ΚΟΣΥΒΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ_ΠΔΕ ΑΤΤΙΚΗΣ_ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ

ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ «Νομικά ζητήματα Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης»

ΔΕΥΤΕΡΑ 20/07/2020 (17:30-20:00)

Θέμα: «Νομιμότητα στη Διοίκηση της Εκπαίδευσης» ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ Δρ Γεώργιος Δ. Κόσυβας Περιφερειακός Διευθυντής Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αττικής

Τι είναι νομιμότητα; • Νομιμότητα είναι η συμφωνία με τους κείμενους νόμους, είναι η τήρηση των κανόνων δικαίου.

• Η νομιμότητα της διοικητικής δράσης κρίνεται με βάση τους κανόνες δικαίου οι οποίοι τηρούνται υποχρεωτικά.

• Η αρχή της νομιμότητας εκφράζει τη δέσμευση της Διοίκησης στο Σύνταγμα και στους νόμους.

• Επομένως, η Εκπαιδευτική Διοίκηση η οποία εφαρμόζει κανόνες δικαίου οφείλει να ενεργεί σύννομα.

Τι είναι δίκαιο; •

Δίκαιο είναι ένα σύνολο νομικών κανόνων, οι οποίοι ρυθμίζουν δεσμευτικά τις σχέσεις των ανθρώπων που συμβιώνουν σε μια οργανωμένη σε κράτος κοινωνία.

•

Το «Κράτος Δικαίου» αναγνωρίζει δικαιώματα και εγγυήσεις υπέρ των διοικούμενων και υποτάσσει τη διοικητική δράση σε κανόνες νομιμότητας.

•

Σύμφωνα με το Σύνταγμα ο σεβασμός της ανθρώπινης αξίας και η μη παραβίαση των ατομικών δικαιωμάτων αποτελεί πρωταρχική υποχρέωση του Κράτους Δικαίου (άρθρο 2, παρ. 1 Σ).

Θέμις: η θεά της Δικαιοσύνης • Για τους αρχαίους Έλληνες η Θέμις αποτελούσε την προσωποποίηση του φυσικού και θεϊκού νόμου, της ηθικής τάξης και δικαιοσύνης.

• Σε αυτήν συγκαταλέγονται τα γνωρίσματα της σοφίας και της προνοητικότητας ή προφητείας.

• Από τη Θέμιδα εξαρτιόταν η ισορροπία του κόσμου και η τάξη των πραγμάτων.

Θέμις: η τυφλή θεά • Η λέξη Θέμις παράγεται από το ρήμα τίθημι και σημαίνει αυτό που έχει τεθεί, το ισχύον. Ο λόγος της ήταν σεβαστός από θεούς και ανθρώπους.

• Η Θέμις παρίστανε το δίκαιο και τιμωρούσε όποιον διέπραττε αδικίες και παρέβαινε τους κανόνες δικαίου.

Γιατί χρειάζονται οι κανόνες δικαίου; • Η κοινωνική συμβίωση οδηγεί αναπόφευκτα σε αντιθέσεις, συγκρούσεις και συμπεριφορές, οι οποίες αποκλίνουν από τα όρια της ανεκτικότητας.

• Για την άμβλυνση των κοινωνικών συγκρούσεων και τη διασφάλιση της αρμονικής συνύπαρξης και της κοινωνικής συνοχής, είναι απαραίτητη η διαμόρφωση κανόνων δικαίου που ρυθμίζουν τη συμπεριφορά των μελών της κοινωνίας.

Ιστορική διαμόρφωση της νομιμότητας • Η αρχή της νομιμότητας σε κάθε χώρα αποτελεί την αντανάκλαση της ιστορίας της χώρας, του πολιτισμού και των θεσμών της.

• Οι κανόνες της έννομης τάξης που θεσπίζονται από την πολιτεία επηρεάζονται από τις κοινωνικές συνθήκες, προσδιορίζονται δηλαδή από τις εκάστοτε μεταβολές στις οικονομικές και ιστορικές συνθήκες, οι οποίες παράγουν διαρκώς νέα νομικά θέματα που η λύση τους απαιτεί νομιμοποίηση.

