 3=1=6 / 5 & = " & 4 & & / 5 4

4 $ & ( 4 & $

4 / & & $ & 0 ' 5 ( & $ 5 / 0 ( 4 ( 0 =1= / ( & 0 & ?( ?( 4 $ 5 T 3SDM6 / 5 & & & 0 & $ 4 5 ' / 5 1 1 & / 5 & & & / & &

& & ' 5 ( 0 / 4 ?( 5 1VQ SDM & & & SDM & & & & 1 , (4 $ " 4 & & & & 3F!*'6 SDM ( & & / ( & ( SDM & / 0 $ ( L 0 4 4 / '

& & ( ?) 4 '()`+# ?) 0 &4 ?) & ) 4 . $

( & ! & 4 & $ . & / $ ( & ! T & / 7 # $ 4 / & 4 ! . ! 4 ?( & ( & $

?( & ( 0

5 & (

& $ 4 5 & ' ( ?( " / 5 ?( 0 & ( / & & 4 4 4 & 4 & 4 ' ' $ 4 T4 ?& > ( 4 $ ( $ ( 3=1=64 " / & & & 3?( M & && +& 64 0 & & ( " 0 ( 4 $ 0 Z 5 0

5 & B = & / 4 " " / 4 / & & ?( 4 $ " 4 G' H & (

& & '

& 1 I

DĂœNYA 2014 $ " ( & &4 0 & & & & " G' H & & 5 " & & ) & & & & ' ( ( $ 0 & " & 4 @ ; D @ 4 ?( / & )

& $ ( & D !

% ( & D ! & & $ & 4Q & & & YQ, D ! & & 4 00 0 $ " ( & ( &

5 & / D ! ! 7 # $ ( " 7 !# / % = . *% & IQV >& " & . .= ! 5 IY . ! / @ & !=D 3! = D 0 6 >& "4 * 4 < " % & ! = . D ! / && & 4 .4 . $ " 4 IY & 5 & T!= & & & 0 1 I D ! T / 4 1 , &

/ T & & & & D ! M& 1 & & & & M=D & & ' 4 D ! & $ & ) & " < < " 1 ( 0

5 & D ! & 5 / S 4 $ 5 ( $ / " ( $ 0

5 & " D ! / & $ 5 4 $ " 4 0 4 ( & 0 & 0 ( / 0 D ! @ ( ) & & &

Azərbaycan 2014

/ $ " 0 & ' & " / $ " ; / = < % & $ & ( / 0 ( & & " $ ( ) $ & 0 ( %

/ & & ( ( & ( >7D & " ; (

( &

( ( & & & $ & $ 5 ( = M & & ; & 4 ( & 0 5 " & & & & & ( 00 0

5 & " & 0 = ?( 0 / & &

0

( & E $( 0

& & ( " / $& ! $ ( $ 4 " " & 5 &

= ( +

$& / 0 " 0

( $ & L +

4 / 4 & / 5 & 0 J & $ 0 ; & 4 ( $ / & ' ( / +

( " 5 &

( ) „

135

136

Azərbaycan 2014

Garant Holding mßkəmməllik təminatĹ Anar Məmmədov

Ă–

1 , T ; 5 & & 0 $ & ' / ( ( $ & 4 / 4

( $ & & ' & 4

' ( ?( / 3 h $ & F &6 & &

$ & ( (& $ A 5 4 4 T ; 5 D9 ? & $ & ' / ! + D + >!# I O 1 Y & 0 ; 0

7 # = & . &

# ! L ! ! ! !

Anar Məmmədov: Garant Holding-in Direktorlar ŞurasĹnĹn sədri

D9 ? & ; & 7 +

= ! & 4 & $ ' ( 4

( ! (& ( 4 & + 5 4 ( ( &

( $ ? $ & 4 5 & / & $& $& / & ( 4

& + & 4 $ ' 4 1 , $ $ $ 1 Q & & $ " G[@?< ; 5H 0

5 & D ( ( & 4 & & 4 ( $ -

DĂœNYA 2014

5 5 0 5 ?( &

( $ && " *

0 & $ & ) & $ 3 & / 4 & & & $& 6 +

( & & = 4 & $ "

