Radisson #10

#.10 2013

A Publication of Radisson Blu

Batumi: Summer 2013 pages: 65-84

1

სარჩევი contents

A Publication of Radisson Blu

Radisson Blu Iveria Hotel Rose Revolution Square 1, 0108, Tbilisi, Georgia Tel: +995 32 2402 200 Fax: +995 32 2402 201 info.tbilisi@radissonblu.com radissonblu.com/hotel-tbilisi Radisson Blu Hotel Batumi 1, Ninoshvili Street, Batumi 6000, Georgia Tel: +995 422 255 555 Fax: +995 422 228 888 info.batumi@radissonblu.com radissonblu.com/hotel-batumi

პროექტის მენეჯმენტი: გაზეთი `ჯორჯია თუდეი`

„კარლსონ რეზიდორის“ სასტუმროთა ჯგუფის გეგმები საქართველოში The Carlson Rezidor Hotel Group’s Plans for Georgia

34

Project Management Newspaper Georgia Today

www.georgiatoday.ge

ნომერზე მუშაობდნენ/Contributors: ირმა კახურაშვილი/Irma Kakhurashvili ლაშა გაბუნია/Lasha Gabunia ხათუნა ხაბულიანი/Khatuna Khabuliani ტონი ჰანმერი/Tony Hanmer თეონა დოლენჯაშვილი/Teona Dolenjashvili ნინო ედილაშვილი/Nino Edilashvili ბაია ძაგნიძე/Baia Dzagnidze ლევან გიორგაძე/Levan Giorgadze გოგა ჩანადირი/ Goga Chanadiri ანი ლოლაძე/Ani Loladze ქეით დევისი/Katie Davies ბაჩო კვირტია/Bacho Kvirtia

26

„კამიკაძე ლოჯია“ ვენეციის ბიენალეზე Kamikaze Loggia at the Venice Biennale

48

ამისთვის ღირს შორი გზის გავლა: სვანეთი Go the Distance: Svaneti

c o n t e n t s

12

ნინა ასათიანი: „ამ ინდუსტრიაში ჩემი თავი ვიპოვე“ Nina Asatiani: “In this industry, I truely found myself.”

Tbilisi rustaveli avenue 50/1 T2920850 zegna.com

4

სარჩევი contents c o n t e n t s

პოლიფონიური ლიტერატურა Polyphonic Literature

58 65

94 გაიღიმეთ, ეს საქართველოა!

Smile,You’re in Georgia! `პეგას ტურისტიკი“ საქართველოშია Pegas Turistic: Now In Georgia!

116

ბათუმი: ზაფხული 2013 Batumi: summer 2013

104

ჯგუფ „შინის“ პარალელური მუსიკალური სამყაროები

The Parallel Musical Events of The Shin: The home-coming process has started!

126 128

თვის თანამშრომელი Employee of The month ღონისძიებები events

THE BEST: QUALITY l LOCATION l PRICE

NEAR PARLIAMENT

NEAR CHANCELLERY

IN BAGEBI

NEAR VAKE PARK

0% INSTALLMENTS ON HOUSES FROM 50 m 2

w e l c o m e

l e t t e r

6

ძვირფასო სტუმრებო! ჩვენთვის დიდი პატივია, მოგესალმოთ საქართველოს ორი ულამაზესი ქალაქიდან - თბილისიდან და ბათუმიდან. ჩვენ, „რადისონ ბლუ ივერიას“ და „რადისონ ბლუ ბათუმის“ გენერალური მენეჯერები, მოხარული ვართ ზაფხულის ამ უმშვენიერეს სეზონზე თქვენთან კვლავ შეხვედრით.

Dear Guests, It is our great pleasure to welcome you from two wonderful cities of Georgia: the beautiful capital- Tbilisi, and the exquisite seaside cityBatumi.We, the General Managers of Radisson Blu Iveria Hotel ,Tbilisi and Radisson Blu Hotel Batumi are delighted to see you again during this wonderful summer season.

Our Cluster Sales and Marketing Team has a special treat for you this summer: you, our most valued guest, can now enjoy our special Stop-Over Package which involves a special rate available to all visitors travelling to or from the Radisson Blu Hotel, Batumi.

It was an immense honor for us that The Carlson Rezidor Hotel Group, managing company of Radisson Blu hotels in Georgia, this year chose Georgia to host its Annual Regional Conference for Eastern Europe on June 12-14. If you want to find out more about The Carlson Rezidor Hotel Group and its plans for Georgia, turn to page 28 to read our exclusive interview with Tom Flanagan, AreaVice-President for Eastern Europe, where you will be amongst the first to learn that we are soon to bring mid-market brand Park Inn by Radisson to Tbilisi, and aim to have up to 10 hotels throughout Georgia within the next several years.

Batumi is the main topic of this summer issue of our corporate magazine. Enjoy reading special reports from the seaside city- articles packed full of travel information especially prepared for guests at Radisson Blu Hotel, Batumi. Find all you need to know about Batumi on pages 65 – 84.

The new Head of the Georgian National Tourism Administration, Mr. Giorgi Sigua, has something interesting to share with you, too.

საქართველოში „რადისონ ბლუს“ სასტუმროების ქსელის გაყიდვებისა და მარკეტინგის გუნდმა, თქვენთვის ამჯერადაც განსაკუთრებული რამ მოიფიქრა: „რადისონ ბლუს“ სტუმრებს შეუძლიათ ისარგებლონ სპეციალური ტარიფებით - ყველა მათგანს, ვინც მოგზაურობს თბილისიდან ბათუმში და პირიქით. ჩვენთვის უდიდესი პატივია, რომ „რადისონ ბლუს“ სასტუმროების მმართველმა კომპანიამ, „კარლსონ რეზიდორის“ სასტუმროთა ჯგუფმა, თავის ყოველწლიური აღმოსავლეთ ევროპის რეგიონული კონფერენციის მასპინძლად საქართველო შეარჩია. კონფერენცია 12–14 ივნისს, „რადისონ ბლუ ივერიაში“ ჩატარდა. თუ გსურთ, შეიტყოთ მეტი „კარლსონ რეზიდორის“ სასტუმროთა ჯგუფისა და მისი გეგმების შესახებ, გადაფურცლეთ ჩვენი ჟურნალის 26–ე გვერდზე და წაიკითხეთ ექსკლუზიური ინტერვიუ აღმოსავლეთ ევროპის ქსელის ვიცე–პრეზიდენტთან ტომ ფლანაგანთან. თქვენ იქნებით პირველი, ვინც შეიტყობს, რომ ძალიან მალე ჩვენ ვგეგმავთ ახალი საშუალო კლასის ბრენდის „რადისონ პარკ ინის“ გახსნას და უახლოეს წლებში საქართველოს მასშტაბით ჩვენი სასტუმროების რიცხვის 10–მდე გაზრდას. ბათუმი ჩვენი ჟურნალის ზაფხულის ნომრის მთავარი თემაა. ისიამოვნეთ სპეციალური რეპორტაჟით ჩვენი და თქვენი საყვარელი ზღვისპირა ქალაქიდან. სტატიები, რომელიც სპეციალურად „რადისონ ბლუ ბათუმის“ სტუმრებისთვის მომზადდა, უამრავ საინტერესო ინფორმაციას შეიცავს ბათუმისა და აჭარის ღირსშესანიშნაობების შესახებ, 65–84 გვერდებზე.

7

We would also like to draw your special attention to one of Georgia’s top travel destinations- Svaneti. Tony Hanmer will tell you how to find several well-known tourist stops in this high mountain region, and also reveal some lesser-known “off the beaten track” locations- quieter, but no less spectacular or interesting.

To make your stay even more memorable, in both our hotels in Tbilisi and Batumi, the editorial team of our corporate magazine has prepared an abundance of other exclusive stories just for you- our respected visitors -to read and enjoy during the quiet hours of your stay in the comfortable rooms of Radisson Blu.Within these fascinating articles, you will discover details about Georgia’s participation in some of the world’s largest cultural events- the Frankfurt Book Fair and Venice Biennale, read about the most famous Georgian ethno-jazz group The Shin; have the chance to hear from the Batumi International Jazz festival, and much, much more!

We wish you a pleasant stay and hope to see you again soon in Tbilisi and Batumi.

Best regards, Michael Jacobi General Manager Radisson Blu Iveria Hotel

ჩვენ ასევე გვსურს, თქვენი ყურადღება მივაპყროთ საქართველოს ერთ–ერთ უმთავრეს ტურისტულ მხარეს – სვანეთს. ტონი ჰანმერი გიამბობთ იმის შესახებ, თუ როგორ აღმოაჩინოთ ამ მაღალმთიან რეგიონში, ცნობილ ტურისტულ ადგილებთან ერთად, ნაკლებად ცნობილი, შედარებით წყნარი, მაგრამ არანაკლებ აღმაფრთოვანებელი და საინტერესო ლოკაციები. იმისათვის, რომ თქვენი სტუმრობა „რადისონ ბლუს“ ორივე სასტუმროში - თბილისსა და ბათუმში კიდევ უფრო დასამახსოვრებელი გახდეს, ჩვენი კორპორაციული ჟურნალის სარედაქციო ჯგუფმა სხვა ექსკლუზიური პუბლიკაციებიც მოგიმზადათ. ჩვენს კომფორტულ ნომრებში დასვენებისას, შეგიძლიათ წაიკითხოთ სტატიები საქართველოს მონაწილეობის შესახებ მსოფლიოს უდიდეს კულტურულ ღონისძიებებზე – ფრანკფურტის წიგნის ბაზრობასა და ვენეციის ბიენალეზე. ასევე გაიცნოთ ყველაზე პოპულარული ქართული ეთნო–ჯაზ ჯგუფი „შინი“ და თვალი გადაავლოთ ფოტორეპორტაჟს ბათუმის საერთაშორისო ჯაზ-ფესტივალიდან. გისურვებთ დროის სასიამოვნოდ გატარებას ჩვენ სასტუმროებში და იმედი გვაქვს, კვლავ გიხილავთ თბილისსა და ბათუმში. საუკეთესო სურვილებით,

Torbjörn Bodin General Manager Radisson Blu Hotel, Batumi

მაიკლ ჯაკობი გენერალური მენეჯერი „რადისონ ბლუ ივერია“

ტორბიორნ ბოდინი გენერალური მენეჯერი „რადისონ ბლუ“, ბათუმი

l e t t e r

According to him, 5.5 million tourists will visit Georgia this year and the number is set to grow steadily over the coming years. Read an exclusive interview with Mr. Sigua on page 100 to find out more about Georgia’s new strategy in the tourism sector.

w e l c o m e

საქართველოს ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის ხელმძღვანელს გიორგი სიგუას თქვენთვის ბევრი ახალი ინფორმაცია აქვს. წაიკითხეთ მისი ექსკლუზიური ინტერვიუ 94–ე გვერდზე და შეიტყვეთ მეტი საქართველოს ახალი სტრატეგიის შესახებ ტურისტულ სექტორში. აგრეთვე ისიც, რომ საქართველო 2013 წელს 5.5 მილიონ ტურისტს მიიღებს, და ეს რიცხვი თანდათანობით გაიზრდება.

position

TOP

t o p

p o s i t i o n

12

13

t o p

„ამ ინდუსტრიაში ჩემი თავი ვიპოვე“ რამდენიმე წლის წინ, როდესაც სასტუმრო ბიზნესში სრულიად შემთხვევით მოხვდა, ვერაფრით წარმოიდგენდა, რომ აქ საკუთარ თავს სამუდამოდ დაიმკვიდრებდა და ეს ის საყვარელი საქმე აღმოჩნდებოდა, რომელსაც სიამოვნებით დაახარჯავდა მთელ თავის დროს, უშრეტ ენერგიასა და კრეატიულ იდეებს. ნინა ასათიანი საქართველოში „რადისონ ბლუს” სასტუმროების ქსელის გაყიდვებისა და მარკეტინგის დირექტორის პოზიციაზე რამდენიმე თვის წინ დაინიშნა. ის არა მხოლოდ „რადისონ ბლუს“ ქსელის, არამედ თავის სფეროში საქართველოს მასშტაბით ერთ-ერთი ყველაზე წარმატებული ახალგაზრდა სპეციალისტია. გაყიდვებისა და მარკეტინგის მიმართულებით ამჟამად თბილისისა და ბათუმის სასტუმროების მართვა უწევს, რაც აორმაგებს მის პასუხისმგებლობას სტუმრებისა და ადმინისტრაციის წინაშე. რა გზა უნდა გაიაროს ადამიანმა, რომ გაყიდვებისა და მარკეტინგის წარმატებული სპეციალისტი დადგეს? ჩემი პროფესია სახელმწიფო მართვაა, მე ამერიკათმცოდნე ვარ. „რადისონ ბლუში“ მოხვედრამდე, სხვა სატუმროში მუშაობის მცირედი გამოცდილება მქონდა. თუმცა, ძირითადი ცოდნა, რომელიც შემდგომ კარიერულ ზრდაში ძალიან დამეხმარა, იმ ვორქშოპებისა და ტრენინგების ეტაპი იყო, რომელიც „რადისონ ბლუში“ გავიარე. ამ მხრივ, „რადისონ

ბლუს“ ძალიან კარგი სკოლა აქვს. სასტუმროში სამუშაოდ ჯერ კიდევ მაშინ ვემზადებოდი, როდესაც ის აშენებული არც იყო. ბევრი სირთულის გადალახვა მომიწია. ჩემი ასაკიდან და მცირე გამოცდილებიდან გამომდინარე, ზოგიერთი ფიქრობდა, რომ აქ მუშაობას ვერ შევძლებდი, მაგრამ იყვნენ ადამიანებიც, ვისაც ჩემი სჯეროდა. მიხარია, რომ მათი მოლოდინი გავამართლე. დღეს ეს არის ერთადერთი პოზიცია, სადაც უნდა ვიმუშავო და რისი კეთებაც მსურს. ჩემი თავი აქ ვიპოვე და ალბათ ამიტომაც ჩამოყალიბდა ჩემგან გაყიდვებისკარგი სპეციალისტი. ამ პროფესიით ნამდვილად ბედნიერი ვარ. სასტუმროში, მისი გახსნის დღიდანვე, ოთხ წელზე მეტია ვმუშაობ და მაქვს იმის განცდა, რომ ეს ჩემი ინდუსტრიაა. ამ პროფესიის განვითარებაში თეორიული ცოდნა ძალიან გეხმარება, მაგრამ რეალურად გაყიდვები არ ისწავლება, თუ არ გაქვს სპეციფიკური შინაგანი თვისებები. გაყიდვების თვალსაზრისით, ნომერ პირველი თვისება კომუნიკაბელურობაა - გამონაკლისის გარეშე, ყველა ადამიანთან უნდა შეძლო საერთო ენის გამონახვა, ადამიანები კი, მოგეხსენებათ, აბსოლუტურად განსხვავებულები არიან. ასევე, აუცილებელია იყო ენერგიული. რაც შეეხება გაყიდვებისა და მარკეტინგის მართვას, უსათუოდ უნდა ფლობდე საუკეთესო ადამიანების, გუნდის შეკრების უნარს. დღეს, თავმდაბლობის გარეშე შემიძლია ვთქვა, რომ ამაყი ვარ ჩემი დეპარტამენტით და იმით, რომ საქართველოში ყველაზე ძლიერი გაყიდვების დეპარტამენტი მყავს. ახალ თანამდებობაზე ორ სასტუმროსთან გიწევთ შეხება, რაც არც ისე იოლია, მით უფრო – სტუმრიანობის „ცხელი სეზონის“ დროს.

p o s i t i o n

ნინა ასათიანი:

t o p

p o s i t i o n

14 ამ პროფესიის განვითარებაში თეორიული ცოდნა ძალიან გეხმარება, მაგრამ რეალურად გაყიდვები არ ისწავლება, თუ არ გაქვს სპეციფიკური შინაგანი თვისებები

დიახ, ჩვენმა მენეჯმენტმა მიიღო გადაწყვეტილება, რომ ბათუმის გაყიდვები ჩვენთვის გადმოებარებინა. შეიქმნა საქართველოს გაყიდვების ცენტრალური ოფისი, რომელმაც ჯერ ბათუმის „რადისონ ბლუ“ აიღო გაყიდვებისა და მარკეტინგის კუთხით. უახლოეს მომავალში რამდენიმე პროექტი კიდევ დაგვემატება - „რადისონ ბლუ“ მალე კახეთსა და სხვა რეგიონებშიც შემოვა. ჩვენ ვიქნებით ცენტრალური ოფისი, რომელიც ყველა სასტუმროს გაყიდის. ვფიქრობ, ესეც ჩემი და ჩემი თანამშრომლების დიდი წარმატებაა. რაც შეეხება გუნდს, ამ ეტაპზე ორივე სასტუმროზე ბანკეტებისა და კონფერენციების საკითხებზე, კორპორატიულ გაყიდვებსა და ტურიზმის სეგმენტზე ათი თანამშრომელი მუშაობს. ხომ არ ქმნის ეს გარკვეულ პრობლემებს? იქედან გამომდინარე, რომ საქართველოში მომუშავე კომპანიების დიდი ნაწილი თბილისშია თავმოყრილი, უმეტესად აქ ყოფნა გვიწევს. რა თქმა უნდა, ბათუმშიც ბევრი მნიშვნელოვანი დღეები გვაქვს გავლილი და იქაურ კომპანიებთანაც მჭიდროდ გვიწევს ურთიერთობა. საზოგადოდ, ჩვენი გაყიდვების სტრატეგია მიმართულია უცხოეთის ისეთ ბაზრებზე, რომელიც შეიძლება საინტერესო იყოს სასტუმროსათვის: თურქეთი, რუსეთი, უკრაინა, აზერბაიჯანი, სომხეთი. ვაპირებთ აზიის მიმართულებით მუშაობას, რადგან მოთხოვნა იქიდანაც იზრდება. არ ვართ შეზღუდულები მხოლოდ საქართველოთი. თუმცა, ჩვენთვის პრიორიტეტად მაინც საქართველოში არსებული კომპანიები რჩება. მაქსიმალურად ვცდილობთ, ნებისმიერ დროს მათთან კონტაქტი გვქონდეს, მათ გართობაზე ვიზრუნოთ. ჩვენი მიზანია, რომ ჩვენთან ურთიერთობით ისინი კმაყოფილები იყვნენ. ეს დიდ ძალისხმევას მოითხოვს და ადვილი საქმე როდია, მაგრამ, მგონი, ეს კარგად გამოგვდის.

სეზონურობის მიხედვით, რომელ სასტუმროსთან უფრო გიწევთ შეხება, თბილისის თუ ბათუმის? რასაკვირველია, ორივე სასტუმროს აქვს თავისი სეზონი. თბილისის „რადისონ ბლუ“ უფრო ბიზნეს–სასტუმროა. აქედან გამომდინარე, არსებობს კონფერენციის თვეები, როცა მთელი დატვირთვით ვმუშაობთ. არასეზონურ პერიოდში კი უფრო მეტი სამუშაო გვაქვს, რადგან ტემპი არ უნდა დავაგდოთ. ბათუმისათვის ცხელი სეზონი ზაფხულია, მაგრამ ამ შემთხვევაშიც, უკვე არასეზონურ პერიოდში ჩვენი ამოცანაა ვიყოთ კრეატიულები და შევთავაზოთ სტუმარს ინოვაცია. კომფორტული სასტუმრო ნომრების გარდა, სტუმარს სიამოვნებას უნდა ანიჭებდეს გარემო, სადაც ის დროებითაა გაჩერებული. ამიტომ წელიწადის ყველა დროს ვფიქრობთ სხვადასხვა პაკეტებზე. ერთად ვსხდებით და გუნდურად ვმუშაობთ იმაზე, რა შეიძლება მოეწონოს სტუმარს ზამთარში ბათუმში. ასევე, ვაკეთებთ სხვადასხვა შეთავაზებებს თბილისში დარჩენილი ადამიანებისთვის, რომლებიც ვერ გადიან ქალაქიდან. ჩვენ ვზრუნავთ მათთვის, რომ თავი მოწყენილად არ იგრძნონ. ოთხწელიწადნახევრის განმავლობაში მხოლოდ თბილისის სასტუმროზე იყავით ორიენტირებული. ის თქვენთვის პრიორიტეტად რჩება? თბილისის „რადისონ ბლუზე“ დიდ ენერგიას ვხარჯავდი და ის ჩემთვის ძალიან მნიშვნელოვანია, მაგრამ ზუსტად ერთ კვირაში ასეთივე მშობლიური გრძნობა გამიჩნდა ბათუმის „რადისონ ბლუს“ მიმართ. ჩემთვის ბათუმზე და თბილისზე ზრუნვა არამცთუ პრობლემა, არამედ საინტერესო გამოწვევაა. ჩემი სამუშაო გრაფიკი დილის ცხრა საათზე იწყება და წესით, ექვსზე უნდა მთავრდებოდეს, მაგრამ ასეთი შემთხვევა, გულწრფელად გეტყვით, არ მახსენდება... მიუხედავად ამისა, ძალიან მიყვარს ჩემი სამსახური. უკვე ვემზადებით 2014 წლისათვის. არ მინდა დავაანონსო, მაგრამ ჩემი გუნდის სახელით, ვპირდებით „რადისონ ბლუს“ სტუმრებს, რომ ინოვაციებს მუდმივად, სეზონის მიუხედავად, უნდა ელოდონ. მაგალითად, ოქტომბრისთვის სპა–პაკეტის სახით კარგი შეთავაზება გვექნება ბათუმში. რასაკვირველია, საუბარი აღარაა ახალ წელსა და განსაკუთრებულ თარიღებზე. ჩემი ამოსავალი წერტილი ის არის, რომ ვიყოთ პროფესიონალები გაყიდვებისა და მარკეტინგის კუთხით, ვიყოთ კრეატიულები და არასტანდარტულები. ჩემი მენეჯმენტი დამყარებულია მუშაობის მეგობრულ და გუნდურ სტილზე, რაც კარგი იდეების ხორცშესხმას განაპირობებს. ამიტომაც ჩვენი სტუმრები ყოველთვის ელიან ინოვაციას და ამ იმედს ნამდვილად არ გავუცრუებთ!

ირმა კახურაშვილი

t o p

p o s i t i o n

16

Nina Asatiani:

“In this industry, I truely found myself.�

Several years ago, when she came to the hotel business by chance, she would never have imagined that she would finally establish herself or that it would turn out to be a job which she would gladly spend all her time, energy, and creative ideas on. Nina Asatiani was appointed to the position of Cluster Sales and Marketing Director of the Radisson Blu in Georgia several months ago. She is one of the most successful young specialists in her sphere not only in the Radisson Blu network but all over Georgia. She currently has to manage both the Tbilisi and Batumi hotels in terms of sales & marketing, doubling her responsibility in terms of guests and administration.

TOP

position

17 What path should a person take to become a successful specialist in sales and marketing?

In your new position, you have to work in two hotels, which surely cannot be easy, especially during the high season.

Yes, our management took the decision to take on Batumi’s sales also.

A Central Office for Georgia’s sales was created, which then took on Sales and Marketing for Batumi’s Radisson Blu Hotel. In the near future, several new projects will be added – soon Radisson Blu will enter Kakheti and other regions and we will be the central office that will work on sales for all the hotels. I think this is also a great achievement for me and my colleagues. As for the team, there are currently ten people working on banquets and conferences, corporate sales, and the tourism segment.

Does this double responsibility create any problems?

Due to the fact that 90 percent of the companies working in Georgia are concentrated in Tbilisi, we have to spend most of our time in the capital. Though, of course, as we have significant work being done in Batumi, we have to work tightly with companies there, too.

Of course, both hotels have their seasons.Tbilisi Radisson Blu is more a business hotel and there can be consequtive months of conferences when we are fully loaded. In off-season periods we have other work and so we never slow the tempo. For Batumi, the high season is summer, but even in this case, in off-season periods, our aim is to be creative and offer innovations to visitors. Apart from comfortable hotel rooms, guests should enjoy the environment in which he or she is a temporary resident. This is why, in all seasons, we are constantly thinking about different packages to offer. We sit down together and work as a team on what guests might like to do in Batumi in winter.

We also have offers for people remaining in Tbilisi who cannot leave the city for this reason or that- we take care of them so that they don’t get bored.

For four and a half years you have been concentrating solely on the Tbilisi hotel. Does it remain a priority for you?

No way. It’s true I spent a lot of energy on Tbilisi’s Radisson Blu, and it is very close to me, but it took less than a week for me to feel the same closeness to the Radisson Blu in Batumi.To me, taking care of the hotels in Batumi and Tbilisi is not a problem; rather, it is an interesting challenge. My work day starts at 9 a.m. and should end at 6 p.m. but, to be honest, I don’t really remember a day when it did end at that time… Despite this, I love my job very much.

We are already preparing for 2014. I don’t want to announce too many specifics in advance, but I can say that, on behalf of my team, we are promising the guests of Batumi constant innovations, regardless of season. For example, we will have a fantastic spa package on offer in October in Batumi. Of course, there will be many events and offers around New Year and on other special occasions. My starting point is for us to be professionals in sales and marketing, to be creative, not standard. My management is based on a friendly, team-working style, which determines the implementation of good ideas.This is why our guests always expect innovation and why we are sure not to ever let them down!

By Irma Kakhurashvili

p o s i t i o n

Theoretical knowledge helps a lot in developing within such a profession, but, in fact, sales cannot be taught. If you don’t have specific internal qualities, you won’t succeed. In terms of sales, the number one feature is sociability – you should be able to find a common language with everyone, without exception, and people- as I’m sure you know -are each very different. At the same time it is necessary to be active and full of energy. As for sales and marketing management, you should have the skill of being able to compile a good team with the best workers.Today, without any modesty, I can say that I am proud of my department and proud that I have the strongest sales team in Georgia.

Taking into consideration the seasons, in which of the two hotels do you have to do more – Tbilisi or Batumi?

t o p

My education field is State Governance with a specialization in American Studies. Before coming to Radisson Blu, I had experience working in another hotel. However, the most significant knowledge that has helped me grow in my career was gained during workshops and trainings that I attended at Radisson Blu. In this regard, Radisson Blu has a very good schooling system. I was preparing to work at the hotel even before it was constructed, and had to overcome many difficulties- some thought that, due to my age and lack of experience, I would not have what was needed to work there. But there were people who did believe in me and I’m happy that I met their expectations. Today, this is the only position where I should work and that I am willing to do. I found my true self here and this is probably why I make a good sales specialist. I am happy with my job and with the profession in general. I’ve been working at the hotel since the day it opened, over four years ago, and I really feel like this is the business for me- my industry.

Generally, our sales strategy is aimed at such markets abroad that could be interesting for the hotel:Turkey, Russia, Ukraine, Azerbaijan, and Armenia. We plan to work in the direction of Asia, from where demand is increasing. We are not limited to Georgia alone, though the companies in Georgia remain our priority. We try our best to keep in touch with them and to take care of their pleasure. Our goal is to have them fully satisfied with our relationship and it requires a lot of effort and is not easy, but I think we’re doing well.

„კარლსონ რეზიდორი“ თბილისში სასტუმრო „Park Inn By Radisson Rustaveli“-ს ხსნის

Carlson Rezidor announces the ‘Park Inn By Radisson Rustaveli’ in Georgia

t h e

P a r k

I n n

b y

R a d i s s o n

b l u

R u s t a v e l i

18

„კარლსონ რეზიდორი“, მსოფლიოს 10 უმსხვილესი სასტუმროების ჯგუფთაგან ერთ-ერთი და წამყვანი საერთაშორისო სასტუმროთა ოპერატორი რუსეთსა და დსთ-ს ქვეყნებში, თბილისში „Park Inn By Radisson Rustaveli“-ს გახსნასთან დაკავშირებით განცხადებას ავრცელებს. 200–ოთახიანი საშუალო კლასის სასტუმრო 2015 წლის შემოდგომაზე გაიხსნება. „მოხარულები ვართ, წარვადგინოთ ჩვენი დინამიკური ბრენდი - „Park Inn by Radisson“ საქართველოს დედაქალაქში, რითაც უფრო გავაფართოვებთ ჩვენს ქსელს ქვეყანაში,“ – ამბობს ვოლფგანგ მ. ნოიმანი, „რეზიდორის“ პრეზიდენტი და მთავარი აღმასრულებელი ოფიცერი. „კარლსონ რეზიდორი“ მართავს სასტუმრო „რადისონ ბლუ ივერიას“ თბილისში და „რადისონ ბლუს“ ბათუმში, და მუშაობს ახალი საკურორტო სასტუმროს მშენებლობაზე წინანდალში. „Park Inn By Radisson Rustaveli“ – მოდური დიზაინის მქონე სასტუმრო, რომელიც ახალგაზრდა და შუახნის ასაკის მზარდ სეგმენტზეა გათვლილი, თბილისში, ძველი ფოსტის შენობაში აშენდება. კომპლექსი სასტუმრო „რადისონ ბლუ ივერიას“ გასწვრივ მდებარეობს თბილისის ყველაზე კომერციულ ქუჩაზე - რუსთაველის გამზირზე. ორასი თანამედროვე და ფუნქციური სასტუმრო ოთახის გარდა, სასტუმროში განთავსდება სასადილო რესტორნები, ბარი და მანქანების გასაჩერებელი ადგილი. დასვენებისა და განტვირთვისთვის გაკეთდება ფიტნეს–ცენტრი და საუნა. „კარლსონ რეზიდორის“ მმართველი გუნდის თქმით, თბილისი შეხვედრების ცენტრი ხდება და სასტუმრო „ნამდვილად მოიხვეჭს პოპულარობას, როგორც კარგად აღჭურვილი შეხვედრების ადგილი, სადაც იქნება შეხვედრების ოთახები, საკონფერენციო დარბაზი და ბიზნეს– ლაუნჯი.“

Carlson Rezidor, one of the ten largest hotel groups worldwide, and the leading international hotel operators in Russia/CIS, announces the Park Inn By Radisson Rustaveli, in Georgia.The mid-market property, featuring 200 rooms, is scheduled to open in the 3rd quarter of 2015.

“We are delighted to introduce our dynamic brand Park Inn by Radisson to Georgia’s capital city and to further strengthen our presence in the country,” said Wolfgang M. Neumann, President and CEO of Rezidor. Carlson Rezidor already operates the Radisson Blu Iveria Hotel, Tbilisi, and the Radisson Blu Hotel, Batumi, and is currently developing a new resort property in Tsinandali.

Designed to be hip and cool, and targeting the growing clientele of Generation X and Y, Park Inn By Radisson Rustaveli is part of a conversion of the existing post office building. The complex is located right next to the Radisson Blu Iveria Hotel and stands on the most commercial street in Tbilisi- Rustaveli Avenue.

Besides the 200 modern and functional guest rooms, the hotel will comprise all-day-dining restaurants, a lobby bar, and surface car parking. The ultra-relaxing features include a wellness area with fitness centre and sauna. According to Carlson Rezidor’s management, Tbilisi is becoming a meeting hotspot, and the hotel will “certainly be popular, with its well-equipped meeting space that includes meeting rooms, a ballroom, and a business lounge.”

R u s i k o

C h i kv a i d z e

20

რუსიკო ჩიკვაიძე დახვეწილი ხელოვნების სათავეებთან მის პირველ, ჰოლანდიაში გამართულ ახალგაზრდა მხატვრების ჯგუფურ გამოფენაზე (1990 წელი, „Salon der Debutanten“, სლაგარენი), ნამდვილი კურიოზი მოხდა - მისი ერთ-ერთი ნამუშევარი მოიპარეს. ეს სწორედ ის თვე იყო, როდესაც ჰოლანდიაში მსოფლიო მასშტაბით მართლაც მსხვილი არტ-ქურდობა განხორციელდა და უცნობებმა ვან გოგის ტილო გაიტაცეს, რომელიც რამდენიმე მილიონად იყო შეფასებული... მცირე ხნის შემდეგ, სრულიად ახალგაზრდა ქართველ მხატვარ რუსიკო ჩიკვაიძეზე ნიდერლანდური პრესა აქტიურად წერდა. ერთერთ სტატიაში მისი შემოქმედება ასე შეფასდა: „რუსიკო ჩიკვაიძის ნახატები საავადმყოფოებში უნდა გამოიფინოს, რადგან ისინი ადამიანების სწრაფად გამოჯანმრთელებას ხელს შეუწყობენ...“ პარიზში, პერსონალური გამოფენის წარმატებით ჩატარების შემდეგ, მხატვრის ნამუშევრებმა დიდი მოწონება დაიმსახურა და რუსიკო ჩიკვაიძის სახელი პოპულარულ ფრანგულ ალბომ „Akoun“-შიც შეიტანეს, სადაც მსოფლიოს მხოლოდ ცნობილი მხატვრებია შესული. ამჟამად მისი ნამუშევრები შეგიძლიათ იხილოთ ოცამდე საერთაშორისო ალბომში. რუსიკო ჩიკვაიძის რამდენიმე ნახატი დაცულია თანამედროვე ხელოვნების მუზეუმში MMOMA-ში. დღეს რუსიკო ჩიკვაიძის მხატვრული თეორიის ვექტორი სწორედ იმისკენაა მიმართული, რომ დახატოს სამყარო და მისი შეგრძნებები სამყაროს მიმართ, რომელსაც საკუთარი ხელოვნებით უფრო უკეთესს და ნაკლებად აგრესიულს გახდის. „ყველა ჩვენგანს მისია გვაქვს ჩვენი სამყაროს მიმართ. ყველა ადამიანი ამ მისიას თავისებურად ასრულებს.

ჩემი მისია ჩემს ხელოვნებაშია - მას კაცობრიობას ვუძღვნი. ადამიანებს მხატვრობა სჭირდებათ კულტურისთვის, ისტორიისთვის, ოცნებისთვის, შინაგანი სამყაროს კიდევ უფრო გამდიდრებისთვის... შეიძლება ბევრი ვიმსჯელოთ პროფესიონალური ხელოვნების დანიშნულებაზე ადამიანის განვითარებაში. ჩემს ნახატებში ჩადებულია გლობალური საკაცობრიო იდეები, პრობლემები – სიყვარულზე, თავისუფლებაზე, აზროვნებაზე, ეკოლოგიის საკითხებზე, ფერისა და კომპოზიციის ახალ გადაწყვეტაზე,“ - ამბობს რუსიკო ჩიკვაიძე. თამაზ ხუციშვილი, საქართველოს დამსახურებული მხატვარი: „მის შემოქმედებაში მთავარია ფერი და კოლორიტი, ოსტატობის მაღალ დონეს კი ხატვის თავისუფალი ტექნიკა განაპირობებს. მისი ნამუშევრები შესანიშნავი ფერწერული ფაქტურითაა გამდიდრებული. ის შესანიშნავად ფლობს ნახატს. მის ნახატებში აისახება პროფესიონალიზმი, ანალიტიკური ფერმწერის აზროვნება, გულწრფელი და უშუალო დამოკიდებულება გარე სამყაროს მიმართ, რომელიც მისი უშრეტი ნიჭისა და შესაძლებლობების წყარო გახლავთ“. რუსიკო ჩიკვაიძეს განსაკუთრებული ადგილი უკავია თანამედროვე სახვით ხელოვნებაში, ამას უმაღლესი დონის აღიარებაც ადასტურებს - 2005-2007 წელს ის კულტურის განვითარებაში შეტანილი წვლილისთვის UNESCO-ს საერთაშორისო მხატვართა ფედერაციამ და საერთაშორისო მხატვართა აკადემიამ ოქროსა და ვერცხლის მედლებით დააჯილდოვა.