Σύσταση του ελληνικού κράτους και σταδιακή ανάδυση της νομιμότητας • Η χώρα μας ως εθνικό κράτος δεν έχει θεσμικό παρελθόν πέρα από τη γενεσιουργό πράξη της ίδρυσης του Ελληνικού Κράτους.

• Το ελληνικό κράτος δεν ήταν προϊόν αργής μετεξέλιξης των πολιτικών σχηματισμών της φεουδαρχίας, σε αντίθεση με τα άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

• Η Ελλάδα δεν κατάφερε να δημιουργήσει γηγενή, ομοιογενή και αυτοτελή αστικό πολιτισμό με ευρύτερη ακτινοβολία.

Το δίκαιο κατά την οθωνική απολυταρχία • Κατά τις απαρχές της σύστασης του ελληνικού κράτους διαπιστώνεται υποταγή των οργάνων της διοίκησης στο καθεστώς και πλημμελής εφαρμογή του δικαίου που οφείλεται και στην παράδοση της οθωμανικής περιόδου.

• Σε ένα περιβάλλον πολιτικών συγκρούσεων και «ξενοκρατίας», οι θεσμοί και οι έννοιες του δημοσίου δικαίου και της νομιμότητας εισήχθησαν αυτούσιοι στη χώρα μας από τους Βαυαρούς.

• Στην Ελλάδα, αν εξαιρεθεί η περίοδος της απόλυτης Μοναρχίας του Όθωνα, πάντα υπήρχαν νόμοι που ρύθμιζαν τη δράση της εκτελεστικής εξουσίας από άποψη νομιμότητας.

Ο θεσμικός εκσυγχρονισμός στην Ελλάδα • Στις αρχές του 20ού αιώνα η οικονομία της χώρας παρέμενε αγροτική με έντονα μεταπρατικό χαρακτήρα.

• Μετά την πολιτική κρίση των αρχών του αιώνα, σημαντική ήταν η επίδραση των γαλλικών θεσμών ιδιαίτερα κατά την πρώτη περίοδο διακυβέρνησης του Ελευθερίου Βενιζέλου.

Χρόνιες παθογένειες της Δημόσιας Διοίκησης Παρά την τυπική καθιέρωση των δημοκρατικών θεσμών στη χώρα μας διαπιστώνονται :

• θεσμική υστέρηση και δυσλειτουργία της δημόσιας διοίκησης, υπερτροφική διόγκωση του κράτους με γραφειοκρατική δυσκαμψία και αναποτελεσματικότητα, καθώς και κυριαρχία αναξιοκρατικών πρακτικών.

• σημαντική μερίδα δημοσίων υπαλλήλων χαρακτηριζόταν από αδυναμία ουδετερότητας και προσανατολισμού προς απρόσωπες και γενικές αρχές.

Προσπάθειες εκσυγχρονισμού της χώρας μας • Ο “εκσυγχρονισμός” των τελευταίων δεκαετιών της ελληνικής κοινωνίας σηματοδοτεί τη μετάβαση από τις πελατειακές νοοτροπίες στη δημιουργία σχέσεων μεταξύ πολιτών και απρόσωπων θεσμών.

• Σημαντική περίοδος μεταρρυθμίσεων στη δημόσια διοίκηση ήταν τα έτη 1982-1985: τοπική αυτοδιοίκηση, δίκαιο περιβάλλοντος, πολεοδομικό δίκαιο, εκπαιδευτική νομοθεσία.

• Την ίδια περίοδο έντονη είναι η δραστηριοποίηση του ανώτατου διοικητικού δικαστηρίου, του Συμβουλίου της Επικρατείας και ο εξευρωπαϊσμός του Διοικητικού Δικαίου κάτω από τις επιδράσεις του Ευρωπαϊκού Δικαίου.

Διοικητικό Δίκαιο και αρχή της νομιμότητας • Το Διοικητικό Δίκαιο είναι ένα σύστημα κανόνων δικαίου που διέπει τη δημόσια διοίκηση. Θεμελιώνεται στην αρχή της νομιμότητας και στο Κράτος Δικαίου.

• Η αρχή της νομιμότητας θεμελιώνεται στο Σύνταγμα (άρθρο 26 παρ. 1 και 2., άρθρο 95 παρ. 1 και 5). Καθορίζονται επίσης τα όργανα και προσδιορίζεται η αρμοδιότητά τους με βάση τους κανόνες του Διοικητικού Δικαίου.

• Το Κράτος Δικαίου δεν συνδέθηκε μόνο με την παραγωγή του δικαίου, αλλά και την απονομή και τήρησή του.

• Το Κράτος Δικαίου ως προϊόν του φιλελευθερισμού μετεξελίχτηκε στο Κοινωνικό Κράτος Δικαίου, δηλαδή σε μηχανισμό κατανομής και ανακατανομής του κοινωνικού πλούτου.

Κανόνες Ευρωπαϊκού Δικαίου

Σύνταγμα Διεθνές Δίκαιο Νόμοι Προεδρικά Διατάγματα

Υπουργικές Αποφάσεις Κανονιστικές Διοικητικές Πράξεις

Κείμενα Διοικητικού Δικαίου

Νομολογία

Ιεραρχία των Κανόνων Δικαίου • Κανόνες του Ευρωπαϊκού Κοινοτικού Δικαίου με άμεση εφαρμογή. Η νομοθεσία αυτή μπορεί να έχει τις εξής μορφές: α) Κανονισμός: Επιβάλλεται αμέσως στα μέλη χωρίς να απαιτείται άλλη διαδικασία από το κράτος-μέλος. β) Οδηγία: Τα κράτη-μέλη δεσμεύονται ως προς το αποτέλεσμα που επιδιώκεται και υποχρεούνται στην έκδοση νόμου για εναρμόνιση της εσωτερικής νομοθεσίας με την εν λόγω οδηγία.

• Συνταγματικές διατάξεις: Το Σύνταγμα είναι ο θεμελιώδης νόμος του κράτους. Ισχύον σύνταγμα είναι του 1975 με τις αναθεωρήσεις του 1986, 2001, 2008, 2019. Η βασικότερη αναφορά στην εκπαίδευση είναι το άρθρο 16.

• Γενικώς παραδεκτοί κανόνες του διεθνούς δικαίου που έχουν θεσπιστεί με διεθνείς συμβάσεις και έχουν κυρωθεί με νόμο στη Βουλή, σύμφωνα με το άρθρο 28, παρ.1 του Συντάγματος (π. χ. η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού).

Ιεραρχία των Κανόνων Δικαίου • Νόμοι: Πράξεις της νομοθετικής εξουσίας, όπως ορίζει το Σύνταγμα (άρθρο 73), ψηφίζονται από τη Βουλή, εκδίδονται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

• Προεδρικά Διατάγματα: Κανονιστικές πράξεις του Προέδρου της Δημοκρατίας βάσει αρμοδιότητας που του παρέχεται από το Σύνταγμα για την έκδοση διαταγμάτων ως μέσα εξειδίκευσης και υλοποίησης των νόμων. Συμπράττει και προσυπογράφει ο καθ’ ύλη αρμόδιος Υπουργός.

• Υπουργικές Αποφάσεις: Κανονιστικές πράξεις της Κυβέρνησης βάσει νομοθετικής εξουσιοδότησης. Αποτελούν ουσιαστικούς νόμους που βασίζονται σε κάποιο τυπικό νόμο.

• Άλλες κανονιστικές διοικητικές πράξεις: Πράξεις Υπουργικού Συμβουλίου, Πράξεις Γενικών Γραμματέων Περιφερειών, Πράξεις Νομαρχών, Πράξεις Διευθυντών/Διευθυντριών Εκπαίδευσης κ.λπ.

Ιεραρχία των Κανόνων Δικαίου • Κείμενα Διοικητικού Δικαίου: Κείμενα που εκδίδονται από διοικητικές αρχές που δεν περιέχουν κανόνες δικαίου –αφού δεν μεταβάλλουν τους αντίστοιχους νόμους- αλλά αναφέρονται σε αυτούς. Μπορεί να είναι: • α) Εγκύκλιοι: απευθύνονται προς το σύνολο των υπηρεσιών κάποιου κλάδου της διοίκησης και στοχεύουν στην ομοιόμορφη ερμηνεία των νόμων και των κανονιστικών διαταγμάτων, ώστε να επιτυγχάνεται η ενότητα της διοικητικής δράσης. Εκτελούνται υποχρεωτικά, ακόμη και αν υπάρχουν βάσιμες αντιρρήσεις για το περιεχόμενό τους, και • β) Οδηγίες: αφορούν κυρίως στον τεχνικό τρόπο εφαρμογής των νόμων και διαταγμάτων, κάνοντας υποδείξεις στα διοικητικά όργανα ως προς τη μέθοδο εκτέλεσης των καθηκόντων τους.

• Νομολογία: Το σύνολο των κανόνων δικαίου και των αποφάσεων δικαστηρίων για συγκεκριμένο θέμα αποτελεί πηγή δικαίου κατά την εξέταση συναφών θεμάτων.

Τι είναι η νομολογία; •

Νομολογία είναι οι λύσεις που δίνουν τα δικαστήρια σε αμφίβολα νομικά ζητήματα λόγω ασάφειας του νόμου ή ύπαρξης νομικού κενού. Ο δικαστής φροντίζει για την ερμηνεία και την τήρηση του νόμου δια των δικαστικών αποφάσεων.

•

Δεν υπάρχει ρητός κανόνας δικαίου που να υποχρεώνει τα διοικητικά δικαστήρια να εφαρμόζουν τους νομολογιακούς κανόνες.

•

Η νομολογία δεν δημιουργεί ούτε καταργεί, αλλά εφαρμόζει νομικούς κανόνες. Η νομολογία δεν αποτελεί πρωτογενή πηγή δικαίου.

Εκπαιδευτικό δίκαιο, δικαίωμα στην εκπαίδευση •

Ένα από τα κοινωνικά δικαιώματα που κατοχυρώνει το Σύνταγμα είναι το δικαίωμα στην παιδεία.

•

Για τον σκοπό αυτό, το κράτος οργανώνει ένα πλέγμα θεσμών και δημόσιων υπηρεσιών που έχουν ως αποστολή να μεριμνούν για την παροχή σε όλους τους πολίτες εκπαιδευτικών υπηρεσιών.

•

Η εκπαίδευση είναι ένα κοινωνικό αγαθό, που παρέχεται δωρεάν και λειτουργεί με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον.

•

Το εκπαιδευτικό δίκαιο αφορά την οργάνωση και λειτουργία της εκπαίδευσης.

Νομιμότητα της διοικητικής δράσης • Η δράση της δημόσιας διοίκησης και των λειτουργών της διέπεται αποκλειστικά και μόνο από τους θεμελιώδεις κανόνες του Συντάγματος, τους κανόνες του Ευρωπαϊκού Δικαίου που έχουν άμεση εφαρμογή, τις διεθνείς συνθήκες που έχουν κυρωθεί από τη Βουλή, τους Νόμους, τα Προεδρικά Διατάγματα καθώς και τις κανονιστικές πράξεις της διοίκησης που εκδίδονται κατ’ εξουσιοδότηση νόμου.

• Τούτο σημαίνει ότι οι εκπαιδευτικοί και διοικητικοί υπάλληλοι οφείλουν να απέχουν από οποιαδήποτε ενέργεια απαγορεύεται από τα πιο πάνω νομοθετήματα και να προβαίνουν μόνο σε ενέργειες που προβλέπονται και επιτρέπονται από αυτά.

• [Ν. 3528/2007 άρθρα 24 και 25 (YΚ, ΦΕΚ 26,τ.A’)]

Κώδικας Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων (Ν. 3528/2007, ΦΕΚ 26/Α/9-2-2007) Άρθρο 24 Πίστη στο Σύνταγμα Ο υπάλληλος είναι εκτελεστής της θέλησης του Κράτους, υπηρετεί μόνο το Λαό και οφείλει πίστη στο Σύνταγμα και αφοσίωση στην Πατρίδα και τη Δημοκρατία.

Άρθρο 25 Νομιμότητα υπηρεσιακών ενεργειών 1.Ο υπάλληλος είναι υπεύθυνος για την εκτέλεση των καθηκόντων του και τη νομιμότητα των υπηρεσιακών του ενεργειών.

2.Ο υπάλληλος οφείλει να υπακούει στις διαταγές των προϊσταμένων του. Όταν όμως εκτελεί διαταγή, την οποία θεωρεί παράνομη, οφείλει, πριν την εκτέλεση, να αναφέρει εγγράφως την αντίθετη γνώμη του και να εκτελέσει τη διαταγή χωρίς υπαίτια καθυστέρηση. Η διαταγή δεν προσκτάται νομιμότητα εκ του ότι ο υπάλληλος οφείλει να υπακούσει σε αυτήν.

3.Αν η διαταγή είναι προδήλως αντισυνταγματική ή παράνομη, ο υπάλληλος 21 οφείλει να μην την εκτελέσει και να το αναφέρει χωρίς αναβολή. […]

ΥΠΑΙΘ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Α.Π.Υ.Σ.Π.Ε & Α.Π.Υ.Σ.Δ.Ε

ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Π.Υ.Σ.Π.Ε & Π.Υ.Σ.Δ.Ε

Η δημόσια εκπαιδευτική διοίκηση είναι οργανωμένη κατά τη μορφή πυραμίδας και η ιεραρχική δομή της αποτελεί τη συνδετική δύναμη της εσωτερικής της οργάνωσης.

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ – ΥΠΟΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΩΝΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ 22

Ποια στοιχεία διέπουν τη νομιμότητα των αποφάσεων του Διευθυντή και του Συλλόγου Διδασκόντων;

• Οι αποφάσεις και οι διοικητικές πράξεις πρέπει να είναι σύννομες και αρμοδιότητας του οργάνου που τις εκδίδει, είτε είναι μονοπρόσωπο (Διευθυντής), είτε συλλογικό (Σύλλογος Διδασκόντων).

• Σύννομες είναι οι αποφάσεις που προβλέπονται από Νόμο, Π.Δ. ή Εγκύκλιο.

• Στα «έχοντας υπόψη» πρέπει απαραίτητα να μνημονεύονται οι διατάξεις στις οποίες στηρίζεται η έκδοση της απόφασης.

Τι είναι η διοικητική πράξη; Κάθε νόμιμη ενέργεια της διοίκησης με την οποία εκδηλώνεται η δράση της και έρχεται σε επαφή με τους πολίτες αλλά και με άλλες υπηρεσίες (π.χ. βεβαιώσεις, πιστοποιητικά, άδειες, διαταγές, εντάλματα κ.λπ.).

Παραδείγματα διοικητικών πράξεων στο Βιβλίο Πράξεων Διευθυντή ή Προϊσταμένου είναι:

• Πράξη αναπλήρωσης Διευθυντή, • Σύσταση επιτροπής προφορικών εξετάσεων στο Γυμνάσιο ή το Λύκειο,

• Ανάθεση σε πρακτορείο μετακίνησης μαθητών.

Μπορεί ο Διευθυντής να θέσει σε ψηφοφορία θέμα που δεν είναι σύννομο; Ο Διευθυντής που προεδρεύει της συνεδρίασης του Συλλόγου των Διδασκόντων, μπορεί να θέτει σε ψηφοφορία μόνο σύννομα θέματα. «Ζητήματα τα οποία ρυθμίζονται από την υφιστάμενη εκπαιδευτική νομοθεσία δεν είναι επιτρεπτό να γίνονται θέματα συνεδρίασης του Συλλόγου των Διδασκόντων και ούτε να λαμβάνονται αποφάσεις αντίθετες με τις ρυθμίσεις αυτές» (αρ. 37, παρ. 15, Φ. 353.1./324/105657/Δ1/02 (ΦΕΚ Β΄ 1340/16-10-02).