4 & 4 & $ +

" & & 9& +

( ( O T ; 5 1 , & & ) ( & $ ) $ 5 ( >& ( 4 & & 0 $& & $& 4 & & / & $ & ) ( ' ( & $ + < & 4 & 4 ( 0 / ' & ( 4 0 (

/ @ 0 $ & + & ) ' ( * & & " ( & " ) > !<?T L G! < h ? T 0H 0 & ( 0 & & $ & !<?T / 0 & & /& & & ( 0 & 5 ' 4 = @ 0 ? & " ? & T? 3 0 && T 0 ?&& 6 / & & & 0

5 & ; " 4 ( & T ! & & 0 & $ & / & $ ( 0 ' ( , " / 0 & $ & 0 ? @ - / & @ 0 7 0

5 & @ 0 1 V " A # ( & & / 1 I ' / # 7 & " & & * &

( & & $ J ( 1 V " # ?( & 0 " B ( ( > $ O G# 4 $ & & 4 & " / $ & H „

Azərbaycan 2014

DĂœNYA 2014

137

SOCAR - AQŞ beynəlxalq rəqabətə hazĹrdĹr

1

< ?): <= Y& := +

(-\' W',+ 1 ! 1 ! 2> > >

Y U ( ( ( & & ( )

!#F?- ?@84 A / > @ ) D % 1 / ( / ) 0 & & $ & & & $ 0 ' 4 $ & ( 4 !#F?- ?@8 1 , ( " " 4 4 0

& V4Q:4 ( " $ ( " &

& 1 4 : A & & & && & / 5 4 ( - 5 & & & I4I:

$ $ " 0 = & G! ) ( & & ( & & ?( / - ' $ M C

8 U ( (

&& & & & && - ?( & G' $ ff G@ % (ff &

( " !#F?- ?@84 ?-%<8 & - ( ) ( / & & H ' ?@8 + 1 Z - ) # / && & 0 $ $ +( & 4 1 , && & / && & $ & ( & &

! ) 4 D / D $ & ( 5 & / & ) 0 = $ = $ +( & & $ & 4 / 0 ( & $ (5 ' 4

( $ & 4 ( & 4 & & & ) ) 4 0 $ $ " & 0 " $ & $ " ' - ( 4 1 , ( ,QVQ 4 !#F?- ?@8 & $ 0 & & ( ( && & & & & V $ / 0 " ( & ( & 5 = && & & "

( 0 $ ( & @ ? 4 ?'8 =%' & $& & C & & / / 5 ( A / - 4 C & 5 & & 5 " " & ( ( & " 0 +& & 0 ( 1 " ( G9 ff G@ ? & & & 5 = $( ff ( & & & , ( & & / ( / @ ( 0 4 (

- !#F?- ?@8 0 & ) & & 0 " +

5 & ' & & (4 !#F?- ?@8 ( ,: 5 & / )

( ( / !#F?- ?@8 0 GT ff ) ( 5 & & / && & " & $ && & $ & & ( „ ( / / 5 & , & 0 5 & $ " 9

4 & & & ( & ( Q 0 ( & S $ , Q ,Q & GT ff ) ( & $ && & G* & ff S % & & 3*S%6 & Y ( ' ( & ?( ( & & / $ &

' 4 0 $(

$ & & GK V M=ff ( ) & “2013-cĂź ilin qazma Ĺ&#x;irkÉ™tiâ€? SOCAR-AQĹž

138

Azərbaycan 2014

HÉ™dÉ™ďŹ miz, “ən bĂśyĂźkâ€? olmaqdansa, “ən yaxĹ&#x;Äąâ€? olmaqdÄąr Riçard Ĺžirer

D

Riçard Ĺžirer: “Bakcellâ€? Ĺ&#x;irkÉ™tinin baĹ&#x; icraçĹ direktoru

$ M & % 1 ?( / G' H " - " 8 & 4 ( 4 & 5 4 & & 1 " ( ) & ! " # $% &" ' ( ) * + " . % ' + # ( + $' $%$ $ / 3 %$ + # %% % 5 ?( &