R u s i k o

C h i kv a i d z e

22

ტაირ სალახოვი, რუსეთისა და აზერბაიჯანის სახალხო მხატვარი, რუსეთის სამხატვრო აკადემიის ვიცე-პრეზიდენტი, პროფესორი: „იმპონირებას მიწევს რუსიკო ჩიკვაიძის აქტიური ცხოვრებისეული პოზიცია. მან ბევრი რამ გააკეთა, როგორც მხატვარმა და საზოგადო მოღვაწემ. რუსიკო ნიჭიერი მხატვარია. ის ქმნის საინტერესო ნამუშევრებს ფერში და მისი ხატვის მანერა მისი შემოქმედებითი ტემპერამენტის ნიშანია“. რუსიკო ჩიკვაიძის უბადლო ნამუშევრები დაცულია თანამედროვე ხელოვნების მუზეუმებსა და ცნობილი ადამიანების კერძო კოლექციებში - საქართველოში, აშშში, რუსეთში, კანადაში, ჩინეთში, იაპონიაში, საფრანგეთში, გერმანიაში, ბრიტანეთში, შვედეთში, შვეიცარიაში, ნიდერლანდებში, ბელგიაში, ესპანეთში, თურქეთში, არაბეთის გაერთიანებულ საემიროებში, ქუვეითში, რუმინეთში, საბერძნეთში, აზერბაიჯანში. რუსიკო ჩიკვაიძის ტილოების ნახვა შესაძლებელია თბილისისა და ბათუმის „რადისონ ბლუში“, რუსიკო ჩიკვაიძის გალერეაში, სადაც 24 საათის განმავლობაში ხელოვნების მოყვარულებს შეუძლიათ დაათვალიერონ და შეიძინონ მათთვის სასურველი ნამუშევარი. „მოხარული ვარ, რომ „რადისონ ბლუს“ ჯგუფთან ვთანამშრომლობ. ის ძლიერი პროფესიონალებისგან შედგება, ასევე, „რადისონ ბლუ ივერიის“ გენერალური მენეჯერი მაიკლ ჯაკობი თავისი საქმის პროფესიონალია“, - აღნიშნავს მხატვარი.

ირმა კახურაშვილი

the GIFT FESTIVAL IS BACK!

TUMANISHVILI International Art Festival

13-27 October 2013

24

R u s i k o

C h i kv a i d z e

Rusiko Chikvaidze – At The Springs of Refined Art At her first exhibition in Holland, which was a group exhibition of young artists (1990, Salon der Debutanten, Slagharen), a funny thing happened – one of her works was stolen. This was also the same infamous month in which a large-scale art theft of world level took place in Holland and Van Gogh’s canvas- worth several million dollars –-disappeared. Following both thefts, the Dutch press wrote very actively about young Georgian artist Rusiko Chikvaidze. In one of the articles, her art was evaluated in the following colorful way: “Chikvaidze’s works should be exhibited in hospitals, as they are guaranteed to help people recover quickly…”

After a successful personal exhibition in Paris, the artist’s works received much acclaim, and Chikvaidze’s name was included in the

popular French album “Akoun” where, previously, only world famous artists had been mentioned. Currently, her works can be found in up to twenty international albums, and several of her artworks are kept at the Museum of Modern Art (MMOMA).

Today, the artistic theory behind Rusiko Chikvadze’s work is directed at painting the world and her feelings about it, which, she hopes, will make it better and less aggressive with each of her works. “All of us have a mission in the world and everyone fulfills that mission in his or her own way. My mission is in my art– I dedicate it to Mankind.

People need paintings for culture, history, dreams; to enrich the inner world… We may argue a lot about the meaning of professional art in the development of Man. My works encompass global human ideas and problems – about love, freedom, thinking, people’s responsibilities, ecology, color, and new solutions of composition,” the artist says.

Tamaz Khutsishvili, well-known Georgian artist: “Color and originality are the main features of her art. Her high level of mastery is achieved through her free technique of painting; her works are enriched by a wonderful paint texture. She owns the painting. Her works reflect professionalism, analytical thinking, and a sincere and direct attitude towards the outer world, which is the source of her talent and potential.”

Chikvaidze merits a special place in contemporary painting, confirmed by the high level recognition that she has received– in 2005-2007 she was awarded with gold and silver medals for her contribution to the development of culture by the UNESCO International Artists Federation and International Academy of Artists.

Tahir Salahov, national artist of Russia and Azerbaijan,Vice President of Russia’s Academy of Art, and professor, says: “Rusiko Chikvaidze’s active life position attracts me. She has achieved a lot as both an artist and as a public figure. She is a gifted artist who creates interesting works in color, and her manner of painting shows her creative temperament.”

Chikvaidze’s works are kept in contemporary art museums and private collections of the famous in Georgia, the USA, Russia, Canada, China, Japan, France, Germany, Britain, Sweden, Switzerland, the Netherlands, Belgium, Spain, Turkey, UAE, Kuwait, Romania, Greece, and Azerbaijan.

And her works can now be admired- and bought -at the Radisson Blu hotels in Tbilisi and Batumi from the Rusiko Chikvaidze Gallery, where art lovers can look through and purchase works, 24 hours a day. “I am delighted to be able to cooperate with the Radisson Blu group. It is made up of a strong proficient team and the General Manager of Radisson Blu Iveria, Michael Jacobi, is a real professional in his field,” the artist says.

The C arlson Rezidor Hotel Group’s Plans for Georgia

26

„კარლსონ რეზიდორის“ სასტუმროთა ჯგუფის გეგმები საქართველოში „რადისონ ბლუს“ სასტუმროების ქსელის მმართველი კომპანია „კარლსონ რეზიდორის“ სასტუმროთა ჯგუფი თბილისში საშუალო ფენაზე გათვლილ „Park Inn by Radisson“ ბრენდის შემოყვანას აპირებს. გარდა ამისა, იგი მომდევნო რამდენიმე წლის განმავლობაში 10მდე სასტუმროს გახსნას გეგმავს ჩვენს ქვეყანაში. ივნისში, ყოველწლიური რეგიონული კონფერენციის დროს, რომელიც სასტუმრო „რადისონ ბლუ ივერიაში“ ჩატარდა, საშუალება მოგვეცა, გავსაუბრებოდით ტომ ფლანაგანს - აღმოსავლეთ ევროპის ქსელის ვიცე-პრეზიდენტს და გაგვეგო ცოტა რამ მასზე, ჯგუფის სტრატეგიასა და სამომავლო გეგმებზე. ფლანაგანი ირლანდიაშია დაბადებული. „რეზიდორის“ ჯგუფს იგი 1999 წელს შეუერთდა, როგორც მომსახურების მენეჯერი „Radisson SAS“ სასტუმროში კოპენჰაგენში. მოგვიანებით ფლანაგანი დააწინაურეს და მისაღები ოფისის მენეჯერი გახდა „Radisson SAS“ სასტუმროში პეკინში. 2002 წელს კი იგი დაინიშნა სასტუმროს ოპერაციების მენეჯერად სასტუმრო „The Diplomat Radisson SAS“ მანამაში. ამას მოჰყვა სასტუმროს მენეჯერის პოსტი „Radisson SAS“ სასტუმროში ჰამბურგში და გენერალური მენეჯერის პოსტი „Radisson SAS“ სასტუმროში გალვეიში.

2008 წლის შემდეგ ფლანაგანი მუშაობს რეგიონულ დირექტორად თურქეთში, აზერბაიჯანსა და ჩინეთში. მისი ოფისი სტამბულშია. რუსეთში 2009 წელს ჩავიდა რუსეთის, დსთ-ს ქვეყნების, ბალტიისპირა ქვეყნების, თურქეთის, აზერბაიჯანისა და ჩინეთის ქვეყნების რეგიონული დირექტორის პოზიციის დასაკავებლად. 2010 წლიდან იგი დაწინაურდა და აღმოსავლეთ ევროპის ვიცე-პრეზიდენტი გახდა.

ყოველწლიური რეგიონული კონფერენციის ჩატარება თბილისში გადაწყვიტეთ. რატომ? ჩვენ რეგიონის 11 ქვეყანას წარმოვადგენთ. საქართველო არ იყო ლოჯისტიკურად საუკეთესო ადგილი, ამიტომ ზოგი ფიქრობდა, რომ ჩვენი მხრიდან აქ ჩამოსვლა ძალიან თამამი გადაწყვეტილება იქნებოდა. თუმცა, ჩვენ მიგვაჩნია, რომ მნიშვნელოვანია საქართველოში მდებარე სასტუმრო გენერალური მენეჯერების რუკაზე დაგვეტანა, თუნდაც იმიტომ, რომ ჩვენი რეგიონის მასშტაბით, ეს ქსელის ერთ-ერთი საუკეთესო სასტუმროა. ფრენების გრაფიკის გათვალისწინებით, მოსკოვსა და სტამბულთან შედარებით, თბილისი არ არის საუკეთესო თავშეყრის ადგილი, მაგრამ ვესაუბრეთ რა ჩვენს გენერალურ მენეჯერებს, ვიცოდით, რომ მათ რაიმე ახლის ნახვა სურდათ. ამიტომაც გადავწყვიტეთ კონფერენციის ჩატარება თბილისში. ზოგადად, რატომ იყო ეს სასარგებლო ჯგუფისთვის და მასპინძელი ქვეყნისთვის? ქვეყნის სამომავლო პოტენციალის განვითარების ხელშეწყობისთვის საჭიროა ჩვენი საერთაშორისო გენერალური მენეჯერების ჩამოყვანა, რომ მომავალში ახა­ ლი საერთაშორისო სასტუმროები გაიხსნას საქართველოში. ამ სასტუმროს ნახვისა და აქ დარჩენის შემდეგ, გენერალურ მენეჯერებს დადებითი შთაბეჭდილება დარჩებათ და ქვეყანაში ახალი სასტუმროების გახსნაზე იფიქრებენ. ეს არის ჩემი პროფესიული მიზანი, რომ შევძლო ნიჭის საქართველოში შემოდინება სასტუმროების ბიზნესში სამუშაოდ. ამასთან, გვინდოდა ამ ზრდადი ბაზრის ხარისხი გვენახა და ისიც, თუ რისი მიღწევა შეიძლება აქ. გენერალური

27

როგორ შეაფასებდით „კარლსონ რეზიდორის“ სასტუმროთა ჯგუფისთვის საქართველოს, როგორც ახალი და ზრდადი ბაზრის პოტენციალს? ჩვენი მიზანია, რომ რამდენიმე წელიწადში ათამდე სასტუმრო გვქონდეს საქართველოში. თბილისსა და ბათუმში „რადისონ ბლუ“ სასტუმროების გარდა, ჩვენ ამჟამად გვაქვს ქონებრივი ხელშეკრულება წინანდალზე. ამასთან, სასტუმროს პოტენციურ მფლობელებთან ერთად, აქტიურად განვიხილავთ რამდენიმე პროექტს, რომლებსაც კარგი მდებარეობა აქვთ. წინანდალში სასტუმრო „რადისონ ბლუს“ მშენებლობა უკვე მიმდინარეობს და ამ საკურორტო ადგილისთვის შესაფერისი საუკეთესო სასტუმრო აშენდება. თბილისში კიდევ ერთი სასტუმროს დამატებას ვგეგმავთ: რუსთაველის გამზირზე, ყოფილი ფოსტის შენობაში, განთავსდება „Park Inn by Radisson“ სასტუმრო. ესაა საშუალო ბაზრის პროექტი, რომელსაც მზარდი კლიენტურა ჰყავს. ჩემი აზრით, ყოფილი ფოსტის შენობა ყველაზე მამაკაცური არქიტექტურის ნიმუშია ქალაქში. იგი დიდია, მთლიანი ქვის შენობაა და ვფიქრობ, მისგან ძალიან კარგი სასტუმრო გამოვა. ამ ყველაფერთან ერთად, რამდენიმე ადგილს ვათვალიერებთ ქვეყნის მასშტაბით. სამწუხაროდ, ჯერ ლოკაციების დაკონკრეტება არ შემიძლია, მაგრამ ვხედავთ პოტენციალს ისეთ რეგიონებში, როგორებიცაა მესტია, ბორჯომი და სხვა. ბათუმში შეიძლება ასევე იყოს „Park Inn

by Radisson“ სასტუმროს პოტენციალი. როგორია „კარლსონ რეზიდორის“ სასტუმროთა ჯგუფის გენერალური სტრატეგია ბიზნესის განვითარებისთვის ისეთ ქვეყანაში, როგორიცაა საქართველო? ზოგადად, რუსეთში, დსთ-სა და ბალტიის ქვეყნებში წამყვანი საერთაშორისო სასტუმროების ოპერატორი ვართ. ჩვენი მიზანია, რომ გავხდეთ თანამშრომლობისთვის ყველაზე სასურველი სასტუმრო რეგიონში. ჯგუფის ბიზნესგანვითარების პერსპექტივის მხრივ, ყველაზე დიდი პოტენციალი რუსეთშია, რადგანაც იქ მაღალი ხარისხის სასტუმროთა ნაკლებობაა. ჩვენ კარგად ვართ

განვითარებული რუსეთის დასავლეთ ნაწილში და მივიწევთ აღმოსავლეთისკენ. ამ მომენტისთვის გვაქვს მიმდინარე პროექტები რუსეთის ცენტრალურ ნაწილში (მოსკოვი, იაროსლავლი, ნიჟნი ნოვგოროდი, ვოლგოგრადი), ურალის რეგიონში (ჩელიაბინსკი, ნიჟნი ტაგილი), რუსეთის აღმოსავლეთში (ნოვოსიბირსკი, ნოვოკუზნეცკი). რუსეთში მიკრო ბაზრებიც გვაქვს. მაგალითად, სოჭში, რომელსაც ზრდის საოცარი პოტენციალი გააჩნია. ზრდის პოტენციალის მიხედვით, მეორე უდიდესი ქვეყანა თურქეთია, მსგავსი მიზეზის გამო. ძირითადი ქალაქების მიღმა საერთაშორისო სასტუმროების ნაკლებობაა. ჩვენი შეხედულებით, ზოგიერთ შედარებით პატარა ქალაქს, არა დედაქალაქს, საშუალო ბაზრის ბრენდების განვითარებისთვის უზარმაზარი პოტენციალი შეიძლება ჰქონდეს. რუსეთისა და თურქეთის შემდეგ, ყურადღებას საქართველოზე ვამახვილებთ. მცირეა იმ ქვეყნების რაოდენობა, სადაც ასეთ ფართობზე და დროის ასეთ მონაკვეთში ათამდე სასტუმროს ქონა გვინდა. აზერბაიჯანს, მაგალითად, აღარ აქვს ასეთი პოტენციალი, რადგანაც იგი გადატვირთულია სასტუმროებით - ბოლო დროს ძალიან ბევრი ახალი სასტუმრო აშენდა. ყაზახეთს აქვს გარკვეული პოტენციალი, თუმცა არა ისეთი, როგორიც საქართველოს. იქ ბიზნესის წარმოება უფრო რთულია. უკრაინაშიც შენელდა განვითარების პროცესი პოლიტიკური არასტაბილურობის გამო, რასაც ბოლო ორი წლის განმავლობაში საერთაშორისო ინვესტორების ინტერესის შენელება მოჰყვა. დაახლოებით რა ვადებში გეგმავთ ამ პროექტების დაწყებასა და დასრულებას? მომდევნო 2-3 წლის განმავლობაში შეგვიძლია გავხსნათ ერთი ან ორი ახალი სასტუმრო საქართველოში. რუსეთში, დსთ-ს ქვეყნებში, ბალტიის ქვეყნებსა და საქართველოში, ერთად, უკვე 45 სასტუმრო გვაქვს დაახლოებით 12 ათასი ოთახით. აქ შედის „რადისონ ბლუსა“ და „Park Inn

by Radisson“ ბრენდის სასტუმროები. კიდევ 20 პროექტი განვითარების სხვადასხვა ეტაპზეა და მომდევნო 2-3 წლის განმავლობაში გაიხსნება. მაგალითისთვის, რუსეთში 12 მიმდინარე პროექტია, რომელთაგან ოთხი სასტუმრო წლის დასრულებამდე გაიხსნება. ესაა „Park Inn“ სასტუმროები პეტროზავოდსკში, იაროსლავლსა და სოჭში. ასევე „რადისონის“ სასტუმრო სოჭში. გარდა ამისა, ახლახან გაიხსნა ახალი „რადისონ ბლუ“ სასტუმრო „სტამბული ფერა“. კიდევ ერთი სასტუმრო, ამავე ქალაქში, მიმდინარე წელს გაიხსნება.

ბაია ძაგნიძე

The C arlson Rezidor Hotel Group’s Plans for Georgia

მენეჯერებისთვის ეს ყოველთვის საუკეთესო მაგალითია. ძირითადად, ბევრ ქალაქში, სადაც მივდივართ, პირველი საერთაშორისო სასტუმრო ვართ. ამიტომაც იმის ჩვენება, თუ რა გავაკეთეთ ქალაქში, ხარისხისა და მომსახურების მხრივ, კარგი მაგალითია მათთვის. გარდა ამისა, ჩვენ მფლობელებსაც ვითვალისწინებთ და ვცდილობთ, პატივისცემა გამოვხატოთ. ამიტომაც კონფერენციებს სხვადასხვა ადგილას ვატარებთ, მიუხედავად იმისა, თუ რამდენად რთულია იმ ადგილამდე ჩასვლა. აქ ჩამოსვლა მარტივი არჩევანი იყო ჩემთვის, რადგანაც მე, პირადად, ყოველთვის მიყვარდა საქართველოში სტუმრობა.

The C arlson Rezidor Hotel Group’s Plans for Georgia

28

The Carlson Rezidor Hotel Group’s Plans for Georgia The Carlson Rezidor Hotel Group, managing company of Radisson Blu hotels in Georgia, is bringing midmarket brand Park Inn by Radisson to Tbilisi, and aims to have up to 10 hotels in the country within the next few years.

We had the opportunity to sit down with Tom Flanagan, Area Vice-President for Eastern Europe, during the Annual Regional Conference held at the Radisson Blu Iveria Hotel in June.

We asked him about himself, the group’s strategy, and its plans for the future.

Flanagan, born in Ireland, joined Rezidor in 1999 as Service Manager at the Radisson SAS Hotel in Copenhagen. Later, he was promoted to Front Office Manager at the Radisson SAS Hotel in Beijing, and in 2002 he was appointed Hotel Operations Manager at The Diplomat Radisson SAS Hotel in Manama – followed by positions as Hotel Manager of the Radisson SAS Hotel in Hamburg and as General Manager of the Radisson SAS Hotel in Galway.

Since 2008, Flanagan has been working as the Regional Director for Turkey, Azerbaijan and China, based in Istanbul. He arrived in Russia in 2009 to take on the position of Regional Director Russia, CIS, Baltics,Turkey, Azerbaijan and China, and was promoted to Area VicePresident for Eastern Europe in 2010.

You decided to host the Annual Regional Conference in Tbilisi. Why? We represent 11 countries in our region, and Georgia is not the most logistical place to come, so people thought we were making a very bold decision by coming here. However, we thought it was important to put our hotel here on the map with our General Managers, simply because it’s one of the best hotels we

29

What is the benefit for the group and for the venue country, generally speaking?

In order to promote the future potential of the country, I need to bring in our international GMs to open up international hotels in Georgia. After seeing and experiencing this hotel, the GMs already have a positive impression and will most probably look forward to working on opening a new hotel here in the future. That is my professional agenda – to make sure that we have the talent coming into Georgia to work in the hotel business.

In addition, we wanted to see the quality of this emerging market and what one can achieve here.This is always the best practice example for GMs. For the most part, we are more than likely to be the first international hotel in many of the cities we go to, so showing what we have done here in this city, in terms of quality and service, is a great example for them. Also, we have to commit to the owners and show them our respect, so we move our conferences around no matter how difficult it is to get to a location. However, coming to Georgia was an easy choice for me, because I have personally always loved this destination.

Can you evaluate Georgia’s potential as an emerging market for the Carlson Rezidor Hotel Group?

In several years we aim to have up to 10 hotels in Georgia. Aside from the Radisson Blu hotels in Tbilisi and Batumi, we currently have a property in Tsinandali under agreement, and we are actively discussing several projects with potential hotel owners, whose locations are quite feasible. The construction of the Radisson Blu hotel in Tsinandali is underway and we are sure it will be a perfect hotel for this resort destination.

We plan to add one more hotel to Tbilisi- in the former post office building on Rustaveli Ave. in which is going to be a Park Inn by Radisson hotel, a mid-market project targeting the growing clientele of Generation X and Generation Y. I consider that building the most masculine of architecture styles in the city- a big, solid block, and I think it will make a fabulous hotel.

In addition, we are looking at some other areas around the country.

Unfortunately, we can’t specify the exact locations yet, but we can see definite potential in some areas such as Mestia and Borjomi. Batumi also has the potential for a Park Inn by Radisson hotel.

What is the general strategy of the Carlson Rezidor Hotel Group regarding business development in countries like Georgia?

In several years we aim to have up to 10 hotels in Georgia. Aside from Radisson Blu hotels in Tbilisi and Batumi, we currently have a property in Tsinandali under agreement, and we are actively discussing several projects with potential hotel owners, whose locations are quite feasible.

Generally in Russia, CIS & Baltics, we are the leading international hotel operator. Our target is to be the most desirable hotel company in this area to do business with. From the business development perspective for the Group, the biggest potential is in Russia itself, simply because there is a lack of high quality hotels in that location.

We are very well developed in the western part of Russia, and are now moving into the eastern part. For the moment, we have projects under development in the central part of Russia (in Moscow, Yaroslavl, Nizhnii Novgorod, and Volgograd), in the Ural region (in Chelyabinsk and Nizhnii Tagil), as well as in the eastern part of Russia (Novosibirsk and Novokuznetsk). We also have Russian micro markets like Sochi, which has amazing growth potential. The second largest country for growth potential is Turkey, for a similar reason- as, outside of the main cities, other cities lack international hotels.We realize that some of the smaller cities, aside from capitals, might also have potential for mid-market brands.

After Russia and Turkey, our biggest focus is Georgia. There are not that many countries where we could aim to achieve up to 10 hotels in such a space and time. Azerbaijan doesn’t have that potential anymore because it has been over-run with hotels and it recently witnessed a huge increase in supply. While Kazakhstan has some potential – though not as big as that of Georgia– doing business is more complex there. Ukraine has also slowed in terms of development, due to political instability, which has lead to a decline in interest from international investors over the past couple of years.

What are the approximate deadlines for starting or finishing these projects?

In the next 2-3 years we expect to open a couple of new hotels in Georgia. In Russia, CIS countries, the Baltics and Georgia together, we already have 45 hotels with around 12,000 rooms, including the Radisson Blu and Park Inn by Radisson properties. Another 20 projects are currently at different stages of development and will be opened in the next 2-3 years. For illustration, in Russia we have 12 projects under development, while four hotels will be opened by the end of this year- Park Inn Hotels in Petrozavodsk, Yaroslavl, and Sochi, and Radisson in Sochi. Additionally, a new Radisson Blu Hotel, Istanbul Pera was opened recently and one more hotel will be opened in Istanbul this year.

By Baia Dzagnidze

The C arlson Rezidor Hotel Group’s Plans for Georgia

have in the area. With its quite inconvenient flight arrivals, Tbilisi may not be the perfect hub logistically- like Istanbul or Moscow -but after talking to the GMs, we know that they are eager to see something new. This was our main reason for bringing the conference to Georgia.

30

„რეზიდორის“ სასტუმროთა ჯგუფმა ყოველწლიური რეგიონული კონფერენცია სასტუმრო „რადისონ ბლუ ივერიაში“ ჩაატარა „რეზიდორის“ სასტუმროთა ჯგუფმა, რომელიც მსოფლიოში ათ უდიდეს სასტუმროთა ჯგუფში შედის, საქართველოში შეარჩია 12-13 ივნისი, აღმოსავლეთ ევროპის ყოველწლიური რეგიონული კონფერენციის ჩასატარებლად. „რეზიდორის“ კონფერენცია ყოველწლიური მოვლენაა, რომელიც კომპანიის სასტუმროთა გენერალური მენეჯერებისთვის ტარდება აღმოსავლეთ ევროპის რეგიონის ქვეყნებში, მის გარშემო და თურქეთში. კონფერენციას ასამდე მონაწილე ესწრებოდა. ისინი წარმოადგენდნენ „რეზიდორის“ ჯგუფის სასტუმროებს რუსეთში, თურქეთში, ლატვიაში, ლიტვაში, ესტონეთში, აზერბაიჯანში, ყაზახეთსა და უკრაინაში. ყველა მონაწილე თბილისში შეიკრიბა, რომ შეხვედროდა ბრიუსელში მდებარე „რეზიდორის“ სათავო ოფისისა და მოსკოვში მდებარე რეზიდორის რეგიონული ოფისის წარმომადგენლებს. „მოთხოვნა საქართველოზე, როგორც ხელსაყრელ ლოკაციაზე, ბიზნესისთვის და საქმიანი შეხვედრების ჩასატარებლად, იზრდება, რადგანაც ქვეყანაში ბიზნესაქტივობის დონეც გაზრდილია და საერთაშორისო სტანდარტების მქონე შეხვედრის ჩასატარებელი ადგილებიც მეტად განვითარებულია,“ - ამბობს ტომ ფლანაგანი, „რეზიდორის“ სასტუმროთა ჯგუფის აღმოსავლეთ ევროპის ვიცე-პრეზიდენტი. „ქალაქის საოცარი არქიტექტურა, გულითადი მასპინძლობა და უნიკალური ატმოსფერო - ესაა ფაქტორები, რაც ღონისძიების ორგანიზატორთა გადაწყვეტილებებზე ახდენს გავლენას. ჩვენ საქართველოში საერთაშორისო სასტუმროს წამყვანი ოპერატორი ვართ და ძალიან გვიხარია, რომ ჩვენს ყოველწლიურ რეგიონულ კონფერენციას ულამაზეს ქალაქ თბილისში ვატარებთ,“ - ამბობს ტომ ფლანაგანი. ორდღიანმა კონფერენციამ მონაწილეებს საშუალება მისცა, გაცნობოდნენ კომპანიის ძირითად სტრატეგიულ მ იმ ა რ თ უ ლ ე ბ ე ბ ს რ ე გ ი ო ნ შ ი , ე რ თ მ ა ნ ე თ ის თ ვი ს გაეზიარებინათ საოპერაციო განყოფილებაში, გაყიდვებში, ბიუჯეტის დაგეგმვაში, საზოგადოებასთან ურთიერთობასა და სხვა დარგებში ახალი გადაწყვეტილებების ინტეგრაციის წარმატების მაგალითები. ასევე გაეცვალათ გამოცდილება უცხოელ კოლეგებთან.

„ეს ღონისძიება რამდენიმე მიზეზის გამოა მნიშვნელოვანი: იგი პირდაპირაა დაკავშირებული ტურიზმისა და ეკონომიკის განვითარებასთან, ახალი სასტუმროების აშენებასთან და ხალხის დასაქმებასთან,“ - განაცხადა მაიკლ ჯაკობიმ, სასტუმრო „რადისონ ბლუ ივერიას“ თბილისის გენერალურმა მენეჯერმა. მან ასევე აღნიშნა, რომ ღონისძიება ძალიან მნიშვნელოვანია ჯგუფისთვის, რადგანაც გენერალური მენეჯერები და რეგიონული დირექტორები ერთად იკრიბებიან, რომ გაცვალონ ინფორმაცია და ცოდნა იმაზე, თუ რა სიახლეებია ჯგუფში და საით მიდის კომპანია. დასახელებული მონაწილეების გარდა, კონფერენციაზე პრეზენტაციით წარდგნენ საქართველოს ტურიზმის ადმინისტრაციისა და საინვესტიციო სააგენტოს წარმომადგენლები. საინვესტიციო სააგენტო ერთადერთი სახელმწიფო სააგენტოა, რომელიც პასუხისმგებელია საქართველოში უცხოური ინვესტიციების მოზიდვასა და ხელშეწყობაზე. სასტუმრო „რადისონ ბლუ ივერია“ თბილისში „რეზიდორის“ ჯგუფის პირველი ქართული სასტუმროა. დღეს ჯგუფი ასევე მართავს სასტუმრო „რადისონ ბლუს“ ბათუმში და გეგმავს საკურორტო სასტუმროს გახსნას კახეთში, წინანდალში, ასევე „რადისონის“ `პარკ ინ“ სასტუმროს გახსნას თბილისში. „რეზიდორის“ სასტუმროთა ჯგუფში 430 მოქმედი და განვითარების პროცესში მყოფი სასტუმროა 70-ზე მეტ ქვეყანაში. ჯგუფი მართავს „რადისონ ბლუსა“ და „რადისონის“ `პარკ ინ“ ბრენდებს ევროპაში, შუა აზიასა და აფრიკაში. იტალიის მოდის სახლ „მისონისთან“ მუდმივი სალიცენზიო შეთანხმების საფუძველზე, „რეზიდორი“ ასევე ავითარებს სასტუმრო „მისონის“ ბრენდს. გარდა ამისა, „რეჯენტის“ სასტუმროებისა და კურორტების ჯგუფთან თანამშრომლობით, „რეზიდორი“ მართავს და ავითარებს ახალ სასტუმროებს ევროპაში, შუა აზიასა და აფრიკაში. „რეზიდორის“ ჯგუფს მიღებული აქვს პასუხისმგებლობით სავსე ბიზნესის პროგრამის ჯილდო და აშშ-ს სამეცნიეროკვლევითი ინსტიტუტის „ეთისფეროს“ მიერ აღიარებულია, როგორც მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე ეთიკური კომპანია.

ბაია ძაგნიძე

31

The Rezidor Hotel Group holds Annual Regional Conference in Radisson Blu Iveria hotel Tbilisi The Rezidor Hotel Group, one of the ten largest hotel groups worldwide, chose Georgia to host its Annual Regional Conference for Eastern Europe on June 12-14.

Rezidor’s conference is an annual event for General Managers of the company’s hotels in the region encompassing Eastern Europe and Turkey. More than 100 participants representing existing Rezidor hotels as well hotels being under development in Russia, Turkey, Latvia, Lithuania, Estonia,Azerbaijan, Kazakhstan and Ukraine gathered in Georgia in order to meet with the representatives of the Rezidor Head Office located in Brussels (Belgium) and the Rezidor Regional Office located in Moscow (Russia).

“The demand for Georgia as a business destination and event venue is growing due to the increasing level of business activity, as well as due to the development of meeting facilities of international standards,” says Tom Flanagan, Area Vice-President for Eastern Europe at The Rezidor Hotel Group.

“The amazing architecture of the city, genuine hospitality, and unique atmosphere are also amongst the factors that influence the decisions of event organizers. Being the leading international hotel operator in Georgia, we are more than happy to bring our Annual Regional Conference to the stunning city of Tbilisi,” he noted.

The two day conference gave participants an opportunity to get acquainted with the company’s main strategic directions in the region, share successful case studies of integrating new solutions in operations, sales, budget planning, PR and other areas, as well as exchange experiences with foreign colleagues.

“The event is important for several reasons, as it is directly connected with the development of tourism, the economy, the construction of new hotels, and the employment of people,” says Michael Jacobi, General Manager at Radisson Blu Iveria Hotel Tbilisi. He also noted that the event is essential for the group, as General Managers and Regional Managers come together to share information and knowledge on what is going on within the group and to know where the company is heading.

Within the framework of the conference, in addition to the above-mentioned representatives, the Georgian National Tourism

Administration and Invest in Georgia- a sole state agency responsible for promoting and facilitating foreign direct investments in Georgiaheld presentations for its visitors.

The Radisson Blu Iveria Hotel in Tbilisi was the first property in Rezidor’s Georgian portfolio.Today, the group also manages Radisson Blu Hotel in Batumi and plans to open a Radisson Blu resort hotel in Tsinandali, Kakheti region, as well as the Park Inn by Radisson hotel in Tbilisi.

The Rezidor Hotel Group features a portfolio of more than 430 hotels in operation, and under development, in more than 70 countries. Under a worldwide license agreement with Italian fashion house Missoni, Rezidor also operates and develops the lifestyle brand Hotel Missoni. Additionally, due to an alliance agreement with Regent Hotels & Resorts, Rezidor also develops and operates new Regent properties in EMEA. Rezidor has an industry-leading Responsible Business Program Award and was recognized as one of the World’s Most Ethical Companies by the US think tank Ethisphere.

By Baia Dzagnidze

C h a r i t y

Ev e n t

a t

R a d i s s o n

B l u

Iv e r i a

H o t e l

32

საქველმოქმედო აქცია „რადისონ ბლუ ივერიაში“ 13 ივნისს სასტუმრო „რადისონ ბლუ ივერიამ“ „საქართველოს წითელი ჯვრის საზოგადოებასთან“ თანამშრომლობით, საქველმოქმედო აქციას უმასპინძლა. საქართველოს სხვადასხვა რეგიონში მცხოვრებმა ჩვიდმეტმა ხანდაზმულმა ბენეფიციარმა ხელნაკეთი ნივთები გამოფინა. საქველმოქმედო აქციის პარალელურად, მიმდინარეობდა რეზიდორის სასტუმროთა ჯგუფის ყოველწლიური რეგიონული კონფერენცია, რომელზეც მსოფლიოს წამყვანი სასტუმროების მართვის ჯგუფის 70-ზე მეტმა ტოპმენეჯერმა მოიყარა თავი. სტუმრებს საშუალება ჰქონდათ, დასწრებოდნენ და მონაწილეობა მიეღოთ შემოქმედებით პროცესში, შეეძინათ თექისა და ნიჟარებისგან დამზადებული ლამაზი დეკორატიული ნივთები, ნაქსოვი ტრადიციული აქსესუარები და ტანსაცმელი. „ამ ღონისძიებაში მონაწილეობა ძალიან მნიშვნელოვანია ხანდაზმულთათვის, რადგან მათ შეუძლიათ, აჩვენონ ხელნაკეთი ნივთები სტუმრებს და ჩართონ კიდეც ისინი დამზადების პროცესში,“ - ამბობს ნათია ლოლაძე, „საქართველოს წითელი ჯვრის საზოგადოების“ პრეზიდენტი. „ასეთი აქციები ხელს უწყობს ხანდაზმულ მოქალაქეთა თემის ინტეგრაციას საზოგადოებაში. წითელი ჯვარი ეხმარება მათ, უფრო მეტად გააქტიურდნენ უფროს ასაკში. ჩვენი და სასტუმრო „რადისონ ბლუს“ თანამშრომლობა 2010 წელს დაიწყო. მას შემდეგ ბევრი ერთობლივი პროექტი განვახორციელეთ და ამას მომავალშიც გავაგრძელებთ,“ - ამბობს ნათია და ამატებს, რომ ნივთების გაყიდვიდან შემოსული თანხა მთლიანად გადაერიცხებათ ბენეფიციარებს. სასტუმრო „რადისონ ბლუ ივერიას“ გენერალური დირექტორის მაიკლ ჯაკობის თქმით, პასუხისმგებლიანი ბიზნესი სასტუმროს ბიზნესკულტურის ნაწილია და ისინი ყველა შესაძლებლობის გამოყენებას ცდილობენ იმისთვის, რომ რაიმე სარგებელი მოუტანონ ადგილობრივ საზოგადოებას. „ჩვენ ძალიან მოხარულები ვართ იმით, რომ `სილქ როუდ გრუპის“ მხარდაჭერით, ჩვენი გუნდი წვლილს შეიტანს `წითელი ჯვრის საზოგადოების“ საქმიანობაში,“ ამბობს მაიკლ ჯაკობი. „პასუხისმგებლიანი ბიზნესის პროგრამის ფარგლებში `კარლსონ რეზიდორ ჰოტელ გრუპის“ წევრები ყოველთვის

ვცდილობთ, მხარი დავუჭიროთ და მონაწილეობა მივიღოთ ადგილობრივ და ეროვნულ საქველმოქმედო აქციებში,“ - ამბობს იოხემ შუტი, სასტუმრო „რადისონ ბლუ ივერიას“ აღმასრულებელი მენეჯერი, - „ამ აქციაში განსაკუთრებით მომეწონა ის, რომ ხალხს შესაძლებლობა მიეცა, გამოეფინა ხელნაკეთი ნივთები. ეს ძალიან ეფექტური აქცია იყო. მე და ბევრმა ჩემმა თანამშრომელმა წინდები შევიძინეთ, კიდევ ქუდები და ჩანთები.“

ბაია ძაგნიძე

33

On June 13, Radisson Blu Iveria Hotel- with the collaboration of the Red Cross Society Georgia - hosted a charity event and displayed colorful handmade items produced by 17 beneficiaries from various regions around Georgia.

