მატარებელში საკითხავი #12

ENGLISH SECTION: 122-141

#12 2019

რეგისტრაცია

1

დღეში

Batumi View სასტუმროს ტიპის აპარტამენტები ბათუმში

ბინები -32 კვ.მ-დან შიდა უპროცენტო განვადება 18 თვეზე დაგვიკავშირდით: +995 555 097 097 / +995 555 098 098 მისამართი : ლეხ და მარია კაჩისნკების ქ. №8

www.batumiview.com

Batumi View

Hotel type apartments with sea view for sale from 32 m2

Registration in 1 day

18-months 0% installment Contact us: +995 555 097 097 / +995 555 098 098 adress : Leh and maria Kachinsky street N8

Batumi View

апартаменты гостиничного типа Квартиры - от 32 кв.м

Регистрация за 1 день

Беспроцентная рассрочка до 18 месяцев Свяжитесь с нами по телефону: +995 555 097 097 / +995 555 098 098 Адрес: улица Леха и Мария Каинських N8

32 18

+995 555 098 098 / +995 555 097 097 :

8

:

თბილისში ნარჩენების დახარისხება დაიწყო Shaping the Future by Changing Today

USAID/WMTR II პროგრამის ფარგლებში, რომელსაც ახორციელებს CENN, ნარჩენების დახარისხება თბილისში უკვე 25 ადგილზეა შესაძლებელი აირჩიე შენთვის მოსახერხებელი მისამართი და დაიწყე (ქაღალდის, პლასტმასის, შუშისა და ალუმინის) ნარჩენების დახარისხება 1.

2.

სასტუმრო ძველი მეიდანი – სამღებროს ქ. N9/11 საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სსიპ-ების შენობა – დიმიტრი გულუას ქ. N6 3. ჰოსტელი ფაბრიკა – ეგნატე ნინოშვილის ქ. N8 4. სუპერმარკეტი კარფური (GTC) – ვეკუას ქ. N3 5. №54 საჯარო სკოლა – ზაქარია ფალიაშვილის ქ. N59 6. კავკასიის ფრანგული სკოლა – ილია ჭავჭავაძის გამზ. N76ბ 7. ჰიპერმარკეტი გუდვილი – ფარნავაზ მეფის გამზ. N1 8. სავაჭრო ცენტრი ისთ ფოინთი – ალექსანდრე თვალჭრელიძის ქ. N2 9. მწვანე სკოლა – ევგენი მიქელაძის ქ. N10/9 10. ბენზინგასამართი სადგური Gulf – ჯავახეთის ქ. N1 11. ვაკის რაიონის გამგეობა – მიხეილ თამარაშვილის ქ. N10ა 12. დიდუბის რაიონის გამგეობა – აკაკი ბელიაშვილი ქ. N1 13. ნაძალადევის რაიონის გამგეობა – დავით გურამიშვილის გამზ. N16ა 14. ისნის რაიონის გამგეობა – ნავთლუღის ქ. N8/1 15. №32 საჯარო სკოლა – არნოლდ ჩიქობავას ქ. N17 16. თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის I კორპუსი – ილია ჭავჭავაძის გამზ. N1 17. თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის X კორპუსი – უნივერსიტეტის ქ. N2 18. მეტრო სადგური სახელმწიფო უნივერსიტეტი – სანდრო ეულის ქ. N7 19. ექსპო ჯორჯია, გამოფენების ცენტრი – აკაკი წერეთლის გამზ. N118 20. საქართველოს ტექნიკური უნივერისტეტის VI კორპუსი – მერაბ კოსტავას ქ. N77 21. თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი – ვაჟა ფშაველას გამზ. N33 22. №62 საჯარო სკოლა – ჟიული შარტავას ქ. N20 23. ლისი ვერანდას დასახლება - ტირიფების ქ. N1 24. თბილისის გერმანული საერთაშორისო სკოლა – წყნეთის გზატკეცილი N63 25. საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტრო – მარშალ არჩილ გელოვანის ქ. N6

თბილისში უკვე არის სეპარაციის 25 სტენდი, სადაც მოქალაქეებს შეუძლიათ განათავსონ დახარისხებული ნარჩენები – PET ბოთლები, ქაღალდი, შუშა და ალუმინის ქილები. აღნიშნული ადგილებიდან დახარისხებული ნარჩენის გატანას უზრუნველყოფს კომპანია ‘სუფთა სამყარო’, რომელიც ნარჩენებს წინასწარ ამუშავებს და აწვდის გადამამუშავებელ კომპანიებს: ქაღალდსა და შუშას — ადგილობრივ კომპანიებს, ხოლო პლასტმასას და ალუმინს ექსპორტზე გზავნის სხვადასხვა ქვეყანაში — მათ შორის, თურქეთსა და უკრაინაში. ნარჩენების დახარისხების სტენდები USAID-ის მხარდაჭერით, CENN-ის პროგრამის – ნარჩენების მართვის ტექნოლოგია რეგიონებში, ფაზა II (WMTR II) და თბილისის მერიის ერთობლივი ძალისხმევით შეიქმნა. საქართველოში წელიწადში 900,000 ტონა ნარჩენი წარმოიქმნება, ამ ნარჩენების უმეტესი ნაწილი – ორგანული ნარჩენი, ქაღალდი, მეტალისა და პლასტმასის ნარჩენები – გადამუშავებადია. ნარჩენების გადამუშავების შედეგად მცირდება გარემოზე მავნე ზემოქმედება, იზოგება ბუნებრივი რესურსები და იქმნება დამატებითი სამუშაო ადგილები.

სად მიდის საქართველოში დახარისხებული ნარჩენები პლასტმასა

ალუმინი

ქაღალდი

Shaping the Future by Changing Today

შუშა

ნარჩენები დახარისხების სტენდში გროვდება

ტრანსპორტირდება

იწარმოება საქართველოში

1

გადამუშავდება

გადის წინასწარ დამუშავებას (დამატებითი დახარისხება, დაპრესვა)

გადის ექსპორტზე (უკრაინა, თურქეთი)

3 ქაღალდი და მუყაო

მუყაოს ქაღალდი და ტუალეტის ქაღალდი

2 cenn.org დაგვიმეგობრდი: WMTRProgram იხილეთ ნარჩენების დახარისხების კუთხეები საქართველოში: environment.cenn.org

ალუმინი

ალუმინის ზოდები

PET ბოთლები

PET ფლექსი

4 შუშა

შუშის ტარა

მატარებელში საკითხავი ჟურნალი

სს „საქართველოს რკინიგზის“ საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახური ტელ: +995 32 219 95 73 www.railway.ge

მატარებელში საკითხავი / სარჩევი

რკინიგზა და რკინიგზელები

ჟურნალის მენეჯმენტი: გაზეთი „ჯორჯია თუდეი“ მელიქიშვილის ქ. 1 თბილისი 0179 ტელ: +995 32 229 59 19 www.georgiatoday.ge

რკინიგზა და რკინიგზელები

საქართველოს რკინიგზის სიახლეები GeorGian railway's news......................12

მთავარი რედაქტორი: მაკა ბიბილაშვილი ნომერზე მუშაობდნენ: თამარ დეკანოიძე ლედი ხვინგია დათო ტურაშვილი გიორგი კეკელიძე გაგა ლომიძე ბაჩო კვირტია ხათუნა ხაბულიანი ლელა ოჩიაური ლევან ბერძენიშვილი ქეთევან კინწურაშვილი ლაშა გაბუნია დიზაინი: ანი ლოლაძე

მატარებელში საკითხავი

ტოპ-10 ეროვნული პარკი, სადაც 2019 წელს უნდა იმოგზაუროთ......58 კოლომბია............................................... 62 ზამთრის სამი თვე................................... 70

ბანალური ამბების მაგია მურთაზ შველიძის მხატვრობაში.............. 76 რკინიგზა და მხატვრობა......................... 80

სტილი: ბაჩო კვირტია, ქეით დევისი თარგმანი: მარიამ კობალაძე ფოტო: ნინო ზედგინიძე პროექტის მენეჯერი: ანუკა ფოლადიშვილი გაყიდვები: მაიკო წერეთელი, სოფო ბოჭოიძე, ნინო ვასაძე, ირმა ბალავაძე სესილი ტიკარაძე

სოციალური მუსიკა საქართველოში.........84 არ გადართო, ჩემი სერიალი იწყება!....... 88 საინტერესო ამბები................................. 94

მატარებელში საკითხავი / სარჩევი პერსონა

აუცილებელია მსახიობის, რეჟისორის, თემის, პრობლემის თანხვედრა! ინტერვიუ ნინო კასრაძესთან................... 96 ანდრეი პლატონოვი...............................103

გივი მარგველაშვილის სინამდვილის ალტერნატიული ვერსიები......................106 ირაკლი გამრეკელი — სინთეზურად მოაზროვნე მოდერნისტი მხატვარი.........108

ჯანმრთელობა

ბალნეოლოგიური სპა კურორტი დედაქალაქში..................114 „ტოტალ შარმი“ ინოვატორი პლასტიკურ ქირურგიაში.....116

enGlisH seCTion

ToP 10 naTional Parks you sHould visiT in 2019.....................122 Columbia..............................................124 railway and arT...................................126 andrei PlaTonov..................................130 Givi marGvelasHvili alTernaTive versions of realiTy........133 inTeresTinG sTories............................134 wine Guide............................................136

10 მატარებელში საკითხავი N 12

Shopping and Entertainment City

Tbilisi, Kakheti Highway , 2 AI. Tvalchrelidze st

რკინიგზა და რკინიგზელები

საქართველოს რკინიგზისთვის, როგორც ქვეყნის ერთერთი სტრატეგიული მნიშვნელობის კომპანიისთვის, დღემდე მთავარ გამოწვევად ქვეყნის ეკონომიკის განვითარებაში მნიშვნელოვანი წვლილის შეტანა რჩება. საქართველოს რკინიგზის უახლოესი გეგმები გულისხმობს ახალი ტვირთების მოზიდვას და მათი ტრანსპორტირების უსაფრთხოებას, მგზავრთა მომსახურების გაუმჯობესებას, ინფრასტრუქტურის მოდერნიზაციას და თანამედროვე მართვის სისტემების დანერგვას.

კოკა გუნცაძე სს „საქართველოს რკინიგზის“ სამეთვალყურეო საბჭოს თავმჯდომარე

ჩვენთვის მნიშვნელოვანია სატრანზიტო გადაზიდვები. შესაბამისად, დიდ მნიშვნელობას ვანიჭებთ უცხოურ რკინიგზებთან და საერთაშორისო ლოგისტიკურ კომპანიებთან თანამშრომლობას. პარტნიორებთან ერთად, აქტიურად ვავითარებთ რამდენიმე სატრანზიტო მარშრუტს. მათ შორის აღსანიშნავია შუა დერეფანი, რომელიც ჩვენს ქვეყანაზე გამავალი ევრაზიული დერეფნის ისტორიულ ფუნქციას ატარებს. გვსურს უფრო მჭიდრო თანამშრომლობა დავამყაროთ სატრანზიტო დერეფანში შემავალ ქვეყნებთან, რომელთაც არა მხოლოდ სარკინიგზო გადაზიდვების სერვისს, არამედ სრულ სატრანზიტო ჯაჭვს შევთავაზებთ, საზღვაო პორტებისა და აეროპორტების გათვალისწინებით. მნიშვნელოვანი სიახლეა მსოფლიოს ერთ-ერთი ლიდერი, შვეიცარიული კომპანია „შტადლერის“ (Stadler Rail) საქართველოში შემოსვლა, რომელიც რეგიონულ ქარხანას ააშენებს. ტექნიკური და კომერციული მიზანშეწონილობის მიხედვით, ქარხანა არა მხოლოდ საქართველოსთვის, არამედ საერთაშორისო ბაზრისთვისაც დაამზადებს მოძრავ შემადგენლობებს.

12 მატარებელში საკითხავი N 12

რკინიგზა და რკინიგზელები

ბოლო ათწლეულების განმავლობაში ყველაზე მასშტაბური ინფრასტრუქტურული პროექტი — თბილისი-მახინჯაურის მთავარი სარკინიგზო მაგისტრალის მოდერნიზაცია უკვე ფინალურ ეტაპზეა. მნიშვნელოვანია, რომ მისი დასრულების შემდეგ, გაუმჯობესდება სარკინიგზო ინფრასტრუქტურა, უსაფრთხოება, და გაიზრდება მატარებლების სიჩქარე. აღსანიშნავია, რომ ინფრასტრუქტურული პროექტები სარკინიგზო ტრანსპორტის სფეროში მხოლოდ ამ სექტორის განვითარებას არ გულისხმობს. გაზრდილი ინვესტიციები ხელს შეუწყობს ქვეყანაში როგორც ტურიზმის, ისე ბიზნესის განვითარებას.

One of the most important challenges for Georgian Railway, as a company of strategic importance to the country, is making a significant contribution to the development of the country’s economy.

Future plans of Georgian Railway include attracting new cargoes and ensuring the security of their transportation, the improvement of passenger services, the modernization of infrastructure and the introduction of modern management systems.

Transit expediting is of great value to Georgian Railway; therefore, we attach a lot of importance to cooperating with foreign railways and international logistical companies.

Georgian Railway, together with its partners, is actively developing several transit routes, one of the highlights of

which is the Middle Corridor, which carries the historical function of the Eurasian Corridor that once crossed Georgia.

We would like to establish tighter cooperation with the countries of the Transit Corridor, to which we will offer not only a railway expediting service but a full transit chain, including sea ports and airports.

An important novelty is the entrance of one of the world leading companies, Swiss Stadler Rail, to Georgia. It is to build a regional factory here and, based on technical and commercial needs, will make carriages not only for the Georgian but also the international market.

The largest scale infrastructural project in the last decades, the overhaul of the Tbilisi-Makhinjauri railway magisterial, is at its final stage. Once complete, railway infrastructure and security will be improved, and the speed of trains will have been increased. Infrastructural projects in the railway transport sphere do not only mean the development of the sector, but that increased investments will support the development of tourism and business countrywide.

Koka Guntsadze The Chairman of the supervisory Board of Georgian Railway

N 12 მატარებელში საკითხავი 13

რკინიგზა და რკინიგზელები

უპირველესად, მინდა თითოეული რკინიგზელის სახელით მადლობა გადაგიხადოთ ნდობისთვის. ჩვენ ყოველდღიურ რეჟიმში ვაგრძელებთ მუშაობას იმისათვის, რომ მგზავრობის ხარისხი კიდევ უფრო გავაუმჯობესოთ და შეგიქმნათ მაქსიმალურად კომფორტული გარემო. „საქართველოს რკინიგზა“ ქვეყნის ერთ-ერთი უმსხვილესი დამსაქმებელია 12 000-ზე მეტი თანამშრომლით და თითოეული მათგანი ჩვენთვის ძალიან ძვირფასია. სწორედ ამიტომ, მუდმივად ვცდილობთ ლოიალურობის ამაღლებას და მათთვის სხვადასხვა სოციალური პროგრამის განხორციელებას.

დავით ფერაძე სს „საქართველოს რკინიგზის“ გენერალური დირექტორი

14 მატარებელში საკითხავი N 12

2013 წლიდან, ხაშურისა და სამტრედიის რაიონებში, „საქართველოს რკინიგზის“ სასწავლო ცენტრების ბაზაზე, მნიშვნელოვან სოციალურ პროექტს ვახორციელებთ, სადაც აღნიშნულ რაიონებში დასაქმებულ რკინიგზელთა შვილები, (ჯამში 300-ზე მეტი მოსწავლე), ეროვნული გამოცდებისთვის სრულიად უსასყიდლოდ ემზადება. ასევე, აღსანიშნავია რკინიგზელების, როგორც მოქალაქეების, აქტიური ჩართულობა საქველმოქმედო პროექტებში. „საქართველოს რკინიგზა“ იზიარებს სახელმწიფო პოლიტიკას პროფესიული განათლების უდიდესი მნიშვნელობის შესახებ. სწორედ ამიტომ დავაარსეთ სარკინიგზო ტრანსპორტის კოლეჯი. გვსურს საზოგადოებისა და სახელმწიფოს მოთხოვნები დავაკმაყოფილოთ თანამედროვე საერთაშორისო შრომის ბაზრის გამოწვევების შესაბამისი კვალიფიკაციის, ეროვნული და საერთაშორისო

რკინიგზა და რკინიგზელები

ღირებულებების მატარებელი, კონკურენტუნარიანი პროფესიული განათლების მქონე კვალიფიციური კადრებით სარკინიგზო სფეროში. აღსანიშნავია, რომ კოლეჯში დაინერგა დუალური სწავლების მეთოდი, რაც სამუშაოზე დაფუძნებულ სწავლას გულისხმობს. გვინდა პროფესიული უნარჩვევების გაუმჯობესების შესაძლებლობა ყველა მსურველს მივცეთ. ასევე მნიშვნელოვანია, „საქართველოს რკინიგზის“ მიერ ქვეყანაში სპორტის განვითარების საქმეში წლების განმავლობაში შეტანილი წვლილი. მინდა ხაზი გავუსვა მნიშვნელოვან მიმდინარე პროექტებს და მათ შორის რკინიგზის მოდერნიზაციის პროექტს, რომლის ფარგლებში დღეისათვის განხორციელდა არსებული სარკინიგზო ინფრასტრუქტურის ნაწილობრივი მოდერნიზაცია. მთავარ ხაზზე განახლდა და კაპიტალურად შეკეთდა სარკინიგზო ლიანდაგი, ელექტრომომარაგების სისტემები, სარკინიგზო ნაგებობები, ხიდები და გზაგამტარები. დასრულდა საქართველოში ყველაზე გრძელი სარკინიგზო გვირაბის (9 კმ) გაყვანითი სამუშაოები. ვფიქრობ, რკინიგზის ინფრასტრუქტურის განახლება და თანამედროვე სტანდარტთან მიახლოება იქნება არა მხოლოდ 2019 წლის, არამედ მომდევნო ათწლეულების განმავლობაში ყველაზე მნიშვნელოვანი გამოწვევა. „საქართველოს რკინიგზა“ პარტნიორ კომპანიებთან ერთად აქტიურად ავითარებს სატრანზიტო მარშრუტებს და მათ შორის აღსანიშნავია შუა დერეფანი (Middle Corridor),

რომელიც ასევე ცნობილია, როგორც ახალი აბრეშუმის გზა. შუა დერეფნის განვითარებაზე მუშაობა აქტიურ ფაზაშია. გადავდგით მნიშვნელოვანი ნაბიჯები, რათა გაგვემარტივებინა გადაზიდვების ორგანიზება და ოპერაციების მხრივ შეგვემცირებინა წინაღობები. „საქართველოს რკინიგზამ“, შუა დერეფნის ასოციაციის (Transcaucasian International Transport Corridor) წევრებთან ერთად, შეიმუშავა გამჭოლი ტარიფები და „ერთი ფანჯრის“ პრინციპი. გასულ წელთან შედარებით, 2018 წელს გადაზიდულ კონტეინერთა რაოდენობა მნიშვნელოვნად გაიზარდა.

2018 წელს აქტიურად დავიწყეთ მუშაობა შუა დერეფნის სკანდინავიის ქვეყნებთან დაკავშირებაზე. ბალტიისპირეთში ჩვენს პარტნიორ კომპანიებთან ერთად ვმუშაობთ საკონტეინერო მატარებლების VIKING (კლაიპედა, ლიტუანია; ოდესა/ჩერნომორსკი, უკრაინა) და ZUBR (მუგი, ესტონეთი; ჩერნომორსკი, უკრაინა) შუა დერეფანთან დაკავშირებაზე. ამგვარი ურთიერთთანამშრომლობა ზრდის დერეფნების პოტენციალს და ქმნის დამატებით პერსპექტივებს. დღეს ჩვენი პრიორიტეტი მულტიმოდალური გადაზიდვების უპირატესობათა გამოყენებაა, რათა უფრო მიმზიდველი და ხელსაყრელი გავხადოთ ჩვენი სერვისები მომხმარებლისთვის. გახსოვდეთ — „საქართველოს რკინიგზა“ 1872 წლიდან თქვენს სამსახურშია. გისურვებთ ბედნიერ მგზავრობას!

N 12 მატარებელში საკითხავი 15

რკინიგზა და რკინიგზელები

First of all, in the name of all our railway workers, I would like to thank each of you for your continued trust. We work daily to improve the quality of our transportation to create a maximally comfortable environment for your journey.

Georgian Railway is one of the largest employers in the country with over 12 thousand employees, each of whom is very dear to us. This is why we constantly aim to increase loyalty and implement various social programs for them.

Since 2013, at the Georgian Railway training centers in the districts of Khashuri and Samtredia, we have been implementing an important social project whereby children of railway employees, over 300 pupils in total, are prepared for the national (university) entrance exams for free.

What’s more, our railway employees are actively involved in various charity projects.

16 მატარებელში საკითხავი N 12

Georgian Railway shares the state policy recognizing the importance of vocational education. This is why we founded the Railway Transport College, with the aim of meeting the demands of society and the State by training qualified personnel in a competitive vocational education and offering qualifications corresponding to international labor market requirements. Importantly, the College introduced the dual teaching method, also known as onthe-job learning. We would like to give everyone willing the opportunity to improve their professional skills.

The multi-year contribution of Georgian Railway to the development of sports in the country is also of great importance.

I would like to highlight some of our most significant ongoing projects, which includes the railway modernization project, under which partial modernization of the existing railway infrastructure has taken place. On the main-line,

რკინიგზა და რკინიგზელები

the rails, electricity systems, railway buildings, bridges and bypasses have been renewed and strengthened. Digging works of the longest railway tunnels in Georgia (9 km) came to an end. Renewing the railway infrastructure and bringing it closer to modern standards will be the most important challenge of not only 2019 but the decades to come.

Georgian Railway, together with its partner companies, is actively developing its railway routes. One such route is the Middle Corridor, which is also known as the New Silk Road.

The work done on the development of the Middle Corridor is in its active phase. We have taken important steps in order to simplify the organization of cargo transportation and to reduce barriers to operations. Georgian Railway, together with members of the Transcaucasian International Transport Corridor, has developed draught fees and a onewindow principle. Compared to the previous year, in 2018 the number of transported containers increased significantly.

In 2018, we started active work to connect the Middle Corridor to the Scandinavian countries. With partner companies in the Baltics, we are working to connect the container trains Viking (Klaipeda, Lithuania – Odessa/ Chernomorsk, Ukraine) and Zubr (Estonia – Chernomorsk, Ukraine) to the Middle Corridor. Mutual cooperation such as this increases the potential of the Corridor and creates additional perspectives.

Our priority is to use the advantages of multi-modal transportation so that our services are ever more attractive and useful for our customers.

Georgian Railway has been at your service since 1872.

I wish you a happy journey!

Davit Peradze General Manager of JS Georgian Railway

N 12 მატარებელში საკითხავი 17

რუბრიკის ავტორი: თამარ დეკანოიძე Author of the section: tAmAr DekAnoiDze

fiTCH raTinG-მა „საქართველოს რკინიგზის“ საპროგნოზო რეიტინგი „სტაბილურიდან“ „პოზიტიურით“ გააუმჯობესა

რომ შემოსავლების ვარდნა აღარ იქნება, ხოლო 3-5 წლის განმავლობაში მათი გაუმჯობესებაა ნავარაუდევი. საკუთარ დასკვნაში Fitch-ი ასევე აღნიშნავს, რომ 2018 წლის განმავლობაში რკინიგზას გაუჩნდება თავისუფალი სახსრების კომფორტული ლიმიტი“, — აცხადებს „საქართველოს რკინიგზის“ კორპორაციული მართვის დეპარტამენტის უფროსი ნინო ჯორბენაძე.

რკინიგზა და რკინიგზელები

Fitch-ის მიერ გამოქვეყნებული პრესრელიზის თანახმად, „საქართველოს რკინიგზა“ სახელმწიფოს ირიბ საკუთრებაში არსებული მონოპოლიური, ინტეგრირებული სარკინიგზო კომპანიაა, რომლის აქტივებსაც განკარგავს „საპარტნიორო ფონდი“ (რეიტინგი: BB-/პოზიტივი). რელიზის შესაბამისად, Fitch-ი საშუალოვადიან პერსპექტივაში არ ელოდება კომპანიის სამართლებრივი სტატუსის ცვლილებას. ამავე დროს, რელიზში აღნიშნულია, რომ საქართველოს ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულებით, ნაკისრი აქვს ვალდებულება რკინიგზის სტრუქტურული რეორგანიზაციის შესახებ 2022 წლიდან. ევროკავშირის სტანდარტით, რეორგანიზაცია გულისხმობს სარკინიგზო ინფრასტრუქტურის მენეჯერის გამიჯვნას სარკინიგზო ოპერატორებისგან ერთიანი ჰოლდინგური სტრუქტურის ფარგლებში.

ნინო ჯორბენაძე სს ,,საქართველოს რკინიგზის“ კორპორატიული მართვის დეპარტამენტის უფროსი

22 ნოემბერს სარეიტინგო სააგენტო Fitch-მა დაადასტურა სს „საქართველოს რკინიგზის“ რეიტინგი B+ და ამასთანავე, საპროგნოზო მოლოდინი რეიტინგთან მიმართებაში „სტაბილურიდან“ „პოზიტიურით“ გააუმჯობესა, რაც მნიშვნელოვანწილად გამოწვეულია საქართველოს სუვერენული რეიტინგის პროგნოზების გაუმჯობესებით.

Fitch-ის პროგნოზებით, 2018 წლის განმავლობაში რკინიგზის საოპერაციო მაჩვენებლები სტაბილური გახდა, რაც ნიშნავს, 18 მატარებელში საკითხავი N 12

Fitch-ის რელიზში ასევე აქცენტირებულია „საქართველოს რკინიგზის“ მნიშვნელობა ქვეყნის სატრანზიტო პოტენციალისა და მეზობელ ქვეყნებთან ეკონომიკური კავშირების განვითარების მიმართულებით. აღნიშნულია, რომ „საქართველოს რკინიგზა“, აზერბაიჯანის რკინიგზასთან ერთად, „ევროპა-კავკასია-აზიის“ სატრანსპორტო დერეფნის საკვანძო სეგმენტს წარმოადგენს.

Fitch-ის რელიზის შესაბამისად, საქართველოს რკინიგზაზე შესაძლებელია ტვირთბრუნვის ზრდა, რაც მსოფლიო ბაზარზე ნავთობის ფასის მატების გამო მეზობელი სახელმწიფოების გააქტიურებამ უნდა უზრუნველყოს. საპარტნიორო ფონდის აღმასრულებელი დირექტორის მოადგილე გიორგი ხელაია Fitch Ratings-ის მიერ გამოქვეყნებულ განახლებულ შეფასებას, ერთმნიშვნელოვნად დადებითად აფასებს.

რკინიგზა და რკინიგზელები გიორგი ხელაიას თქმით, ქვეყნის რეიტინგის ზრდა დადებითად აისახა Fitch Rating-ის ექსპერტების გადაწყვეტილებაზე. „ჩვენი შეფასებით, ეს დასკვნა და მთლიანობაში საექსპერტო გადაწყვეტილებები, რომლებიც Fitch Rating-ით არის განსაზღვრული, ძალზე დადებით გავლენას იქონიებს როგორც ქვეყნის იმიჯზე, ასევე „საქართველოს რკინიგზაზე“, როგორც მნიშვნელოვან სახელმწიფო ორგანიზაციაზე, რომელიც ერთ-ერთი მსხვილი გადამხდელია საქართველოს ბიუჯეტში და წარმოადგენს საკვანძო არტერიას ამიერკავკასიაში“, — აცხადებს გიორგი ხელაია. ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრის მოადგილის, აკაკი საღირაშვილის განცხადებით, Fitch-ის შეფასება კიდევ ერთხელ ადასტურებს, რომ „საქართველოს რკინიგზა“ ევროპა-კავკასია-აზიის სატრანსპორტო დერეფნის ერთ-ერთი საკვანძო სეგმენტია. „საქართველო სატრანზიტო ქვეყანაა და აღნიშნული ფუნქციის გაძლიერებისთვის სტრატეგიულად მნიშვნელოვანია სარკინიგზო ინფრასტრუქტურის განვითარება და მოდერნიზება. სწორედ ამ მიზნით, განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება ისეთ პროექტებს, როგორებიცაა „საქართველოს რკინიგზის“ მოდერნიზაციის და ბაქო-თბილისი-ყარსის ახალი სარკინიგზო მაგისტრალის განვითარების პროექტები. ისინი, ტრანსპორტის მიმართულებით მიმდინარე და დაგეგმილ სხვა პროექტებთან ერთად (ანაკლია, აღმოსავლეთ-დასავლეთის ჩქაროსნული მაგისტრალი, ლოგისტიკური ცენტრების განვითარება, ფოთისა და ბათუმის პორტების გაფართოება, ა.შ.), ხელს შეუწყობს საქართველოს სატრანსპორტო ლოგისტიკურ ჰაბად ჩამოყალიბებას, — განაცხადა ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრის მოადგილე აკაკი საღირაშვილმა. ექსპერტი ეკონომიკის საკითხებში დავით კიკვიძე Fitch-ის მიერ „საქართველოს რკინიგზის“ საპროგნოზო რეიტინგში გაუმჯობესებას ეხმაურება. როგორც ექსპერტი აცხადებს, მნიშვნელოვანია, რომ ქართული კომპანია ხსენებული ორგანიზაციის რეიტინგში მოხვდა. „ძალიან მნიშვნელოვანია, როცა ასეთი ტიპის ორგანიზაცია ქართულ კომპანიებს ზოგადად აფასებს და ეს შეფასება დადებითია. Fitch-ის შეფასება მნიშვნელოვანია როგორც

ქვეყნისთვის, სტატუსის აღიარების თვალსაზრისით, ასევე უშუალოდ კომპანიისთვის. უახლოესი ორი-სამი წლის საპროგნოზო მაჩვენებლის გაუმჯობესება უფრო მეტი ინვესტორის მოზიდვის შესაძლებლობას ნიშნავს, რაც როგორც ქვეყნისთვის, ასევე უშუალოდ „საქართველოს რკინიგზის“ განვითარებისთვის მნიშვნელოვანი საწინდარია“, — აცხადებს დავით კიკვიძე.

fiTCH raTinG uPGrades GeorGian railway PersPeCTive from ‘sTable’ To ‘PosiTive’ On November 22, the rating company Fitch confirmed the rating of JS Georgian Railway as B+ and improved the perspective rating from ‘Stable’ to ‘Positive’, which is largely a result of the improvement of the sovereign rating perspective of Georgia.

According to the Fitch forecast, railway operation indicators became stable in 2018, which means that there will no longer be drops in income and in the next 3-5 years this is expected to improve further. "In the report, Fitch notes that in 2018 Georgian Railway will have a comfortable limit of free resources," says Nino Jorbenadze, Head of the Corporate Management Department of Georgian Railway.

The Fitch press release reads that Georgian Railway is a monopolistic, integrated railway company indirectly owned by the state and its actives are managed by the Partnership Fund (Rating: BB-/Positive). According to the press release, in the medium-term perspective, Fitch does not expect any change in the legal status of the company. At the same time, the press release notes that by the EU Association Agreement Georgia has the responsibility to reorganize the structure of the railway company from 2022. Reorganization with EU standards means separating management of the N 12 მატარებელში საკითხავი 19

railway infrastructure from that of the railway operators within the unified holding structure.

რკინიგზა და რკინიგზელები

The Fitch release also emphasizes the importance of Georgian Railway in developing the transit potential of the country and economic relations with neighboring countries.

It reads that Georgian Railway, together with Azerbaijani Railway, is a key segment of the Europe-Caucasus-Asia transport corridor.

According to the Fitch press release, Georgian Railway could increase the cargo turnout, which, due to the increase of oil prices on the world market, should be ensured by greater activity in neighboring countries.

Deputy Executive Director of the Partnership Fund Giorgi Khelaia gives positive feedback on the updated evaluation of Fitch Ratings, which increased the rating of Georgian Railway.

“In our view, this conclusion and the overall decisions of the experts deciding the Fitch Ratings, will have a very positive influence on the image of the country as well as on Georgian Railway as an important state organization, which is one of the largest tax payers in the Georgian budget and is a key artery in the South Caucasus,” Khelaia says.

Deputy Minister of Economy and Sustainable Development Akaki Saghirashvili said that Fitch evaluation confirms once again that Georgian Railway is one of the key segments of the Europe-Caucasus-Asia transport corridor.

“Georgia is a transit country and in order to strengthen the function, it is strategically important to develop and modernize the railway infrastructure. For this purpose projects that concern modernization of the Georgian

20 მატარებელში საკითხავი N 12

railway and development of the Baku-Tbilisi-Kars new railway magisterial are particularly important. Along with other current and planned transport projects (Anaklia, the East-West high-speed way, development of logistical centers, expansion of the Poti and Batumi ports, etc.), they will support the development of Georgia as a logistical transport hub,” Saghirashvili said.

Davit Kikvidze, expert in economic issues, also responded to the improved perspective rating of the Georgian Railway in the Fitch ratings. He notes it is important that a Georgian company is part of the organization’s ratings.

“It is very important that an organization like that evaluates Georgian companies and that this evaluation is positive.

The Fitch evaluation is important for the country in terms of the recognition of its status, as well as for the company itself. Improvement in the next 2-3-year perspective means opportunities for attracting more investors, which is an important basis for the development of the country and the Georgian Railway,” he said.

# რკინიგზისისტორია ეს ოზურგეთის რკინიგზის სადგურია, რომელიც 1925-1926 წლებში აშენდა და თავის სილამაზეს დღესაც ინარჩუნებს. ამაში დიდი წვლილი სადგურის დამპროექტებელს და მშენებელს, ალექსეი შუსევს მიუძღვის, რომელიც მსოფლიო დონის არქიტექტორი იყო და მის მიერ XIX-XX საუკუნეებში მომზადებული პროექტები თანამედროვე მოთხოვნებს ყოველთვის პასუხობს და დროსაც უძლებს.

#RailwayHistoRy This is the railway station of Ozurgeti. The station was built in 1925-1926 and is still attractive, largely due to its architect and constructor, Alexei Shusev, who was a world-class architect. The projects he prepared in the 19th-20th centuries always responded to contemporary demands and the best standards of the time.

„საქართველოს რკინიგზა“ მუდმივად ზრუნავს მგზავრთა მომსახურების გაუმჯობესებაზე ინტერვიუ „მგზავრთა გადაყვანის“ დირექტორ დაჩი ცაგურიასთან

რკინიგზა და რკინიგზელები

როგორც ცნობილია, „საქართველოს რკინიგზამ“ შვეიცარიული კომპანია „შტადლერისგან“ თანამედროვე, ორსართულიანი, კომფორტული ელექტრომატარებლები შეიძინა. მატარებლებმა ძალიან მალე დაიმკვიდრა თავი ბაზარზე, რომლებზეც დღეს ყველაზე დიდი მოთხოვნაა არა მარტო ზაფხულის სეზონისთვის, არამედ მთელი წლის განმავლობაში. საგულისხმოა, რომ აღნიშნული მატარებლები სრულად აკმაყოფილებს შშმ პირების მომსახურებისთვის განსაზღვრულ სტანდარტს.

ბატონო დაჩი, რომელი მნიშვნელოვანი პროექტები განხორციელდა ფილიალში „მგზავრთა გადაყვანა“ 2018 წელს? დაჩი ცაგურია, „საქართველოს რკინიგზის“ ფილიალის „მგზავრთა გადაყვანა“ დირექტორი: უპირველესად, ძალიან დიდი მადლობა მინდა გადავუხადო თითოეულ მგზავრს ნდობისა და ჩვენი სერვისის არჩევისთვის. რკინიგზა უდავოდ არის ყველაზე კომფორტული და საინტერესო ტრანსპორტი არა მარტო საქართველოში, არამედ მსოფლიოშიც. ზოგადად, რკინიგზას ბევრი უპირატესობა აქვს სხვა ალტერნატიულ ტრანსპორტთან მიმართებაში. ჩვენი კომპანიისთვის სამგზავრო გადაყვანა ყოველთვის პრიორიტეტულია და მუდმივად ვზრუნავთ მგზავრთა კომფორტული გადაადგილებისთვის, მათი მომსახურების ხარისხის ზრდისა და უფლებების დაცვისთვის, რისი დადასტურებაცაა სს „საქართველოს რკინიგზის“ მგზავრთა გადაყვანისთვის ISO 9001:2015 ხარისხის მართვის სერტიფიკატის მინიჭება.

22 მატარებელში საკითხავი N 12

მნიშვნელოვან სიახლეს წარმოადგენს კომპანია „შტადლერის“ (Stadler Rail) საქართველოში შემოსვლა, რომელიც ჩვენთან რეგიონული ქარხნის აშენებას აპირებს. მაღალტექნოლოგიურ საწარმოში დამზადებული მოძრავი შემადგენლობები, როგორც ადგილობრივ, ისე საერთაშორისო ბაზარს მოემსახურება. „საქართველოს რკინიგზა“ აქტიურად თანამშრომლობს აღნიშნულ კომპანიასთან და მას დიდი წვლილი მიუძღვის ქარხნის აშენების იდეის ხელშეწყობაში. სამგზავრო ბილეთების რეალიზაციის ხელმისაწვდომობისა და გამარტივების მიზნით, დაინერგა მობილური აპლიკაცია, რომელიც ყველა საოპერაციო სისტემაზეა მორგებული. ასევე, მგზავრთა მოთხოვნების გათვალისწინებით, აპლიკაციას აქვს ადგილების შერჩევის ფუნქცია. იგეგმება თუ არა ე.წ. ჩინური ელექტრომატარებლების მოდერნიზაცია? მგზავრთა გადაყვანის მომსახურებისთვის განკუთვნილი ინფრასტრუქტურული თუ მოძრავი შემადგენლობების განახლების პროექტები ძვირადღირებულია. „საქართველოს რკინიგზა“ საკუთარი ძალებით ეტაპობრივად ახორციელებს ვაგზლების, ბაქნებისა და მოძრავი შემადგენლობების რეაბილიტაცია/მოდერნიზებას. როგორც ცნობილია, საგარეუბნო მიმოსვლა და ამ ნაწილში ჩართული ელექტრომატარებლები, ყველა ალტერნატიულ ტრანსპორტთან შედარებით, გადაადგილების შეუდარებლად იაფი საშუალებაა. საგარეუბნო მიმოსვლაზე დაბალ ფასებს, გარე

რკინიგზა და რკინიგზელები ფაქტორების ზემოქმედების მიუხედავად, მაინც ვინარჩუნებთ, რაც ერთგვარად, რკინიგზის მხრიდან სოციალურ პროექტადაც შეიძლება განვიხილოთ. „შტადლერის“ მატარებლების გარდა, მაგისტრალური მიმოსვლის ყველა სხვა სამგზავრო მატარებელი, მათ შორის ჩინური წარმოების მატარებლებიც საჭიროებს სრულ განახლებას. დაგეგმილია აღნიშნული მატარებლების მოდერნიზაცია და მათი გარდაქმნა მგზავრთა მოთხოვნების შესაბამისად. სოციალური პროექტი ახსენეთ. რამდენადაც ვიცი, „საქართველოს რკინიგზამ“ ამ მიმართულებით ორი მნიშვნელოვანი პროექტი განახორციელა... მნიშვნელოვანი სიახლეა, ის, რომ 2019 წლიდან „საქართველოს რკინიგზის“ მაგისტრალური მიმოსვლის მატარებლებით მგზავრობისას, საქართველოს 70 000-მდე მოქალაქე 50%-იანი შეღავათით ისარგებლებს. შეღავათი შეეხება საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობისთვის ბრძოლების მონაწილეებს, ამ ბრძოლებში დაღუპულთა ოჯახის წევრებს და მარჩენალდაკარგულებს; აგრეთვე, მეორე მსოფლიო ომის ვეტერანებს და ავღანეთის ომის მონაწილეებს. აღნიშნული ინიციატივა საქართველოს პრემიერმინისტრ მამუკა ბახტაძეს ეკუთვნის. ამასთანავე მნიშვნელოვანია, რომ „საქართველოს რკინიგზის“ დირექტორთა საბჭოს დადგენილებით კი, რკინიგზის ყველა თანამშრომელი მაგისტრალური მსვლელობის მატარებლებით უკვე ნახევარ ფასად მგზავრობს. რა სიახლეებია მგზავრთა მომსახურების სფეროში? ჩვენი კომპანიის მხრიდან განსაკუთრებული ყურადღება ექცევა მგზავრთა უფლებების დაცვას. აღნიშნულის უზრუნველსაყოფად, სს „საქართველოს რკინიგზა“ აქტიურად მუშაობს ევროპარლამენტისა და ევროპის საბჭოს 2007 წლის 23 ოქტომბრის N 1371/2007 რეგულაციის (EC) საფუძველზე მიღებული საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრის 29.12.2017 წ. N1-1/586 ბრძანებით დამტკიცებული „რკინიგზის მგზავრთა უფლებებისა და ვალდებულებების განსაზღვრის შესახებ“ დებულების მოთხოვნათა აღსრულებაზე. მგზავრების მომსახურების ხარისხის გაუმჯობესებისთვის, ასევე მნიშვნელოვანია ამ სფეროში მომუშავე პერსონალის

გადამზადება, რომლებიც გაივლიან ტრენინგს „სერვის პლუსი“, რასაც მოყვება თეორიული ცოდნის პრაქტიკაში განხორციელების მონიტორინგი. ტრენინგის მონაწილეთა მიერ მიღებული ცოდნის შეფასება მოხდება ე.წ. „უჩინარი მგზავრების“ ჩართვით. კომპანიის მენეჯმენტი სერვისცენტრის და სამატარებლო ბრიგადების ვიზუალურ მხარეზეც ზრუნავს. თანამშრომელთა უშუალო ჩართულობითა და მონაწილეობით, შეიქმნება ახალი დიზაინის სამუშაო ფორმები. საგარეუბნო მიმართულებით მოძრავი ელექტრომატარებლების კონტროლიორები აღიჭურვებიან სამხრე კამერებით, რათა თავიდან იყოს აცილებული ნებისმიერი გაუგებრობა მგზავრისა თუ მომსახურე პერსონალის მხრიდან. დაბოლოს: მოგვიყევით საინტერესო და ვფიქრობ, უნიკალური პროექტის — მოძრავი ბიბლიოთეკის შესახებ... ერთ-ერთი პროექტი, რომლითაც ძალიან ვამაყობ, „შტადლერის“ ორსართულიან მატარებლებში, მოძრავი ბიბლიოთეკაა. ბიბლიოთეკა სხვადასხვა გემოვნებისა და ასაკის მკითხველზეა გათვლილი. ამ პროექტით, მგზავრებს საშუალება ექნებათ მათთვის საინტერესო წიგნები წაიკითხონ, რაც ერთი მხრივ წიგნის და კითხვის პოპულარიზაციას შეუწყობს ხელს, მეორე მხრივ კი, მგზავრობის პროცესს უფრო სასიამოვნოს გახდის. ბიბლიოთეკებისთვის წიგნების შეგროვება მთელი საქართველოს მასშტაბით მიმდინარეობდა. ქუთაისი, ბათუმი, ოზურგეთი — ეს რკინიგზის ის სადგურებია, სადაც მოხალისეებმა, ავტორებმა და გამომცემლობებმა წიგნები მოიტანეს. რკინიგზას წიგნები გადასცეს „ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობამ“, „სიესტამ“, გამომცემლობებმა — „შემოქმედი ანგელოზი“, „არტანუჯი“, „ინტელექტი“, „ილიაუნის გამომცემლობა“. პროექტში ასევე მონაწილეობდნენ გამომცემლობები „წიგნები ბათუმში“, „პალიტრა L“ და სხვა. პროექტში აქტიურად ჩაერთო საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა, რომელიც მგზავრებს შესთავაზებს სხვადასხვა სახის ლიტერატურას. მინდა მადლობა გადავუხადო ყველას ასეთ მნიშვნელოვან პროექტში მონაწილეობისთვის. შეგიძლიათ მატარებელში იკითხოთ არაჩვეულებრივი წიგნები N 12 მატარებელში საკითხავი 23

და ასევე შეგიძლიათ საკუთარი წიგნიც აჩუქოთ მატარებლის ბიბლიოთეკას, რათა სასიამოვნო განცდები, რომელიც უკვე მიიღეთ საინტერესო წიგნიდან, სხვასაც გაუზიაროთ. სულ მალე ბიბლიოთეკა მაგისტრალური მიმოსვლის ყველა მატარებელში მოეწყობა.

„საქართველოს რკინიგზა“ მომავალში ბევრ სიახლეს და სიურპრიზს გპირდებათ და გისურვებთ ბედნიერ, საინტერესო მგზავრობას.

რკინიგზა და რკინიგზელები

Js GeorGiAn rAilwAy permAnently tries to improve pAssenGer services interview with Director of the trAnsportAtion BrAnch of the Js GeorGiAn rAilwAy DAchi tsAGuriA Mr. Tsaguria, what were the most important projects in passenger transportation implemented in 2018?

Dachi Tsaguria, Director of the Transportation Branch of the JS Georgian Railway: First, I would like to thank each and every passenger for showing trust and choosing our services. Railway is undoubtedly the most comfortable and interesting transport not only in Georgia but worldwide.

Railway has many advantages over other alternative transport means.

Passenger transportation is a priority for our company and we constantly work to ensure the comfort of passengers, service quality growth and protection of passenger rights, a fact confirmed by the ISO 9001:2015 quality management certificate received by the company.