' $ " / = ( ' & ( I & = ( " ' 0 &

5 ?( / = ( & $& 4 ?( & 0 ( &

& 4 $ $ &

& & & 4 9 / = $& 39%=6 $ 5 & " /

L $ & " /

( ' & ? > 0 "

4 " / 0 0 $ ?( $ & & $ 0 & $ & 0 & D / " 4 +& ( / 0 & ( " 0 & $ & & 4 & $ 4 " / & $ % " . % % % %$ + # % % 5 E ) &

0 & & & ( $ = (-

DĂœNYA 2014

& & & ( 0 ?( & 4 ( & & & ' & $ " / ( ' 4 ( 0 0 ?( 41 0 $ ( & $ & & $ " / & 0 " 5 4 0 / . % " "6 " %$ ' " .7. . (. 7. $%$ $ / . . % $# % 5 + # % 5 G' H > / ( ! & 5 4 ( > ( / Q: ( 5 & 4 ( & 5 A & 0

> 4 $ ( ( G ) 0 H 0 & B G' H & 0 & " / $ ' 4 $ & & $ & " ) 9

4 ( $ + (4 G H & 4 G / H * $ $ " & ; > " ( ( & & $ & & & " / = > & 0 " ( & & $ " $ & ) " & & 0

( / & 4 & Y G' H ) 00 > / ' " ( 8 " 7$ % *'$ " %$ $'$ %$ $ / %$ % ' + % % 5 D / & & C 3!=!6 / 5 & O 4 S > 4 C ( / & & & 4

/ ' 4 ( 0 & & ( / 0 " $ & ( 4 5 0 % ) %$ %$ $ . . ' % ) 5 9 . .

' 5 = & 4 G' H (

D / / ( 5 ! 4

0 ) ( 5 4 ( & B Y ( ( = ( / G H ) ( 4 " ( ( & / $ & [ 5 & $ " " / $ / ) ( ' ( ( & 4 (

4 " & 5 $ / ) ( . % 3 $ %$ $ # % % ( 5

DĂœNYA 2014

' ] G' H & ( ?( ) B( ( G H "

$ ( 7 ! & = &

37!=6 ( : 3 +. " . %6" %" .# / ; # % ) $ $ ' + #" $ ! % <. +. " . . # / . * # = " . % ( > +" % = * " ") $ ? ) % 3 $ $ $' $# @3.) A % $' / ' . +. " . . . B C". .

$ ( / E ! % <. 5 E +. " 5 B 0 & " ( * 4 $ F

0 $ &

+ ' / 0 $ 7!= ( $ " 4 $ ( < $( G= " & A HX E " / $ 0 & 7 & 0 & / ( ( ' " / & G= " & A H ) & " ' 4 ( 5 ! ( M 7 & ( M G? - H ( & ( 5 K ( / 4 " 0

& " " / & ?( 0 5 4 ?**?

& 0 0 )

9 /& 4 G= " & A H " 5 $ ( ?**? $ - ? 4 M / = 0 " & " ! 0 & 0 - 5 / G' ? H G= " & A H " & 0 = " & $ 5 ' ( ?**?

" / ) ( ' ?**? G' H & 0 & & & & (

0 ) & & : (( "6 " $ " G % % " !" E H '$ %$ % % # ) / . . % % %$ % " 5 = < % & 3=<%6 & & & $ $ & & ! 4 ?( > $ $ ( = 4 ( ( & 4 / 4 & 4 / & 4 & &

Azərbaycan 2014

00 0 & 4 &

& 0 5 A / / & ) ( G' H (

/ =<% / & 0 G' H & " & & ' ( & & $ & " " 4 " $ & =<% & & / ( ) " I ' ' +$ $ ( 3 # % $ % 6 $ $ # % 5 1 , 0 & & " ' (

4 & & & & & & ! &

= B " " % J. $ $ : H . *$ $'$ ) 6 "# " ' $ $ %$ % / . 3 %$ # 5 ?( & & $ & 1 " / ) > $ &

& 5 ( ' & 4 =<% & & & 0 & > & 4 $

& & > & ( / & $ ) 4 T / U 4 G' H 1 " / ) ,T ! l / & & > ( " T / " ( ( & 5 ( 0 4 0 > & 0 4 $ " / > " & 0 ' 4 ( & 4 ( & & 9 4 ?( &