H o t e l

By Baia Dzagnidze

Iv e r i a

“As part of our responsible business program within the Carlson Rezidor Hotel Group, we always try to support local and national charities,” says Jochem Schut, Executive Assistant Manager at Radisson Blu Iveria Hotel. “What I liked specifically about this event is that people got to display their handicrafts. It was very effective.

I bought some socks and many of my colleagues also bought socks, as well as hats and bags,” he said.

B l u

According to Michael Jacobi, General Manager of the Radisson Blu Iveria Hotel, responsible business is a part of the hotel’s business culture, and they embrace every opportunity to add value to the local community. “We are extremely delighted that, with the great support of the Silk Road Group, our team will make its contribution to the Red Cross Society’s activities” he added.

R a d i s s o n

“Participation in this event is very important for the elderly in particular, as they can show their craft work and involve visitors in the making,” said Natia Loladze, President of the Georgia Red Cross Society.“Such activities support the integration of the senior citizen community into society, as the Red Cross tries to help them to be more active in their old age. Since our collaboration began in 2010, we have organized many joint projects and will continue to do so in the future,” she said, adding that the sales income will be wholly transferred to the beneficiaries presented.

a t

The event was held simultaneously with the Annual Regional Conference of the Rezidor Hotel Group which gathered more than 70 of the top managers of the world’s leading hotel management group. Guests had the opportunity to observe the process of needlework, and purchase wonderful decorative items made from Teka [thick felt] and shells, as well as knitted traditional accessories and clothing.

Ev e n t

According to Michael Jacobi, General Manager of the Radisson Blu Iveria Hotel, responsible business is a part of the hotel’s business culture, and they embrace every opportunity to add value to the local community

C h a r i t y

Charity Event at Radisson Blu Iveria Hotel

K a m i k a z e

L o gg i a

a t

t h e

V e n i c e

B i e n n a l e

34

„კამიკაძე ლოჯია“ ვენეციის ბიენალეზე ვენეციის 55–ე საერთაშორისო ბიენალეზე საქართველომ გიო სუმბაძის ესკიზის მიხედვით აგებული კონსტრუქცია „კამიკაძე ლოჯია“ წარმოადგინა. ნაგებობის იდეა შთაგონებულია საქართველოში პოსტსაბჭოთა პერიოდის არქიტექტურული პროცესების ისეთი სახასიათო ელემენტით, როგორიც მიშენებული ლოჯიებია. ეს მოვლენა კრიზისის პერიოდის უკონტროლო მშენებლობების ნაწილია, სადაც არ ხდებოდა უსაფრთხოების ზომების დაცვა და სხვა აუცილებელი პირობების გათვალისწინება. უცხოელებისთვის ამგვარი პარაზიტული მიშენებები ფანტაზიის უცნაურ გამოვლინებად და საცხოვრებელი პირობების გაუმჯობესების სუბიექტურ მეთოდად აღიქმება. ერთ–ერთ ჟურნალისტს ამ სასოწარკვეთილი ფორმისათვის ხუმრობით უწოდებია „კამიკაძე ლოჯია,“ რომელიც ქართული პავილიონის კურატორის – იოანა ვარშას აზრით, კონსტრუქციის ხასიათსაც აღწერდა და ქართველების რომანტიკულსა და „თვითმკვლელ“ ხასიათსაც. ამგვარი არქიტექტურული გადაწყვეტილებები უმეტესად არცთუ უსაფუძვლო კრიტიკის საგანია, მაგრამ მხატვარი გიო სუმბაძეც და კურატორი იოანა ვარშა ამ მოვლენაში სხვა სოციალურ–კულტურული მხარეების გააზრებით დაინტერესდნენ. `არტარეასთვის“ მიცემულ ინტერვიუში იოანა ვარშა ამბობს: „კამიკაძე ლოჯიას“ შესახებ გავიგე გიო სუმბაძისა და არქიტექტორ ლევან ასაბაშვილისაგან – „ურბან რეაქტორის“ წევრისგან. მე ეს ძალიან საინტერესოდ მომეჩვენა, რადგან თვითონ პოლონეთიდან ვარ, სადაც ამდენი საბჭოთა არქიტექტურაა და ჩვენ არასდროს გვიცდია მათი ამგვარი „მოშინაურება.“ ჩვენ ან ვანგრევთ მათ, ან ვტოვებთ, ან ვაანალიზებთ. არასდროს არის პერსონალური დამოკიდებულება მათთან და საინტერესოდ მივიჩნიე განსხვავებული პოზიცია. როცა ადამიანები ღებულობენ გადაწყვეტილებას არსებულ შენობას რამე დააშენონ, ეს ძალიან ძლიერი, თავისუფალი ჟესტია. ჩვენ ვიდექით იმ ფაქტის წინაშე, რომ ვენეციაში საქართველოს არ აქვს თავისი მუდმივი პავილიონი. ვიფიქრეთ, შევხედოთ ამას არა როგორც ნაკლს, არამედ როგორც შესაძლებლობას – ავაშენოთ პავილიონი! ან რამე მოვიფიქროთ. ამგვარად, გადაწყდა, რომ ვენეციის ბიენალეს ერთ–ერთი მთავარი საგამოფენო სივრცის – არსენალეს განაპირას არსებულ შენობაზე დაშენებულიყო ქართული „სპონტანური“ არქიტექტურის

35

K a m i k a z e

L o gg i a

a t

t h e

V e n i c e

B i e n n a l e

K a m i k a z e

L o gg i a

a t

t h e

V e n i c e

B i e n n a l e

36

„კამიკაძე ლოჯია“ პოპულარული გახდა ბიენალეს ვიზიტორებს შორის წინასწარი დათვალიერების დღეებში, როცა ექსპოზიცია ჯერ მხოლოდ მედიისა და არტ-სამყაროს წარმომადგენლებისთვის ღიაა. ჰყავდა ბევრი დამთვალიერებელი და იყო ინტერნეტით გავრცელებულ სიებში, სადაც „სანახავი პავილიონების“ რეკომენდაციებს გასცემდნენ

იმიტაცია – „კამიკაძე ლოჯია.“ თავად პროექტის ავტორი გიო სუმბაძეც ამბობს ამ კონსტრუქციებთან დაკავშირებით, რომ მას ძალიან აინტერესებს ისეთი არქიტექტურული ფორმა, რომელსაც არქიტექტორი კი არ აგებს, არამედ კერძო პირი, საკუთარი გემოვნებისა და მატერიალური შესაძლებლობების მიხედვით, და ამ გადაწყვეტილებათა ერთობლიობა ქმნის ძალიან მრავალფეროვანსა და არაპროგნოზირებად ფასადებს. ეს იყო ის ძირითადი მოტივი, რომლის საფუძველზეც ქართული პავილიონი ერთდროულად ნამუშევარსაც წარმოადგენდა – ერთგვარ არქიტექტურულ სკულპტურას, და ამავე დროს პავილიონის ფუნქციასაც ითავსებდა. თავად გიო სუმბაძე მულტიმედია არტისტია, წევრი ჯგუფისა „გოსლაბი,“ რომელიც 1999 წელს შეიქმნა და სხვადასხვა დისციპლინაში მოღვაწე ახალგაზრდა არტისტები გააერთიანა. 2007 წელს კი მან დააარსა ურბანული კვლევის ლაბორატორია – URL, პლატფორმა საექსპოზიციო კონტექსტის გაფართოებისათვის, რომელიც მუშაობს არქიტექტურასთან მხატვრული ფორმების ინტეგრაციასა და განსხვავებულ სივრცეებში მრავალი სახის არტისტულ ინტერვენციებზე. „გოსლაბის“ წევრია აგრეთვე მხატვარი თეა ჯორჯაძე, რომელიც ასევე მონაწილეობდა ბიენალეზე წარდგენილ ქართულ პროექტში. ის ცხოვრობს და მუშაობს გერმანიაში და საერთაშორისო არტ-სცენის უკვე აღიარებული წარმომადგენელია. „კამიკაძე ლოჯიას“ მისი დიზაინით დამზადებული „გისოსების“ ჩანართი დაემატა, აგებული ქართული ანბანისა და ხილის დაწნული კალათების მოტივებზე, ხოლო ინტერიერის ინსტალაციის ნაწილს მისივე ნამუშევრები – ხისა და მეტალის სკულპტურაავეჯი შეადგენდა. გამოფენის გახსნის დღეებში ლოჯიის ინტერიერში რეგულარულად მიმდინარეობდა პერფორმანსი გელა პატაშურის, სერგეი ჩერეპნინისა და ეი არაკავას მონაწილეობით. ისინი აუდიტორიას სთავაზობდნენ პერფორმანსში ჩართვას, რომელიც შედგებოდა პოეტური ტექსტების კითხვისა და სხვადასხვაგვარი „ხმაურის“ შექმნისგან. იოანა ვარშას კომენტარით, ამ პერფორმანსით ინტერიერში ქართული ყოელდღიური და ყოფითი რეალობა „ცოცხლდებოდა“. ეს ხმოვანი ჩანაწერი შემდეგ საუნდ-ინსტალაციის სახით პავილიონის ინტერიერში დარჩა. აქვე მიმდინარეობდა მეორე პერფორმანსი – „ევრორემონტი“. ნიკოლოზ ლუთიძე მუშაობდა კედელზე, სადაც „რემონტის“ პროცესს განასახიერებდა. ზოგადად, „ევრორემონტი“თავდაპირველად პროექტის სამუშაო სათაური იყო, ერთგვარი სიმბოლური სახელწოდება საქართველოში ბოლო წლებში მიმდინარე მოდერნიზაციის პროცესის კრიტიკული გააზრებისა. ნიკოლოზ ლუთიძის პერფორმანსის იდეაც იმ პრობლემის ირგვლივ ტრიალებდა, როცა კონტექსტის გააზრების გარეშე მოხდა ზედაპირების – ფასადების „გადაფარვა“ ევროპული დიზაინით. მისი მოსაზრებით, მნიშვნელოვანია არსებული ისტორიულ– კულტურული ფენების გააზრება და ცვლილებების შეტანა სწორედ ამ ცოდნის საფუძველზე. თავისი ნამუშევრით ის შეეხო თავად ტერმინის მნიშვნელობასა და მისი პოპულარული ინტერპრეტაციის თემას სოციალური

უკეთესად ხედავთ და შესანიშნავად გამოიყურებით You See Better and Look Wonderful www.roniko.ge

K a m i k a z e

L o gg i a

a t

t h e

V e n i c e

B i e n n a l e

38 კონტექსტის გათვალისწინებით. პროექტზე მუშაობისას მან გაიცნო ხელოსნები, რომელთაც ზუსტად იცოდნენ ის ელემენტები და მუშაობის თანმიმდევრობა, რითაც საბოლოოდ მიიღებდნენ შედეგს, რომელსაც „ევრორემონტი“ ჰქვია. ქართული პროექტის პერფორმატიული მხარე განსაკუთრებით ინტენსიური გახდა ჯგუფ „ბულიონის“ მიერ წარმოდგენილი „რელიგიური აერობიკით“. ჯგუფის წევრები - ნატალია ვაწაძე, ვლადიმერ ხართიშვილი,ზურაბ კიკვაძე, კონსტანტინე ქიტიაშვილი, ეკატერინე ქეცბაია და თეიმურაზ ქართლელიშვილი თავიანთი პერფორმანსით საზოგადოებაში არსებულ კიდევ ერთ მტკივნეულ თემას შეეხნენ – კრიზისის მძიმე წლებისა და განათლების დეფიციტის შედეგს რელიგიასთან დამოკიდებულებაში. ისინი ფიქრობენ, რომ ეს ნამუშევარი არ არის მზა და სწორხაზოვანი პასუხი პრობლემაზე, არამედ უფრო შეკითხვას სვამს რიტუალის თემასა და მის გაუაზრებელ მექანიკურ პროცედურად გადაქცევაზე, რომელიც შეიძლება ნებისმიერი კულტურისა და აღმსარებლობის პირობებში მოხდეს. ეს არის არტისტული კვლევა, სადაც მონაწილე პერფორმერები სინქრონულად ასრულებენ „აერობიკას“ - სხვადასხვა რწმენის რიტუალებისთვის დამახასიათებელ მოძრაობათა ნაკრებს. მოძრაობები თანდათან შორდება თავის არსს და მთლიანად ფორმალურ სქემად – ფიზიკურ სავარჯიშოებად იქცევა, მიანიშნებს საშიშროებაზე საერთოდ ჩამოშორდეს ამა თუ იმ მოძღვრების იდეას და აგრესიულ ქმედებაში გადავიდეს. ჯგუფ „ბულიონის“ პერფორმანსით ვენეციაში ქართული პავილიონის ინტერვენცია გასცდა არსენალეს ტერიტორიას და ქალაქის ტურისტულ ცენტრებში გადაინაცვლა, რომელიც გამოფენის გახსნის დღეებში ტარდებოდა „კამიკაძე ლოჯიასთან“ერთსა და იმავე პერიოდში, დროის თანაბარი ინტერვალით საღამოს 9 საათზე, სან-მარკოს მოედანზე, და სრულდებოდა 12 საათზე, რიალტოს ხიდთან. ჯგუფი „ბულიონი“ შეიქმნა 2008 წელს და თავისი პროექტებით იმ სივრცეებზე დაიწყო მუშაობა, რომლებიც პირდაპირ კავშირში არ იყო ხელოვნებასთან. მათ ნამუშევრებში პოსტსაბჭოთა საზოგადოების სტერეოტიპების კრიტიკული გააზრება პირადისა და საზოგადოებრივის, მხატვრულისა და უტილიტარულის ზღვარზე ხდება. ჯგუფი თავისი პერფორმანსებისთვის ალტერნატიულ ადგილებს ირჩევს და იკვლევს ზღვარს ხელოვნებასა და რეალობას შორის. რაც შეეხება ზოგადად ბიენალესა და მის თემას: ის თანამედროვე კულტურისთვის ისეთ მნიშვნელოვან საკითხებს ეხება, როგორიცაა ცოდნა და ჭარბი ინფორმაციის პრობლემა, განსხვავება ნეიტრალურ ფაქტებსა და მათ სუბიექტურ გააზრებას შორის. 2013 წლის ბიენალეს ძირითადი თემისთვის მთავარი კურატორის მასიმილიანო ჯიონის ინსპირაციის წყარო მარინო აურიტის „ენციკლოპედიური სასახლე“ აღმოჩნდა, საიდანაც სათაური განისაზღვრა. მასიმილიანო ჯიონი ახალგაზრდა და უკვე ძალიან ცნობილი კურატორი და თანამედროვე ხელოვნების კრიტიკოსია. წარმოშობით იტალიელი ჯიონი ცხოვრობს

39

საგამოფენო

t h e V e n i c e B i e n n a l e

როგორც უკვე ითქვა, ბიენალეს მთავარი აქცენტი იყო ცოდნა, ენციკლოპედიური ინფორმაცია, და თუ რამდენად

a t

ასევე დავამატებ, რომ ვენეციის ბიენალეს საექსპოზიციო სივრცე ორ ძირითად პუნქტს მოიცავს: ეს არის ჯარდინი, ანუ ბაღი, რომლის ტერიტორიაზე სხვადასხვა ქვეყნების განსხვავებულ არქიტექტურულ სტილში აგებული მუდმივი პავილიონებია. მათი დიდი ნაწილი მეოცე საუკუნის პირველ ნახევარში აიგო. პავილიონების აშენება შეწყდა 1970–იან წლებში და იმ ქვეყნებს, რომელთაც არ აქვთ მუდმივი პავილიონები, უხდებათ საგამოფენო სივრცეების დაქირავება ბიენალეს მეორე, ძირითად არეალში. ეს არის არსენალე – მასშტაბური ისტორიული კომპლექსი, სადაც საუკუნეების წინ იარაღის საწყობი იყო და გემების შეკეთება მიმდინარეობდა. ამას გარდა, დროებითი პავილიონები ეწყობა ქალაქის მთელი მასშტაბით, იქნება ეს ცნობილი ისტორიული პალაცოები თუ სხვა ტიპის ნაგებობები. ნაციონალური პავილიონების მიერ წარმოდგენილი ექსპოზიციების გარდა, ბიენალეს პროგრამაში შედის მთავარი კურატორის მიერ ორგანიზებული გამოფენა, რომელიც უკვე ბოლო პერიოდის ბიენალეებზე ორ ნაწილად ეწყობა – ჯარდინიზე და არსენალეზე. ჯიონის მიერ მომზადებული გამოფენაც არსენალეს ნაწილში სწორედ ზემოთ აღნიშნული „ენციკლოპედიური სასახლით“ იწყებოდა. მარინო აურიტის ეს უტოპიური პროექტის მაკეტი წარმოადგენს კოლონადის ცენტრში დადგმულ 136 სართულიან ცათამბჯენს, რომლის სიმაღლე 700 მ. უნდა ყოფილიყო და კაცობრიობის მიერ დაგროვილი მთელი ცოდნის არქივი-საცავის დანიშნულება უნდა ჰქონოდა. მარინო აურიტის აზრით, ის ვაშინგტონში უნდა აშენებულიყო. ავტორი მასზე წლების განმავლობაში მუშაობდა და საბოლოოდ ნამუშევარი 1955 წელს დააპატენტა.

L o gg i a

ნიუ იორკში და ამჟამად ნიუ მუზეუმის მიმართულებას ხელმძღვანელობს.

K a m i k a z e

ჩვენ ვიდექით იმ ფაქტის წინაშე, რომ ვენეციაში საქართველოს არ აქვს თავისი მუდმივი პავილიონი. ვიფიქრეთ, შევხედოთ ამას არა როგორც ნაკლს, არამედ როგორც შესაძლებლობას – ავაშენოთ პავილიონი!

K a m i k a z e

L o gg i a

a t

t h e

V e n i c e

B i e n n a l e

40

როგორც უკვე ითქვა, ბიენალეს მთავარი აქცენტი იყო ცოდნა, ენციკლოპედიური ინფორმაცია, და თუ რამდენად შესაძლებელია მთელი ცოდნის ერთგან თავმოყრა, რამდენის აღქმა და დატევა შეუძლია თითოეულ ჩვენთაგანს

41

a t t h e

ტრადიციულად, ვენეციის ბიენალეზე ხშირი არ არის არტისტთა ჯგუფური წარდგენა. იოანა ვარშას მიაჩნია, რომ კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტრომ, რომელიც პროექტის ოფიციალური წარმდგენი და მხარდამჭერია, ნამდვილად გაბედული ნაბიჯი გადადგა და რომელიმე პალაცოში ერთი ცნობილი არტისტის სოლო-შოუს ნაცვლად, ახალგაზრდა მხატვრების მონაწილეობით შექმნილი ალტერნატიული პროექტი შეარჩია.

V e n i c e

„კამიკაძე ლოჯია“ პოპულარული გახდა ბიენალეს ვიზიტორებს შორის წინასწარი დათვალიერების დღეებში, როცა ექსპოზიცია ჯერ მხოლოდ მედიისა და არტსამყაროს წარმომადგენლებისთვის ღიაა. ჰყავდა ბევრი დამთვალიერებელი და იყო ინტერნეტით გავრცელებულ სიებში, სადაც „სანახავი პავილიონების“ რეკომენდაციებს გასცემდნენ. პირველსავე კომენტარში, რომელიც ინტერნეტჟურნალ http://theculturetrip.com –ით გავრცელდა, ნათქვამი იყო, რომ „ქართულმა პავილიონმა ბიენალეს ლანდშაფტი შეცვალა.“

B i e n n a l e

მარინო აურიტის „ენციკლოპედიური სასახლე“ იმ დროს შეიქმნა, როცა უტოპიური თეორიები ჯერ კიდევ ძალაში იყო, ჯერ კიდევ არსებობდა სახელმწიფო, რომელიც კოსმოსის

L o gg i a

პრესკონფერენციაზე მასიმილიანო ჯიონიმ თქვა, რომ მის მიერ ორგანიზებული ბიენალე არ არის ტიპური თანამედროვე ხელოვნების გამოფენა, არამედ ის, ზოგადად, ხელოვნებას ისტორიული პერსპექტივიდან აჩვენებს: „ზოგიერთი ნამუშევარი აქ ას წელზე მეტს ითვლის. არის მეცხრამეტე საუკუნისაც კი. მეორე მხრივ, მე გამოფენის მთავარ მახასიათებლად იმ ფაქტს დავასახელებდი, რომ აქ არა მარტო პროფესიონალ მხატვართა და აღიარებულ ხელოვანთა ნამუშევრებია წარმოდგენილი, არამედ მწერლების, მოაზროვნეების, ფილოსოფოსების, ექსცენტრიკული ადამიანებისა და თვითგამოცხადებული წინასწარმეტყველების ფიგურატიული თვითგამოხატვის ნიმუშებიც. მე მსურს დავაკვირდე ხელოვნებას, როცა ის დიალოგს მართავს ფიგურატიული გამოხატვის სხვა ფორმებთან და მინდა კვლავ გავიხსენოთ, რომ ხელოვნება არის სამყაროს დანახვისა და გაგების გზა და არა მხოლოდ წმინდა ვიზუალური გართობის ფორმა.“

დაპყრობისა და კომუნიზმის აშენების იდეებით ცხოვრობდა. აურიტისაც დასაშვებად მიაჩნდა, რომ შესაძლებელია უდიდესი ცოდნის შეკრება და მისი საზღვრებში მოქცევა. ბიენალემ ეს იდეა უკვე ისტორიული დისტანციიდან – პოსტ უტოპიური ეპოქიდან აჩვენა, როდესაც ინფორმაციის შესანახად დიდი ნაგებობების აშენება აღარ არის აუცილებელი და თანამედროვე კულტურა პირობითი თუ საერთოდ გამქრალი საზღვრების პირობებში ცხოვრობს. ამ კონცეპტუალური კონტექსტიდან გამომდინარე, ქართული პავილიონი ნამდვილად ადეკვატური იყო ვრცელი ექსპოზიციის რუკაზე. გიო სუმბაძის ნამუშევრის იდეაც სწორედ ის არის, რომ ხელოვანმა კონტაქტი დაამყარა არახელოვანის მიერ განხორციელებულ ფიგურატიულ ფანტაზიასთან, ხოლო ჯგუფმა „ბულიონმა“ სამოქმედო სივრცე გაფართოვა - ის შეუზღუდავად მოქმედებდა ქართულ პავილიონში თუ მის საზღვრებს მიღმა. ზოგადად, ქართულმა პროექტმა თავისი ავთენტური და ორიგინალური გამოცდილება ბიენალეზე წარმოდგენილ ასამდე ქვეყნის არტისტულ ნააზრევს დაუმატა.

K a m i k a z e

შესაძლებელია მთელი ცოდნის ერთგან თავმოყრა, რამდენის აღქმა და დატევა შეუძლია თითოეულ ჩვენთაგანს. ექსპოზიციის დიდი ნაწილი ეკავა გამოსახულებათა კოლექციონირების თემას, რომელშიც შედიოდა საოჯახო ალბომების ფოტოსურათები, სხვადასხვა სახის ფანტაზიები და ფსიქოლოგიური მიჯაჭვულობები, საკულტო თუ მაგიური ქანდაკებები, ხილვები, აკვიატებული იდეები და ა.შ. ჯარდინის პავილიონში კი ჯიონიმ წარმოადგინა ექსპოზიცია „იუნგის წითელი წიგნი“, რომლის ცენტრში გადაშლილი იყო წიგნი, ფსიქოანალიტიკოსის მსოფლმხედველობის სქემითა და ვიზუალური სიმბოლიკით. კოლექციების მრავალფეროვნებისა და რაოდენობრივი სიჭარბის, მედიტაციური ხმოვანი პერფორმანსისა და თეოსოფიური მხატვრობის შემდეგ ნამდვილი კულმინაცია გახლდათ ფიშლისა და ვაისის გამოუმწვარი თიხის პატარა სკულპტურებისაგან შემდგარი ვრცელი ინსტალაცია „უეცარი მიმოხილვა“ (suddenly this overview), სადაც ისტორიული მოვლენები, წარმოსახვა, იუმორი, კომენტარები, მოვლენებზე ერთგვარი თამაშის სახით წარმოადგენს სამყაროს, რომელშიც ვცხოვრობთ.

ხათუნა ხაბულიანი

K a m i k a z e

L o gg i a

a t

t h e

V e n i c e

B i e n n a l e

42

The Georgian pavilion “Kamikaze Loggia” became particularly popular among visitors during the preliminary days of the 55th International Biennale of Venice, when the exposition was open only to media and art world representatives. It received a large audience and was featured on the online list of ‘must-see’ pavilions. In the very first comment by e-magazine http://theculturetrip.com, it was said that “the Georgian pavilion transformed the Biennale landscape.”

“Kamikaze Loggia [sitting-room]” – is a construction built based on a concept by Gio Sumbadze. The idea of the building was inspired by a characteristic element of post-Soviet Georgian architecture: the add-on loggia [balcony-sitting room] which symbolized the typical uncontrolled construction works of the crisis periodwhen building safety was non-existent, and when other necessary conditions were not even taken into consideration. Such parasitic add-on constructions are often viewed by foreigners as a strange expression of imagination and a subjective method of improving conditions. One journalist jokingly called this desperate form the “Kamikaze Loggia,” which, according to the curator of the Biennale Georgian pavilion, Joanna Warsza, well described the nature of the construction as well as the romantic and “kamikaze” nature of Georgians. Such architectural decisions are mostly subjected to quite reasonable criticism, but both Warsza and artist Gio Sumbadze took an interest in other socio-cultural sides of the idea. In an interview with ArtArea,Warsza says:“I learned about the Kamikaze Loggia from Gio Sumbadze and architect Levan Asabashvili, a member of Urban Reactor. I found the idea intriguing, particularly as I am from Poland where, despite there being many buildings of Soviet architecture, there are none which we have ever tried to ‘tame’ in such a manner.

We destroy them, leave them, or analyze them. There is never a personalized attitude to them and I thought the different position was very interesting. When people decide to build on an already-existing building it represents a very strong, free gesture. We were facing the fact that in Venice, Georgia does not have its own permanent pavilion and we decided not to look at this as a shortcoming, but as an opportunity to build one! It was decided that, in the corner of one of the main exhibition spaces of the Biennale- Arsenale-, on one of the buildings there, we would add on a ‘Kamikaze Loggia,’ as an imitation of spontaneous Georgian architecture. The author of the project, Gio Sumbadze, says of such constructions that he is very interested in any form of architecture which has not been created by an architect, but by a private individual based on his/ her own taste and financial ability. And the unity of such decisions creates very diverse and unpredictable facades. This was the main motif from which the Georgian pavilion became a work of art, and a certain architectural sculpture at the same time, while also managing to serve the necessary function of a pavilion.

43

K a m i k a z e

L o gg i a

a t

t h e

V e n i c e

B i e n n a l e

Kamikaze Loggia at the Venice

K a m i k a z e

L o gg i a

a t

t h e

V e n i c e

B i e n n a l e

44

Sumbadze is a multi-media artist and a member of the group Goslab which was created in 1999 and unites young artists working in different disciplines. In 2007, he founded the Urban Research Laboratory (URL), a platform for expanding exposition context which works on the integration of artistic forms with architecture, as well as many kinds of artistic intervention within different spaces.

Artist Thea Djordjadze is also a member of Goslab, and she also participated in the Georgian project presented at the Biennale. She works and lives in Germany and is a renowned representative of the international art scene. A lattice insert of her design was added to “Kamikaze Loggia,” based on motifs of the Georgian alphabet and twisted baskets of fruit. Part of the installation of the Loggia’s interior consisted of wooden and metal sculpture-furniture.

Throughout the opening days of the exhibition, there featured a regular performance by Gela Patashuri, Sergei Tcherepnin, and Ei Arakawa in the Loggia interior. The band members invited the

audience to participate in the performance, which consisted of the reading out of poetic texts and the making of different “noise.”

According to Joanna Warsza, the everyday reality of Georgia was “brought to life” with this performance, the audio recording of which later remained in the pavilion interior as a sound installation.There was also a second performance nearby named “Euro-repairs” in which Nikoloz Lutidze worked on a wall to represent the process of repair works. “Euro-repairs” was the first working title of the project; a symbolic name for the critical consideration of the ongoing modernization process in Georgia over recent years. The idea of Lutidze’s performance was focused around the same issue of lack of forethought during construction, and that, through such processes, surfaces and facades become “covered” with European designs. In his opinion, it is important to think through the existing historicalcultural layers and make changes on the basis of this knowledge.

Within his work, Lutidze touched upon the importance of the term and its popular interpretation, taking into consideration the social

K a m i k a z e

L o gg i a

a t

t h e

V e n i c e

B i e n n a l e

46 context. While working on the project he met with workers who precisely knew the elements and work sequence which would lead to the result called “Euro-repairs.”

The performance side of the Georgian project was particularly intensive, with “Religious Aerobics” presented by the Bouillon Group.The group members- Natalia Vatsadze,Vladiemr Khartishvili, Zurab Kikvadze, Konstantine Kitiashvili, Ekaterine Ketsbaia, and Teimuraz Kartlelishvili -touched upon another painful topic of the Georgian public with their performance – the result of the hard years of the crisis and the deficit of education with regards to religion. It is considered that the work of the Bouillon Group is not a ready and straightforward answer to the problem, but rather a questioning of the subject- of the ritual itself as it turns into a mechanical procedure, without much consideration for what can happen, within a culture or confession. This is an artistic research project in which the participating performers synchronically perform “aerobics” – a selection of moves characteristic to religious rituals.

The moves gradually distance from their essence and turn into a fully formal scheme – physical exercises that suggest the danger of going too far away from the idea of religion -and then grow into actions of aggression. Not remaining still, the performance of the Bouillon Group- and the intervention of the Georgian pavilion in Venice -moved beyond the territory of Arsenale and towards the tourist centers of the city. In the opening days of the exhibition the performance was held at the “Kamikaze Loggia” at the same time with equal time intervals, at 9 p.m. in San-Marco’s Square, and finished at midnight on Rialto Bridge.

The Bouillon Group was established in 2008 and, with its projects, started working in spaces that were not directly related to art. In their works, critical consideration of the stereotypes of post-Soviet society takes place on the verge of the personal and public; the artistic and utilitarian. The group chooses alternative places for its performances and explores the line between art and reality.

As for the Biennale generally- and its topic -it touches upon such important issues of contemporary culture as knowledge, the problems of excessive information, and the difference between neutral facts and their subjective interpretations. The source of inspiration for Massimiliano Gioni for the main topic of the 2013 Biennale was Marino Auriti’s “Encyclopedic Palace” which defined the title of the Biennale. Gioni is a young but already very well known curator and contemporary art critic. Originally from Italy, Gioni lives in New York and currently leads the exhibition line of the New Museum.

The exposition space of the Venice Biennale consists of two main points. The first, the Giardini, or garden, is a territory on which there are permanent pavilions of different countries built in various architectural styles, a large number of which were constructed in the first half of the 20th century.The building of pavilions was stopped in the 1970s and those countries that do not have permanent pavilions

must rent exhibition spaces in the other main space of the BiennaleArsenale – a large historical complex where, centuries ago, there was a weapons store and work-yard for ship repairs. Other temporary pavilions are arranged all around the city, whether in famous historical palazzos or in other types of buildings. In addition to expositions presented by the national pavilions, the Biennale program includes an exhibition organized by the main curator which has been divided between the two main locations at Biennales of recent years – in the Giardini and the Arsenale. The exhibition prepared by Gioni in the Arsenale started with the already-mentioned “Encyclopedic Palace.”

The model of the utopian project by Marino Auriti is a 136-floor skyscraper in the center of the colonnade, the height of which is designed to have been 700 m. and which should have had the function of archive-store for all the knowledge of Mankind. In Auriti’s opinion, it should have been built in Washington. The author worked on the project for years and finally finished and patented the work in 1955.

As previously said, the main emphasis of the Biennale was knowledge; encyclopedic information and to what extent it is possible to gather that entire knowledge all together, and how much each of us is able to perceive and contain. A large part of the exposition was allocated to the topic of image collection, which included photos from family albums, fantasies of different kinds, psychological attachments, cult or magic sculptures, visions, fixed ideas, and more. In the Giardini pavilion, Gioni presented the exposition “The Red Book of Youth,” in the center of which an open book was displayed; a book with the outlook scheme and visual symbols of the psycho-analyst. After many diverse exhibitions, a meditational audio performance, and theosophical painting, the real culmination was a large installation of little clay figures by Fischli and Weiss called “Suddenly, the Overview” where historical events, imagination, humor, and comments on events represented the world we all live in, in the form of a game.

At the press conference, Gioni said that the Biennale, as organized by him, is not a typical exhibition of modern art but that it generally shows art from a historical perspective:“Some works here date back over a hundred years, some to the nineteenth century. On the other hand, for the main characteristic of the exhibition I would point to the fact that that it does not only present the works of professional painters and renowned artists but also the figurative self-expression pieces of writers, thinkers, philosophers, eccentrics, and self-declared foretellers. I like to observe art when it enters a dialogue with other forms of figurative expression, and I would like you to recall that art is a way of seeing and understanding the world and not a mere form of visual entertainment.”

Auriti’s “Encyclopedic Palace” was created at a time when utopian theories were still in force and there still existed a State which lived with the ideas of conquering Space and building Communism. Auriti thought it possible to assemble a huge amount of knowledge and put it within boundaries. The Biennale presented that idea from a historical distance- a post-utopian epoch in which it is not necessary to build enormous buildings to keep information and contemporary

47 cultural lives in, in either conditional or absent borders.

Traditionally, a group exhibition of artists is not frequent at the

And so the landscape of the Biennale was transformed.

By Khatuna Khabuliani

K a m i k a z e

Based on the conceptual context, the Georgian pavilion truly fit the large exposition map. The idea of Gio Sumbadze’s work was exactly right- that the artist established contact with the figurative fantasy as created by a non-artist, and the Bouillon Group expanded the action space, acting without limits in the Georgian pavilion and beyond it. Generally, the Georgian project added its own authentic and original experience to the artistic thoughts of up to a hundred countries presented at the Biennale.

Venice Biennale. Joanna Warsza thinks that the Ministry of Culture and Monument Protection of Georgia, which is the official presenter and supporter of the project, took a truly brave step and, instead of a solo show of one famous artist in any of the palazzos, selected an alternative project carried out by young artists.