Georgian Railway purchased modern, comfortable twostorey electric trains from Swiss company Stadler, a company which has easily established itself on the market to become the most in-demand, not only in the summer season but throughout the entire year. The trains fully satisfy the standards of service required by people with limited abilities. An important novelty is the entrance of the Stadler Rail Company to Georgia, which plans to build a regional factory here and make carriages to serve both local and international markets. Georgian Railway actively 24 მატარებელში საკითხავი N 12

cooperates with Stadler and has put a lot of input into the development of the idea of building the factory. A mobile application was developed to make buying rail tickets easier. The app is adapted to all operational systems. In addition, in response to passenger demand, the application has the function of seat selection.

Do you plan to modernize your electric trains?

Passenger transportation is a subsidiary sphere and projects aimed at improving passenger transportation services – infrastructural or train carriage updating and upgrading – are very expensive. Georgian Railway is gradually carrying out the rehabilitation/modernization of train stations and carriages at its own cost.

Suburban movement and the electric trains involved in it are incomparably cheap means of transportation compared to other means. Low prices on suburban transportation are maintained despite influence from external factors, which can be considered as a social project on the part of Georgian Railway. Apart from the Stadler trains, all our passenger trains of magisterial transportation, including trains produced in China, need full renovation. The modernization of these trains is planned, as is their transformation to meet passenger demands.

რკინიგზა და რკინიგზელები Georgian Railway regularly carries out social projects. Tell us what you have planned for 2019.

An important novelty starting from 2019, is that up to 70 thousand citizens of Georgia will get a 50% discount for using the magisterial trains of the Georgian Railway.

These special prices are for those who fought in the wars for the territorial integrity of Georgia and their family members; those people who lost the breadwinners of their family; veterans of World War II; and participants of the Afghanistan War. The initiative comes from Prime Minister Mamuka Bakhtadze.

On the order of the Board of Directors of the Georgian Railway, all employees of the Georgian Railway will also be able to travel on the magisterial trains of the Georgian Railway at half price.

What novelties are there in the passenger service sphere?

Our company pays special attention to the protection of passenger rights and works to fulfill the demands of the “Railway Passenger Rights and Duties” order N1-1/586 of December 29, 2017, of the Minister of Economy and Sustainable Development of Georgia, which was based on the European Parliament and European Council regulation N 1371/2007 from October 23, 2007.

In order to improve service quality, it is vital to retrain personnel. Our staff are put through the Service Plus training, followed by monitoring of their actual work. ‘Mystery passengers’ evaluate how staff apply the knowledge from the training in practice.

The company’s management takes care of the visual side of the service center and train crew, and this year uniforms of a new design will be made with the direct involvement and participation of the employees.

Controllers of the suburban electric trains will also be equipped with shoulder cameras in order to avoid any misunderstandings between passengers and service personnel.

To close, please tell us about your new ‘mobile library’ project.

One of the projects that I’m very proud of is the mobile library, which now feature in the two-level Stadler trains.

The library considers readers of different age and taste.

With this project, passengers will have the opportunity to read books they are interested in, which on the one hand will popularize books and reading in general and on the other hand, make the journey more pleasant. Books for the library were collected from all over Georgai – Kutaisi, Batumi, Ozurgeti – railway stations where volunteers, authors and publishing houses brought books for the library.

The Bakur Sulakauri Publishing, Siesta, Creative Angel, Artanuji and Intellekti and Ilia Uni publishing houses gave books to the library. Books in Batumi and Palitra L publishing houses also participated in the project. The National Library of the Georgian Parliament actively enrolled in the project and will offer literature of various kinds to our passengers.

I would like to thank everyone for participation in this important project. Now passengers can read wonderful books on the train and can also donate their own books to the library in order to share the happy emotions they received from the book with others. Soon, libraries will be arranged in all trains of magisterial movement.

The Georgian Railway promises many innovations and surprises in the future and wishes you a happy and interesting journey.

N 12 მატარებელში საკითხავი 25

„საქართველოს რკინიგზა“ ჩინეთში გამართულ საერთაშორისო გამოფენაში მონაწილეობდა

რკინიგზა და რკინიგზელები

პავილიონში განთავსებული „საქართველოს რკინიგზის“ სტენდი მოინახულეს. ჩინეთის პრეზიდენტი გაეცნო საქართველოს გავლით ჩინეთსა და ევროპას შორის დამაკავშირებელ დერეფანს (შუა დერეფანი). შანხაიში, „საქართველოს რკინიგზის“ დელეგაციის წევრებმა შეხვედრები გამართეს ლიენიუნგანგის პორტის ადმინისტრაციასთან და სხვა კომპანიების წარმომადგენლებთან. ჩინეთში მოწყობილ გამოფენასთან დაკავშირებით, გვესაუბრება „საქართველოს რკინიგზის“ ბიზნესის განვითარებისა და საერთაშორისო ურთიერთობათა დეპარტამენტის უფროსი ქეთევან ხუნდაძე.

ქეთევან ხუნდაძე, "საქართველოს რკინიგზის" ბიზნესის განვითარებისა და საერთაშორისო ურთიერთობათა დეპარტამენტის უფროსი

ჩინეთში, შანხაიში საერთაშორისო იმპორტის რიგით პირველი გამოფენა გაიმართა. საქართველოს მთავრობის მხარდაჭერით, გამოფენაში მონაწილე 50-ზე მეტ ქართულ კომპანიას შორის, უმნიშვნელოვანესი როლი „საქართველოს რკინიგზას“ ჰქონდა, რომლის დელეგაციას გენერალური დირექტორი, დავით ფერაძე ხელმძღვანელობდა. გამოფენაზე საქართველოს პრემიერმინისტრმა მამუკა ბახტაძემ და ჩინეთის პრეზიდენტმა სი ძინპინმა საქართველოს

26 მატარებელში საკითხავი N 12

ქეთევან, გვიამბეთ „შანხაის იმპორტის გამოფენა 2018“ის შესახებ. რამდენად დიდი მნიშვნელობა ჰქონდა ჩვენი კომპანიისთვის ამ ღონისძიებაში მონაწილეობის მიღებას? ქეთევან ხუნდაძე, „საქართველოს რკინიგზის“ ბიზნესის განვითარებისა და საერთაშორისო ურთიერთობათა დეპარტამენტის უფროსი: შანხაიში საერთაშორისო იმპორტის გამოფენის გამართვის ინიციატივით, ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის პრეზიდენტი 2017 წლის მაისში გამოვიდა. მან ეს ინიციატივა პეკინში გამართულ „ერთი სარტყელი — ერთი გზის“ ფორუმზე გააჟღერა. გამოფენა წელს პირველად ჩატარდა და ხუთი წლის განმავლობაში ყოველწლიურად გაიმართება. საქართველოსა და ჩინეთს შორის თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმების ხელმოწერის შემდეგ, რომელიც 2018 წლიდან ამოქმედდა, ამ ღონისძიებაზე ჩვენი ქვეყნის მონაწილეობა განსაკუთრებით შედეგიანია. გამოფენის ფარგლებში, სააგენტოს „აწარმოე საქართველოში“ ორგანიზებით, ღონისძიებაში მონაწილეობა მიიღო 52-მა ქართულმა კომპანიამ, რომლებმაც საექსპორტო პროდუქცია

რკინიგზა და რკინიგზელები ჩინურ კომპანიებს დაამყარეს.

გააცნეს

და

ბიზნესურთიერთობები

ჯამში, გამოფენის მსვლელობის დროს, გაფორმდა 50 მილიარდ დოლარზე მეტი ღირებულების ხელშეკრულებები. ჩინეთსა და ევროპას შორის იმპორტ-ექსპორტზე გაფორმებული ხელშეკრულებების ფარგლებში, ტვირთბრუნვას განვიხილავთ, როგორც ჩვენი დერეფნის განვითარების პოტენციალს. ჩვენ დაინტერესებულნი ვართ საქართველოს სატრანზიტო პოტენციალის გამოყენებით და კერძოდ, შუა დერეფნის განვითარებით, რომელიც ასევე ცნობილია, როგორც ახალი აბრეშუმის გზა. ჩინეთის საერთაშორისო იმპორტის გამოფენაზე მონაწილეობა მნიშვნელოვანი იყო ჩვენი კომპანიის და ზოგადად, საქართველოს ლოგისტიკური პოტენციალის წარმოსაჩენად. გარდა ამისა, გამოფენის ფარგლებში მოგვეცა დამატებითი შესაძლებლობა, შევხვედროდით არსებულ თუ პოტენციურ პარტნიორებს და დაგვესახა დერეფნის განვითარების სამოქმედო გეგმა.

გამოფენის ფარგლებში, ჩვენ შევხვდით სავაჭრო და ლოგისტიკურ კომპანიებს, რომლებთანაც განვიხილეთ სამომავლო თანამშრომლობის გეგმები. ასევე შევხვდით ლიენიუნგანგის პორტის ადმინისტრაციის წარმომადგელებს და განვიხილეთ სარკინიგზო გადაზიდვების გახშირებისთვის საჭირო ნაბიჯების დაგეგმვა და ლიენიუნგანგიდან ბლოკმატარებლების დანიშვნა. აღსანიშნავია, რომ ამა წლის 28 ნოემბერს უკვე გამოვიდა პირველი ბლოკ-მატარებელი ლიენიუნგანგიდან, საქართველოს გავლით, სტამბულის მიმართულებით. მატარებელი თვეში სამჯერ განახორციელებს ამ მარშრუტზე კონტეინერების გადაზიდვას. შევხვდით სიანის მთავრობის წარმომადგენლებს, რომლებიც დაინტერესებულნი არიან სიანი-თბილისის სატვირთო მიმართულების განვითარებით. ვფიქრობ, ჩინური კომპანიების საერთაშორისო ბაზარზე გააქტიურება უბიძგებს ლოგისტიკური არხების განვითარებას და „საქართველოს რკინიგზა“ მზად არის მათ კონკურენტუნარიანი სერვისი შესთავაზოს.

რამდენად დაინტერესდა ჩინური მხარე „საქართველოს რკინიგზის“ სერვისებით? ზოგადად, ჩინეთის მხრიდან „საქართველოს რკინიგზის“ სერვისების მიმართ ინტერესი გამოწვეულია „ერთი სარტყელი — ერთი გზის“ ინიციატივით, რომელიც სარკინიგზო კავშირების განვითარებაზე ამახვილებს აქცენტს. ეს, რა თქმა უნდა, დადებითად მოქმედებს ჩინური კომპანიების ლოგისტიკურ გადაწყვეტილებებზე, რომლებიც აქტიურად იხილავენ და უპირატესობას ანიჭებენ სარკინიგზო გადაზიდვებს. მნიშვნელოვანია ის ფაქტიც, რომ დაინტერესება იყო არა მხოლოდ საქართველოსა და ჩინეთს შორის სავაჭრო პოტენციალიდან გამომდინარე, არამედ თურქეთთან და ევროპასთან დამაკავშირებელ მიმართულებებზეც. ჩვენ უზრუნველვყოფთ ჩინეთიდან ევროპაში ტვირთის დაახლოებით 15 დღეში ჩატანას, რაც გაცილებთ სწრაფია, ვიდრე საზღვაო ტრანსპორტი და ფასით კონკურენტუნარიანი საჰაერო და სახმელეთო გადაზიდვები.

N 12 მატარებელში საკითხავი 27

GeorGiAn rAilwAy pArticipAtes in internAtionAl exhiBition in chinA

რკინიგზა და რკინიგზელები

Ketevan, please tell the readers about the Shanghai Import Exhibition 2018 and the importance of our participation in the exhibition.

In May 2017, the President of the People’s Republic of China came up with the initiative of holding an international import exhibition. He voiced the initiative at the ‘One Belt – One Road’ forum held in Beijing.

The exhibition was held for the first time this year and will be held annually throughout the next five years. After Georgia and China signed the Free Trade Agreement, which entered into force in 2018, the participation of our country at this event proved particularly useful.

In Shanghai, China, the first exhibition of international import was held. Over 50 Georgian companies participated in the exhibition with the support of the Georgian government, and the Georgian Railway had an important role there. The delegation of the Georgian Railway was led by its General Director, Davit Peradze.

Prime Minister of Georgia Mamuka Bakhtadze and President of China Xi Jinping visited the Georgian Railway stand in the Georgian pavilion. The President of China learned about the Corridor (Middle Corridor) connecting China with Europe via Georgia.

Georgian delegation members held meetings with the Lianyungang port administration and other company representatives in Shanghai. Ketevan Khundadze, Head of the Business Development and International Relations Department of the Georgian Railway, speaks about the exhibition in China.

28 მატარებელში საკითხავი N 12

With the organizational support of the agency Produce in Georgia, 52 Georgian companies participated in the exhibition, introducing export products to Chinese companies and establishing business relations.

Overall, contracts worth over $50 billion were signed during the exhibition. We consider the cargo turnout under the contracts signed between China and Europe as a potential for the development of our corridor.

We are interested in using Georgia’s transit potential, in particular developing the Middle Corridor, which is also known as the New Silk Road. Participation in the international import exhibition of China was important for presenting the logistic potential of our company and of Georgia in general.

In addition, during the exhibition, we had an extra opportunity to meet with the current and potential partners and set an action plan going for the development of the corridor.

რკინიგზა და რკინიგზელები To what extent was the Chinese side interested in the services of Georgian Railway?

The Chinese side’s interest in the services of Georgian Railway comes as a result of the ‘One Belt One Road’ initiative, which emphasizes the development of railway connections. This certainly positively affects the logistical decisions of the Chinese companies, which are actively discussing and prioritizing railway expedition.

„საქართველოს რკინიგზამ“ ურთიერთთანამშრომლობის მემორანდუმი ნინგსიას (ჩინეთი) კომერციის დეპარტამენტთან გააფორმა

It is also important that there was interest not only because of the trade potential between Georgia and China but because of the connecting destinations in Turkey and Europe.

We ensure delivery of cargo from China to Europe in about 15 days, which is much faster than by sea and has a price that competes with transportation by air or land.

As part of the exhibition, we met with trade and logistical companies, with whom we discussed plans of future cooperation. We also met with the representatives of the Lianyungang Port Administration and discussed the necessary steps for making railway expediting more frequent and establishing bloc trains from Lianyungang. Importantly, on November 28, 2018, the first bloc train from Lianyungang left for Istanbul via Georgia. The train is to carry cargo on this route three times a month.

We met with the representatives of the Xi’an government who are interested in developing the cargo train line of Xi’an-Tbilisi.

The recent activeness of Chinese companies on the international market pushes for the development of logistical channels, and Georgian Railway is ready to offer competitive services.

„საქართველოს რკინიგზა“ ნინგსიას ავტონომიური რეგიონის (ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკა) კომერციის დეპარტამენტისა და ჩინური ლოგისტიკური კომპანიების წარმომადგენლებს მასპინძლობს. შეხვედრის მიზანია ჩინეთსა და საქართველოს შორის სატვირთო მატარებლების მიმოსვლის განვითარების სფეროში თანამშრომლობა და სატვირთო გადაზიდვების ორგანიზება ქალაქ ინჩუანიდან თბილისში და უკუმიმართულებით. ოფიციალური დელეგაცია „საქართველოს რკინიგზის“ გენერალურმა დირექტორმა დავით ფერაძემ მიიღო. ქართული და ჩინური მხარეების ერთობლივი ღონისძიება სასტუმრო „ბილტმორში“ გაიმართა. ღონისძიებას დაესწრნენ ბიზნესსექტორის წარმომადგენლები, რომლებიც ექსპორტსა და იმპორტს ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკაში/რესპუბლიკიდან ახორციელებენ. მოწვეულ

N 12 მატარებელში საკითხავი 29

რკინიგზა და რკინიგზელები

სტუმართა შორის იყვნენ სატრანსპორტო, სამშენებლო კომპანიების წარმომადგენლები და ღვინის მწარმოებლები. ღონისძიების ფარგლებში, „საქართველოს რკინიგზის“ გენერალურმა დირექტორმა და ნინგსიას ავტონომიური რეგიონის კომერციის დეპარტამენტის ხელმძღვანელმა ხელი მოაწერეს ურთიერთთანამშრომლობის მემორანდუმს. დოკუმენტის თანახმად, მხარეები მომავალში მჭიდრო თანამშრომლობაზე, კერძოდ, მომხმარებლებისთვის ახალი სატვირთო გადაზიდვების შესაძლებლობების შეთავაზებაზე, ტვირთების მოზიდვასა და სერვისების გაუმჯობესებაზე შეთანხმდნენ.

GeorGian railway siGns a memorandum of CooPeraTion wiTH THe ninGxia CommerCe deParTmenT (PeoPle’s rePubliC of CHina) Georgian Railway is hosting representatives of the Commerce Department of the autonomous region Ningxia (People’s

30 მატარებელში საკითხავი N 12

Republic of China) and Chinese logistical companies. The goal of the meeting is to establish cooperation between China and Georgia in the sphere of cargo train movement development and organization of cargo transportation from Yinchuan to Tbilisi and back. The official delegation was hosted by the General Director of the Georgian Railway, Davit Peradze. The joint meeting of the Georgian and Chinese sides took place at the Biltmore Hotel.

Representatives of the business sector specializing in import and export to/from the People’s Republic of China attended the event. The invited guests included representatives of transport, construction companies and wine producers.

As part of the event, the General Director of the Georgian Railway and Head of the Commerce Department of the Autonomous Region of Ningxia (People’s Republic of China) signed a memorandum of cooperation. According to the document, the sides agreed on tight cooperation in the future, in particular, offering new cargo transportation opportunities to customers, attracting cargoes and improving services.

STANDARDS OF LIFE LIVE IN A PEACE, HEALTHY AND HAPPY ENVIRONMENT.

Sales Office:

+99532 200 1010 32, Bob Walsh str.

Tbilisi, Georgia

Whatsapp

Viber Telegram

+995577682202

info@greendiamond.ge www.greendiamond.ge You can always chat with one of our representatives directly via the website by online chat.

/greendiamonde

ურთიერთთანამშრომლობის მემორანდუმი საქართველოსა და ლატვიის რკინიგზებს შორის

საკონტეინერო მატარებელი ZUBR ბალტიისპირეთის ქვეყნებს აკავშირებს უკრაინის პორტებთან: ჩერნომორსკი, ოდესა და იუჟნი. უკრაინის პორტებიდან ტვირთი მიეწოდება საქართველოს პორტებს და შემდეგ მარშრუტი შუა დერეფნის გავლით, ცენტრალური და აღმოსავლეთ აზიის ქვეყნებამდე გრძელდება. მხარეები შეთანხმდნენ, რომ გაცვალონ ინფორმაცია ტარიფებისა და ბაზრის კვლევის შესახებ დერეფანში ტვირთის მოზიდვის მიზნით.

რკინიგზა და რკინიგზელები

memorandum of muTual CooPeraTion siGned beTween THe railways of GeorGia and laTvia The General Director of JSC Georgian Railway, David Peradze, and the President of Latvian Railway, Edvins Bredzins, signed a memorandum of understanding at a special signing ceremony organized in Riga, Latvia.

ლატვიის დედაქალაქ რიგაში „საქართველოს რკინიგზის“ გენერალურმა დირექტორმა დავით ფერაძემ და ლატვიის რკინიგზის პრეზიდენტმა ედვინს ბერძინსმა ურთიერთთანამშრომლობის მემორანდუმს მოაწერეს ხელი. მემორანდუმის მიზანია, საქართველოსა და ლატვიის რკინიგზებს შორის ორმხრივი თანამშრომლობის ჩამოყალიბება და რკინიგზაზე დაფუძნებული მულტიმოდალური ტრანსპორტირების განვითარებისთვის წინასწარი ჩარჩო-ხელშეკრულების შემუშავება, რომლის მიხედვით სკანდინავიის ქვეყნები კავკასიას და შემდეგ შუა აზიასა და ჩინეთს დაუკავშირდება.

32 მატარებელში საკითხავი N 12

The purpose of this memorandum is to establish mutually beneficial cooperation between Georgian and Latvian railways and provide a preliminary framework for the development of railway-based multimodal transportation, connecting Scandinavia to Central Asia and China via Georgia.

The container train ZUBR connects the Baltic countries with the Ukrainian ports of Chernomorsk, Odessa and Yuzhni. From the Ukrainian ports, cargo can be delivered to Georgian ports and then the route extended through the Middle Corridor to central and East Asian countries. The parties agreed to share information on tariffs and market intelligence to attract cargo to the corridor.

გადმოტვირთე აპლიკაცია GeorGian railway TickeTs და აირჩიე ყველაზე მარტივი გზა

რკინიგზა და რკინიგზელები

„საქართველოს რკინიგზას“ ევრორეგულაციების დანერგვასთან დაკავშირებით პროგრესი აქვს

შეგახსენებთ, რომ ევროპასთან ასოცირების ხელშეკრულების ფარგლებში, საქართველოს მხარემ ტრანსპორტის დარგში დირექტივებისა და რეგულაციების დანერგვის ვალდებულება აიღო. აქედან სამი რეგულაცია და ხუთი დირექტივა, საერთო ჯამში კი — რვა ნორმატიული აქტი რკინიგზის სფეროს ეხება.

THe GeorGian railway ProGresses by inTroduCinG eu reGulaTions

ბრიუსელში, საქართველო-ევროკავშირის ასოცირების ქვეკომიტეტის („ენერგეტიკა, გარემო, კლიმატი, ტრანსპორტი და სამოქალაქო დაცვა“) რიგით მე-4 სხდომა ჩატარდა, რომელსაც სს „საქართველოს რკინიგზის“ წარმომადგენლები დაესწრნენ და საქართველოს ევროპასთან ასოცირების ხელშეკრულების ფარგლებში, „საქართველოს რკინიგზაში“ განხორციელებულ და მიმდინარე რეფორმებზე ანგარიში წარადგინეს. „საქართველოს რკინიგზის“ პროგრესს ევრორეგულაციებისა და დირექტივების დანერგვასთან დაკავშირებით, ევროკავშირი ერთმნიშვნელოვნად დადებითად აფასებს“, — განაცხადა „საქართველოს რკინიგზის“ კორპორაციული მართვის დეპარტამენტის უფროსმა ნინო ჯორბენაძემ. მისი განცხადებით, ქვეკომიტეტის წევრებს წარედგინათ ანგარიში იმ რვა ნორმატიული აქტის შესახებ, რომელთა ეტაპობრივი იმპლემენტაცია „საქართველოს რკინიგზას“ ასოცირების ხელშეკრულების ფარგლებში დაევალა. „საქართველომ მნიშვნელოვანი ნაბიჯები გადადგა ამ მიმართულებით“, — განაცხადეს ევროკომისიის წარმომადგენლებმა ბრიუსელში გამართულ სხდომაზე. ისინი ასევე გამოთქვამენ მზადყოფნას, რათა დაეხმარონ საქართველოს როგორც შესაძლებლობების განვითარების ხელშეწყობით, ისე სხვადასხვა პროექტის ფარგლებში არსებული ცოდნისა და გამოცდილების გაზიარებით.

34 მატარებელში საკითხავი N 12

Brussels hosted the fourth meeting of the EU-Georgia Association subcommittee ‘Energy, Environment, Climate, Transport and Civil Defense’. Representatives of the JS Georgian Railway attended the meeting and presented their report of the completed and ongoing reforms in the Georgian Railway within the Georgia-EU Association Agreement.

“The progress made by Georgian Railway in terms of EU regulations and directives received positive feedback from the European Union,” Nino Jorbenadze, Head of the Corporate Management Department of the Georgian Railway said. She added that the subcommittee members were presented a report about the eight normative acts, the gradual implementation of which was assigned to the Georgian Railway under the Association Agreement.

“Georgia has taken important steps in this direction,” EU Commission representatives said at the meeting in Brussels.

They also expressed their readiness to help Georgia by supporting the development of opportunities and by sharing knowledge and experience gathered during various projects.

Under the EU Association Agreement, Georgia has taken on the responsibility of introducing directives and regulations in the transport sphere. Of those, three regulations and five directives, in total eight normative acts, concern the railway.

Apartments With Seaview apartamentebi zRvis xediT •პრემიუმ კლასის აპარტამენტები Premium Apartments •სასტუმროები, მოლები, კაფეები Hotels, Malls, Cafes •ბავშვების სათამაშო მოედანი Children’s Playground •აუზები და სავარჯიშო დარბაზები Fitness & Pools •რეკრეციული ზონა Recreational Area •ავტოსადგომი Parking

ლეხ და მარია კაჩინსკების 3, ბათუმი, საქართველო 3 / Lech and Maria Kaczynski st., Batumi, Georgia (995) 598 05 00 00; (995) 598 07 00 00; info@whitesails.ge www.whitesails.ge

მანანა მოისწრაფიშვილი: ,,საქართველოს რკინიგზის“ ინიციატივითა და ხელშეწყობით, სარკინიგზო ტრანსპორტის კოლეჯის შექმნას დაედო საფუძველი რკინიგზა და რკინიგზელები

მოამზადოს სპეციალისტები სხვადასხვა სპეციალობაში, გაიმარჯვა ამერიკის შეერთებული შტატების „ათასწლეულის გამოწვევის ფონდის“ საგრანტო კონკურსში. კოლეჯის პირველი სტუდენტებისა და პროფესიული სასწავლებლის პრიორიტეტებსა და პერსპექტივებზე, სარკინიგზო ტრანსპორტის კოლეჯის ხარისხის მართვის მენეჯერს, მანანა მოისწრაფიშვილს ვესაუბრეთ.

სასწავლებელს, სადაც მომავალი რკინიგზელები სპეციალობებს ეუფლებიან, დაარსების საუკუნოვანი ისტორია აქვს: 1878 წელს თბილისში გაიხსნა რკინიგზის ტექნიკური სასწავლებელი, რომლის ბაზაზე შემდეგ შეიქმნა თბილისის სარკინიგზოტრანსპორტის ტექნიკუმი. 1958 წლიდან იგი გადაკეთდა ჯერ ამიერკავკასიის, შემდეგ თბილისის სარკინიგზო ტრანსპორტის ტექნიკუმად. 1997 წლიდან აღნიშნული ტექნიკუმის ბაზაზე ჩამოყალიბდა „საქართველოს რკინიგზის“ მუშაკთა პროფესიული მომზადებისა და გადამზადების ცენტრი.

2015 წელს სს „საქართველოს რკინიგზის“, საქართველოს განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის სამინისტროსა და სსიპ „საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის“ მიერ დაფუძნდა ა(ა)იპ „სარკინიგზო ტრანსპორტის კოლეჯი“. ახალდაფუძნებულმა კოლეჯმა, რომლის პრიორიტეტია სწავლების დუალური მეთოდით

36 მატარებელში საკითხავი N 12

ქალბატონო მანანა, უპირველეს ყოვლისა საინტერესოა, რატომ გაჩნდა სარკინიგზო კოლეჯის დაფუძნების იდეა? მანანა მოისწრაფიშვილი, სარკინიგზო ტრანსპორტის კოლეჯის ხარისხის მართვის მენეჯერი: ბოლო 20 წლის განმავლობაში „საქართველოს რკინიგზისთვის“ ვერ ხორციელდებოდა სათანადო პროფესიული ცოდნისა და უნარების კადრების მომზადება. გაჩნდა მათი დეფიციტი, რაც ბუნებრივია საჭიროებდა კონკრეტული ქმედითი ნაბიჯების გადადგმას. აქედან გამომდინარე, სს „საქართველოს რკინიგზამ“ დღის წესრიგში დააყენა ახალი კოლეჯის დაფუძნების ინიციატივა, რომელსაც მხარი დაუჭირეს საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრომ და საქართველოს ტექნიკურმა უნივერსიტეტმა. ამგვარად, დაფუძნდა სარკინიგზო ტრანსპორტის კოლეჯი, რომელიც დღეისათვის უკვე ფუნქციონირებს. სასწავლებელმა გამოაცხადა მიღება 8 პროფესიულ პროგრამაზე სარკინიგზო სფეროს მიმართულებით და 137 ახალგაზრდა სპეციალისტს უმზადებს „საქართველოს რკინიგზას“. იმისათვის, რომ პროფესიულ სტუდენტებს ჰქონოდათ მაღალი ხარისხის პროფესიული განათლების მიღების შესაძლებლობა, სს „საქართველოს რკინიგზამ“, საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრომ და ამერიკის შეერთებული შტატების „ათასწლეულის გამოწვევის ფონდმა“ სრულად დააფინანსეს

რკინიგზა და რკინიგზელები შენობის რეაბილიტაცია, პროფესიული პროგრამების მომზადება/ გადამუშავება, სათანადო ინვენტარისა და აღჭურვილობების, თანამედროვე სიმულატორების, სასწავლო და საგამოცდო მასალების შეძენა, პროფესიულ მასწავლებელთა გადამზადება და სხვა მრავალი აქტივობა. აღსანიშნავია, რომ „საქართველოს რკინიგზა“, ფინანსურ მხარდაჭერასთან ერთად, სრულად იყო ჩართული წარმატებული კოლეჯის შექმნის ყველა ეტაპზე. რკინიგზელებთან ერთად ხდებოდა თითოეული ნაბიჯის დაგეგმვა, პრობლემების იდენტიფიცირება და მათი გადაჭრის გზების დასახვა, სახელოსნოებისა და ტრენაჟორების გამართვა, სასწავლო კალენდარული გეგმების შემუშავება და სხვ. გვეამაყება, რომ სს „საქართველოს რკინიგზა“ დამსახურებულად გახდა „პროფესიული განათლების ეროვნული ჯილდო 2018“-ის გამარჯვებული, ნომინაციაში „წლის საუკეთესო ბიზნესპარტნიორი“. კონკურსი ჩაატარა ათასწლეულის გამოწვევის ფონდმა საქართველომ, გუდავაძე-პატარკაციშვილის ფონდთან თანამშრომლობით. პროფესიული კონკურსის მხარდამჭერი იყო საქართველოს განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის სამინისტრო.

პროფესია რკინიგზელი — ერთ-ერთი უძველესი პროფესიაა. როგორც ჩვენთვის ცნობილია, რკინიგზის დაარსების დღიდან, პროფესიონალი კადრების მომზადება პროფტექნიკუმებში ხდებოდა. გამოდის, რომ დღეს ისევ გაჩნდა პროფესიული კოლეჯის დაარსების აუცილებლობა? საქართველოში რკინიგზისთვის ტექნიკური პერსონალის მომზადება ჯერ კიდევ 1878 წლიდან ხდებოდა, რაც წარმოებასთან მჭიდრო კავშირით ხორციელდებოდა. სამწუხაროდ, როგორც აღნიშნეთ, გასული საუკუნის 90-იანი წლებიდან ეს სისტემა მოიშალა, რამაც სპეციალიზებული სასწავლო დაწესებულებების ფუნქციის დაკარგვა და მომზადებული კადრების ხარისხის მკვეთრი გაუარესება გამოიწვია. მოგეხსენებათ, რომ განათლება, რომელიც დასაქმების ბაზრის მოთხოვნებს არ ითვალისწინებს, ფუნქციას კარგავს, შედეგად კი ზარალდება ქვეყნის ეკონომიკა. პროფესიონალი კადრების დეფიციტი აფერხებს კომპანიების განვითარებას და გარკვეული დროის შემდეგ ისინი დგებიან კადრების ალტერნატიული მეთოდებით გადამზადების აუცილებლობის წინაშე. მას შემდეგ, რაც სახელმწიფომ მსგავსი ტიპის სასწავლებლების შექმნა წაახალისა, ბაზარზე ბევრი პროფესიული კოლეჯი გაჩნდა. რით განსხვავდება სარკინიგზო ტრანსპორტის

N 12 მატარებელში საკითხავი 37

რკინიგზა და რკინიგზელები

კოლეჯი სხვა სასწავლებლებისგან? რა პრიორიტეტები და პრივილეგიები აქვს მას? უპირველეს ყოვლისა, აღსანიშნავია, რომ კოლეჯის დაფუძნების მთავარი პრიორიტეტი იყო, შრომის ბაზრის მოთხოვნათა გათვალისწინებით, მოგვემზადებინა ქვეყანაში ერთ-ერთი უმსხვილესი ინდუსტრიისთვის — „საქართველოს რკინიგზისთვის“ — პროფესიონალი კადრები, რომლებსაც შევთავაზებდით საუკეთესო ევროპულ გამოცდილებაზე დამყარებულ სასწავლო პროცესს სწავლების დუალურ მეთოდოლოგიაზე დაფუძნებით. ანუ, ჩვენი მიზანი მაღალი მოქალაქეობრივი თვითშეგნების პროფესიონალ რკინიგზელთა მომზადებაა, რომლებიც შეძლებენ კომპანიის შეუფერხებელი განვითარების პროცესებში თავიანთი წვლილის შეტანას. კოლეჯს საკუთარი შენობა აქვს. რითაა რკინიგზის პროფესიული სასწავლებელი აღჭურვილი? კოლეჯის იდეის ირგვლივ შეიკრიბა მოტივირებული პიროვნებების ძლიერი გუნდი, რომელმაც თავდაუზოგავად იმუშავა იმისათვის, რომ მოპოვებული დაფინანსება რაციონალურად გადაენაწილებინა. კოლეჯის მშენებლობა, ფაქტობრივად, ნულიდან დავიწყეთ: შეკეთდა სრულად ამორტიზებული შენობა, მოეწყო და აღიჭურვა სასწავლო ფართები, კოლეჯის ეზოში სასწავლო პოლიგონის ფუნქციით დაიგო ლიანდაგი, დამონტაჟდა ლოკომოტივის მართვის თანამედროვე სიმულატორები, სიგნალიზაციის, ცენტრალიზაციის და ბლოკირების ტრენაჟორი. დღეისათვის ჩვენ შეგვიძლია ვიამაყოთ, რომ კოლეჯის ინფრასტრუქტურა და აღჭურვილობა პროფესიულ სტუდენტს განათლებას ღირსეულ გარემოში სთავაზობს. ჩვენთვის ცნობილია, რომ სარკინიგზო ტრანსპორტის კოლეჯში დუალური სწავლების მეთოდი გაქვთ. როგორ მოხდა პედაგოგების შერჩევა და რას გულისხმობს ეს მეთოდი? ძალზე მნიშვნელოვანია, რომ სასწავლო პროგრამების შემუშავება დუალურ სწავლებაში საუკეთესო გამოცდილების მქონე პარტნიორის — გერმანიის რკინიგზის ტრენინგცენტრ DB E & C-ის დახმარებით მოხდა. გერმანიაში სასწავლოგაცნობითი ტური გაიმართა, სადაც პედაგოგების, მენეჯერებისა და პროგრამების ხელმძღვანელების გადამზადება მოხდა. გერმანელი პარტნიორის დახმარებით, მომზადდა სასწავლო-

38 მატარებელში საკითხავი N 12

მეთოდური ლიტერატურა, საგამოცდო და სადემონსტრაციო მასალები. გარდა ამისა, „აიოვას“ სახელმწიფო უნივერსიტეტთან პარტნიორობით განხორციელდა ორეტაპიანი უმნიშვნელოვანესი ტრენინგი პოტენციური პედაგოგების შრომისა და ჯანმრთელობის უსაფრთხოებაში გადამზადების მიზნით. როგორც ცნობილია, სარკინიგზო ტრანსპორტის კოლეჯმა წარმატებით გაიარა ავტორიზაცია. უფრო კონკრეტულად რომ გვითხრათ, რა სპეციალობებს დაეუფლებიან კოლეჯის სტუდენტები? დიახ, ჩვენ წარმატებით გავიარეთ ავტორიზაცია, განათლების ხარისხის ეროვნულ ცენტრთან შევათანხმეთ და დარგობრივ საბჭოზე დავამტკიცეთ 4 ჩარჩო-დოკუმენტი, რომელიც 8 ძირითად სარკინიგზო სპეციალობას მოიცავს. ესენია: რკინიგზის ლიანდაგის მშენებლობის მესამე საფეხურის პროფესიული პროგრამა, რკინიგზის ლიანდაგის მონიტორინგის მესამე საფეხურის პროფესიული პროგრამა, რკინიგზის ელექტრომომარაგების მეოთხე საფეხურის პროფესიული პროგრამა, ლოკომოტივის მემანქანის მეოთხე საფეხურის პროფესიული პროგრამა, სავაგონო მეურნეობის მეოთხე საფეხურის პროფესიული პროგრამა, სარკინიგზო გადამზიდავის მეოთხე საფეხურის პროფესიული პროგრამა, რკინიგზის ტრანსპორტზე სიგნალიზაციის ცენტრალიზაციის და ბლოკირების მეოთხე საფეხურის პროფესიული პროგრამა და რკინიგზის ელექტრომოძრავი შემადგენლობის მეოთხე საფეხურის პროფესიული პროგრამა. საინტერესოა, რა პრივილეგიები ექნებათ კოლეჯის კურსდათავრებულებს? სარკინიგზო ტრანსპორტის კოლეჯის მიზანია, ყველა კურსდამთავრებულის გარანტირებული დასაქმებით უზრუნველყოფა. ამისათვის, მისაღები კონტინგენტის დაგეგმვისას, ჩვენ პერმანენტულად „საქართველოს რკინიგზასთან“ ვითანამშრომლებთ. დასასრულ გეტყვით, რომ ა(ა)იპ სარკინიგზო ტრანსპორტის კოლეჯის გუნდს აქვს ამბიცია, გახდეს რეგიონის საუკეთესო კოლეჯი. შესაბამისად, სასწავლო და მართვის პროცესს

რკინიგზა და რკინიგზელები მენეჯმენტი მუდმივ მონიტორინგს გაუწევს. აღნიშნული მონიტორინგის მიზანია, დაკვირვების შედეგების ანალიზზე დაყრდნობითა და „საქართველოს რკინიგზის“ მოთხოვნათა ცვალებადობის ფონზე, უწყვეტი განვითარების პროცესის დანერგვა, პედაგოგიური რესურსის შევსება და მატერიალურტექნიკური სასწავლო ბაზის გაძლიერება. ჩვენ ასევე

დაგეგმილი გვაქვს კამპუსის მოწყობა და სტუდენტებისთვის ჯანსაღი გარემოს შექმნა. თუმცა, სარკინიგზო ტრანსპორტის კოლეჯის მენეჯმენტის უმთავრესი მიზანია, სარკინიგზო სპეციალობების პოპულარიზაცია და ჩვენი მოკრძალებული წვლილის შეტანა „საქართველოს რკინიგზის“ განვითარებასა და ქვეყნის ეკონომიკის გაძლიერებაში!

mAnAnA moistsrApishvili: Js GeorGiAn rAilwAy put on its AGenDA the initiAtive to estABlish the rAilwAy trAnsport colleGe

The institute where future railway workers will learn various specializations has a century-old history. In 1878, the Technical Institute of the Railway opened in Tbilisi and on the basis of it a Technical College was established. From

1958 it was named the South Caucasus and then the Tbilisi Railway Transport Technical College. In 1997, on the basis of the College, the Tbilisi Vocational Training and Retraining Center of Railway Workers was established.

N 12 მატარებელში საკითხავი 39

რკინიგზა და რკინიგზელები

In 2015, JS Georgian Railway, the Ministry of Education, Science, Culture and Sports of Georgia and the LEPL Georgian Technical University established the non-profit legal entity Railway Transport College. The newly established college, which prioritizes the dual method of preparing students in various specializations, won the grant competition of the US Millennium Challenge Fund. Manana Moistsrapishvili, Quality Management Manager of the Railway Transport College, spoke about the priorities and perspectives of the vocational education institution.

railway workers were full involved at each step of planning, problem-identification and solution-finding, the forming of the studios and training facilities, and the development of syllabuses. We are proud that Georgian Railway deservingly won the 2018 National Prize for Vocational Education in the nomination of Best Business Partner in a grant competition held by the Millennium Challenge Fund Georgia in cooperation with the Gudavadze-Patarkatsishvili Fund. The Ministry of Education, Science, Culture and Sports was the supporter of the vocational education contest.

Ms. Moistsrapishvili, first of all where did the idea for establishing the railway college come from?

In the last 20 years, it became impossible to prepare personnel in the relevant professional knowledge and skills needed for the Georgian railway, so a cadre deficit began.

Naturally, specific meaningful steps needed to be taken.

Therefore, JS Georgian Railway put on its agenda the initiative to establish a new college. This was supported by the Ministry of Education and Science of Georgia and the Georgian Technical University. The Railway Transport College is now open and has announced entrance to eight professional programs in the railway sphere. Currently, it is training 137 young specialists for the Georgian railway.

The profession of railway worker is one of the oldest, with preparation always taking place in professional technical colleges. This led to the need to reestablish such a college in Georgia, right?

Preparation of technical personnel for the railway in Georgia started in 1878, which was made in tight contact with production. Unfortunately, in the 1990s, the system was destroyed, resulting in the loss of the function of specialized education institutions and the drastic deficit of well-prepared personnel. Education that does not take into consideration the demands of the labor market loses its function, and the country’s economy suffers as a result, hindering the development of companies and eventually forcing them to have to retrain their staff by alternative methods.

For professional students to have the opportunity to receive a high-quality professional education, Georgian Railway, the Ministry of Education and Science of Georgia and the US Millennium Challenge Fund fully funded the rehabilitation of the building, preparation in professional programs, the purchase of needed inventory and equipment, modern simulators, training and testing materials, the training of professional teachers and many other activities.

Along with the financial support, Georgian Railway was fully involved in all stages of creating a successful college, and

40 მატარებელში საკითხავი N 12

Following encouragement from the Georgian government, many vocational education colleges have emerged on the market. How does the Railway Transport College differ from other institutions? What are its priorities?

First of all, the main priority in establishing the College was preparing personnel in line with labor market demands to one of the largest industries in the country – the Georgian railway. Professional personnel are offered a study process based on the best European practices, with dual-teaching

რკინიგზა და რკინიგზელები methodology. Our goal is to prepare professional railway workers with a high civic conscience who will make their own contributions to the unhindered development of the company.

The College has its own building. How is it equipped?

A strong team of motivated people gathered around the idea of the College and worked devotedly to distribute the won funding rationally. We started construction of the College from scratch: a fully dysfunctional building was repaired, teaching spaces were arranged and equipped, rails were set up in the yard with the function of a teaching polygon, and modern simulators of locomotive driving were installed, as were alarm, centralization and blocking training equipment. Today, we can be proud that the College infrastructure and equipment offers vocational students an education in a dignified environment.

You mentioned the dual-teaching method at the Railway Transport College. How were the teachers selected and what does this method imply?

The development of the College curricula took place with the help of the German railway training center DB E & C, which is the most experienced partner in dual-teaching.

A training visit was held in Germany and our teachers, managers and project leaders were trained there. With the help of our German partner, testing materials, teachingmethodological literature and demonstration materials were prepared.

Moreover, in partnership with the Iowa State University, two-level training was held in retraining potential teachers in the labor and health security fields.

Yes, we successfully completed the authorization process, agreed with the National Center for Quality of Education, and presented at the branch council four frame documents, which include eight main railway specializations: third level professional program of railway rail construction, third level professional program of railway rail monitoring, fourth level professional program of railway electric supply, fourth level professional program of locomotive driver, fourth level professional program of carriage industry, fourth level professional program of railway expeditor, fourth level professional program of railway transport alarm centralization and blocking and a fourth level professional program of electric mobile carriage of railway.

What privileges will College graduates receive?

The aim of the Railway Transport College is to provide guaranteed employment to its graduates. For this, we will regularly cooperate with Georgian Railway in selecting students.

The College team has the ambition to make it the best college in the region; therefore, we will constantly monitor the teaching and management processes. Based on the results of observation and on the vibrant demands of Georgian Railway, we will establish a continuous development process, growth of pedagogical resources and strengthening of the material-technical base. We also plan to build a campus and create a healthy environment for students. However, the main goal of the Railway Transport College management is to popularize railway specializations and make our modest contribution to the development of the Georgian railway and strengthening of the Georgian economy!

The College successfully passed authorization. What specializations will College students learn?

N 12 მატარებელში საკითხავი 41

რკინიგზა და რკინიგზელები

„საქართველოს რკინიგზის“ თანამშრომლებმა სისხლის უანგარო დონაციის აქციაში მიიღეს მონაწილეობა

ფილიალის „მგზავრთა გადაყვანა“ თანამშრომლებმა ჯო ენის სამედიცინო ცენტრის სისხლის ბანკის მიერ მოწყობილ სისხლის დონაციის აქციაში მიიღეს მონაწილეობა. ყველა მსურველ დონორს სრულიად უსასყიდლოდ ჩაუტარდა სხვადასხვა სახის ლაბორატორიული კვლევა. „საქართველოს რკინიგზის“ თანამშრომლები აქტიურ მონაწილეობას იღებენ მსგავს აქციებში.

GeorGian railway emPloyees donaTe blood for CHildren “Donate blood, give life to children” – on the International Day of Blood Donation, Georgian Railway held a charitable event under a memorandum of cooperation between itself and the National Blood Bank, during which its employees donated blood. „გაიღეთ სისხლი, აჩუქეთ ბავშვებს სიცოცხლე“ — სისხლის დონაციის საერთაშორისო დღესთან დაკავშირებით, „საქართველოს რკინიგზამ“ აქცია გამართა. „საქართველოს რკინიგზისა“ და სისხლის ბანკის ურთიერთთანამშრომლობის მემორანდუმის ფარგლებში, უანგარო დონაციაში რკინიგზის თანამშრომლები მონაწილეობდნენ. კომპანიაში დასაქმებულებმა ლეიკემიითა და სხვა მძიმე პათოლოგიით დაავადებული იმ ბავშვების დასახმარებლად გაიღეს სისხლი, რომლებიც მკურნალობას იაშვილის სახელობის ბავშვთა ცენტრალური საავადმყოფოს ონკოჰემატოლოგიურ დეპარტამენტში გადიან. აქცია „გაიღე სისხლი სიცოცხლის გადასარჩენად“, „ნატალია კვანტალიანის სახელობის სისხლის ბანკის“ უახლესი ტექნოლოგიებით აღჭურვილი მობილური ლაბორატორიის მეშვეობით განხორციელდა. უანგარო დონაციის აქციაში მონაწილე რკინიგზელებს „ნატალია კვანტალიანის სახელობის სისხლის ცენტრალური ბანკის“ სახელით, მადლობის სიგელი გადაეცათ.

42 მატარებელში საკითხავი N 12

Employees of the company donated blood to children suffering from leukemia and other pathological diseases who are treated in the oncohematological department of the Iashvili Children’s Central Hospital.

The event ‘Donate blood to save life’ was carried out with the help of the mobile laboratory of the Natalia Kvantaliani Blood Bank, which is equipped with cuttingedge technologies. Railway employees participating in the charity blood donation received certificates of gratitude from the Natalia Kvantaliani Blood Bank.

Employees of the Passenger Transportation Branch donated blood to the Joann Medical Center.

All donors were given various laboratory blood tests for free. Employees of the Georgian Railway eagerly do such charitable acts on a regular basis.

#რკინიგზისისტორია მდინარე ჩხერიმელას გაყოლებაზე არსებული ეს ორლიანდაგიანი ნაგებობა 1972 წელს აშენდა და მას „გალერეას“ უწოდებენ. იგი ხარაგაულის მუნიციპალიტეტში, მოლითის ტერიტორიაზე მდებარეობს. „გალერეას“ სარკინიგზო მაგისტრალი მთის მასივებიდან ჩამოცვენილი დიდი ზომის ქვებისგან უნდა დაეცვა. წლების განმავლობაში, 125 მეტრი სიგრძის ნაგებობა მატარებლის უსაფრთხო მოძრაობის გარანტი გახდა.

#RailwayHistoRy This two-story construction on the bank of the Chkherimela River was built in 1972 and is called a ‘gallery’. It is situated in the Kharagauli Municipality, on the territory of Moliti.

The gallery was built to protect the railway magisterial from large stones falling from the mountains. For many years, the 125-meter long construction served as a guarantor of safe movement for trains.

რკინიგზა და რკინიგზელები

„საქართველოს რკინიგზასა“ და „სოლიდარობის ფონდს“ შორის მემორანდუმი გაფორმდა

ისეთ დიდ და საყოველთაო საქმეში, როგორიც ბავშვების სიცოცხლის გადარჩენაა. ეს არის ჩვენი, როგორც საქართველოს მოქალაქეების, სოციალური პასუხისმგებლობა“, – აცხადებს „საქართველოს რკინიგზის“ გენერალური დირექტორი დავით ფერაძე. „მნიშვნელოვანია, საჯარო თუ კერძო სექტორის წარმომადგენლებმა საკუთარი წვლილი შეიტანონ ქველმოქმედებაში. ყოველი ერთით მეტი დონორი გვაძლიერებს. „საქართველოს რკინიგზა“ ჩვენი დიდი ხნის მეგობარია და მოხარულები ვართ, რომ ეს თანამშრომლობა მომავალშიც გაგრძელდება. ონკოლოგია 21-ე საუკუნის მნიშვნელოვან პრობლემად რჩება და ამ მხრივ გამონაკლისი არც საქართველოა. სიმსივნით დაავადებულ ბავშვებს და მათ ოჯახებს დღეს განსაკუთრებული თანადგომა სჭირდებათ. სწორედ ამას ემსახურება სოლიდარობის ფონდი“, – აცხადებს „სოლიდარობის ფონდის“ აღმასრულებელი დირექტორი ია მაქაცარია.

„საქართველოს რკინიგზასა“ და „საქართველოს სოლიდარობის ფონდს“ შორის ურთიერთთანამშრომლობის მემორანდუმი გაფორმდა. შეთანხმება ფონდის ყოველთვიურ ფინანსურ დახმარებას გულისხმობს. „საქართველოს რკინიგზის“ ხელმძღვანელების და ადმინისტრაციის თანამშრომლების ინიციატივითა და სურვილით, მათი ხელფასიდან ყოველთვიურად განხორციელდება დონაცია. აღსანიშნავია, რომ გაფორმებული მემორანდუმი თანამშრომლობის გაგრძელებას გულისხმობს, რადგან რკინიგზელები საქველმოქმედო აქციაში 2015 წლიდან არიან ჩართულნი. დოკუმენტს ხელი „საქართველოს რკინიგზის“ გენერალურმა დირექტორმა დავით ფერაძემ და „სოლიდარობის ფონდის“ აღმასრულებელმა დირექტორმა ია მაქაცარიამ მოაწერეს. „საქმე, რომელსაც „საქართველოს სოლიდარობის ფონდი“ ემსახურება, უმნიშვნელოვანესია ჩვენი ქვეყნისთვის. თითოეული რკინიგზელი სრულად იზიარებს ამ მნიშვნელობას და საკუთარი ინიციატივით თავისი მცირედი წვლილი შეაქვს

44 მატარებელში საკითხავი N 12

„სოლიდარობის ფონდი“ საქართველოს პრემიერმინისტრის ინიციატივით 2014 წელს შეიქმნა. ფონდი სიმსივნით დაავადებული ბავშვების და 22 წლამდე ახალგაზრდების მკურნალობას და დიაგნოსტირებას აფინანსებს. აღსანიშნავია, რომ 2014 წლიდან დღემდე, ფონდმა 611 ბენეფიციარის დაფინანსება შეძლო. სულ მობილიზდა 15 000 000 ლარი.

memorandum siGned beTween GeorGian railway and THe solidariTy fund Georgian Railway and the Solidarity Fund of Georgia have signed a memorandum of cooperation which considers monthly financial support of the fund. Within the initiative, the authorities and administration staff of the Georgian Railway will make monthly donations from their salaries to the Solidarity Fund. The signed memorandum envisages a continuation of cooperation, since railway employees have been involved in this charitable act since 2015.

რკინიგზა და რკინიგზელები The document was signed by Davit Peradze, General Director of the Georgian Railway, and Ia Makatsaria, Executive Director of the Solidarity Fund.

“The goal that the Solidarity Fund of Georgia serves is of high importance to our country,” Peradze said. “Each employee of the Georgian Railway fully realizes this importance and makes a small contribution to the big common goal, which is saving the life of children. This is a social responsibility we all share as citizens of Georgia.”

“It is important that representatives of the public and private sector contribute to charity,” said Makatsaria. “Each additional donor makes us stronger. The Georgian Railway is a longtime friend of ours and we are happy that this cooperation is to continue. Oncology remains an important problem of the 21st century and Georgia is no exception.

Child cancer patients and their families need special support today and this is what the Solidarity Fund is about.”

„წლის პროფესიული საგანმანათლებლო დაწესებულება“ და „წლის პროფესიული განათლების ბიზნესპარტნიორი“. „ჩვენთვის დიდი პატივია, გვერქვას წლის პროფესიული განათლების ბიზნესპარტნიორები და ასევე უმნიშვნელოვანესია საქმე, რომელიც ათასწლეულის გამოწვევის ფონდის ხელშეწყობით გავაკეთეთ. „საქართველოს რკინიგზა“ სრულად იზიარებს სახელმწიფო პოლიტიკას პროფესიული განათლების უდიდესი მნიშვნელობის შესახებ. სწორედ აღნიშნულის ფარგლებში დავაარსეთ სარკინიგზო ტრანსპორტის კოლეჯი. კოლეჯში შემუშავებულია და ისწავლება 8 ახალი სასწავლო პროგრამა და მისი მეშვეობით საქართველოში ინერგება დუალური სწავლების მეთოდი, რაც გულისხმობს სამუშაოზე დაფუძნებულ სწავლას. მოგეხსენებათ, „საქართველოს რკინიგზა“ არის ქვეყნის ერთ-ერთი უმსხვილესი დამსაქმებელი

The Solidarity Fund of Georgia was founded in 2014 upon the initiative of the Prime Minister of Georgia. The Fund finances cancer diagnoses and treatment of children and young people under 22. Since 2014, the Fund has supported 611 beneficiaries and 15 million GEL has been raised for this purpose.

„საქართველოს რკინიგზა“ წლის საუკეთესო ბიზნესპარტნიორად დასახელდა „საქართველოს რკინიგზა“ „პროფესიული განათლების ეროვნული ჯილდო 2018“-ის გამარჯვებული, წლის საუკეთესო ბიზნესპარტნიორის ნომინაციაში გახდა. პროფესიული განათლების კვირეული დასრულდა. გამარჯვებულები ოთხ კატეგორიაში გამოვლინდნენ: „წლის პროფესიული განათლების სტუდენტი“, „წლის პროფესიული განათლების მასწავლებელი“,

N 12 მატარებელში საკითხავი 45

რკინიგზა და რკინიგზელები

და ძალიან გვეამაყება, რომ თანამედროვე სტანდარტით აღჭურვილი სარკინიგზო კოლეჯი „საქართველოს რკინიგზას“ პროფესიულ კადრებს მოუმზადებს“, — აღნიშნა სს „საქართველოს რკინიგზის“ კორპორაციული მართვის დეპარტამენტის უფროსმა ნინო ჯორბენაძემ. დაჯილდოების ცერემონიას „ათასწლეულის გამოწვევის ფონდი საქართველოს“ და „ათასწლეულის გამოწვევის კორპორაციის“ წარმომადგენლები, ადგილობრივი ხელისუფლების წარმომადგენლები და სხვა მოწვეული პირები ესწრებოდნენ. „პროფესიული განათლების ეროვნული ჯილდოს“ მიზანია პროფესიული განათლების პოპულარიზაცია ქვეყანაში პროფესიული სასწავლებლების, მასწავლებლების, სტუდენტებისა და ბიზნესპარტნიორების წარმატების ისტორიების წარმოჩენით. „საქართველოს რკინიგზამ“ ძალიან დიდი ინვესტიცია გაიღო სატრანსპორტო კოლეჯის რეაბილიტაციისთვის, ხოლო „ათასწლეულის გამოწვევის ფონდმა“ გაიღო დაფინანსება იმისათვის, რომ აღეჭურვა ეს კოლეჯი, რათა დღეს საქართველოში შრომის ბაზრის მოთხოვნების შესაბამისი პროფესიული განათლების პროგრამების შეთავაზება შეძლოს. გამარჯვებულები ჟიურიმ გამოავლინა და ისინი გერმანიაში გაემგზავრებიან, სადაც მონაწილეობას მიიღებენ სასწავლო პროგრამაში. ისინი ასევე დაესწრებიან ერთ-ერთ მნიშვნელოვან საგანმანათლებლო გამოფენას. იმედი გვაქვს, მსგავსი პროექტები კიდევ უფრო ხელს შეუწყობს პროფესიული განათლების პოპულარიზაციას საქართველოში“, — აღნიშნა „ათასწლეულის გამოწვევის ფონდის“ აღმასრულებელმა დირექტორმა მაგდა მაღრაძემ. პროფესიული განათლების კვირეულის ფარგლებში, რკინიგზის სატრანსპორტო კოლეჯში ღია კარის დღე გაიმართა. „ათასწლეულის გამოწვევის ფონდი საქართველოს“ და „ათასწლეულის გამოწვევის კორპორაციის“ წარმომადგენლობა პროექტის ფარგლებში განხორციელებულ ინფრასტრუქტურულ სამუშაოებს, სიმულატორებს, ტექნიკურ აღჭურვილობას და სასწავლო პროგრამებს გაეცნენ. პროფესიული განათლების ეროვნული ჯილდო „ათასწლეულის გამოწვევის ფონდის“ ინიციატივაა, რომელიც ხორციელდება

46 მატარებელში საკითხავი N 12

პროექტის „პროფესიული განათლება ეკონომიკის განვითარებისთვის“ ფარგლებში და დაფინანსებულია აშშ-ის ათასწლეულის გამოწვევის კორპორაციის მიერ.

GeorGian railway named as year’s besT business ParTner Georgian Railway won the National Award for Vocational Education 2018 prize in the nomination of the year’s Best Business Partner. The Vocational Education Week ended and winners were revealed in four categories: the Best Vocational Education Student of the Year, the Best Vocational Education Teacher of the Year, the Best Vocational Education Institution of the Year and the Best Vocational Education Business Partner.

“It is a great honor for us to be named the year’s best vocational education business partners, and the work that we did with the support of the Millennium Challenge Fund is of high importance,” said Nino Jorbenadze, Head of the Corporate Management Department of JS Georgian Railway. “The Georgian Railway fully shares the state policy recognizing the importance of vocational education and as part of that policy, we founded the Railway Transport College.

The College teaches eight new educational programs and thanks to it the dual-teaching method has been introduced in Georgia, which means on-the-job learning. Georgian Railway is one of the largest employers in the country and we are very proud that the Railway College, equipped to modern standards, will prepare professional staff for work in the Georgian railway.”

Representatives of the Millennium Challenge Fund Georgia and Millennium Challenge Corporation, local government members, and other invited guests, attended the awards ceremony. The aim of the National Award for Vocational Education aims to popularize vocational education in Georgia by showcasing the success stories of vocational education institutions, teachers, students and business partners.

რკინიგზა და რკინიგზელები

“Georgian Railway made a big investment by rehabilitating the Transport College, and the Millennium Challenge Fund made a donation to equip the college so that it is able to offer vocational education programs that are relevant to the country’s labor market demands,” said Magda Maghradze, Executive Director of the Millennium Challenge Fund.

“The jury revealed winners who will travel to Germany to participate in an educational program and also attend an important education fair. We hope that similar projects will further support the popularization of vocational education in Georgia.”

As part of the Vocational Education Week, the Railway Transport College hosted an open-door event. Representatives of the Millennium Challenge Fund and Millennium Challenge Corporation learned about infrastructural works conducted within the project, the simulators, technical equipment and teaching programs.

The National Award for Vocational Education is an initiative of the Millennium Challenge Fund, which is implemented as part of the ‘Vocational Education for Economic Development’ project and is funded by the U.S. Millennium Challenge Corporation.

N 12 მატარებელში საკითხავი 47

რკინიგზა და რკინიგზელები

საჩუქარი მატარებლის მგზავრებს

მინდა მადლობა გადავუხადო ყველას ასეთ მნიშვნელოვან პროექტში მონაწილეობისთვის. მიხარია, რომ წინასაახალწლოდ სასიამოვნო საჩუქარი გავუკეთეთ მგზავრებს და იმედი მაქვს, ჩვენი მოძრავი ბიბლიოთეკის საშუალებით, მგზავრები თავიანთ წიგნებსაც გაუზიარებენ ერთმანეთს. ნებისმიერ მგზავრს შეუძლია საკუთარი წიგნი დატოვოს სხვა მგზავრისთვის“, — აცხადებს „საქართველოს რკინიგზის“ ფილიალის „მგზავრთა გადაყვანა“ დირექტორი დაჩი ცაგურია. აღსანიშნავია, რომ მოძრავი ბიბლიოთეკა გემოვნებისა და ასაკის მკითხველზეა გათვლილი.

თბილისიდან ბათუმის მიმართულებით, წიგნებით დატვირთული მატარებელი გავიდა. უჩვეულო ბიბლიოთეკის პრეზენტაცია მწერლებმა — გელა ჩარკვიანმა და გურამ მეგრელიშვილმა გამართეს. Stadler Kiss-ის ორსართულიან მატარებელში პირველ ეტაპზე გამომცემლობა „არტანუჯისა“ და „ინტელექტის“ წიგნები განთავსდა. რკინიგზას წიგნები ასევე გადასცეს „ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობამ“, „სიესტამ“, გამომცემლობამ „შემოქმედი ანგელოზი“, „ილიაუნის გამომცემლობამ“, გამომცემლობამ „წიგნები ბათუმში“, გამომცემლობამ „პალიტრა L“ და სხვა. პროექტში აქტიურად ჩაერთო საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა, რომელიც მგზავრებს სხვადასხვა სახის ლიტერატურას შესთავაზებს. „მგზავრების კომფორტზე ზრუნვა „საქართველოს რკინიგზისთვის“ ერთ-ერთი პრიორიტეტია. აღნიშნული პროექტით, მგზავრებს საშუალება ექნებათ, მათთვის საინტერესო წიგნები წაიკითხონ, რაც ერთი მხრივ წიგნის და კითხვის პოპულარიზაციას შეუწყობს ხელს, მეორე მხრივ კი მგზავრობის პროცესს უფრო სასიამოვნოს გახდის. ბიბლიოთეკებისთვის წიგნების შეგროვება მთელი საქართველოს მასშტაბით მიმდინარეობდა. ქუთაისი, ბათუმი, ოზურგეთი — ეს გახლავთ რკინიგზის სადგურები, სადაც მოხალისეებმა, ავტორებმა და გამომცემლობებმა წიგნები მოიტანეს.

48 მატარებელში საკითხავი N 12

სხვადასხვა

„ძალიან მნიშვნელოვანი წამოწყებაა. საგანგებოდ ისეთი წიგნები შევარჩიეთ, რომლებსაც ხუთი საათის განმავლობაში მგზავრი ადვილად წაიკითხავს. წარმოდგენილი ლიტერატურა ჟანრობრივად მრავალფეროვანია. უცხოელი ტურისტების ფაქტორიც გავითვალისწინეთ და სწორედ ამიტომ, წიგნებს ინგლისურ და რუსულ ენაზეც ვთავაზობთ მკითხველებს. შევარჩიეთ ახალი გამოცემები და თაროებს ხშირად განვაახლებთ როგორც თანამედროვე ქართული ლიტერატურით, ისე თარგმანებით“, — აცხადებს ზვიად კვარაცხელია, გამომცემლობების „ინტელექტი“ და „არტანუჯი“ მთავარი რედაქტორი. „ვფიქრობ, ეს პროექტი აუცილებლად გაამართლებს და წარმატებული იქნება. მოხარული ვარ, რომ აქ წარმოდგენილია ჩემი წიგნები. მათ შორის — „ნაგერალა“ და „70 ამბავი“. მგზავრებს აქვთ დრო და კარგია, რომ ამ დროს შეავსებენ საინტერესო ლიტერატურით“, — განაცხადა მწერალმა გელა ჩარკვიანმა. თბილისი-ბათუმის მგზავრებისთვის სასიამოვნო სიურპრიზი აღმოჩნდა მატარებელში წიგნებით სავსე თაროების დანახვა: „შემოვედი მატარებელში და მოულოდნელად დამხვდა თარო საინტერესო წიგნებით. მაშინვე ავიღე და გადავხედე. ჩემი საყვარელი მწერალი — სვეტლანა ალექსიევიჩი მომხვდა ხელში და დიდი სიამოვნებით წავიკითხავ მგზავრობის ბოლომდე. გავიგე, რომ „მოძრავი ბიბლიოთეკები“ ჰქვია ამ პროექტს. ჩემი, როგორც ერთ-ერთი მკითხველის, სახელით, მადლობა მინდა გადავუხადო „საქართველოს რკინიგზას“ ამ არაჩვეულებრივი პროექტისთვის“, — აღნიშნა ქალბატონმა მარინა ვაშაყმაძემ. სულ მალე ბიბლიოთეკა მაგისტრალური მიმოსვლის ყველა მატარებელში მოეწყობა. „საქართველოს რკინიგზა“ ბედნიერ და საინტერესო მგზავრობას გისურვებთ!

რკინიგზა და რკინიგზელები a GifT for railway PassenGers A train loaded with books left Tbilisi on its way to Batumi, and while onboard, passengers got to enjoy the presentation of an unusual library from writers Gela Charkviani and Guram Megrelishvili. At the first stage, books from the Artanuji and Intellect publishing houses have been placed in the twostory Stadler Kiss train, with Georgia’s other publishing houses: Sulakauri Publishing, Siesta, Creative Angel, Ilia Uni Publishing, Books in Batumi, Palitra L and other publishing houses also having donated books to the Railway. The National Library of the Georgian Parliament also got actively involved in the project and is set to present various types of literature to passengers.

“Taking care of the comfort of passengers is a priority for Georgian Railway,” said Dachi Tsaguria, Director of the Passenger Transportation Branch of the Georgian Railway.

“With this project, passengers will have the opportunity to read the books they are interested in, which on the one hand will promote books and reading and on the other hand will make each journey even more pleasant. Books for the library were collected from stations all around Georgia – Kutaisi, Batumi, Ozurgeti – wherever volunteers, authors and publishing houses were able to bring their books.

five-hour journey. The literature is diverse in genre. We took into consideration that foreign tourists often travel by train and ensured there were also books in English and Russian.

We selected new publications and will regularly update the bookshelves with contemporary Georgian literature as well as translations.”

“I think the project will be a success,” writer Gela Charkviani said. “I'm happy to have my books presented here – ‘Nagerala’ and ’70 Stories’. Passengers have time while travelling onboard and it’s good that they will be able to fill that time with interesting literature.”

Finding the shelves full of books proved to be a pleasant surprise for Tbilisi-Batumi train passengers: “I got on the train and found a shelf full of interesting books,” passenger Marina Vashakmadze told us. “I had time to browse and even found my favorite author, Svetlana Aleksievich! I’ll enjoy reading her book till the end of the trip. I heard that the project is called ‘Mobile Libraries’. As a reader, I would like to thank Georgian Railway for this wonderful project,” she said.

Soon, libraries will be arranged in all trains of magisterial movement. Georgian Railway wishes all its passengers a happy and interesting journey!

“I would like to thank everyone for participation in this important project,” he said. “I am glad we were able to give our passengers such a nice seasonal gift, and I hope that, thanks to our mobile library, passengers will share their books with others. Any passenger can leave his/her book in the library for other readers.”

The mobile library is designed to accommodate readers of different tastes and age.

“This is a very important initiative,” said Zviad Kvaratskhelia, Main Editor of the Intellect and Artanuji publishing houses.

“We chose books that readers can easily handle during the

N 12 მატარებელში საკითხავი 49

reHabiliTaTion works aT THe senaki railway sTaTion

სენაკის რკინიგზის სადგური — არქიტექტურულად ერთ-ერთი გამორჩეული შენობა, XX საუკუნის 50-იან წლებში აშენდა. დიდი ხნის განმავლობაში სადგურის რეკონსტრუქცია არ ჩატარებულა.

The Senaki railway station is a distinguished piece of architecture, built in the 1950s. The station had not been renovated for many years but last year the daughter company of Georgian Railway, GR Property Management, started rehabilitation works.

რკინიგზა და რკინიგზელები

სარეაბილიტაციო სამუშაოები სენაკის რკინიგზის სადგურში

გასულ წელს, „საქართველოს რკინიგზის“ შვილობილმა კომპანიამ „GR ქონების მართვა“ სარეაბილიტაციო სამუშაოები დაიწყო. პროექტის ფარგლებში სრულად განახლდა ელექტროგაყვანილობა და მიწისქვეშა კომუნიკაციები, შეიცვალა კარ-ფანჯრები, შენობის გარე ფასადი და ინტერიერი. კეთილმოეწყო სადგურის მიმდებარე ტერიტორია, დამონტაჟდა გარე განათების თანამედროვე სისტემა.

50 მატარებელში საკითხავი N 12

As part of the project, the electrics and underground communications were fully renewed, and windows and doors were replaced. The outer façade of the building and its interior were changed and the territory around the station was repaired and given a fresh and modern system of outdoor lighting.

SHOP WITH US!

BEFORE AND AFTER TRAVELLING

Sopingi gamgzavrebamde da gamgzavrebis Semdeg...

Add: Vagzali Square 2; Tel: 230 74 47; Mob: 551 444 400; www.facebook.com/TbilisiCental; www.tbilisicentral.ge

რკინიგზა და რკინიგზელები

#რკინიგზისისტორია მოგზაურობა ნატანებიდან ოზურგეთში 1872 წელს თბილისიდან ფოთში პირველი მატარებელი ჩავიდა, 1883 წელს ბათუმის სარკინიგზო ხაზი ამოქმედდა, ოზურგეთში კი რკინიგზის გახსნაზე არავინ ფიქრობდა. ქალაქთან უახლოესი რკინიგზის სადგური ნატანებში მდებარეობდა. ამ წერტილამდე მგზავრს ეტლით ან დილიჟანსით უნდა ემგზავრა. გურია მდიდარი იყო ხე-ტყის მასალით, ხოლო სახელმწიფოს ამ მასალის იაფი ტრანსპორტირება სჭირდებოდა. სწორედ ეს იყო რკინიგზის გაყვანის ძირითადი მიზეზი. 1890-იანი წლების შემდეგ, დღის წესრიგში აქტიურად დადგა ოზურგეთში სარკინიგზო მაგისტრალის ამოქმედების საკითხი. თემაზე მუშაობა დაიწყო ოზურგეთის საქალაქო თვითმმართველობამ, რომლის წევრებმაც 1896 წელს შესაბამისი პროექტი იმპერატორს წარუდგინეს. პროექტის მიხედვით, ოზურგეთი რკინიგზით ნატანებს დაუკავშირდებოდა. ლიანდაგი ქალაქიდან 4-5 კილომეტრის დაშორებით გაივლიდა, ნატანებიდან ზღვამდე. უნდა გაფართოებულიყო შეკვეთილის პორტი, რომელსაც რკინიგზა დაუკავშირდებოდა. მეფის მთავრობამ პროექტის გასახორციელებლად ფული არ გამოყო. პროექტიც არ შედგა.

52 მატარებელში საკითხავი N 12

ნატანები-ოზურგეთის რკინიგზის მშენებლობის საკითხი 1900 წლის მოწვევის ქალაქის საბჭომ ხელახლა დააყენა. პროექტი ისევ ჩავარდა. უკვე მესამე მცდელობა 1919 წელს იყო. საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის გზის მინისტრთან შეხვედრაზე, გურიის მოსახლეობამ ოზურგეთის რკინიგზის მშენებლობის დაწყება მოითხოვა. მინისტრმა პირობა დადო, რომელიც ვერ შეასრულა.

1921 წლის ბოლოს, საბჭოთა ოკუპაციის შემდეგ, სახალხო მეურნეობის უმაღლეს საბჭოსთან დაარსდა ნატანებიოზურგეთის სამშენებლო კომიტეტი. მშენებლობა დაიწყო. ააგეს 33 ხიდი და გადასარბენი, გაჭრეს 20-კილომეტრიანი რკინიგზის ხაზი. ნატანები-ოზურგეთის რკინიგზა 1923 წლის 26 დეკემბერს გაიხსნა. საზეიმო ღონისძიებას ფილიპე მახარაძე, მამია ორახელაშვლი, შალვა ელიავა, აჭარის მთავრობის წარმომადგენელი თახსიმ ხიმშიაშვილი, ამიერკავკასიის რკინიგზის უფროსი მოზდეევი და სხვა სტუმრები დაესწრნენ. ნატანებში 1000-ზე მეტი ადამიანი შეიკრიბა. გაიმართა მიტინგი, რომლის შემდეგაც ხალხი ოზურგეთისკენ პირველი მატარებლით გაემგზავრა. მატარებლის ერთი ვაგონი საპატიო სტუმრებს დაუთმეს. ნატანებიდან ოზურგეთამდე მგზავრობა დაახლოებით ორი საათი გაგრძელდა.

რკინიგზა და რკინიგზელები

#RailwayHistoRy THe TriP from naTanebi To ozurGeTi In 1872, the first train arrived in Poti from Tbilisi. In 1883, the Batumi railway line started to operate. No-one thought about opening a station in Ozurgeti and the closest railway station to Ozurgeti was situated in Natanebi, meaning passengers for Ozurgeti had to take a carriage or stage-coach.

Guria was rich in wood and the state needed to transport it cheaply, which is why a railway track was built there. After the 1890s, it was put on top of the agenda to open a railway magisterial in Ozurgeti. The local government started working on the issue and in 1896 presented the project to the Emperor.

According to the project, Ozurgeti would be connected to Natanebi by rail, 4-5 km from the town, and from Natanebi to the sea. The Shekvetili port needed to expand and the railway was to connect it, yet the King’s government did not allocate funds for the project and so it was not implemented. The issue of the Natanebi-Ozurgeti railway construction was put to the

agenda again by the town council of the 1900s but the project failed a second time.

A third attempt came in 1919, seeing the population of Guria demanding the start of the Ozurgeti railway construction at a meeting with the Road Minister of the Georgian Democratic Republic but the Minister gave them a promise that he was unable to fulfill.

At the end of 1921, following Soviet occupation, the NatanebiOzurgeti Construction Committee was established at the Supreme Council of the People’s Economy. Construction began, 33 bridges and passes were built, and a 20-kilometer railway line was installed. The Natanebi-Ozurgeti railway road was opened on December 26, 1923 at a ceremony attended

by Philipe Makharadze, Mamia Orakhelashvili, Shalva Eliava, Thakhsim Khimshiashvili from the Ajaran Government, Head of the South Caucasus railway Mozdeev, and other guests.

Over 1000 people gathered in Natanebi. A celebration was held, after which people traveled to Ozurgeti on the first train.

One car of the train was reserved for special guests. The ride from Natanebi to Ozurgeti took two hours.

N 12 მატარებელში საკითხავი 53

რკინიგზა და რკინიგზელები

„საქართველოს რკინიგზამ“ წლის გამორჩეული თანამშრომლები დააჯილდოვა

„საპატიო რკინიგზელი“, „თავდადებული რკინიგზელი“, „საიმედო მემანქანე“, „რკინიგზის ვეტერანი“, „ინოვატორი რკინიგზელი“, „საუკეთესო მენეჯერი“, „ყველაზე პროდუქტიული რკინიგზელი“, „საუკეთესო კოლეგა“, „ყველაზე ოპერატიული რკინიგზელი“, „სამაგალითო რკინიგზელი დედა“, „სანიმუშო რკინიგზელი“, „საუკეთესო გუნდი“, „მოძრაობის უსაფრთხოების საუკეთესო დამცველი“ და „წლის საუკეთესო პროფესია“ — ეს ის 14 ნომინაციაა, რომლის მიხედვითაც 125 გამორჩეული რკინიგზელი გამოვლინდა. გამარჯვებულებს ფულადი პრემიები და ფასიანი საჩუქრები, სიგელებთან ერთად, „საქართველოს რკინიგზის“ გენერალურმა დირექტორმა დავით ფერაძემ და ფილიალების დირექტორებმა გადასცეს.

54 მატარებელში საკითხავი N 12

რკინიგზა და რკინიგზელები

GeorGian railway awards THe year’s besT emPloyees aT Professional day CelebraTion evenT Fourteen nominations, in which 125 distinguished railway employees were awarded, included the following titles: Honorary Railway Employee, Dedicated Railway Employee, Reliable Train Driver, Railway Veteran, Innovative Railway Employee, The Best Manager, The Most Productive Railway Employee, The Best Colleague, The Most Operative Railway Employee, Role Model Railway Employee Mother, Role Model Railway Employee, The Best Team, The Best Movement Safety Protector and The Year’s Best Professional.

The winners received monetary prizes and gifts along with certificates. Davit Peradze, General Director of JS Georgian Railway, along with branch directors, congratulated the winners and handed them their prizes.

N 12 მატარებელში საკითხავი 55

რკინიგზა და რკინიგზელები

რუსთავი 2-ის დილის გადაცემის საახალწლო გადაღებები

56 მატარებელში საკითხავი N 12

rustAvi 2 morninG tv proGrAmme’s new yeAr photo shoot

N 12 მატარებელში საკითხავი 57

ტოპ-10 ეროვნული პარკი, სადაც 2019 წელს უნდა იმოგზაუროთ

მატარებელში საკითხავი

სათაფლია სათაფლიას ნაკრძალი გასაოცარი ბუნებით, ისტორიულკულტურული მნიშვნელობის ძეგლებით, თითოეულ სტუმარს დაუვიწყარ მოგზაურობას გპირდებათ. აქ თქვენ ნახავთ პრეისტორიული ხანის დინოზავრების ნაკვალევს, მღვიმეებს, უნიკალურ კოლხურ ტყესა და პანორამულ გადასახედს, საიდანაც მთელ იმერეთზე გასაოცარი ხედი იშლება. სათაფლიაში კომფორტული დასვენებისთვის, მოწყობილია 2 ტურისტული ბილიკი და ფუნქციონირებს პანორამული კაფეც. ეს ადგილი აუცილებლად უნდა ნახოთ, განსაკუთრებით კი მაშინ, როდესაც ოჯახთან და ბავშვებთან ერთად მოგზაურობთ. სათაფლიის ნაკრძალი გელით ახალი აღმოჩენების, ისტორიების შესაქმნელად და მრავალი დაფარული საიდუმლოს გამოსარკვევად. პრომეთეს მღვიმე პრომეთეს მღვიმე უკვე წლებია ყველაზე პოპულარული დაცული ტერიტორიაა და ქვეყნის სავიზიტო ბარათად იქცა. მღვიმე წყალტუბოში, სათაფლიიდან 20 კილომეტრში მდებარეობს. მღვიმეში იმოგზაურებთ 40 მეტრ სიღრმეზე – მიწისქვეშა, ზღაპრულ სამყაროში. მღვიმე სტალაქტიტების, სტალაგმიტებისა და სტალაგნატების მრავალსახეობით გამოირჩევა. პრომეთეს მღვიმეში 6 კეთილმოწყობილი დარბაზია: არგონავტების, კოლხეთის, მედეას, სიყვარულის, პრომეთეს და საქართველოს, ანუ იბერიის დარბაზები. მღვიმეში 1-საათიანი მოგზაურობის შემდეგ, გგონიათ, რომ აღარაფერი გაგაოცებთ,

58 მატარებელში საკითხავი N 12

მაგრამ ყველაფერი წინაა. წარმოგიდგენიათ მიწიდან 40 მეტრ სიღრმეზე, მღვიმეში მდინარის არსებობა?.. მდინარეზე ნავით გასეირნება? დიახ, ეს ყველაფერი პრომეთეს მღვიმეში დაგხვდებათ და მღვიმის დატოვებასაც მიწისქვეშა მდინარეზე მოცურავე ნავით შეძლებთ. ოკაცეს კანიონი ოკაცეს კანიონი კეთილმოწყობილ და უნიკალურ გადასახედს გთავაზობთ. კიდული ბილიკი მიწიდან 80-140 მეტრ სიმაღლეზეა მოწყობილი. ოკაცეს კანიონზე მისვლამდე კი, დადიანების ისტორიულ ტყე-პარკში გასეირნებაც შეგიძლიათ, სადაც უნიკალურ და უძველეს სამყაროში აღმოჩნდებით. მარტვილის კანიონი მარტვილის კანიონი ნამდვილად ის ადგილია, რომლის უნახავად საქართველო არ უნდა დატოვოთ. მარტვილის კანიონზე დადიანების ისტორიულ ბილიკს გაივლით. ბილიკზე განლაგებულია 2 ხიდი, 3 გადასახედი პლატფორმა და კირქვის დიდი ლოდებისგან აშენებული 30-საფეხურიანი ისტორიული კიბე. ბილიკის ბოლოს, ნავით გასეირნებას შეძლებთ. გარდა იმისა, რომ ისტორიულ კიბეზე ფეხით გაივლით, მდინარეზე კი ნავით გაისეირნებთ, კანიონის წყალქვეშა სამყაროს ბოლომდე შეგრძნებისთვის, აქ ყვინთვაც შეგიძლიათ. გახსოვდეთ, რომ მარტვილის კანიონი ევროპაში ყვინთვისთვის 8 საუკეთესო მიმართულებას შორის დასახელდა.

მატარებელში საკითხავი

N 12 მატარებელში საკითხავი 59

მატარებელში საკითხავი 60 მატარებელში საკითხავი N 12

მატარებელში საკითხავი კოლხეთის ეროვნული პარკი კოლხეთის ეროვნულ პარკში დაგხვდებათ მითებით მდიდარი პალიასტომის ტბა, სადაც პონტონით, კატარღით და კაიაკით გასეირნებაა შესაძლებელი. პალიასტომზე მრავალფეროვანი ხედებით დატკბებით, გაისეირნებთ ოქროს ტბაზე და მდინარე ფიჩორზე. მდინარეზე სეირნობისას, ნამდვილ ამაზონის ჯუნგლებში აღმოჩნდებით. კოლხეთის ეროვნული პარკი განსაკუთრებით საინტერესო ადგილია ფრინველებზე დაკვირვების მოყვარულთათვის. ტერიტორიაზე წელიწადში 200 სახეობაზე მეტი ფრინველი დაფრინავს.

იძლევა. ადმინისტრაციის ეზოში საგანგებოდ ბავშვებისთვისაა მოწყობილი 600-მეტრიანი „ბუნების შემეცნებითი ბილიკი“. ვაშლოვანის ეროვნული პარკი საქართველოს ბუნების მრავალფეროვნებას შეიგრძნობთ ვაშლოვანის ეროვნულ პარკში.

ბოლომდე

პარკში არსებული სხვადასხვა მიმართულების 7 ტურისტული ბილიკი მოგატარებთ გამორჩეულ ტახტი-თეფას ტალახის ვულკანებს, დათვის ხევის განამარხებულ მოლუსკებს, ქარისგან გამოფიტულ ეროზირებულ მთებს, კაკლის ყურეს და შავ მთას.

ნავენახევის მღვიმე ბორჯომ-ხარაგაულის ეროვნული პარკი ნავენახევის მღვიმე თერჯოლის მუნიციპალიტეტში, სოფელ ნავენახევის მიდამოებში მდებარეობს. იგი სულ ცოტა ხნის წინ კეთილმოეწყო და გაიხსნა ვიზიტორებისთვის. ნავენახევის მღვიმე განსხვავებული და ლამაზი ფორმის სტალაგმიტებით, სტალაგნატებითა და სტალაქტიტებით გამორჩეული 250 მეტრი სიგრძის ორსართულიანი და 4-დარბაზიანი მღვიმეა. იგი შესასვლელიდან 30-ე მეტრზე ორად იყოფა. მეორე სართული, პატარა საფეხურებით, დაკავშირებულია დარბაზთან. მღვიმეს გასასვლელი არ აქვს, ამოკეტილია სტალაგნატით, რომლის სისქე 7 მეტრია.

ბორჯომ-ხარაგაულის ეროვნული პარკი მოლაშქრეებში დიდი პოპულარობით სარგებლობს. ტურისტული მარშრუტების ქსელი ერთი და მრავალდღიანი ლაშქრობების საშუალებას იძლევა. ბილიკები მარკირებული და კეთილმოწყობილია. მოწყობილია ტურისტული თავშესაფრები, საპიკნიკე და საკემპინგე ადგილები. ასევე გამოყოფილია ადგილები ცეცხლის დასანთებად. ეროვნული პარკი ვიზიტორებს სალაშქრო, საცხენოსნო, ველო, თოვლის ფეხსაცმელების კულტურულ და საგანმანათლებლო ტურებს სთავაზობს. თუშეთის ეროვნული პარკი

მღვიმის დასათვალიერებლად მისული ვიზიტორები, ოჯახთან და მეგობრებთან ერთად, დროის სასიამოვნოდ გატარებას შეძლებთ. ლაგოდეხის დაცული ტერიტორიები ლაგოდეხის ნაკრძალი პირველი დაცული ტერიტორია იყო, რომელიც საქართველოში დაარსდა. ლაგოდეხის დაცული ტერიტორიები ვიზიტორებს სხვადასხვა სირთულისა და ხანგრძლივობის მარშრუტებს სთავაზობს. 5 კეთილმოწყობილი და მარკირებული ბილიკი, ხელუხლებელი, ველური ლანდშაფტით მდიდარ ლაგოდეხის დაცულ ტერიტორიებზე, სალაშქრო, საგანმანათლებლო, საცხენოსნო და კულტურული ტურების ფართო არჩევანს

თუშეთის ეროვნული პარკი ევროპაში არსებული ყველაზე დიდი პარკია. მისი მონახულებისას, გირჩევთ დრო რაც შეიძლება გაახანგრძლივოთ, რადგან თუშეთის ეროვნულ პარკში მრავალი ეკოტურისტული სერვისით შეგიძლიათ სარგებლობა: დატკბით ზღაპრული ხედებით, იმგზავრეთ ექსტრემალურ გზაზე, გაეცანით ქვეყნის უძველეს ისტორიას, დაათვალიერეთ დართლოს უნიკალური არქიტექტურა, შენაქო და სხვა უძველესი სოფლები. ლაშქრობის მოყვარულებს თუშეთის ეროვნულ პარკში 11 ტურისტული ბილიკი და უნიკალური თავგადასავალი გელით. შესაძლებელია სალაშქრო, საცხენოსნო, ველო და კულტურული ტურების მოწყობა, მტაცებელ ფრინველებზე და ნიამორებზე დაკვირვება.

N 12 მატარებელში საკითხავი 61

ავტორი: დათო ტურაშვილი მწერალი

მატარებელში საკითხავი

კოლომბია

მ

ადრიდის უნივერსიტეტის ხუთსართულიან სახლში (სადაც მასპინძლებმა გამამწესეს), ასზე მეტი სტუდენტი ცხოვრობდა ძალიან ხმაურიანად და მათი უმრავლესობა მდედრობითი სქესისა იყო. ქალები ყველგან მამაკაცებზე მეტნი არიან და მით უმეტეს უნივერსიტეტებში, მაგრამ მადრიდის უნივერსიტეტს (რატომღაც) განსაკუთრებით ეტანებიან და სწავლასმოწყურებულ გოგონებს შორის კი, ყველაზე გამორჩეულები,

62 მატარებელში საკითხავი N 12

კოლუმბიელები იყვნენ. ესპანეთში იმდენი კოლუმბიელია, რომ ერთ მათგანს მაინც აუცილებლად შეხვდებით და რომელიღაც კოლუმბიელ ქალს აუცილებლად გაიცნობთ მადრიდში, რადგან მათი სამშობლო ისეთი „დაღლილია“, როგორიც ჩვენი და იქ დაბრუნებას არავინ ჩქარობს. ვინც ჯერ ისევ კოლუმბიაში ცხოვრობს, ისიც ოკეანის გადალახვაზე ოცნებობს, მიუხედავად იმისა, რომ კოლუმბიელებს გაგიჟებით უყვართ

მატარებელში საკითხავი თავიანთი ქვეყანა და უსასრულოდ და მხოლოდ სიყვარულით შეუძლიათ სამშობლოზე საუბარი. ლაპარაკობენ ყველგან და ყოველთვის, მაშინაც კი, როცა კოლუმბიის ხსენება უადგილოა და იქაც კი, სადაც კოლუმბიაზე საუბარი ადამიანებს უბრალოდ აფრთხობთ. შეიძლება სწორედ ამან გამოიწვია კიდეც ჩემი განსაკუთრებული დაინტერესება ამ ქვეყნით, მაგრამ სხვა განსაკუთრებული მიზეზიც იყო და არის — ესპანეთში კოლუმბიის თემას ვერაფრით დაემალები, რადგან აქაურ ემიგრანტებს შორის კოლუმბიელები (რაოდენობრივად) პირველ ადგილზე არიან და გარდა ამისა, თუ მადრიდის რომელიღაც ქუჩაზე ლამაზ გოგოს დაინახავთ, დარწმუნებული ბრძანდებოდეთ, რომ ის ლამაზმანი კოლუმბიელია. თუმცა სინამდვილეში კოლუმბია არ არსებობს და გაბრიელ გარსია მარკესის სამშობლოს კოლომბია ჰქვია იმ პირველი ევროპელის პატივსაცემად, რომელიც გემით მიადგა ამერიკის ნაპირებს ხუთი საუკუნის წინ. ოქროს დახარბებულმა ევროპელებმა იმდენი სისხლი დაღვარეს ოქროს გამო, რომ სამხრეთ ამერიკის ზოგიერთი ქვეყანა ახლაც სისხლისფერია და ტროპიკული კოლომბიის შხაპუნა წვიმაც კი, ევროპელების სისხლიან ნაკვალევს დღემდე ვერ შლის. კოლომბიასაც „ჯადოქრების ქვეყანა“ ჯერ კიდევ მაშინ დაარქვეს, როცა კონკისტადორები ვერაფრით მიხვდნენ, სად მალავდა ოქროს კოლომბიის ძირძველი მოსახლეობა. ინდიელები, რომლებიც მაშინ ესპანელებს დახვდნენ თავიანთი წინაპრების მიწაზე, ამ მიწისთვის ბოლომდე იბრძოდნენ, მაგრამ ცხენების გარეშე გამარჯვება, შეუძლებელი აღმოჩნდა (გოიკო

მიტიჩის ცხენები გამოგონილი იყო) და კონკისტადორებმა ამერიკა დაიპყრეს. თუმცა ამოწყვეტილი ინდიელების დედებმა, დებმა და ცოლებმა ოქროს ზოდები ისე გადამალეს, რომ მსურველები მათ დღემდე ეძებენ და დღემდე – უშედეგოდ. ამიტომაც არსებობს ლეგენდა, რომ კოლომბიელ ქალებს, წინაპარი ინდიელებისა და ესპანელების ჩამომავლებს, დღემდე ოქროსფერი კანი აქვთ, რადგან მათი წინაპარი ქალები ოქროს ზოდებს სხეულებში მალავდნენ. კოლომბიელი ქალების ჯადოსნურ თვისებებსაც დღემდე ამ ლეგენდით ხსნიან და კოლომბიაში დღემდე სჯერათ, რომ ქალს ნებისმიერი კაცის მოჯადოება შეუძლია და ამ მიზნით, ისინი ძველი ინდიელი ქალების მეთოდებს დღემდე იყენებენ (ამ მეთოდებს შორის კოლომბიელები თურმე სისხლის ჩაწვეთების იმ უცნაურ ხერხსაც კადრულობენ, საქართველოშიც რომ გვსმენია და უბრალოდ გაგვცინებია, მაგრამ ინდიელების მოგონილი თუ იყო, ნამდვილად არ ვიცოდი). იმ ჩემს მადრიდულ სახლშიც შვიდი კოლომბიელი გოგო ცხოვრობდა და შვიდივე ჯადოქარი იყო, მაგრამ პირადად მხოლოდ იმ სამ მათგანთან ვმეგობრობდი, რომლებსაც უფრო სანდომიანი სახეები ჰქონდათ. თუმცა, ისინიც კოლომბიელები იყვნენ (შესაბამისად, მათი ნდობა მაინც არ შეიძლებოდა ბოლომდე) და როცა რომელიღაც მათგანი ჩემი ოთახის კარზე აკაკუნებდა (მაინც, ყოველი შემთხვევისთვის), სანამ კარს გავაღებდი, ანტიჯადოებს მოვიმარჯვებდი ხოლმე.

N 12 მატარებელში საკითხავი 63

მატარებელში საკითხავი

თბილისიდან სპეციალურად ასეთი შემთხვევებისთვის წამოღებული ანტიჯადოები (ძირითადად, ცოლისა და შვილების ფოტოები), როგორც წესი, წარმატებით მიცავდნენ, მაგრამ ზოგჯერ (თუ სიტუაცია რთულდებოდა), წმინდა გიორგის პატარა ხატსაც გადავხედავდი ხოლმე გასაძლიერებლად, რომელიც ნათია ბასილაშვილმა ეგვიპტიდან, სინას მთის მონასტრიდან ჩამომიტანა. ეგვიპტელებისაგან განსხვავებით, კოლომბიელების ბევრი საიდუმლო, ძველი ინდიელების ცივილიზაციასთან ერთად, არ გამქრალა და არ დაკარგულა. თუმცა ზოგი ისეთი ცოდნა გაქრა, რომლის მიღწევას დღევანდელი მეცნიერებაც ამაოდ ლამობს და ერთადერთი, რითაც თავს იმშვიდებს, ძველკოლომბიური სტომატოლოგიური საიდუმლოს ამოხსნაა. ეს საიდუმლოც არქეოლოგებმა სულ ახლახან ამოხსნეს, როცა კარტახენასთან (გათხრებისას), ის თავის ქალა აღმოაჩინეს, რომლის ქვედა ყბაში გაქვავებული კოკა იყო ჩარჩენილი. კოკას მარცვალს (როგორც მეცნიერებმა დაასკვნეს), კოლომბიელების წინაპრები სტომატოლოგიაში იყენებდნენ ადგილობრივი ანესთეზიის მიზნით. დ ღ ე ვ ა ნ დ ე ლ ი კოლომბიელები კი კოკასგან კოკაინს ამზადებენ და ამ ქვეყნის სახელის ხსენება მთელ მსოფლიოში, უამრავი ადამიანისთვის სწორედ კოკაინთან ასოცირდება. უამრავი ადამიანისთვის კოლომბია გაბრიელ გარსია მარკესის სამშობლოც არის, მაგრამ (პროცენტულად) კოკაინი უფრო უყვართ ადამიანებს თუ ლიტერატურა, ჯერჯერობით გაურკვეველია და კოლომბიაც იმ სამყაროს ნაწილია, სადაც ადამიანი ისევ მთავარი გამოცანაა. თუმცა, კოლომბია მაინც სულ სხვაა და მხოლოდ კოლომბიაში შეიძლება ადამიანმა ისე დაამთავროს სიცოცხლე, როგორც ანდრეს ესკობარმა – ფეხბურთელმა, რომელმაც საკუთარ კარში გოლი გაიტანა.

64 მატარებელში საკითხავი N 12

გოლი საკუთარ კარში რამდენს გაუტანია, მაგრამ მსოფლიო ჩემპიონატიდან შინ დაბრუნებული ფეხბურთელი ამის გამო ჯერ არავის მოუკლავს (სხვა ჰუმანურ მაგალითებს რომ თავი გავანებოთ, ერთი მატჩის დროს საკუთარ კარში ორი გოლის გამტანი კახი კალაძე, თბილისის მერი გახდა). კოლომბიელებს მიაჩნდათ, რომ 1994 წელს კოლომბიის ნაკრები ძალიან ძლიერი იყო და მნიშვნელოვანი წარმატებისთვის აუცილებლად უნდა მიეღწია (პელეც ამას ამბობდა), მაგრამ წარმატებისთვის მხოლოდ სურვილი საკმარისი არ აღმოჩნდა (როგორც ხდება ხოლმე) და კოლომბიელი ფეხბურთელები სამშობლოში გაცილებით ადრე დაბრუნდნენ, ვიდრე ამას რომელიმე კოლომბიელი მოელოდა. მათ შორის ერთი, მედეჯინელი მძღოლი უმბერტო კასტრო მართლა ვერ წარმოიდგენდა, რომ ავტოგოლის ავტორ ანდრეს ესკობარს (ვის გამოც კოლომბიური ოცნება ამ მატჩის დასრულებისთანავე გაქრა) მედეჯინის ერთ-ერთ ღამის კლუბში აღმოაჩენდა, ჩემპიონატის დამთავრებიდან ერთი კვირის შემდეგ. უმბერტო კასტრომ თვალებს არ დაუჯერა (როგორც სასამართლოზე თქვა) და ამიტომაც ჰკითხა ანდრეს ესკობარს ვინაობა, მიუხედავად იმისა, რომ მშვენივრად იცოდა, ვინც იყო ეს კაცი, რომელიც ასე მხიარულად მიირთმევდა უკვე მერამდენე მარტინის. როცა ფეხბურთელმა თვითონ დაადასტურა ის, რაშიც მედეჯინელი მძღოლი ისედაც დარწმუნებული იყო, მაშინ უმბერტო კასტრომ ერთადერთი შეკითხვით მიმართა ანდრეს ესკობარს – რა უფლება ჰქონდა კოლომბიის კარში გატანილი ავტოგოლის ავტორს, ყოფილიყო ასეთი მხიარული, როცა მთელი კოლომბია დამწუხრებული იყო? ესკობარმა უხეშად, ცალყბად უპასუხა, რა შენი საქმეაო. თუმცა, უმბერტო კასტროს მხრიდან, სინამდვილეში ეს არ იყო შეკითხვა — ეს იყო განაჩენი. მან იარაღი ამოიღო, ყველა ტყვია დააცალა ფეხბურთელს და ბარიდან გავიდა. ესკობარი ადგილზევე გარდაიცვალა და რამდენიმე დღის შემდეგ, მის დაკრძალვას ორასი ათასი ადამიანი დაესწრო. რამდენიმე დღის

პრემიუმ კლასის საცხოვრებელი კომპლექსი ვაკეში. სტატუსი: მშენებარე

591 01 80 80

შატბერაშვილის #52/54/56

TBILISKY.GE

მატარებელში საკითხავი

შემდეგ, უმბერტო კასტროც დააპატიმრეს და სასამართლომ მედეჯინელ მძღოლს ორმოცი წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯა, თუმცა სასამართლოზე მისთვის არავის უკითხავს, საიდან ჰქონდა იარაღი, რადგან მედეჯინი კოკაინის მსოფლიო დედაქალაქი იყო მაშინ და ამ ქალაქში იარაღს ბავშვებიც კი ატარებდნენ. კოლომბიის დედაქალაქი კი ბოგოტაა, უფრო სწორად – სანტაფე დე ბოგოტა, სადაც ხშირად ცივა, რადგან იგი საკმაოდ მაღლა მდებარეობს და ადამიანები გასათბობად ცხელ ყავას სვამენ. კოლომბია მსოფლიოში მეორე ადგილზეა, როგორც ყავის მწარმოებელი ქვეყანა და ყავაც ყველას ჰყოფნის, მაგრამ ვისაც ყავა არ ათბობს, ისინი კოკაინსაც იმატებენ, რომელიც ამ ქვეყანაში ყავასავით იაფია. ყველაფერი დანარჩენი კი – ძვირია. კოლომბიის მოსახლეობის ნახევარზე მეტი ძალიან ღარიბია და მხოლოდ იმიტომ არ შიმშილობს, რომ კოლომბია ძალიან მდიდარი ქვეყანაა. ამ სიმდიდრის სწორად მოხმარება და გამოყენება, არის კიდეც ამ ქვეყნის მთავარი პრობლემა და ისინი დღემდე მართლა მისტიკურ და მითოლოგიურ გარემოში ცხოვრობენ. კოლომბიელები ამაყობენ წარსულით და გაგიჟებით უყვართ თავიანთი ქვეყანა, რომელსაც აწმყო არ გააჩნია. ამ ქვეყნის მომავალიც არავინ იცის, როგორი იქნება, რადგან კოლომბიური ამბიციები და ამპარტავნობა ამ ქვეყანას დღემდე ნაწილებად ჰყოფს და ამ ნაწილებს შორის იარაღით ბრძოლა ჯერაც არ დამთავრებულა... როცა ჩემს კოლომბიელ მეზობელს (შვიდიდან ერთ-ერთს) ერთხელ ვკითხე, კოლომბია როგორი ქვეყანაა-მეთქი, ზუსტად ისეთი, როგორიც მარკესის წიგნებშიაო, – მიპასუხა და მგონი იქ მართლა ზუსტად ისე წვიმს, როგორც მარტოობის ასი წლის განმავლობაში და ზუსტად ისე ქრება ზღვარი რეალურსა და ირეალურს შორის, როგორც მხოლოდ კარგ ლიტერატურაში. კარგი ლიტერატურის კოლომბიელი ავტორები კოლომბიაში არ ცხოვრობენ და გაბრიელ მარკესივით სადღაც გარბიან,

66 მატარებელში საკითხავი N 12

გაურბიან თავიანთ ქვეყანას, მაგრამ ამ ქვეყნის გარეშე ცხოვრება მაინც არ შეუძლიათ და მაინც მუდამ და უსასრულოდ, მხოლოდ კოლომბიაზე ლაპარაკობენ. ძნელია გერქვას კარგი მწერალი გაბრიელ მარკესის სამშობლოში, მაგრამ ასეთები მაინც არსებობენ კოლომბიაში და ერთ-ერთ კარგ კოლომბიელ მწერალს ხორხე ფრანკო ჰქვია. ამ ახალგაზრდა კაცმა რამდენიმე წლის წინ დაწერა წიგნი „როსარიო ტიხერას“ და ამ წიგნის მიხედვით, ამავე სახელწოდების ფილმიც გადაიღეს, რომლის მოქმედებაც კოლომბიურ ქალაქ მედეჯინში ხდება. ამ ქალაქს სხვა ენებზე მედელინი ჰქვია, მაგრამ თვითონ კოლომბიელები მედეჯინს ეძახიან და ალბათ ეს ერთადერთი ქალაქია მსოფლიოში, სადაც არა მხოლოდ ცოცხლებს, არამედ მკვდრებსაც კლავენ... ამ ფილმში სწორედ ამ უცნაურ რიტუალს იხილავთ. ნახავთ სამეგრელოსაც შორეულ კოლომბიაში და თუ საქართველოს აღმოჩენა გინდათ, ეს ფილმი აუცილებლად უნდა ნახოთ. როცა გაგაოგნებთ კოლომბიელების ქართველებთან მსგავსება, კარგად დააკვირდით ფლორა მარტინესს (ამ ფილმში მთავარი როლის შემსრულებელ ქალს) და იქნებ მთავარი თუ არა, რომელიღაც ქართული საიდუმლო მაინც ამოხსნათ (ერთმა იმ შვიდთაგანმა ისიც მითხრა, ამერიკელს ვერასოდეს შევიყვარებო და რასაც გულისხმობდა, სწორედ ამ ფილმის ნახვისას მივხვდი). თუმცა მედეჯინი მხოლოდ კოკაინისა და სიკვდილის ქალაქი არ არის, და ამ ქალაქში ზოგჯერ იბადებიან კიდეც. ზოგჯერ ისეთებიც, როგორიც ფერნანდო ბოტეროა — ყველაზე ცნობილი კოლომბიელი მხატვარი და მოქანდაკე. არათუ კოლომბიაში, მთელ ლათინურ ამერიკაშიც, თანამედროვე მხატვრებს შორის, ბოტეროზე სახელოვანი არავინაა, მაგრამ ფერნანდო ბოტერო ევროპაში ცხოვრობს და თანაც კოლომბია მაინც არ ნიშნავს ლათინურ ამერიკას, მიუხედავად იმისა, რომ მისი ნაწილია. მაგალითად, კოლომბიაში არ უყვართ სიმონ ბოლივარი, რომელიც სამხრეთ ამერიკის გამათავისუფლებელია და ბოტეროს ბოლივარი არასოდეს დაუხატავს, მიუხედავად იმისა, რომ ფერნანდო ბოტერო რეკორდსმენი პორტრეტისტია და ალბათ ნებისმიერი ადამიანის პორტრეტი აქვს შექმნილი, ვისაც კაცობრიობის ისტორია იმახსოვრებს. ნებისმიერ ჩვენგანსაც

მატარებელში საკითხავი

ალბათ უნახავს ბოტეროს რომელიღაც ნახატი და მისი რომელიღაც პუტკუნა ქალი, თუმცა თვითონ ფერნანდო ბოტერო ამბობს, რომ ის საერთოდ არ ხატავს მსუქნებს და ჩვენ მხოლოდ გვეჩვენება, რომ ბოტეროს ქალები მსუქნები არიან. შუაგულ მადრიდშიც, კოლონის (ანუ კოლუმბის) მოედანზე, ბოტეროს მიერ შექმნილი შიშველი ქალის ქანდაკებაც საკმაოდ მსუქანი მოგეჩვენებათ, მაგრამ მხოლოდ მოგეჩვენებათ, რადგან სინამდვილეში იგი ოდნავ პუტკუნაა — ნაღდი კოლომბიური ტრაკით. ამ ძეგლის მთავარი ღირსება მაინც მისი კონცეპტუალური შინაარსია — ფერნანდო ბოტერომ ეს ტრაკი ქრისტეფორე კოლუმბის ძეგლის წინ დადგა, როგორც კონკისტას პასუხი. ესპანელ დამპყრობლებს სამაგიერო კოლომბიელმა მოქანდაკემ ასე უცნაურად გადაუხადა. დღევანდელი ესპანელები ლიბერალიზმს, დემოკრატიასა და თავისუფლებას, უფრო მნიშვნელოვან ფასეულობად მიიჩნევენ, ვიდრე ძველ, იმპერიულ ამბიციებს. ამიტომაც ამ სკულპტურის დანახვისას, მათ უბრალოდ ეღიმებათ და გზას აგრძელებენ. კოლომბიელებსაც ეღიმებათ, მაგრამ ეს სხვა, უფრო კმაყოფილების ღიმილია და კოლომბიელები ამბობენ, რომ ფერნანდო ბოტეროს ასეთი ძეგლის დადგმა ბოგოტაშიც უნდოდა, ამერიკის საელჩოს წინ, მაგრამ არადემოკრატიულ კოლომბიაში ხელისუფლებამ თავის ყველაზე სახელოვან მხატვარს ამ იდეის განხორციელებაზე უარი უთხრა. მე კი, იმ შვიდთაგან ერთ-ერთმა (ჩემს კოლომბიელ მეზობლებს ვგულისხმობ), როცა ძალიან გულახდილად მითხრა, ამერიკელს ვერასოდეს შევიყვარებო, უკვე ვიცოდი, რომ ჯადოქრებსაც შეუძლიათ გულწრფელები იყვნენ. მეც გულწრფელად ვკითხე შვიდივეს ცალ-ცალკე და პასუხის მიუხედავად, ახლაც არ ვიცი, რად უნდოდათ კოლომბიელებს ამდენი კოკაინი, როცა ამდენი ლამაზი ქალი ჰყავთ და მგონი კოლომბიელი

68 მატარებელში საკითხავი N 12

კაცები მართლა კოკაინით იცავენ თავს ადგილობრივი ჯადოქრებისგან. შეიძლება ეკლესიაშიც ამიტომ დადიან ასე ხშირად და კოლომბია მორწმუნეთა პროცენტული რაოდენობის თვალსაზრისით, მსოფლიოში პირველ ადგილზეა. ძნელი სათქმელია, ჭეშმარიტ მორწმუნეობასთან რა კავშირი აქვს კოლომბიელის რელიგიურობას, მაგრამ არცერთი კოლომბიელი არ წავა კაცის მოსაკლავად ისე, რომ მღვდელს (წინასწარ) ტყვიები არ აკურთხებინოს. ასე, ნაკურთხი იარაღით ხელში ებრძვიან კოლომბიელები ერთმანეთს და მონდომებით ანგრევენ თავიანთ უმდიდრეს ქვეყანას, რომელიც გაგიჟებით უყვართ. ნებისმიერ ჩვენგანს კი, როგორც არ უნდა მოეჩვენოს, რომ ეს ქვეყანა მის გზააბნეულ სამშობლოს ჰგავს, კოლომბია მაინც ერთადერთი და განუმეორებელი ქვეყანაა, სადაც ყველაზე ლამაზი ჯადოქრები ცხოვრობენ... ლამაზი ქალები საქართველოშიც ცხოვრობენ, მაგრამ ისინი ჯადოქრები აღარ არიან, რადგან ყველაზე მთავარი საიდუმლო მედეა კოლხმა საბერძნეთში წაიღო და მთავარი საიდუმლო იყო მარტივი და გენიალური: მედეას იასონი უბრალოდ შეუყვარდა. შეუყვარდა უანგაროდ და საქართველოში მთავარი ქალური ჯადოც სწორედ ეს იყო და როცა ოქროს საწმისი გაქრა, სიყვარულის ნაცვლად, ანგარებაც გაჩნდა და ოქროს საწმისთან ერთად, მთავარი საიდუმლოც დავკარგეთ. კოლომბიელმა ქალებმა კი ესპანელებს ოქრო არ გაატანეს და ყველა საიდუმლოც იმ მიწაზე დარჩა, სადაც სამყაროს ერთ-ერთი უძველესი ცივილიზაცია შეიქმნა. ჩვენც ამ სამყაროს ერთ-ერთი უძველესი ცივილიზაცია ვართ, მაგრამ რაც ქალებმა დაკარგეს, იმას კაცები ვერასოდეს დაიბრუნებენ. ჩვენს ქალებსაც ეტყობათ, რომ ჩვენ არაფრის დამბრუნებლები არ ვართ და ქართველ ქალებს (ქართველი მამაკაცებისაგან განსხვავებით) ჯერ კიდევ შეუძლიათ ზღვების გადაცურვა. თანაც, აქ ორ-სამ ზღვაზეა საუბარი და მე კი, კოლომბიამდე რომ ჩავაღწიო, ოჯახი უნდა მივატოვო და ვინ იცის, რამდენი ზღვა უნდა გადავცურო. მართალია სხვა, საჰაერო გზაც არსებობს კოლომბიამდე, მაგრამ ჩემთვის დიდ ავიაციაში დაბრუნება უკვე დაგვიანებულია. არადა, ძალიან, ძალიან მინდოდა საკუთარი თვალით მენახა ყველაზე ლამაზი ჯადოქრების ქვეყანა...

ERMINA

ზამთრის სამი თვე მატარებელში საკითხავი

დ

ეკემბერი

მე რა ვიცოდი აბა სანტა-კლაუსი. თოვლის ბაბუა – კი. აი, სათამაშოები რომ იდგა თხელი, თეთრი პლასტმასის – ნაძვის ხესთან. ქუდწვერ შეღებილი. და მეორე, მესამე წელს ამ საღებავაცლილი. ძირიდან ხელის შეყოფა რომ შეიძლებოდა ან რამის ჩაყრა. ემახსოვრება ჩემი თაობის და მანამდელ ხალხს. თოვლის ბაბუა დეკორაციის ნაწილი იყო, განა თხოვნების ადრესატი და მიმტანი.

მწერალი

ავტორი: გიორგი კეკელიძე

ბავშვობაში, სიცხე რომ მქონდა და თვალებს ვხუჭავდი და წითელ წერტილებს ვხედავდი, ექსკლუზიური ამბავი მეგონა და ძალიან მეწყინა, როცა გავიგე, სხვაც იგივე დღეში იყო. არადა, ვფიქრობდი, ვარსკვლავებს თვალდახუჭული ვუყურებ-მეთქი. ბავშვობა ეგ არის: დიდ და მიუწვდომელ ამბებზე დანანება. აბა, მერე ვარსკვლავებზე დარდისთვის ვის სცალია? ვეღარავის. არც სანტა-კლაუსისთვის ეცალა მაშინ ვინმეს.

სანტ-კლაუსზე გვიან გავიგე. ამ წითელტანსაცმლიან კაცზე, რომელიც მგონი „კოკა-კოლას“ რეკლამიდან შემომეჩეხა და მერე რომელიღაც წიგნებში გავიმეორე. ჰოდა, არასდროს მიმიწერია მისთვის. ახლა მივწერ.

70 მატარებელში საკითხავი N 12

გამარჯობა, სანტა-კლაუს! რადგან ბედმა ეგეთი საქმე გარგუნა, რომ ამქვეყნიურ სურვილებს ასრულებ, ასე მგონია, იმქვეყნადაც მიგიწვდება ხმა. მე აქ არაფერი მინდა, ოღონდ ვინც იქაურობას განაგებს, ეს გადაეცი: მამაჩემი ახლა მანდ არის. უკვე 62 წლისაა. გამხდარი, მორცხვი კაცია. სულ ქვევით იყურება. ადვილად იცნობ. ჰოდა, რაღაც ამბები მაწვალებს და აქაურ საჩუქრებში ამ დანაბარებში გიცვლი: • მამაჩემმა სიგარეტს თავი გაჭირვების დროს გაანება. გამოხრულ კბილში რომ დიდხანს საჭმელი ჩაგრჩება, ეგეთ ჩამპალ წლებში. უფულობის მოთმენისა და შეგუების წლებში. მერეც ერიდებოდა, ცოტა ამოსუნთქვის წლებში მალავდა. მაგრამ ვატყობდი, რომ უნდოდა მოწევა. მე ჩამქონდა და ვაძლევდი. უარობდა. არ ვეწევიო. ამაში ფულის დახარჯვა როგორ იქნებაო. ჰოდა, მინდა, რომ იქ სიგარეტი ჰქონდეს. ფილტრიანი.

• უმჯობესი იქნება, უაზრო სიმძიმეებს თუ არ აწევს. არ შეიძლება ამდენი შრომა. აქაც შრომა. მაქაც შრომა. ამ თხილის ტომრების თრევა. ცოტა დაისვენოს. არა, ბევრი დაისვენოს. ბევრი დაისვენოს და რამე გაზეთიც თუ ავა, სადაც ჩემი ამბები ეწერება, იმას წაიკითხავს. აგროვებდა აქეთ ასეთ გაზეთებს. ბევრი აქვს. ორი უჯრა.

• ვინმე იქნება ჭადრაკის მცოდნე. მას მოერიდება და იმ მეორეს უთხარი, ჭადრაკი ეთამაშოს.

მატარებელში საკითხავი აბა, შენ იცი, სანტა-კლაუს. ცოტა ადრე გწერ. დრო გაქვს. შენი გიორგი კეკელიძე იანვარი ამ თვეზე ბევრია დასაწერი. ახალი წლის თუ წლების საკითხებზე. შობის მისტიკა. ადრეც მილაპარაკია. არაერთხელ. ახლა სხვაზე. თუ ვინმე მკითხავს, რომელია ჩემი უმთავრესი მოგზაურობა, აუცილებლად ვუპასუხებ – გზა ჩემი სახლიდან სკოლამდე – გრიშაშვილისა და ნინოშვილის ქუჩების გავლით. ალბათ უფრო უკან დაბრუნებისას. ხან ფეხბურთის თამაშს შემოვრჩებოდი და გვიან მოვდიოდი. ამ გზაზე დაიბადა ჩემი უმთავრესი ფიქრები და სურვილები. ამ გზაზე დაიბადა ჩემი გზის ნაწილად ქცევის საქმეც. ბოლო წლებია, იმდენჯერ ვიყავი მანქანაზე ამხედრებული და თვითმფრინავის მუცელში გამოკეტილი, თავი უკვე ლაო-ძის წიგნის სათაური მგონია. ხან ისე ვიღლები, ძილში ვუხვევ ხოლმე, სიზმრებს ვჭყლეტ და რამე. ერთი, რაც ძალას მაძლევს, ის ამბებია, რაც ამ წასვლა-წამოსვლებს მოყვება. სიახლის გაცნობის და უცხოს შეცნობის აქტი. ადამიანი გზების არსებაა. ეს არის მისი ცხოვრების მთავარი არსი. ეგ არის, რომელ გზას ავირჩევთ, თორემ ყველაფერი სადღაც მიდის. ამადაც გამოვიტანე სიმბოლურ სათაურად ო’ჰენრის შესანიშნავი მოთხრობის დასახელება. გზების კარიბჭეა იანვარი.

თებერვალი მოწყენილი თვეა. ნაცნობ ოთახებში ხეტიალის და იქ უცნობის აღმოჩენის თვე. ხოლო წიგნების ძველ კარადას ხის მტარვალ მწერთა შესამუსრად, ძნელად შესამჩნევ ხვრელებში ნავთი აქვს ჩაწვეთებული. შესაბამისად, მძაფრი სუნი იგრძნობა. ეს ნონას წესია. გადმოიღებ, შეიძლება წაკითხული გაქვს, მაგრამ ძველი ნივთი სხვა რამესაც ნიშნავს. ხან უფრო მეტს, ვიდრე ის წიგნია. მინაწერები — პატრიოტული, სამიჯნურო თუ სულაც, საყოფაცხოვრებო. მინაწერები, არც კი ვიცით, თუ ვისი. მაგალითად, ვკითხულობთ რომანს „სამამულო ომზე“. თითქმის ყველა გვერდზე არის სხვადასხვაფერი მელნით მიწერილი „სიკვტილი ფაშისტ ოკუპანტებს“ /ბიკენტი, 1967. ან ელიჩკა 1970. თან ყველგან „სიკვ-ტ-ილი“. ეს უკანასკნელი კი „გურული კოინეს“ ნიშანია და ყველაფერი ცხადია, მაგრამ თვითონ სურვილი, რომ სხვადასხვა ადამიანს ასე ხმაშეწყობით დაედასტურებინა ანტიფაშისტური განწყობა, დიდად გასაგები ამბავი ნაღდად არ არის. ეგებ უბრალოდ თავის გართობის უცნაური ხერხი იყო, ეგებ საბჭოთა მკითხველის თვითნაკარნახევი ვალი. ჰო, რომანი ეკუთვნის ელიზბარ მაისურაძეს, სახელი მისი — „სევასტოპოლის დღეები“. ზოგან შენიშნავთ — „მე, ამან და ამან, ვითხოვე ეს წიგნი და მომეწონა“ ან „წავიკითხე პატივცემული შაქროს რჩევით ეს რომანი და ძალიან კარგია“. ვანო ურჯუმელაშვილის „ფერისცვალება“. ნახევრადსატრფიალო ჟანრის. რაღაც ამბები ვითარდება პარტიული წინსვლის პარალელურად — კლასიკური ინტრიგები, ცოტა ცრემლი და ცოტაც სექსი რომ უნდა იყოს და იმის მაგივრად ჩახუტებაა. მაგრად ჩახუტება. ჰოდა, მანდ არის თუ არის, რაგინდარა ხასიათის, ციტატა თუ ორიგინალი — „საიდუმლო ბარათო, გითხრეს ექმენ

N 12 მატარებელში საკითხავი 71

მარადო“, „გამიცრუა ამ ყმაწვილმა იმედები, არადა თავიდან გულისხმიერი ჩანდა“, „გადავიკითხე ფურცლები, გული მწველ ცეცხლზე ეკიდა, დამეწვა, არ ჩანს ნაცარიც, არც წვიმა მოდის ზეციდან“, „მე არ მეგონა, თუ მანონის ამბავზე უფრო საინტერესო წიგნს წავიკითხავდი“ და უცებ, იმავე გვერდზე — ქვეშმიწერით გამრავლების მეთოდით რაღაც ციფრებს და წიგნის ბოლოს, მოულოდნელი წინადადება — „ერთი კონა კვლიავი ეყოფა“. რას ეყოფა? ლობიოს, ცერცვს? ვინ იცის. ვერავინ.

მატარებელში საკითხავი

წიგნის ოთახში მამიდაჩემის სურათები ეწყო. ბებია იქ ჯდებოდა ხოლმე თავდაჩაქინდრული და მე ვკითხულობდი. დიახ, შვილმკვდარი ოჯახიდან ვარ და არცერთი მხრიდან არ არის უცხო სიკვდილი ჩემთვის. ამიტომაც, ფიქრი და დაკვირვება სულ მის ირგვლივ ტრიალებს. ზუსტად ვიცი: შვილმკვდარი დედები ვერასდროს იყურებიან მაღლა. მეტიც — მათ პირდაპირ მზერაც კი უჭირთ. ვერასდროს გახდება ადამიანი ადამიანზე მეტი. ვერასდროს მიიღებს, რომ სიკვდილი ერთი ბანალური აქტია და ადრე თუ გვიან ყველას დაგვასრულებს, ან იმას, რომ „ღმერთს თავისთვის მხოლოდ კარგები უნდა“. შეიძლება მერე, მერე, წლების მერე ეს მცირე საყრდენადაც იქცეს, მაგრამ არა ახლა და ამწამს. დედა ამ ჭირთან ისე მარტოა, როგორც თვითონ სიკვდილთან ადამიანი. მე მხოლოდ ძალას ვუსურვებ მათ, იმ გამოუცნობ ძალას, რომელიც სიცოცხლეში აჯიუტებს ადამიანს, სხვა დარჩენილი სიცოცხლეების დასახმარებლად. იმ ძალას, ბებიაჩემის თვალებში რომ ვხედავდი, თუმცა არასდროს მინახავს მისი თვალები, რადგან სულ დახრილი ჰქონდა.

72 მატარებელში საკითხავი N 12

Офисы продаж გაყიდვების ოფისები Офисы продаж გაყიდვების ოფისები

ბანალური ამბების მაგია მურთაზ შველიძის მხატვრობაში

ავტორი: ხათუნა ხაბულიანი არტკრიტიკოსი

მატარებელში საკითხავი

მ

ურთაზ შველიძე მხატვარია, რომლის ნამუშევრებშიც ბანალური საგნები, სცენები გამოცანებად გადაიქცევიან და მაგიურობას იძენენ. მისი მხატვრობა, რა თქმა უნდა, პოპარტის ისტორიას გაგახსენებთ, თავისი ინტერესით ერთი შეხედვით უმნიშვნელო, თითქმის კიტჩური გამოსახულებებისადმი. მის ნამუშევრებს მაშინვე მიაქცევთ ყურადღებას, სადაც უნდა დაინახოთ — გალერეაში, ნაცნობის სახლში, სასტუმროს ან კაფეს ინტერიერში, და ისინი არასოდეს დაგავიწყდებათ. მურთაზი ხატავს მკაფიო, ფერად, ექსპრესიულ სცენებს, რომლებითაც თითქოს ბავშვობაში დანახული დიდი სარეკლამო ბანერებით, კინოაფიშებით, კინოკადრებით მიღებული შთაბეჭდილების გახსენება-აღდგენას ცდილობს. მურთაზ შველიძე 1990-იანების თაობას ეკუთვნის, რომლის წარმომადგენლებმაც (კოტე სულაბერიძე, დავით ალექსიძე, მიშა გოგრიჭიანი...) ახალი ქართული ფერწერის ტალღა განსაზღვრეს და ამ სფეროს მიმართ სკეპტიკურად განწყობილ საზოგადოებას სასიამოვნო მოულოდნელობად მოევლინენ. იმ დროისთვის, ახალგაზრდა ქართველი მხატვრები პოსტმოდერნისტული პრაქტიკების დასავლური გამოცდილებებით იყვნენ დაინტერესებულნი, რაც ადგილობრივი სივრცისთვის სიახლე იყო და შესაბამისად, უფრო დიდი ინტერესი ახალი ტექნოლოგიების, მულტიმედიური პროექტების, ინსტალაციის ფორმატის, პერფორმანსისა და ვიდეოარტისადმი იყო და ამ ფონზე ფერწერა

76 მატარებელში საკითხავი N 12

მურთაზ შველიძე

თითქოს აქტუალურობას კარგავდა. თუმცა, ამ ახალგაზრდა ხელოვანებმა ფერწერის, როგორც მედიუმის, ახალი შესაძლებლობების ძიება დაიწყეს და საკუთარი გზავნილები საკმაოდ საინტერესო ფორმებად აქციეს. მურთაზ შველიძე ე.წ. მარჯანიშვილის სახელოსნოს მოქმედი ხელოვანი ხდება 1990-იანების დრამატულ პერიოდში. მარჯანიშვილის თეატრის შენობაში იმ პერიოდის არტისტული აქტივობები უკვე ისტორიის ნაწილია და კრიზისული პერიოდის რეალურ ამბავს ინახავს, სადაც სიახლეებსა და ცვლილებებზემიმართულისხვადასხვაასაკისადა მხატვრული ხედვების ხელოვანები მუშაობდნენ. ამ სახელოსნოში მურთაზ შველიძემ პირველად გამოავლინა თავი, როგორც ხელოვანმა, რომლის თვალსაც უკვე აქვს გამოცდილება, საკუთარი ხედვა და ეს ხედვა მოაზროვნე

მატარებელში საკითხავი ხელოვანის პერსონის მნიშვნელობასა და მის პირდაპირ თუ არაპირდაპირ მონაწილეობას აჩვენებს მიმდინარე ისტორიულ ამბებში. ამ მხატვარზე შთაბეჭდილებას ახდენს პოპკულტურის ენა, მედიაგზავნილები ურბანულ გარემოში; მათი დანახვითა თუ გახსენებით მიღებული პირველადი ემოციები კი მის ნამუშევრებში გარდაიქმნება ერთი შეხედვით ადვილად აღსაქმელ მხატვრობად, რომელიც თემატურად ვითარდება სტადიონების სერიებში, კინოკადრების იმიტაციებსა და ფეხსაცმელების ფერწერულ კოლექციაში. მურთაზ შველიძის მხატვრობა უშუალო და ნოსტალგიურია, ჰგავს ალბომს, რომელიც ერთგვარი „მეგობრობის დღიურია“, რომლის სურათები იწვევენ მოგონებათა ჯაჭვს ურთიერთობებზე, ეფემერულ სიტუაციებზე, დროში გაჩერებულ ემოციებზე. პოპკულტურის თემები მურთაზ შველიძის ნამუშევრებში ტრადიციული პოპარტის კრიტიკულსა და ცინიკურ გზავნილებად არ იქცევა. ძველი აფიშების, გაჩერებული კინოკადრების, ტელევიზორებისა და სტადიონების გამოსახულებები ისეთ მხატვრულ ფორმებადაა გარდაქმნილი, რომლებიც ახალგაზრდულ ემოციურ ტალღაზე გადაიყვანს ნებისმიერი ასაკის დამთვალიერებელს. მურთაზ შველიძის ტილოები სტადიონების ფრაგმენტებით ურბანული კულტურის პულსაციას გამოხატავს და ფეხბურთის ნებისმიერი გულშემატკივრისთვის ნაცნობ ასოციაციებსა და განწყობებს აცოცხლებს. განსაკუთრებული პროექტია ძველი ტელევიზორების მოხატვა მურთაზ შველიძის სახასიათო თემებით — ტელევიზორების უკვე ვადაგასული მოდელები, რომლებისგანაც მხოლოდ უშინაარსო ფორმა დარჩა, ერთგვარ სკულპტურებად არიან გადაქცეულნი, რომელთაც „შეინარჩუნეს“ ერთი კონკრეტული კადრი და ამ „შეყინული“ გამოსახულებით, სკულპტურაობიექტების სახით განაგრძეს სიცოცხლე. ეს

სერია პირველად 1999 წელს იყო წარმოდგენილი გამოფენაზე „ხიბლი“ და შემდეგ განსხვავებული ექსპოზიციების ნაწილიც გახდა. მოხატული ტელევიზორები ისეთივე იკონური ნამუშევრებია მურთაზ შველიძის ხელოვნებისთვის, როგორც ყველასთვის ცნობილი მისი „ნახტომი“, „ვარდნა“, „აუზი“ და ა.შ. მურთაზ შველიძის მხატვრობა დამაინტრიგებელი განწყობით იწვევს დამთვალიერებელს და სთავაზობს აღქმის ისეთი მომენტს, როცა სამყარო მაგიურ ამბებად იკითხება და

„ნახტომი“ 2013

N 12 მატარებელში საკითხავი 77

მატარებელში საკითხავი

„დღესასწაული“ 2016

კ.ფ. „აუზი“ 2-16

პოპკულტურის ხატები პირად გამოცდილებებს უკავშირდებიან. მურთაზ შველიძეს მივმართეთ:

რამდენიმე

შეკითხვით

რომელი ნამუშევარი იყო პირველი სერიოზული განაცხადი, სადაც თქვენი, როგორც მხატვრის, ხედვა გამოჩნდა? მურთაზ შველიძე, მხატვარი: სამხატვრო აკადემიის დამთავრების შემდეგ (ეს 1990იანი წლების დასაწყისია), გადავწყვიტე დიდ ტილოებზე გადავსულიყავი. მანამდე პატარა და სტანდარტული ზომის ფორმატებზე ვმუშაობდი. უარი ვთქვი პალიტრაზე და ქილის სამღებრო საღებავებით გავაკეთე პირველი ნამუშევრები: „ჩრდილოეთის სანაპირო“, „გზა“, „წითელი მანქანა“, „გზის ანგელოზი“, „დევნილი“. რას ნიშნავს თქვენთვის დამთვალიერებლის, 78 მატარებელში საკითხავი N 12

აუდიტორიის რეაქცია? არის მხატვრობა კომუნიკაციის ფორმა? დიახ, მე ვფიქრობ, რომ მხატვრობა არის კომუნიკაციის ფორმა, მხატვრობით შეიძლება ყველაფერი ახსნა. აუდიტორიის რეაქცია, რა თქმა უნდა, მნიშვნელოვანია. საკმაოდ ვღელავ გამოფენის წარდგენის დროს. ნამუშევარი იქმნება, კეთდება დახურულ სივრცეში — სტუდიაში, სადაც ვერავინ გხედავს, გითვალთვალებს... აქ სულ სხვა ხარისხის გახსნილობასთან გაქვს შეხება და მერე უცებ ეს ინტიმური გარემო გამოსაფენად მიგაქვს, აუდიტორიას თითქოს შიშველი ენახვები. ამას დამთვალიერებელი ალბათ უმეტესად ვერც ხედავს, მაგრამ ხელოვანისთვის ეს უკიდურესი გულახდილობის აქტია. თქვენს ნამუშევრებში დიდი ადგილი ეთმობა პოპკულტურის მოტივებს: კინოკადრების, ილუსტრირებული ჟურნალების ესთეტიკას,

მატარებელში საკითხავი

კ.ფ. „ზოდიაქო“ 2016

მასობრივი სანახაობების (სპორტის) სპეციფიკურ სივრცეებს. რა არის ამ ინტერესის საფუძველი? განმსაზღვრელია ის ვიზუალური ინტერესები, რომლებიც საკუთარი ცხოვრებიდან მოდის. ჩემს ბავშვობაში საკმაოდ მწირი იყო ვიზუალური ეფექტების არსებობა ყოველდღიურ ცხოვრებაში. კინოთეატრების მნიშვნელობა მაშინ განსაკუთრებით დიდი იყო — იგი ინფორმაციის წყარო გახლდათ, რომლის მეშვეობით დასავლურ კულტურასთან ნაწილობრივი ზიარება მაინც ხდებოდა, იმ პერიოდის შეზღუდული არჩევანის პირობებში, ასევე დიდ შთაბეჭდილებას ახდენდნენ მოდის ჟურნალები: „ბურდა“, „ნეკერმანი“ და ა.შ. რაც ხელში ჩაგვივარდებოდა იმ ნაცრისფერ სამყაროში, წარუშლელ შთაბეჭდილებას ახდენდა. მათ შორის იყო სტადიონებზე, სარბენ ბილიკებზე განთავსებული სარეკლამო ბანერები. მეხსიერებაში დიდხანს რჩებოდა საერთაშორისო მატჩები. ამას უკვე სუბიექტური

„კივილი“ 2014

მომენტები ავსებდა — მე მიყვარდა წაკითხული წიგნების სიუჟეტებზე საკუთარი ფანტაზიით დადგმული სცენების წარმოსახვა... თქვენ ირგვლივ ყველა მხატვარია — ოჯახის ყველა წევრი, და ამავე დროს, სრულიად განსხვავებულები ხართ ერთმანეთისგან. როგორია ეს რეალობა თქვენი პოზიციიდან? მხატვრობა მამამ შემაყვარა (მხატვარი ბეჟან შველიძე), რომელიც მუდამ მეუბნებოდა, მე შემიძლია ხატვა და მისი სიყვარული გასწავლოო, მაგრამ მხატვრობა შენი გასარკვევიაო... საკმაოდ რთულია გამოხვიდე იმ ტაბუებიდან, რომლებიც სწავლის დროს ყალიბდება. მხატვრის იღბალია, ალბათ, როცა მას აქვს პოზიცია, რომელსაც არ ღალატობს და ცდილობს საკუთარი თავი ნიუანსურად განახორციელოს, წინ წამოსწიოს, რაც მასშია დაფარული. ანუ ის, რაც ადამიანში განუმეორებელი და პირადულია.

N 12 მატარებელში საკითხავი 79

რკინიგზა და მხატვრობა

მატარებელში საკითხავი

ავტორი: ლედი ხვინგია

დ

ღეს რკინიგზის გარეშე ცხოვრება წარმოუდგენლად მიგვაჩნია. რკინიგზა, ობობას ქსელივით, მთელ მსოფლიოს შემოეხვია. რკინიგზის არსებობის ორსაუკუნოვანი ისტორიის განმავლობაში, სარკინიგზო ტრანსპორტზე არაერთი წიგნი თუ სიმღერა დაიწერა. ასევე დიდია რკინიგზაზე გადაღებული ფილმების რაოდენობა,

80 მატარებელში საკითხავი N 12

უილიამ ტერნერი, „წვიმა, ორთქლი და სიჩქარე“

მათ შორის კინემატოგრაფის ისტორიაში პირველი — ძმები ლუმიერების კადრშიც რკინიგზა მოხვდა. რა თქმა უნდა, მხატვრობაც არაა გამონაკლისი — ლიანდაგზე მიმავალი მატარებელი, როგორც სიძლიერისა და პროგრესის სიმბოლო, ყოველთვის იზიდავდა მხატვრებს.

მატარებელში საკითხავი მატარებლისა და რკინიგზის პირველი ცნობილი გამოსახულება პოპულარული ინგლისელი მხატვარ-ილუსტრატორისა და კარიკატურისტის, თომას როულენდსონის (Thomas Rowlandson) აკვარელია, რომელმაც რკინიგზა-ატრაქციონი, სახელწოდებით Catch me who can („ვისაც შეუძლია, დამიჭიროს“) ასახა. ეს ატრაქციონი 1808 წელს ინჟინერმა რიჩარდ ტრევიტიკმა შექმნა. ეს იყო ტექნიკური სიახლის — ორთქლმავლის პირველი საჯარო დემონსტრაცია. 1808 წლის 23 სექტემბერს, ლონდონის შემოგარენში უამრავი ადამიანი შეიკრიბა, რათა ეხილათ მანქანა, რომელიც ლიანდაგზე ცხენების გარეშე გადაადგილდება. მძიმე ორთქლმავალი შემოღობილ ტერიტორიაზე, წრიულად დაგებულ ლიანდაგზე მოძრაობდა. ადამიანებს ტექნიკური პროგრესის ამ სიახლის ხილვა და გასეირნება, გარკვეული საფასურის სანაცვლოდ შეეძლოთ. როულენდსონი, რომელიც საკუთარ ნახატებში ლონდონური ცხოვრების აქტუალურ სიუჟეტებს მუდმივად ასახავდა, რკინიგზის სახალხოდ გამოჩენის პირველ ფაქტს გვერდს ვერ აუვლიდა. სპეციალისტთა მოსაზრებით, ჩვენს დრომდე მოღწეული ნახატი, რომელზეც როულენდსონის ხელმოწერაა — ყალბია. თუმცა, ეს ფაქტი მხატვრობისა და რკინიგზის ისტორიაში ამ ნახატის მნიშვნელობას სულაც არ აკნინებს. აკვარელი ლონდონის მეცნიერების მუზეუმში ინახება.

კლოდ მონე, „სენ-ლაზარის სადგური “

სადაც ცხოვრობდნენ და მუშაობდნენ ცნობილი მხატვარიმპრესიონისტები. შესაბამისად, სენ-ლაზარის სადგური მსოფლიოს საუკეთესო მუზეუმებში გამოფენილ უამრავ

ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ტილო მატარებლის გამოსახულებით, უილიამ ტერნერის (W. Turner) „წვიმა, ორთქლი და სიჩქარეა“ (Rain, Steam and Speed). 1844 წელს ეს ტილო ბრიტანეთის სამეფო სამხატვრო აკადემიაში გამოფინეს, ამჟამად კი იგი ლონდონის ეროვნულ გალერეაშია დაცული. ამ ნახატში ტერნერმა, პირველად მხატვრობის ისტორიაში, გამოსახა მოძრავი მექანიკური სატრანსპორტო საშუალება. ტერნერი ბევრ ნახატში ცდილობდა გადმოეცა ჰაერის მოძრაობა და სინათლის გამჭვირვალობა. ტილოზე გამოსახულია მატარებელი, რომელიც ნისლიან ლონდონში მდინარე ტემზას კვეთს (სავარაუდოდ, იგი მეიდენხედის ხიდზეა). მატარებლის კონტური ბუნდოვანია, მკვეთრად მხოლოდ ორთქლმავლის მილი ჩანს. ტილო „წვიმა, ორთქლი და სიჩქარე“ მხატვარმა „დიდ დასავლეთის რკინიგზაზე“ მოგზაურობის შემდეგ დაწერა. პარიზის სადგურ სენ-ლაზარს მხატვრობაში ყველაზე მეტად გაუმართლა: იგი შორიახლოსაა პარიზის იმ რაიონთან,

კლოდ მონე, „სენ-ლაზარი“

N 12 მატარებელში საკითხავი 81

მატარებელში საკითხავი

შექმნა მან „სარკინიგზო ვაგონები“, რომელზეც სატვირთო შემადგენლობაა ასახული. მხატვარი ბუნების, სივრცისა და ადამიანის მიერ შექმნილი ტექნიკური საოცრების ჰარმონიამ მიიზიდა. ვან გოგის „სარკინიგზო ვაგონები“ გამოფენილია ავინიონში, ანგლადონ-დუბრუჟანის ფონდში. რკინიგზის სიუჟეტზე შექმნილი ტილოები სხვა მხატვრების შემოქმედებაში მრავლად მოიპოვება. მათ შორისაა ისეთებიც, რომელთა შემოქმედებაში სარკინიგზო თემას წამყვანი ადგილი უჭირავს. ჰოვარდ ფოგი, ჯონ ბასბი და დევიდ აორამი, უმეტესწილად რკინიგზაზე ქმნიდნენ ნახატებს. ჰოვარდ ფოგი (Howard L. Fogg), შტატგარეშე მხატვრის სტატუსით, 50 წელზე მეტხანს ამერიკულ სალოკომოტივო კომპანიასთან თანამშრომლობდა. მის მიერ ათასზე მეტი ტილოა შექმნილი, რომლებზეც ორთქლმავლების ძველი მოდელებია ასახული. ეს ნამუშევრები ჩრდილოეთ ამერიკის რკინგიზის ისტორიას გადმოსცემს.

ვან გოგი, „სარკინიგზო ვაგონები“

ტილოზეა გამოსახული. ყველაზე ცნობილია ნახატების ციკლი, რომელიც კლოდ მონემ 1877 წელს შექმნა. მხატვარმა, რომელიც სადგურთან ახლოს სტუდიას ქირაობდა, პარიზში დაბრუნების შემდეგ გადაწყვიტა შეექმნა ზამთრის ქალაქური პეიზაჟები და ერთ-ერთ ობიექტად ეს სადგური აირჩია. რკინიგზის დირექტორის ნებართვით, კლოდ მონემ სადგურზე დიდი დრო გაატარა, რის შედეგადაც შვიდი ტილო შექმნა. ეს ტილოები იმავე წელს იმპერიონისტების მესამე გამოფენაზე ფერწერის მოყვარულთა წინაშე წარადგინა. მონემ სხვადასხვა ამინდსა და სხვადასხვა რაკურსით დანახული, მთლიანობაში სადგურ სენ-ლაზარის 12 ტილო შექმნა. ამ ტილოებიდან ყველაზე ცნობილი პარიზის ორსეს მუზეუმში ინახება. „ჩვენი ამქვეყნიური ცხოვრება რკინიგზით მოგზაურობას ჰგავს. სწრაფად მგზავრობ, ვერც იმას ხედავ, რა არის წინ და რაც მთავარია, ვერც ლოკომოტივს ხედავ“, — ეს სიტყვები ვინსენტ ვან გოგს ეკუთვნის. 1888-1889 წლებში ვან გოგი საფრანგეთის აღმოსავლეთით, არლეში ცხოვრობდა. სწორედ ამ დროს

82 მატარებელში საკითხავი N 12

ჯონ ბასბი (George Busby) ბრიტანეთის რკინიგზის მხატვართა გილდიის წევრი იყო და მისი ნახატები უელსის ნაციონალურ მუზეუმსა და ბრიტანეთის სამეფო კოლექციაშია დაცული. მხატვარი მთელი ცხოვრება უესტ-მიდლენდში ცხოვრობდა და სარკინიგზო თემატიკის ერთგული სიცოცხლის ბოლომდე დარჩა. დევიდ ა. ორამი (David A. Oram) საკუთარ თავს მოყვარულ მხატვარს უწოდებს, რადგან მხატვრობაში მხოლოდ დაწყებითი განათლება აქვს მიღებული. მიუხედავად ამისა, ამ კანადელი მხატვრის (რომელიც პატარა ქალაქ ბრედფორდში ცხოვრობს) ნამუშევრები უამრავ კერძო და კორპორაციულ კოლექციებში ინახება. მათ შორის საკმაოდ ბევრი ნამუშევარი ტორონტოს საზოგადოებრივი შენობების ფასადებზეა გადატანილი, ერთერთი ნახატი კი Toronto Heritage Railway Center-ის შენობაზე შეგიძლიათ იხილოთ. აღსანიშნავია ის, რომ დღეისათვის მთელ მსოფლიოში უამრავი ენთუზიასტი და რკინიგზის ფანატი მხატვარია, რომელიც თავის შემოქმედებას მხოლოდ რკინიგზას უთმობს. შესაბამისად, რკინიგზა და მატარებლები იყო და სავარაუდოდ, ყოველთვის იქნება მხატვართა შთაგონების წყარო.

სოციალური მუსიკა საქართველოში

მუსიკის კრიტიკოსი

ავტორი: ლაშა გაბუნია

მატარებელში საკითხავი

ს

აქართველოში თანამედროვე მუსიკა საბჭოთა კავშირის არსებობის წლებში ფაქტობრივად ყოველგვარი სოციალური მუხტის გარეშე ჟღერდა. ერთპარტიულ ქვეყანაში მმართველი ძალა საჯაროდ სოციალურ პრობლემებზე უბრალო საუბარსაც კი არ მიესალმებოდა. მიუხედავად ამისა, ლიტერატურაში, თეატრში ან კინოხელოვნებაში შეფარვით მაინც ახერხებდნენ სხვადასხვა პრობლემაზე აქცენტების გამახვილებას. თანამედროვე მუსიკაში ე.წ. ესტრადის მუსიკოსების დიდი ნაწილი კი უმღერდა სიყვარულს, ხალხთა შორის მეგობრობას, სოციალისტურ ქვეყანას, კომუნისტურ პარტიას, ლენინს, სტალინს და ა.შ. ქართული ვოკალურ-ინსტრუმენტული ანსამბლების ნაწილი ოსტატურად ახერხებდა ამ ვალდებულებებისთვის გვერდის ავლას. ფილარმონიული მუსიკოსები ვერ ბედავდნენ თუნდაც საგიტარო „მძიმე“ ეფექტის – „დისტორშენის“, „ფუზის“ გამოყენებას, რადგან ოფიციოზისთვის ესეც „წყეულ კაპიტალისტურ“ ჟღერადობასთან ასოცირდებოდა. შეიძლება ითქვას, რომ დამოუკიდებელი შემსრულებლები ფაქტობრივად არ არსებობდნენ, რამდენიმე იატაკქვეშა მუსიკოსის გარდა, რომლებიც სოციალური ტექსტებით დიდად არ გამოირჩეოდნენ, ზემოთ ნახსენებ მძიმე საგიტარო ეფექტებს კი საკუთარ კონცერტებზე თამამად იყენებდნენ. ამავე დროს, თავის სათქმელს შეფარულად ამბობდნენ ბარდები, თუმცა მათ ოფიციალურ სახელმწიფო სტრუქტურებში არ აწევრიანებდნენ. მაშინდელი

84 მატარებელში საკითხავი N 12

პოლიტიკოსები კი პოპმუსიკოსებს (ე.წ. ესტრადის შემსრულებლებს) არასოდეს სერიოზულად არ აღიქვამდნენ, რადგან ისედაც აკონტროლებდნენ და გარანტირებულად იცოდნენ, რომ ისინი რაიმე მნიშვნელოვან პრობლემურ თემაზე არასოდეს იმღერებდნენ.

1980-იანი წლების მეორე ნახევარში სსრკ-ში გორბაჩოვისეული „გარდაქმნა“ („პერესტროიკა“) გამოცხადდა და ხელოვანებმა შვებით ამოისუნთქეს. საქართველოში უკვე შესაძლებელი გახდა სიმღერებში თავისუფალი ლირიკა გამოეყენებინათ. ზუსტად ამ პერიოდში პატრიოტული მუსიკის შემსრულებლები მომრავლდნენ, რომლებიც საქართველოს დამოუკიდებლობას და თავისუფლებას უშიშრად, ღიად უმღერდნენ. ზოგს დღემდე მიაჩნია, რომ ვოკალურ-ინსტრუმენტულ ანსამბლ „ივერიას“ მიერ დადგმულ მიუზიკლებში მეტ-ნაკლებად იყო წარმოჩენილი მაშინდელი სოციალური თემები და პრობლემები, თუმცა ეს სხვა სტატიის საკამათო თემაა. დამოუკიდებლობის აღდგენის შემდეგ, საქართველოში ბევრი ისეთი შემსრულებელი გამოჩნდა, რომლებიც არცერთი სახელმწიფო თუ კერძო სტრუქტურის წევრი არ იყო. შეიძლება ითქვას, რომ სწორედ 1990-იანი წლებიდან იწყება სოციალური მუსიკის ისტორია საქართველოში. პირველი მუსიკოსები, რომლებმაც შეუნიღბავად თქვეს საკუთარი სათქმელი, იყვნენ: დადა დადიანი (ჯგუფი „ტაქსი“), ლადო ბურდული (ჯგუფი „რეცეპტი“), ქიშო გლუნჩაძე, რობი

მატარებელში საკითხავი კუხიანიძე („აუტსაიდერი“) და კიდევ სხვები. დადა დადიანი სიმღერაში „ზამთარი“ მღეროდა: „მე მინდა, ბავშვს, რომელიც ჩნდება, ჰქონდეს ჰაერი; მე მინდა, ქალს, რომელიც ცდება, ჰყავდეს მომვლელი; მე მინდა, კაცს, რომელიც ყვირის, ჰქონდეს რწმენა; მე მინდა, ერს, რომელიც ლპება, ჰქონდეს გონება...“ ეს სიტყვები დღემდე ძალიან აქტუალურია. გავიხსენოთ ლადო ბურდულის ლირიკის ფრაგმენტიც: „ამ ქალაქში დღეს მეფობენ მგლები, ამ ქალაქში ბედნიერება მოკლეს“. ასევე, რობი კუხიანიძე სიმღერაში „ქალაქში ბნელა“, მღეროდა: „დღეს ამ ქალაქში სინათლე ქრება, ბავშვების ნაცვლად სიგიჟე ჩნდება, ჩემს ქალაქში დღეს საშინლად ბნელა“. სოციალური ტექსტები გაჩნდა ბევრი მუსიკოსის შემოქმედებაში, მათ შორის იყო ირაკლი ჩარკვიანი, რომელმაც ერთ-ერთმა პირველმა მოახერხა საკუთარი შემოქმედება ანდერგრაუნდიდან პოპმუსიკაში გადაეყვანა. ირაკლიმ საკუთარი სათქმელი ძალიან კარგად მიიტანა მსმენელამდე. მისი გზავნილები დღესაც აქტუალურია ისეთ მსმენელებს შორისაც კი, რომლებიც მისი გარდაცვალების შემდეგ დაიბადნენ. მოგვიანებით, პრობლემური თემები თუნდაც გოგა ჟორჟოლაძის, „ვაკის პარკის“, „ზუმბას“, „ბესტ ჰისტორის“, „ამორალის“ (დღეს „წერილი“ ჰქვია), „ოვერბალანსის“, „ზე“-ს და სხვა შემსრულებელთა სიმღერებშიც გაჟღერდა.

1990-იანი წლების მეორე ნახევრიდან ქართველმა პოლიტიკოსებმა კარგად დაინახეს თანამედროვე მუსიკის ძალა და მოსახლეობაში საკუთარი პოლიტიკური შეხედულებების გასავრცელებლად პოპმუსიკოსებისა და როკჯგუფების გამოყენება დაიწყეს. პოლიტიკური ძალები განსაკუთრებით არჩევნების წინ აქტიურდებოდნენ. ასე დაიწყო პოლიტიკურ პარტიათა მხარდამჭერი კონცერტების მოწყობა საქართველოს კუთხეებსა და თბილისში. ამ მხრივ, ძირითადად მმართველი პარტიები გამოირჩეოდნენ, როგორებიც იყვნენ: ედუარდ შევარდნაძის „მოქალაქეთა კავშირი“ ან ასლან აბაშიძის „აღორძინება“. საკმაოდ ბევრი მაშინდელი პოპშემსრულებელი თუ კომპოზიტორი მოექცა მათი გავლენის ქვეშ. პოლიტიკური პარტიების დაკვეთით იწერებოდა და სრულდებოდა ისეთი სიმღერები, რომლებშიც ამომრჩეველს კეთილდღეობას, წინსვლას, დასაქმებას, ქვეყნის ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენას და იმედიან მომავალს, ანუ სოციალური თუ პოლიტიკური პრობლემების მოგვარებას ჰპირდებოდნენ. ეს სიმღერები საკმაოდ კარგად მუშაობდა. ამის გასახსენებლად, 1990-იანების მიწურულის პოლიტიკური სიმღერა „გიხაროდენ“ შეიძლება გავიხსენოთ, რომელიც ედუარდ შევარდნაძის პარტია „მოქალაქეთა კავშირმა“ კომპოზიტორ ჯემალ სეფიაშვილს

რობი და აუტსაიდერი ფოტო: ზურა ზენაიშვილი

ლადო ბურდული, ზაზა ხუციშვილი და დადა დადიანი

N 12 მატარებელში საკითხავი 85

მატარებელში საკითხავი

დაუკვეთა. მ ა ს შ ი მონაწილეობა მიიღეს იმ პერიოდის ცნობილმა პოპშემსრულებლებმა, რომელთაც მაშინ ესტრადის მუსიკოსებს ეძახდნენ. ისე კი, საბჭოთა ტერმინი – „ესტრადის მუსიკოსი“, დღემდეა შემორჩენილი.

2000-იანების დასაწყისში, როცა შევარდნაძის ხელისუფლების მწვავე კრიზისი დაიწყო, ტელევიზიაში ვმუშაობდი და სოციალური მუსიკის შესახებ სიუჟეტზე მუშაობისას, ბატონ ჯემალ სეფიაშვილთან შეხვედრის შესაძლებლობა მქონდა. მან ჩემთან საუბრისას აღიარა, რომ „გიხაროდენ“ დაკვეთილი სიმღერა იყო და ამაში სათაკილოს ვერაფერს ხედავდა. სატელევიზიო სიუჟეტისთვის მაშინ ინტერვიუ ჩავწერე ირაკლი ჩარკვიანთანაც, რომელმაც მითხრა: „საქართველოში სოციალური მუსიკა არ ჩამოყალიბებულა. ამის მიზეზი ისაა, რომ ადამიანი აქ არ მღერის იმას, რასაც ფიქრობს. ესაა ქართველის უბედურება. სახლში ლაპარაკობს სოციალურ პრობლემებზე, აგინებს ვიღაცებს. მერე კი სცენაზე გამოდის და რომელიღაც დებილი კომპოზიტორის სიმღერას მღერის დათუნებზე და ხათუნებზე. ტიპი გიჟია, გესმის? რასაც გრძნობს, იმას არ მღერის. ეს უკულტურობაა. ფაშის ან მეფის კარზე უნდა ქართველს ყოფნა, დამოუკიდებლობა არ შეუძლია ამ ჩემისას. ჩვენ რაღაცები ვცადეთ, ახლაც ვცდილობთ, მაგრამ ხომ ხედავ, თუ ფაშა არ იქნება, რუსი იქნება... მას ვიღაცის ქვეშ უნდა ყოფნა.

86 მატარებელში საკითხავი N 12

აქაურ მომღერალს დამოუკიდებლობა ფსიქოლოგიურად არ შეუძლია. ფაშა სჭირდება, რომ ვიღაცის კარზე იყოს, იქ მღეროდეს, – პარტია იქნება ეს თუ რა იქნება, ჩორტ ევო ზნაეტ“. ახალი საუკუნის პირველი ათწლეულის დასაწყისში კიდევ ერთი საინტერესო ფაქტი მოხდა, როდესაც ბიზნესმენმა ბადრი პატარკაციშვილმა ერთგვარი საპროდიუსერო ცენტრი „არტიმედი“ შექმნა, სადაც სწორედ ე.წ. ესტრადის მომღერლები გაერთიანდნენ. ეს ახალი ორგანიზაცია მომღერლებისთვის ფაქტობრივად პოსტსაბჭოთა ფილარმონიული სტრუქტურა იყო, რომელიც აფინანსებდა იქ გაერთიანებული მუსიკოსების გასტროლებს, კონცერტებს, დისკების ჩაწერას და სხვა მსგავს რამეებს. სააკაშვილის მმართველობის დროს მუსიკოსთა დიდი ნაწილის მკვეთრი პოლარიზაცია მოხდა – გაჩნდნენ ხელისუფლების მომხრე და მოწინააღმდეგე შემსრულებელთა დაჯგუფებები. ეს ტენდენცია, პრინციპში, დღემდე გრძელდება. ამის მიზეზი მუსიკოსებში არ უნდა ვეძებოთ, რადგან ზოგადად, საზოგადოების დიდი ნაწილი ძალიან პოლიტიზებულია. ისიც უნდა ითქვას, რომ ამ დაჯგუფებებში მოხვედრილი შემსრულებლები სოციალური თემატიკით საერთოდ არ გამოირჩეოდნენ და არ გამოირჩევიან. უბრალოდ, ზოგიერთს ერთი ლიდერი მოსწონს, სხვას – მეორე. როგორც წესი, დიდი პოლიტიკური კრიზისების დროს, საქართველოში მუდამ ჩნდება რამდენიმე შემსრულებელი, რომელთა შემოქმედება საკმაოდ პროტესტულია.

2010-იანი წლების დასაწყისი პოლიტიკურად საკმაოდ დაძაბული აღმოჩნდა. განსაკუთრებით მას შემდეგ, რაც მასმედიაში ციხეებში ადამიანების წამების კადრები გავრცელდა. 2012 წელს ერეკლე დეისაძის სიმღერა „სისტემა უნდა დაინგრეს“ ჩაწერეს მუსიკოსებმა: Kung Fu Junkie, Landmark, Me And My Monkey, სერგი გვარჯალაძე, Svansikh, ჯერონიმო, KazzyJazz, მაქს მაჩაიძე, Dreamsoiuz და თავად ერეკლე დეისაძემ. ამ სიმღერამ მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა ხელისუფლების არჩევნებით შეცვლის საქმეში. სტატიის მომზადების დროს, მე შევხვდი ამ სიმღერის ავტორს, ერეკლე დეისაძეს, რომელიც დღეს ნამდვილად გამორჩეულია მუსიკოსებს შორის თავისი საპროტესტო შემოქმედებით. ძალიან დიდი რეზონანსი ჰქონდა ერეკლეს 2014 წელს ვინდა ფოლიოსთან ერთად გამოქვეყნებულ სიმღერას და ვიდეოს „რაც მამას უნდა“, რომელიც ახალი მეამბოხე თაობის ერთგვარ ჰიმნადაც იქცა და „მამების თაობის“ დიდი ნაწილის საკმაო გაღიზიანება გამოიწვია.

მატარებელში საკითხავი ერეკლე დეისაძე: „ის, რომ დღეს, სოციალურ თემებზე მუსიკოსები ნაკლებად მღერიან, მგონია, რომ პირდაპირ კავშირშია კონფორმიზმთან. რაღაცებზე საჯაროდ აზრის გამოთქმა ძალიან მარტივია, მაგრამ რთულია ხელოვნების ენით ამ პრობლემებზე ლაპარაკი. სწორედ ამიტომ, ამ წინასაარჩევნო ვიდეოებში შევარდნაძის მმართველობიდან მოყოლებული, დღემდე, ჩვენ სულ ერთსა და იმავე სახეებს ვუყურებთ. ისინი სხვადასხვა კანდიდატებს უმღერიან, თუმცა ყველაზე ცუდი ისაა, რომ სიმღერაც კი ვერ ისწავლეს ამ დროის განმავლობაში. ასეთ ფონზე ყოველთვის ჩნდება საპირისპიროს გაკეთების სურვილი. სწორედ ამ მიზეზმა და სოციალურმა სიდუხჭირემ განაპირობა ჩემი არჩევანიც“.

გამოძახილი იყო, რაც კლუბ „ბასიანში“ მოხდა. დასავლეთში „ვუდსტოკის ფესტივალზე“ მოხდა ერთგვარი რევოლუცია. მაშინ როკენროლმა მთელი თაობის ცნობიერებაში ახალი ფასეულობები დაამკვიდრა. იგივე მოხდა ახლა ჩვენთანაც დიდი ხნის დაგვიანებით, ოღონდ არა როკენროლის, არამედ ელექტრონული მუსიკის საშუალებით. ესაა ცეკვა – როგორც წინააღმდეგობა და ცეკვა – როგორც პოლიტიკური აქტი. ეს უმნიშვნელოვანესი პროცესია. კულტურულ რევოლუციას არ აქვთ კონკრეტული სახე – სხვადასხვა ეპოქაში იგი განსხვავებული სახეებით გვევლინება ხოლმე. მე მგონი, კულტურული რევოლუციის ნიშნები შეიმჩნევა საქართველოში და საზოგადოების მოთხოვნებიც უფრო კონკრეტულია“.

2018 წლის გაზაფხულზე ნამდვილი ამბოხი მოყვა პოლიციის რეიდებს ღამის კლუბებში და იქ ადამიანების დაკავებას. თბილისის ელექტრონული მუსიკის კლუბებს სახელი გაუვარდათ დასავლეთში და თბილისს ამ ჟანრის მსოფლიოს სუპერპოპულარული მუსიკოსები სტუმრობენ. სტატიებში თბილისი უკვე ბერლინის გვერდით მოიხსენიება, როგორც ევროპაში ელექტრონული მუსიკის ცენტრი. სწორედ ამიტომ, პოლიციის ამ რეიდს, რომელიც ნარკოდილერების გამოსავლენად კლუბ „ბასიანში“ ჩატარდა, დიდი რეზონანსი მოყვა როგორც საქართველოში, ისე მსოფლიო მედიაში. ამ მოვლენის შედეგი მასობრივი გამოსვლები და აქციათა ტალღა იყო, რომელიც არ დაიშალა, ვიდრე შინაგან საქმეთა მინისტრმა ბოდიში არ მოიხადა. ასე გადაიქცა, ერთი შეხედვით, უბრალო საცეკვაო მუსიკა საპროტესტო მოძრაობად, რომელსაც უცხო პრესაში „რეივოლუცია“ დაარქვეს. თუმცა ერეკლე დეისაძეს მიაჩნია, რომ როკენროლის მსგავსად, ესეც დიდწილად ამბოხების მუხტს შეიცავს. ერეკლემ ამ აქციებს ორი სიმღერა – „ხალხური“ და „მე ვცეკვავ“ მიუძღვნა, რომლებიც ასევე ჰიტები გახდა.

ბოლო წლებში საკმაოდ სოციალური გახდა ქართული ჰიპ-ჰოპი. საცეკვაო მუსიკის მსმენელთაგან განსხვავებით, რომელსაც უფრო დასაქმებული ახალგაზრდა თაობა უსმენს და ღამის კლუბებში ერთობა, ქართული ჰიპ-ჰოპის მოყვარულთა აუდიტორია თითქმის ყველა სოციალურ ფენას მოიცავს. მათ შორის არიან არასრულწლოვანებიც (ე.წ. „თინეიჯერები“), რომელთაც ღამის კლუბებში ჯერ არ უშვებენ. ერეკლეს რომ დავესესხო, ქართული ჰიპ-ჰოპიც კულტურული რევოლუციის განუყოფელი მუსიკალური ჟანრია, რომელსაც ძირითადად სწორედ სოციალური დატვირთვა აქვს. დასასრულ, მინდა დავძინო, რომ 1990-იანი წლების და თუნდაც 2000-იანების დასაწყისის მუსიკის მსმენელებთან შედარებით, ახალგაზრდები ბევრად სოციალურები და აქტიურები გახდნენ. და ეს დიდწილად სწორედ ქართველი სოციალურად აქტიური მუსიკოსების დამსახურებაა. როკი, ელექტრონული მუსიკა და ჰიპ-ჰოპი კი ის სამი მუსიკალური ჟანრია, რამაც მეტი აქტიურობისკენ და საკუთარი უფლებების დასაცავად უბიძგა ახალგაზრდებს.

ერეკლე დეისაძე: „ტექნომუსიკაში არსებობს წინააღმდეგობის ელემენტები, რომლებიც კარგად მოერგო ქართულ ხასიათს. ქართველ ადამიანში გენეტიკურად დევს ცეკვისადმი მისწრაფება. ოდითგანვე ქართველი ომობდა, მერე შინ ბრუნდებოდა, ღვინოს სვამდა, ცეკვავდა და ამით გადარჩა. მე მგონია, ზუსტად ეს გენეტიკური კოდის

N 12 მატარებელში საკითხავი 87

არ გადართო, ჩემი სერიალი იწყება!

ავტორი: ბაჩო კვირტია მწერალი

მატარებელში საკითხავი

რ

ოგორც იტყვიან, ისინი საშუალოსტატისტიკური ქართული ოჯახის ერთგული სტუმრები არიან ყოველ საღამოს, დილით, შუადღისას, მერე ისევ საღამოს, მერე ისევ დილით და ასე შემდეგ. რატომ ერთგული? იმიტომ, რომ მართლა არ ღალატობენ საკუთარ, ასე ვთქვათ, მომხმარებლებს და დღის გამოტოვების გარეშე, თითოეული ქართველი მოქალაქის ოჯახში, დილით, შუადღისას და საღამოს ცხოვრობენ: ჭამენ, სვამენ, ტირიან, იცინიან, ერთმანეთს მოსაკლავად დასდევენ, სიყვარულს უხსნიან, ღალატობენ, ალერსსა და სექსს ეძლევიან, ისტერიკა ემართებათ... ერთი სიტყვით, სრული დატვირთვით ცხოველქმედებენ და ყოველივე ამას თავს გვახვევენ. ქართველი, ასე ვთქვათ მომხმარებლებიც, საპასუხო ერთგულებით, ყოველ დილით, შუადღისას და მწუხრის ჟამს, დიდი გაფაციცებით ადევნებენ თვალყურს მათს ცხოველქმედებას, სულიერსა და ხორციელ ვნებებს, მათთან ერთად უხარიათ, განიცდიან, იბრძვიან, წვალობენ, ეძლევიან სასოწარკვეთას (ზოგჯერ – სექსსაც), შურთ, და ბოლოსდაბოლოს – ცხოვრობენ მათთან ერთად. და ასე, ერთად, ერთ სულ და ერთ ხორც, მზად არიან გალიონ ეს ამაო წუთისოფელი!.. ეს ყველაფერი კარგი, მაგრამ ვინ არიან ისინი, ვისი ცხოვრებითაც აგრერიგად აღტყინებულა ჩვენი საშუალოსტატისტიკური ქართული საზოგადოების 80% მაინც? ვის ცხოვრებასა და ვნებებზეა მიპყრობილი ქართველი

88 მატარებელში საკითხავი N 12

დიასახლისების, საშუალო და ხნიერი ასაკის მამაკაცთა, თუნდაც ბავშვთა და მოზარდთა, ჩაციებული, დაჟინებული და ვერარა გზით ვერმომწყვეტავი მზერა? აი, ისინიც: ზეფრა, კინჯალი, თოფრაქი, ეჰემი, ქუზეი, ანშუმანი, ზეინები, ვიკრამი და კიდევ

მატარებელში საკითხავი

ვინ მოთვლის რამდენი ქალი, მამაკაცი, ჭაბუკი, ქალიშვილი, ბერიკაცი, დედაბერი, ბიჭუნა თუ გოგონა, ძაღლი თუ კატა, სულიერი თუ უსულო არსება და საგანი ისადგურებს ჩვენს ოჯახებსა და ჩვენს გულებში ყოველ საღამოს და სამარადჟამოდ! საიდან დაიწყო ეს ყველაფერი? როგორც მე მახსოვს, ჩვენს (ანუ საქართველოს) შემთხვევაში, საბჭოთა კავშირის დაისის წლებში – 90-იანებში, „ცისფერ ეკრანებზე“ ერთიმეორის მიყოლებით გამოჩნდა ბრაზილიური, იტალიური, ავსტრალიური სერიალები, იგივე „საპნის ოპერები“. თუმცა უკაცრავად – ის, რაც საბჭოთა ტელემაყურებელმა თავდაპირველად იხილა ტელევიზორში, მე თუ მკითხავთ, არც „საპნის ოპერა“ იყო და არც სერიალი. ეს გახლდათ საკმაოდ ხარისხიანად გადაღებული მრავალსერიიანი მხატვრული ტელეფილმები, სადაც ყველა კრიტერიუმი სათანადო სიმაღლეზე იყო. თუმცა, მას შემდეგ, ბევრმა წყალმა ჩაიარა. ქართულ ტელესივრცეში უამრავი უკიდურესად უხარისხო, ასე განსაჯეთ – ჯანმრთელობისთვის სახიფათო „საპნის ოპერების“ სრული ექსპანსია დაიწყო, რომელიც, სხვათა შორის, დღემდე გრძელდება. მაგრამ ყველაზე საინტერესო აქ ამჟამინდელი სერიალების „ეროვნებაა“. საქმე ის გახლავთ, რომ უმრავლესობა ქართული ტელეარხების ეთერში, დღეს, მასობრივად, რატომღაც მხოლოდ ინდური და თურქული სერიალები გვაწონებენ თავს, და არა მარტო გვაწონებენ, არამედ ტირიან, გოდებენ, უსამართლობას ებრძვიან, საკუთარი ტრადიციებითა და მდიდარი კულტურით კეკლუცობენ, გვაღელვებენ და ზოგჯერ გვაჩერჩეტებენ (ჯერჯერობით – მცირე ხნით) კიდეც. მოდი და ნუ აღელდები, როცა გაიგებ, რომ ზეინებსა და ჯიჰანს ბავშვობიდან ყვარებიათ ერთმანეთი, მაგრამ ეს ყველაფერი თურმე სრული სიცრუე და ცარიელი სიტყვები ყოფილა! ჯიჰანი უკვე წლებია ბანუზეა გაგიჟებული და მასზე აბოდებს, უბრალოდ დედას – ზეფრას ხათრს ვერ უტეხავს, ხოლო ზეინებს ვერ იმეტებს – არ უნდა გული ატკინოს, ამიტომ ძველებური შემართებით ესიყვარულება და მის სახელს იფიცებს, თუმცა... სხვა უყვარს. ეს შესანიშნავად იცის გუნეიმ – ზეინების ბავშვობის მეგობარმა, და ყველანაირად ცდილობს, მას თავი მოაწონოს, დააინტერესოს. გუნეი ხომ ზეინებზე ბავშვობიდანაა ტანჯვამდე შეყვარებული და მასზეა გამიჯნურებული. მოდი და ნუ გაშტერდები ყოველივე ამის გაგონებასა და ნახვაზე...

90 მატარებელში საკითხავი N 12

ეს ყველაფერი კარგი, და ის, რომ ამ სერიალების ხარისხი, მსახიობების თამაშის დონე, ზოგადად ამგვარი სერიალების მოზრდილ ადამიანზე ან ბავშვზე ზემოქმედება საკმაოდ ნეგატიურია, ცოტა ხნით გვერდით გადავდოთ და ერთ ძალზე მნიშვნელოვან ნიუანსზე გავამახვილოთ ყურადღება: იმ ტელეარხებს, რომლებიც დღეს გამუდმებით ეწევიან აგიტაციას გენდერული თანასწორობის აუცილებლობაზე, ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლაზე, ადამიანთა თანასწორუფლებიანობასა და სხვა, ზოგადად, ადამიანის უფლებების დამცველ თემებზე, შეძენილი აქვთ და ეთერში უშვებენ ტელეპროდუქტს, სადაც სცენები სწორედ ქალის მიმართ ძალადობით, ადამიანის უფლებების უხეში დარღვევით, რელიგიურ ან სექსუალურ ნიადაგზე დამცირება/ შეურაცხყოფით და სხვა სრულიად მიუღებელი ქმედებებითაა მდიდარი. მე მგონი, ეს საკუთარ იდეოლოგიასთან და პრინციპებთან შეწინააღმდეგება გამოდის, რაც უკვე სრული უაზრობა, და მეტსაც გეტყვით – მარაზმი მგონია. ამასობაში კი, ეჰემმა დედა – კინჯალი განარისხა, იმიტომ, რომ ახლად მოხარშული და ქილებში ჩამოსასხმელად გამზადებული ფინიკის მურაბა მოიპარა და პირი ჩაიტკბარუნა. გაავებული დედის დაშოშმინება ვერც საყვარელმა ქმარმა – უმანგმა შეძლო და ვერც ახლად მოყვანილმა ულამაზესმა რძალმა – კოკილამ. გამძვინვარებული კინჯალის დაოკება მხოლოდ შემთხვევით სტუმრად მოსულმა მაჰარაჯა ანშუმანმა მოახერხა, რომელსაც პენჯაბის პროვინციის მაღალმთიან მხარეში, ჰიმალაიური ქურციკის მუცლის ბალანი ჰქონდა, იგი დაბნედილ კინჯალს ცხვირის ნესტოებსა და ფეხისგულებზე მოუცაცუნა და ქალი ფინიკის მურაბაში თავის დახრჩობას გადაარჩინა. სერიალების სიყვარული ჩვენში უკვე მავნე ჩვევად იქცა, რომელიც ატყვევებს ყველას – განურჩევლად სქესისა, ასაკისა და სოციალური მდგომარეობისა. იდეოლოგიურ იარაღად იქცა ქართული სერიალები, სადაც უკვე სიუჟეტი, მსახიობების ოსტატობა და ოპერატორის თუ კომპოზიტორის მაღალი (ან საშუალო) პროფესიული კლასი მესამეხარისხოვანი გახდა. მთავარია იმ ლოზუნგის, სათქმელის გაჟღერება სერიალის გმირის (მეტწილად – ქალის) პირით, რომლის მიწოდებასაც სერიალის სცენარისტი ან პროექტის შემოქმედებითი ჯგუფის იდეოლოგიური ბირთვი ესწრაფვოდა. არადა, ეს უკვე აღარ არის ტელესერიალი, სადაც ისედაც მწირი ბიუჯეტის (ან მდიდარი, მაგრამ სერიალისთვის მინიმალურად გამოყოფილი)

მატარებელში საკითხავი გამო, ზოგადად სერიალის ანტურაჟი მდარე და უღიმღამოა, სიუჟეტი – ზედაპირული და არაფრისმომცემი. შესაძლოა ამ რომელიღაც ქართული სერიალის სცენარისტები, რეჟისორები და პროდიუსერები შემომედავონ, რომ სწორედ ასეთი უნდა იყოს სერიალი – ზედაპირული და არაფრისმომცემი, ამიტომაც ჰქვიათ „საპნის ოპერაო“, მაგრამ პასუხი ამ კონტრარგუმენტზეც მაქვს: თუ ყოველივე ამას, რასაც ყოველკვირა მთავაზობ და მიწვევ, რომ ვუყურო, მაშინ ნუ მასაღებ, ნუ „მტენი“, როგორც ნორმას, სტილს, ტრენდს და ლოზუნგს. ნუ გაქვს პრეტენზია, რომ შენი სერიალის თითოეული სერიის თემა ჩვენი ცხოვრების წესი და სახეა, ხოლო თითოეული სერიის იდეა ის არის, რაც შენ მიგაჩნია სწორად. მე არცერთ პუნქტში არ გეთანხმები. ეს ყველაფერი კარგი, მაგრამ ისევე, როგორც სხვა მოვლენებსა და საგნებში, ტელესერიალების უკიდეგანო ოკეანეშიც კი არის რეალურად ხარისხიანად გადაღებული ტელეპროდუქცია. არასოდეს ვყოფილვარ ტელესერიალების მაყურებელი — გნებავთ ხარისხიანის და გნებავთ უხარისხოსი. ამ მოვლენის მიმართ საკუთარი, სუბიექტური დამოკიდებულება მაქვს და მიმაჩნია, რომ ყველაზე მაღალ დონეზე შექმნილი ტელესერიალიც კი, ჩემს თვალში ძალიან უინტერესოა და მორიგი კომერციული პროდუქტია, რომელიც დროში გამიზნულად გაწერილი სცენარით, იაფფასიანი ტრიუკებით, მსახიობების გაცილებით დაბალი დონის თამაშით (იმავე მსახიობების რომელიღაც მხატვრულ ფილმში შესრულებასთან შედარებით), და

N 12 მატარებელში საკითხავი 91

მატარებელში საკითხავი

სასიცოცხლოდ აუცილებელი Productplacement-ითაა გაჯერებული. ყოველივე ეს, თუ მეტაფორას მოვიშველიებ, პლასტმასის ყვავილს მაგონებს, რომელსაც არც სურნელი აქვს, არც სინაზე შეხებისას, და მისი სილამაზეც მოჩვენებითია. მიუხედავად ამისა, არ მაქვს უფლება არ ვახსენო ის მართლაც ხარისხიანად გადაღებული ტელეეპოპეები, რომლებმაც ბოლო წლების განმავლობაში მილიარდობით მაყურებლის გული და გონება დაიპყრო მთელი მსოფლიოს მასშტაბით. ამ მხრივ ერთ-ერთი ფლაგმანია ამერიკული გასართობი კომპანიაგიგანტი Netflix, რომელიც 1997 წელს დაარსდა, ხოლო 2013 წლიდან მხატვრული ფილმებისა და ტელესერიალების ბაზარზე სერიოზულ მოთამაშედ შემოიჭრა და დღეისათვის პრაქტიკულად მთელ მსოფლიოში ყიდის საკუთარ პროდუქციას. ამ სუპერწარმატებული კომპანიის სუპერწარმატებულ ტელესერიალებს შორისაა Black Mirror, House of Cards, Godless და ა.შ. ჩამოთვლილი სერიალები მაღალი ბიუჯეტით, უმაღლესი პროფესიონალიზმით და შთამბეჭდავი რეიტინგით გამოირჩევა. თუმცა არც ის უნდა დაგვავიწყდეს, რომ Netflix-ს საკმაოდ სერიოზული კონკურენტებიც ჰყავს საკაბელო ტელეარხების — HBO-ს და Showtime-ის, ასევე ტელეარხ AMCის სახით. პირველი მათგანის პროდუქტი სუპერპოპულარული ტელეეპოპეა Game of Thrones გახლავთ, მეორესი არანაკლებ რეიტინგული სერიალი Homeland, ხოლო მესამესი — The Walking Dead, ამერიკული პოსტაპოკალიპტური ტელესერიალი, რომელმაც არანაკლები რაოდენობის მაყურებელთა გულები დაიპყრო, ვიდრე დანარჩენმა ზემოთ ჩამოთვლილმა. მინდა

92 მატარებელში საკითხავი N 12

ისიც აღვნიშნო, რომ ზემოთ მე მხოლოდ ყველაზე პოპულარული და რეიტინგული ტელესერიალები ჩამოვთვალე, თორემ არსებობს კიდევ მთელი ოკეანე კარგად გადაღებული და სხვებთან შედარებით ბევრად აზრიანი, დასამახსოვრებელი და შთამბეჭდავი ტელესერიალებისა — საინტერესო ამბით, მსახიობების კარგი თამაშით, რეჟისორისა და ოპერატორის მაღალი ხელოვნებით და ზოგადად, კარგი ესთეტიკით, რომლებიც დღემდე რატომღაც ვერ მოხვდა ქართული ტელეარხების ეთერში. მათ ნაცვლად, როგორც უკვე იცით, კარგად ნაცნობი თურქულ/ინდური „ვნებათა ღელვა“ დუღს და გადმოდუღს ჩვენი „ცისფერი ეკრანებიდან“. აქ ალბათ, უპირველესად გემოვნების, შემდეგ კი ფასის გადახდის მომენტია... ისევ თურქულ/ინდურ ტელეექსპანსიას დავუბრუნდეთ. ქართველ ტელემაყურებელს ერთი უწყინარი და სასარგებლო რჩევა მინდა მივცე, თან ვთხოვო: ტელევიზორში თურქული ან ინდური სერიალის ყოველი ახალი სერიის დაწყებისთანავე, ტელევიზორი გათიშეთ, ან სულაც, სხვა ოთახში გადით და წიგნი, რომელიც თქვენს გულს გაუხარდება, გადაშალეთ. დაგეგმეთ, რომ სანამ 5-დან 10 გვერდამდე არ წაიკითხავთ, არ ადგებით. ან იქნებ მეტიც წაიკითხოთ. გარწმუნებთ — შედეგი გასაოცარი იქნება. როდესაც კითხვას დაასრულებთ, გამოდით ოთახიდან, გათიშული ტელევიზორი ჩართეთ და საკუთარი თვალებით საოცრებას იხილავთ – სერიალი დასრულებული იქნება! არადა, ნეტავ დენიზმა თუ უთხრა ბარიშს, რომ ფეხმძიმედ მისგან კი არა, შარშან გაცნობილი, ძველ უბანში არსებული სუნელების მაღაზიის გამყიდველისგანაა...

მატარებელში საკითხავი

საინტერესო ამბები სარკინიგზო ხაზი „ჩინეთი-რუსეთი-კანადა-ამერიკა“ ჩინეთს ახალი ამბიციური პროექტი აქვს: 13 000-კილომეტრიანი ჩქაროსნული სარკინიგზო ხაზი აშშ-მდე უნდა მიიყვანოს. პროექტის სახელწოდებაა „ჩინეთი-რუსეთი-კანადაამერიკა“. მარშრუტი ჩინეთიდან აიღებს გეზს და ორ დღეში ციმბირის, ალასკისა და კანადის გავლით, ამერიკაში ჩავა. ამისათვის ბერინგის სრუტეზე 200-კილომეტრიანი წყალქვეშა გვირაბის გაყვანაა საჭირო. საერთო ჯამში, პროექტის ღირებულება 200 მილიარდ დოლარამდეა. ჩინეთის წარმომადგენლებმა ამ საკითხზე რუსეთის თანხმობა უკვე მიიღეს. აღნიშნული მარშრუტი ტრანსციმბირულ სარკინიგზო მაგისტრალზე 1800 მილით უფრო გრძელი იქნება. მეორე ამბიციური სარკინიგზო პროექტი ჩინეთს ყაზახეთის, უზბეკეთის, თურქმენეთის, ირანისა და თურქეთის გავლით, გერმანიასთან დააკავშირებს. მესამე კი — სინგაპურთან. სტალინის ვაგონი გორში, სტალინის მუზეუმის ეზოში დღემდე დგას მატარებლის ვაგონი, რომლითაც იოსებ სტალინი გადაადგილდებოდა. სტალინმა პირადი ვაგონით იმგზავრა თეირანის, იალტისა და პოტსდამის კონფერენციებზე. ვაგონის ინტერიერი მოიცავს: ტამბურს, დერეფანს, სამზარეულოს რუსული ღუმელით, სამ ორადგილიან კუპეს, სააბაზანოს ტუალეტით, კაბინეტ-საძინებელსა და სალონ-სათათბიროს. ვაგონის შიდა სივრცე წითელი ხითაა მოპირკეთებული. ვაგონის გარდა, მუზეუმში დაცულია სტალინის პირადი ნივთები, კრემლის კაბინეტი, ხელნაწერები, საჩუქრები მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნიდან, მისივე ნიღაბი, ფერწერული ტილოები და ა.შ.

94 მატარებელში საკითხავი N 12

„შავი ხოჭო“ M-497 ექსპერიმენტული ვაგონილაბორატორია „შავი ხოჭო“ M-497 ნიუ-იორკის ცენტრალური სარკინიგზო კორპორაციის დაფინანსებით, 1966 წელს აიგო. მატარებლის ვაგონს სახურავზე დამონტაჟებული ჰქონდა რეაქტიული ძრავა, რომელიც ვიზუალურად ორ რაკეტას ჰგავდა. ე.წ. „შავი ხოჭო“ ჩქაროსნული მატარებლის შექმნის მცდელობა იყო. ექსპერიმენტის შედეგად, მატარებლის მაქსიმალურმა სიჩქარემ საათში 295 კილომეტრს მიაღწია, რაც აშშ-ში მეოცე საუკუნის ბოლომდე რეკორდად მიიჩნეოდა. იმის გამო, რომ ძვირადღირებული და არაკომერციული იყო, პროექტი ნიუ-იორკის ცენტრალურმა კორპორაციამ შეაჩერა და საექსპლუატაციოდ არ გადაცემულა.

რელსის ცეპელინი იგი 1929 წელს გერმანელმა ინჟინერმა და ავიამშენებელმა ფრანც კრუკერბერგმა ააგო. ესეც ერთგვარი ექსპერიმენტი იყო, რომელის სუპერსწრაფი მატარებლის შესაქმნელად განხორციელდა. რელსის ცეპელინი ავტოვაგონისა და აეროვაგონის ჰიბრიდს წარმოადგენდა, მისი ავიაძრავა ბენზინზე მუშაობდა და თან უზარმაზარ პროპელერთან იყო დაკავშირებული. მატარებლის მაქსიმალურმა სიჩქარემ საათში 225 კილომეტრს მიაღწია. რელსის ცეპელინის სიგრძე 25,85 მეტრი იყო, სიმაღლე — 2.8 მეტრი, და 40 მგზავრზე იყო გათვლილი. პროექტი ფართო წარმოებას არ გადაცემია.

დაჯავშნილი მატარებელი პირველი დაჯავშნილი მატარებელი 1826 წელს საფრანგეთში შეიქმნა, დაახლოებით 20 წლის შემდეგ კი უკვე ავსტრიასა და გერმანიაში. ეს იყო ერთგვარი სამხედრო მანქანები, რომლებიც სარკინიგზო ხაზებზე შეიარაღებული კონფლიქტებისა და საომარი მოქმედებების დროს გამოიყენებოდა. გერმანულ დაჯავშნილ მატარებლებს II მსოფლიო ომის დროს, ლოკომოტივებთან და ვაგონებთან ერთად, ტანკებიც ჰქონდა მიბმული.

სენ-ლაზარის სადგური სენ-ლაზარის სადგური მსოფლიო მხატვრობაში ალბათ ყველაზე ცნობილი სარკინიგზო სადგურია. ფრანგმა იმპრესიონისტმა კლოდ მონემ მას ნამუშევრების მთელი სერია მიუძღვნა. ზუსტად ოცი წლის წინ, პარიზის ორსეის მუზეუმისა და ვაშინგტონის ეროვნული გალერეის ორგანიზებით, გამოფენა „მანე, მონე და სენ-ლაზარის სადგური“ გაიმართა, სადაც სენლაზარის თემაზე მანეს, მონეს, გუსტავ კაიბოს, ბერტა მორისოსა და სხვა ცნობილი იმპრესიონისტების ოცდათვრამეტი ფერწერული ტილო და გრაფიკული ნამუშევარი იყო წარმოდგენილი. აქ პირველად მოუყარეს თავი კლოდ მონეს თერთმეტ ტილოს, სადაც ეს სადგურია ასახული. იმპრესიონისტების დიდი ნაწილი პარიზში, სენ-ლაზარის მიმდებარე უბანში ცხოვრობდა და ეს სადგური მათი შთაგონების წყარო ამიტომ უნდა გამხდარიყო.

მატარებელი-მოჩვენება 1911 წლის 14 ივლისს რომის რკინიგზის სადგურიდან იტალიელებით სავსე მატარებელი Zanetti დაიძრა. როცა მგზავრები კილომეტრიან გვირაბს მიუახლოვდნენ, მათი ხმაური სამუდამოდ შეწყდა, მატარებელი გვირაბის მეორე მხარეს არასოდეს გამოჩენილა. გაოგნებულმა რკინიგზის თანამშრომლებმა მალევე ატეხეს განგაში, თუმცა იქ არათუ მატარებელი, მისი ნაკვალევიც კი ვერსად იპოვეს. მატარებელი 104 გაუჩინარებული მგზავრით აღარასოდეს გამოჩენილა. მეორე მსოფლიო ომის დროს, გვირაბი დაბომბვამ მიწასთან გაასწორა და გაუჩინარებული ლოკომოტივისა და სამი ვაგონის კვალი საიდუმლოდ დარჩა. მისტიკოსებს თუ დავუჯერებთ, ეს მატარებელი-მოჩვენება სხვადასხვა დროს რუსეთში, ინდოეთში, გერმანიასა და რუმინეთშიც გამოჩნდა.

N 12 მატარებელში საკითხავი 95

აუცილებელია მსახიობის, რეჟისორის, თემის, პრობლემის თანხვედრა! ინტერვიუ ნინო კასრაძესთან

ნ

ხელოვნებათმცოდნე

ავტორი: ლელა ოჩიაური

პერსონა

ინო კასრაძეს ქართულ კულტურაში — თეატრში, კინოსა და ტელევიზიაში — განსაკუთრებული ადგილი უჭირავს. ამისათვის ბევრი პირობა აქვს: გამორჩეული გარეგნობა, ინტელექტი, ნათელი და ცოცხალი გონება, ხელოვნების მიმართ ცნობიერი დამოკიდებულება, პროფესიული და მოქალაქეობრივი პოზიცია, და რაც მთავარია — უსაზღვრო ნიჭიერება. როდესაც საუბარი ნინო კასრაძეს ეხება, ყველა უსიტყვოდ თანხმდება, რომ საუბარი მაღალ სტანდარტსა და ხარისხზეა. გასული საუკუნის 90-იანი წლებიდან დღემდე — ათეულობით და წამყვანი როლი თეატრში (რუსთაველის თეატრში — რობერტ სტურუას სპექტაკლებში: „სეჩუანელი კეთილი ადამიანი“, „მაკბეტი“, „ლამარა“, „ჰამლეტი“, „მეთორმეტე ღამე“, „დარისპანის გასაჭირი“, „ბიდერმანი და ცეცხლისწამკიდებელი“, „სტიქსი“, „იაკობის სახარება“, და ანდრო ენუქიძის „ირინეს ბედნიერება“; „სამეფო უბნის თეატრში“ — ნიკა თავაძის „მოახლეები“, გურამ ღონღაძის „მარინა რევია“ და სხვა); მნიშვნელოვანი სახეები — სხვადასხვა თაობის რეჟისორების ფილმებში: ნუცა ალექსი-მესხიშვილის „კრედიტის ლიმიტი“, მარგო ზუბაშვილის „ბედნიერება“, ლევან თუთბერიძის „გასეირნება ყარაბაღში“, ალეკო ცაბაძის „მარტოობის ორდენის კავალერი“, ზაზა ხალვაშის „მიზერერე“, გიორგი შენგელაიას „ორფეოსის სიკვდილი“ და ა.შ. გარდა ამისა, მონაწილეობს ტელესერიალში „ჩემი ცოლის

96 მატარებელში საკითხავი N 12

ფოტოები: რუსთაველის თეატრის მუზეუმის ფონდი

პერსონა

არჩევა, ძირითადად, ასე ვთქვათ, „ოჯახური პროექტების“ მიხედვით ხდებოდა. თითქოს წინასწარ იყო გადაწყვეტილი, ვიღაცას „სად“ უნდა ჩაებარებინა და ვიღაცას — „სად“. საკუთარი თავის გამოცდა, რაღაცის ძებნა — ჩვენ დროს ხდებოდა, ჩვენი მშობლების დროს — მით უმეტეს. ჩემ გარშემო აბიტურიენტების 80 პროცენტი გამოცდებს სამედიცინოზე აბარებდა. ყველაზე პოპულარული ფაკულტეტი იყო. დღეს სხვა მდგომარეობაა. ჩემი შვილები საფრანგეთში სწავლობენ და ერთ-ერთი ამბობს, რომ პილოტობა უნდა, მეორეს — კოსმონავტობა. ან, ვთქვათ, „სიაიეის“ აგენტობა აქვს გადაწყვეტილი. შემდეგ ახალი სურვილები უჩნდებათ. და ვხვდები, რომ ეს არის არჩევანის თავისუფლება. მართლაც, რაც გინდა, შეგიძლია გახდე. მთავარია შრომა. მთავარია, გინდოდეს და კარგად ისწავლო. მე შესაძლოა კიდეც მინდოდა პროფესია ამერჩია, მაგრამ ამას ვერასოდეს ვიტყოდი. ძალიან მორიდებული ვიყავი. მშიშარა. შემდეგ მოხდა დამთხვევა (ამას, როგორც ვატყობ, ცხოვრებაში ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს. ყოველ შემთხვევაში, ჩემს ცხოვრებაში). სკოლაში ინგლისურს გაძლიერებულად ვსწავლობდით და მასწავლებელმა „პიგმალიონი“ დადგა. ელიზა დულიტლს ვთამაშობდი, რის შემდეგაც ყველა მასწავლებელმა გადაწყვიტა, რომ მსახიობი უნდა გავმხდარიყავი. მეც მაშინ გადაწყვიტე და რაც მთავარია, ზუსტად ის ვიგრძენი, რასაც ახლა ვგრძნობ, მუშაობისას. ამდენი წლის შემდეგ.

დაქალები“, რომელშიც, მაკას როლის შესრულებით, ამ არაერთი ნიშნით გამორჩეულ პროექტს, შეიძლება ითქვას, ახალი მიმართულება მიანიჭა. ბანალური შეკითხვით დავიწყოთ: რატომ და როდის აირჩიეთ პროფესია? ნინო კასრაძე, მსახიობი: არც კი ვიცი, რა გიპასუხოთ. ჩემს ახალგაზრდობაში (სკოლა 1987 წელს დავამთავრე) პროფესიის 98 მატარებელში საკითხავი N 12

რა განცდაა ეს? რას გრძნობდით მაშინ და რას გრძნობთ ახლა? მარტივად თუ ვიტყვი — საშინელი, აღგზნებამდე მისული აღელვება. მახსოვს, მცხელოდა. კეფიდან მოდიოდა რაღაც საოცარი მხურვალება. მთელი კვირა, სპექტაკლის წინ, არ მძინებია. ვერ ვიძინებდი. დღესაც, როდესაც რაღაცას ვაკეთებ, არა რუტინულს, საშინელ ეიფორიულ მდგომარეობაში ვვარდები. თითქოს ტალღასავით ამოდის შიგნიდან, გაურკვეველი ძალა. არც ვიცი, რა დავარქვა. მაგრამ ზუსტად ვიცი — ეს ისაა, რაც საქმეს, როლს სწორად გაკეთებინებს. როდის ჩნდება ეს მდგომარეობა — სცენაზე გასვლის წინ? სპექტაკლის მიმდინარეობისას? როლზე ფიქრის დროს? მუშაობის დროს. რეპეტიციაზე. იშვიათად, მაგრამ ასევე სპექტაკლის მიმდინარეობისას. თუმცა, მაინც უფრო ძიების პროცესს ახლავს. როდესაც რაღაცას აკეთებ, რაც ადრე არ

პერსონა გაგიკეთებია. ან გაგიკეთებია, მაგრამ ახლებურად ცდილობ შედეგის მიღებას. ეს განცდა, ეიფორიული მდგომარეობა, სპექტაკლზე სულ უფრო ნაკლებად მიჩნდება ხოლმე. სწორედ ამ შეგრძნების გამო ავირჩიე მსახიობის პროფესია. ახლა რომ ვფიქრობ, ან ერთი სპექტაკლი რატომ იყო ამისთვის საკმარისი, ან როგორ შეიძლება 17 წლის ადამიანმა „გაარტყა“ იმას, რაც შემდეგ მთელი ცხოვრება შენი ჰობიც, სამუშაოც, ვალდებულებაც, მოვალეობაც, შენი სიხარულიც იქნება?! როგორ შეიძლება ეს მოხდეს 17 წლის ასაკში?! ალბათ შეიძლება. ჩემ შემთხვევაში ხომ ასე მოხდა. ამის თქმა დღეს უკვე შემიძლია, მაგრამ მთელი ეს დრო არ ვიცოდი, სწორად ავირჩიე პროფესია თუ არა. მხოლოდ მაშინ, როდესაც ხელობა ვისწავლე, მივხვდი, რომ სწორად. ვინ გასწავლათ ხელობა? ვინ იყო თქვენი სახელოსნოს ხელმძღვანელი? შალვა გაწერელია. მაგრამ არ ვიტყოდი, რომ ჩვენ ხელობას ვეუფლებოდით. იმიტომ რომ, ხელობასთან დაკავშირებით ყველაფერი ბევრად გვიან ვისწავლეთ. არა მგონია, სწავლის დროს ადამიანი იმ სავარჯიშოებიდან და ეტიუდებიდან, თეორიისა და პრაქტიკის ცნებებიდან რამეს იმახსოვრებდეს. ბატონი შალვა არც ცდილობდა, რომ ეს ჩვენთვის თავზე მოეხვია. მთავარი იყო, ბავშვები — ველურები, მოსული სხვადასხვა სკოლიდან, სხვადასხვა სურვილით, სხვადასხვა მიზნით — ერთ ველში მოექცია. აეხსნა — სად ვართ, რა გვინდა და რას ვაკეთებთ; მეტ-ნაკლებად ესწავლებინა დისციპლინა, რა არის მსახიობი, რამდენად დრამატულად შეგიძლია იმოქმედო საზოგადოების გარკვეულ ფენაზე, რას ნიშნავს მსახიობის პროფესია, რა რისკებია და ა.შ. ეს არავინ ვიცოდით. და ეს გახლდათ შალვა გაწერელიას მთავარი მიზანი. ამოცანა იყო, ჩვენთვის ელემენტარული რაღაცები ესწავლებინა და საბაზისო ცოდნა მოეცა. ატმოსფეროს შეგრძნება და კონცენტრირება. (ყველაფერი დანარჩენი მერე ვისწავლე). ძირითადი, მთავარი ემოციები სტუდენტობიდან, ბავშვობიდანაა. რადგან სამსახიობოზე მივიღეთ, ისინი უკვე ჩვენი კოლეგები არიან და ყველაფერი მაშინ იწყება. თავიდანვე მთავარ რაღაცებზე უნდა ვილაპარაკოთ და არ უნდა ვუყუროთ, როგორც ბავშვებს, რომლებსაც სხვა მიმართულებით უნდა ვასწავლოთ.

შემდეგ, როდესაც „თეატრალური“ დავამთავრე და რუსთაველის თეატრში მივედი, აი, ის მთავარი — კონცენტრირების უნარი — საკმარისი აღმოჩნდა, რომ რობერტ სტურუასთან მემუშავა და არაფერი გამჭირვებოდა. ანუ, ადვილია რობერტ სტურუასთან მუშაობა? შემდეგ გამიჭირდა. 2000-იანი წლებიდან, როდესაც ისეთი სპექტაკლების კეთება დავიწყეთ, როგორიცაა „მეთორმეტე N 12 მატარებელში საკითხავი 99

რას გულისხმობთ? როგორ შეიძლება ეს არ გცოდნოდათ? არ მიგიქცევიათ ყურადღება, რა ადვილია იყო მსახიობი, როდესაც ახალგაზრდა ხარ? ძირითადად, ასეა. შემდეგ ხდება განთესვა და რჩებიან მსახიობები, რომლებიც ასაკშიც ახერხებენ მსახიობობას.

პერსონა

შემდეგ, როდესაც ასაკის ბარიერიც გადავიარე და ვნახე, რომ კიდევ მინდა მუშაობა, რომ ეს კვლავ მანიჭებს სიამოვნებას; როდესაც ვნახე, რომ ისევ სურთ ჩემთან მუშაობა, მაშინ მივხვდი, რომ პროფესია სწორად ამირჩევია. მთავარი კიდევ ისაა, რომ გარკვეულ ეტაპზე მსახიობობის სურვილი იკარგება. ასე განსაკუთრებით მამაკაცებს ემართებათ. ეს გრძელ დისტანციაზე დაბრკოლებებით სირბილს ჰგავს.

ღამე“. აქ უკვე მხოლოდ ნიჭი აღარ გახლდათ საკმარისი. იყო უამრავი პერსონაჟი, ყველა კარგი მსახიობი და შენ შენი თავი უნდა დაგემკვიდრებინა, გეთამაშა ბიჭი — ვიოლა. აი, ეს აღმოჩნდა რთული. „ჰამლეტში“ გერტრუდა იყო რთული. „ბიდერმანი“ რთული იყო. მარტო ჩემთვის არა. ყველასთვის, რადგან სტურუა რაღაცას გვთხოვდა, სრულიად ახლებურს. ახალს. სხვას. ჩემთვის ახალი ის იყო, რომ მე, თუ შეიძლება ასე ითქვას, ყოველთვის „ფართო მონასმით ვხატავდი“. ახლა კი, რობერტ სტურუა ძალიან დეტალურ, ნიუანსებით, ძალიან ზუსტად გარდასახვას ითხოვდა. მე, როგორც მსახიობი, სწორედ „ზაფხულის ღამის სიზმარში“ შევდექი. მანამდე მართლა არ ვიცოდი, მსახიობობა ჩემი პროფესიაა, გატაცება თუ ახალგაზრდობის პრეროგატივა.

100 მატარებელში საკითხავი N 12

შემდეგ უფრო რთული, მეტაფიზიკური აზრები ჩნდება: ამას აქვს აზრი? რატომ უნდა ითამაშო? ვისთვის უნდა ითამაშო? ვისთან უნდა ითამაშო? რაც მანამდე პროფესიაში გაკმაყოფილებდა, თითქოს ვიწროვდება და უინტერესო ხდება. თუ ამასაც გადალახავ, შემდეგ სათქმელზე ფიქრის ეტაპი დგება. და არავინ მითხრას, რომ 20 წლის ასაკში ისეთი სათქმელი გაქვს, ან ისევე ხვდები, რა უნდა თქვა! (სპექტაკლის აზრზე, იდეაზე არ ვამბობ). შენი სათქმელი! ესეც ასაკთან ერთად მოდის, მე მგონი. რომ იქ გინდა იყო, სადაც რაღაცას იტყვი. იმ სპექტაკლში. იმ ფილმში. და მთავარი პრობლემა, რომელიც არსებობს — მსახიობისა და რეჟისორის არათანხვედრაა. რეჟისორს შესაძლოა რთული და საინტერესო ამოცანები ჰქონდეს, ხოლო მსახიობი ისეთი მოუმზადებელი და გაუცნობიერებელი იყოს... ბოლოს ვიღებთ გაოცებულ მაყურებელს და

პერსონა კიდევ უფრო გაოგნებულ მსახიობს — ეს სად ვყოფილვარ, რას ვაკეთებ, ვინ ვყოფილვარ, რა შემძლებიაო... ძალიან დამოკიდებული პროფესიაა. ვიღაცას რაღაც უნდა გათქმევინოს, მაგრამ სინამდვილეში, მთავარი ხომ ისაა, შენ რა გინდა, თქვა. თეატრის, როგორც სათქმელის, მეშვეობით. თეატრი, როგორც საკუთარი თავის გამოხატვის ადგილი და საშუალება. ჩამოდის რომელიღაც უცხოური დასი. ვხედავ, მსახიობები ისე თამაშობენ, თითქოს ეს რომ არ ითამაშონ, მოკვდებიან. უსაზღვრო სურვილი აქვთ, ეს აკეთონ. ზოგს უკეთ გამოსდის და ზოგს — ნაკლებად, მაგრამ მთავარი — მოთხოვნილებაა. ჩვენთან ამას ვეღარ ვხედავ. თითქოს მოტივაცია აღარ აქვთ. ვერ ვხედავ გარდაუვალ ჟინს, გააკეთო ის, რაც ძალიან გინდა. გაოცებული ვარ დემნა გვასალიათი. როგორ მოახერხა ამ კაცმა, ის, რაშიც ჩვენ ვიცხოვრეთ, წუმპეში, 1990-იან წლებში, ამოეწია და მოეყოლა ჩვენი წარსული. ვიღაცისთვის ეს სქელლანჩიანი ფლოსტები და მოდური ტანსაცმელია, ხოლო ჩემთვის ჩემი ახალგაზრდობაა. აჩვენო, რა ტკივილია ამაში და ეს აქციო ხელოვნებად, არ არის განსაკუთრებული ნიჭიერება?! ხედავთ გამოსავალს? გზას? ახლა, ჩემი წარმოდგენით, უნდა იყოს უამრავი პატარა თეატრი. უამრავი! ყოველ კუთხე-კუნჭულში. რაღაც ძველი, „თეატრალური სარდაფის“ ტიპის... ყოველდღე რაღაც უნდა იწერებოდეს, იდგმებოდეს და მეორე დღეს, ისევ. თავიდან. რეპერტუარულ თეატრებს თავისი ცხოვრება აქვთ, მაგრამ მათგან მეტს ვითხოვ — რას აძლევენ მაყურებელს, რას უყვებიან, რას უბრუნებენ?!

ენაზე რაღაცის რეფლექსია გააკეთონ. ისინიც 25 წლის იყვნენ, როდესაც სპექტაკლზე მუშაობდნენ. თან ჩანს რეჟისორისა და მსახიობების თანამონაწილეობა. ამას აქვს ძალიან დიდი მნიშვნელობა. საერთოდ, თუ მსახიობს არ ესმის, ვერ გრძნობს და გარკვეული დოზით არაა რეჟისორთან, მის აზრთან, სათქმელთან კავშირში, გამორიცხულია, რაღაც გამოვიდეს. გამორიცხულია! რამდენი რამაა მოსაყოლი და დასაფიქრებელი! რამდენი თემაა! საიდან მოვდივართ, როგორ გვიჭირს კომუნიკაცია — არაა სათქმელი?! რა ხდება კინოში? უკეთესი ვითარებაა. კინოს აღიარება სადღაც სხვაგან ხდება. ჩვენი ბაზარი იმდენად პატარაა, მის მიხედვით ვერ შეაფასებ. კინომ რომ ფესტივალამდე წარმატებას მიაღწიოს, სტანდარტში უნდა იჯდეს — ხმის, გამოსახულების. კინოში, საბედნიეროდ, ასე თუ ისე არსებობს ფინანსური და ადამიანური რესურსი, ტექნიკური გამართულობა და აქტუალური თემებიც. შედეგად, ქართული კინო თეატრზე ბევრად წარმატებული აღმოჩნდა. ოღონდ, წარმატებისთვის, შედეგისთვის, უნდა იყოს გულწრფელი, ნამდვილი და იგი მხოლოდ შენმა ქვეყანამ არ უნდა შეაფასოს.

აი, ხომ არის ჩვენთან ახალგაზრდული თეატრი?! როგორ თამაშობენ! იმიტომ, რომ ისეთ რაღაცებზე საუბრობენ, რაც მათთვის ძალიან მტკივნეულია. აი, ეს თანხვედრა — მსახიობის, რეჟისორის, თემის, პრობლემის — აუცილებელია! როგორც შეუძლიათ, რა განცდაც აქვთ, ისე ყვებიან ქვეყნის უახლეს ისტორიას. ამ შემთხვევაში, დათა თავაძის დადგმას „პრომეთე. დამოუკიდებლობის 25 წელი“ ვგულისხმობ. „სამეფო უბნის თეატრში“. ახალგაზრდებს აქვთ სურვილი, თეატრალურ

N 12 მატარებელში საკითხავი 101

და ამა თუ იმ სერიას რომ ვიღებდით, თუ ყოველთვის არა, ათჯერ მაინც მაქვს საკუთარი თავისთვის ნათქვამი: ნინო, შენ ამას ვეღარასოდეს ითამაშებ! არ ჩათვალო, რომ ეს ისევ იქნება ან უბრალოდ, გაივლის. ისიამოვნე ამით. არ მინდოდა, ჩქარა გასულიყო, როგორც ჩემმა ახალგაზრდობამ გაირბინა, მინდოდა რაღაც დამრჩენოდა.

პერსონა

დღეს ლედი მაკბეტს ისევ ითამაშებდით?.. ვითამაშებდი და ჩემი ვერსიაც მაქვს, როგორ ვითამაშებდი. ოღონდ, ისიც თანამედროვე უნდა იყოს. ზუსტად ჩემი ასაკის, და მეტისაც.

სხვათა შორის, ძალიან მომწონს თეატრალური ფესტივალები. რამდენიმე წლის წინ, საერთოდ წასვლას ვაპირებდი პროფესიიდან და ფესტივალებმა გადამარჩინა. მაშინ ვნახე ლეპაჟი, კრიმოვის სპექტაკლები, „გეკოს“ თეატრი, და სურვილი დამიბრუნდა. რას ფიქრობთ ტელევიზიაზე? უფრო ზუსტად — სერიალზე „ჩემი ცოლის დაქალები“? ჩემთვის სულერთია, რას ვაკეთებ. თეატრია, კინოა, სერიალია. მე თამაში მინდა. მე მინდა ვთქვა, რაც მინდა, რომ ვთქვა. მით უმეტეს, ასეთ კარგ სერიალში. იქ დიდი სიამოვნებით მივედი, ყოფნას ვაგრძელებ და მინდა, კიდევ გამიგრძელდეს იქ ყოფნა. ეს სერიალი საშუალებაა, გამოვხატო საკუთარი დამოკიდებულება, ჩემი პოზიცია, ჩემი ხედვა, ჩემი განცდები. სულ ვოცნებობდი, მეთამაშა თანამედროვე ქალი — შვილებით, წუხილით, შინაგანი მდგომარეობით. და „ჩემი ცოლის დაქალებში“ ამის შესაძლებლობა მომეცა. ქეთი დევდარიანმა მომცა საშუალება, საკუთარი სათქმელი მეთქვა. მოხდა პერსონაჟთან ჩემი თანხვედრა — ასაკის, სათქმელის, განცდების. თუნდაც შვილებზე ფიქრის (დღეს ძალიან მადარდებს ეს პრობლემა), საზოგადოებაზე, ქალზე, კომპლექსებზე. ერთად რამდენი ქალის როლი ვითამაშე სერიალში! ამას სად შევძლებდი ან კინოში ან თეატრში? ვინ მათამაშებდა?!

102 მატარებელში საკითხავი N 12

არის რამე, რაც გინდოდათ გეთამაშათ ან ვინმე, ვისთანაც ითამაშებდით? თითქმის ყველა მნიშვნელოვანი როლი, რომელიც მსახიობს შეეძლო შეესრულებინა, ნათამაშები გაქვთ. დიახ, თქვენც თქვით, რომ მნიშვნელოვანი პერსონაჟი მაქვს განსახიერებული. რობერტ სტურუამ მე იმდენი კარი გამაღებინა — რთული როლების, იმდენ იდუმალ, დაბურულ ოთახში შემაჭყიტა (მნიშვნელობა არ აქვს, რა გამომივიდა და რა არა), ზოგან შევიხედე, ზოგან შევედი, ზოგან დავრჩი, ისეთი საოცარი სამყაროები გავიარე, ისეთი განცდები იყო (თუნდაც ლედი მაკბეტი, რომელიც სხვა როლებსაც ეყოფოდა), გამიჭირდება თქმა, რომ ამას და ამას ვითამაშებდი. განცდებისა და ემოციური კუთხით, ბევრ რამეს შევეხეთ. ახლა, ყველაზე მეტად თანამედროვე პერსონაჟები მაინტერესებს. ეს უფრო რებუსად მიმაჩნია და დღეს, კლასიკის დადგმას რომ იწყებენ, რეალობიდან ცოტა გაქცევა მგონია. იქ ყველაფერია. შემდეგ ამ კლასიკის თანამედროვეობაზე მორგებას იწყებენ. რატომ? თუ ასეა, მაშინ თანამედროვე დადგი! ვისთან, ამას ჩემთვის მნიშვნელობა არ აქვს. მთავარია, ერთნაირად გვინდოდეს რამის გაკეთება. მთავარი თამაშის სურვილია. მე ახლა ისეთი ასაკი მაქვს, რასაც მომცემენ, ალბათ ვითამაშებ, მაგრამ თუ სურვილია, თანამედროვე მინდა. ისე, საერთოდ, მგონია, რომ ახალგაზრდები უნდა მუშაობდნენ ასაკოვნებთან და პირიქით. ეს საუკეთესო კომბინაციაა. იქ იმდენი რამაა, იმდენი გაცვლა, სწავლების პროცესი. და მეც მინდა ახალგაზრდებთან მუშაობა.

პერსონა

ორთქლმავლის მემანქანეობამდე; ყოფილა ვორონეჟის რკინიგზის საამქროების ხარატი; ორგზის მიუღია შრომის გმირის წოდება; მონაწილეობა მიუღია სამოქალაქო ომში; ყოფილა საველე კორესპონდენტი; აურჩევიათ სამხრეთ-აღმოსავლეთ რკინიგზის მთავარი რევოლუციური კომიტეტის წევრად; გამოუცია ბროშურა „ელექტროფიკაციის“ სათაურით; ყოფილა ჰიდროლოგი, დაუწერია ჰიდროფიკაციის რამდენიმე პროექტი; იყო ცნობილი ელექტროინჟინერი; მეორე მსოფლიო ომს კაპიტნის წოდებით დახვდა; უმუშავია სამხედრო კორესპონდენტად; შვილისგან ტუბერკულოზი გადაედო; ავადმყოფი შვილი დაუპატიმრეს და გულაგში დაუღუპეს; უმუშევარი და უნუგეშო დატოვეს, მაგრამ ვერ გატეხეს... ყველაფერს ჰგავს, დახვეწილი ჰუმანიტარისა და რთული, მაგრამ უზუსტესი ენითა და ზღაპრული წარმოსახვის უნარით დაჯილდოებული გენიალური მწერლის ბიოგრაფიის გარდა.

ა

ნდრეი პლატონოვი მეოცე საუკუნის ერთ-ერთი ყველაზე უცნაური მწერალია, გასაოცარი ბიოგრაფიით. ის იყო: უფროსი ვაჟი თერთმეტშვილიან ოჯახში, რომელმაც აღზარდა თავისი ძმები და დები; უმუშავია გადასახადების ამკრეფად; ყოფილა სადაზღვევო საზოგადოება „როსიის“ კანტორის კურიერი; დაუწყია ლოკომოტივის მემანქანის თანაშემწედ მუშაობა და ამაღლებულა

წერა ადრე დაიწყო. წერდა თანამედროვეობაზე. იმდენად ზუსტად და ადეკვატურად ასახავდა სინამდვილეს, რომ იგი მის ხელში სრულიად დაუჯერებელი და ფანტასტიკური ხდებოდა. ახალი სამყაროს ენთუზიასტმა კომუნისტმა მშენებლებმა მის ნაწერებში ბუნებრივად, ძალდაუტანებლად შეიძინეს გროტესკული ხასიათი. ანტისაბჭოთა მწერლობაზე არც უფიქრია, უბრალოდ, პატიოსანი მწერალი იყო და ანტისაბჭოთად ამიტომ ჟღერდა. თავიდან ყველას მოსწონდა, ყველანი აქებდნენ და

ავტორი: ლევან ბერძენიშვილი ფილოლოგი

ანდრეი პლატონოვი

N 12 მატარებელში საკითხავი 103

ბეჭდავდნენ; მერე აღარავის მოსწონდა, ყველა აგინებდა, მაგრამ მაინც ბეჭდავდნენ; შემდეგ უკვე მტრად შერაცხეს, უკანასკნელი სიტყვებით ლანძღავდნენ და აღარსად აღარ ბეჭდავდნენ, ბოლოს სულაც აკრძალეს, როგორც ანტისაბჭოთა და დივერსიული ლიტერატურა. მისი სახსენებელი მოსპეს, მისი წიგნები ჯერ ბიბლიოთეკებიდან ამოიღეს, შემდეგ მოსახლეობასაც მოთხოვეს მათი განადგურება; სულ ბოლოს კი მისი წიგნების შენახვისა და გავრცელებისთვის ხალხს ანტისაბჭოთა აგიტაციისა და პროგპაგანდის მუხლით აპატიმრებდნენ და იმ გულაგში უშვებდნენ, სადაც მისი შვილი დაიღუპა. ე.წ. პერესტროიკის დროს კი ანდრეი პლატონოვი მთავარი ლიტერატურული სენსაცია გახდა; ფართო საზოგადოება, რომელიც მას არ იცნობდა, ძალიან ღრმა შოკში ჩავარდა, როდესაც „უჯრიდან ამოღებული“ ამოდენა მასშტაბის მწერალი „აღმოაჩინა“, რომელსაც, სხვათა შორის, მხოლოდ საკუთარ სამშობლოში არ იცნობდნენ, თორემ მსოფლიოში იმდენად კარგად იცნობდნენ, რომ რამდენჯერმე ნობელის პრემიაზეც კი იყო წარდგენილი. ამის შემდეგ აკრძალული წიგნების თაროდან მსოფლიო მნიშვნელობის შედევრები ჩამოიღეს და მილიონიანი ტირაჟებით გამოსცეს. დღეს რუსეთში რამდენიმე ასეული მოხალისე მკვლევარი ეძებს პლატონოვის 1937 წელს დაწერილ რომანს „მოგზაურობა მოსკოვიდან პეტერბურგში“, რომლის ხელნაწერიც დღემდე დაკარგულად მიიჩნევა. გადმოცემა ამბობს, რომ პლატონოვმა, რომელმაც იცოდა, რომ ამ რომანისთვის დახვრეტა არ ასცდებოდა, ხელნაწერი საგულდაგულოდ გადამალა. დიდმა რუსმა და შემდეგ ამერიკელმა ენათმეცნიერმა, რომან იაკობსონმა, რომელსაც ეს წიგნი ოცდაათიან წლებში პლატონოვის სახლში სწორედ ხელნაწერში წაუკითხავს,

104 მატარებელში საკითხავი N 12

1968 წელს დაწერა: „მეოცე საუკუნეში ასეთი წიგნი არ დაწერილა. პლატონოვი ამ წიგნში წარმოგვიდგა ჰომეროსად, რომელიც თავისი უცნაური ენით კაფკასეულ სახეებს ქმნის. გულმოდგინე სიზუსტით აღწერილი საბჭოთა სინამდვილე კი ენობრივი ჯადოქრობით დანტესეულ კოშმარად იქცევა. ეს ხელნაწერი რომ არ დაკარგულიყო, მისი წაკითხვისთვის კი არა, მისი უწყინარი სათაურის ცოდნისთვისაც კი, სულ ცოტა, ათწლიან საგზურს გულაგში არავის დაამადლიდა ენკავედე, თუმცა ოცდახუთწლიანიც არ იქნებოდა გამორიცხული“. ანდრეი პლატონოვი მეტისმეტად ორიგინალური ენის გამო, უაღრესად ძნელი სათარგმნელია. მისი სინტაქსის ლაბირინთებში გზის გაკვალვა ყველას უჭირს, მაგრამ ამავე დროს, მთელ მსოფლიო მწერლობაში ძალიან იშვიათად მოიპოვება იმგვარი ინტელექტუალური ექსტაზი, რომლითაც ეს მწერალი აჯილდოვებს მკითხველს. ყველაფერ ამის გათვალისწინებით, ბევრჯერ უთქვამთ, რომ მისი თარგმნა შეუძლებელია. სწორედ ამ შეუძლებელ საქმეს მოჰკიდა ხელი ქართველმა მთარგმნელმა გივი კიკილაშვილმა და „უთარგმნელ“ პლატონოვთან და მის ენასთან „ომი“ გამარჯვებით დაასრულა — გამომცემლობა „ინტელექტმა“ „აკრძალული წიგნების თაროს“ რუბრიკით გამოსცა უზარმაზარი, რვაასგვერდიანი წიგნი, რომელშიც პლატონოვის სამი რომანი: „ქვაბული“, „ჯანი“ და „ჩევენგური“ შევიდა. პლატონოვის — ამ უცნაური და უაღრესად ორიგინალური მწერლის, ერთ-ერთი გმირი ამბობს: „ხალხი იქ არის... მე კი იქ არ ვარ... უჩემოდ კი ხალხი არასრულია“. არავის მოსდის აზრად, არ ენდოს ამ სიტყვებს ან ეჭვი შეიტანოს იმ მიამიტურ უბრალოებაში, რომელშიც განხორციელდა ამ გრანდიოზული პოეტის დამიწებული, განზრახ თავაუღებელი სიბრძნე. პლატონოვის ნელი, მძიმე, გაწელილი და ძნელი

პერსონა

ენა, სახნისით ამობრუნებული მიწის მსგავსი პროზის ბელტები, რომლებიც ამავე დროს კოსმოსის ბელტებია — წმინდა პოეზიაა. იოსიფ ბროდსკიმ იგი დოსტოევსკის შეადარა და ჯოისის, მუზილისა და კაფკას გვერდით დააყენა. მეორე მხრივ, იგი აშკარად იმსახურებს ადგილს ბეკეტისა და იონესკოს გვერდითაც. პლატონოვის გენია სტალინმაც კი დაინახა და დაწერა: „ნიჭიერი მწერალია, მაგრამ გარეწარი“. პლატონოვის გენიალური ქმნილებები: „ჩევენგური“, „ქვაბული“ და „ჯანი“ თავისთავად ქმნიან ტრილოგიას, თუმცა ავტორს ისინი ასე არ გაუერთიანებია; პირველი უტოპიაა, მეორე — ანტიუტოპია ანუ დისტოპია, ხოლო მესამე — „რწმენის გამოცდის“ ფეერია. „ჩევენგური“, რომელსაც პირველ რედაქციაში „გაზაფხულის მშენებლები“ ერქვა, პლატონოვის ერთადერთი დასრულებული რომანია. პლატონოვი მის სრულად გამოქვეყნებას ვერ ეღირსა. რომანის ნაწყვეტები: „ოსტატის წარმოშობა“ და „მებადურის შთამომავალი“ ჟურნალმა „კრასნაია ნოვმა“ გამოაქვეყნა. ერთი ფრაგმენტი დაბეჭდა „ლიტერატურულმა გაზეთმა“ პლატონოვის გარდაცვალებიდან ოცი წლის შემდეგ, როდესაც პარიზში ფრანგული თარგმანი გამოიცა. გასული საუკუნის სამოცდაათიან წლებში გამოცემულმა იტალიურმა თარგმანმა პიერ პაოლო პაზოლინის აღფრთოვანება გამოიწვია. ამ წიგნში მთავარი გმირი, ალექსანდრ დვანოვი „მოსახლეობის

თვითშემოქმედებაში კომუნიზმის საძებრად“ გაემართა და რევოლუციის მოგზაურ რაინდ დონ კიხოტად იქცა, ხოლო მის დულსინეა ტობოსელად როზა ლუქსემბურგი მოგვევლინა. „ქვაბული“ ერთდროულად დისტოპიაცაა, სოციალური იგავიც, ფილოსოფიური გროტესკიც და პირველი ხუთწლედის პერიოდის საბჭოთა კავშირის სასტიკი სატირაც. „საერთოპროლეტარული სახლის“ მშენებლობა, რომლის მიზანიცაა მომავლის უტოპიური ქალაქის პირველი აგური გახდეს, მთავრდება მომავალი სახლის ფუნდამენტის ქვაბულის მშენებლობით. საქმე უფრო შორს ვერ მიდის და მშენებლები ხვდებიან, რომ ვერაფერ ახალს ვერ შექმნიან განადგურებული ძველის ადგილზე. ჩემი აზრით, ეს ყველაზე საშინელი წიგნია, რომელიც ოდესმე დაწერილა რუსულ ენაზე. „ჯანის“ სიუჟეტს ბევრი მკვლევარი „კაცობრიობის გადარჩენის სიუჟეტად“ ნათლავს, რომლის ცენტრშიც მთავარი გმირი, ნაზარ ჩაგატაევი დგას. იგი ერთდროულად ატარებს ესქილეს „პრომეთესა“ და ბიბლიური მოსეს ნიშნებს. პირველმა ადამიანებს ცეცხლი და დამწერლობა მოუტანა, მეორემ კი თავისი ხალხი უდაბნოდან გამოიყვანა და „მკვდარი უდაბნო სამოთხედ აქცია“. ახალი მოსე ცდილობს ხალხს რწმენის კიდევ ერთი აღთქმა მისცეს.

N 12 მატარებელში საკითხავი 105

გივი მარგველაშვილი სინამდვილის ალტერნატიული ვერსიები

თ პერსონა

უკი ქართულ ლიტერატურაში ექსპერიმენტატორ ავტორებს გავიხსენებთ, ერთ-ერთი პირველი გივი მარგველაშვილი უნდა ვახსენოთ. მწერალი, რომელიც გერმანიაში დაიბადა და ბედის უცნაურობით მშობლების ქვეყანაში აღმოჩნდა, რომელიც მშობლებმა დიდი ხნის წინ დატოვეს.

ლიტერატორი

ავტორი: გაგა ლომიძე

ფოტო: ქეთევან კიღურაძე

გივი მარგველაშვილის შემოქმედება პირველად მისი ორი პიესით — „მაყურებელთა დარბაზები“ და „მოწმენი სარკეში“ — გავიცანი. და რადგანაც ლიტერატურა ავტორის ცხოვრების ნაკვალევს ინახავს, ამ პიესებში გივი მარგველაშვილის ცხოვრებისეული გამოცდილების ნაკვალევი უდავოდ იკითხება. „მაყურებელთა დარბაზებში“ თანამედროვე სამყაროში არსებული წინააღმდეგობებია წარმოდგენილი, სადაც რეალობასა და წარმოდგენას შორის საზღვარი მყიფეა. მკითხველი მუდმივ მოლოდინშია, რომ შესაძლოა ეს საზღვრები ნებისმიერ წამს გაუქმდეს. პიესაში მონარქია ის, ვინც საზღვრების გაუქმებისკენ მოუწოდებს ქვეშევრდომებს. წოდებრივი საზღვრების გაუქმება თეატრსა და მაყურებელს ან მთხრობელს/ავტორსა და მკითხველს შორის განსხვავების უარყოფასაც გულისხმობს. ასეთ ვითარებაში მაყურებელი აქტიური თანამონაწილე ხდება და თეორიულად მაინც, ინტერპრეტაციის დონეზე, თავისი წვლილი შეაქვს მოქმედების შემდგომ განვითარებაში. პიესაში „მეოთხე კედლის“ რღვევით ხდება მაყურებლისა და სცენის, პერიფერიისა და ცენტრის „დემოკრატიული“ დაახლოება.

106 მატარებელში საკითხავი N 12

ეს მცდელობა მიმართულია იერარქიული სისტემის ნგრევისკენ, სადაც საზოგადოება იყოფა მაყურებლებად და მსახიობებად, მომხმარებლებად და მწარმოებლებად, დიდებულებად და რიგით მოქალაქეებად, სადაც ხალხს სუბიექტებად არ მიიჩნევენ. მეფის გეგმა ითვალისწინებს საყოველთაო თავისუფლებას, როცა ერთი ადამიანის თავისუფლებაც კი განაპირობებს ძალაუფლებრივ ურთიერთობათა და, აქედან გამომდინარე, მთლიანად საზოგადოების ცვლილებას. „ჩვენ გადავწყვიტეთ ბოლო მოვუღოთ, დავასრულოთ ისტორია, სადაც ჩვენ, ყველა, უცხოსამყაროსეულ მაყურებელთა გულისთვის ვტრიალებთ, სადაც რაც შეიძლება საინტერესოდ და მძაფრად უნდა წარმოვჩნდეთ, რომ იქ, გარეთ, რამენაირად გაერთონ!.. ჩვენ გვსურს დავასრულოთ ის ეპოქა, ჩვენს ცხოვრებას გასვლა-გამოსვლის გამომფიტავ რიტმში რომ ატრიალებს, ეპოქა, თავისი არსით სხვა რომ არაფერი ყოფილა, თუ არა ჩვენს ხარჯზე გათამაშებული სისხლიანი

პერსონა წარმოდგენა...“ — ეს სიტყვები, თეატრალური თვალსაზრისითაც, რევოლუციურია, რაც ხელოვნებისა და ცხოვრების დაახლოების სიტუაციონისტების ყაიდაზე სწრაფვას მოგვაგონებს, სადაც ქრებიან მთავარი და არამთავარი პერსონაჟები და გმირიინდივიდი საზოგადოების, კომუნის წიაღს უბრუნდება; სადაც არავითარ ინსტიტუტს არ შეუძლია იშუამდგომლოს პიროვნებასა და იდეალებს შორის. თუკი პიესაში „მაყურებელთა დარბაზები“ რევოლუციას სისხლი მოჰყვება, ძალადობას ძალადობითვე უპირისპირდებიან, სხვა პიესაში — „მოწმენი სარკეში“ თითქმის უსისხლოდ მთავრდება წარმოდგენა. გმირები აქ უკვე სცენიდან კი არ გადიან, არამედ სარკის საშუალებით, სცენაზევე შემოჰყავთ მაყურებელი და ამით მოქმედების განვითარების თანამონაწილეებად ხდიან. აქ მაყურებელი, როგორც ასეთი და, აქედან გამომდინარე, თამაში, არ არის უარყოფილი, ვინაიდან თამაში კულტურის თვისებაა, ამ სიტყვის ფართო გაგებით. მართალია, მთავარი პერსონაჟი ჟაკი გრძნობს, რომ მაყურებელი არსებობს, მაგრამ ცდილობს სხვები დაარწმუნოს მათ არარსებობაში და ამ გზით თავი ადვილად დაიმკვიდროს. ამის საპირისპიროდ, ლიდიას სარკის საშუალებით მაყურებელი შემოჰყავს სცენაზე და მასაც გარკვეულ ფუნქციას აკისრებს წარმოდგენაში. სარკე არის ის, რისი მეშვეობითაც საკუთარი თავის გაუცხოების გზით, სხვის არსებობასაც ვაცნობიერებთ. ჩვენი პიროვნება სხვებთან მიმართებაში ყალიბდება და სწორედ ეს გვეხმარება, თავი დავაღწიოთ ნარცისულ მარტოობას. როცა ჩვენ სხვებს ვუმზერთ, გარკვეულ მიმართებას ვამყარებთ მათთან და ეს აყალიბებს ჩვენს პიროვნებას.