0 = > 4 0 & & $ " / " & 0 G' H $ / & & & > & / " / & ( 4 4 ( 4 $ " $& ( > & & $& 5 5 & ' " / > ( & 0 $& / ?( ) D $& && & " / ' 4 $& &

' / > & 0 $&

& $ ! > $& "

0 & 4 $ ( 5 $ & 5 4 & > & & & „

139

140

Azərbaycan 2014

DĂœNYA 2014

Ä°stedadÄąnÄązÄą inkiĹ&#x;af etdirmÉ™k: necÉ™ vÉ™ nÉ™ ßçßn? YeganÉ™ MÉ™mmÉ™dova

!

0 ( $ & & & 0 < 4 & $

" / ' 5 5 " / / & / 4 " 0 &

& ' 4 G>& /& ( & & & 0 0 H 3GFW % >& & H4 1 ,6 S 4 " / & 4 $ " & 5 5 & 4 $ " 4 & 3 " " 4 ( & 0 / 6 & 0 & 5 4 0 ( 0 0 5 & ( & C D & ) 4 5 " $ & /

& ' ) >& > & 3 4 5 ( 5 " &

( & d

$ &

0 /& & & 4

4 0 4 4 & / 6 & & / & & & & "

, _! 1 @ . ! ! & ! ! = ! ! !. # !! . ! . 4 ! " ! # ! & # . f/ ,_! 1 @/ G. H . '((Â’

YeganÉ™ MÉ™mmÉ™dova: Ä°nsan resurslarÄą vÉ™ tÉ™Ĺ&#x;kilati dizayn ĂźzrÉ™ baĹ&#x; direktor, CÄ°PD mÉ™zun ĂźzvĂź

& $ & & 4 ( / & & & / & 4 $& & 4 5 / && & & " & & & & & S 4 ( & & $ 4 / & & 4 " 5 & $ ( & 0 / ' & $

& $ > & - & & 3;-6 & S (

" 4 $ " / & & ;- $ & / 4 ( 0 4 & &

/ 4 " / ( /

& &

;- & 0 " $ & & & 0 &

5 & 4 " ( ( 4 " " & J & & & = ( ( / && & 0 / & 0 ; " / & & " 5 $

$ + & &4 /& +

4 4 $ " 4 ( & C 0 3 " 0

& /& " & / 6 $ ( & 5 & & / A ( ;- D$ ;- F 3;-F6 5 & ;- D % % ( 3#'%6 & & & 4 0 4 ( " 4 / &

;- " ;- " 4 $ " 4 $ " 4 5 ;- #'% $ $ ( 4 $ = & 4 ( )

& 5 & & & ( / & ( 4 0 & / " ( ( $& ' ( & ( $ & 0 & & ( 4 ) 5 & ( 0 ] „

DĂœNYA 2014

! 4 ! Xaliq Ä°smayÄąlov

G!

0 S 0 H & $ 4 5 & & $ & ( ; 4 & ) ) $ & ( & ( & $ " & " / 0 & & $& +

4 00 ) $ 5 ( 1 , ( " & $ ' $ G= 5 " ! ? M & & & H ( $ +( & 4 G@ ' H $ & & & 4 ) & ( & & 4 & & & & & 4 @ $ G@ 7 & = ( H $ $ " & & 5 & - ) ( $ 5 & & 4 $ & ( & & / 0 & & 4 ( &

& 5 & 4 ( 0 ( & D 0 ( / / & )

& 0 & 0 & ( $ && & $ & - ) ( $ ( ) ( & 4 & & & D $ & ( & & / C & & 4 / C ) 4 0 / && & / & ( &

( $& / 0 ?( $ & ( & & 5 & &

& & $ ( $ J 0 ) & 8 ( $ & ( & $ & & 4 & /

Azərbaycan 2014 ?( & & & / $& ( / & ) & & ( & & ( $ & $ ( $ +( & & 4 $ & & 4 $ +( & ( & & 0 ( & / C