L o gg i a a t t h e V e n i c e B i e n n a l e

G o

t h e

D i s t a n c e :

Sv a n e t i

48

ამისთვის ღირს შორი გზის გავლა:

სვანეთი

თუკი შუა საუკუნეების ევრაზიის ცნობილმა დამპყრობელმა – მონღოლურმა ურდომ საერთოდ მოაღწია ამ ტერიტორიას, მხოლოდ ერთი წლის განმავლობაში გაჩერდა აქ, რადგანაც ეს ადგილი ძალიან რთულად მისაწვდომი და დასამორჩილებელი იყო. სტრაბონმა შემოინახა პირველი ცნობები ამ ხალხის შესახებ, სადაც შეეძლოთ 200-ათასიანი ლაშქრის შეკრება რამდენიმე ათასწლეულის წინ. ალბათ, ამ მიზეზების გამო, როცა საქართველოს დანარჩენი ტერიტორია ათასწლეულების მანძილზე უთვალავი სხვა შემოტევის საფრთხის წინაშე იმყოფებოდა, მონარქია აქ ეროვნულ განძს შესანახად აგზავნიდა. მისი უდიდესი ნაწილი კვლავ რეგიონშია, რამდენიმე მუზეუმსა და ბევრი

სოფლის ეკლესიაში, ჩაკეტილ-ჩარაზული. ათასობით წლის წინ მოვარაყებული ვერცხლის ხატები უძველეს რწმენასა და ზოგჯერ მის განსაცვიფრებელ ვარიაციებს განასახიერებს. ისინი შერწყმულია ულამაზეს შიდა თუ გარე ფრესკებთან, და უზარმაზარ, საუკუნოვანი ქვებით აგებულ კოშკებს, დაახლოებით 200 კოშკს, რომლებიც `იუნესკოს“ საგანძურის სიაშია შეტანილი. კეთილი იყოს თქვენი მობრძანება სვანეთში. და თუ სვანეთი არ გინახავთ, განა შეგიძლიათ იმის თქმა, რომ საქართველო ნანახი გაქვთ?

49

G o t h e D i s t a n c e : Sv a n e t i

წელიწადის დროები და გზები სვანეთი წელიწადის ყველა დროს უნიკალურად ლამაზია. თუმცა, ტურისტების უმეტესობა სვანეთს ზაფხულში სტუმრობს, გაურბის რა საქართველოს ბარის სიცხეს. აქ გაზაფხულზე სიმწვანეა და გრძელი ზამთრის შემდეგ ყვავილები ამოდის. შემოდგომა კი ხეებს ოქროსფერ და წითელ შეფერილობას აძლევს. თოვლიანი სეზონი ისევ მთლიანად ცვლის ბუნებას, თუმცა ყველაფრის მიუხედავად, შეგიძლიათ კომფორტულად იმოგზაუროთ სვანეთში და ზამთრის სპორტის მოყვარულებმა ჩვეულებრივი თუ ექსტრემალური სპორტით ისიამოვნოთ.

საზოგადოებრივი ტრანსპორტით მიემგზავრებით? მესტიის მიმართულებით თბილისის რკინიგზის სადგურის ზედა მარცხენა ნაწილიდან ყოველდღიური სამარშრუტო მიკროავტობუსები და მინივენები დილის 6 საათზე გადის. ზაფხულში, სეზონის პიკის დროს კი დღეში რამდენიმე მანქანა მოძრაობს. სხვა შემთხვევაში, ერთი რეისი აუცილებლად სრულდება. იქ დილის 5 საათზე უნდა მიხვიდეთ, რომ თქვენი ადგილი დაჯავშნოთ. გზად ერთხელ ან ორჯერ გააჩერებენ, წასახემსებლად, რაც მგზავრობის ღირებულებაში (30 ლარი) არ შედის. სვანეთამდე გზას დაახლოებით 8 საათი სჭირდება. სვანეთისკენ სამარშრუტო მიკროავტობუსები ასევე გადის ქუთაისიდან, ბათუმიდან

G o

t h e

D i s t a n c e :

Sv a n e t i

50

და ზუგდიდიდან. ნაკლები სიხშირით, მაგრამ ისე, რომ ადგილის შოვნას მოახერხებთ. სვანეთში შეგიძლიათ თქვენი მანქანით გაემგზავროდ, დაიქირავოთ მანქანა და მძღოლი ან შეუერთდეთ ავტობუსის ტურს - ან სულაც, ველოსიპედით ან მოტოციკლით ახვიდეთ. მთავარი გზა ზუგდიდის დასავლეთით ჩაივლის, და ჩრდილოეთით, მთებისკენ. ალტერნატიული გზა, თავგადასავლების მოყვარულთათვის, ქუთაისიდან ჩრდილოეთით მიემართება, ლენტეხს გაივლის და ჯერ უშგულს მიაღწევს. თუმცა, ეს უფრო უხეში გზაა, განკუთვნილია 4x4 ტიპის მანქანებისთვის, და მხოლოდ მაისიდან იხსნება, დაახლოებით 6 თვით. სამწუხაროდ, პატარა კანადური თვითმფრინავი თბილისიდან მესტიამდე ამჟამად არ დაფრინავს. ინტერნეტში მოიძიეთ ინფორმაცია, არის თუ არა რეისები, რადგან თვითმფრინავი ძალიან ხელსაყრელი ვარიანტია.

აქა-იქ მესტია – ზემო სვანეთის ცენტრალური ქალაქი, ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში დიდწილად ხელახლა განვითარდა. სასტუმრო სახლები და სასტუმროებიც უხვად გაიხსნა. მისი ერთ დროს ცნობილი სათხილამურო ინფრასტრუქტურაც – ჰაცვალი, განახლდა ევროპული სტანდარტების შესაბამისად და ზამთრის სპორტი სვანეთში ჩამოსვლის კიდევ ერთ კარგ მიზეზად და სეზონად აქცია. მესტია ამაყობს დაახლოებით 70 კოშკით, რომელთა ნაწილი ღიაა ექსკურსიებისთვის და ასვლა კოშკის წვერზეცაა შესაძლებელი. მესტიაში ასევე რამდენიმე მუზეუმია. მათ შორის, სახელმწიფო მუზეუმი, სადაც სვანეთის საუკეთესო განძეულობა ინახება. ასევე მიხეილ ხერგიანის – სვანეთის ყველაზე ცნობილი მთამსვლელის სახლ-მუზეუმი. იგი 1969 წელს გარდაიცვალა, ალპებში. მესტია დაძმობილებულია კიდევ ერთ ცნობილ კოშკებიან ქალაქთან იტალიაში - სან ჯიმინანოსთან. ულამაზესი ორწვერა მთა უშბა, კავკასიონზე ყველაზე რთულად ასასვლელი მწვერვალი, ქალაქს

ჩრდილოეთიდან დაჰყურებს. ევროპის ყველაზე მაღალი სოფელი უშგული, ზღვის დონიდან 2100 მეტრზე მდებარეობს და საკმარისად განსხვავებულია მესტიისგან საიმისოდ, რომ საკუთარი ტურისტები მოიზიდოს. უშგული 3 საათის სავალზეა მესტიიდან, ბევრად უფრო პატარაა, და შესაბამისად, დასახლებაში დომინირებს 33 კოშკი, რომლებიც განსხვავებულია ფორმითა და ზომით მესტიის კოშკებისგან. უშგულში სახელმწიფო და რამდენიმე სხვა მუზეუმიც ფუნქციონირებს. ასევე ბევრია საოჯახო სასტუმროები. სოფელს ზემოდან დაჰყურებს საქართველოს ყველაზე მაღალი მწვერვალი - შხარა (5193 მეტრი), რომლის ფერდობზე მდებარე მყინვარიდან სათავეს იღებს მდინარე ენგური. თუმცა, ამ ორი ძირითადი დასახლების გარდა, რომელიც მთავარ ტურისტულ მარშრუტზე მდებარეობს, სვანეთში ბევრი სხვა ადგილია სანახავი. ეწერი 18-19 საუკუნეებში ზემო სვანეთის მმართველი დადეშქელიანების სამშობლო გახლდათ. მათი კოშკი ყველაზე მაღალი იყო სვანეთში და დღემდე ყველაზე მაღალია. კოშკის გარშემო დადეშქელიანების ციხესიმაგრის ნანგრევებია. ეწერიდან ბილიკები მიემართება მაზერისა და ბეჩოს მიმართულებით. გზად, სამხრეთის მხრიდან, მწვერვალ უშბას განსაცვიფრებელი ხედები იშლება. ეწერის ქვემოთ მდებარეობს ფარი, რომლის ერთ-ერთ ეკლესიაში, მთელს რეგიონში, ვერცხლზე ოქროთი მოვარაყებული წმინდა გიორგის უძველესი ხატების საუკეთესო კოლექცია ინახება. ბეჩოში მთავარი სასტუმრო - გრანდ ოტელი „უშბა“ მსოფლიოში ერთ-ერთ საუკეთესო ხედს სთავაზობს სტუმრებს – შეჰყურებს მწვერვალ უშბას. სასტუმრო შესანიშნავად უმასპინძლებს ყველა სტუმარს და წლის განმავლობაში ბევრ სპორტულ და კულტურულ ღონისძიებას უზრუნველყოფს.

Appreciate the Difference Plastic surgery without drainage! Available in only 10 clinics around the world and in Georgia!

Reduced rehabilitation time, and abdominoplastics without bandages!

The Esthetic Service Clinic Plastic Surgery Department is guided by world renowned surgeon - Dr. Alexander Kutubidze!

The clinic features the latest tech足nology, offering customers with inno足vative approaches.

67 Kostava St. 0171 Tbilisi, Georgia Tel: (032) 262 00 00 www.facebook.com/estheticservice

52

G o

t h e

D i s t a n c e :

Sv a n e t i

სთავაზობენ ადგილობრივ მაგარ არაქს. სვანეთი ძალიან მაღალია ვაზის მოყვანისა და ღვინის წარმოებისთვის. ამიტომ არაქია მთავარი დასალევი ნამდვილ სვანურ სუფრებზე. მიუხედავად ამისა, სვანეთში ღვინის დასამზადებლად ყურძენი სვანეთის ქვედა, დაბლობი ადგილებიდანაც შეიძლება შეიძინოთ. მთის ასობით ველური ყვავილისგან დამზადებული ადგილობრივი თაფლი მთელი ქვეყნის მასშტაბითაა ცნობილი.

მულახი სვანეთის ყველაზე გრძელი სოფელია, მესტიასთან ახლოს, უშგულის გზაზე. მას სვანური კოშკების საკუთარი `კოლექცია“ აქვს და ისევ და ისევ უნიკალურ მთის ხედებს შეჰყურებს. იფარი მესტიასა და უშგულს შორის, ზუსტად შუაში მდებარეობს. აქაც წარმოდგენილია კოშკები და ეკლესიები, რომელთა მონახულება ნამდვილად ღირს. კალაში ტარდება ყოველწლიური ფესტივალი კვირიკობა, რომელსაც ეს სახელი წმინდა კვირიკეს პატივსაცემად ეწოდა. ფესტივალი 27 ივლისს იმართება. ეს ღონისძიება მთელ სვანეთში ყველაზე მნიშვნელოვანი რელიგიური და კულტურული ფესტივალია. მხოლოდ ამ დღეს, ეკლესია, რომელიც სოფლის ზემოთ მდებარეობს, სრულად იღება და მნახველს წარუდგენს ხატს, რომელიც მთელ მართლმადიდებლურ სამყაროში დიდ განძს წარმოადგენს. ამ დღეს მთელი მსოფლიოდან ბევრი ადამიანი იყრის თავს კალაში. ბევრი მესტიიდან და უშგულიდან ამოდის. მთელი დღის განმავლობაში მზადდება საკვები დიდ ქვაბებში. ხალხი პიკნიკს აწყობს, მამაკაცები ძალას ცდიან უზარმაზარ ლოდთან, რომელთან შეჭიდებაც ორმაგად რთულია მისი ზომისა და წონის გამო. ლენჯერის ეკლესიის უნიკალური გარე ფასადის ფრესკა საღვთო ომს განასახიერებს... ლატალი - ყველაზე ეკლესიური სოფელი მთელ საქართველოში. ლენტეხი, სვანეთის მეორე მხარეს... ადიში, ნაკრა - იმდენი სოფელია აღმოსაჩენი... თანაც, ყველას თავისი ხიბლი აქვს.

საკვები სულისათვის ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვანი კერძებისგან განსხვავებით, სვანეთში ამ კუთხისთვის დამახასიათებელი კერძებია. კუბდარი - ხორცის გემრიელი ღვეზელი ერთერთი მთავარია. ასევე, რეგიონისთვის დამახასიათებელი წესით ამზადებენ ყველსა და კარტოფილს და სტუმრებს

აქ, ამ კუთხეში, რაც უნდა მოისურვოთ: გიდი ფეხით თუ ცხენით მოგზაურობისას, სვანური თექის ქუდების ტრადიციული წარმოების ნახვა, სხვა ხელნაკეთი ნივთების, კერძებისა და არაქის დამზადებაზე დაკვირვება, მუზეუმში წასვლა თუ ეკლესიების მონახულება, დაბანაკება თუ სასტუმროში დარჩენა, თუ სულაც, მთაზე ან მთის მწვერვალზე ფეხით ასვლა - სვანეთი მზადაა, სტუმარს ყველა სურვილი აუსრულოს – გაუმასპინძლდეს და ასიამოვნოს.

ბმულები ტურისტული კომპანიები: http://www.visitgeorgia.ge/en/about-us/in-brief http://seeallgeorgia.ucoz.com/index/svaneti_3_days_tour/0-26 http://www.tikatours.com/geo/index.php?wiv=red&dos=3&id=2 http://www.travelland.ge/?52/ http://upper-svaneti.blogspot.com/ („ლილე“ – სვანეთის ტურიზმის კომპანია) http://www.svanetitrekking.ge/eng/weoffer.htm (გიდთან ერთად მოგზაურობა მთელი სვანეთის მასშტაბით) სასტუმროები: lileo-ushguli.blogspot.com (დათო რატიანის სასტუმრო სახლი, უშგული) roza-mestia.blogspot.com (როზა შუკვანის სასტუმრო სახლი, მესტია) http://www.tetnuldi.ge/home.html (სასტუმრო „თეთნულდი“, მესტია) http://www.grandhotelushba.com/EN თვითმფრინავით მგზავრობა „პეგასუსი“ (თბილისი-მესტია): +995 32 240 004 0.

ავტორის შესახებ ტონი ჰანმერი მეუღლესთან ერთად ზემო ეწერში ცხოვრობს. იქ ორივე ინგლისურს ასწავლის. (www.facebook.com/ groups/SvanetiRenaissance/) ტონის ფეისბუქის გვერდი აქვს – „სვანეთის რენესანსი“, სადაც ახლა უკვე 500-ზე მეტი წევრია. http://on.fb.me/X79W5B – შეუერთდით ფეისბუქის გვერდს. ტონი ჰანმერის ფოტოალბომს მუდმივად ემატება ფოტოები. იქ მისი ეწერის სახლის დათვალიერებაცაა შესაძლებელი.

www.giftfestival.ge

G o

t h e

D i s t a n c e :

Sv a n e t i

54

Go the

Distance:

Svaneti

55

You can drive yourself, hire a driver and car, or go by bus tour — or even by bike, if you like. The main route is west to Zugdidi, then north into the mountains. An alternative, for the adventurous, takes you north from Kutaisi through Lentekhi, reaching Ushguli first. But this is a far rougher road, really for 4x4 vehicles, and only open for six months of the year, starting sometime in May. Unfortunately, the small Canadian-run plane from Tbilisi to Mestia is currently not flying; look it up online, as it’s a good deal when possible.

Here and There Mestia, capital town of Upper Svaneti, has been hugely redeveloped in the past few years, and guest houses and hotels have also bloomed. Even its once famous skiing infrastructure, at Hatsvali, has been renovated to European standard, making winter sports another great reason — and winter a season — to come. The town boasts nearly 70 watchtowers, some open for tours right to the roof. There are also several museums, including a state one housing the best of Svaneti’s treasures, and the house museum of Mikeil Khergiani, Svaneti’s most famous mountaineer, who died in the Italian Alps in 1969. Mestia is twinned with another famous watchtower town, San Gimignano, also in Italy. Fabulous twin-peaked Mt Ushba, the most difficult climb in the Caucasus, looms over the town from the north.

Sv a n e t i

Going public? Daily marshroutkas, set-route minivans, leave for Mestia from the front left-hand side of the Tbilisi railway station at 6 am. Several travel there daily during the high (summer) season, but there will, at least, be one so get there at 5am to be sure of a seat! There are one or two meal stops, not included in the price, each costing 30 GEL and the journey takes around eight hours. There are also marshroutkas from Kutaisi, Batumi and Zugdidi, less regular, but bookable.

D i s t a n c e :

Svaneti is uniquely spectacular in all seasons, although most of its tourists come in summer, escaping the heat of the Georgian lowlands. Spring sees the green and flowers arriving after a long winter, and autumn turns the trees to gold and red. The snowy season changes the view yet again, but comfort is available regardless; and so are winter sports- from the basic to the extreme.

t h e

Seasons and Routes

G o

If the Mongol Horde were in this province at all (those famous invaders of Middle Age Eurasia), it was only for a single year- the place was that hard to reach, and to hold. Strabo made the earliest mention of the Svani people, and that they could summon an army of 200,000, a few millennia ago. Likely for these reasons, when the rest of Georgia was under threat from the countless other incursions, over the millennia the monarchy always sent the national treasure here for safekeeping. And most of that treasure is now kept in the region, dispersed in several museums and many village churches under lock and key. Fabulous thousand-year-old gilt-on-chased silver icons display an ancient faith and, sometimes, surprising variations on it. They are matched by fabulous occasional interior and exterior frescoes to be found throughout the region, as well as by the remarkable thousand-year-old huge stone watchtowers treasured

by UNESCO- nearly two hundred of them. Welcome to Svaneti. If you haven’t seen it, how can you say you’ve seen Georgia?

G o

t h e

D i s t a n c e :

Sv a n e t i

56

57

Whether you need a guide on foot or horseback, would like to see the traditional production of Svan felt hats, other crafts, or foods or araqi, delight in museum or church tours, wish to camp or stay in style, hike a hill or scale a mountain peak, Svaneti is ready to serve.

D i s t a n c e :

Pari, just below Etseri, has in one of its churches the best collection of ancient icons of St George in the region- a gorgeous gold-onsilver display.

Becho’s main place to stay, the Grand Hotel Ushba, offers one of the best views in the world, looking out over the same mountain and offering superb hospitality, as well as many sports and cultural activities in the region year round.

Ipari is halfway between Mestia and Ushguli. It, too, has towers and churches worth seeing.

K’ala is home to the annual Festival of Kvirikoba, named after Saint Kvirike, and takes place around July 27. This event is the most important religious and cultural festival in all Svaneti- as only then is the church, high above the village, fully opened to display its icon, one of the most important in the entire Orthodox world. Visitors flock from around the globe, many of them making day trips from either Mestia or Ushguli. Throughout the day of the festival you will see stews being prepared in huge cauldrons, people picnicking, and men trying their strength and lifting a huge rock, doubly difficult for both its size and weight.

Lenjeri’s unique exterior church fresco of a holy war... Latali, the most churched village in all Georgia... Lentekhi, on the other side of Svaneti altogether... Adishi, Nakra — so many villages to discover, each with its own offering.

Food for the Soul Along with Georgia’s vast array of spectacular dishes, Svaneti offers its own: k’ubdari, a delicious meat pie, being chief among them.

Links

Tour companies — http://www.visitgeorgia.ge/en/about-us/in-brief http://seeallgeorgia.ucoz.com/index/svaneti_3_days_tour/0-26 http://www.tikatours.com/geo/index.php?wiv=red&dos=3&id=2 http://www.travelland.ge/?52/ http://upper-svaneti.blogspot.com/ (Lile, Svaneti tour company) http://www.svanetitrekking.ge/eng/weoffer.htm (guided tourism all over Svaneti) Places to stay — lileo-ushguli.blogspot.com (Dato Ratiani’s guest house, Ushguli) roza-mestia.blogspot.com (Roza Shukvani’s guest house, Mestia) http://www.tetnuldi.ge/home.html (Tetnuldi Hotel, Mestia) http://www.grandhotelushba.com/EN Air — Pegasus air company (Tbilisi-Mestia): +995 032 — 240-00-40

About the author

Tony Hanmer lives with his wife in Etseri, Upper Svaneti, where they both teach English. He runs the “Svaneti Renaissance” Facebook group, now with over 500 members, at www.facebook.com/groups/ SvanetiRenaissance/ .

His growing photo album telling the story of his Etseri house is at http://on.fb.me/X79W5B

Sv a n e t i

Mulakhi is the longest village in Svaneti, just past Mestia on the way to Ushguli. It has its own great collection of watchtowers, and again, unique mountain scenery.

t h e

But aside from these two main communities on the tourist trail, there are many other places to see. Etseri was the home of the Dadeshkeliani family, princely rulers of Upper Svaneti in the 18th and 19th centuries. Their tower here is the highest in all Svaneti, and around it are the ruins of their fortress. From here, there are trails up towards Mazeri and Becho, offering stunning views of Ushba from its south peak.

There are also regional specialties of cheese and potato, and the powerful local araqi (moonshine). Svaneti is too high for serious grape growing or wine production, so this is the main drink at the proper Svan feast; although wine may have been procured from lower down. The local honey, produced from hundreds of mountain wild flowers, is nationally famous.

G o

Europe’s highest village is Ushguli, at some 2100 m above sea level, and it is sufficiently unlike Mestia to warrant a visit of its own.

Ushguli is some three hours past Mestia, much smaller, and thus more dominated by its 33-odd towers, which are much more varied in size and form than Mestia’s. It also has its own state museum, several other museums, and many guest houses. Above the village looms Georgia’s highest mountain, Shkhara- at 5193 m -and source of the glacier-fed Enguri river.

ერთი თვის წინ, თბილისში ვიზიტის დროს ფრანკფურტის წიგნის ბაზრობის პრეზიდენტმა იურგენ ბოსსმა იკითხა, თუ რა შეიძლება იყოს საქართველოს მთავარი სლოგანი ფრანკფურტის წიგნის ბაზრობაზე. მაგიდას ვიზიტის ორგანიზატორები და რამდენიმე მწერალი ვუსხედით. ბევრი ფიქრი არ დაგვჭირვებია. პირველივე აზრი ქართული კულტურის უნიკალურ ნიშანს - პოლიფონიურობას დაუკავშირდა. საქართველომ, როგორც ქვეყანამ აღმოსავლეთისა და დასავლეთის გზაჯვარედინზე, მართლაც უნიკალური კულტურა შვა: მრავალხმიანი მუსიკით, ცეკვით, იმ ლიტერატურითა და პოეზიით, რომელიც ტიციან ტაბიძის ერთ პოეტურ სტროფში სწორედ ასე დახასიათდა: „ჰაფეზის ვარდი მე პრუდონის ჩავდე ვაზაში...“

P o l y p h o n i c

L i t e r a t u r e

58

პოლიფონიური ლიტერატურა

59

1988 წელს ბაზრობაზე იტალიის საპატიო სტუმარი ქვეყნის სტატუსით წარდგენამ საფუძველი ჩაუყარა საპატიო სტუმარი ქვეყნის (Guest of Honour Country) კონცეფციის ჩამოყალიბებას – ყოველწლიურად ერთ კონკრეტულ ქვეყანას საშუალება ეძლევა მთელი წლის განმავლობაში, გერმანიის სხვადასხვა ქალაქში, წარმოადგინოს მთელი თავისი ინტელექტუალური რესურსი - ლიტერატურა, თეატრი, მუსიკა, ფერწერა, კინო, ფოლკლორი, სამზარეულო და სხვა... გერმანია მთელი ქვეყნის მასშტაბით დიდ საკონცერტო დარბაზებში, გალერეებში, კინოთეატრებსა თუ თეატრებში, ლიტერატურულ სალონებსა და ბიბლიოთეკებში მასპინძლობს სტუმარი ქვეყნის მიერ წინასწარ შემუშავებული პროგრამის მიხედვით სხვადასხვა კულტურულ ღონისძიებას. ოქტომბერში კი ფრანკფურტის წიგნის საერთაშორისო ბაზრობაზე საპატიო სტუმარი ქვეყნის პროგრამის კულმინაციას წარმოადგენს ფრანკფურტის კონგრესის ცენტრში სტუმარი ქვეყნის პოლიტიკური ფიგურის (პრემიერ

სტუმარი ქვეყნის პროგრამა საშუალებას აძლევს ქვეყანას თავი დაიმკვიდროს თანამედროვე მსოფლიოს კულტურულ რუკაზე. საპატიო სტუმარი ქვეყანა ერთი წლის განმავლობაში ევროპის ყურადღების ცენტრშია მოქცეული. ეს უნიკალური შანსია ნებისმიერი ქვეყნისთვის, რათა თავისი კულტურა და ისტორია გააცნოს მთელ მსოფლიოს. თავისთავად ცხადია, ამ ერთი წლის განმავლობაში სტუმარი ქვეყნის ყველა ღონისძიება ინტენსიურად შუქდება ევროპულ მედიაში.

L i t e r a t u r e

„ჩვენ უკვე მივიღეთ ჩვენი MAP-ი კულტურაში,“ – ასე შეაფასა ქართველმა მწერალმა ზურაბ ქარუმიძემ ეს მოვლენა. უნდა აღინიშნოს, რომ ფრანკფურტის წიგნის ფესტივალი მხოლოდ ლიტერატურული დღესასწაული არ არის. 500 წლიანი ისტორიის მქონე ფრანკფურტის წიგნის ბაზრობა მსოფლიოში უდიდესია, რომელშიც ყოველწლიურად ათიათასობით გამომცემელი, ლიტერატურული აგენტი, მწერალი და ლიტერატურის სფეროში მოღვაწე ექსპერტი იღებს მონაწილეობას და წარმოადგენს ასიათასობით დასახელების წიგნს. ბაზრობას ყოველწლიურად დაახლოებით 400 000-მდე უცხოელი დამთვალიერებელი სტუმრობს.

მინისტრი/კულტურის მინისტრი) და ცნობილი მწერლის სიტყვით გამოსვლა გერმანიის მაღალი პოლიტიკური პირებისა და სხვა საპატიო სტუმრების მისასალმებელი სიტყვის შემდეგ. ბაზრობაზე სპეციალურად განკუთვნილ სივრცეში საპატიო სტუმარი ქვეყნის პავილიონის პრეზენტაცია ფრანქფურტის ბაზრობის ყველაზე მნიშვნელოვანი ნაწილია. პავილიონის მასშტაბები საშუალებას იძლევა ქვეყნის ხასიათიდან გამომდინარე, სკულპტურული ინსტალაციებით გაფორმდეს აღნიშნული სივრცე, სადაც ერთი კვირის განმავლობაში გაიმართება შეხვედრები მწერლებთან, დისკუსიები ისტორიულ, პოლიტიკურ, კულტურულ საკითხებზე და სხვა ტიპის ღონისძიებები.

P o l y p h o n i c

ფრანკფურტის წიგნის ბაზრობის პრეზიდენტისა და ვიცე-პრეზიდენტის საქართველოში სამდღიანი ვიზიტის შთაბეჭდილებაც ეს იყო. იურგენ ბოსსმა და ტობიას ვოსსმა გამგზავრებისას განაცხადეს, რომ ქართული კულტურა მართლაც საოცრად თვითმყოფადი და უნიკალურია, რომ ის, რაც აქ ნახეს და განიცადეს, ეს ხალხი, ისტორია, ქვეყანა არასდროს დაავიწყდებათ და რომ ოქტომბერში ფრანკფურტში გველიან, სადაც გაფორმდება ხელშეკრულება, რომლის მიხედვითაც, 2017 წელს საქართველო ფრანკფურტის წიგნის ბაზრობის სტუმარი ქვეყანა გახდება.

თურქეთის მაგალითს თუ გავითვალისწინებთ, 2008 წელს ფრანკფურტის წიგნის ბაზრობაზე თურქეთის საპატიო სტუმრობამ დიდწილად განსაზღვრა ქვეყნის სამომავლო ადგილი და როლი თანამედროვე მსოფლიოს კულტურულ რუკაზე. საგრძნობლად გაიზარდა ინტერესი თურქული ლიტერატურის მიმართ, რაზეც მეტყველებს ბოლო წლების განმავლობაში თანამედროვე ავტორების თარგმანთა რიცხვის სტაბილური ზრდა, საგამომცემლო საქმიანობის გაფართოება, საოცრად გაზრდილი ინტერესი ადგილობრივი სტამბულის წიგნის ბაზრობის მიმართ, რომელიც მას შემდეგ ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან საერთაშორისო ბაზრობად იქცა და ასე შემდეგ. თავად საქართველო ფრანქფურტის წიგნის ბაზრობაზე 1996 წლიდან მონაწილეობს, 2007 წლიდან კი კულტურის სამინისტროს დაფინანსებით, ჩვენი ქვეყანა უკვე სპეციალური ეროვნული სტენდით წარდგა. ბოლო სამი წლის განმავლობაში ქართველი ავტორები და გამომცემლები ფესტივალის სხვადასხვა პროგრამაში აქტიურად იღებენ მონაწილეობას (კითხვის საღამოები, დისკუსიები...) და ეროვნულ სტენდთან მართავენ პრეზენტაციებს.

P o l y p h o n i c

L i t e r a t u r e

60

2010 წლიდან სამინისტროში ქართული ლიტერატურის თარგმანების ხელშეწყობის პროგრამა გამოცხადდა, რომლის ფარგლებშიც უცხოელ გამომცემლებთან ერთად არაერთი პროექტი განხორციელდა. 2011 წლიდან კი საქართველოს მხრიდან მიმდინარეობს მოლაპარაკებები სტუმარი ქვეყნის სტატუსის მოპოვებასთან დაკავშირებით. იურგენ ბოსსისა და ტობიას ვოსსის ივნისის ვიზიტიც ჩვენს ქვეყანაში ამ მოლაპარაკებების დასკვნითი ნაწილი იყო და საკითხის საბოლოო გადაწყვეტას ემსახურებოდა. ფრანკფურტის წიგნის ბაზრობის მესვეურთა ვიზიტის სამდღიანი პროგრამა ძალიან დატვირთული იყო. დელეგაცია შეხვდა საქართველოს პრემიერ-მინისტრს ბიძინა ივანიშვილს, საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრს გურამ ოდიშარიას, გოეთეს ინსტიტუტის დირექტორს და გერმანიის ელჩს საქართველოში, ქართველ მწერლებს და გამომცემლებს; სტუმრობდნენ საქართველოს კინოცენტრს, ეროვნულ მუზეუმს, ლიტერატურული პრემია „საბას“ დამფუძნებლებს, ეწვივნენ რამდენიმე გამომცემლობას და წიგნის მაღაზიას, დაესწრნენ ანსამბლ „ერისიონის“ კონცერტს, მოინახულეს ყაზბეგი. „ვფიქრობთ, რომ საქართველო ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო სტუმარი ქვეყანა იქნება ჩვენს ბაზრობაზე. ჩვენ აქ მართლაც უძველესი და უნიკალური კულტურა აღმოვაჩინეთ. აღფრთოვანებულები ვართ. ეს სამი დღე საუკეთესო და საოცრად შთამბეჭდავი იყო ჩემს ცხოვრებაში. ეს ქვეყანა, მისი კულტურა და ძალიან საინტერესო ლიტერატურა იმსახურებს, კარგად იცნობდეს მსოფლიო,“ – გვითხრა ფრანფურტის წიგნის ბაზრობის პრეზიდენტმა იურგენ ბოსსმა გამგზავრებისას. „ჩვენ აქ გავიგეთ, რომ ქართული ენა და მისი უნიკალური დამწერლობა 14 დამწერლობას შორის უძველესია. ქართული ლიტერატურის პირველი ძეგლი V საუკუნით თარიღდება, მთარგმნელობითი სკოლა კი თურმე უკვე მეცხრე-მეათე საუკუნეებში არსებობდა. საქართველოს აქვს მდიდარი კლასიკური ლიტერატურა და რაც მთავარია, ჰყავს ძალიან საინტერესო თანამედროვე მწერლები, რომელთა თარგმნა და საზღვარგარეთ გამოცემა ახლა ყველაზე მნიშვნელოვანი და საშური საქმეა“, - განაცხადა

მწერლებთან და გამომცემლებთან შეხვედრაზე ტობიას ვოსსმა. “საქართველოს 2017 წლამდე მართლაც დიდი სამუშაო აქვს ჩასატარებელი. მოსამზადებელი პერიოდი დიდია, მაგრამ სათარგმნი ლიტერატურა არანაკლებ მოცულობითი,” - განაცხადა კულტურის სამინისტროს წიგნისა და ლიტერატურის პროგრამის ხელმძღვანელმა მედეა მეტრეველმა. უპირველეს ყოვლისა, კულტურის სამინისტროს დაქვემდებარებით უნდა შეიქმნას კომიტეტი, რომელიც შეადგენს ერთწლიან პროგრამას და ბიუჯეტს. უნდა ჩამოყალიბდეს დამოუკიდებელი ფონდი, რომელიც სათარგმნელად მოამზადებს ქართული ლიტერატურის ნიმუშებსა თუ თანამედროვე ავტორების ახალ წიგნებს. იმ შემთხვევაში, თუ საქართველო ფრანკფურტის წიგნის ბაზრობაზე საპატიო სტუმარი ქვეყნის პროგრამის განსახორციელებლად დაახლოებით 7 მილიონი ევროს ინვესტიციას გაწევს (ბაზრობა სტუმარი ქვეყნის პროგრამას საკუთარი ფინანსური რესურსებიდანაც ეხმარება), მომდევნო ხუთწლიან პერიოდში ქვეყნის წმინდა ნამატი სარგებელი დაახლოებით 10 მილიონ ევროს შეადგენს, რაც დადებითად აისახება ეკონომიკურ-სოციალურ სფეროზე, დასაქმებასა და ქვეყნის პოლიტიკურ მდგრადობაზე. მოკლედ, გარდა იმისა, რომ მოჯადოებული წრე ირღვევა და ქართულ ლიტერატურას საზღვრებს გარეთ ახალი და მძლავრი ნაკადით გასვლის რეალური შანსი ექმნება, საპატიო სტუმარი ქვეყნის სტატუსის მოპოვება გრძელვადიან პერსპექტივაში ხელს არა მხოლოდ საგამომცემლო სექტორისა და წიგნის ინდუსტრიის განვითარებას, არამედ სხვა კულტურული ინდუსტრიების (კინო, მუსიკა, თეატრი), თავისუფალი სიტყვის, ტურიზმის განვითარებასა და ახალი ინვესტიციების ზრდასაც შეუწყობს ხელს. ეს, თავის მხრივ, კიდევ უფრო გააძლიერებს საქართველოს ინტეგრაციას ევროპის პოლიტიკურ და კულტურულ სივრცეში.

თეონა დოლენჯაშვილი

62

P o l y p h o n i c

L i t e r a t u r e

Polyphonic Literature A month ago, during a visit to Georgia, Jurgen Boss, President of the Frankfurt Book Fair, asked what might be the main motto of Georgia at the Frankfurt Book Fair. The organizers and writers sitting around the table did not need much time to think- and the very first idea was that unique sign of Georgian culture: Polyphony. Georgia, as a country at the crossroads between East and West, gave birth to a truly distinctive culture: multi-part music, dance, and that literature and poetry which is perfectly illustrated in Titsian Tabidze’s single poetic line: ‘I put Hafiz’s rose in Prudon’s vase…’

The impression of Georgia received by both the president and vicepresident of the Frankfurt Book Fair during their three-day visit, was similar. Before their departure, Jurgen Boss and Tobias Voss, said that Georgian culture is very original and exceptional, and what they had seen and experienced – the people, history, and country -will never be forgotten.They added that they look forward to seeing us at the Fair in October this year, during which an agreement to be the Guest Country of the 2017 Frankfurt Book Fair will be signed.