Μελέτη Περίπτωσης 1 Διευθυντής αποφάσισε να κλείσει το σχολείο για μια εβδομάδα, όταν πληροφορήθηκε ότι μαθητής του σχολείου είναι κρούσμα κορωνοϊού. Είχε τέτοια αρμοδιότητα;

Τι έπρεπε να κάνει;

Ενδεικτική απάντηση • Ο Διευθυντής δεν έχει καμιά αρμοδιότητα να κλείσει το σχολείο. Το σχολείο για λόγους Δημόσιας Υγείας κλείνει με Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) των Υπουργών Υγείας και Παιδείας.

• Ο Διευθυντής παραβίασε τον νόμο και διέπραξε πειθαρχικό παράπτωμα, ακόμα κι αν ο λόγος ήταν εξαιρετικά σοβαρός και δικαιολογημένος και απαιτούσε άμεση αντιμετώπιση.

• Ο Διευθυντής έπρεπε να επικοινωνήσει άμεσα με τον Ε.Ο.Δ.Υ. και να ζητήσει οδηγίες.

• Έπρεπε επίσης να ενημερώσει άμεσα για το πρόβλημα την προϊστάμενη αρχή, δηλαδή την αρμόδια Διεύθυνση Π. Ε. ή Δ.Ε.

Μελέτη Περίπτωσης 2 Ο Διευθυντής σχολικής μονάδας ζήτησε από εκπαιδευτικό να παραμείνει υποχρεωτικά στο σχολείο μετά τη συμπλήρωση του εξάωρου εργασιακού ωραρίου για την σύνταξη επειγόντων διοικητικών εγγράφων, τα οποία ζητήθηκαν από την προϊσταμένη αρχή και έχουν ως καταληκτική τη σημερινή ημερομηνία. Είχε τέτοια αρμοδιότητα; Τι έπρεπε να κάνει;

Ενδεικτική απάντηση Ο Διευθυντής του σχολείου δεν μπορεί να υποχρεώσει εκπαιδευτικό να παραμένει στο σχολείο για έργο που του έχει ανατεθεί πέραν των έξι ωρών την ημέρα. Είναι αντισυνταγματικό και παράνομο (παρ. 8. άρθρο 13, Ν. 1566/1985 και άρθρο 29, Άρθρο 245, Ν. 4512/2018, Ν.

3528/2007).

Μελέτη Περίπτωσης 3 Ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων έστειλε γραπτή καταγγελία στη ΔΠΕ ότι εκπαιδευτικός κλ. ΠΕ70 και Διευθυντής μονοθεσίου επαρχιακού δημοτικού σχολείου άλλαξε την ώρα προσέλευσης των μαθητών, την ημέρα έναρξης και λήξης των μαθημάτων διδακτικού έτους, τη διάρκεια των διακοπών, το Εβδομαδιαίο Ωρολόγιο Πρόγραμμα (ΕΩΠ) και καθυστερεί ή αποχωρεί νωρίτερα από την υπηρεσία του. Είχε τέτοια αρμοδιότητα;

Τι έπρεπε να κάνει;

Ενδεικτική απάντηση Προδήλως παράνομη είναι η ενέργεια εκπαιδευτικού κλ. ΠΕ70 επαρχιακού δημοτικού σχολείου που αλλάζει την ώρα προσέλευσης των μαθητών, την ημερομηνία έναρξης και λήξης των μαθημάτων διδακτικού έτους, τη διάρκεια των διακοπών, το ΕΩΠ και καθυστερεί ή αποχωρεί νωρίτερα από την υπηρεσία του. Κάθε τέτοια πράξη παραβιάζει την κείμενη νομοθεσία (άρθρα 2, 3, 11 του Π. Δ. 79/2017) συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα και τιμωρείται κατά τις διατάξεις του άρθρου 107 του Ν. 3528/2007 Υ.Κ.