$ " ( $ ( & B ( 0 $ & ( & & ( & & = / 0 & & $ " ( $ & ( & & ) G! 0 S 0 H 5 " $& / 0 & $ " " ) >& $ " $ " / 5 & $ & ( & & ) & 4

) & ( & & 4 & & 4 $ & & B ( & 5 & / ( & &

& $ ( $ A ( $ 4 $ $ " & & & 0 $ $ 0

/ & ) & & 4 0 ? & $ " / & 5 & 4 $ & ( " 8 ( 0 $& / & & / D & & $& ( / && & ( $ J / & $ " 8 (

& / & G' &H & + & & " D 0 $ & ( & & / & ) $ " ' & $ ( ( + & $ > 0 5 & ?( / & 5 4 / C & & " ' / & $ / 0 & 5 & „

141

Xaliq Ä°smayÄąlov: “Safe Lifeâ€? Ĺ&#x;irkÉ™tinin direktoru

142

Azərbaycan 2014

DĂœNYA 2014

Komandada bĂśyĂźk oyun oynamaq GĂźrcĂźstan DÉ™mir YollarÄą SÉ™hmdar CÉ™miyyÉ™tinin BaĹ&#x; Direktoru Mamuka Baxtadze ilÉ™ mĂźsahibÉ™

%

( &

& (X

' 5 5 ( " ? D = ( ?& &

/ =!F =?M-!7 & ( ' 0 @ E 0 ?

/ @ E 4 @ ( / & - & " & & ' 5

& 4 / & 0 & 0 & X

Bu komanda A / $ && O Azərbaycan və

GßrcßstanĹn nəqliyyat ; " ( 4 5 & & infrastrukturlarĹndan

/ & & tÉ™Ĺ&#x;kil olunub vÉ™ ) 5 S uÄ&#x;ur qazanmaq ßçßn ( É™sas amil komanda

& ßzvləri arasĹnda & harmoniyanĹn

/ 4 ( olmasÄądÄąr

/ & % & & & & & ( / ' 0 5 & ' ) & 5 & & X ' ( @ E 0 & ( & $ 5 & & & & & @ E @ ( / & 4 ?( T & " % " ? ( 4 & & & ? ? D & &

( ?& ' 4 " " / ) ( ' ?( T &

0 & ) ( " & & ( & $ & D 4 E ? & & S & 4 "

& 5 ' 5 5 & ( / ( 5 ( E ? 5 & ( (4 & ( & 4 & $ ' /

& & „

azerbaijaninvestmentsummit.com #AISummit @EI_GlobalMkts

A ZERBA IJAN INVESTMENT SUMMIT 2020 AND BE YOND, ACCELER AT ING ECONOMIC DE VELOPMENT MARCH 11TH-12TH 2014, FOUR SE A SONS HOTEL, BAKU

INFRASTRUCTURE, TECHNOLOGY, TOURISM, ENERGY, AGRICULTURE. CREATING AZERBAIJAN’S PROSPEROUS, MIXED ECONOMY. Join 150 key Azeri policy-makers, international business leaders and influential thinkers-those defining the future of Azeri economy at THE business event for Azerbaijan in 2014. The Economist readers save 20% on the full delegate pr ice. Quote ECON/DC when register ing.

OUR EXPERT SPEAKERS INCLUDE: CHAIRED BY: Simon Wright, Industry Editor, The Economist

Ali Abbasov Minister of Communications and Information Technologies Government of Azerbaijan

Hafiz Pashayev Deputy Minister of Foreign Affairs Government of Azerbaijan; Rector ADA University

Mikayil Jabbarov Minister of Education Government of Azerbaijan

Farid Ismayilzada Founder Golden Party

Shahmar Movsumov Executive Director State Oil Fund of the Republic of Azerbaijan

Farid Akhundov Chairman of the Executive Board PASHA Bank

Founding sponsor:

Gold sponsors:

Supporting organisation:

Official carrier:

Official PR agency: