Δειγματική Διδασκαλία Δ.Ε. 17. (Β΄ Γυμνασίου ) Γ. Δ. Καπετανάκης 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2016
George http://blogs.sch.gr/gkapetanak/
ΠΓΕΣΣ
ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Δ.Ε. 17. ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ) ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΗΣ
(Β΄ Γ. Δ.
10/3/2016
Στόχοι του ΜτΘ για τους μαθητές της Β’ Γυμνασίου: Να γνωρίσουν την κατάσταση του ιουδαϊκού κόσμου πριν την έλευση του Χριστού. Να γνωρίσουν στοιχεία για τα βιβλία της Καινής Διαθήκης και το περιεχόμενό τους. Να γνωρίσουν τα κύρια γεγονότα που έχουν σχέση με τον ερχομό του Χριστού στον κόσμο μέχρι και την κλήση των μαθητών του. Να γνωρίσουν το Χριστό ως δάσκαλο. Να κατανοήσουν τα μηνύματα των παραβολών. Να εκτιμήσουν τη στάση του Ιησού απέναντι στις γυναίκες, τα παιδιά και τα υλικά αγαθά. Να κατανοήσουν τη σημασία των θαυματουργικών ενεργειών του Χριστού. Να γνωρίσουν το γεγονός της Μεταμόρφωσης του Χριστού και τη σημασία του. Να γνωρίσουν ότι ο καινούργιος κόσμος του Θεού πραγματώνεται και πορεύεται μέσα από τα Πάθη και την Ανάσταση του Χριστού. Στο Β’ κεφάλαιο οι μαθητές επιδιώκεται Να γνωρίσουν τον Ιησού ως υποδειγματικό παιδαγωγό και διδάσκαλο και να επισημάνουν τη θετική απήχησή του στον λαό.
1
ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Δ.Ε. 17. ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ) ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΗΣ
(Β΄ Γ. Δ.
10/3/2016
Να ενημερωθούν ειδικά για το τι είναι οι παραβολές του και πώς και τι φανέρωνε μ’ αυτές για τον καινούριο κόσμο του Θεού. Να κατανοήσουν ότι ο Ιησούς νοιάστηκε με ξεχωριστή συμπάθεια και αγάπη για τους αποπροσανατολισμένους καθώς και για τους θρησκευτικά αυτοδικαιούμενους. Να εκτιμήσουν ότι ο Θεός είναι αγαθός και εύσπλαχνος, πέρα από όλα τα ανθρώπινα μέτρα. Δέχεται με αγάπη και χαρά και ανορθώνει κάθε άνθρωπο που μεταστρέφεται. Να κατανοήσουν ότι με την παραβολή η Βασιλεία του Θεού προβάλλεται ως κοινωνία συνανθρώπινης σπλαχνικής αγάπης και συμπαράστασης, πέρα από κάθε είδους διακρίσεις. Να προσεγγίσουν τις δύο βασικές αλήθειες της παραβολής: α) ο άνθρωπος στον καινούριο κόσμο του Θεού κρίνεται ανάλογα με όσα θετικά έπραξε ή παρέλειψε να κάνει για τους άλλους, β) ο Θεός κανέναν δεν αμείβει ή τιμωρεί, αλλά μόνον αγαπά και βοηθά όλους. Εμείς με τις ελεύθερες επιλογές μας καθορίζουμε τις καλές ή άσχημες συνέπειες για τη ζωή μας. Να συνειδητοποιήσουν ότι ο Ιησούς πρωτοποριακά έδειξε ευαισθησία, υπερασπίστηκε και εξύψωσε – με όσα συγκεκριμένα είπε και έπραξε – τις γυναίκες και τα παιδιά. Να εξετάσουν το πρόβλημα της δεινής θέσης γυναικών και παιδιών τότε και σήμερα.