Μελέτη Περίπτωσης 4 Γονέας μαθητή απέστειλε καταγγελία στην Προϊσταμένη Διθεσίου Νηπιαγωγείου με κοινοποίηση στην πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΙΘ ότι η εκπαιδευτικός της εν λόγω σχολικής μονάδας εργάζεται ιδιωτικά χωρίς άδεια χορήγησης ιδιωτικού έργου από την προϊσταμένη αρχή. Προσκόμισε ως αποδεικτικό στοιχείο τον σύνδεσμο της ιστοσελίδας του εργοδότη, στην οποία μεταξύ άλλων είναι αναρτημένες οι μέρες και ώρες εργασίας της. Σε ποιες ενέργειες πρέπει να προβεί η Προϊσταμένη του Νηπιαγωγείου;

Ενδεικτική απάντηση •

Η Προϊσταμένη οφείλει να διαβιβάσει τη σχετική καταγγελία στη ΔΠΕ και να ζητήσει να γίνουν οι απαιτούμενες ενέργειες.

•

Το ΠΥΣΠΕ μπορεί να χορηγήσει άδεια άσκησης ιδιωτικού έργου, με την προϋπόθεση ότι δεν απαγορεύεται από τον νόμο και δεν αντίκειται σε αυτόν.

•

Εκπαιδευτικός «μετά από άδεια μπορεί να ασκεί ιδιωτικό έργο, εφόσον συμβιβάζεται με τα καθήκοντα της θέσης του και δεν παρεμποδίζει την ομαλή εκτέλεση της υπηρεσίας του. Η άδεια χορηγείται για συγκεκριμένο έργο ή εργασία μετά από σύμφωνη αιτιολογημένη γνώμη του υπηρεσιακού συμβουλίου και μπορεί να ανακαλείται με τον ίδιο τρόπο» (άρθρο 31 του Ν. 3528/2007, Φ.Ε.Κ 26/9-2-2007, τ. Α΄).

Μελέτη Περίπτωσης 5 • Στο Δημοτικό Σχολείο που διευθύνετε, κατατίθεται αίτηση της μητέρας ενός άριστου μαθητή που φοιτά στο Ε1, με την οποία ζητά να μεταφερθεί ο μαθητής στο τμήμα Ε2, στο οποίο το επίπεδο των μαθητών είναι υψηλότερο προκειμένου να έχει ωφέλεια ο γιος της.

• Πώς θα ενεργούσατε αν ήσασταν Διευθυντής του Σχολείου;

Ενδεικτική απάντηση • Η μητέρα δεν έχει δικαίωμα επιλογής τμήματος ή δασκάλου. Η κατανομή των μαθητών σε τμήματα γίνεται ισομερώς αλφαβητικά και ανά φύλο το αργότερο τον Σεπτέμβριο.

• Ισχύει: «Η αλλαγή περιβάλλοντος του μαθητή είναι μέτρο παιδαγωγικού ελέγχου και μπορεί να γίνει με απόφαση του Συλλόγου Διδασκόντων, όταν πρόκειται για αλλαγή τμήματος ή με τη συναίνεση του γονέα/κηδεμόνα, όταν πρόκειται για αλλαγή σχολείου» (άρθρο 14 παρ. 5 ΠΔ.

79/2017.

Μελέτη Περίπτωσης 6 Μαθητής Λυκείου τιμωρείται από τον διδάσκοντα με ωριαία αποβολή. Περιφερόμενος στο σχολείο και κατεβαίνοντας μια από τις σκάλες, πέφτει, σπάζει το πόδι του και μεταφέρεται στο νοσοκομείο. Σε ποιον θα αποδοθούν ευθύνες;

Ενδεικτική απάντηση • Υπεύθυνος και υπόλογος είναι ο Διευθυντής. Στην περίπτωσή μας, με την προϋπόθεση ότι ο Διευθυντής είναι γνώστης της ωριαίας αποβολής, έχει την ευθύνη, διότι δεν φρόντισε τον έλεγχο της επίβλεψης, την ανάθεση εργασίας, την καταχώριση του συμβάντος, κ.λπ.

• Αν ο Σύλλογος Διδασκόντων του Λυκείου έχει αναθέσει την επίβλεψη των μαθητών που αποβάλλονται από τις τάξεις με ωριαία αποβολή σε εφημερεύοντα εκπαιδευτικό, τότε ευθύνη θα αποδοθεί και στον εφημερεύοντα.