“We have already received our MAP in culture,” Levan Karumidze, a Georgian writer, said in estimation of the event. And it should be noted here that the Frankfurt Book Fair is not only a literary feast- with a 500-year history, and annually visited by approximately 400,000 foreigners, the Fair is the largest event of its kind in the world, where every year tens of thousands of publishers, literary agents, writers and literary experts participate and there present hundreds of thousands of books.

In 1988, the presentation of Italy as the Fair’s honorary guest country inspired the concept of a Guest of Honor country. Each of which has the opportunity to present its intellectual resources in various cities of Germany throughout the year.Those resources include literature, theater, music, painting, film, folklore, and cuisine, to name but a few, and Germany- in its concert halls, galleries, cinemas, theaters, libraries and literary salons –plays host to the guest country’s pre-developed cultural events program.

In October, the climax of the Guest of Honor country’s program is traditionally a speech from the country’s main political figure (eg.

Prime Minister or Minister of Culture), and another from a wellknown writer- delivered in Frankfurt Congress after the welcome speeches of Germany’s high political officials and other honorary guests.The presentation of the Guest of Honor’s country pavilion is the most important part of the Fair.The scale of the pavilion allows the country to design the space to include sculptural installations, where meetings with writers, and discussions on historical, political and cultural issues are held during the week of the Fair, as well as other types of events.

In 2010, in order to promote Georgian literature, a translation program was announced in the Ministry, under which a number of projects have been implemented together with foreign publishers.

Georgia’s status as Guest of Honor has been under negotiation since 2011, this being the main reason why Jurgen Boss and Tobias Voss visited Georgia in June

63

Georgia has participated in the Frankfurt Book Fair since 1996; and since 2007, through sponsorship from the Ministry of Culture and Monument Protection, our country has had a national stand. Over the past three years, authors and publishers have participated extensively in the Fair’s various programs (literature reading, discussions, etc.), as well as holding presentations at the Georgia stand. In 2010, in order to promote Georgian literature, a translation program was announced in the Ministry, under which a number of projects have been implemented together with foreign publishers. Georgia’s status as Guest of Honor has been under negotiation since 2011, this being the main reason why Jurgen Boss and Tobias Voss visited Georgia in June.

The three-day visit of the Frankfurt Book Fair delegation was a very busy one for them, in which there were meetings with Prime Minister Bidzina Ivanishvili, with the Minister of Culture and Monument Protection of Georgia, Giorgi Odisharia, with the Director of the Goethe Institute, with the German Ambassador to Georgia, as well as with a number of Georgian writers and publishers, plus visits to the Georgian Film Center, the National Museum, the founders of literary prize Saba, several publishing houses and book shops, a concert by the Georgian national dance ensemble Erisioni, and Kazbegi.

L i t e r a t u r e

If we consider the example of Turkey, being the Guest of Honor at the 2008 Frankfurt Book Fair largely determined Turkey’s future place and role on the world’s cultural map. It significantly increased interest in Turkish literature, evidenced by the steady rise in the number of translations of Turkish contemporary writers, as well as an expanding publishing business. It also remarkably increased interest in the Istanbul Book Fair, which has since become one of the most important international markets.

P o l y p h o n i c

The Guest of Honor program allows a guest country to establish itself on the world’s cultural map, as that country is the center of Europe-wide attention throughout the year of its placement, with all events related to it being extensively covered by European media.

This is a unique opportunity for any country to introduce its culture and history to a massive international audience.

64

P o l y p h o n i c

L i t e r a t u r e

“We believe that Georgia will be one of the most interesting guest countries at our fair so far. We have discovered an ancient and remarkable culture here and we are very excited. These days were the most impressive in my life.This country, its culture, and its interesting literature merits world recognition,” said Jurgen Boss, President of the Frankfurt Book Fair, before his departure.

“Whilst here, we heard that the Georgian language and its unique script is the oldest among the 14 alphabets of the world. The first Georgian literature dates back to the 5th century and the translation of various works began as far back as the 9th and 10th centuries.

Georgia has rich classical literature and, most importantly, has a number of very interesting contemporary writers whose works deserve to be translated and published abroad- this is the most important thing now,” said Tobias Voss at the meeting with writers and publishers.

Georgia has a lot of work to do before 2017. And while the preparation time is long, the amount of literature to be translated is high. The first step to be taken is the formation of a committee under the supervision of the Ministry of Culture and Monument Protection, which will create a one-year program and budget. An independent fund will also have to be created in order to prepare Georgian literature and contemporary authors’ works for translation.

Despite the approximate 7 million Euro cost for being a Guest of Honor country at the Frankfurt Book Fair (the Fair provides financial aid to the Guest Country from its budget also), it will be money well-invested as, over the following five-year period, the net growth

Georgia has a lot of work to do before 2017. And while the preparation time is long, the amount of literature to be translated is high.The first step to be taken is the formation of a committee under the supervision of the Ministry of Culture and Monument Protection, which will create a one-year program and budget rate is predicted to amount to 10 million Euros, which will positively affect the social-economic sector, employment, and overall political stability of the country.

Aside from the fact that a vicious circle is breaking and Georgian literature now has a real opportunity to be exported abroad, having the status of Guest of Honor country will not only benefit the publishing sector and book industry, but also other cultural industries (film, music, theater), freedom of speech, the development of tourism, and the growth of new investments. And this is bound to further strengthen Georgia’s integration into Europe’s political and cultural space.

Teona Dolenjashvili

65

სპეციალური რეპორტაჟი “რადისონ ბლუ ბათუმის” სტუმრებისთვის

Batumi: summer 2013

70 72 74 80 82

ბათუმის ფუნიკულიორი Introducing: Batumi’s Cable-Car

ავტორი: ირმა კახურაშვილი

By Irma Kakhurashvili

Bird Watching ბათუმში Bird Watching in Batumi მთიანი აჭარის სოცრებანი The Wonders of Mountainous Adjara ღვინის ტურები აჭარაში Wine Tours in Adjara ბათუმის თევზის ბაზარი Batumi Fish Market

2 0 1 3

66

ბათუმის ნავსაყუდელი – დაუვიწყარი სიამოვნების ათვლის წერტილი Batumi Boat House – The Starting Point of A Lasting Pleasure

s u m m e r

special reports for guests at Radisson BLU Hotel, Batumi

b a t u m i :

ბათუმი: ზაფხული 2013

s u m m e r

2 0 1 3

66

b a t u m i :

ბათუმის ნავსაყუდელი დაუვიწყარი სიამოვნების ათვლის წერტილი იმისათვის, რომ შავ ზღვაში თეთრიალქნიანი იახტით ან სწრაფმავალი კატარღით გახვიდეთ და დაუვიწყარი შთაბეჭდილება განიცადოთ, სულაც არ არის აუცილებელი ოლიგარქი ან მსხვილი ბიზნესმენი იყოთ. საბჭოთა პერიოდში იახტკლუბად წოდებული ტერიტორია, რომელსაც თანამედროვე ბათუმში ნავსაყუდელს უწოდებენ, მზად არის მრავალფეროვანი მომსახურება შემოგთავაზოთ. მთავარია, აირჩოთ რა ფორმატის დასვენება გსურთ მიმდებარე სანაპირო ზოლის მშვიდად დათვალიერება, რამდენიმესაათიანი კრუიზი ბავშვებთან ერთად, ადრენალინით გაჯერებული პრივატული გასეირნება შუა ზღვაში თუ ღამის ბათუმის რომანტიკული ხედების ფოტოებზე დაფიქსირება.

ბათუმის ნავსაყუდელი მოხერხებული მისადგომით გამოირჩევა. ეს არის შემოსაზღვრული, მაგრამ არც ისე კეთილმოწყობილი ინფრასტრუქტურის მქონე ადგილი, სადაც მცირე ზომის სანაოსნო ტექნიკის პარკირებაა შესაძლებელი. ნავსაყუდელი გოგებაშვილის ქუჩაზე მდებარეობს, ბათუმის „ეშმაკის ბორბლისა“ და ცნობილი საზღვაო ნავსადგურის მეზობლად. ეს უკანასკნელი ისტორიულად კავკასიის რეგიონის ლოჯისტიკური ცენტრი იყო. სწორედ ამ ნავსადგურის დამსახურებით საქართველო ტრანზიტული ქვეყანა გახდა. ამჟამად ბათუმის ნავსადგური გახლავთ შემაერთებელი სატრანსპორტო ხაზი, რომელიც აერთებს ევროპას აზიასთან და პირიქით. ასევე, გამოირჩევა გეოსტრატეგიული უპირატესობით. კერძოდ, ნავსაყუდელიც

67

და ნავსადგურიც მდებარეობს ბუნებრივ ღრმაწყლიან უბეში, რაც იძლევა დიდტონაჟიანი გემების მიღების საშუალებას. ეს ადგილი კარგად არის დაცული სანაპიროდან.

აქვე აღვნიშნავ, რომ ბოლო წლების განმავლობაში სამაშველო სამსახურმა რადიკალურად შეცვალა საზღვაო მიმართულების კონტროლის კონცეფცია. ბათუმის სანაპირო ზოლზე დამონტაჟდა თანამედროვე სტანდარტის მქონე 13 ახალი სამაშველო კოშკურა, რომელიც სამედიცინო პუნქტის ფუნქციასაც ითავსებს. ტურისტების მომატებული ნაკადის გამო, მაშველთა კორპუსი 200 ადამიანამდე გაიზარდა. ისინი მუდმივ რეიდებს აწყობენ ზღვაში. ყოველდღიურად, ბათუმის სანაპირო ზოლზე, მაშველების დახმარებით, სიცოცხლე 10 ადამიანს უნარჩუნდება. „ბათუმის ნავსაყუდელი ნებისმიერ მსურველს, მათ შორის ტურისტულ ჯგუფებს, ზღვაზე ექსკურსიებსა და მცირე კრუიზებს სიამოვნებით მოუწყობს. დამსვენებლისათვის

ცნობისათვის: გახშირებული ტრავმატული შემთხვევების გამო, დღეისათვის ბათუმში აკრძალულია სკუტერებით სეირნობა, მაგრამ მძაფრი ემოციების მოყვარულებს ამ სიამოვნების მიღება გონიოში ან მახინჯაურში შეუძლიათ, სადაც საამისოდ სპეციალური კორიდორებია შექმნილი. ბათუმში კი, სკუტერებით მხოლოდ მაშველები გადაადგილდებიან. რაც შეეხება სწრაფმავალ ან იალქნიან იახტას, მისი დაქირავება უპრობლემოდ შეგიძლიათ. ნახევარი საათის განმავლობაში იახტით ზღვაში გასვლა 50 ლარი ჯდება. რაც უფრო თანამედროვე იახტაზე გადაწყვეტთ მოგზაურობას, ფასიც გაიზრდება. ნავსაყუდელის ტექნიკის მომსახურებით ხშირად სარგებლობენ მკვიდრი ბათუმელები და ზღვაში იხდიან ქორწილს, ბანკეტს, აღნიშნავენ დაბადების დღეს და სხვა დღესასწაულებს. სამომავლოდ ბათუმის ნავსაყუდელში იგეგმება ზღვაში შეჭრილი ნაგებობების - პირსების (პიროვნების იდენტიფიკაციისა და რეგისტრაციის სისტემა) აშენება. ასევე, ბათუმს რამდენიმე ახალი ნავსაყუდელი დაემატება. ამ ეტაპზე კი, ნავსაყუდელი, საიდანაც ზღვაში სასეირნოდ გასვლას გადაწყვეტთ, აჭარის დედაქალაქის ერთ-ერთი ყველაზე კოლორიტული და გრილი ადგილია - ჩრდილში აქ ტემპერატურა ყოველთვის გაცილებით დაბალია, ვიდრე სხვაგან.

2 0 1 3

„წელს, კარგი ამინდის გამო, ტურისტული სეზონი შედარებით ადრე დაიწყო. ბათუმის სტუმრებს ამჟამად რამდენიმე სასეირნო კატარღა ელის. გვაქვს გემირესტორანიც, რომელსაც შეუძლია სუფრის მოყვარული საზოგადოება ზღვაში გაიყვანოს. თუ ვინმეს იალქნიანი კატარღით სურს გასეირნება, ამის საშუალებაც არის. სისწრაფის მოყვარულებს ძრავიან იახტებს და პარაშუტით ხტომას ვთავაზობთ – ყველაფერი დამოკიდებულია იმაზე, თუ რა სახის დასვენებას ირჩევს ტურისტი. ჩვენ მზად ვართ მოვემსახუროთ და უსაფრთხოების ზომები დავიცვათ,“ - ამბობს ნავსაყუდელის საზღვაო განყოფილების ხელმძღვანელი გიორგი გაგუა.

s u m m e r

ბათუმის ნავსაყუდელში რამდენიმე კატარღა და ძვირადღირებული იახტა ზამთარ-ზაფხულ დგას (დაახლოებით 15 ერთეული ზამთარში), მაგრამ მათი მომსახურებით სარგებლობის აქტიური სეზონი ივლისიდან იწყება და სექტემბრის ბოლომდე გრძელდება.

ბოლო წლებში ნავსაყუდელზე მოთხოვნა საგრძნობლად გაიზარდა. სულ უფრო მეტი ადამიანი გვსტუმრობს და ჩვენც ვცდილობთ, სეირნობის სხვადასხვა ვარიანტი შევთავაზოთ. მაგალითად, საღამოს ორი გემი აწყობს სეირნობას ერთსაათიანი ინტერვალით. ეს გემები ზამთარშიც პოპულარულია, განსაკუთრებით იმ ტურისტებისთვის, რომლებიც ბათუმში გავლით იმყოფებიან. ზღვიდან სანაპიროს უჩვეულოდ ლამაზი ხედი იშლება. ზოგი ადამიანი ზღვას პირველად ხედავს, და მისთვის ზღვაში გასვლა ნამდვილი თავგადასავალია! ნურაფრის შეეშინდებათ, ჩვენი სამაშველო სამსახური სანაპირო ზოლს - სარფიდან ჩოლოქამდე - მკაცრად აკონტროლებს,“ - გვიხსნის საგანგებო და გადაუდებელი სიტუაციების მართვის სამსახურის უფროსი მერაბ ნაკაშიძე.

b a t u m i :

საბჭოთა პერიოდში ბათუმის იახტკლუბს სპორტული სკოლის სახე უფრო ჰქონდა. მისი წევრები იყვნენ მძღოლები, რომლებიც მსურველებს იალქნის მართვას ასწავლიდნენ. საქართველოსთვის უმძიმეს, 1990-იანი წლებში იახტკლუბი დაიშალა და მისი კუთვნილი ტერიტორია გავერანდა. რამდენიმე წლის წინ ნავსაყუდელი საგანგებო და გადაუდებელი სიტუაციების მართვის სააგენტოს გადაეცა და მის დაქვემდებარებაში გადავიდა. ტერიტორია მეტნაკლებად მოწესრიგდა და ამ ადგილზე კვლავ გამოჩნდა ტურისტებისათვის ასე მიმზიდველი, სასეირნო ფერადი კატარღები და იახტები.

ზღვაში გასეირნება საუკეთესო საჩუქარია. პოსტსაბჭოთა ქვეყნებიდან ჩამოსული ჩვენი სტუმრები ყოველთვის ამბობენ, რომ ბათუმის ზღვაში სეირნობა მათში ნოსტალგიურ განცდებს ბადებს. ხშირად ტურისტული ჯგუფები წინასწარ უკვეთავენ გასეირნებას.

68

b a t u m i :

s u m m e r

2 0 1 3

Batumi Boat House – The Starting Point of A Lasting Pleasure In order to dive into the Black Sea from a white-sail yacht or speedboat and get those long-lasting impressions, you do not need to be an oligarch or wealthy businessman. Instead, you need the Batumi Boat-House. Known as the Yacht Club in Soviet times and since renamed, the Boat-House is ready to offer you a diversity of services.

All you need to do is choose the format of the sea trip you want– from a calm sea tour along the beach, a several-hour cruise with children, an adrenaline-filled private tour away from the coast or photogenic romantic views of night-time Batumi.

The dock of Batumi is distinguished for its comfortable sea entrancea sheltered area with basic infrastructure where it is possible to dock small vessels.The Boat-House there is located on Gogebashvili Street, next to the Eye of Batumi and the famous sea port. The latter was historically the center of logistics for the Caucasus region. It is thanks to the Batumi Boat-House that Georgia became a transit country, as it currently features as the linking transport point connecting Europe with Asia. It also stands out for its geostrategic advantage- both the Boat-House and port are situated in a natural deep-water bay, which enables the entrance of heavy vessels, and is well protected from the coastline, as well as being the place with the lowest temperatures in the city- perfect for beating the summer heat.

In the Soviet period the Batumi Boat-House was more like a sports school. Its members were boat pilots who taught people to work sailboats. In the hardest period for Georgia, in the 1990s, the Yacht Club was dissolved and its territory destroyed, but several years ago the Boat-House was transferred into the care of the Agency of Emergency Situations and the territory was brought into order, and colorful ships and yachts- so attractive to tourists –were installed.

Several motor-boats and expensive yachts are docked at the Batumi Boat-House year round (about 15 vessels in winter), but the main season for using them begins in July and continues until September.

“This year, due to good weather, the tourist season started earlier than usual and visitors to Batumi are already queuing for several of the speed-boat tours. We also have a restaurant ship which can take members of the feast-loving society out to sea. If someone wants to go out in a sail boat, it is also a possibility. For those who like speed, we offer motor-boats and parachute jumping – everything depends on what kind of activity the tourist chooses.We are ready to serve and we always, always observe safety rules,” Giorgi Gagua, Head of the Sea Department of the Boat-House, says.

During recent years, the rescue service drastically changed the concept of controlling the sea area. Thirteen new lifeguard towers of modern standards were installed on the Batumi beach-line and the towers also combine the function of medical points. Due to the increased flow of tourists, the number of lifeguards has increased to around 200 people, each one responsible for conducting regular checks of the coastal area. Each day, on Batumi beach, 10 people’s lives are saved thanks to those guards.

“The Batumi Boat-House will arrange sea excursions and small cruises to anyone willing, including tourist groups, who often book their cruises in advance. A cruise at sea is the best gift for holidaymakers. In particular, visitors from post-Soviet countries always say that swimming in Batumi Sea always raises nostalgic feelings in them.

In recent years there has been a growing demand on the Boat-House.

More and more people are coming to visit us and we constantly try to offer them new and different versions of cruises. For example, in the evening, two vessels make a cruise with a one hour interval.

These vessels are popular in winter also, especially with tourists who are visiting Batumi for a short transit trip, as there is a beautiful view of the coast from the sea. We even get some people who are seeing the sea for the very first time and, for them, swimming in its depths is a real adventure! Neither they nor you should be afraid of anything, as our rescue service strictly controls the entire beach line – from Sarpi to Choloki,” explains Merab Nakashidze, Head of the Agency for Emergency Situations.

Note: Due to frequent accidents, off-scooter swimming in Batumi is currently prohibited, but those who love adrenaline can enjoy water-scooter rides in Gonio or Makhinjauri where special lanes have been prepared for them. In Batumi, only lifeguards are permitted to ride water-scooters.

As for speedboats and sail yachts, they are possible to rent easily. A half- hour tour at sea costs 50 GEL and the more modern the yacht you choose, the higher the price.

Batumi’s local residents also often use the Boat-House services, to host wedding parties, birthday parties, or other parties at sea.

In future, there are plans to construct more sea-buildings and piers.

But at this stage, the Batumi Boat-House which we have describedand from which you may take a spectacular and unforgettable tour at sea -is one of the most characteristic and coolest places of the Adjaran capital.

b a t u m i :

s u m m e r

2 0 1 3

70

ბათუმის ფუნიკულიორი ივლისის ბოლოს ბათუმს კიდევ ერთი ტურისტული ღირსშესანიშნაობა შეემატა - 2650 მეტრი სიგრძის საბაგირო გზით ქალაქი ხელვაჩაურის რაიონის ფერიის მთის წვერს უკავშირდება. ახალი საბაგირო გზის ქვედა სადგური გოგებაშვილის ქუჩის დასაწყისია (სწორედ ამ ადგილზე რამდენიმე წლის წინ მეორე მსოფლიო ომში დაღუპულთა ობელისკი იდგა) და ის ტურისტებისთვის შეუმჩნეველი არ უნდა დარჩეს. საბაგირო გზა მთლიანად შეესაბამება ევროპულ მოთხოვნებს - გლობალური პროექტი კომპანია „ჰესტოფ ბათუმის“ ინვესტიციით განხორციელდა და მისმა ღირებულებამ 15 მილიონ ლარს გადააჭარბა. სამშენებლო სამუშაოები კი ავსტრიულმა კომპანია „დოპელმაიერმა“ და „ანაგმა“ იტვირთეს. საბაგიროზე უსაფრთხოების ყველა ნორმაა დაცული. ბათუმის სანაპიროდან ფერიის მთაზე გამავალ საბაგიროს შვიდი საყრდენი აქვს, ხოლო მგზავრებს რვა ადამიანის ტევადობის რვა გონდოლა ემსახურება. საბაგიროთი მოსარგებლეებს შეუძლიათ ისიამოვნონ დღისა და ღამის ბათუმის, შავი ზღვის, მისი სანაპირო ზოლისა და აჭარის მთის ხედებით. მთლიანი მანძილის დაფარვა 10 წუთის განმავლობაშია შესაძლებელი. საბაგირო გზა ფერიის მთაზე ბინადადებულ მრავალფუნქციურ კომპლექს „არგოს“ უკავშირდება. მას გემის ფორმა აქვს - აქედან მომდინარეობს მისი სახელწოდებაც. „არგოში“ განთავსებულია საკონფერენციო და საგამოფენო დარბაზები, საბავშვო–გასართობი ცენტრი, სამორინე და რესტორანი. საბაგირო გზით სარგებლობა ფასიანია. საბაგიროთი გადასაადგილებლად პლასტიკური ბარათების შეძენა შესაძლებელია როგორც ბათუმის ჯიხურებში, ასევე საბაგიროს სადგურებში.

Introducing: Batumi’s Cable-Car At the end of July, a new tourist attraction was added to Batumi – the 2650 m cable car that connects the city to the top of Peria Mountain of the Khelvachauri district. The lower station of the new cableway can be found at the beginning of Gogebashvili Street (where, several years ago, there stood a monument to World War II victims) and it is a ride that should not be passed up by tourists.

The international project was implemented thanks to an investment

by Hestok Batumi and cost over 15 million GEL, with construction works conducted by Austrian company Doppelmayr and Anagi. All safety norms on the cableway are observed and the cable-car fully complies with European standards.

The cable-car from Batumi beach to Peria Mountain has seven pillars and eight gondolas, each seating eight passengers. Visitors can enjoy beautiful views of day and night-time Batumi, the Black Sea, its coastline, and the Adjaran mountains. A one-way trip takes 10 minutes.

The cable car connects to the multi-functional ship-form complex, Argo, on Peria Mountain. Inside, there are conference and exhibition halls, a children’s entertainment center, a casino, and a restaurant.

Using the cable car is not free of charge. Plastic payment cards can be bought at any Batumi kiosk, as well as at the cableway stations.

72

b a t u m i :

s u m m e r

2 0 1 3

Birdwatching ბათუმში თუკი ზაფხულის ბათუმი ერთი ნახვით უკვე შეგიყვარდათ და აქ დაბრუნებას შემოდგომაზეც გეგმავთ, თქვენი ვიზიტისათვის ეს საუკეთესო დროა. ბათუმის ერთ-ერთი ყველაზე ორიგინალური - ფრინველებზე დაკვირვების ფესტივალი სწორედ სექტემბრის დასაწყისში იღებს სტარტს. სპეციალისტები ფრინველებზე დაკვირვების ტურიზმს აჭარაში უქადიან დიდ მომავალს და ამას ბათუმში ჩატარებული შარშანდელი ფრინველების ფესტივალიც ადასტურებს. საქმე ისაა, რომ შემოდგომაზე სწორედ ბათუმის მიდამოებში ფიქსირდება მილიონზე მეტი გადამფრენი მტაცებელი ფრინველი. ჭარბტენიანი ტერიტორიები, როგორიცაა ჭოროხის დელტა, ათასობით წყლის ფრინველს იზიდავს. ფრინველებზე დაკვირვების პირველ, შარშანდელ ფესტივალს ევროპელი და ამერიკელი გადამფრენ ფრინველებზე დამკვირვებლები დაესწრნენ. წლევანდელი ფესტივალი კი კრაზანაჭამია არწივის მიგრაციის კულმინაციის პერიოდში გაიმართება, როდესაც ყოველდღიურად 170 000 ზე მეტი კრაზანაჭამიას დაფიქსირება გახდება შესაძლებელი. ასე რომ, არ გაოცდეთ თუკი ბათუმის მიმდებარე სოფლებში ბინოკლითა და ფოტოაპარატით შეიარაღებულ ცნობისმოყვარე ტურისტულ ჯგუფებს შეხვდებით - ისინი აქაურობას ფრინველებზე დაკვირვების წყურვილით სტუმრობენ. შემოდგომა ფრინველებზე დაკვირვების მოყვარულთათვის ყველაზე ცხელი სეზონია. შავი ზღვის სანაპირო კი განთქმულია როგორც მტაცებელი ფრინველების მიგრაციის ერთ-ერთი ყველაზე ვიწრო და მრავალრიცხოვანი დერეფანი. აქ ყოველწლიურად ასიათასობით ფრინველი აღირიცხება, რის გამოც აჭარა მსოფლიოში ფრინველების მიგრაციაზე დაკვირვების მოცულობით მესამე საპატიო ადგილს იკავებს. გადაფრენის ყველაზე ვიწრო დერეფანი აჭარული სოფელი ჩაისუბანია, სადაც ყოველწლიურად 800.000-ზე მეტი მტაცებელი ფრინველი აღირიცხება და ეს ადგილი ცნობილია „აღმოსავლეთ შავი ზღვის სამიგრაციო დერეფნის“ სახელით. აქ ფრინველებზე დაკვირვება აგვისტოს ბოლოდან ოქტომბრის ბოლომდეა შესაძლებელი. დერეფანში უმეტესწილად მტაცებელი, მათ შორის უკვე გადაშენების პირას მყოფი ფრინველები მიგრირებენ. მაგალითად, ისეთი სახეობები, როგორიცაა: ირაო, შავარდენი, შავი ძერა, მიმინო, ქორცვიტა, ჭაობის ძელქორი, მდელოსა და ველის ძელქორი და სხვ.

სოფელი ჩაისუბანი საუკეთესო ადგილია მათთვის, ვინც ერთმანეთს უზიარებს თავიანთ ინტერესებს მტაცებელი ფრინველების ეკოლოგიისა და მიგრაციის შესახებ. გარდა სოფელ ჩაისუბნისა, ფრინველებზე დაკვირვების ტურების მოწყობა შესაძლებელია ისპანის ჭაობზე, სადაც აღმართულია სპეციალური სათვალთვალო კოშკურა, და სოფელ სახალვაშოში, სადაც შარშან 165 000 მტაცებელი ფრინველის გადაფრენა და მსოფლიო რეკორდი დაფიქსირდა (ფრინველთა თვლა საერთაშორისო ორგანიზაცია „Batumi Raptor Count-მა აწარმოა). ორგანიზაციის წარმომადგენელთა განცხადებით, ეს ციფრი მნიშვნელოვნად აღემატებოდა 1982 წელს ისრაელში დაფიქსირებულ ბოლო მსოფლიო რეკორდს – 124 000 კრაზანაჭამია არწივს დღის განმავლობაში.

73

Bird Watching in Batumi Specialists predict a great future for bird watching tourism in Adjara, and last year’s Bird Watching Festival held in Batumi is real confirmation of that. In autumn, over a million birds of prey can be found in areas near Batumi, and the high humidity in territories such as the Chorokhi Delta attracts thousands of water birds.

So, do not be surprised if you see groups of curious tourists equipped with binoculars and camera equipment– they are most likely visiting the above areas, driven by a thirst for bird watching.

The narrowest corridor of migration is the Adjaran village of Chaisubani where, every year, over 800 thousand birds of prey can be traced. This place is known as the Eastern Black Sea migration corridor where bird watching is possible from the end of August to the end of September with mostly birds of prey- including rare birds on the verge of extinction- migrating there. Some of the bird species that can be seen include the: European honey-buzzard, falcon, black lite, Eurasian sparrowhawk, Levant sparrowhawk, Western March Harrier, Pallid Harrier, and Montague’s Harrier.

Chaisubani village is the best place for those who share an interest of ecology and the migration of birds of prey. But apart from in Chaisubani, bird watching tours can also be organized on the Ispani marshland where there is a special observation tower; and in the village of Sakhalvasho where last year the migration of 165 thousand birds of prey was witnessed and a world record was made (with a counting of birds by international organization Batumi Raptor Count).

According to organization representatives, this number significantly exceeded the last world record which was set in Israel in 1982 with124 thousand European honey-buzzards sighted during one day.

2 0 1 3

Autumn is the hottest season for bird watching lovers. And the Black Sea coast is famous for being one of the narrowest and most crowded corridors for birds of prey migration. Every year thousands of birds can be spotted there, putting Adjara in third honorary place in the world in terms of the volume of bird migration observed.

s u m m e r

The first Bird Watching Festival last year was attended by European and American birdwatchers. This year’s festival will be held during the culmination period of the European honey-buzzard migration, where it will be possible to see around 170 thousand European honey-buzzards each day.

b a t u m i :

If you fell in love with Batumi in summer and plan to return thereautumn is by far the best time to visit, as one of the most original festivals of Batumi – the Bird Watching Festival takes place from the beginning of September.

b a t u m i :

s u m m e r

2 0 1 3

74

მთიანი აჭარის საოცრებანი ჩვენ იმიტომ ვმოგზაურობთ, რომ გავექცეთ რუტინას და სტრესს. დასვენების დროს ვეძებთ ემოციებით დატვირთულ თავგადასავლებს. ჩვენ გვაინტერესებს სხვა ქვეყნების კულტურა, საკვები და სასმელი. ჩვენ გვინდა მოვწყდეთ ქალაქის ხმაურს, თავი შევაფაროთ გარემოს, სადაც სუფთა ჰაერი, თვალწარმტაცი პეიზაჟები და განსხვავებული ტრადიციებია. ეს ყველაფერი კი აჭარის მთებში გველის. აჭარა მრავალფეროვანი მხარეა, რომელსაც სრულიად განსხვავებული მუნიციპალიტეტები აქვს - ქობულეთის მხარე მდიდარია მრავალფეროვანი პარკებით: ბოტანიკური ბაღი, მტირალას ნაციონალური პარკი, კინტრიშის დაცული ტერიტორია, ისპანის ჭაობის და თიკერის აღკვეთილი. ხელვაჩაურში შეგიძლიათ უტკბესი ნატურალური თაფლი მიირთვათ, ქედაში - ღვინო ჩხავერი და კოკოტაურის წყალი, შუახევში უმაღლესი ხარისხის თამბაქო გააბოლოთ, ხულოში კი მშრალი კარტოფილი და დაწნული ყველი დააგემოვნოთ. სწორედ აჭარაში იხილავთ თამარ მეფისდროინდელ უნიკალურ თაღოვან ხიდებს, გაეცნობით აქაური მასპინძლის ყოფას, და სურვილის შემთხვევაში, მონაწილეობას მიიღებთ მის ყოველდღიურ ცხოვრებაში - სოფლის მეურნეობის წარმოებაში, ღვინისა თუ ხელნაკეთი ნივთების დამზადებაში.

მთიან აჭარაში შესაძლებელია ნადირობა და თევზაობა, მის ტყეებში კი უგემრიელესი კენკრის კრეფა. მთიან აჭარაში მთების საშუალო სიმაღლე 2000-2500 მეტრია. აჭარის ყველაზე მაღალი მთა - ყანლიდაღი ზღვის დონიდან 3007 მეტრ სიმაღლეზე მდებარეობს. აქვეა გოდერძის უღელტეხილი (2025 მეტრი), რომელზეც ბათუმიახალციხის საავტომობილო გზა გადის. ამ მარშრუტით მოძრაობა უმშვენიერესი პეიზაჟებითა და ალპური ჰაერით ტკბობის საშუალებას იძლევა. აჭარაში ტყეებს 186965 ჰექტარი ფართობი უჭირავს. ხელვაჩაური - მისი ადმინისტრაციული ცენტრი ბათუმში მდებარეობს. ხელვაჩაურის ძირითადი ნაწილი მთაგორიანია. მაჭახლის ხეობის სამხრეთ ნაწილში საქართველო-თურქეთის სახელმწიფო საზღვარი გადის. მაჭახლის ხეობა მოიცავს რამდენიმე დიდ და ბევრ პატარპატარა სოფელს: გვარა, ქედქედი, აჭარისაღმართი, ცხემრალა, ჩხუტუნეთი (ზედა და ქვედა), ჩიქუნეთი, სინდიეთი, საფუტკრეთი, გორგაძეთი, ვაკე, ბასილეთი, გორიეთი, ქოქოლეთი, ხინკილეთი და სხვ.

75

აჭარის ისტორიით დაინტერესებულებს შეუძლიათ ესტუმრონ მაწახლის ეთნოგრაფიულ მუზეუმს, რომელიც ყოფილ მეჩეთშია გახსნილი და უნიკალური ხუროთმოძღვრებით გამოირჩევა. ასევე, ლაზურ ეთნოგრაფიულ მუზეუმს, სადაც კოლხური და ლაზური მრავალსაუკუნოვანი ნივთებია გამოფენილი. შუახევი - მდებარეობს აჭარისწყლის შუა ნაწილში. შუახევი მდიდარია წიაღიასეულითა და მინერალური წყლებით. მაგალითად, სოფელ ტომაშეთის მიდამოები ცნობილია გოგირდოვანი თერმული წყლებით. შუახევის მდინარეებში ბევრი თევზია, ტყეებში კი გარეული ხილი და სამკურნალო მცენარე ხარობს. შუახევის ღირსშესანიშნაობებს შორის გამოირჩევა ნიგაზეულის ციხე-გალავანი, რომელიც სოფელ ნიგაზეულში, ზღვის დონიდან 800 მ. სიმაღლეზე მდებარეობს. ასევე

ხულო - მთიანი აჭარის ეს ულამაზესი კუთხე გამორჩეულია როგორც ბუნების სიმდიდრით, ისე კულტურული ღირსშესანიშნაობებით. განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქაურ ციხეებს ენიჭება: ხიხანის ციხე, ციხეყელი, ვარდციხე და ტაძრები - საცუხირის, ვანაძეების, კალოთის, სხალთის, ვერნების... დაბა ხულოდან 7 კილომეტრის დაშორებით, სოფელ უჩხოში ქვის უნიკალურ თაღოვან ხიდს ნახავთ. ის მე–11–მე–13 საუკუნით თარიღდება. აგრეთვე შეგიძლიათ ესტუმროთ ხულოს მხარეთმცოდნეობის მუზეუმს, რომლის ფონდი 745 ექსპონატს წარმოადგენს და ბათუმიდან 85 კილომეტრში მდებარეობს. საზაფხულო მთიან კურორტებს შორის აღნიშვნას იმსახურებს ბეშუმი, გოდერძის უღელტეხილიდან 7 კილომეტრში. ის ზღვის დონიდან 1850-1900 მეტრზე მდებარეობს. მის გარშემო სუბალპური ზონის ტყეებია. ბეშუმი გამოირჩევა ჰაერის განსაცვიფრებელი სისუფთავით, გამჭვირვალობით, იონიზაციით. ბეშუმი საუკეთესო კურორტია მათთვის, ვისაც სასუნთქი გზების ქრონიკული დაავადებები აწუხებს. კურორტი ფუნქციონირებს ივნისის შუა რიცხვებიდან სექტემბრამდე. აქ შეგიძლიათ დასახლდეთ კოტეჯებში, სადაც კომფორტული დასვენებისათვის ყველა პირობაა შექმნილი. აგვისტოს შუა რიცხვებში კი ტრადიციულ დღესასწაულს „შუამთობას“ დაესწროთ, რომლის ფარგლებში საინტერესო დოღი იმართება ხოლმე. ხულოს მუნიციპალიტეტის კიდევ ერთი საინტერესო კურორტი გოდერძის უღელტეხილია. მას ტურისტების მიღება ოთხივე სეზონზე შეუძლია. გოდერძის უღელტეხილზე შესაძლებელია ალპური მთისა და ტყის ჰაიკინგი, ველოსიპედით გასეირნება, პარაპლანით ფრენა. აქვე დააგემოვნებთ მინერალურ წყლებს, მოინახულებთ „დათვის ნაკრძალს“, გაეცნობით ადგილობრივ რეწვას. ეგზოტიკური ბუნების მოყვარულთ ზემო აჭარაში, გოდერძის უღელტეხილის მოპირდაპირე მხარეს, ულამაზესი მწვანე ტბა ელის. ის უზარმაზარ მთებს შორისაა მოქცეული და ნაძვნარ-წიფლნარითაა შემოსაზღვრული. ტბას მიწისქვეშა წყაროები კვებავენ. კამკამა წყალი მთებს ირეკლავს და საოცარი სიმშვიდის შეგრძნებას ქმნის.