Δ.Ε. 17. Ο Ιησούς υπερασπίστηκε και εξύψωσε τις γυναίκες και τα παιδιά στην καινούρια ανθρωπότητα (Β΄ Γυμνασίου )
Βασικά στοιχεία του μαθήματος
2
ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Δ.Ε. 17. ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ) ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΗΣ
(Β΄ Γ. Δ.
10/3/2016
• Ο Ιησούς υπερασπίστηκε τις γυναίκες και τα παιδιά και άνοιξε τον δρόμο για την απελευθέρωση τους από κάθε υποτίμηση και αδικία σε βάρος τους. • Δέχτηκε τις γυναίκες ισότιμα με τους άντρες, έσκυψε με ενδιαφέρον και στοργή στα προβλήματα τους και τις προστάτεψε από την αυστηρότητα θρησκευτικών και κοινωνικών κανόνων εναντίον τους. • Τα παιδιά από το περιθώριο της κοινωνίας τα μετακίνησε στο κέντρο. Εκδηλώθηκε προς αυτά με τρυφερότητα και τα πρόβαλε στους μεγάλους ως πρότυπα μίμησης. Η θέση των γυναικών και των παιδιών στην οικογένεια και την κοινωνία στα χρόνια του Χριστού ήταν πολύ υποτιμητική. Με συγκεκριμένα λόγια και πράξεις του ο Ιησούς άνοιξε πρωτοποριακά τον δρόμο, για να αλλάξει η απαράδεκτη κατάσταση. Από τότε μέχρι σήμερα έγιναν αρκετά για βελτίωση της θέσης τους. Απομένει όμως να γίνουν ακόμη πάρα πολλά, για να λυθεί ικανοποιητικά - γιατί όχι οριστικά; - το πρόβλημα. Λέξεις Κλειδιά: δικαιώματα, ισότητα, παιδιά, γυναίκα, Βασιλεία του Θεού. Διδακτική δομή της ενότητας 1. Προβολή βίντεο της μαθήτριας Δίπλα Μ. για τα δικαιώματα. (2.5΄) 2. Εισήγηση από μένα για τους στόχους και τα προσδοκώμενα αποτελέσματα της Δ.Ε. (1΄) 3. Brain storming: Προσπάθεια εννοιοδότησης του όρου «δικαιώματα». (1.5’ ) 4. Εργασία σε ομάδες για καλύτερο ορισμό του όρου δικαιώματα, χρήση τριών όρων από την προηγούμενη δράση, παραγωγή κειμένου 40-50 λέξεων ( 2.5’ εργασία και 1X5=5 παρουσίαση) 5. Οι μαθητές, χωρισμένοι σε 5μελείς ομάδες, εργάζονται στα φύλλα εργασίας που τους διανέμονται ή στους η/υ τα θέματα: Φ.Ε.1. βρείτε τραγούδια μεγάλων Ελλήνων συνθετών, που μιλούν για την γυναίκα. Φ.Ε.2. βρείτε πίνακες ζωγραφικής Ελλήνων ζωγράφων, που έχουν ως θέμα τους το παιδί. Φ.Ε.3. συγκεντρώστε από εφημερίδες και περιοδικά εικόνες, που να δείχνουν προβλήματα που αντιμετωπίζουν γυναίκες και παιδιά σε όλον τον κόσμο σήμερα. Φ.Ε.4. «Σύγχρονη περίπτωση λιθοβολισμού γυναίκας. Η γυναίκα αυτή (βλ. φωτό) από την Νιγηρία καταδικάσθηκε το 2002 σε θάνατο με λιθοβολισμό από ισλαμικό δικαστήριο, γιατί απέκτησε το παιδί που κρατά στην αγκαλιά της, χωρίς να είναι παντρεμένη. Ύστερα από πολλές διεθνείς παρεμβάσεις ματαιώθηκε η εκτέλεσή της». Πως κρίνετε παρόμοιες τακτικές; Ισχύει κάτι παρόμοιο στο χριστιανικό κόσμο; Γιατί δεν έχουμε γυναίκες ιέρειες στις περισσότερες εκφάνσεις χριστιανισμού; Φ.Ε.5. Όλοι ισότιμοι "Δεν υπάρχει πια Ιουδαίος και ειδωλολάτρης, δεν υπάρχει δούλος και ελεύθερος, δεν υπάρχει άντρας και γυναίκα·
3
ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Δ.Ε. 17. ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ) ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΗΣ
(Β΄ Γ. Δ.
10/3/2016
όλοι σας είστε ένας, χάρη στον Ιησού) Χριστό ". Γαλ 3, 28 Ποιες κοινωνικές προεκτάσεις έδωσε στο Δυτικό πολιτισμό το παραπάνω εδάφιο του Απ. Παύλου; (γνώσεις, δεξιότητες, στάσεις, 9’ ) 6. Παρουσίαση στην ολομέλεια της τάξης των επεξεργασμένων θεμάτων από τους μαθητές (γνώσεις, δεξιότητες, στάσεις, 5Χ4 =20΄) 7. Διάλεξη από μένα για ανατροφοδότηση της εκπαιδευτικής ομάδας και συζήτηση με τους μαθητές για τη σύγχρονη πραγματικότητα για τη θέση της γυναίκας και των παιδιών. (γνώσεις, δεξιότητες, στάσεις, 2’) 8. Αυτοαξιολόγηση των μαθητών με τη χρήση του πίνακα και βαθμολόγηση με 1-5 :
(δεξιότητες, γνώσεις, στάσεις, 3 λεπτά)
4
ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Δ.Ε. 17. ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ) ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΗΣ
(Β΄ Γ. Δ.
10/3/2016
Ακολουθεί συγκεντρωτικός πίνακας για δική μας χρήση και αξιολόγηση της μαθησιακής διαδικασίας :
Ενδεικτική βιβλιογραφία Altrichter H – Posch P. – Somekh B. (2001) Οι εκπαιδευτικοί ερευνούν το έργο τους. Μια εισαγωγή στις μεθόδους της έρευνας δράσης, εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα. Anderson W.T. (1995) Ed. The Truth About the Truth: De-confusing and Reconstructing the Postmodern World. Tarcher/Putnam. (1996) Published in the UK as The Fontana Post-Modernism Reader. Fontana Press.
5
ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Δ.Ε. 17. ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ) ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΗΣ
(Β΄ Γ. Δ.
10/3/2016
Apple M. (2002) Εκσυγχρονισμός και συντηρητισμός στην εκπαίδευση, εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα Bauman Z. (1994) Ο πολιτισμός ως πράξη, Αθήνα: Πατάκης. Bauman Ζ.( 1992) Intimations of Postmodernity, London: Routledge. Bernstein B. (1991) Παιδαγωγικοί κώδικες και κοινωνικός έλεγχος, εκδ. Αλεξάνδρεια, Αθήνα Bloom B. – Krathwohl D. – Masia B. (2000) Ταξινομία διδαχτικών στόχων:: συναισθηματικός τομέας, εκδ. Κώδικας, Θεσ/νίκη Bloom B. – Krathwohl D. (1999) Ταξινομία διδαχτικών στόχων: γνωστικός τομέας, εκδ. Κώδικας, Θεσ/νίκη Bourdieu P., (2001) Μάθημα πάνω στο μάθημα, , Αθήνα: Καρδαμίτσα Carr W. – Kemmis St. (1997), Για μια κριτική Εκπαιδευτική Θεωρία, μτφρ. Αλ. Λαμπράκη – Παγανού, Ε. Μηλίγκου, Κ. Ροδιάδου – Αλμπάνη, Αθήνα: Κώδικας, Charlot B.(1999) H σχέση με τη γνώση. Αθήνα: Μεταίχμιο Crawford R. (2004) Τι είναι θρησκεία; Εκδ. Σαβάλλας, Αθήνα. Douglas Τ. (1997) Η επιβίωση στις ομάδες, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα. Eliade M. – Couliano I. (1992), Λεξικό των Θρησκειών, εκδ. Χατζηνικολή, Αθήνα. Freire P. (2006) Δέκα επιστολές προς εκείνους που τολμούν να διδάσκουν, εκδ. Επίκεντρο, Θες/νίκη. Geertz C. (2003) Η ερμηνεία των πολιτισμών, εκδ. Αλεξάνδρεια, Αθήνα. Gibellini R. (2002) Θεολογία του εικοστού αιώνα, , Αθήνα: Άρτος Ζωής. Giddens A.(2001) Οι Συνέπειες της Νεοτερικότητας, επιμέλεια Γ. Λυκιαρδόπουλος · μετάφραση Γ. Μερτίκας. Αθήνα: Κριτική. Gross D. (2003:78-82), Τα ερείπια του παρελθόντος. Παράδοση και κριτική της νεωτερικότητας, επιμέλεια Γ. Μερτίκας, μτφρ. Κ. Γεώρμας. Αθήνα: εκδ. Πατάκη Grundy S., (2003) Αναλυτικό πρόγραμμα: προϊόν ή πράξις, Αθήνα: Σαββάλας. Habermas J. (1993), Ο Φιλοσοφικός Λόγος της Νεωτερικότητας, μτφρ. Λευτέρης Αναγνώστου - Αναστασία Καραστάθη, Αθήνα: Αλεξάνδρεια. Hargreaves A. – Fullan m. (1995) Η εξέλιξη των εκπαιδευτικών, εκδ. Πατάκης, Αθήνα. Jackson R (2007) Θρησκευτική και πολιτισμική ετερότητα: μερικές βασικές έννοιες, στο: Keast J . (2007) Θρησκευτική ετερότητα και διαπολιτισμική εκπαίδευση: ένα βοήθημα για τα σχολεία (επιμ.) μτφρ. Ν. Χαραλαμπίδου – Ά. Βαλλιανάτος. Αθήνα: Συμβούλιο της Ευρώπης. Lipman M. (2004) Η σκέψη στην εκπαίδευση, εκδ. Πατάκης, Αθήνα. 6
ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Δ.Ε. 17. ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ) ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΗΣ
(Β΄ Γ. Δ.
10/3/2016
Staniloae D. (1976) Για ένα ορθόδοξο οικουμενισμό, εκδ. Άθως, Πειραιάς. Stenhouse L., (2003) Εισαγωγή στην έρευνα και την ανάπτυξη του αναλυτικού προγράμματος, Σαββάλας, Αθήνα. Strauss C. L. (2006) Φυλή και ιστορία, φυλή και πολιτισμός, εκδ. Πατάκη, Αθήνα. Vygotsky L. (1988, μτφ Ρόδη Αν.) “Σκέψη και Γλώσσα” εκδ. Γνώση, Αθήνα Wittgestein L. (1990) Γλώσσα, μαγεία και τελετουργία, εκδ. Καρδαμίτσας, Αθήνα. Αβδελά Ε. ,(1997) Εθνική ταυτότητα στο σχολείο, στο: Φραγγουδάκη Α. – Δραγώνα Θ., (επιμ) «Τι είν’ η πατρίδα μας;» Εθνοκεντρισμός στην εκπαίδευση, εκδ. Αλεξάνδρεια, Αθήνα. Αγουρίδης Σ., (2002) Ορθοδοξία και Ελληνικότητα, στο: Λίποβατς Θ., Δεμερτζής Ν., Γεωργιάδου Β., (επιμ.), Θρησκεία και Πολιτική στη Νεωτερικότητα, Κριτική, Αθήνα. Βασιλόπουλος Χ. (1993) Ο μαθητής ως κριτήριο του μαθήματος των θρησκευτικών , Θες/νιικη : Κυριακίδη. Βασιλόπουλος Χ. (1996) Θρησκευτική αγωγή και αυτονομία του παιδιού, Θες/νικη : Κυριακίδη. Βασιλόπουλος Χ. (2003) Κυριακίδη, Θες/νικη.
Διδακτική του μαθήματος των θρησκευτικών, εκδ.
Δεληκωσταντής Κ., (1995) Τα δικαιώματα του ανθρώπου: Δυτικό ιδεολόγημα ή οικουμενικό ήθος; εκδ. Κυριακίδη, Θες/νίκη. Δεληκωσταντής Κ., (2005) Η νέα γενιά των δασκάλων και το μάθημα των Θρησκευτικών, περ. Σύναξη, τ.93, Αθήνα Καπετανάκης Γ. ( 2014) Θρησκειακή Αγωγή στο Ελληνικό Λύκειο. Αθήνα : manifesto. Καραμούζης Π. (2007) Πολιτισμός και διαθρησκειακή αγωγή ,εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα. Κουκουνάρας-Λιάγκης Μάριος (2012) Εκπαιδευτικοί εν δράσει. Αθήνα : Γρηγόρη. Κουκουνάρας-Λιάγκης Μάριος (2015) Επιστήμες Της Παιδαγωγικής Και Πρώτη Εφηβεία. Συμβολή Στη Διδακτικη Μεθοδολογία Της Θρησκευτικής Εκπαιδευσης. Αθήνα: GUTENBERG Ματσαγγούρας Ηλ. (1995), Ομαδοκεντρική διδασκαλία και μάθηση, εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα. Ματσαγγούρας Ηλ. (1998), Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, για το καθημερινό μάθημα και τις συνθετικές εργασίες, εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα. Ντεμπρέ Ρ., (2004) Η διδασκαλία της θρησκείας στο ουδετερόθρησκο σχολείο, μτφρ Γ. Καράμπελας, Αθήνα: Εστία .
7
ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Δ.Ε. 17. ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ) ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΗΣ
(Β΄ Γ. Δ.
10/3/2016
Ντεμπρέ Ρ., (2005) Ο Θεός, μια ιστορική διαδρομή, μτφρ Μ. Παραδέλλη. Αθήνα: Κέδρος . Περσελής Εμ. (1994) Χριστιανική αγωγή και σύγχρονος κόσμος, Αθήνα: εκδ. Αρμός. Περσελής Εμ. (2005), Πίστη και χριστιανική αγωγή, Αθήνα: εκδ. Γρηγόρη. Περσελής Εμ.(2000) Θεωρίες θρησκευτικής ανάπτυξης και αγωγής, Αθήνα: Γρηγόρη. Περσελής Εμ.(2003), Κατήχηση και Παιδεία, εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα: εκδ. Γρηγόρη. Πέτρου Ι. (2005) Πολυπολιτισμικότητα και θρησκευτική ελευθερία. Θεσσαλονίκη: Βάνιας. Γιοκαρίνης Κ. (2011) Το έμφυλο ή άφυλο του σαρκωθέντος Χριστού. Αθήνα: Αρμός. Συλλογικό έργο (2004) Φύλο και θρησκεία. Η θέση της γυναίκας στην Εκκλησία. Ι.Μ Δημητριάδος, Αθήνα : Ίνδικτος Συλλογικό έργο (2001) Η ορθόδοξη γυναίκα στην Ενωμένη Ευρώπη. Ι.Μ. Θηβών και Λεβαδείας. Κατερίνη : Επέκταση Ματσούκας Ν. (1995) Η Εύα της θεολογίας και η γυναίκα της ιστορίας, Αθήνα :περ. Σύναξη τχ 36, σελ. 5-15. Ματσούκας Ν. (2005) Η ιερωσύνη των γυναικών ως θεολογικό και οικουμενικό πρόβλημα. στο : Ορθοδοξη Θεολογία και οικουμενικός διάλογος. Αθήνα: Αποστολική Διακονία.
8