ვერ ახერხებს შეცვალოს სიუჟეტი, რომელსაც სხვა, ჩვენთვის უხილავი მწერალი წერს, რატომ არ შეიძლება, რომ მწერალმა უკვე არსებულ ტექსტში სინამდვილე შეცვალოს? გივი მარგველაშვილი, ალბათ, პირველი ქართველი პოსტმოდერნისტი ავტორია, რომელიც ცნობილი ნაწარმოებების პერსონაჟების ბედს ცვლის, როგორც ეს ხდება რომანში „მუცალი“, სადაც მუცალი, რომელიც ვაჟას პოემის დასაწყისშივე კვდება და მეორეხარისხოვანი პერსონაჟია, გივი მარგველაშვილთან მთავარ გმირად იქცევა. უბრალოდ, რომანში, სადაც გივი მარგველაშვილი ავტორის, პერსონაჟისა და მკითხველის საკითხს მათ შორის მიმართების თვალსაზრისით განიხილავს, მუცალი ვაჟას პოემის სამუდამო ტყვეა, რაც მის არჩევანზე არ არის დამოკიდებული. იქნებ კლასიკადქცეულ ტექსტებში სიუჟეტისა და პერსონაჟებისთვის ადგილის შეცვლით გივი მარგველაშვილი სამყაროში მომხდარი მოვლენების ალტერნატიული ვერსიებიდან ერთ-ერთს გვთავაზობს, როგორც ტექსტიბედისწერის ტყვეობიდან თავის დაღწევის მოდელს — როგორც ლინდსი ანდერსონის ფილმში If, სადაც ისევე, როგორც ჩვენს რეალობაში, საბოლოოდ არავინ იცის, სად მთავრდება წარმოსახვა და სად იწყება სინამდვილე.

გივი მარგველაშვილის ტექსტებში აშკარად იკითხება 1960იანი წლების ბოლოს დასავლურ აზროვნებაში მომხდარი გარდატეხა, როდესაც ლიტერატურათმცოდნე როლან ბარტმა ლიტერატურულ სამყაროს ავტორის სიკვდილი აუწყა და ამ მეტაფორით მკითხველი ტექსტის თანამონაწილედ აქცია. ამას წინ უსწრებს დრო, როდესაც ასპარეზზე ექსპერიმენტატორი მწერლები გამოვიდნენ, როგორც ლუიჯი პირანდელო, თავისი ნაწარმოებით „ექვსი პერსონაჟი ავტორის ძიებაში“; ან მიგელ დე უნამუნო თავისი ექსპერიმენტული პროზის შედევრით „ბურუსი“, სადაც მკითხველი აიძულებს ავტორს, რომ ამბავი შეცვალოს. გივი მარგველაშვილისთვის სინამდვილე ტექსტია. და თუკი ადამიანი ჩვენი განზომილების მატერიალურ სინამდვილეში N 12 მატარებელში საკითხავი 107

ირაკლი გამრეკელი სინთეზურად მოაზროვნე მოდერნისტი მხატვარი

ხელოვნებათმცოდნე

ავტორი: ქეთევან კინწურაშვილი

პერსონა

ი

რაკლი გამრეკელმა პირველი ნამუშევრები წიგნის გრაფიკის განხრით შექმნა და მაშინ ალბათ ვერ წარმოიდგენდა, რომ სულ მალე თეატრის მხატვრად ჩამოყალიბდებოდა. მის მიერ 1921 წელს ოსკარ უაილდის „სალომეს“ მიხედვით შექმნილი კომპოზიციები წარმოგვიდგენს ფიგურებს, რომლებიც სიმბოლურად გამოხატავს ექსპრესიულ შინაგან განცდებს. ეს ნამუშევრები თავის თავში აერთიანებს სიმბოლიზმის, არტ-ნუვოს და ექსპრესიონიზმის ნიშნებს. გასაკვირი არ არის, რომ კოტე მარჯანიშვილმა, რომელიც ქართული თეატრის მოდერნიზებას და ექსპრესიონისტული თეატრის შექმნას ისახავდა მიზნად, ყურადღება მიაქცია ირაკლი გამრეკელის ნამუშევრებს და იგი თეატრში მიიპატიჟა. ეს თვითნასწავლი მხატვარი მანამდე ოდესაში, სამედიცინო ინსტიტუტში სწავლობდა, მაგრამ არ დაუმთავრებია, რადგან როგორც ჩანს იგრძნო, რომ მხატვრობა იყო მისი მოწოდება. მარჯანიშვილთან შეხვედრამ განაპირობა ის, რომ გამრეკელმა თეატრის მხატვრობა აირჩია თავის ძირითად სპეციალობად. ამიერიდან იგი დეკორაციებსა და კოსტიუმებს ქმნიდა, და შედარებით იშვიათად ხატავდა ადამიანის ფიგურებს. პირველივე სათეატრო ნამუშევარი, რომელიც ასევე უაილდის „სალომეს“ მიხედვით დადგა მარჯანიშვილმა (1922), გამრეკელმა ექსპრესიონისტულად გადაწყვიტა. ეს მისწრაფება თუ მიდრეკილება ასევე ზუსტად მოერგო გრიგოლ რობაქიძის სიმბოლურექსპრესიონისტული პიესების მიხედვით

108 მატარებელში საკითხავი N 12

ილუსტრაცია ო. უაილდის „სალომესთვის“.

განხორციელებულ სპექტაკლებს — „ლონდა“ და „მალშტრემი“ (კირილე ზდანევიჩთან ერთად). იმ წლებში, მთელ მსოფლიოში,

პერსონა თეატრიდან იდევნებოდა უკანა „მორიგე“ ფერწერული პანოები, რომლებიც მანამდე სპექტაკლის ფონს ქმნიდა. მათ ნაცვლად, ნაგები — კონსტრუქტივისტული დეკორაციები იქმნებოდა, რომლებიც მოქმედების შესატყვის გარემოს ქმნიდა და არა ბრტყელ დეკორატიულ ფონს. ეს მსახიობს სამგანზომილებიან გარემოში უფრო თავისუფლად მოძრაობის და რთული პლასტიკური ამოცანების გადაწყვეტის საფუძველს უქმნიდა. ამგვარი სამუშაო, მხატვრისგან სივრცით, არქიტექტურულ აზროვნებასაც ითხოვდა და თამაშის პირობის გათვალისწინებასაც. ამგვარად, მას სცენაზე, ერთსა და იმავე დროს, კონკრეტული და აბსტრაქტული პირობითი გარემო უნდა შეექმნა. ჩამოთვლილ მიმდინარეობებთან ერთად, გამრეკელმა კუბიზმისა და კუბო-ფუტურიზმის ხერხებიც გაიაზრა და მრავალგვარ სტილურ მსოფლმხედველობაზე დაყრდნობით, საკუთარი სტილი ჩამოაყალიბა. იგი თანამედროვე მოთხოვნების შესატყვისად აზროვნებდა და იმავდროულად, თავისი ხედვით გამოირჩეოდა. ამიტომ, როგორც მარჯანიშვილისთვის, ისე შემდგომ სანდრო ახმეტელისთვის, გამრეკელი შეუდარებელი თანამოაზრე და თანაშემოქმედი იყო. იგი ქმნიდა სცენოგრაფიულ კონსტრუქციებს, რომლებიც არა მხოლოდ პიესის შესატყვისად გარდაქმნიდა სცენის ფიცარნაგს და მოქმედების შინაარსიდან ამოიზრდებოდა, არამედ ასახავდა ერთი მხრივ, პიესის ავტორისა და მეორე მხრივ, სპექტაკლის რეჟისორის ხედვის შესატყვის განზოგადებულ სივრცეს. მის მიერ შექმნილი სასცენო დანადგარები მსახიობებს საშუალებას აძლევდა სცენაზე რეჟისორის მოთხოვნის შესატყვისად განლაგებულიყვნენ და მასობრივ სცენებში არა მხოლოდ სიტყვით, არამედ სხეულის პლასტიკით, ერთმანეთთან რიტმული ურთიერთქმედებით აესახათ რეჟისორის მიერ დასახული ამოცანა. გამრეკელის ესკიზები, სპექტაკლების სცენების შემორჩენილი

დეკორაციის ესკიზი სპექტაკლისათვის „ჰამლეტი“

დეკორაციის ესკიზი სპექტაკლისათჳის „ლონდა“

N 12 მატარებელში საკითხავი 109

პერსონა

ფოტოები და იშვიათი კინოკადრები მეტყველებს, თუ როგორ ეხმარებოდა მხატვარი რეჟისორსა და მსახიობს დასახული მიზნების ხორცშესხმაში. ეს განსაკუთრებით რუსთაველის თეატრის სცენაზე განხორციელებულ ისეთ სპექტაკლებს ეხება, როგორებიც იყო „ზაგმუკი“, „ანზორი“, „ლამარა“,„ყაჩაღები“ და სხვა. ამ სპექტაკლების ესკიზები და მაკეტები მოწმობს, რომ გამრეკელი ლაკონიურად მოაზროვნე მოქანდაკეც იყო, რადგან მის მიერ შექმნილი აბსტრაქტული სასცენო კონსტრუქციები უმეტესად ერთ მთლიან ფორმას წარმოადგენს, რომელიც სცენის მასშტაბსაა მორგებული და სიმბოლურად მეტყველია.

დეკორაციის ესკიზი სპექტაკლისათვის „ლამარა“

რამდენიმე ათწლეულის განმავლობაში, თეატრში გამრეკელმა მრავალი სპექტაკლი გააფორმა. იგი, უპირველეს ყოვლისა, ცნობილი იყო როგორც თეატრის მხატვარი, მაგრამ ძალზე მნიშვნელოვანია მისი მემკვიდრეობა გრაფიკული დიზაინის განხრითაც. როგორც მოდერნისტი და ავანგარდულად მოაზროვნე მხატვარი, ის იყო ფუტურისტ პოეტთა და მხატვართა გაერთიანება H2SO4-ის წევრი და მათი ამავე სახელწოდების ჟურნალის დიზაინერი, ბენო გორდეზიანთან ერთად (1924 წელი). გარდა ამისა, მან კიდევ არაერთი წიგნი თუ ჟურნალი გააფორმა. გამრეკელმა შექმნა მაშინდელი რუსთაველის თეატრის ლოგოც. ყველაფერი მოწმობს, თუ რამდენად მოწინავედ და თანამედროვედ აზროვნებდა ირაკლი გამრეკელი. დღეს მისი მხატვრული მემკვიდრეობა შეიძლება შევაფასოთ როგორც 1920-30-იანი წლების მსოფლიო ავანგარდული ხელოვნების ორგანული ნაწილი. გამრეკელის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ნამუშევარი, რომელიც მრავალ უცხოურ გამოცემაშია მოთავსებული, არის მისი ესკიზები განუხორციელებელი სპექტაკლისთვის „მისტერია-ბუფი“ (ვ. მაიაკოვსკის მიხედვით, 1924 წელი). ამ სპექტაკლის დადგმას მარჯანიშვილი მთაწმინდის ფერდობზე აპირებდა. ეს ალბათ იმ დროის ყველაზე ამბიციური პროექტი იყო, რომელიც სახსრების ნაკლებობის გამო ვერ განხორციელდა. მაგრამ დარჩა გამრეკელის დინამიზმით

დეკორაციის ესკიზი სპექტაკლისათვის „მალშტრემი.“

110 მატარებელში საკითხავი N 12

პერსონა აღსავსე, გაბედული ესკიზები, როგორც მოდერნიზმის ეპოქის არტეფაქტები. ირაკლი გამრეკელის „მე და ცირკი“, რომელიც უფრო ცნობილია შავ-თეთრი რეპროდუქციით, ჟურნალიდან H2SO4 სინამდვილეში ფერწერული ნამუშევარია — ტილოზე ზეთით არის შესრულებული და შექმნილია 1923 წელს. როგორც სათაური მეტყველებს, ეს გამრეკელის ავტოპორტრეტია. კუბოფუტურისტულ კომპოზიციაში, ცირკის არენის სხვადასხვა მასშტაბში მოწოდებული ფრაგმენტებით, მსახიობთა სილუეტებით, შუქის სხივებით და ორომტრიალით, იკვეთება გამრეკელის პროფილი. მისი პირდაპირი, შემართული მზერა ავლენს თუ როგორ მყარად იკვეთებოდა გამრეკელის ფიგურა მოდერნისტული ეპოქისთვის დამახასიათებელ მრავალფეროვან, დინამიკურ, ექსპრესიულ გარემოში. ეს გარემო საჭიროებდა მაღალ ოსტატობას, მოქნილ, ზუსტ ხელს, რომელიც ერთ ორგანიზმად აქცევდა მრავალ წყაროს თუ საფუძველს, აზრს და ფორმას. აღნიშნულის უნარი ნათლად წარმოჩინდება გამრეკელის ეპოქალური მნიშვნელობის ნამუშევრებში. სპექტაკლსა და წიგნს შორის გარეგნულად დიდი განსხვავებაა, მაგრამ ორივე ხელოვნებისა და წარმოების დარგების წარმომადგენელთა სინთეტური შრომის შედეგია და ორთავე შემთხვევაში, მხატვარი ტექსტს ეყრდნობა. ეს დარგები საჭიროებს, რომ მხატვარს ჰქონდეს დრამატურგიული აზროვნება და სხვა პროფესიების წარმომადგენლებთან თანამშრომლობის უნარი. ირაკლი გამრეკელის ნამუშევრები მოწმობს, რომ მათი ავტორი ყველა ამ თვისების მატარებელი იყო. ფორმებითა და აზრებით დინამიკური თამაში, მის ოსტატობაში მყარ, ძლიერ საფუძველს ჰპოვებდა.

გრაფიკული კომპოზიცია ჟურნალისათვის H2so4

ნამუშევრების დაბეჭდვის უფლებისთვის მადლობას მოვახსენებთ ხათუნა მელიქიშვილს და გალერეას „გამრეკელი“.

სცენა სპექტაკლიდან „კაცი-მასა“ (კ. ზდანევიჩთან ერთად)

N 12 მატარებელში საკითხავი 111

ბალნეოლოგიური სპა კურორტი დედაქალაქში

ი ჯანმრთელობა

სტორია, რომელიც თბილისის დაარსებას უკავშირდება, გაცოცხლდა.

1938 წელს აგებულ თბილისის ბალნეოლოგიურ კურორტს კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსი 1998 წელს მიენიჭა. თითქმის 100-წლიანი ისტორიის მქონე კურორტის რეაბილიტაცია ორი წლის წინ „მეიდან ჯგუფმა“ დაიწყო. მნიშნელოვანია ის ფაქტი, რომ აღდგენითი სამუშაოების შემდეგ, კურორტის გეგმარების თავისებურება და სტილისტიკური მახასიათებლები არ შეცვლილა. სარემონტო სამუშაოების პერიოდშიც კი, ცენტრს მუშაობა არ შეუწყვიტავს.

ქ. თბილისი, ვ. გორგასლის N 9, (აბანოთუბანი) ტელ: 243 90 90, 595 09 00 33 www.balneo.ge facebook: Balneological Resort Tbilisi - Spa

თამამად შეიძლება ითქვას, რომ ბადენ-ბადენთან, კარლოვი ვართან და ბუდაპეშტთან ერთად, თბილისი ევროპაში მეოთხე ქალაქია უნიკალური ბალნეოლოგიური კურორტით, სადაც როგორც გამაჯანსაღებელი და სარელაქსაციო, ისე სამკურნალო პროცედურების ჩატარებაა შესაძლებელი. ამჟამად თბილისის ბალნეოლოგიურ სპა კურორტში ყველა დაავადების მკურნალობაა შესაძლებელი, მათ შორის — ქრონიკული და მწვავე შემთხვევების. ცენტრი შემდეგ უნიკალურ ბუნებრივ-გამაჯანსაღებელ პროცედურებს გთავაზობთ: მინერალური გოგირდოვანი წყლის აბაზანებს, ვულკანური წარმოშობის სამკურნალო ტალახის აპლიკაციებს, ფიზიოთერაპიას, სამკურნალო და გამაჯანსაღებელ, მათ შორის — კლასიკურ, მანუალურ, ტაილანდურ, ანტიცელულიტურ მასაჟებს; ნეირორეაბილიტაციას ბავშვებისა და მოზარდებისთვის; ცენტრში ასევე მიმდინარეობს კარდიოლოგიური, პერიფერიული ნერვული, უროლოგიური, ენდოკრინოლოგიური, დერმატოლოგიური, პედიატრიული, გინეკოლოგიური და ძვალ-სახსროვანი სისტემის დაავადებების მკურნალობა და რეაბილიტაცია. სამედიცინო მიმართულებასთან ერთად კურორტს დაემატა ველნეს-სპა მიმართულებაც (იოგა, აკვა აერობიკა, ფიტნესი, სოლარიული, ლაზერული ეპილაცია, კოსმეტოლოგია, სველი და მშრალი საუნა, სარელაქსაციო ოთახი გოგირდის აუზებით, თერმული საწოლით და ა.შ.)

114 მატარებელში საკითხავი N 12

ჯანმრთელობა თბილისის ბალნეოლოგიური სპა კურორტი თანამედროვე აპარატურითაა აღჭურვილი. აქ შეგიძლიათ ჩაიტაროთ ბიოქიმიური, კლინიკურ-ლაბორატორიული, რენტგენოლოგიური, ექოსკოპიური და ენდოსკოპიური გამოკვლევები. ცენტრში ფუნქციონირებს სამასაჟო სკოლა და დანერგილია მკურნალობის ყველა თანამედროვე მეთოდი. ბალნეოლოგიურ ცეტრში გამოცდილი და მაღალი კვალიფიკაციის მქონე თერაპევტები, ფიზიოთერაპევტები, კურორტოლოგები, ნევროლოგები, გასტროენტეროლოგები, ენდოკრინოლოგები, დერმატოლოგები, გინეკოლოგები, პედიატრები და ოტორინოლარინგოლოგები მოგემსახურებიან. ცენტრის თანამშრომლები ხშირად მონაწილეობენ სხვადასხვა ტიპის კონფერენციებსა და ტრენინგებში როგორც საქართველოში, ისე უცხოეთში, რაც მათ კვალიფიკაცის კიდევ უფრო ზრდის. აღსანიშნავია, რომ 2010 წელს ბალნეოლოგიურ ცენტრს ხარისხის ნიშანი მიენიჭა, ხოლო 2011 წელს გაიმარჯვა ნომინაციაში: „წლის საუკეთესო ტურისტული გამაჯანსაღებელი საწარმო“. ბალნეოლოგიური კურორტის მთავარი მიზანი ხარისხის შენარჩუნება და პაციენტების ნდობის გამართლებაა. მომდევნო ორი წლის განმავლობაში, ოცი მილიონი დოლარის ინვესტიცია იგეგმება. ამ პერიოდში თბილისის ბალნეოლოგიური კურორტის ტერიტორიაზე 4-ვარსკვლავიანი, 130-ნომრიანი სასტუმრო აშენდება და ობიექტი სამ ძირითად მიმართულებას გააერთიანებს: ბალნეოლოგიურ-სამედიცინო კურორტს, გამაჯანსაღებელ სპას და მაღალი კლასის საერთაშორისო ბრენდის სასტუმროს.

N 12 მატარებელში საკითხავი 115

„ტოტალ შარმი“ ინოვატორი პლასტიკურ ქირურგიაში

ჯანმრთელობა

ავტორი: მაკა ბიბილაშვილი

მ

ოკვდავებს ალბათ სიკვდილზე მეტად დაბერების ეშინიათ. ახალგაზრდებს იმის წარმოდგენაც კი არ უნდათ, რომ მათი კანი ოდესმე ბებიებისა და ბაბუებისას დაემსგავსება. ამიტომ ადამიანი უხსოვარი დროიდან ცდილობდა და იგონებდა ათასგვარ გამაახალგაზრდავებელ საშუალებასა და სილამაზის ელექსირს. თანამედროვე დერმატო-კოსმეტოლოგიური პროცედურები და პლასტიკური ქირურგია სწორედ სიბერის შიშის დაძლევასა და წარმავალი სილამაზის შენარჩუნებას ცდილობს და ამ მხრივ სასწაულებსაც ახდენს!

„ტოტალ შარმის ბათუმის“ ფილიალი

116 მატარებელში საკითხავი N 12

ბევრისთვის შესაძლოა სიახლეა, რომ კანის გამაახალგაზრდავებელი და დასაჭიმი ძაფები 30 წლის წინ ქართველმა პლასტიკურმა ქირურგმა, მარლენ სულამანიძემ შექმნა, რაც ნამდვილი ინოვაცია იყო კოსმეტოლოგიასა და პლასტიკურ ქირურგიაში. „აპტოს“ ძაფები („პტოს“ (ლათ.)

— დაწევა, „ა“ (ლათ.) — ანტი) ისეთი ეფექტური და წარმატებული აღმოჩნდა, რომ ბოლო სამი ათეული წლის განმავლობაში საქართველოსა და მის ფარგლებს გარეთ ოთხ მილიონზე

მეტი პროცედურა ჩატარდა. ესთეტიკური ქირურგიის ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან კონგრესზე, რომელიც ყოველწლიურად მონაკოში ეწყობა, „აპტოს“ მეთოდი მეექვსედ გახდა საერთაშორისო ჯილდოს მფლობელი. 2016 წელს კი კლინიკა „ტოტალ შარმის“ პლასტიკურ ქირურგ კონსტანტინე სულამანიძეს პლასტიკურ ქირურგიაში ე.წ. „ოსკარი“— უმაღლესი ჯილდო გადასცეს. როგორც თავად ბატონი კონსტანტინე იხსენებს, მამამისს — მარლენ სულამანიძეს, ძაფის შექმნის იდეა, რომლითაც სახის კანის დაჭიმვა და გაახალგაზრდავება გახდა შესაძლებელი, 1980-იანების ბოლოს, ქუთაისში გაუჩნდა. მერე ისე მოხდა, რომ მთელი ოჯახი საცხოვრებლად საქართველოდან მოსკოვში გადავიდა. იქ ეს იდეა კიდევ უფრო დაიხვეწა. წლების განმავლობაში „აპტოს“ ძაფების გამოყენების მეთოდი ვითარდებოდა და მისი კიდევ ბევრი ახალი ვარიანტი შეიქმნა. პირველი „ტოტალ შარმი“, სადაც მხოლოდ კოსმეტოლოგია იყო, ქუთაისში გასული საუკუნის 90-იანი წლების ბოლოს დაარსდა. შემდეგ გაიხსნა „ტოტალ შარმის“ კლინიკები მოსკოვში, სანკტ-პეტერბურგსა და თბილისში, რომლებიც დერმატოკოსმეტოლოგიასა და პლასტიკურ ქირურგიას აერთიანებენ.

2011 წელს ბათუმში, პიაცაზე, „ტოტალ შარმის“ კიდევ ერთი ფილიალი გაიხსნა, სადაც ყველა პირობაა შექმნილი იმისათვის, რომ დიდი პლასტიკური ოპერაციები ჩატარდეს, მაგრამ ამ ეტაპზე იქ მხოლოდ დერმატო-კოსმეტოლოგიური ჩარევები და „აპტოს“ ძაფების პროცედურების გაკეთებაა შესაძლებელი, რადგან „ტოტალ შარმის “პლასტიკური ქირურგები მხოლოდ ზაფხულის სეზონზე ახერხებენ ბათუმში ჩასვლას. საგულისხმოა, რომ თბილისსა და ბათუმში კომპანია „ტოტალ შარმი“ ყოველწლიურ საერთაშორისო კონფერენციას ატარებს, სადაც მთელი მსოფლიოდან 500-დან 700-ამდე პროფესიონალი და

ჯანმრთელობა პლასტიკური ქირურგიით დაინტერესებული პირი იკრიბება. გასულ წელს ასეთი კონფერენცია ბათუმში უკვე მეთერთმეტედ ჩატარდა. მოთხოვნა „აპტოს“ ძაფებზე მთელ მსოფლიოში იზრდება. დაინტერესებული დერმატო-კოსმეტოლოგები და პლასტიკური ქირურგები თბილისში ჩამოდიან და ამ უნიკალურ მეთოდს უშუალოდ გამომგონებლებისგან ეცნობიან და სწავლობენ. გარდა ამისა, „ტოტალ შარმს“ ასზე მეტი გადამზადებული და სერტიფიცირებული ტრენერი ჰყავს მსოფლიოს სხვადასხვა ქალაქში, რომლებიც უკვე საქართველოს საზღვრებს გარეთ ასწავლიან „აპტოს“ ძაფების გამოყენებას. მარლენ სულამანიძის მთელი ოჯახი: მეუღლე, შვილები, რძლები — უკლებლივ ყველანი ერთ სფეროში საქმიანობენ და ერთ საქმეს ემსახურებიან. ბატონი კონსტანტინე და მისი მეუღლე — დერმატო-კოსმეტოლოგი ესმა ჟიპუა ხშირად ესწრებიან სასწავლო კურსებსა და კონფერენციებს. ბოლო წლებში „ტოტალ შარმმა“ და მისმა პლასტიკურმა ქირურგებმა 200-ზე მეტ პლასტიკური ქირურგიის კონგრესში მიიღეს მონაწილეობა, სადაც დამსწრე საზოგადოებასა და სპეციალისტებს უნიკალური „აპტოს“ ძაფები და მისი გამოყენების მეთოდები გააცნეს. კონსტანტინე სულამანიძე, კლინიკა „ტოტალ შარმის“ პლასტიკური ქირურგი: „მთელ მსოფლიოში, პლასტიკური ქირურგიის სფეროში, ჩვენი კომპანია ერთადერთია, სადაც გამომგონებლები და კლინიკის მფლობელები ქირურგები არიან და თავიანთ დაპატენტებულ ამ მეთოდს ყოველდღიურად იყენებენ, ხვეწენ. ამიტომ ამ საქმის შესწავლით დაინტერესებული ექიმებისა და პაციენტებისთვის ჩვენთან მოსვლა უფრო მომხიბვლელია, ვიდრე ჩვენს კონკურენტებთან. ჩვენ თავიდან ბოლომდე ამ საქმით ვართ მოცულები და ამ საქმით ვცხოვრობთ“. სტატისტიკას რომ გადავხედოთ, „ტოტალ შარმის“ პაციენტთა 80% საქართველოდანაა, დანარჩენი 20% — რუსეთიდან და ევროპის ქვეყნებიდან. ყველაზე დიდი მოთხოვნა სახის კანის დასაჭიმ „აპტოს“ ძაფებზეა. ამას მოსდევს მკერდის ოპერაცია, რინოპლასტიკები, შემდეგ სახის გაახალგაზრდავება ქირურგიული ჩარევით; ტანის, მუცლის, ყურების პლასტიკა, ფილერები, ინიექციები და ა.შ. ბატონმა კონსტანტინე

კონსტანტინე სულამანიძე და ესმა ჟიპუა

სულამანიძემ 2018 წელს 1036 ოპერაცია ჩაატარა. აქედან დაახლოებით 400 „აპტოს“ მეთოდის გამოყენებით იყო, 102 — მკერდის, 100 — რინოპლასტიკები და მხოლოდ 80 იყო სახის გაახალგაზრდავება ქირურგიული ჩარევით. საგულისხმოა, რომ კანის გამაახალგაზრდავებელი პროცედურები და ოპერაციები საქართველოში უფრო იაფია, N 12 მატარებელში საკითხავი 117

ჯანმრთელობა

პროდუქტების გასაუმჯობესებლად ინოვაციებს იგონებენ. ეს ინოვაციები შეეხება როგორც ყოველდღიურ, ისე პროფესიულ და სამკურნალო კოსმეტიკას. ჩვენი კლინიკა ფეხდაფეხ მიჰყვება მსოფლიოს წამყვანი კოსმეტოლოგიური კომპანიების ტენდენციებს და მხოლოდ რჩეული ბრენდების პროდუქციას სთავაზობს მომხმარებელს. კომპანია „ტოტალ შარმი“ მსოფლიოში აღიარებული ისეთი კოსმეტიკური ბრენდების დისტრიბუტორია, როგორებიცაა: Juvederm, Princess, Pluryal, Meso-Wharton, MD Skin Solutions, ZeinObagi MD, Skeyndor და ა.შ. ჩვენს პაციენტებში ამ პროდუქციაზე მოთხოვნა დიდია როგორც ყოველდღიურ, ისე პროფესიულ დონეზე“.

კონსტანტინე სულამანიძე და ესმა ჟიპუა

ვიდრე ევროპასა და აშშ-ში. კლინიკა „ტოტალ შარმში“ სახის ლიფტინგი — დიდი ქირურგიული ოპერაცია, რომელიც ნარკოზის ქვეშ ტარდება, 8-10 ათას ლარამდე ჯდება. როგორც ბატონი კონსტანტინე ამბობს, როცა პაციენტს არ სურს ქირურგიული ჩარევა და მხოლოდ „აპტოს“ ძაფების გამოყენება უნდა, ეს ბევრად ნაკლები ღირს. „აპტოს“ მეთოდი იმ შედეგს ვერ იძლევა, რასაც ქირურგიული ჩარევა, მაგრამ მსგავს შედეგს გვაძლევს და ეს პაციენტს სამი-ოთხჯერ ნაკლები უჯდება. ხშირად პლასტიკური ოპერაცია საკმარისი არ არის, რადგან ოპერაციის შემდეგ კანი ელასტიკურობას, ტენიანობასა და ხარისხს კარგავს. იმისათვის, რომ ქირურგიული ოპერაციის შემდეგ სარეაბილიტაციო პერიოდი მალე და წარმატებით დასრულდეს, კლინიკის დერმატო-კოსმეტოლოგები პაციენტებს ინდივიდუალურად ურჩევენ კოსმეტიკურ საშუალებებსა და სხვადასხვა ტიპის სამკურნალო-გამაჯანსაღებელ პროცედურებს (ბიორევიტალიზაცია, აპარატურული ჩარევები, ინიექციები და ა.შ.). ესმა ჟიპუა, კლინიკა „ტოტალ შარმის“ დერმატოკოსმეტოლოგი: „ყველასთვის ცნობილია, რომ კოსმეტოლოგია ერთ ადგილზე არ დგას და ინტენსიურად ვითარდება. ყოველწლიურად კოსმეტოლოგიური კომპანიები არსებული

118 მატარებელში საკითხავი N 12

მთავარი რჩევა, რომელსაც „ტოტალ შარმის“ ექიმები პაციენტებს აძლევენ, ჯანსაღი ცხოვრების წესის დაცვა, ნიკოტინსა და ალკოჰოლზე უარის თქმაა, რადგან როცა საქმე კანის გაახალგაზრდავებასა და ქირურგიულ ჩარევაზე მიდგება ხოლმე, მწეველ პაციენტზე ოპერაციების გაკეთება რთულდება — ასეთი პაციენტების სისხლძარღვები უფრო სუსტია და ადვილად სკდება. ჩვენი შეხვედრის მიწურულს, ბატონმა კონსტანტინემ სილამაზის საიდუმლო ასე ამოგვიხსნა: ყველა ჯანმრთელი, დადებითი და ბედნიერი ქალი ლამაზია. არ აქვს მნიშვნელობა, ბედნიერი იქნება თავისივე მკერდით, თუ იმპლანტითო. ისიც დაამატა, პლასტიკური ქირურგია მხოლოდ 20%-ითაა ქირურგია, დანარჩენი 80 — ფსიქოლოგია, ესთეტიკა, პლასტიკური ქირურგის თვალი, გემოვნება და ესთეტიკური ხედვააო. დამეთანხმებით, ეს უკანასკნელი ისევე მნიშვნელოვანია, როგორც ცოდნა, რომელიც ქირურგს სამედიცინო თვალსაზრისით აქვს. ასე რომ, იცხოვრეთ ჯანსაღად და საკუთარი თავი მხოლოდ პროფესიონალებს ანდეთ! მის: თბილისი, ვ. ორბელიანის ქ. 18 ტელ: 0322 18 18 14 mail: reception@tcc.ge www.totalcharm.ge Total Charm Tbilisi მის: ბათუმი, ვ. გორგასალის ქ.15 ტელ: 0422 22 88 22 mail: batumi@tcc.ge www.totalcharm.ge Total Charm Batumi

Columbia..................................124 Railway and Art........................126

Andrei Platonov.........................130 Givi Margvelashvili Alternative Versions of Reality....133 Interesting stories....................134 Wine Guide...............................136

ENGLISH SECTION

PRESENTS Top 10 National Parks You Should Visit in 2019...........122

www.railway.ge

Top 10 national Parks you should visit in 2019 SATAPLIA

ENGLISH SECTION

Sataplia promises you an unforgettable journeyas you discover incredible nature and historical-cultural monuments.

Check out the dinosaur footprints, mysterious cave, Colchic forest and a glass panoramic platform, from which you can soak up a splendid view of the Imereti countryside.

There are two marked tourist trails and a cafeteria with panoramic views, making this a great place to visit with all the family.

Sataplia Strict Nature Reserve awaits you! Explore new sights, create your own story and discover the hidden secret of nature.

PROMETHEUS CAVE For many years, Prometheus Cave has been regarded as a must-see sight of Georgia. You can find the cave in the Tskaltubo municipality, 20 km from Sataplia.

Head 40 meters into a colorful cave system and wander the six halls, a magic world of stalactites and stalagmites. After an hour walking on the concrete walkway, you may think you’ve seen it all: but then you come to the underground river snaking through the rocks! Take a boat tour (and mind your head!) through the cave and out into the open air. An unbeatable adventure for the whole family.

OKATSE CANYON Okaste Canyon offers an incredible suspended trail to follow, 80-140 meters above sea-level. Explore the canyon and then check out the magic of the historical Dadiani Park.

MARTVILI CANYON You mustn’t leave Georgia without seeing the Martvili Canyon. Follow a suspended trail leading you through forest and history, cross two bridges and take a walk up the historical stone steps graced by royalty. Then take a raft-trip to a hidden waterfall – you’ll have to row yourself, though! What’s more, Martvili offers a wrld famous destination for divers (named the 8th best destination for cave diving in the world!)

KOLKHETI NATIONAL PARK Discover the legendary Palisatomi Lake in the Kolkheti National Park, choosing from boat, fishing, kayak and speedboat tours to explore the hidden rivers. Enjoy beautiful various views of the Golden Lake and Pichori River and

122 მატარებელში საკითხავი N 12

delve into the “Amazon jungle” for a picnic. The park is a great bird-watching spot, with over 200 migratory birds to be seen in the season.

NAVENAKHEVI CAVE The 250-meter-long Navenakhevi Cave is located in Terjola municipality, near Navenakhevi village, and boasts beautiful stalactites and stalagmites. Explore the four halls on two-floors within the cave at 30 meters deep until you reach the massive 7-meter stalagnate! A great place to visit with friends and family.

LAGODEKHI PROTECTED AREAS The Lagodekhi Strict Nature Reserve was the first protected area that to be established in Georgia and offers visitors numerous types and duration of trails. There are five marked trails, making it ideal for hiking, educational trips, horse-riding and cultural tours, of which there are plenty to choose from! Check out the 600 meter educational Nature Trail with your kids.

VASHLOVANI NATIONAL PARK Feel the diversity of nature in Vashlovani National Park as you explore any of the seven tourist trails, including to the Takhti-Tepa Mud Volcano, Datsviskhevi’s Mollusks, Erosion Mountains, Kakliskure and Black Mountain.

BORJOM-KHARAGAULI NATIONAL PARK The Borjom-Kharagauli National Park is extremely popular with visitors, offering a chance to hike both one and multiday marked trails. Places for fire pits are provided for picnickers, who can also choose to try hiking, horse-riding, cycling, snow-walking and cultural-educational tours.

TUSHETI NATIONAL PARK The Tusheti National Park is the biggest in Europe and has plenty to offer in terms of sights to see. Majestic views, extreme driving and ancient history await, as does the architecture of Dartlo and other unique mountain villages.

There are 11 tourist trails in Tusheti National Park, giving you the chance to enjoy hiking, cycling, horse-riding and cultural tours. Bird-watching is also a must- try to spot the predatory birds and gazelles!

N12 მატარებელში საკითხავი 123

www.railway.ge

Columbia

ENGLISH SECTION

Author: Dato Turashvili (Short version)

In the five-storey building of the Madrid University (where the hosts accommodated me), there were more than one hundred students leading a very loud lifestyle. The majority of them were female. Women outnumber men everywhere, especially in universities, but for some reason they are particularly attracted to the Madrid University.

And Columbians stood out of all the girls thirsty for studies there. There are so many Columbians in Spain that you are sure to come across at least one in Madrid, as their homeland is as ‘tired’ as ours and no one is in a rush to get back.

In fact, Columbia no longer exists, and the homeland of Gabriel Garcia Márquez is called Columbia in honor of the first European who swam to the shores of America five centuries ago. Gold-blinded Europeans shed so much blood for gold there that some South American countries

124 მატარებელში საკითხავი N 12

are still the color of it today, and even the pouring tropical rains are unable to erase the bloody imprint of Europe.

Columbia was named the ‘country of magicians’ back when the Conquistadors were searching for the natives’ gold. Native Americans who greeted the Spaniards on the land of their ancestors fought for it to the last drop of blood, but winning without horses proved impossible (the horses of Gojko Mitic were imaginary) and so the Conquistadors conquered America. However, mothers, sisters and wives of the murdered Native Americans hid the gold so well that people still cannot find it. Hence the legend that Columbian women, descendants of Native Americans and Spaniards, still have gold-colored skin, as their ancestors hid gold inside their bodies. The magical qualities of Columbian women are still explained with this legend. Even today in Columbia people believe that women can mesmerize any man by using the methods of the old Native American folk (including the weird one of dropping blood in their drinks – we’ve heard of it in Georgia but I was truly unaware that it came from Native Americans).

In that Madrid house of mine, there were seven Columbian girls and all of them were magicians. I was friends with the three of them who had more trustworthy faces. However, they were Columbians (therefore, not to be fully trusted), and when any of them knocked on my door, I would still set out “anti-witch stuff” before opening it (just in case).

As a rule, the “anti-witch stuff” brought from Tbilisi especially for such occasions (mostly photos of my wife and children) protected me successfully, but sometimes (if the situation worsened), I would throw a glance at the small St. George icon for empowerment, which Natia Basilashvili had brought me from the Sinai Mountain monastery in Egypt.

Unlike the Egyptians, the many secrets of the Columbians did

not disappear with the civilization of old Native Americans.

However, some of the knowledge that scientists are still vainly trying to attain these days was lost. The only thing that scientists can console themselves with is finding the key to the old Columbian dental secret. It was uncovered recently by archeologists when, during the Cartagena excavations, they found a skull with a coca seed stuck in its lower jaw. It seems the ancestors of Columbians used coca seeds in dentistry as local anesthesia. Nowadays, Columbians make cocaine from coca and mentioning the name of this country is associated for many with that particular drug. For many people, Columbia is also the homeland of Gabriel Garcia Márquez, but it is as yet unclear whether more people (percentage-wise) better know coca or literature, and Columbia is part of the world where its people are still the main puzzle. Columbia is something different, and only there can a person end his/her life like Andres Escobar – a footballer who scored an own-goal and was then assassinated for it.

Other footballers have scored own-goals, but not come home from a world championship and been killed for it (just look at Kakhi Kaladze, who once scored two such goals in a single match but later became Mayor of Tbilisi)!

and people there still live in a mystic and mythological environment. Columbians are proud of their past and are crazy about their country, which has no present. No one knows what the country’s future will be, as Columbian ambitions and arrogance divide society so much so that weapon fights are commonplace.

When I asked my Columbian neighbor (one of the seven) what kind of a country Columbia was, she answered, “just like in the Márquez’ books”. And I think it really rains there as it does in ‘One hundred Years of Solitude’ and the line between real and surreal vanishes just as it does in good literature.

It is hard to be called a good writer in the homeland of Gabriel Garcia Márquez, but there are such in Columbia, and one good one is Jorge Franco. Several years ago, this young man wrote the book ‘Rosario Tijeras’ and a film of the same title was shot about it. The action takes place in the Columbian city of Medejin. This city is named “Medellin” in other languages, but Columbians call it Medejin and it is probably the only city in the world where not only the living but the dead are killed…

The capital of Columbia is Bogota, or better said, Santa Fé de Bogotá. Due to its location high above the sea, it is cold, and people there drink very hot coffee to counter the chill.

Columbia takes second place in the world as a coffee producing country and there is plenty of it to go around there. However, those for whom coffee is not enough to warm up add cocaine, which in that country is as cheap as coffee, while everything else is expensive. More than half the population of Columbia suffers in poverty, not starving only because Columbia is very rich. Making proper use of this wealth is the main problem facing the country,

N12 მატარებელში საკითხავი 125

www.railway.ge

ENGLISH SECTION

You will see this strange ritual in the film. You will also see Samegrelo in the shots of far-away Columbia, and if you want to discover Georgia, you should go watch it. When the similarity between the Columbians and Georgians has amazed you, take a better look at Flora Martinez (the lead actress) and you may well discover if not the main, but at least one of Georgia’s secrets (one of the seven girls told me that she could never love an American and what she meant by it I understood after seeing the film).

There are beautiful women in Georgia, but they are not magicians any more than the secret taken by Colchi Medea to Greece was magic. This secret was nice and simple: Medea fell in love with Jason. Fell in love selflessly, and this was the main female “magical” power in Georgia. When the Golden Fleece disappeared, profiteering replaced love and, along with the Golden Fleece, we lost the “secret”. Yet Columbian women did not give their gold to the Spanish and so kept all the secrets on the soil where one of the world’s oldest civilizations was born. We, Georgians, are also one of the oldest civilizations in the world, but something that was lost by women can never be returned by men. You can tell by our women that we are not capable of returning anything. Georgian women (unlike Georgian men) can still cross the oceans.

They say I’d need to cross two or three seas to get to Columbia, and I would need to leave my family to do so.

Although there are air routes to Columbia, it is too late for me to return to big aviation.

But I so want to see the country of the most beautiful magicians with my own eyes…

126 მატარებელში საკითხავი N 12

railway and art Author: Ledi Khvingia

George Busby

Today, life without railway is hard to imagine. The railway is like a spider’s web stretching all around the world. During the two centuries of its existence, a number of books and songs have been written about railway transport. There are also many films about it, including the first in history – that of the Lumiere Brothers. Of course, art has also featured the railway, with a train on the rails as a symbol of strength and progress never failing to attract artists.

The first image of a train and railway is a watercolor painting by popular English artist-illustrator and caricaturist Thomas Rowlandson. It depicted a train fairground ride with the title ‘Catch me if you can’. The ride was made by engineer Richard Trevithick in 1808. It was the first public demonstration of a technical novelty – the steam engine train. On September 23rd, 1808, many people gathered on the outskirts of London to catch a glimpse of this machine, which moved on rails without horses, circling within a

HOTEL PORTA CAUCASIA KAZBEGI Feel at home in Caucasus

Porta Caucasia,meaning ‘Gate to the Caucasus’ is a freshly launched four-star hotel located in the heart of Kazbegi.

Kazbegi and its surroundings have been attracting a lot of visitors of late; The name of the hotel “Porta Caucasia” has great people drawn there by a love of nature, exotic and historical sights, and the magnificent views of Mount Kazbegi found in the DarialiGorge. newly-established 4 star hotel in the heart of Kazbegi

offers alpine style sophistication and elegance. The hotel stands out for its exquisite tasteful interiorPorta andCaucasia is the perfect place to stay if you’re interested in visiting this region. It is unusual to find such comfort and support high in creates a peaceful and relaxing atmosphere formountains, but you will be amazed to discover the high-quality service guests. A combination of earthy materials and ecothis hotel provides. friendly manufacturing makes this beautiful hotel ideal for all tastes.

The hotel stands out for numerous reasons. Paying attention to detail,

ე უნთქ

ს

#ი #ამო

!

გში ე ბ ზ ა ყ

the interior is manufactured by Villeroy &Boch, as is the furniture, which is wooden and ecofriendly. Luxury and taste merge to create a great sense of ambiance. Each room is well equipped, offering all the important facilities. Private bathrooms come with top-of-the-range toiletries.

Porta Caucasia has pioneered the creation of a private online platform for bookings and reservations, allowing ease of contact with hotel staff.

World-famous Georgian Winery Khareba is the founder of Porta Caucasia and there are wine tours inside the hotel on the ground floor.

THE HOTEL OFFERS: * 33 Deluxe and Suite rooms with excellent panoramic views over the Mkinvartsveri and Kuro Mountain * World Class Service * Georgian and European restaurants with unique and delightful cuisine * Spa & Beauty Salon and Sauna * Wine Shop by Winery Khareba

The hotel has Georgian and European cuisine represented in two restaurants within the hotal, featuring delicious dishes, made using locally produced products. The wine is something particularly worth mentioning, asKharebaWinery presents varieties of wine in both restaurants. There is also a terrace and lounge on the top floor.

ou

ost yleisure holidays, business Porta Caucasia is ideal for couples, ard to hfamilies, trips. oking forw Kazbegi

Lo Caucasia a t r o P t Theastaff can plan trips according to your personal interests: try their

Alpine Tour on Mount Kazbegi, with equipment and personal guide provided. If you are more into history and culture, take advantage of their Address: 2 Tergdaleulebi St., Stepantsminda (Kazbegi), Georgiaa visit to various historical sites, including Culture Tour, which includes Gergeti Church and several Chateaus.

Tel: +995 322 25 77 70 Mail: info@portacaucasia.com FB: @PortaCaucasiaKazbegi

Kazbegi is close to Gudauri resort and the hotel offers affordable transfer services.