2 0 1 3

ტურისტებს საშუალება აქვთ მოაწყონ ლაშქრობები ციხეებზე: ყოროლისთავზე, ჩხუტუნეთზე, გვარაზე, მოინახულონ ფერიცვალების სახელობის ეკლესია სოფელ ახალშენში ან სამების დედათა მონასტერი, საიდანაც მშვენიერი ხედი იშლება: დასავლეთით - შავი ზღვა, სამხრეთ დასავლეთით - მდინარე ჭოროხის დელტა, ჩრდილოეთით - ჩაქვისა და ქობულეთის ქედები, აღმოსავლეთით - ახალშენისა და ჩელტის სანახები.

სოფელი გომარდული შუახევის მუნიციპალიტეტს ეკუთვნის და ბათუმიდან 74 კილომეტრითაა დაშორებული. მიუხედავად იმისა, რომ ეს სოფელი სამთო-სათხილამურო კურორტს წარმოადგენს, ზაფხულის კურორტადაც მოიაზრება. გომარდულში გაისეირნებთ ფეხითა და ცხენით. შეგიძლიათ კლდეზე ცოცვა და კემპინგის მოწყობა.

s u m m e r

მაჭახლის ხეობის მდიდარ ისტორიულ წარსულზე მეტყველებს მისი მატერიალურ-კულტურული ძეგლები: ციხეები, ეკლესია-მონასტრები, ქვითკირით ნაშენი ღვინის საწნახელები და მარნები, ქვით ნაგები წყლის შადრევნები. მაჭახლის ხეობა ცნობილია სხვადასხვა სიდიდის ქვის თაღიანი ხიდებით, რომლებიც მნახველის განცვიფრებას იწვევენ. ექვსი თაღოვანი ხიდი მდებარეობს ქვედა მაჭახელაში. ესენია: ცხემლარის, ჩხერის, გორგაძეთის და ჩომახისურის. დასახელებული ხიდებიდან ყველაზე დიდია ცხემლარის ხიდი, რომლის რკალის სიგრზე 25 მეტრია, სიგანე – 2 მეტრი.

კივიანის მე-13 საუკუნის ციხე სოფელ ხიჭაურში, ოთოლთას და ჩანჩხალოს ციხეები და სხვ. მოგზაურობის მოყვარულები დაინტერესდებიან კლდისძირის გამოქვაბულით, რომელიც სოფელ მახალაკიძეებშია განლაგებული.

b a t u m i :

მთიან აჭარაში მთების საშუალო სიმაღლე 2000-2500 მეტრია. აჭარის ყველაზე მაღალი მთა - ყანლიდაღი - ზღვის დონიდან 3007 მეტრ სიმაღლეზე მდებარეობს. აქვეა გოდერძის უღელტეხილი (2025 მეტრი), რომელზეც ბათუმი-ახალციხის საავტომობილო გზა გადის.

b a t u m i :

s u m m e r

2 0 1 3

76

The Wonders of Mountainous Adjara We all travel to get away from routine and stress. Some of us, while on holiday, look for emotionally charged adventures. Others are interested in the culture of other countries, their food and drinks. But undoubtably, all of us enjoy escaping the city noise and finding shelter in an environment where there is fresh air, beautiful landscapes and different traditions. Everything you seek is available in the mountains of Adjara.

Adjara is a diverse region which has totally different municipalities.

The Kobuleti side is rich in parks: the botanical garden, the Mtirala National Park, the Kintrishi Reserve, the Ispani moor, and the Tikeri Reserve. In Khelvachauri, you can eat sweet natural honey, in Keta – drink Chkhaveri wine and Kokotauri water, in Shuakhevi – smoke high quality tobacco, and in Khulo - try dry potatoes and twisted cheese. In Adjara, expect to come across unique arch bridges of the King Tamar period and learn about the lives of local residents (and, if you desire to do so, participate in their everyday activities including agricultural work, wine-making, and handicrafts). In mountainous Adjara, it is possible to hunt and fish and, in the forests, pick the tastiest berries.

The average height of mountains in Adjara is 2000-2500 meters, with the highest mountain in Adjara- Kanlidaghi -situated 3007m above sea level. Nearby, you’ll find the Goderdzi Pass at 2025m, which is on the road from Batumi to Akhaltsikhe. A drive along this route offers beautiful landscapes and Alpine forests which, in Adjara, take up a whopping 186,965 ha of land.

Khelvachauri – While its administrative center is located in Batumi, its central location is mountainous.The Georgia-Turkey state border lies in the southern part of the Machakhela Gorge, which itself comprises several large, and many small, villages: Gvara, Kedkedi, Adjarisaghmarti, Tskhemrala, Chkhutuneti (Upper and Lower), Chikuneti, Sindieti, Saputkreti, Gorgadzeti, Vake, Basileti, Gorieti, Kokoleti, Khinkileti, and others.

The material-cultural monuments of the Machakhela Gorge describe its historical past: fortresses, churches and monasteries, stone built wine cellars, and water fountains. The gorge is famous for its stone arch bridges of various sizes, which are sure to wow visitors. Six arch bridges are situated in lower Machakhela, amongst them Tskhemlari,

TM

TM

Bon voyage! www.railway.ge

78

b a t u m i :

s u m m e r

2 0 1 3

Chkheri, Gorgadzeti and Chomasikhuri. The largest of the bridges is the Tskhemlari Bridge, the arch-length of which is 25m, while its width is 2m.

Tourists can arrange hiking tours to fortresses Korolistavi, Chkhutuneti, and Gvara; visit the Transfiguration Church in the Akhalsheni village, or explore the Holy Trinity monastery, from which a beautiful panorama opens- the Black Sea to the west, the Chorokhi River delta to the south-west, the Chakvi and Kobuleti mountain ranges to the north, and the Akhalsheni and Chelta areas.

Those interested in the history of Adjara can visit the Ethnographic Museum of Machakhela, which is located in a former mosque and is distinguished with unique architecture. Another interesting place to visit is the Lasi Ethnographic Museum where Kolkhi and Lazi items, dating back several centuries, are exhibited.

Shuakhevi – Situated in the central part of the Adjaristskali River, Shuakhevi is rich in minerals and mineral waters- the area near the Tomasheti village for example, is well-known for its thermal sulfur waters. There are great numbers of fish in the rivers of Shuakhevi and, in the forests, wild fruits and healing plants.

The Nigazeuli fortress-wall is a distinguished site of Shuakhevi, located in the village of Nigazeuli at 800 m above sea level. Other important nearby sites include the 13th century Kiviani fortress in Khichauri village, as well as the Otolta and Chanchkhalo fortresses.

Travellers might also be interested in the cave beneath the rocks of Makhalakidzeebi village.

Gomarduli village belongs to the Shuakhevi municipality and is 74km away from Batumi. Although the village is primarily considered as a destination for mountain-skiers , it also serves as a summer holiday resort in which you can take walks and horse-treks, arrange camping trips or rock-climbing tours.

Khulo – This beautiful part of mountainous Adjara is distinguished for its richness of nature and cultural sights, as well as for its fortresses: Khikhani, Tsikhekeli, and Vardtsikhe, and its churches: Satsukhiri,Vanadzeebi, Kalota, Skhalta, and Vernebi. Seven kilometers away from the town of Khulo, in Uchkho village, you will find a unique stone arch bridge dated back to the 11th-13th centuries. You can also visit the Khulo Ethnographic Museum, which keeps 745 exhibits and is located 85km away from Batumi.

Of the summer mountain resorts, Beshumi is particularly interesting.

Located 7km away from the Goderdzi Pass and 1850-1900m above sea level, Beshumi is surrounded by sub-Alpine forests. It is distinguished with incredibly fresh air, air transparency and ionization, and is considered the best resort for those with chronic respiratory diseases. Operating from mid-June to September, you can find accommodation in cottages, in which there are all the necessities for a comfortable holiday. In the middle of August you can attend the traditional celebration “Shuamtoba” there, which includes a horse race, among other activities.

One more interesting resort of the Khulo municipality is the Goderdzi Pass. It can accept tourists all year round and it is possible to arrange Alpine mountain and forest-hiking tours, biking tours, and paragliding tours. You can also taste mineral waters near the Goderdzi Pass, visit the Bear Reserve, and look through local handicrafts.

Lastly, lovers of exotic nature are invited to the beautiful green lake in high mountainous Adjara, opposite the Goderdzi Pass. It is situated between high mountains and surrounded by pine and beech trees, with waters fed by underground springs.The pure clean water reflects the mountains and creates an unforgettable feeling of peace and calm.

80

b a t u m i :

s u m m e r

2 0 1 3

ღვინის ტურები აჭარაში

გსურთ ეზიაროთ სტუმარ-მასპინძლობის, მეგობრობისა და აჭარული დღეგრძელობის საიდუმლოს? ყველაზე უკეთ ამას ქართულ სუფრასთან, ჭეშმარიტი ქართული ღვინის დაგემოვნებით მოახერხებთ. ღვინის ისტორია ხომ საქართველოდან იწყება! ამ საუცხოო სასმელის მირთმევა ქვეყნის ყველა კუთხე-კუნჭულში შეგიძლიათ, მათ შორის აჭარაში, რომელიც დასავლეთ საქართველოს რეგიონებიდან მევენახეობა-მეღვინეობის ერთ-ერთ უძველეს კერას წარმოადგენს. აჭარის ტერიტორიაზე, მისი მრავალფეროვანი ბუნებრივ-ლადშაფტური პირობების გამო, 40-ზე მეტი კულტურული ვაზის ჯიშია შექმნილი: ალმურა თეთრი და შავი, ახალაკი მუქი წითელი, გორგოული თეთრი, კიბურა ვარდისფერი, მწვანურა თეთრი, ჩიტისთვალა აჭარული შავი, ჯინეში შავი, საწურავი შავი, ლივანურა თეთრი, ორჯოხულა თეთრი და სხვ. მეღვინეობის კერად აჭარაში მიჩნეულია ქედის რაიონი. ის აჭარისწყლის ხეობაში მდებარეობს. მისი ცენტრი - დაბა ქედა, ბათუმიდან 43 კილომეტრითაა დაშორებული. ქედა ულამაზესი ბუნებითა და მრავალი ისტორიული ძეგლით გამოირჩევა. აქაური ღვინის დაჭაშნიკების პარალელურად, გირჩევდით მოგენახულებინათ ზენდიდის, კავიანის, ცივასულას ციხეები, დანდალოსა და მახუნცეთის თაღოვანი ხიდები და ძენწმანის საწნახელი. რაიონის შესახებ საინტერესო ექსპონატებია წარმოდგენილი დაბა ქედას მხარეთმცოდნეობის მუზეუმში. ქედის მუნიციპალიტეტში წარმოებული ღვინოები „ქედის ცოლიკოური“ და „ჩხავერი“ (იგივე „პორტო ფრანკო“) დიდი პოპულარობით სარგებლობს ქართველ და უცხოელ ტურისტებში. მათი დაგემოვნება სტუმრებს „აჭარული ღვინის სახლში“ შეუძლიათ. „აჭარული ღვინის სახლი“ სამიოდე წლის წინ შეიქმნა და წარმოადგენს შატოს ტიპის ღვინის მცირე ქარხანას, რომელიც მე-18 საუკუნეში აჭარაში არსებული ღვინის ქარხნის ნანგრევებზე, მდინარე აჭარისწყალთან აშენდა. ღვინის სახლი ბათუმიდან 20 კილომეტრშია, 15 წუთის სავალ გზაზე, სოფელ აჭარისწყალში. იმისათვის, რომ ღვინის ტური წარმატებით განახორციელოთ, ქედას მუნიციპალიტეტამდე უნდა ჩახვიდეთ. მაღალმთიან აჭარაში გამავალი ყველა მარშრუტი ქედას მუნიციპალიტეტის სოფლებზე გადის. ღვინის ტურის ფარგლებში საშუალება

მოგეცემათ მოინახულოთ არა მხოლოდ „აჭარული ღვინის სახლი“, არამედ საოჯახო ღვინის მარნები, დააგემოვნოთ სხვადასხვა სახეობის ღვინო, გაეცნოთ ადგილობრივ მცხოვრებთა ყოფასა და კულტურას, მონაწილეობა მიიღოთ აჭარული კერძების მომზადებაში, დაათვალიეროთ ვენახები, გახდეთ „თამადის“ (სუფრის წამყვანის) სერტიფიკატის მფლობელი. „აჭარული ღვინის სახლში“ სტუმრობისას მოინახულებთ მინი-საწარმოს, სადაც უნიკალური ჯიშის ყურძნისაგან დამზადებული ღვინო „ჩხავერი“ ჩამოისხმევა. „ჩხავერი“ ვარდისფერი ელვარების ღია ჩალისფერი ღვინოა, ნაზი და ჰარმონიული ბუკეტით. მსურველები დაათვალიერებენ ადგილობრივ ვენახებს, ქართულ მარანს, ყურძნის გადამამუშავებელ ევროპულ საწარმოო ხაზს, მონაწილეობას მიიღებენ ღვინის ბოთლებში ჩამოსხმის პროცესში, დააგემოვნებენ ღვინოებსა და უგემრიელეს აჭარულ კერძებს. ღვინის სახლის ირგვლივ ტურიზმისათვის საჭირო, გამართული ინფრასტრუქტურაა შექმნილი. რაც შეეხება რეგიონის საოჯახო ღვინის სახლებსა და მარნებს, მათი მიგნება ბათუმის ტურისტული სააგენტოს საშუალებით შეგიძლიათ (+995 577 909091/93). სასურველია გამგზავრებამდე გადაამოწმოთ ინფორმაცია გზის მდგომარეობის შესახებ. აჭარის მოსახლეობა ძალიან სტუმართმოყვარეა, ამიტომ მათთვის მიმართვა და მისამართის დაზუსტება პრობლემას არ წარმოადგენს. ქედის მუნიციპალიტეტში შეგიძლიათ ესტუმროთ ნოდარ შერვაშიძის საოჯახო ღვინის სახლს (სოფ. საღორეთი, ბათუმიდან 36 კმ.), ლადო შავიშვილის საოჯახო მარანს (სოფ. ვაიო, ბათუმიდან 45კმ.), მოსე ბერიძის საოჯახო ღვინის სახლს (სოფ. ვარჯანისი, ბათუმიდან 45 კმ.), ნური სირაბიძის ღვინის მარანს (სოფ. გეგელიძეები, ბათუმიდან 49 კმ.). ყველა სასტუმრო სახლის მასპინძელი მოთხოვნის შესაბამისად დაგიმზადებთ საუზმეს, სადილსა და ვახშამს. კერძების მომზადებისას გამოიყენება ნატურალური პროდუქტი. ღამისთევის ღირებულება აქ 15-30 ლარამდე, სამჯერადი კვების ღირებულება 35-60 ლარამდე მერყეობს. საოჯახო ღვინის სახლებსა და მარნებში კარგი ღვინის შეძენაც სავსებით რეალურია.

81

Wine Tours in Adjara

While visiting the Adjaran Wine House you will see a mini-production where Chkhaveri wine, made of the unique grape type of the same name, is bottled. Chkhaveri is an emerald-colored wine with a pink shine, and has a tender and harmonious bouquet. Those willing can walk in local vineyards, see the Georgian wine-cellar and the European production line of grape processing, participate in the process of bottling wine, and taste wines and delicious Adjaran dishes.

In short, there is favorable tourism infrastructure built around the Wine House.

2 0 1 3

The Keda district is considered the hearth of wine-making in Adjara and is located in the Gorge of Adjaristskali. Its center – the town of Keda -is located 43 kilometers away from Batumi and is distinguished with beautiful nature and many historical monuments. Parallel to tasting local wine in Keda, we would recommend visiting the Zendidi, Kaviani, and Tsivasula fortresses, the Dandalo and Makhuntseti arch bridges, and the Dzentsmani winepress. The local lore museum of Keda presents interesting exhibits from around the district.

In order to make a wine tour successful, you first need to get to the Keda municipality- all routes within mountainous Adjara pass through it. Within the wine tour you will have the chance to visit not only the Adjaran Wine House but family wine cellars, there tasting wines of different types while learning about the life and culture of local residents, participating in the cooking of Adjaran dishes, walking through vineyards, and last but not least having the chance to gain the certificate of Tamada (feast leader and toast master)!

s u m m e r

If you want to learn the secret of hospitability, friendship and Adjaran long-life, the best way to do so is at a Georgian feast while drinking genuine Georgian wine.The history of wine actually began in Georgia and while you can drink this incredible beverage in almost all corners of the world, it tastes even better in Adjara, which, among Georgia’s western regions, is one of the oldest sites of grape-growing and winemaking. In Adjara, due to its diverse natural-landscape conditions, over 40 species of cultivated vine are represented:Almura white and black, Akhalaki dark red, Gorgouli white, Kibura rose, Mtsvanura white, Chitistvala Adjaran black, Jineshi black, Satsuravi black, Livanura white, Orjokhula white, and more.

b a t u m i :

Wines produced in the Keda municipality – “Keda Tsolikouri” and “Chkhaveri” (the same as Porto Franco) -are very popular among Georgian and foreign tourists alike. Visitors can taste them at the Adjaran Wine House which was established three years ago and is a chateau-type small wine factory, built on the ruins of an 18th century wine factory.The Wine House is situated 20 km from Batumi, and is a 15-minute drive from the village of Adjaristskali.

As for the region’s family wine houses and cellars, you can find them through the Batumi Tourism Agency (+995 577 909091/93). It is best to find out about the road conditions before leaving. The population of Adjara is very hospitable; thus, addressing them and asking about a precise address should not be a problem.

In the Keda municipality, you can visit Nodar Shervashidze’s family wine house (Sakhoreti village, 36 km from Batumi), Lado Shavishvili’s family cellar (Vaio village, 45 km from Batumi), Mose Beridze’s family wine house (Varjanisi village, 45 km from Batumi), and Nuri Sirabidze’s wine cellar (Gegelidzeebi village, 49 km from Batumi). Hosts at every guest house will make you breakfast, lunch and dinner upon request, with dishes made using all-natural products.The price for a night there will be from 15 to 30 Gel, or, when adding three meals a day – from 35 to 60 Gel. And don’t forget to buy good wines from their wine houses and cellars!

b a t u m i :

s u m m e r

2 0 1 3

82

83

თევზის ბაზრის ტერიტორიას ძალიან მცირე ფართობი უჭირავს - აქ სულ თხუთმეტ გამყიდველს თუ ნახავთ. კუსტარულად დამზადებული დახლები განსაკუთრებით შთამბეჭდავი სანახავია დილაობით, როდესაც მეთევზეები თევზს გამყიდველებს აბარებენ. ჩვიდმეტი წლის წინ გახსნილი თევზის ბაზარი დილის ცხრა საათზე იღება და საღამოს ცხრამდე გამალებით მუშაობს. ბაზრის ტერიტორიაზე წყლის დიდ ონკანებსაც ნახავთ მათ მხოლოდ თევზის გასარეცხად იყენებენ. აქაური გამყიდველები თევზს თავადვე აგარჩევინებენ, მოგიწესრიგებენ, თქვენს თვალწინ გამოშიგნავენ და გარეცხავენ. ეს მომსახურება სრულიად უფასოა და ბათუმელ მასპინძელთა კეთილგანწყობის უტყუარი ნიშანია. შემოთავაზებულ სახეობებს შორის ლიდერობს ხამსა და სტავრიდა, რომელთა დაჭერა შავ ზღვაში ბავშვსაც კი შეუძლია. საამისოდ ჩვეულებრივი „მოსაქნევი“ ანკესიც გამოდგება. თუ თევზჭერით ხართ გატაცებული, შეგიძლიათ თევზის გამყიდველს მეთევზის ვინაობა გამოჰკითხოთ და

თევზის ბაზრის ექსკლუზიური ხიბლი იმაშია, რომ აქაური თევზი მართლაც ახალია, მისი ფასი კი სავსებით მისაღები. მაგალითად, ერთი კილო ხამსა 6 ლარამდე ღირს და შემწვარი სახით საშუალო ოჯახს კარგად დაანაყრებს. და აი, უმთავრეს სათქმელსაც მივადექით: საქმე ისაა, რომ თევზის ბაზრის გვერდით 30-კაციანი კაფეს ჭიშკარსაც მოკრავთ თვალს. მას „წყალქვეშა სამყარო“ ქვია. თევზის ბაზარში შეძენილ პროდუქტს სწორედ ამ კაფეში შეიტანთ და მზარეულს ჩააბარებთ, ის კი თქვენი თანდასწრებით სასურველ კერძს სულ რამდენიმე წუთში მოამზადებს. მიუხედავად იმისა, რომ ღია კაფეში რამდენიმე წითელქოლგიანი მაგიდა დგას, არის კუპეებიც. კაფეს, რომელიც თევზის ბაზრის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, მომხმარებელი მუდამ ჰყავს (კაფე მუშაობს დილის 10-დან 21 საათამდე). კლიენტების სიმცირეს აქ არასოდეს უჩივიან. ახალი თევზის დაგემოვნების სურვილი ბათუმის ყველა სტუმარს, გამვლელ ტურისტსა თუ თავად ბათუმელებს წელიწადის ყველა დროს უჩნდებათ. კაფე უმეტესწილად თევზის ბაზარში ნაყიდი პროდუქტის სწრაფ შეწვაზეა ორიენტირებული. შემწვარ თევზს გირჩევთ მჭადი ან კიტრი-პომიდვრის სალათა მიაყოლოთ. ასევე მენიუში შედის მწვანე ტყემალი - უგემრიელესი, არომატული საწებელი, რომელიც შემწვარ თევზს განსაკუთრებულად უხდება. რაც შეეხება პურს, კაფეში პრინციპულად მხოლოდ რუხი პური იყიდება - თეთრი პური თევზს, და რა თქმა უნდა, ლუდსაც, ნაკლებად უხდება. უნდა აღინიშნოს, რომ „წყალქვეშა სამყაროში“ კარგი მომსახურებაა - აქაურ მასპინძელთა ხმამაღალი გადაძახილები და ტაფაზე აშიშხინებული თევზის ხმა უდავოდ ხალისიან განწყობაზე დაგაყენებთ, ლიმონით გაფორმებული კუთვნილი პორციის ლოდინი კი დიდხანს არ მოგიწევთ.

2 0 1 3

თევზის ბაზარი ბათუმიდან დაახლოებით ორ კილომეტრშია, მახინჯაურისაკენ მიმავალი საავტომობილო გზის პირზე. ბაზრის ზუსტ ადგილმდებარეობას ნებისმიერი ბათუმელი მიგასწავლით. მკვიდრი მოსახლეობა თავადაც ხშირად სტუმრობს თევზის ბაზარს, რადგან აქ საიმედო და გემრიელი, „ცოცხალი“ თევზი ეგულება.

თევზის ბაზარში უხვად ნახავთ ზღვის კლდეებიდან „მოკრეფილ“ მიდიებს, მოზრდილ და ჯუჯა სტავრიდებს, წითელგულა ორაგულებს, კეფალებს, რომლის ზომაც შესაძლოა 130 სანტიმეტრამდეც კი იყოს, კამბალებს, ზაფხულობით ღია ზღვაში დიდ სიღრმეში რომ იკვებებიან და სხვა ნაირსახეობის თევზს.

s u m m e r

ცნობისათვის: დღეს შავ ზღვაში 185 სახეობის თევზი ბინადრობს - ეს არცთუ საამაყო მაჩვენებელია და ამის მიზეზი ზღვის წყლის ჭარბი მარილიანობა და ფსკერულ შრეებში გოგირდის მაღალი კონცენტრაციაა. თუმცა შავი ზღვის სხვა სანაპიროებთან შედარებით, საქართველოს სანაპირო ზოლი მაინც ყველაზე უხვთევზიანად მიიჩნევა. ამას ზღვაში ჩამავალ მდინარეთა დიდი რაოდენობა განაპირობებს. შესაბამისად, ბათუმში დაგემოვნებულ საფირმო თევზის კერძთა უმრავლესობაც ადგილობრივ მეთევზეთა ნადავლისგან მზადდება.

შეთანხმებისამებრ, თევზჭერაში მასთან ერთად მიიღოთ მონაწილეობა. მოსაქნევი ანკესით შეიარაღებულებს წელამდე ზღვაში შესვლა ან იქვე, ნავსადგომთან თევზაობა მოგიწევთ და თუ მთიანი აჭარის თევზის გემოც გაინტერესებთ, ბათუმელები არც ამგვარ მოგზაურობაზე გეტყვიან უარს. ერთი სიტყვით, შავ ზღვასა და აჭარის მდინარეებში თქვენც შეგიძლიათ უპრობლემოდ დაიჭიროთ რამდენიმე „ტაფა“ თევზი.

b a t u m i :

თუ ზღვის პროდუქტების მოტრფიალე ხართ, ნუ გაუშვებთ შანსს ხელიდან და გამონახეთ ცოტაოდენი დრო ბათუმის თევზის ბაზრისთვის - სწორედ აქ, შუასაუკუნოებრივად ეგზოტიკურ დახლებს შორის, ბოლომდე შეიგრძნობთ, რომ ნამდვილად საპორტო ქალაქში იმყოფებით. ქალაქში, სადაც სისხამ დილით ასობით აჭარელი მეთევზის ანკესი ტივტივას თრთოლვის მოლოდინში ზღვაში „იყინება“, რათა თქვენ, ბათუმის სასურველმა სტუმარმა, სადილად შესანიშნავი ახლადდაჭერილი თევზი მიირთვათ.

84

Batumi Fish Market

b a t u m i :

s u m m e r

2 0 1 3

Anchovy and horse-mackerel are the most frequently offered fish, which even children can catch in the Black Sea, using a simple fishing rod.

If you like fishing yourself, you can inquire after the name of a fishermen amongst the fishmongers and join him on his next fishing trip. Of course, first, you will need to get equipped with a fishing rod, and then either wade into the sea or stand at the dock to try your luck with a catch. If you are interested in giving the fish from the mountainous Adjaran rivers a try, Batumi residents will not be able to refuse you a ride and, once there, you are sure to be able to catch several buckets of fish without a problem.

If you like sea-food, make sure to find some time to pay a visit to the Batumi fish market. Right there, in between the middle-age exotic stalls, you will truly feel that you are in a port city, a city in which, early in the morning, the fishing-rods of hundreds of Adjaran fishermen drop into the sea, to wait for the tiniest movement of the float, so that you- the honored guest in Batumi -can have delicious fresh fish for dinner.

Note: Today there are 185 species of fish in the Black Sea – this is not a figure to boast about and it is connected to the excessive saltiness of water and high concentration of sulfur in the sea-bed areas. However, compared to other coastal areas of the Black Sea, Georgia’s waters are considered to have the highest population of fish, largely due to the high number of rivers joining the sea.

Therefore, the majority of fish dishes in Batumi are made using the catches of local fishermen.

The fish market is situated about two kilometers from Batumi, on the road to Makhinjauri. Any resident of Batumi can tell you the exact location of the fish market if you get lost, as locals often visit the fish market themselves, knowing they will find fresh and tasty fish there.

The territory of the fish market is small, taken up by just 15 fishmongers.Yet their stalls are especially impressive in the morning when the fishermen bring their catches in.

The market, which was established 17 years ago, opens at 9 a.m. and works until 9 p.m.You will find large water taps on the territory of the market, used for washing the fish, and the fishmongers themselves will be happy to help you choose your fish, gut it, and wash it- a service which is free of charge and a true sign of the positive attitude of your Batumi hosts.

Back in the fish market, you will see plenty of mussels picked from the sea rocks, alongside giant and dwarf horse-mackerel, red salmon, mullet- the length of which can reach 130 cm -flounder that chooses to eat in the depths of the open sea during the summer, and other kinds of fish.

The exclusive charm of the market is based on the fact that the fish there is truly fresh, and the prices are perfectly reasonable. For example, one kilogram of anchovy costs around 6 GEL and, fried, it can feed a mid-sized family. Now we come to the main part: next to the fish market you will spot a café gate.The café, with a 30-person capacity, is called “Underwater World” and its greatest worth lies the fact that you can take whatever product you buy at the fish market, give it to the chef, and he/she will cook the dish for you within several minutes.

Aside from several red-umbrella tables in this open café, there are also booths.The café, which is an inseparable part of the fish market, is never empty (working hours: 10 a.m. to 9 p.m.) and each visitor to Batumi, transit tourist or Batumi resident must surely be inspired enough to want to eat fresh fish all year round.

Though the café is mostly focused on the afore-mentioned quick cooking of products bought at the fish market, we would also suggest you try their maize bread or tomato-cucumber salad as a side-dish to your fried fish. The menu also includes green Tkemali– a tasty, strong-flavored sauce, which goes especially well with fish. As for bread, only brown bread is served in the café as white bread does not go well with fish and beer. The service at Underwater World is usually excellent, and the loud comments of the hosts and the sound of frying fish are sure to put you in a good mood. And, thankfully, will not be kept waiting long for your personally chosen portion of fish!

Tel: +995 32 230 90 43

coming soon this April

DELFOS coming soon this April coming soon DELFOS www.delfos.com.ge Tel: +995 32 2 30 90 43 www.delfos.com.ge

this April Tel: +995 32 2 30 90 43 www.delfos.com.ge

p h o t o r e p o r t a g e

86

Levan Giorgadze’s exclusive Photo Report from the Black Sea Jazz Festival 2013, Batumi 18-21 July ლევან გიორგაძის ექსკლუზიური ფოტორეპორტაჟი `შავი ზღვის ჯაზ-ფესტივალი 2013“-დან. ბათუმი, 18-21 ივლისი

87

JAZZ

Festival 2013 Al Jarreau

p h o t o r e p o r t a g e

Black Sea

p h o t o r e p o r t a g e

88

Mike Stern

Victor Wooten

Carmen Souza

p h o t o r e p o r t a g e

90

Takuya Kuroda

p h o t o r e p o r t a g e

Kris Bowers

91

Jose James

p h o t o r e p o r t a g e

92

Peter Cruseder

jazz

Farina miss

S m i l e ,

Y o u ’ r e

i n

G e o r g i a !

94

გაიღიმეთ, ეს საქართველოა! გიორგი სიგუა: „საჭიროა პოტენციალის სრულად ათვისება“

ევროპისა და აზიის გასაყარზე მდებარე საქართველო უცხოელებს უძველესი ისტორიითა და ტრადიციებით ხიბლავს. ზღვის სანაპირო ზოლით, საოცარი მთებით, მრავალფეროვანი კლიმატით, მინერალური წყლებით, არაჩვეულებრივი ნაკრძალებით და იუნესკოს ძეგლებით მდიდარი ქვეყანა მოგზაურებს ტურისტულ სეზონს წელიწადის ოთხივე დროს სთავაზობს. ექსკურსიებისთვის, საუკეთესო დასვენებისა და გართობისთვის აქ დიდი არჩევანია. ძველი თბილისი, თავისი აღმოსავლური აურით, ან ქრისტიანული სიძველეებით განთქმული ქვეყნის ძველი დედაქალაქი მცხეთა, მხოლოდ დასაწყისია. ძველი და ახალი დედაქალაქების შემდეგ მოგზაურობა შესაძლებელია კახეთში განაგრძოთ – იქ, სადაც ქართული მეღვინეობის ნამდვილი გულია. ხოლო თუ ხანგრძლივი მგზავრობა არ დაგაფრთხობთ და დასავლეთ საქართველოს მაღალმთიან სვანეთში უძველეს კოშკებსაც მოინახულებთ, მაშინ თქვენი ინტერესი და სიყვარული ამ ქვეყნისადმი გაორმაგდება. თოვლიანი კავკასიონის სილამაზე, თხილამურებით სრიალის სიამოვნება, შავ ზღვაზე მეწამული მზის ჩასვლა და თანამედროვედ მოწყობილ ბულვარში გასეირნება - დიახ, ყველაფერი ერთ პაკეტში. ეს საქართველოა!

ტურისტული ინფრასტრუქტურის განვითარება და სერვისის ხარისხის გაუმჯობესება იყო და ამჟამადაც რჩება მთავრობის ერთ-ერთ მთავარ პრიორიტეტად. შედეგმაც არ დააყოვნა: ოფიციალური მონაცემებით, უცხოელ ვიზიტორთა რიცხვი ქვეყანაში ყოველწლიურად თვალსაჩინოდ მატულობს.

2012 წელს საქართველომ დაახლოებით ოთხ მილიონ საერთაშორისო ვიზიტორს უმასპინძლა. „ჩვენ არ გვაქვს ნავთობი ან სხვა რესურსი, რომლის წყალობითაც ქვეყანა გამდიდრდება და ხალხის შემოსავალი გაიზრდება. სამაგიეროდ, გვაქვს საკუთარი ისტორია და ტრადიციები, რაც ჩვენი საგანძურია. ეს არის ის, რითაც უნდა ვისარგებლოთ და ამით გავაცნოთ საქართველო მსოფლიოს,“ – აღნიშნა ინტერვიუში გიორგი სიგუამ – ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის ახლადდანიშნულმა ხელმძღვანელმა. სიგუა ვარაუდობს, რომ 2013 წელს საქართველოს. ხუთ მილიონზე მეტი უცხოელი ვიზიტორი ესტუმრება მათ შორის, მხოლოდ რუსეთიდან - 700 000 ტურისტი. ამჟამად, ტურიზმის წილი ქვეყნის მთლიან შიდა პროდუქტში 6.37%-ს შეადგენს. სიგუა გეგმავს, რომ ეს ციფრი მომდევნო წლებში გაორმაგდეს.

95 ქართული, ინგლისური და რუსულენოვანი იქნება. თუმცა ვგეგმავთ, რომ სხვა ენებიც მალევე დაემატოს“, – აღნიშნა სიგუამ.

იმისთვის, რომ უცხოელ ვიზიტორებს ინფორმაციის მიღება გაუმარტივდეთ, ტურიზმის ადმინისტრაცია ცხელ ხაზს აამოქმედებს, რომლის მეშვეობითაც 24 საათის განმავლობაში ყველა საჭირო ინფორმაციის მიღება გახდება შესაძლებელი. „პირველ ეტაპზე, ცხელი ხაზი სამენოვანი -

იმერეთი–ქართული ტურიზმის გული მსოფლიო ბანკთან ერთად, ტურიზმის ადმინისტრაციამ იმერეთის რეგიონის განვითარების გეგმა შეიმუშავა.

200-გვერდიანი სამოქმედო გეგმის მიხედვით, 2020 წლისთვის მხოლოდ ამ რეგიონში 2 მილიონი ტურისტი უნდა ჩამოვიდეს. ამჟამად მათი რიცხვი 740 000–ია. იმერეთის განვითარების პროექტი ითვალისწინებს ქუთაისის, წყალტუბოსა და საირმის კურორტების განვითარებასაც. ეს ორი სამკურნალო კურორტი, რომლებიც საბჭოთა პერიოდში პოპულარული გამაჯანსაღებელი პანსიონები იყო, ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის ვარაუდით, ძველ შარმს სულ მალე დაიბრუნებენ და ისევ გახდებიან ტურისტების საყვარელი ადგილები. ანუ ადმინისტრაცია გეგმავს, რომ წყალტუბოდან და საირმედან ჯანმრთელობაზე

G e o r g i a !

პრიორიტეტებზე საუბრისას, სიგუამ განაცხადა, რომ უმნიშვნელოვანესია ტურიზმის საკანონმდებლო ბაზის მოწესრიგება, რეგიონალური ორგანიზაციების შექმნა და საკონვენციო ბიუროების დაფუძნება, „რაც გულისხმობს იმას, რომ თუ რომელიმე დიდი საერთაშორისო კორპორაცია გადაწყვეტს კომპანიის ფარგლებს გარეთ თანამშრომელთა შეკრებას, საერთაშორისო საკონვენციო ბიურო ადგილობრივ ბიუროსთან თანამშრომლობით შეკრების ალტერნატიული ლოკაციისთვის საქართველოსაც შესთავაზებს“, – განგვიმარტა გიორგი სიგუამ.

სიგუასთვის საქართველოს ყველა რეგიონი უნიკალურია – თავისი ისტორიით, ისტორიული ძეგლებით და ტრადიციებით. ყველა მათგანის პოპულარიზაციისთვის ტურიზმის ადმინისტრაცია 24–საათიან რეჟიმში იმუშავებს. ამასთან, ადმინისტრაცია გეგმავს დამატებით გაამრავალფეროვნოს ტურისტული პროდუქტები და უფრო მიმზიდველი გახადოს.

i n

გეგმების განსახორციელებლად ეკონომიკის სამინისტროსა და ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის ერთობლივი ინიციატივით, 2013 წლის თებერვალში ტურიზმის მრჩეველთა საბჭო შეიქმნა. ის უკვე ფუნქციონირებს, რათა ხელი შეუწყოს ინოვაციური იდეების მიწოდებას ადმინისტრაციისთვის. საბჭოს ფუნქციებშია ასევე ადმინისტრაციისთვის რეკომენდაციებს გაცემა თუ როგორ განვითარდეს სექტორი.

იმისთვის, რომ გადაილახოს არსებული სიძნელეები, სიგუას ინიციატივით შეიქმნება ტურიზმის ხარისხის უზრუნველყოფის სამსახური, რომელიც შეისწავლის ინფრასტრუქტურას ქვეყნის მასშტაბით და სათანადო რჩევებსა და რეკომენდაციებს გასცემს.

Y o u ’ r e

ტურიზმის ადმინისტრაციისთვის და კონკრეტულად, ქვეყნის ტურიზმის სექტორისთვის ერთ–ერთ მწვავე გამოწვევად რჩება ტურისტულ ადგილებში სველი წერტილების მოწყობა-მოწესრიგება, ხოლო კაფეებსა და რესტორნებში მომსახურების ხარისხის ამაღლება. იდეა ის გახლავთ, რომ მასპინძლებიც და სტუმრებიც ბედნიერები უნდა იყვნენ და იღიმებოდნენ. გიორგი სიგუა, რომელიც ადრე კიევის „პრემიერ პალასში“ მუშაობდა, იხსენებს, რომ მისმა კომპანიამ 14 000 ევრო გადაიხადა, რათა მას კვალიფიკაცია აემაღლებინა შვეიცარიის კოლეჯში. „კოლეჯში კი პირველი მოთხოვნა იყო ღიმილი – ყველგან და ყოველთვის. მნიშვნელოვანია, როცა სტუმარი და მომსახურე პერსონალი სასიამოვნო და კომუნიკაბელურია“, – დასძინა სიგუამ.

S m i l e ,

დამატებით, ტურიზმის ადმინისტრაცია გეგმავს, რომ საინფორმაციო ცენტრები მთელი ქვეყნის მასშტაბით აამოქმედოს. მათ შორის ყაზბეგში, ფოთში, ბაკურიანსა და ანანურში, რათა ტურისტებისთვის ინფორმაციის მიწოდება გაადვილდეს.

S m i l e ,

Y o u ’ r e

i n

G e o r g i a !

96

ორიენტირებული ტურისტებისთვის ე.წ. მექა შექმნას. ამ ყველაფერში კი უდიდეს როლს ქუთაისის საერთაშორისო აეროპორტი ითამაშებს, რომელიც გასული წლის სექტემბერში გაიხსნა და უკვე მოიტანა გარკვეული შედეგი. უნგრული დაბალფასიანი ავიაკომპანია „ვიზაირი“ მგზავრებს იაფ და კომფორტულ ფრენებს უკრაინის სამი და პოლონეთის ორი ქალაქიდან ქუთაისის მიმართულებით სთავაზობს. თუ წლევანდელ 6 თვის მონაცემებს შარშანდელს შევადარებთ, ვიზიტორების რიცხვი ამ ქვეყნებიდან 73%-ით არის გაზრდილი. 2012 წლის პირველ ნახევარში ქვეყანას უკრაინიდან 28 818 დამსვენებელი სტუმრობდა, ხოლო წელს მათმა რიცხვმა აღნიშნულ პერიოდში 49 887-ს მიაღწია. კიდევ უფრო საინტერესოა პოლონეთის მაგალითი: თუ შარშან პოლონეთიდან მოგზაურთა რიცხვი მხოლოდ 5814 იყო, წელს მათი რაოდენობა 11493-მდე გაიზარდა. „ჩვენ გვაქვს კიევსა და ქუთაისს შორის ფრენები და ორმხრივი გზა საშუალოდ 100 ევრო ღირს. ეს რა თქმა უნდა ტურისტებისთვის სერიოზული მესიჯია“, – ამბობს სიგუა და დასძენს, რომ „თუ შევადარებთ მოსკოვის ფასებს, სადაც

საშუალოდ ბილეთის ღირებულება 500 ევროა, რთულია ვინმე დაინტერესდეს საქართველოთი. ჩვენ ამჟამად ვმუშაობთ, რომ მოხერხდეს და დაინიშნოს დაბალფასიანი ფრენები თბილისსა და მოსკოვს შორის.“

ბათუმი – ქართული `ლას ვეგასი“ სიგუას აზრით, ბათუმი – აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის ეს სწრაფად განვითარებადი სანაპირო ქალაქი სულ მალე ქართული `ლას ვეგასი“ გახდება განუმეორებელი ტურისტული ატრაქციონებითა და სამორინეებით. ბოლო წლებში ბათუმი მნიშვნელოვან საპორტო და კომერციულ ცენტრად იქცა. ცენტრალური და ადგილობრივი მთავრობები დაუღალავად შრომობენ, რომ განავითარონ ქალაქი და რაც შეიძლება მეტი ინვესტორი მოიზიდონ. დაუღალავმა შრომამ შედეგიც გამოიღო: 2010 წლიდან ბათუმი სრულიად გადასხვაფერდა და აღმშენებლობის ეპიცენტრად გადაიქცა. განახლდა ძველი ქალაქი, შემოვიდნენ ტრანსნაციონალური სასტუმროები, მათ შორის – „შერატონი“ და „რადისონ ბლუ“. ბათუმის არქიტექტურა გაამდიდრა რამდენიმე საინტერესო ნაგებობამ: ქართული დამწერლობის სიმბოლომ – 145-მეტრიანმა ანბანის კოშკმა, იტალიურ სტილში აგებულმა პიაცას მოედანმა,

H OTE L S T H AT LO V E TO S AY YE S !

ANNE SEMONIN SPA SPOIL YOURSELF...

HOTELS THAT LOVE TO SAY YES! Batumi: +995 422 25 55 80 Tbilisi: +995 322 40 22 22

98 აგრეთვე აგრო, ფერმული და ინკლუზიური ტურიზმის განვითარებაც.

i n

G e o r g i a !

„ჩვენი ადმინისტრაცია დაეხმარება ადგილობრივ ფერმებს, რომ ტურისტების მოსაზიდად ბიო–ცენტრები განავითარონ. უცხოელი ვიზიტორები ჩავლენ ფერმებში, გაათევენ ღამეს და მონაწილეობას მიიღებენ მოსავლის აღებაში. ასეთი ტურები ძალიან პოპულარულია უცხოეთში“, – აღნიშნა სიგუამ.

S m i l e ,

Y o u ’ r e

ამობრუნებულმა რესტორანმა... მთავრობა ასევე მუშაობს, რომ განავითაროს აჭარის სამთო– სათხილამურო კურორტი გოდერძის უღელტეხილზე. სიგუა იმედოვნებს, რომ მალე ბათუმსა და აჭარაში შესაძლებელი იქნება მთელი წლის განმავლობაში, ნებისმიერი სეზონის მიუხედავად, ტურისტების მასპინძლობა.

კახეთი – ღვინის ტური და არა მხოლოდ!.. ყველა სეზონის განმავლობაში, განსაკუთრებით კი შემოდგომით, კახეთი ტურისტებისთვის დასვენების შეუცვლელი ადგილია. სტუმართმოყვარეობითა და ტრადიციებით განთქმული კახეთი ყველას აჯადოებს უძველესი ციხეების, ნატიფი ეკლესიებისა და მონასტრების, განუმეორებელი ღვინის, სამზარეულოსა და ხალხური სიმღერების წყალობით. ქვეყნის აღმოსავლეთით მდებარე ეს რეგიონი ულამაზესია და განსხვავებული ბუნებით გამოირჩევა. აქ ნახავთ თოვლით დაფარულ კავკასიონს, რომლის უმაღლესი მწვერვალი 4500 მეტრს აღწევს; ულამაზეს ალაზნის ველს; ნახევარუდაბნოებს დედოფლისწყაროსა და საგარეჯოს რაიონებში. კლიმატის ასეთი სიმდიდრე და მრავალფეროვნება, ასევე ლანდშაფტის განსხვავებულობა რეგიონს განუმეორებელ შარმს მატებს. აქ ველოსიპედით სეირნობა, ლაშქრობა თუ უბრალოდ ბუნების წიაღში დასვენება ენით აუწერელ სიამოვნებას მოგანიჭებთ. ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაცია აქტიურად მუშაობს სათავგადასავლო ტურიზმის მიმართულებითაც – ცხენებით ჯირითისა და ლაშქრობების მოყვარულთათვის საინტერესოდ დაგეგმილი ტურებისა და მარშრუტების შემოთავაზებას აპირებს. ადმინისტრაციის გეგმებშია

მარკეტინგულ თემებზე საუბრისას, ბატონმა გიორგიმ ბრძანა, რომ ადმინისტრაცია მიიღებს როგორც საერთაშორისო ტურიზმის გამოფენებში მონაწილეობას, ასევე ჩაატარებს საინფორმაციო–მარკეტინგულ კამპანიებს ყაზახეთში, ისრაელში, პოლონეთში, უკრაინასა და ბალტიის ქვეყნებში. „ჩვენ უკვე მივიღეთ მონაწილეობა 10 საერთაშორისო გამოფენაში და წლის დასასრულამდე კიდევ ოთხ გამოფენაში ვგეგმავთ ჩართვას: იაპონიაში, დიდ ბრიტანეთში, ესპანეთსა და პოლონეთში“, – ამბობს სიგუა. მისი ინფორმაციით, ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაცია აპირებს დაასახელოს ტურიზმის ელჩები თითოეულ ქვეყანაში, რომლებიც იმუშავებენ საქართველოს ტურიზმის პოტენციალის პოპულარიზებაზე. ტურიზმის ეროვნულმა ადმინისტრაციამ რუსულენოვანი ვიდეოები მოამზადა, რომლებიც დღეში ოთხჯერ გადის რუსულ „მირ ტვ“–ზე. რუსეთის გარდა ტელეკომპანია ფარავს აზერბაიჯანის, სომხეთის, ბელორუსიის, საქართველოს, ყაზახეთისა და ყირგიზეთის რესპუბლიკებს, მოლდოვას, ტაჯიკეთსა და უზბეკეთს. „დამატებით, ჩვენ განვათავსებთ ბილბორდებს და საინფორმაციო ბუკლეტებს ავტობუსის გაჩერებებზე უკრაინაში, ლიტვასა და ლატვიაში“, – აღნიშნა სიგუამ. ტურიზმის ადმინისტრაციის შეფის თანამდებობა ვაკანტური მას შემდეგ გახდა, რაც მისმა ყოფილმა ხემძღვანელმა მაია სიდამონიძემ თანამდებობის დატოვების შესახებ 2013 წლის იანვარში განაცხადა. 18 ივნისს, ეკონომიკის მინისტრის მოადგილემ დიმიტრი ქუმსიშვილმა მედიისა და ბიზნესის წარმომადგენლებს ახალი ხელმძღვანელი გიორგი სიგუა წარუდგინა და განაცხადა, რომ იგი იყო ყველაზე შესაფერისი კანდიდატი ამ პოსტისთვის. „ის საუბრობს ხუთ ენაზე და ვფიქრობთ, რომ შეძლებს განახორციელოს ინოვაციური პროექტები ადმინისტრაციის გამოცდილ გუნდთან ერთად. ასევე საქართველოს, როგორც საინტერესო ქვეყნის, პოპულარიზება განახორციელოს.“ გიორგი სიგუა არჩევნებამდე 9 წლის განმავლობაში ცხოვრობდა საზღვარგარეთ, რამდენიმე ქვეყანაში. იგი სამშობლოში ოქტომბრის არჩევნების შემდეგ დაბრუნდა და პარლამენტის აპარატში მუშაობდა.

ნინო ედილაშვილი

FeMMe

Maison Michel Mikyta linda Farrow yohji yaMaMoto rick owens a.F VanderVorst Maison Martin Margiela

hoMMe

lanVin ann deMeulMeester Maison Martin Margiela heider ackerMan Balenciaga giVenchy აბაშიძის 31 Abashidze st Tel: (+995 32) 18 25 05

S m i l e ,

Y o u ’ r e

i n

G e o r g i a !

100

Smile, You’re in Georgia!

Giorgi Sigua:Tourism – Using Potential to the Fullest Located at the crossroads of Europe and Asia, Georgia is known for its rich ancient history and traditions.

Boasting a sea coastline, marvelous mountains, a diverse climate, mineral waters, enchanting protected areas, and UNESCO heritage sites, the country is able to offer travelers a full four seasons of touristic opportunities.

With a range of things to explore, life can be enjoyed, or relaxed, to the fullest. Old Tbilisi, with its oriental glamour, and Mtskheta, the old capital of Georgia with its Christian relics- are just a start.Then move on- a tour to the wine-producing Kakheti region, perhaps, or a longer trip to the century-old towers of highland Svaneti in western Georgia- both sure to further deepen your interest and love of the country, and inspire you to continue the pleasures of discovering it. After basking in the beauty of the snow-capped peaks of the Caucasus, a swim in the Black Sea and an evening walk along the modern green boulevard is highly recommended.

Everything in one package – yes, it’s Georgia.

The development of the tourism infrastructure and the improvement of the service quality offered have been, and remain, among the top priorities for the Georgian government. As a result, the number of foreign visitors to Georgia has increased dramatically over the past decade- last year, for example, Georgia hosted around four million travelers.

“We don’t have oil or other resources to make us a wealthy country, but we have our history and traditions, which is our treasure and something that we should capitalize on and introduce to the wider world,” Giorgi Sigua, the newly appointed Head of the state-run Georgian National Tourism Administration (GNTA), explains.

Sigua predicts that this year more than five million foreign tourists, including 700,000 visitors from Russia, will come to Georgia. Today, tourism’s share in the GDP is 6.37 %, and Sigua plans to double it in the coming years.

To make this plan a reality, the GNTA and the ministry of economy have created a council of advisors to help generate fresh, innovative ideas and give advice on how to advance the sector.

Emphasizing the importance of these plans, Sigua said in an interview that one of his priorities will be to work on tourism legislation, create regional organizations, and establish a Convention Bureaumeaning that, should any cross-national company decide to organize an overseas meeting, the bureau will be able to offer Georgia as an attractive venue.

Also aiming to help foreign visitors receive information easily, the GNTA will create a hotline which will work 24/7.“At the first stage, the hotline will be available in three languages: Georgian, English and Russian, and we hope to add other languages soon after,” Sigua said.

101

Kutaisi International Airport, which was opened last September, plays one of the most important roles in the development of tourism.

Wizz Air, the Hungarian low-cost airline which offers comfort and cheap prices from Kutaisi to three cities in Ukraine and two towns in Poland, will play a key role.

For the GNTA and the country’s tourism sector, one of the challenges is to improve the quality of toilets in touristic areas and help café and restaurant businesses improve their service levels. The idea is to keep both Georgia’s guests and hosts smiling and happy.

Sigua, who once worked with Premier Palace Hotel in Kiev, said that the company paid him 14,000 Euro to study in Switzerland’s hospitality college where the first demand was “a smile-” in all places and at all times. “It’s important that waiting staff and other types of personnel appear- and are -nice and communicable,” he specified.

To overcome the current problems, Sigua has offered to create a tourism quality mark and a Tourism Quality Guarantee Service which will study the infrastructure throughout the country and provide advice and recommendations.

For Sigua, all regions are unique in history, monuments, and traditions, and to promote all of them, the GNTA will work around the clock.

The administration pledges to work to diversify all existing tourism products and to gradually introduce more.

The Imereti Region – the Heart of Georgian Tourism

Even more interesting are the statistics for Polish visitors. For instance, in the same period of last year only 5,814 visitors came to Georgia from Poland, while in 2013 that number almost doubled, reaching 11,493.

“We have daily flights between Kiev and Ukraine, and the average price for a return ticket is around 100 euro, which attracts more tourists,” Sigua said, adding that,“If we compare prices with Moscow, where the average is around 500 Euro, it is hard to decide not to come here. Now we are working to arrange low-cost flights between Moscow and Tbilisi.”

Batumi – Georgia’s Las Vegas Sigua thinks that Batumi, the fast-developing seaside city in the Autonomous Republic of Adjara, is set to become a Georgian Las Vegas with its numerous casinos and tourist attractions which annually attract thousands of tourists- particularly from neighboring Azerbaijan and Turkey.

With a population of 180,000, Batumi serves as an important port and commercial center for the country. The central and local government have both worked hard to renovate Batumi and attract more investors to invest in the developing city. These efforts have made it one of the most alluring tourist destinations in the country.

G e o r g i a !

In addition, the GNTA plans to open seven information centers throughout Georgia to help tourists find information easily, including in Kazbegi, Poti, Bakuriani, and Ananuri.

i n

If we compare the figures for the first six months of 2013 with the same period last year, the number of visitors has increased by 73%.

According to official statistics, during this period in 2012, 28,818 visitors traveled to Georgia from Ukraine, jumping to 49,887 this year.

Y o u ’ r e

The project will include the development of Kutaisi, the old capital and now the second largest city of the country, as well as the development of Tskaltubo- the neighboring city -and Sairme resorts.

The two health resorts in Tskaltubo and Sairme, which were very popular during Soviet times, are expected to have their charm returned to them and once again to be able to attract health-lovers.

The GNTA plans to transform them and create a so-called Mecca in the region in terms of it being a health tourism destination.

S m i l e ,

Together with the World Bank, the GNTA has developed a Tourism Development Strategy for the Imereti region in western Georgia.

According to a 200 page study, by 2020 the Imereti region will be hosting around two million tourists, a number which stood at only 740,000 in 2010.

102 can tour ancient castles and magnificent churches located all around the region, and enjoy outstanding wine and polyphonic songs.

G e o r g i a !

Kakheti is one of the most beautiful and diverse regions in Georgia. Its stunning landscapes include the snow-covered Caucasus Mountains, with peaks reaching up to 4,500m, nestled beside incredibly fertile valleys and fields.You will even find there the semi-desert areas of Dedoplistskaro and Sagarejo. Such a variety of climates, altitudes, and landscapes, makes the region perfect for hiking, biking, and trekking.

The GNTA is working there to develop adventure tourism- horse riding tours and hiking tours in particular, as they are very interesting and are expected to attract more foreign tourists. Developing agro, farm, wine, and inclusive tourism will also be GNTA priorities.

i n

“Our administration will also help local farms to develop bio-centers in which foreign visitors can stay overnight and participate in the production process, for instance,” Sigua said.

S m i l e ,

Y o u ’ r e

Explaining their marketing strategy, Sigua told us that the administration aims to diversify its forces by participating in international tourism fairs, as well as by organizing marketing campaigns in Kazakhstan, Israel, Poland, Ukraine and the Baltic states.

“We have already participated in 10 international exhibitions and plan to take part in four other international fairs by the end of 2013, in Japan, Great Britain, Spain, and Poland,” he said. According to him, the GNTA will nominate a Tourism Ambassador in each country who will work to promote Georgia’s potential.

Since 2010, Batumi has been transformed by the construction of new high-rise landmark buildings, as well as by the renovation of the Old Town. Several new hotels have opened since 2009, including the Sheraton and the Radisson Blu. Other novelties include the 145-meter high Alphabet Tower which was opened on the beach as a symbolic celebration of Georgian script and writing; the Piazza, a multi-use development in the form of an Italian piazza; a building designed in the style of a lighthouse, the Acropolis, and an upsidedown White House.

In addition, the government is working to develop a ski resort in Adjara, the Goderdzi Pass, and Sigua believes that soon Batumi- and Adjara itself -will be able to host tourists all year round, in any season.

To Kakheti for Wine Tours and More!

During all seasons, and especially in the fall, both local and international travelers flock to Kakheti, in eastern Georgia, which is well-known for its supra tradition and hospitability.Visitors there

The GNTA has prepared videos for a Russian-speaking audience in order to raise awareness. The videos are run four times a day on MIR TV by an interstate broadcasting company which shows them in Azerbaijan, Armenia, Belarus, Georgia, Kazakhstan, the Kyrgyz Republic, Moldova, the Russian Federation,Tajikistan, and Uzbekistan.

“In addition, we will place billboards at bus stations advertising Georgia in Ukraine, Lithuanian, and Latvia,” Sigua added.

The position of the Head of the GNTA remained vacant for six months after Maia Sidamonidze, the previous head of the GNTA, resigned in January 2013.

On June 18, Dimitri Kumsiashvili, the Deputy Economy Minister, introduced Giorgi Sigua to the media and to business community representatives, saying that he was an appropriate choice for this position.“He speaks five languages and we hope that he will be able to implement innovative projects together with the experienced group at the GNTA, as well as promote Georgia as a tourist destination worldwide,” Kumsiashvili said.

Sigua spent nine years living abroad and returned to Georgia soon after the October1st election where he initially worked in Parliament.

by Nino Edilashvili

Insta Main fields of expertise: Engineering & Installation of → Low Voltage → Medium Voltage → Fire Alarm Systems → Building Management Systems & Industrial Automation Solutions → Networks & Telecommunication Systems → Emergency Power Systems & Uninterruptible Power Supply Solutions Insta’s partners are industry-leading companies such as Eaton, Siemens, Jung, Lapp-Kabel, Mennekes, Schneider Electric, Phoenix Contact, TYCO Electronics and RZB.

Brand and values Who we are Insta is a major electrical engineering and installations company operating on the Georgian market. It was founded in 1998 at a time when the country was marred by daily power cuts. With the old Soviet systems failing, and cheap products and services of poor quality filling the market, Insta realized that the only way to be successful in the long term, was to invest in prime quality and to thrive in accordance to international norms and engineering standards. Early connections with major German and other European companies, as well as regular training courses for its staff, helped us to cement this approach.

In addition to engineering, consulting and installation services, Insta recently expanded its business by building a modern logistics center and opening several shops in Tbilisi in order to efficiently address the demand for high-quality electrical installation materials, spare parts, cables and the like. Insta also operates a specialized electrical enclosures and switchboard assembly line.

A major convenience is the professional and timely on-site support for finished work, as well as the limited warranty for all sold products.

With rapidly changing markets, staying flexible while maintaining growth is essential when addressing the demands of customers from different industries and backgrounds.

That’s why for us, our employees are at the heart of our company. They systematically attend training courses and certification procedures organized by our partners, which helps us stay at the cutting-edge of industry developments and ensures total peace of mind to our customers when offering services and products. With a strong team of over 100 professionals, this commitment stays as integral to our company as it was from the very first day we started.

As a result, Insta has become a well-known brand for local industry insiders and the first place to turn to when expertise and quality is needed.

Head Office 8 Zakariadze Street , 0177 Tbilisi Tel: +(995 32) 220-20-20 E-mail: sales@insta.ge, info@insta.ge Web: www.insta.ge

ჯგუფ „შინის“ პარალელური მუსიკალური სამყაროები

T h e

P a r a l l e l

M u s i c a l

Ev e n t s

o f

T h e

S h i n

104

„შინის“ წევრების შინ დაბრუნების პროცესი დაიწყო ჯგუფი „შინ“, რომელიც ინგლისურად იწერება როგორც The Shin, 1998 წელს გერმანიაში შეიქმნა და იგი დღემდე ამ ბენდის საბაზისო ქვეყანაა. წინამორბედ კოლექტივს „ადიო“ ერქვა, რომელიც1993 წელს შეიქმნა და ძალიან პოპულარული გახდა ევროპაში. 1995 წელს „ადიომ“ გამოუშვა ალბომი „შინ“, რომელიც 1998 წლიდან ამ ჯგუფის სახელად იქცა. ჯგუფის დამაარსებლები არიან ზაზა მიმინოშვილი და ზურაბ გაგნიძე, ხოლო 2002 წლიდან მათ მამუკა ღაღანიძე შეუერთდა. „შინის“ ბირთვი ტრიოა, თუმცა სხვადასხვა პროექტებსა და კონცერტებში უამრავი მოწვეული მუსიკოსი ღებულობს მონაწილეობას.

„შინის“ მუსიკა ეთნო-ჯაზია, რომელიც მთლიანად გაჯერებულია ქართული ფოლკლორით. შეიძლება ითქვას, რომ „შინის“ თითქმის ყველა კომპოზიციის ცენტრს ქართული მუსიკა წარმოადგენს, რომლის ირგვლივაც ტრიალებს ნებისმიერი ჯაზური იმპროვიზაცია. უნდა აღინიშნოს, რომ „შინის“ ერთ-ერთმა დამაარსებელმა, მუსიკალური იდეების ავტორმა და კომპოზიტორმა ზაზა მიმინოშვილმა კარიერის დასაწყისში კლასიკური გიტარის, მოგვიანებით კი ჯაზური კომპოზიციისა და იმპროვიზაციის კურსი დაამთავრა. იგი

აქტიურად თანამშრომლობდა ქართულ კინოსტუდიასთან და 30-მდე ფილმზე იმუშავა. მან დაწერა მუსიკა შოთა რუსთაველის სახელობის თეატრის რეჟისორ რობერტ სტურუას სპექტაკლებისთვის. მუსიკოსად ჩამოყალიბებას ზაზა მიმინოშვილი სწორედ რობერტ სტურუას და ცნობილ ქართველ კომპოზიტორ გია ყანჩელს უმადლის. სწორედ ამ უკანასკნელმა შესთავაზა მას ჯერ თეატრში მუშაობა, შემდეგ კი „ადიოს“ ჩამოყალიბება.

T h e

P a r a l l e l

M u s i c a l

Ev e n t s

o f

T h e

S h i n

106

გერმანიასა და ზოგადად, ევროპაში მოღვაწეობის მიუხედავად, „შინი“ ძალიან ხშირად სამშობლოში ჩამოდის და კონცერტებს მართავს. შექმნის თარიღიდან გასულ წლამდე „შინმა“ 5 ოფიციალური ალბომი ჩაწერა, ყველა საზღვარგარეთ. თუმცა წელს, მაისში, მეტად მნიშვნელოვანი და პომპეზური ალბომი „არაჩვეულებრივი გამოფენა“სწორედ საქართველოში ჩაიწერა და ამ მოვლენის სულისჩამდგმელი ქართული ლეიბლი „ბრავო რექორდსი“გახდა. ფირფიტის ჩაწერაში მონაწილეობა მიიღეს თბილისის სიმფონიურმა ორკესტრმა (დირიჟორი ვახტანგ კახიძე), კონსერვატორიის ვოკალურმა სექსტეტმა და სხვადასხვა ქვეყნიდან მოწვეულმა სახელოვანმა მუსიკოსებმა.

როგორებიც არიან: რენდი ბრეკერი, ჯო ლოვანოდა რამნად ვ. რაგავანი.

ფლეიტაზე უკრავს ესპანელი ხორხე პარდო, რომელიც წლების განმავლობაში თანამშრომლობდა ლეგენდარულ გიტარისტ პაკო დე ლუსიასთან, ჩიკ კორეასთან და სხვებთან. კლავიშისტი და ალბომის არანჟირების თანაავტორი გახლავთ თანამედროვე თურქული მუსიკის წამყვანი კომპოზიტორი ილიას მირზაევი, რომელიც მუშაობდა ჯო ზავინულთან, კშიშტოფ პენდერეცკისთან და სხვებთან. „არაჩვეულებრივ გამოფენაში“ უკრავს დღევანდელობის ერთ-ერთი საუკეთესო ჰობოისტი, ლატვიელი ნორმუნდს შნე. სხვადასხვა დროს იგი მონაწილეობდა პროექტებში მსტისლავ რასტრაპოვიჩთან, იზაბელ ფაუსტთან, ჯო ზავინულთან და სხვებთან ერთად. დაბოლოს, კიდევ ერთი მოწვეული შემსრულებელი - ამერიკელი დრამერი რეი კაჩინსკი, რომლის კარიერა უკავშირდება ისეთ მუსიკოსებს,

მისსავე სიტყვებით, პროექტი„არაჩვეულებრივი გამოფენა“აუცილებლად გაგრძელდება და მეორე პროექტში მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხის მუსიკას უკვე სხვა დიდი მუსიკოსის ირგვლივ გააერთიანებს, რომლის ვინაობასაც ზაზა მიმინოშვილი ჯერ არ ამხელს.

ზაზა მიმინოშვილის განმარტებით, ამ ალბომით ჯგუფ „შინის“ საქართველოში დაბრუნების პროცესი დაიწყო. ალბომში ჟღერს ლეგენდარული მუსიკოსების: მაილს დეივისის, ჯონ მაკლაფლინის, მაიკ სტერნის, ხოაკინ როდრიგოს, ჩიკ კორეას და სხვათა მელოდიები, რომელსაც აერთიანებს ქართველი კომპოზიტორის გია ყანჩელის მუსიკა. როგორ მოხვდა ამდენი ლეგენდის მუსიკა ერთ ალბომში და რა არის ამ ყველაფრის ქართველი კომპოზიტორის ირგვლივ გაერთიანების ფილოსოფია? ოდნავ ქვემოთ, ზაზა მიმინოშვილთან ჩაწერილი ინტერვიუდან შეიტყობთ.

აღნიშნული ალბომის მხარდასაჭერად დიდ საკონცერტო დარბაზში გრანდიოზული კონცერტები ჩატარდა - სწორედ „ბრავო რექორდსის“ თაოსნობით. რატომ გადაწყვიტა ლეიბლმა „შინთან“ ურთიერთობა და კიდევ რა გეგმები აქვს ჯგუფთან დაკავშირებით? ამ თემებზე „ბრავო რექორდსის“ პრეზიდენტი ზაზა შენგელია საუბრობს. ზაზა შენგელია („ბრავო რექორდსის“ პრეზიდენტი): „ჩვენი

107 T h e P a r a l l e l o f T h e S h i n

ჯგუფ „შინის“ ერთ-ერთი სულისჩამდგმელი, კომპოზიტორი, გიტარისტი და მუსიკალური იდეების ავტორი ზაზა მიმინოშვილი 1954 წლის 24 მაისს თბილისში დაიბადა. ჰყავს მეუღლე და ორი ქალიშვილი. საქართველოდან ევროპაში ქართველებისთვის ძალიან მძიმე პერიოდში ჯგუფის სხვა წევრებთან ერთად გაემგზავრა. გამგზავრების ერთ-ერთი მიზანი ოჯახების ფინანსურად უზრუნველყოფა იყო. ევროპელებმა მათი შესანიშნავი მუსიკა მოიწონეს. ერთ-ერთ ინტერვიუში ზაზა მიმინოშვილი იხსენებს ევროპაში ჯგუფის ყოფნის პირველ პერიოდს, როცა ესპანეთში მსოფლიო მუსიკის ფესტივალზე მან სცენიდან ხალხს მიმართა: „ხალხნო, შეხედეთ, ცა ცოტა ღრუბლიანია, მაგრამ ზემოთ შვიდი ვარსკვლავი ერთად რომ არის, იმათ შუაში 65-ე გალაქტიკაა, იქ კი ერთი უმშვენიერესი პლანეტაა, რომელსაც საქართველო ჰქვია. ჩვენ იქიდან ვართ, თქვენთან ჩამოვედით, დიდი ხანია გაკვირდებით და ძალიან მოგვწონს დედამიწა“. ამ სიტყვებს მაყურებლის ტაში მოჰყვა და ჯგუფის წევრები მიხვდნენ, რომ ევროპამ ისინი მიიღო.

Ev e n t s

„შინთან“ ურთიერთობა იმიტომ გადავწყვიტეთ, რომ მან ეთნო-ჯაზში ყველაზე დიდ წარმატებას მიაღწია და ეს ჟანრი ძალიან მაღალ საფეხურზე აიყვანა. „შინმა“ ევროპის პრაქტიკულად ყველა ჯაზ-ფესტივალზე წარმატებით დაუკრა. ჩემი აზრით, ჯგუფი ძალზე ღირსეულად წარმოადგენს ქართულ კულტურას მთელს მსოფლიოში. 2012 წლის 1 დეკემბერს რიგაში მათ ლატვიის სიმფონიურ ორკესტრთან ერთად იმ მუსიკოსების ნაწარმოებები შეასრულეს, რომელთაც „შინის“ წევრთა მუსიკალურ გემოვნებაზე დიდი ზეგავლენა იქონიეს. სწორედ ამ კონცერტზე გამიჩნდა იდეა, რომ „ბრავო რექორდსს“ ეს პროექტი ჩაეწერა, და ასეც მოხდა: ჩვენ უკვე გვაქვს CD-ალბომი „არაჩვეულებრივი გამოფენა“. ამ დისკის საპრეზენტაციო კონცერტები გავმართეთ დიდ საკონცერტო დარბაზში. ახლა ვაპირებთ

„შინის“ ტურნეს საქართველოში, სადაც ეს ფირფიტებიც გაიყიდება. ასევე იგეგმება უცხოური გასტროლები. ალბომზე მოთხოვნა უკვე არსებობს ავსტრიაში, თურქეთსა და რუსეთში. ჩვენ და „შინი“ მონდომებულები ვართ, რომ ჯგუფს ბაზა საქართველოში ჰქონდეს. ამის შემდეგ უკვე ჩვენ გავუწევთ მათ მენეჯმენტს ყველა ფესტივალზე, ალბომის ჩასაწერად და ბევრი სხვა მიმართულებით.“

M u s i c a l

ხმის ჩამწერი ბიზნესკომპანია დაარსდა მსოფლიოში არსებული ანალოგების დონეზე, რასაც რექორდ-ლეიბლები ჰქვია. უპირველეს ყოვლისა, ძალიან გვინდა, საქართველოში მუსიკალური საქმიანობა მომგებიან ბიზნესად ვაქციოთ. ვცდილობთ, საქართველოში მუსიკალური ინდუსტრიის ყველა მიმართულება თუ ქვემიმართულება განვავითაროთ და ხშირ შემთხვევაში, გაუკვალავი გზით მივდივართ. „ბრავო რექორდსი“ უფრო მეტია, ვიდრე სტუდია. ჩვენ გვაქვს ისეთი აპარატურა, რომელიც მსოფლიოს საუკეთესო რექორდ-კომპანიებში არსებობს. შეიძლება ითქვას, რომ აღჭურვილობით, ლონდონის საშუალოზე მაღალი დონის სტუდიას ფლობს და თავისუფლად შეგვიძლია ჩავწეროთ ნებისმიერი ჯგუფი ან თუნდაც, სიმფონიური ორკესტრი.