Address: 2 Tergdaleulebi St., Stepantsminda (Kazbegi), Georgia Tel: +995 322 25 77 70 Mail: info@portacaucasia.com FB: @PortaCaucasiaKazbegi

www.railway.ge

ENGLISH SECTION

the pipe of the steam engine is sharp. The artist painted the canvas ‘Rain, Steam and Speed’ after his trip to the ‘Big Western Railway’.

Howard L. Fogg

fenced territory. People could enjoy the technical progress and pay to take a ride. Rowlandson, who always depicted scenes of London life in his works, could not ignore the first public appearance of railway. According to experts, the painting which bears the artist’s signature that has reached modern times is fake. However, this fact does not diminish the importance of this work in the history of painting and the railway. The watercolor piece is kept at the London Museum of Science.

One of the most famous canvases with the image of a train belongs to William Turner - ‘Rain, Steam and Speed’. In 1844, this canvas was displayed at the British Royal Academy of Arts. Currently it is kept at the National Gallery of London.

In this painting Turner depicted the moving mechanical transport for the first time in the history of painting. In many of his works, Turner tried to depict the movement of air and the transparency of lights. The train on the canvas is crossing the River Thames in misty London (probably on the Maidenhead Bridge). The contour of the train is vague; only

128 მატარებელში საკითხავი N 12

The Paris Saint-Lazare was the luckiest station in the sphere of painting: it is close to the district in Paris where famous impressionist artists once lived and worked. Therefore, the Saint-Lazare station is depicted on many canvases kept in the best museums of the world. The most famous is the series of paintings made by Claude Monet in 1877.

The artist, who rented a studio close to the station, upon returning to Paris, decided to create winter city landscapes and chose this station as one of the focal points. With the permission of the director of railway, Claude Monet spent a lot of time at the station and created seven paintings. The same year the canvases were presented to art lovers at the third exhibition of impressionists. Overall, Monet painted 12 canvases of the Saint-Lazare station from different angles and in varying weather conditions, the most famous of which is kept at the d’Orsay Museum in Paris.

“Our earthly life is like a journey on a train. You travel fast without seeing what is in front of you and, most importantly, without seeing the driving force.” These words belong to Vincent Van Gogh. In 1888-1889, Van Gogh lived in Arles, eastern France. During the period he painted ‘Railway Carriages’, which depicts a cargo train chain.

The artist was attracted by the harmony of nature, space and manmade technical wonder. Van Gogh’s ‘Railway Carriages’ is displayed in Avignon, France, at the Fondation Angladon-Debrujeaud.

There are many canvases on the theme of the railway in the works of other artists, including those for whom railway is the main theme of art. Howard L. Fogg, George Busby and David A. Oram also painted the railway.

www.railway.ge For over 50 years, Howard L. Fogg cooperated with an American locomotive company as an artist. He created over 1000 canvases depicting old models of steam engine trains.

These works preserve the history of the North American railway.

andrei Platonov Levan Berdzenishvili (Short version)

ENGLISH SECTION

George Busby was a member of the Guild of British Railway Artists and his works are kept at the National Museum of Wales and the Royal British collection. He spent most of his life in the West Midlands and stayed loyal to the railway theme until the end of his life.

Bradford-based, Canadian-born David A. Oram calls himself an amateur artist since he received only a primary education in painting. Despite this, his works are kept in many private and corporate collections. Many of his works are placed in the entrances of public buildings in Toronto, one of which can be viewed at the Toronto Heritage Railway Center building.

These days there are many enthusiast and railway fanatic artists worldwide who dedicate their art to the railway. The railway and trains have always been and will always be an important inspiration for artists.

George Busby

130 მატარებელში საკითხავი N 12

Andrei Platonov is one of the strangest writers of the 20th century, professing an incredible biography. He was the eldest son in a family of eleven children, he raised his brothers and sisters, worked as a tax collector, and was a courier of the insurance society ‘Rossiya’. He started work as assistant to a train driver and rose to the position of steam-engine driver, and he was a carpenter of the Voronezh railway workshops, twice receiving the title of Labor Hero. He participated in the civil war as a field correspondent; was elected as a member of the main revolutionary committee of the South-Eastern railway and released a brochure titled “Electrophication”. He was a hydrologist, wrote several hydrophication projects; became a renowned electrical engineer; met World War II with the title of Captain and worked as a military correspondent.

He caught tuberculosis from his child, who was then imprisoned and died in a gulag; he was left unemployed and hopeless but could never be broken… It looks like anything but the biography of a warm writer and refined

Grand Grill

The most diverse meat and fish restaurant in Batumi

Grand Grill is the favorite restaurant of Georgian and foreign tourists in Batumi. It specializes in a diverse assortment of Black Sea fish, and meat.

The signature dish of Grand Grill is fish which is first fried in salt, then baked in an oven.

At the restaurant, you can order Georgian and Turkish dishes such as Mtsvadi [fried meat], Kababi and other meat products, cooked over coals.

The Grand Grill chef has won numerous international contests and is a member of the Association of the Best Chefs in the World. Along with the diversity of fish and meat dishes, the restaurant is proud of the professionalism of its personnel, tasteful music and wonderful view of the city!

Ardagani Lake 6000, Batumi T.(+995) 591 914 416 facebook:grand grill restaurant

www.railway.ge

ENGLISH SECTION

humanitarian who had a difficult but very specific language and incredible imagination.

Platonov started writing early. He wrote about modernity and reflected on reality so precisely and adequately that it became totally unbelievable and fantastic in his hands.

Enthusiast Communist builders of the new world naturally took on a grotesque nature in his writings. He never thought to be an anti-Soviet writer; he was just an honest writer whose works made him sound anti-Soviet. In the beginning, everyone liked him, praised him and published him; then no-one liked him, and he was criticized but still published; later, was named an enemy, sworn at with the worst words and was not published anywhere. In the end, he was prohibited as an anti-Soviet producing subversive literature. Platonov’s name was erased: first his books were removed from libraries, then people were asked to destroy any they had in their keeping; in the end, people were imprisoned for anti-Soviet agitation and propaganda if they kept and distributed his books- sent to the very Gulag in which his child had died.

Yet during the Perestroika, Andrei Platonov became a literary sensation; wider society was deeply shocked to discover a writer of such scale ‘taken out of the drawer’; a writer all but unknown to people in his own country while others knew him so well that he was nominated for the Nobel Prize several times. Afterwards, books of world importance were taken back off the shelf of prohibited literature and published by the million.

Great works by Platonov: ‘Chevengur’, ‘The Foundation Pit’ and ‘Dzhan’, create a trilogy without the author’s grouping.

The first is a utopia, the second an anti-utopia or dystopia, and the third a ‘test of faith’.

Chevengur, which in the first edition was called ‘Spring Builders’, is Platonov’s only completed novel and he did 132 მატარებელში საკითხავი N 12

not live to see its full publication.

Parts of the novel ‘Birth of a Master’ and ‘Descendant of a Fisherman’ were published by the Krassnaya Nova magazine.

One part was published by the Literary Newspaper 20 years after his death, when the French translation was released in Paris. An Italian translation from the 1970s caught the eye of Pier Paolo Pasolini. In the book, the main character Alexander Dvanov goes to ‘find Communism in the self-actions of the people’ and turns into a revolutionary adventurer the chevalier Don Quixote, and his Rosa Luxemburg into the Dulcinea del Toboso.

‘The Foundation Pit’ is a dystopia; a social fable, philosophical grotesque and heavy satire of the first five years of the Soviet Union. Construction of the ‘Common Proletarian House’ so that it becomes the first brick of the utopian city of the future ends in the construction of the foundation pit of the future house. The matter does not go further, and the builders realize that they cannot create anything new in the place of something destroyed. I think this is the most dreadful book ever written in Russian.

The plot of ‘Dzhan’ is considered by many researchers as a plot ‘saving Mankind’, at the center of which is main character Nazar Chagataev who bears signs of both Aeschylus’ ‘Prometheus’ and the Biblical Moses. The first brought fire and writing to people, the second brought his people out of the desert and ‘turned the dead desert into heaven’. The new Moses tries to give people another testament of faith.

Givi margvelashvili alternative versions of reality Gaga Lomidze When speaking of experimental authors in Georgian literature, we should mention Givi Margvelashvili among the first. The German-born writer, thanks to the inscrutability of fate, found himself in the country of his parents, which they had left long before.

I first learned about Givi Margvelashvili’s art from two of his plays: ‘The Viewer Auditoria’ and ‘The Witness Mirror’. And as literature keeps the imprints of an author’s life, I could trace Margvelashvili’s life passages in these pieces. The Viewer Auditoria presents the contradictions of the modern world, where lines between reality and imagination are blurred. A reader is in constant suspense that these lines can disappear any time. In the play, the monarch is the one who calls on his dependents to abolish those lines. Lines can be “abolished” by rejecting the differences between the theatre and the audience, or the author and the reader.

In this situation, viewers become active participants and, at least theoretically, on the level of interpretation, make their own contributions to the further development of the plot. In the play, destruction of the ‘fourth wall’ leads to the ‘democratic’ closeness of viewers to the stage, peripheries and center.

The aim of the King is to destroy the hierarchical system where society is divided into viewers and actors, consumers and producers, noblemen and regular citizens; where people are not considered subjects. The King’s plan is universal freedom, where the freedom of one person determines a change in power relations, hence, society as a whole. “We have decided to end the part in our history where we turn

around and act for viewers from another world with the aim of presenting ourselves in a more interesting and intense way for their entertainment...

We would like to end the epoch which makes our lives an exhausting rhythm of come and go; the epoch which in essence was nothing but a bloody performance at great cost to ourselves…” – these words, even in theatrical terms, are revolutionary and recall aspirations a la situationists, bringing art and life closer; where the main and secondary characters disappear and character-individuals return to society and commune; where no institutions can mediate between a person and their ideals.

Where in The Viewers Auditoria, revolution is followed by blood, and violence is confronted by violence, in The Witness Mirror, the performance ends with almost no blood. Characters there do not exit the stage but use a mirror to bring viewers onto the stage with them and in this way make them participants of the development of the plot. The main character, Jacques, senses that there are viewers but tries to convince others that they don’t exist, and this way establish himself more easily. Lidia, on the contrary, brings the viewers onto the stage with the help of the mirror and assigns them a certain function. The mirror is something that enables us, through the estrangement of ourselves, to realize the existence of others. Our personality is developed in relation to others and this is what helps us avoid narcissistic solitude. When we see others, we

N12 მატარებელში საკითხავი 133

www.railway.ge

ENGLISH SECTION

establish a certain reference to them and it shapes our identity.

Givi Margvelashvili’s texts reflect the breakthrough in Western thinking at the end of the 1960s, when literary critic Roland Bart let the literary world know about the death of the author and with this metaphor made readers co-actors of texts. This was preceded by a time when experimental writers were emerging, like Luigi Pirandello with his piece ‘Six Characters In Search of an Author’, or Miguel de Unamuno with his experimental prose masterpiece ‘Mist’, where readers force the author to change the story.

For Givi Margvelashvili, the text is the reality. And if a person in the material reality of our dimension cannot change the plot written by a writer we cannot see, why should it not be possible for the writer to change reality in the already existing text? Margvelashvili is probably the first Georgian post-modern writer to change the fate of famous characters, as in the novel ‘Mutsali’ where Mutsali, who dies at the beginning of Vazha-Pshavela’s poem and is a secondary character there, becomes the main character with Givi Margvelashvili. Only in the novel where Margvelashvili discusses the issue of the author, the character and the reader in the prism of their interrelations, is Mutsali a constant hostage of Vazha’s poem - and this is not a choice he can make.

Perhaps, by changing around the characters in texts that have become classics, Givi Margvelashvili is offering one version of all the alternative versions of the events that have taken place in the world. He does so in his text as an attempt to escape the circle of fate, just as Lindsey Anderson does in the film ‘If’, where just like in our reality, in the end, no one knows where imagination ends and reality begins.

134 მატარებელში საკითხავი N 12

Interesting stories RAILWAY LINE CHINA-RUSSIA-CANADA-USA China has a new ambitious project: A 13 thousand kilometer fast railway line to reach all the way to the United States.

The project is called ‘China-Russia-Canada-USA’. The line will start from China and in two days reach the United States via Siberia, Alaska and Canada. For that, a 200-km underwater tunnel needs to be built under the Bering Strait.

Overall, the project is worth up to $200 billion. The Chinese have already got the go-ahead from Russia. The route will be 1800 miles longer than the Trans-Siberian railway magisterial. A second ambitious railway project will connect China with Germany via Kazakhstan, Uzbekistan, Turkmenistan, Iran and Turkey. And a third will connect China with Singapore.

STALIN’S CARRIAGE In the yard of the Stalin Museum in Gori there is a train carriage which dictator Joseph Stalin used to travel in.

Stalin travelled in his private carriage to conferences in Tehran, Yalta and Potsdam. The interior of the carriage includes a tambour, a hall, and a kitchen with a Russian stove, three double coupes, a bathroom with a toilet, a study-bedroom and a salon-meeting room. The inner space of the carriage is furninshed in red wood. Apart from the carriage, the Museum keeps Stalin’s personal items, Kremlin office, handwritings, gifts from all over the world, his death mask, paintings, and more.

BLACK BUG M-497 Experimental carriage-laboratory Black Bug M-497 was built in 1966 with the funding of the New York Central Railway Corporation. The train car had a reactive engine

which visually resembled two missiles. The so-called Black Bug was an attempt to create a fast train. As a result of the experiment, the maximum speed reached was 295 kilometers per hour, a record in the United States until the end of the 20th century. But because the project was expensive and non-commercial, the New York Central Corporation stopped it and did not put it into exploitation.

SCHIENENZEPPELIN Built in 1929 by German engineer and air constructor Franz Kruckenberg, this was an experiment to create a super-fast train. The Schienenzeppelin was a hybrid of auto carriage and aero carriage. Its air engine worked on petrol and was connected to a huge valve. The maximum speed of the train was 225 km per hour. The length of Schienenzeppeling was 25.85 m, height – 2.8 m and it could seat 40 passengers. The project was not put to mass production.

ARMORED TRAIN The first armored train was made in France in 1826, and was recereated approximately 20 years later, in Austria and Germany. These were military cars which were used on railway lines during armed conflicts and war. German armored trains during World War II not only had a Locomotive and carriages, but tanks.

SAINT-LAZARE STATION The Paris Saint-Lazare is probably the most famous railway station in the art world. French impressionist Claude Monet dedicated a series of works to it. Twenty years ago, an exhibition titled ‘Manet, Monet and the SaintLazare Station’ was organized by the d’Orsay Museum in Paris and the National Gallery of Washington. 38 paintings and graphic works of Manet, Monet, Gustave Caillebotte,

Berthe Morisot and other impressionists on the theme of the Saint-Lazare Station were presented alongside 11 paintings by Claude Monet in which the station is depicted.

A number of the impressionists lived in Paris in a district close to the Saint-Lazare Station and so it became a source for their inspiration.

GHOST TRAIN On July 14, 1922, a ‘Zanetti’ train full of Italians started out from the Rome railway station. When passengers reached the kilometer-long tunnel, their noise was stifled forever.

The train never appeared on the other side of the tunnel.

Startled railway employees rang the alarm right away but could find neither the train nor any trace of it in the tunnel.

The train, carrying 104 passengers, never reappeared. During World War II, the tunnel was bombed and destroyed. If there were remains of the Locomotive and three carriages, they are now a buried secret. And if we believe the mystery lovers, the ghost train has reappeared at different times in Russia, India, Germany and Romania.

N12 მატარებელში საკითხავი 135

wine Guide

Teliani Valley PasT & PresenT The story of Teliani Valley began in the 19th century when on the territory of the old wine cellar and winery of Prince Alexander Chavchavadze, a two-floor, 150 thousand-barrel winery was built at the decree of the Russian Emperor’s brother, Michael Romanov. In 1891, French winemaker Mossano from Bordeaux was invited there. He worked in Georgia for nine years and it was he who first introduced the European winemaking technologies to Georgia from local vines, and he who brought various French grape species to Georgia to cultivate. From all the foreign varieties, the CabernetSauvignon cultivated at Teliani Valley worked best. Mossano sent the first bottle of Teliani Valley wine to the Emperor in Petersburg with the label, “Cabernet-Sauvignon, From Teliani Valley 1893, Antoin Mossano.”

The wine was well-received, and it was Mossano and Teliani wine that made famous this small valley on the fertile soil of Kakheti. You can find Teliani and other Georgian-French wines and brandy of different harvests in the old Tsinandali

136 მატარებელში საკითხავი N 12

cellar. And though the first harvest of Teliani was over a century ago, and remembrances of Mossano have faded, one thing has remained unchanged: this is Teliani Valley, under the name of which Georgian wine has been produced with both Georgian and European methods for over 100 years.

Teliani Valley produces semi sweet, semi dry, dry, sparkling, Qvevri wines, chacha and brandy. Visitors to Teliani Valley cellar can taste those wines, with professional sommeliers on hand to explain the rules of tasting wine. Prices start from 15 GEL and there are special prices for groups.

Teliani Valley offers its customers wine tours throughout the year. As well as menus paired with wine, you can also learn how to make churchkhela and chacha. During the tour, you will hear the history of Georgian winemaking and see the stages of wine production.

On the territory of Teliani Valley’s winery we have a small Guest House waiting for you, where each room is uniquely designed and named after famous Georgian wines: Teliani, Mukuzani, Qvevri, Tsolikouri, Saperavi, Tsinandali, and Khvanchkara.

Teliani Valley follows the Georgian tradition of winemaking as well as using modern technologies and the knowledge of young, motivated professionals. The quality of grape is everything to us at

Teliani Valley, so we have vineyards in all the major winemaking micro regions of Georgia. Join us and discover the history and bright present of Teliani Valley.

Address: 3 Tbilisi Highway, Telavi TEL 231 32 45/46 Email: winery@telianivalley.com Facebook:@TelianiValley • თელიანიველი Instagram: Telianivalley

BaBaneuris Marani Address: Babaneuri village, Akhmeta, Georgia TEL +995 551 43 35 51; +995 555 77 65 51 Email: info@babaneuri.com ‘Babaneuris Marani’ is vineyard, winery and boutique hotel, located in the fascinating nature of Kakheti region. The winemaking company produces wines from four Georgian grape varietals, all grown on our 11 hectares of vineyard. It uses a traditional Georgian 8 000 year-long Qvevri winemaking method.

A Qvevri is an ancient Georgian wine producing clay vessel placed in the ground, filled with grape juice and pulp, and left to ferment. It is listed and protected by UNESCO. Wine selection: Saperavi, Mtsvane, Kisi and Rkatsiteli.

‘Babaneuris Marani’ is a wonderful place for domestic and international tourist, giving them an opportunity to enjoy wine tours and a number of other entertaining activities.

MaTroBela Wines Address: Chateau Matrobela, Village Kisiskhevi, 2200, Telavi, Georgia TEL +995 599 560 445 Email: info@matrobela.ge ‘Matrobela Wines’ is a wine making company with quite a short history, but high values and responsibilities. It was founded in 2015 and its main objective is to produce high-quality Georgian wine in relatively limited capacity.

The products of ‘Matrobela Wines’ are sold on both the, domestic and international markets. The company owes its success to the application of modern technologies, quality vineyards in Tsinandali and professional winemakers.

The company offers the following wine-selection: Tsinandali White Dry; Rkatsiteli White Dry; Rkatsiteli Amber Dry; Saperavi Red Dry; Kindzmarauli Red Semi-dry; Tbilisi White Semi-dry; Alazany Valley White Semi-sweet; Pirosmani Red Semi-dry; Alazani Valley Red Semi-sweet; Rkatsiteli Dry White Qvevri; Rkatsiteli Dry Whtie; Saperavi Red Dry; Saperavi Red Dry Qvevri.

iBerieli, FaMily Winery oF ZuraB ToPuridZe Address: Nutsubidze St, 3rd Mkr, 2nd Block, 3rd House, App 11 TEL +995 599 58 46 24 Email: zurab@iberieli.com ‘Iberieli’ is a family winery, which owns vineyards in the Guria and Kakheti regions. The winery produces Qvevri wines and aims to maintain Georgian traditions of viniculture.

‘Iberieli’ offers the following wines and other alcoholic drinks: Chkhaveri with no maceration; Chkhaveri with 1 month of maceration; Chkhaveri with 6 month of maceration; Saperavi and Golden Blend.

The family is ready to welcome visitors interested in organic vineyards and natural wines.

KaKhuri GVinis Marani Address: Georgia, Tbilisi, Gamrekeli turn. 4a.

TEL +995 322 47 40 50 Email: info@kgm.ge As a family owned winery, ‘Kakhuri Gvinis Marani’ produces a variety of Georgian wines according to the traditional methods.

The company hes won multiple international prizes.

Its products include: Kindzmarauli; Rkatsiteli; Cabernet-Saperavi; Teliani; Saperavi; Saperavi Aged in Oak; Mukuzani; Teliani Aged in Oak; Khvanchkara; Pirosmani; Alazani Valley; Akhasheni; Hereti; Kakhuri; Manavi; Gurjaani; Tsinandali; Brandy; Manavis Mtsvane; Icewine; Saperavi Kvevri; Aguna; Saperavi Rose; Chacha Honey; Chacha Lemon; Chacha Tarragon; Chacha; Chacha Aged in Oak.

N 12 მატარებელში საკითხავი 137

ChaTeau MuKhrani Address: Chateau Mukhrani, Mukrani, Mtskheta TEL +995 595 99 13 Email: 1878@mukhrani.com Chateau Mukhrani is one of the most outstanding and unique winemaking companies in Georgia, with working processes based on historical traditions of viniculture.

This is the first and the only true Georgian Royal Chateau, which unites four key components: vineyards, winery, castle and history. Even though wine production in Mukhrani was established in the 19th century by representative of the Royal family Ivane Mukhranbatoni, the Soviet government almost destroyed the castle and halted the winemaking there. It was only in 2002, when as a result of major investments by a number of local and foreign businessmen, the project of restoration of Chateau Mukhrani was carried out and the wine production process revived in 2007.

Since 2007, Château Mukhrani has been making wine from grapes harvested in its own vineyards. Today, the company offers a great number of different wines and spirits: Goruli Mtsvane; Rkatsiteli; Chardonnay; Sauvignon Blanc Late Harvest; Tavkveri; Cabernet Sauvignon; Shavkapito; Saperavi Magnum; Saperavi; Saperavi Cabernet; Khvanchkara; Kindzmarauli; Reserve Royale Goruli Mtsvane; Reserve Royale Saperavi; Muscat; Chacha.

Wine enthusiasts and history-lovers can take a guided tour around Chateau Mukhrani throughout the year, explore the secrets of winemaking and the history of the Georgian royal family, discover the remnants found as result of archeological excavations on the territory of Chateau Mukhrani, and have a walk in the fascinating gardens and vineyards around the castle.

asKaneli BroThers Address: 110a Kakheti Highway, Tbilisi TEL +995 322 40 77 77 Email: info@askaneli.ge Wine company ‘Askaneli Brothers’ was established 20 years ago in 1998, when the Askaneli brothers decided to continue the ancient traditions of Georgian wine culture and revive the work of their ancestors in this field. The company also works for the preservation of Georgian wine varieties. The unique species of vine- Chkhaveri was saved thanks to Askaneli Brothers. Throughout the years, the company has won a great number of prizes.

The following wine selection is offered by ‘Askaneli Brothers’: Alazani Valley; Tsinandali; Kakheti Valley; Gurjaani; Tvishi; Rkatsiteli Qvevri; Kisi; Khikhvi; Chkhaveri; Tsolikauri; Manavi; Rose; Akhasheni; Kindzmarauli; Khvanchkara; Saperavi; Mukuzani; Saperavi Muscat; Saperavi Qvevri; Saperavi Premium; Akaneli Brandy; Chacha; Oak Chacha; Grand Reserve Amber Qvevri; Grand Reserve Saperavi; Georgian Sparkling Wine.

138 მატარებელში საკითხავი N 12

BadaGoni Address: 4 Freedom Sq., Tbilisi TEL +995 032 2936243 Email: office@badagoni.ge Badagoni is a famous local wine brand founded in 2006. The company uses advanced technologies and the help of prominent enologists to produce high-quality products which include wine, sparkling wine and chacha. Even though Badagoni follows unique traditions of Georgian winemaking, they also offer wines produced with the European winemaking method. All products are made from Georgian grape varieties.

Badagoni offers the following wine-selection: Red: Alaverdi Tradition; Saperavi Reserve 2010; Kakhetian Noble; Mukuzani; Saperavi; Pirosmani; Khvanchkara; Akhasheni; Kindzmarauli; Alazani Valley White: Alaverdi Tradition; Tsinandali; Kakhetian Noble; Manavi; Kisi; Pirosmani; Tvishi; Alazani Valley Rose: Saperavi Rose GAU#5: White One; White Two; Rose Three; Red Four; Red Five Sparkling Wines: • Badagoni: Badagoni Brut; Badagoni Rose • Maestro: Maestro Brut; Maestro Semi-Dry; Maestro Rose; Maestro Semi-Sweet; Maestro Saperavi Chacha: Chacha Classic; Chacha Original.

One of the most special wines is “Alaverdi Tradition,” which is made in the Alaverdi monastery wine cellar built in the 9th century and restored with the support of Badagoni in 2006.

aKhMeTa Wine house Address: 8 Rustaveli Str, Akhmeta, Kakheti TEL +995 599 001212; 577 452920 Email: akhmetawinehouse@gmail.com Akhmeta Wine House is a relatively small, family-based company, founded in 2014. Its main objective is to protect Georgian vineyards, grape varieties and the ecosystem and offer its customers organic products. The company also exports its wines and presents them for international awards.

Akhmeta Wine House offers the following wines: Saperavi 2015 Harvest; Kakhetian Mtsvane 2015 Harvest; Rkatsiteli 2015 Harvest; Saperavi 2016, Mtsvane Kakhuri 2016, Rkatsiteli 2016 Harvest.

N 12 მატარებელში საკითხავი 139

Mildiani Address: 5 Ana Politkovskaia Str., Tbilisi TEL +995 32 220 99 99 Email: mildiani1991@gmail.com The history of Mildiani began in 1994, when the enthusiasm of four brothers towards wine and Georgian viniculture led them to establish the company.

Mildiani operates using a balanced mélange of the oldest Georgian traditions and modern experiences. Throughout the years, Mildiani has achieved success in this field and gained a number of awards so that, today, the products of the company are sold not only in Georgia, but also on the international market.

Mildiani offers customers an impressive variety of wines and other alcoholic drinks: Premium Line: Saperavi; Napareuli; Mukuzani; Kindzmarauli; Akhasheni; Khvanchkara; Rose; Tskolikauri; Tvishi; Tsinandali; Mtsvane Special Reserve: Qisi; Saperavi Reserve; Saperavi Qvevri; Saperavi Unfiltered; Sagviano; Ojaleshi; Usakhelauri Qvevri Bouquet: Mtsvane; Rqatsiteli; Tsarapi, Qisi, Saperavi Liquor Wines: Rqatsiteli Liquor Wine; Saperavi Liquor Wine Chacha: Family Chacha; Family Chacha (from barrel); Chacha Rkatsiteli; Chacha Saperavi; Chacha Decanter Brandy: Brandy 3*; Brandy 5*; Brandy 7*; VS; VSOP; XO Table Wines: Kalakuri; Rkatsiteli; Saperavi; Alaznis Veli; Alaznis Veli (white); Pirosmani Red; Pirosmani White Wine in Clay Bottles: Ornamenti; QG; Koshki – Kindzmarauli; Dzveli Tbilisi – Kindzmarauli; Tungi – Saperavi; Franguli; Argo – Kindzmarauli; Levani – Kindzmarauli; Balzami Souvenir Packaging.

ChiGoGidZe Wines Address: 31 Jorbenadze Str. Isani Samgori district Tbilisi Georgia TEL +995 32 2194455 ‘Chigogidze Wines’ is the company focusing on producing wines using both Qvevri and classical methods. It also aims to revive rare or missing grape varieties such as: Tavkveri, Shavkapito, Chinuri.

The company has obtained international recognition and gained a number of famous awards.

The products of ‘Chigogidze Wines’ include: Goruli Mtsvane – Chinuri; Aleksandrouli; Tsarapi Qvevri; Manavis Mtsvane Qvevri; Tavkveri Rose; Saperavi; Cherry Wine; Chacha; Saperavi Reserve.

The company also gives an opportunity to its customers to taste a variety of wines; purchase the favorite ones and enjoy the authentic Georgian cuisine in the tasting center, wine boutique and restaurant that are located in in the medieval Orbeliani tower in downtown Tbilisi.

140 მატარებელში საკითხავი N 12

For already 13 years, the first ever online flower shop in Georgia Flowers.ge, has continued to be outstanding with its popularity and success. Flowers.ge has managed to establish itself on the market through the high-quality service and excessive standards. After the capital city Tbilisi, another shop of the company was also launched in Batumi four years ago, and continues to actively function. It is located at Memed Abashidze Street, 36.The members of the staff of the company, florist-designers and couriers offer 24-hour long service to the customers.

Flowers.ge accepts orders from all over the world and provides the delivery service reciprocally. At Flowers.ge you will be able to make a choice through 120 flower varieties, and the designers will be ready to offer you different types of bouquets, numerous compositions and a wide range of wrapping and packaging options. The company also offers the service of interior and exterior decoration for different events.

As the wedding floristry is one of the major constituents of the work of Flowers.ge, the designers of the company have taken special courses at one of the best and the most prominent florist-designer Karen Tran in Italy.

The staff of the company comprises of the qualified professionals. High-quality flowers, on-time delivery and the sense of responsibility towards the clientele, represent the matters of the paramount importance for Flowers.ge. Exactly the given values contribute to the stability and success of the company.

46 Abashidze Street, 0179 Tbilisi, Georgia Tel: +995 322 725725; +995 322 222947; 36 M. Abashidze Street, Batumi Tel: +995 (422) 245 245;

ინფორმაცია მგზავრებისათვის საერთაშორისო და მაგისტრალურ მიმოსვლის მატარებლებით გადაყვანისას მგზავრები მოვალენი არიან დაიცვან საზოგადოებრივი წესრიგი და რკინიგზაზე მოქმედი წესები.

პატივცემულო მგზავრებო, გთხოვთ გაითვალისწინოთ, რომ მატარებლით მგზავრობისას აუცილებელია თქვენივე უსაფრთხოების მიზნით დაიცვათ შემდეგი წესები: 1. ლიანდაგებზე გადასასვლელად ისარგებლეთ მხოლოდ ფეხით მოსიარულეთათვის განკუთვნილი სხვადასხვა გადასასვლელით; 2. მოერიდეთ ბაქნის ნაპირთან მიახლოებას; 3. არ მიუახლოვდეთ მოძრავ მატარებელს 2 მეტრზე ახლო მანძილზე; 4. არ მოადუნოთ ყურადღება როცა თქვენ გვერდით პატარა ბავშვია.

5. მატარებლის მოახლოებისას და ვაგონში ჩასხდომა-გადმოსხდომის დროს ბავშვებს მოჰკიდეთ ხელი; 6. ჩასხდომა და ჩამოსვლა განახორციელეთ მხოლოდ მატარებლის სრული გაჩერების შემდეგ.

7. არ შეაფერხოთ ვაგონის ავტომატური კარის მუშაობა; 8. დაუშვებელია ისეთი ხელბარგის გადაზიდვა, რომელმაც შეიძლება დააზიანოს / გააჭუჭყიანოს ვაგონი ან სხვა მგზავრები; 9. აკრძალულია იარაღის, სპეციფიკური სუნის მქონე, ცეცხლსაშიში, მომწამვლელი, ადვილაალებადი, ასაფეთქებელი და სხვა საშიში ნივთიერებების გადაზიდვა; 10. აკრძალულია სპირტიანი სასმელების მიღება; 11. აკრძალულია სხვა მგზავრთა სიმშვიდის დარღვევა; 12. დაუშვებელია მგზავრობა ტამბურში და გადასასვლელ ბაქნებზე; 13. აკრძალულია ვაგონებში თამბაქოს მოწევა; 14. დაუშვებელია ვაგონიდან ნაგვის და სხვა საგნების გადაგდება (ვაგონებში არსებობს სანაგვე ურნები); 15. მატარებლის მოძრაობის დროს არ შეიძლება ღია ფანჯრიდან თავის და ხელის გადმოყოფა. მგზავრთა ორგანიზებული ჯგუფების გადაყვანა: მგზავრთა ცალკეული ჯგუფების (10 ადამიანი და მეტი) გადაყვანა ხორციელდება განაცხადის საფუძველზე, სადაც მითითებული უნდა იყოს: შემკვეთი ორგანიზაციის დასახელება; მოთხოვნილი ადგილების რაოდენობა; მატარებლისა და ვაგონის კატეგორია; გამგზავრების თარიღი; გამგზავრებისა და დანიშნულების პუნქტი; ანგარიშსწორების ფორმა (ნაღდი, უნაღდო). ჯგუფური გადაყვანის შემთხვევაში, რეზერვირებული ადგილების შესყიდვის ვადად განსაზღვრულია: ნაღდი ანგარიშსწორებისას – განაცხადის მიღებიდან არაუმეტეს 3 დღისა, უნაღდო ანგარიშსწორებისას – განაცხადის მიღებიდან არაუმეტეს 5 საბანკო დღისა. ინტერნეტბილეთების შეძენა: სს ,,საქართველოს რკინიგზა“ ფიზიკურ პირებს სთავაზობს რკინიგზის ვებგვერდ railway.ge-ს საშუალებით, Online რეჟიმში, ადგილობრივი მსვლელობის სამგზავრო მატარებლებზე Visa/Mastercard პლასტიკური ბარათების მეშვეობით შეიძინონ ელექტრონული სამგზავრო დოკუმენტები (ბილეთები). მგზავრების შესახებ ინფორმაციის შეყვანა მგზავრების შესახებ ინფორმაციის სისწორეზე პასუხისმგებელია მომხმარებელი. ყურადღება მიაქციეთ გვარის, სახელისა და პირადი ინფორმაციის სისწორეს, რაც აუცილებელი პირობაა მგზავრის მატარებელში დასაშვებად. დასაშვებია ერთი მგზავრის პიროვნების დამადასტურებელი მოწმობის მონაცემებით გაფორმდეს ყველა ელექტრონული სამგზავრო დოკუმენტი, გარდა საბავშვოსი. მგზავრები მატარებელში დაიშვებიან მხოლოდ იმ პიროვნების მგზავრობის შემთხვევაში, ვის სახელზეც გაფორმდა ბილეთები. ელექტრონული სამგზავრო დოკუმენტი საბავშვო ტარიფით გაიცემა 5-იდან 10 წლამდე ასაკის ბავშვებზე. შეძენის დროს აუცილებლად უნდა შეავსოთ ბავშვის დაბადების ან პიროვნების დამადასტურებელი მოწმობის მონაცემები.

მგზავრობა ელექტრონული სამგზავრო დოკუმენტით მგზავრობისათვის ვაგონის გამცილებელთან წარადგინეთ ბილეთის შეძენის კოდი და მგზავრების პიროვნების დამადასტურებელ მოწმობა. აუცილებელი პირობაა: პიროვნება, რომელზეც გაფორმებულია დანარჩენი მგზავრების ბილეთები, იმყოფებოდეს მატარებელში ჩასხდომის დროს, წინააღმდეგ შემთხვევაში მგზავრები არ დაიშვებიან მატარებელში. მგზავრს უფლება აქვს მგზავრობისას თან იქონიოს არაუმეტეს 36 კგ ხელბარგისა (სრულ და საბავშვო ელექტრონულ სამგზავრო დოკუმენტებზე). ყურადღება!!! ელექტრონული სამგზავრო დოკუმენტი შეგიძლიათ დააბრუნოთ მატარებლის გასვლამდე 2 საათით ადრე, მხოლოდ Online რეჟიმში, ,,საქართველოს რკინიგზის“ ვებგვერდის საშუალებით. აღნიშნული პერიოდის გასვლის შემდეგ ელექტრონული სამგზავრო დოკუმენტი – ბილეთი არ ბრუნდება. თუ მატარებლის გასვლამდე დარჩენილია: არანაკლებ 15 სთ-სა – მგზავრს ექვითება მგზავრობის ღირებულების 0%; 15 სთ-ზე ნაკლები დრო – 15%; 4 სთ-ზე ნაკლები დრო – 30%; მგზავრს უბრუნდება სამგზავრო დოკუმენტის (ბილეთის) თანხა სერვისის ღირებულების გარეშე. ელექტრონული სამგზავრო დოკუმენტის დაბრუნებისთვის აირჩიეთ მენიუ ,,შეძენილი ბილეთები“, ღილაკით + ჩამოშალეთ შეძენილი ბილეთების ისტორია და შემდეგ ღილაკზე დაჭერით დაადასტურეთ ბილეთის დაბრუნება. მოქმედი წესების მიხედვით, ბარათზე დაგიბრუნდებათ შესაბამისი თანხა, რაც აისახება შეძენილი ბილეთების ისტორიის თანხის ველში. ელექტრონული ბილეთი შეგიძლიათ დააბრუნოთ მატარებლის გასვლამდე 2 საათით ადრე. აღნიშნული პერიოდის გასვლის შემდეგ ელექტრონული ბილეთი არ ბრუნდება. გამოუყენებელი ელექტრონული სამგზავრო დოკუმენტების დაბრუნებისას თანხის ჩარიცხვა ხორციელდება 3 საბანკო დღეში – მხოლოდ იმ პლასტიკურ ბარათზე, რომლითაც განხორციელდა ტრანზაქცია. თანხის დროულად დაბრუნებაზე პასუხისმგებელია ბანკი.

ს/ს „საქართველოს რკინიგზა“ მოგმართავთ თხოვნით, რკინიგზა მხოლოდ სპეციალურად განსაზღვრულ და მოწყობილ ადგილებზე გადაკვეთოთ, რათა საკუთარ სიცოცხლეს საფრთხე არ შეუქმნათ. რკინიგზის ხაზის უსაფრთხოდ გადაკვეთა მოქალაქეებს ფეხით სავალი ხიდების, გვირაბების, გადასასვლელებისა და სპეციალურად მოწყობილი ფენილების მეშვეობით შეუძლიათ. რკინიგზის ლიანდაგებზე გავლა (სპეციალურ ადგილებზე – იქ, სადაც არ არის ნებადართული) წარმოადგენს საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 106-ე მუხლის მე-5 ნაწილით გათვალისწინებულ სამართალდარღვევას, რომელსაც შესაბამისი სანქციები მოჰყვება. პირველ ეტაპზე მოხდება მოქალაქის გაფრთხილება, ხოლო შემდეგ – დაჯარიმება, შრომის ანაზღაურების ერთ მეათედ მინიმალურ ოდენობამდე. რკინიგზის სადგურებზე, სადაც არ არის ხიდი ან გვირაბი, ქვეითმა ლიანდაგი ფენილზე უნდა გადაკვეთოს – იმ ადგილზე, რომელსაც აქვს მინიშნება „გადასასვლელი“. ფენილზე გადასვლამდე, მოქალაქე უნდა დარწმუნდეს, რომ ლიანდაგზე არ მოძრაობს მატარებელი, ლოკომოტივი ან ვაგონი. მოძრავი შემადგენლობის მოახლოებისას მოქალაქემ უნდა გაატაროს იგი, დარწმუნდეს, რომ მეორე ლიანდაგზეც არ არის მატარებლის მოძრაობა და მხოლოდ ამის შემდეგ გადაკვეთოს ფენილი. რკინიგზის გადასარბენთან გადასვლისას მოქალაქემ ყურადღება უნდა მიაქციოს შუქნიშანს, ხმოვან სიგნალსა და შლაგბაუმის მდგომარეობას. გზის გადაკვეთა მხოლოდ ღია შლაგბაუმის დროს არის დაშვებული. ხოლო თუ გადასარბენზე არ არის შლაგბაუმი, მოქალაქე გადასვლამდე უნდა დარწმუნდეს, რომ გადასარბენს არ უახლოვდება მოძრავი შემადგენლობა და მხოლოდ ამის შემდეგ გადაკვეთოს გზა. კატეგორიულად აკრძალულია დაკეტილი შლაგბაუმის დროს გადასვლა, სადგურებსა და გადასარბენებზე გაჩერებული ვაგონების ქვეშ გაძვრომა. ასევე აკრძალულია ლიანდაგის გასწვრივ სიარული 5 მეტრზე ნაკლებ მანძილზე. დაუშვებელია რკინიგზის ხიდებსა და გვირაბებში გასვლა, თუკი იქ არ არის ქვეითებისთვის მოწყობილი სპეციალური ბილიკი. კატეგორიულად აკრძალულია რკინიგზის ხაზის გადაკვეთა იქ, სადაც არ არის შესაბამისი ნიშანი. „საქართველოს რკინიგზა“ მოგიწოდებთ, გადაკვეთოთ ლიანდაგები მხოლოდ სპეციალურ გადასასვლელებზე, შესაბამისი წესების დაცვით, და გაუფრთხილდეთ საკუთარ სიცოცხლეს!

ცხელი ხაზი

„საქართველოს რკინიგზა“. www.railway.ge საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახური: 2 219 95 73 „საქართველოს რკინიგზის“ კომერციული დეპარტამენტი: 2 19 90 67 satvirto@railway.ge ინტერნეტბილეთები: www.tickets.railway.ge მგზავრობასთან დაკავშირებული ნებისმიერი სახის ინფორმაციის მისაღებად დარეკეთ 24-საათიან საინფორმაციო სამსახურის ნომერზე: 1331; 2 19 90 10

1331

გამოიწერე ქართული

გახდი უკეთესი ყველაფერში

რიჩარდ ბრენსონი

FINDING MY VIRGINITY 12

55a (1 ნომერი 5a)

ანა

ელონ მასკი მომავლის ადამიანი 45

დაზოგე 29%

www.entrepreneur.ge

მეყველე

32

როგორ მივაღწიოთ წარმატებას

ნომრის თემა

2018

ინოვაცია 3000 მეტრზე „განეწყვეთ, რომ უნდა ჩეხოთ და ჩეხოთ შეშა“

(11 ნომერი)*

ჯეფ ბეზ ბეზოსინომრის თემა რა ისწავლეს მისგან?

მალე

ერთწლიანი ხელმოწერა ადგილზე მიტანით

ISSN 2587- 5078

aprili 2018 #1

7a

ISSN 2587- 5078

9 772587 507005

ზეგავლენის

9 772587 507005

ანატომია

*ჟურნალის ფასი საცალო ქსელში 7A

ოფისში:

Dropbox

საუკეთესო ფასი

ISSN 2587- 5078

maisi 2018 #2

9 772587 507005

მალე

ქალები ფულის შესახებ სხვაგვარად ფიქრობენ

„არ დაკარგოთ არცერთი დღე“

(11 ნომერი)**

ბეზოსი

გლადველი

უშიშარი

ნომრის ომრის თემა

ოფისში:

100

ვიონი საქართველო

100

იდეა

იდეა

როგორ გავხდეთ უკეთესი ხელმძღვანელი ნაწილი I

ნაწილი II

7a

ISSN 2587- 5078

ISSN 2587- 5078

სტარტაპ

თეონა თავართქილაძე • ნათია სართანია • ნანო ციხისელი

9 772587 507005

9 772587 507005

ქალი ანტრეპრენერები

გურუ

სეთ გოდინი მოახდინე რამე

თავდადება გამარჯვებისთვის!

ISSN 2587- 5078

ISSN 2587- 5078

ოფისში: 7a

9 772587 507005

9 772587 507005

seqtemberi 2018 #6

„თუ არ გინდა გაგაკრიტიკონ, ღვთის გულისათვის, ახალი არაფერი გააკეთო“

seqtemberi 2018 #6

ნოემბერი 2018 / Entrepreneur.com

50

ინოვაცია სკოლიდან

ილონ მასკი

იყავი მართლა ნამდვილი

7a

ISSN 2587- 5078

ISSN 2587- 5078

9 772587 507005

9 772587 507005

oqtomberi 2018 #7

oqtomberi 2018 #7

„გაითვალისწინეთ, წინ ბევრი აღმასვლა და დაცემა გელოდებათ“

ხელმოწერის გაუქმების შემთხვევაში, დარჩენილი ნომრების თანხა სრულად ანაზღაურდება!

განუსაზღვრელი

agvisto 2018 #5

agvisto 2018 #5

დაზოგე 57%

„არა ვალდებულება, არა ხედვა, არა ძლიერი სურვილი, არა გამოცდილება. არამედ მოქმედება“

**თბილისი 0179, აბაშიძის 34

7a

ISSN 2587- 5078

9 772587 507005

მთავარი ფული არაა. მთავარი საქმეა, რომელიც მიყვარს!

ერთწლიანი ხელმოწერა პაკეტზე “მოდი, წაიღე”

33a (1 ნომერი 3a)

maisi 2018 #2

ანუ იოტა

ჟურნალის გამოსაწერად, როგორც ინდივიდუალური, ისე კორპორაციული კლიენტები დაგვიკავშირდით

ქართული ბრენდის დამფუძნებელი „არ ინადიროთ ყურადღებაზე − მოიზიდეთ იგი“

ISSN 2587- 5078

noemberi 2018 #8 noemberi 2018 #8

subscribe@entrepreneur.ge

7a

ISSN 2587- 5078

9 772587 507005

9 772587 507005

ISSN 2587- 5078

dek-ianvari 2019 #9

599 134510 / 599 885403

dek-ianvari 2019 #9

7a

ISSN 2587- 5078

9 772587 507005

9 772587 507005

მოქანდაკე: ირაკლი წულაძე

ან დაგვირეკეთ