T h e

P a r a l l e l

M u s i c a l

Ev e n t s

o f

T h e

S h i n

108 ზაზა მიმინოშვილი ჟურნალ „რადისონ ბლუს“ თავისი ახალი ალბომის, ზოგადად „შინის“ მუსიკის ფილოსოფიაზე, მაყურებელსა და სხვა საინტერესო თემებზე ესაუბრა. ზაზა, მუსიკაში თქვენი პირველი ნაბიჯები გია ყანჩელის ინიცირებულია. ახალი ალბომის მთელი ქსოვილი სწორედ მისი მუსიკის ირგვლივაა აგებული და სხვა დიდი ჯაზმუსიკოსების მოტივებიცაა გამოყენებული. საინტერესოა, როგორ გაჩნდა იდეა ამ ახალი პროექტისა, რომელსაც ჰქვია „არაჩვეულებრივი გამოფენა“?

„შინის“ მუსიკა ეთნო-ჯაზია, რომელიც მთლიანად გაჯერებულია ქართული ფოლკლორით. შეიძლება ითქვას, რომ „შინის“ თითქმის ყველა კომპოზიციის ცენტრს ქართული მუსიკა წარმოადგენს, რომლის ირგვლივაც ტრიალებს ნებისმიერი ჯაზური იმპროვიზაცია

„შინის“ მუსიკას ვინც იცნობს, მიხვდება, რომ ეს ჩვენი ხელწერაა. ხალხურ მუსიკასთან მუშაობისას ასე ვაკეთებდით: „მთავარი გმირი“ - ქართული ჰანგი, ქართული ჟღერადობაა და შემდეგ ამ ჰანგთან მთელი მსოფლიოა გადახლართული. ეს „შინის“ დამახასიათებელი შტრიხია: ერთი რომელიმე პერსონის ირგვლივ ვტრიალებთ. შეიძლება ითქვას, რომ ეს გამოფენა დიდი ხნის წინ დაიწყო, როცა პირველ პორტრეტად ქართული ხალხური მუსიკა ავირჩიეთ. ამ შემთხვევაში კი ჩვენ უკვე სახელი დავარქვით. „არაჩვეულებრივი გამოფენა“ არის სერია, რომლის პირველი პერსონაჟი გია ყანჩელია. ალბომის იდეა ასეთია: რომელიმე ოსტატის ირგვლივ მთელი სამყარო იკრიბება, სხვადასხვა კულტურები უხილავი ხიდებით ერთმანეთს უკავშირდება. არსებობს გარკვეული ლოგიკა, გარკვეული მუსიკალური შინაარსი, რომელიც სხვადასხვა კულტურებს აერთიანებს. და ეს არაა ისეთი ტრივიალური რამ, რასაც პლაგიატი ჰქვია. ამას შეიძლება ვუწოდოთ პარალელური სამყაროები.

პარალელური სამყაროებია, რომლებიც გია ყანჩელის ჰანგების ირგვლივ ერთიანდება.

ანუ ესაა პარალელური სამყაროების ძიება სხვადასხვა კულტურებში?

თქვენი გიტარის მოდელის შესახებ გვიამბეთ. რამდენადაც ვიცი, თავადაც მიიღეთ მის შექმნაში მონაწილეობა.

ზუსტად ეგაა. ახალ პროექტში 1970-იანი წლების ფილმ „არაჩვეულებრივი გამოფენის“ მთავარ მუსიკალურ თემაში ჟღერს ამერიკელი მუსიკოსის მაიკ სტერნის 1980იანი წლების მიწურულს შექმნილი ჰანგები, რომელიც ძალიან ჰგავს ყანჩელის ამ ლეგენდარულ თემას. ამავე კომპოზიციაში ჩვენ ვიყენებთ ქართულ ხალხურ „ჯანსულოს“, რომელიც აღარც ვიცით, რამდენი საუკუნის წინ შეიქმნა. „არაჩვეულებრივი გამოფენა“ - ესაა მოზაიკა, გნებავთ, ფაზლი (დანაწევრებული, ასაწყობი სურათი), რომლის აწყობასაც ჩვენ ვცდილობთ. სამყარო ტრიალებს, მას სხვადასხვა ცენტრები აქვს, რომელიც თავად შეგიძლია ამოარჩიო და იქიდან დაინახო ყველაფერი. მასზე მუშაობისას ჩვენთვისაც მოულოდნელი იყო პარალელების აღმოჩენა ამ სამყაროებს შორის. ამ პროექტში მთავარი პერსონა გია ყანჩელის მუსიკაა, რომელზეც ჩვენ გავიზარდეთ და ამ გადასახედიდან დავინახეთ მთელი სამყარო. აქ უკვე სრულიად მოულოდნელად მოვიდა ხან ინდური მუსიკა, ხან ფლამენკო, ხან ჯაზი (ეს ერთგვარად, მოსალოდნელიც იყო), დასავლეთ ევროპული კლასიკა და რასაკვირველია, ქართული ხალხური მუსიკა. ესენი

ერთ ფესტივალზე სხვადასხვა მუსიკალური ინსტრუმენტის ოსტატთა გამოფენაც მიმდინარეობდა, სადაც ერთ-ერთი მათგანი, დანიელ შტარკი გამეცნო. ის კლასიკური გიტარის სპეციალისტი გახლავთ, თუმცა ჩემი გიტარის მოდელზე მუშაობა შემომთავაზა. მასთან თანამშრომლობა ახლაც გრძელდება. ჩემი გიტარა ძალიან კარგი მოდელია იმ მუსიკოსისთვის, რომელსაც აინტერესებს როგორც კლასიკური მუსიკა, ასევე ჯაზი, ფლამენკო... იგი ელექტროაკუსტიკური ინსტრუმენტია და მაძლევს ჰიბრიდულ ჟღერადობას. საშუალება მაქვს ჩემი გიტარა გამოვიყენო როგორც სოლო ინსტრუმენტი და ამავე დროს, ბენდში, მეტადრე - სიმფონიურ ორკესტრთან ერთად მუშაობისას, რომ მისი ხმა არ დაიკარგოს.

გია ყანჩელის შემდეგ ჩვენ სხვა პერსონის ირგვლივ გავერთიანდებით, რომელსაც ჯერ ვერ გეტყვით, რადგან ახლა ვმუშაობთ მასზე. ანუ, ჩვენ ერთი პერსონის ირგვლივ მთელ სამყაროს ვკრებთ და ვაერთიანებთ. მომავალ დისკზე იქნება წარწერა: „არაჩვეულებრივი გამოფენა, პორტრეტი მეორე...“ ეს პირველი დისკია, რომელიც საქართველოში ჩაწერეთ? ნამდვილად ასეა. დანარჩენები, ძირითადად, გერმანიაში, თუმცა ერთი თურქეთშიც გამოვიდა. ამერიკაში ჯემსეიშენში ჩავწერეთ და სხვაგანაც... ახლა კი სამშობლოში დაბრუნების ხანგრძლივი პროცესი დაიწყო და ძალიან გვინდა, ჩვენი ინტერესები საქართველოში გადმოვიტანოთ.

The world awaits you

Stockholm Frankfurt London

Dusseldorf

Barcelona

Brussels Kiev

Batumi Yerevan

Baghdad Dubai

Tehran

www.flygeorgia.com

+(995) 32 2 71 0000

S h i n

ამ კონკურსებს არ ვიცნობ. საერთოდ, ხელოვნებაში კონკურსების, ანუ შეჯიბრის პრინციპი, ცოტა არ იყოს, რთულად მისაღებია. მეორე მხრივ, ფესტივალებზე დამწყებ მუსიკოსებს ნაკლები შანსი აქვთ, წარმოჩინდნენ. ჩავთვალოთ, რომ ჭიქა ნახევრად სავსეა და ამიტომ კონკურსების დადებით მხარეებს მოვიძიებ. ჭიქის ცარიელი ნაწილი ჩანს და ხელოვნებაში შეჯიბრის არსებობა ძალიან ცუდია. თუმცა არსებობს ძალიან ნორმალური პროექტები. მაგალითად, როკ-გიტარისტების პროექტი „G3“, რომელსაც ჰყავს ორი მუდმივმოქმედი გიტარისტი ჯო სატრიანი და სტივ ვაი, ხოლო მესამე ყოველთვის იცვლება. ეს პროექტი შეიცავს გლადიატორების ბრძოლის ელემენტს, რომელიც მოსწონს პუბლიკას – ეს მოთხოვნილება თითოეულ ჩვენგანში ძევს. თითქოს ხელოვნება ამ ყველაფრის მიღმა უნდა დარჩენილიყო, მაგრამ მსმენელს აინტერესებს, რაიმე მუსიკალურ ფრაგმენტს როგორ წარმოადგენს გიტარისტი ჯონ მაკლაფლინი, იგივეს როგორ დაუკრავს ალ დი მეოლა ან პაკო დე ლუსია. ასეთი ტიპის პროექტები არა მარტო საინტერესოა, არამედ დაკვრის ხელოვნებას ავითარებს კიდეც. ჯაზშიც შეჯიბრის ელემენტი ყოველთვის დამალული იყო, მაგრამ ფარულად არსებობდა. ეს მომენტები აუცილებელი ნაწილია ადამიანთა ყოფაში. ჩვენი წყობა, კონსტიტუცია ითხოვს შეჯიბრის მომენტებს, მაგრამ ამას ძალიან სწორად უნდა გააზრება.

T h e

P a r a l l e l

M u s i c a l

Ev e n t s

o f

დღეს საქართველოში ძალიან ბევრი მუსიკალური კონკურსი ტარდება. თქვენი აზრით, თანამედროვე მუსიკაში საჭიროა თუ არა კონკურსები, და ჩვენს ქვეყანაში სამი პარალელური მუსიკალური ტელეკონკურსის არსებობა ზედმეტი ხომ არ არის?

T h e

110

საქართველოში მე მუსიკალურ რეალითი-შოუს მოვკარი თვალი და ძალიან არ მომწონს. ვინმე დიდი ოსტატის ცხოვრების ფრაგმენტი შეიძლება საინტერესო იყოს, მაგრამ დამწყები მუსიკოსების ყოფითი ცხოვრების ამსახველი კადრების ჩვენება ძალიან უინტერესოა. ეს ალბათ რომელიმე ქვეყნის პროექტს წააგავს და შეიძლება აშშის ტელეპროექტებიდან გადმოვიღეთ, მაგრამ ძალიან არ დამაინტერესა. თუმცა შეჯიბრის ელემენტების გარკვეული წილით ჩვენება (სიტყვა „კონკურსს“ მოვერიდები, რადგან ცუდია), თუ კარგი კრეატიული დატვირთვა ექნება, საჭიროც კია. სამწუხაროდ, ასეთ პროექტს არ ვიცნობ. „შინის“ მუსიკა ძალიან მრავალფეროვანია. როგორია თქვენი მსმენელი? რა შეიძლება აერთიანებდეს „შინის“ გერმანელ მსმენელს ქართველთან ან არგენტინელთან? ამ შეკითხვაზე ყველაზე მოკლე პასუხი ის არის, რომ მსმენელს უნდა ჰქონდეს გული. ეს ძალიან მნიშვნელოვანი მომენტია. როდესაც მე და ზურა გაგნიძემ „შინის“ შექმნა დავიწყეთ, ვამჩნევდით, რომ ჩვენს მაშინდელ მუსიკას, ძირითადად, „მომზადებული“ მსმენელი უსმენდა, ანუ ჩვენი მუსიკის მოსმენა აუდიტორიისგან ერთგვარ მუსიკალურ

მომზადებას ითხოვდა. ეს წინასწარ არ დაგვიგეგმავს. მოგვიანებით მსმენელის ინტელექტს ჩავანაცვლეთ მისი ემოცია და გული. დღეს ჩვენი მთავარი ადრესატი მსმენელის გულია და არა მისი ინტელექტი. შედეგად ჩვენი აუდიტორია რადიკალურად შეიცვალა და საოცრად ფართო გახდა. ჩვენი ყველაზე ძვირფასი მსმენელები ბავშვები არიან. ჩვენს საიტზე განთავსებულია ფოტო, სადაც ერთ-ერთ ფესტივალზე სცენის ნახევარი ბავშვებითაა სავსე. მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენ თითქოს რთულ მუსიკას ვუკრავთ (პროფესიონალი ამ სირთულეს ადვილად აღმოაჩენს), ბავშვები დიდი ყურადღებით გვისმენენ, რადგან ისინი არიან სწორედ გულით მსმენელები. მსმენელისადმი თქვენს მიდგომას შემიძლია ქრისტიანული ვუწოდო...

ამაზე კარგი შეფასება რა უნდა მომესმინა! სხვათა შორის, ბავშვებს ვადარებ ხოლმე სასულიერო პირებს. სასულიერო პირები ძალიან უცნაური და საყვარელი ადამიანები არიან, რომლებიც ჩვენს მუსიკაში არ ეძებენ, თუ რამდენადაა გათვალისწინებული მაილს დეივისის ან იგორ სტრავინსკის არსებობა. მათთვის სხვა რამაა მნიშვნელოვანი და მთავარი. მსმენელში ბავშვებისა და სასულიერო პირების არსებობა ჩვენთვის ძალიან ძვირფასია. ასე რომ, გული აერთიანებს ჩვენს გერმანელ თუ არგენტინელ მსმენელს, მაგრამ ქართველისთვის ეს მუსიკა მაინც უფრო ახლოსაა.

ლაშა გაბუნია

IVERIA TERRACE TBILISI’S TRENDIEST OUTDOOR VENUE NOW OPEN 24 HOURS

RADISSON BLU IVERIA HOTEL Rose Revolution Square 1, Tbilisi 0108, Georgia Tel: +995 322 402 200 radissonblu.com/hotel-tbilisi

RADISSON BLU IVERIA HOTEL, TBILISI, IVERIA TERACE

AND LOUNGE

T h e

S h i n

112

T h e

P a r a l l e l

M u s i c a l

Ev e n t s

o f

The Parallel Musical Events of The Shin:

The home-coming process has started!

The Shin is a band that was founded in Germany in 1998 and which still holds its founding country as its base. Its predecessor- a band called Adieu - was created in 1993 and became very popular in Europe. In 1995, Adieu released the album “Shin,” which, in 1998, became the name of the band. The band’s founders are Zaza Miminoshvili and Zurab Gagnidze who were later joined- in 2002 -by Mamuka Ghaghanidze. The bulk of the Shin is this trio. However, many invited musicians participate in their concerts and projects.

The music of the Shin is ethno-jazz, fully drenched in Georgian folk.

It can be said that the center of almost all compositions created by the Shin is Georgian music, around which can revolve any jazz improvisation. It should be noted that one of the founders of the Shin, author of musical ideas and composer, Zaza Miminoshvili, graduated from a course of classical guitar at the beginning of his career- later going on to graduate a course of jazz composition and improvisation. He actively cooperated with the Georgian film studio and has worked on over 30 films. He has also written music for the plays of Shota Rustaveli Theatre director Robert Sturua. Miminoshvili says he thanks Sturua and famous Georgian composer Gia Kancheli for his developing into a musician.The latter offered him work in the theatre first, and then helped form the band Adieu.

Despite working in Germany and, more generally, Europe, the Shin often visits its native home and gives concerts. To date, the Shin has recorded five official albums, all of them abroad. However, this year, in May, a very important and portentous album “Extraordinary Exhibition” was recorded in Georgia, the implementer being the Georgian label Bravo Records. The Tbilisi Symphonic Orchestra (conducted by Vakhtang Kakhidze), a vocal sextet of the Conservatoire, and famous musicians invited from different countries participated in the recording of the album.

Spanish Jorge Pardo- who has worked with legendary guitarist Paco De Lucia, Chick Corea, and others, plays the flute. Leading composer of contemporary Turkish music Ilias Mirzaev plays the piano and is a co-author of the album’s arrangement. In his time he has collaborated with Joe Zawinul, Krzysztof Penderecki, and others. One of the best hobo players of current times, Latvian Normunds Sne, also features in the “Extraordinary Exhibition.” At various times he has participated in projects with Mstislav Rostropovich, Isabelle Faust, Joe Zawinul, and others. And last but not least, American drummer Ray Kachynski, whose career can be connected to musicians such as Randy Brecker, Joe Lovano, and Ramnad V. Raghavan.

Miminoshvili says that this album started the process of bringing the Shin home to Georgia. The album plays the melodies of legendary musicians such as Miles Davis, John McLaughlin, Mike Stern, Joaquin

113 T h e

Rodrigo, Chick Corea, and others, united by the music of Georgian composer Gia Kancheli. How did the music of so many legends get into one album, and what is the philosophy behind uniting all that around a Georgian composer? You will find out in just a moment, in an interview with Zaza Miminoshvili himself.

P a r a l l e l

In his own words, the project “Extraordinary Exhibition” will continue and, in the next project, music from different parts of the world will be united around another big musician, whose name Zaza Miminoshvili has so far refused to divulge.

Grand concerts were held in the big concert hall to support the album – led by Bravo Records. Why did the label decide to work with the Shin and what are the plans with regards to the band? Bravo Records President Zaza Shengelia answers these questions for us.

Zaza, your first steps in music were initiated by Gia Kancheli.

The whole base of the new album is built on his music while using the motifs of other great jazz musicians. How did the idea for the new project “Extraordinary Exhibition” come about?

T h e

Those who know the music of the Shin will recognize our signature.

While working with folk music we work in such a way that there is a leading Georgian character- a Georgian tune, a Georgian sound -and then the whole world is intertwined with this tune. This is the characteristic feature of the Shin: we revolve around one specific person. It can be said that this exhibition started long ago, when we initially chose Georgian folk music to be the first portrait. Which

S h i n

Europeans loved the group’s wonderful music. In one interview

Miminoshvili spoke with Radisson Blu magazine about the new album, the musical philosophy behind the Shin, the audience, and more.

o f

One of the founders of the Shin, composer, guitarist and author of musical ideas, husband and father of two daughters, Zaza Miminoshvili was born in Tbilisi on May 24, 1954. He and other members of the band left Georgia for Europe during a hard period for all Georgiansand one of their reasons for leaving Georgia was to provide financial support to their families.

Miminoshvili recalls the initial period of their stay in Europe when he addressed an audience at the World Music Festival in Spain:“People, look- the sky is a little cloudy, but above the clouds, in between the seven stars, there is the 65th galaxy. And in there is one beautiful planet called Georgia. We come from there; we have come to you; we have been observing you and we like planet earth very much.”

These words were followed by the applause of the audience and the band members realized then that Europe had accepted them.

Ev e n t s

We decided to work with the Shin as it has achieved the greatest success in ethno-jazz and has taken the genre to a very high level.

It has played successfully at almost all the jazz festivals of Europe and, in my opinion, the band indignantly represents the Georgian culture to the whole world. On December 1st, 2012, in Riga, the Shin played, together with the Latvian Symphonic Orchestra, pieces of those musicians that had had a particular influence on the musical taste of the Shin, and it was during this concert that I came up with the idea of recording this project at Bravo Records. And it truly happened so- we now have the CD album ‘Extraordinary Exhibition.’

Presentation concerts of this CD were held in the big concert hall and now, we are planning to arrange a Shin tour, during which these CDs will be sold.Tours abroad are also planned and there is already demand for the CD in Austria, Turkey and Russia. But we and the Shin are enthusiastic for the band to have a base in Georgia, too.

Soon, we will provide management for the band at all festivals, for album recordings, and in many other directions.”

M u s i c a l

Zaza Shengelia, President of Bravo Records: “Our voice recording company was created at a level similar to that of other companies throughout the world which are called record labels. First of all, we aim to turn musical activities into profitable business in Georgia by trying to develop all directions and sub-directions of the musical industry here. In most cases, we are walking an unpaved path. Bravo Records is more than just a studio.We have equipment that is also used by the world’s best record companies and it can be said that, in equipment, our studio is like any London studio of above-average level: we can easily record anything from a band to a whole symphonic orchestra.

T h e

P a r a l l e l

M u s i c a l

Ev e n t s

o f

T h e

S h i n

114

is why we gave it the name “Extraordinary Exhibition-” it is one of a series, the first central character of which is Gia Kancheli. The idea of the album is as follows: the whole world gathers around one master, and different cultures connect with each other over invisible bridges. There is a certain logic- a certain musical content -which unites different cultures.And this is not the trivial thing called plagiarism. It could be called parallel universes.

This is the first CD that you have recorded in Georgia, isn’t it?

That’s true. Our other albums were mostly recorded in Germany, and one in Turkey. We have also recorded in the United States and elsewhere… Now the long process of returning to our homeland has started and we look forward to bringing our interests to Georgia.

So, it is a search for parallel universes in different cultures?

Tell us about the model of your guitar. As far as we know, you yourself participated in its creation.

That’s right. In the new project, in the main musical theme of the film “Extraordinary Exhibition” of 1970s the musical theme of American Mike Stern created at the end of the 1980s is heard; it is very much like this legendary theme by Kancheli. In the same composition we use Georgian folk “Jansulo,” which was created an unknown number of centuries ago. “Extraordinary Exhibition” is a mosaic, or a puzzle, which we are trying to assemble.The world goes round; it has different centers which you can select yourself and then from there watch everything. While working on the project, it was a surprise even for us to discover the parallels between these worlds.

At one of the festivals, there was an exhibition of masters of different musical instruments and I met with one of the leading masters, Daniel Stark, a specialist of classical guitar. Despite this, he offered to work on a model for my guitar and I still continue cooperation with him.

My guitar is a very good model for a musician who is interested in classical music as well as jazz, flamenco, and other styles… It is an electro-acoustic instrument which gives me a hybrid sound. I have the opportunity to use my guitar as a solo instrument and at the same time in the band, and it is especially good at keeping its voice when working with a symphonic orchestra.

The main protagonist in this project is the music of Kancheli, which we were brought up with and through which we viewed the entire world.Then, totally unexpectedly, came Indian music, Flamenco, and jazz (though the latter was expected, to an extent), followed by western European classical music and, naturally for us, Georgian folk music. These are parallel worlds that unite around the tunes of Gia Kancheli.

Today there are many music contests in Georgia. In your opinion, are contests necessary in contemporary music, and is it too much to have three parallel musical TV contests in Georgia?

After Kancheli we plan to unite around another person, but I can’t say who just yet as we are still working on the project- we are gathering the whole world around one person and we are uniting that music. The next album will have the title: “Extraordinary Exhibition, Portrait II…”

I am not familiar with those particular contests. Generally, the principle of contests, i.e. competition in art, is a bit hard to accept.

On the other hand, at festivals amateur musicians have less chance to present themselves. Let’s say the glass is half full; this is why I focus on the positive sides of contests. The empty half of the glass shows that it is bad to have competition in art. However, there are normal projects, such as the project of rock guitarists “G3,” which has two permanent guitarists Joe Satriani and Steve Vai with the third

115

by Lasha Gabunia

S h i n

What better evaluation could I hear?! You know, I compare children with religious authorities. The latter are very strange but loveable people who do not search for the components of Miles Davis or Igor Stravinsky in our music. Something else is important for them. The existence of children and religious authorities among our listeners is very dear to us.Thus, this heart unites our German and Georgian listeners, but our music is closer still to Georgians.

T h e

I could call your approach to listeners Christian…

o f

As a result, our audience has changed drastically, and has expanded greatly. Our dearest listeners are children. There is a photo on our website, on which half of the stage at one of the festivals is full of children. Despite the fact that we seem to be playing complicated music (professionals will see through the complexity easily), children listen to us with attention- they listen with their hearts.

Ev e n t s

The shortest answer to this question is that listeners should have a heart. This is a very important factor. When Zura Gagnidze and I started creating the Shin, we noticed that our music of that time was listened to by the “ready” audience only, i.e. our music demanded a certain musical preparation from the audience, though we didn’t plan it that way. Later, we moved our aim from the audience’s intellect to the audience’s emotion and heart, and today we continue in the same vein: our main addressee is the heart of a listener and not his/her mind.

M u s i c a l

The music of the Shin is very diverse.What is your audience like? What can German listeners of the Shin have in common with those of Georgia or Argentina?

P a r a l l e l

In Georgia, I once saw a musical reality show and I didn’t like it. A fragment of the life of a great master can be interesting, but showing the everyday lives of amateur musicians is not. This is something which has probably been done in another country- it might have been copied from a US TV project, for example, -but it did not capture my interest, personally. Nevertheless, showing some competition (I will avoid the word ‘contest,’ as it is bad), if it has a good creative meaning, is even necessary. Unfortunately, I have not yet met such a project.

T h e

always changing. This project involves an element of the gladiator fight in it, which the public always enjoys. It is as if art should have left aside all that, but the audience cannot help but be interested how guitarist John McLaughlin will present this or that musical piece, or how the same would be performed by Al Di Meola or Paco de Lucia. Such projects are not only interesting but develop the art of playing. The competitive factor has always existed in jazz as well, but it has existed secretly. Such moments are necessary in life. Our setting and our constitutions require elements of competition, but this needs to be properly analyzed.

p h o t o r e p o r t a g e

116

`პეგას ტურისტიკი“ საქართველოშია

Pegas Turistic: Now In Georgia!

საქართველოში საქმიანობა თურქულმა ტურისტულმა გიგანტმა Pegas Turistic-მა დაიწყო.

The Turkish tourist giant Pegas Turistic has started working in Georgia and Georgian citizens now have the opportunity to visit Turkey’s sea resorts and receive many kinds of tourist services where a one-week tour costs around 400-600 USD, including the flight.

საქართველოს მოქალაქეებს საშუალება მიეცათ უფრო დაბალ ფასად თურქეთის საზღვაო კურორტებზე გაემგზავრონ და ნებისმიერი სახის ტურისტული მომსახურება მიიღონ. ერთკვირიანი ტური დაახლოებით 400-600 დოლარის ფარგლებში ეღირება, ცხადია, ფრენის ჩათვლით. კომპანია თურქეთის მიმართულებით ყოველ ხუთშაბათს ჩარტერულ რეისებს „თურქიშ ეარვეისის“ თვითმფრინავებით ახორციელებს. ქართველი ტურისტებისთვის ძირითადი მიმართულება ბელექი, ანტალია და ალანია იქნება. წარმატებული საქმიანობის შემთხვევაში, შემოთავაზების სიას სხვა ქვეყნებიც დაემატება.

Pegas Turistic გასული საუკუნის 80-იან წლებში მოსკოვში თურქული კაპიტალით დაარსდა და რეგიონში წამყვან მოთამაშედ იქცა. კომპანია ფლობს მაღალი დონის სასტუმროებს, კომფორტული ტურისტული ავტობუსების დიდ პარკსა და საკუთარ თვითმფრინავებსაც. ამასთანავე, ის დაკავშირებულია 24 ქვეყნის დაახლოებით 2500 სასტუმროსთან და ნებისმიერი გემოვნების ტურისტის დაკმაყოფილება შეუძლია. კომპანია უზრუნველყოფს ჯგუფურ, ინდივიდუალურ, სხვათა შორის, სპორტულ და ამასთანავე, უმაღლესი დონის ტურებს.

Pegas Turistic-ის მომსახურებით ქართველმა ჟურნალისტებმა და ტურისტული კომპანიების წარმომადგენლებმა პირველსავე ჩარტერული რეისის დროს ვისარგებლეთ. საქართველოს წარმომადგენლებმა გაცნობითი ტური მოგვიწყვეს თურქეთის ხმელთაშუა ზღვის კურორტებზე. უკვე ანტალიაში ჩაფრენისთანავე ვიგრძენით მაღალი ხარისხის მომსახურება და ორგანიზებულობა. სწორედ აეროპორტში გამოჩნდა, რომ საქმე გვქონდა ტურისტულ გიგანტთან უამრავი ტურისტი, ავტობუსი, თანამშრომელი თითქოს დამაბნეველი იყო, მაგრამ საქმე უმალ საათივით ეწყობოდა. კომპანიის საქართველოს წარმომადგენელი სალომე ბერაია ამბობს, რომ მათ ჩვენს ქვეყანაში დიდი გეგმები აქვთ და წარმატებული სეზონის შემთხვევაში, ქართველ ტურისტებს თურქეთის გარდა, სხვა ქვეყნებში, მაგალითად, ეგვიპტესა ან ტაილანდში მოგზაურობის პაკეტებსაც შესთავაზებენ.

The company conducts charter flights to Turkey every Thursday with Turkish Airlines. The main destinations of Georgian tourists will be: Belek, Antalya, and Alanya and, if this is a success, other countries will later be added to the tour service list.

Pegas Turistic was founded in the 1980s in Moscow in partnership with the Turkish capital, and quickly turned into the leading player in the region. The company owns high scale hotels, a fleet of luxury coaches, and its own planes. At the same time, it is connected to 2500 hotels in 24 countries and can satisfy tourists of all tastes.

The company offers high level group and individual tours, including sports tours.

Georgian journalists and tourist company representatives used Pegas Turistic services on its very first charter flight when Georgian representatives of the company organized an introductory tour to Turkey’s Mediterranean resorts. Upon arriving in Antalya, the high quality service and organization was immediately felt by the guestswho said that even at the airport it became clear that a tourist giant was being dealt with; the number of tourists, buses, and employees at first seemed confusing, but, in reality, everything had been arranged like clockwork.

Salome Beraia, the company’s Georgian representative, says that they have big plans in Georgia and, if the season is successful, Georgian tourists will soon be offered tour packages not only in Turkey but in other countries, such as Egypt and Thailand.

Goga Chanadiri’s exclusive photo reportage from Turkey გოგა ჩანადირის ექსკლუზიური ფოტო რეპორტაჟი თურქეთიდან

117

p h o t o r e p o r t a g e

p h o t o r e p o r t a g e 118

119

p h o t o r e p o r t a g e

p h o t o r e p o r t a g e 120

121

p h o t o r e p o r t a g e

p h o t o r e p o r t a g e 122

MEDEA RESTAURANT LOCATED IN RADISSON BLU HOTEL, BATUMI GROUND FLOOR NOW

OPENS DAILY FROM 1 PM THE NEW MENU SPECIALLY DESIGNED BY OUR NEW EXECUTIVE CHEF INCLUDES PASTAS, PIZZAS, REFRESHING SALADS AND TASTY DESERTS

TAKE A BREAK FROM THE BUSY BATUMI BOULEVARD, ENJOY REFRESHING

COCKTAILS, GEORGIAN WINES AND DELICIOUS PIZZAS

Radisson Blu Hotel Ninoshvili Str. 1, Batumi 6000, Georgia Tel: +995 422 255 555 radissonblu.com/hotel-batumi

მაისი / may

აპრილი / april

აპრილი / april

რამინ იბრაგიმოვი

სპა თერაპისტი

ინჟინერი

Mikheil Chkhaidze Spa Therapist

Ramin Ibragimov

ოთარ ბახტაძე მიღება განთავსების განყოფილების თანამშრომელი Otar Bakhtadze

Engineer

Receptionist

ივნისი / june

ივნისი / june

მაისი / may

მიხეილ ჩხაიძე

ერნესტ სტეფანოვი

ქეთევან დარბაიძე

გიორგი ხოსიაური

ინჟინერი

მიმტანი

სტუარდი

Ernest Stepanov Engineer

Ketevan Darbaidze Waitress

Giorgi Khosiauri Steward

ივნისი / june

მაისი / may

აპრილი / april

E m p l o y e e

o f

t h e

m o n t h

126

მარიამ გოგიტიძე

ირმა კალანდაძე

თამილა თურმანიძე

მიმღები

სერვის მენეჯერი

დემი-შეფი

Mariam Gogitidze Receptionist

Irma Kalandadze Service Manager

Tamila Turmanidze Demi Chef

OZONE BAR ALL DAY FUN Only in July & August! Spend most unforgettable time with DJ from 2 p.m. till 6 p.m. every day Mouth-watering cocktails & food. Best lounge music. Outdoor swimming pool.

Radisson Blu Hotel Ninoshvili Str. 1 Batumi 6000, Georgia Tel: +995 422 255 555 radissonblu.com/hotel-batumi

EVENTS

e v e n t s

128

Area General Managers Conference Welcome Reception at the Radisson Blu Iveria Hotel

129

e v e n t s

e v e n t s 130

131

e v e n t s

e v e n t s

132

Joint Charity Event of the Radisson Blu Iveria Hotel & Red Cross Society Georgia

133

e v e n t s

e v e n t s

134

Spa Corporate Membership Event at the Radisson Blu Iveria Hotel

Spa Corporate Membership Event at the Radisson Blu Hotel, Batumi

KIDS STAY FREE ENJOY CONTEMPORARY SPIRIT OF THE SPECTACULAR HOTEL IN BATUMI WITH PANORAMIC VIEWS OVER THE BLACK SEA. WITH INDOOR AND OUTDOOR SWIMMING POOLS INCLUDING A KID’S POOL, AUTHENTIC CLOUDS BAR & RESTAURANT AND HIP & COOL OZONE BAR LOCATED AT THE OUTDOOR POOL, BATUMI IS PERFECT DESTINATION FOR YOU AND YOUR FAMILY. PRICE INCLUDES: ROOM WITH OUTSTANDING VIEW; FREE UPGRADE TO SUPERIOR ROOM (UPON AVAILABILITY); FREE LATE CHECK OUT TILL 18:00; COMPLIMENTARY EXTRA BED; BREAKFAST FOR 2 ADULTS AND 2 CHILDREN; THREE COURSE DINNER FOR 2 PERSONS & KID’S MENU FOR 2 CHILDREN; FREE ENTRANCE TO ANNE SEMONIN SPA, POOL AREA AND HEALTH CLUB.

THIS SUMMER 249 USD PER NIGHT

RADISSON BLU HOTEL Ninoshvili Str. 1, Batumi 6000, Georgia Tel:+995 422 255 555, sales.batumi@radissonblu.com, radissonblu.com/hotel-batumi *Given price is per night excluding 18% VAT Terms and conditions apply

OUTDOOR POOL, RADISSON BLU HOTEL, BATUMI

STANDARD ROOM

e v e n t s

136

Blood Donation Event at the Radisson Blu Iveria Hotel

Fire Drill in Batumi

TBILISI: 15 Ljubljana st.

19 I. Chavchavadze Ave. 31a Pekini st.

3 Vekua st. “GTC” 1 Kavtaradze st. (“Goodwill”) 29 I. Abashidze st.

Tbilisi Mall (1st Floor)

KUTAISI:

Pushkini mews 2 N2, 1 Grishashvili st.

BATUMI:

35 Rustaveli st.

INDIVIDUAL SERVICE:

15 Ljubljana st.

19 I. Chavchavadze Ave.