• Υπ. αριθ. 10645/ΓΔ4/23-1-2018 Υ. Α. (ΦΕΚ 120, τ. Β΄) και εγκύκλιος «Εφημερίες» υπ. αριθ. 176151/ΓΔ4/11-11-2019.

Μελέτη Περίπτωσης 7 Ο Σύλλογος των Διδασκόντων Γυμνασίου αποφάσισε την αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος ενός μαθητή. Ποιες είναι οι σχετικές υποχρεώσεις του Διευθυντή;

Ενδεικτική απάντηση •

Ο Διευθυντής υποχρεούται να εφαρμόσει διοικητικά την απόφαση του Συλλόγου Διδασκόντων.

•

Να ενημερώσει τους γονείς για την απόφαση και το δικαίωμα προσφυγής κατά αυτής στο Διοικητικό Δικαστήριο.

•

Το νομικό πλαίσιο: Υ. Α. υπ. αριθ. 10645/ΓΔ4/22-1-2018 (ΦΕΚ 120/23-1-18, τ. Β΄).

Μελέτη Περίπτωσης 8 Η προηγούμενη απόφαση για ποιους λόγους μπορεί να καταπέσει στο Διοικητικό Δικαστήριο;

Ενδεικτική απάντηση •

Αν η απόφαση του Σ.Δ. δεν είναι επαρκώς τεκμηριωμένη (σαφής, ειδική και επαρκής).

•

Αν δεν προϋπάρχει κλιμάκωση των πειθαρχικών ποινών.

•

Αν απουσιάζει η σύμφωνη γνώμη του ΣΕΕ Παιδαγωγικής Ευθύνης (ή του ΚΕΣΥ σε περίπτωση που έχει χορηγήσει γνωμάτευση στον μαθητή). Υ. Α. 79942/ΓΔ4/21-5-2019 (ΦΕΚ 2005, τ. Β΄/31-5-2019).

•

Για τυπικούς λόγους, όπως απαρτία, απολογία κ.λπ.

•

Έλεγχος νομιμότητας των αποφάσεων του Σ. Δ. διενεργείται από τον Διευθυντή Εκπαίδευσης.

Μελέτη Περίπτωσης 9 Εκπαιδευτικός ενημερώνει το πρωί το σχολείο του ότι ασθενεί. Σε ποιες ενέργειες πρέπει να προβεί ο Διευθυντής;

Ενδεικτική απάντηση • Να αναπροσαρμόσει το ωρολόγιο πρόγραμμα της ημέρας (αρ. 29 παρ. 8 και αρ. 36 παρ. 24 Φ.353.1./324/105657/Δ1/02 (ΦΕΚ Β΄ 1340/16-10-02).

• Να ενημερώσει το πληροφοριακό σύστημα myschool για την απουσία του εκπαιδευτικού.

• Να καταγράψει την απουσία στο ημερολόγιο.

• Να περιμένει την προσκόμιση δικαιολογητικών εντός 7 εργάσιμων ημερών, για να χορηγήσει την άδεια.

• Αν αυτό δε γίνει οφείλει να δηλώσει στη Διεύθυνση, την αδικαιολόγητη απουσία, ώστε να γίνει παρακράτηση μισθού και να αρχίσει πειθαρχική διαδικασία.

Μελέτη Περίπτωσης 10 Διευθυντής δέχεται παράπονα ότι εκπαιδευτικός του σχολείου δεν είναι κατανοητός από τους μαθητές του και φέρεται αντιπαιδαγωγικά προς αυτούς. Με ποιο τρόπο πρέπει να ενεργήσει;

Ενδεικτική απάντηση • Ο Διευθυντής πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη του τα παράπονα.

• Να θέσει υπόψη του εκπαιδευτικού τα παράπονα και να συζητήσει μαζί του.

• Να ζητήσει την παρέμβαση του ΣΕΕ ειδικότητας και του ΣΕΕ παιδαγωγικής ευθύνης.

Μελέτη Περίπτωσης 11 Ενήλικη μαθήτρια ενημερώνει τον Διευθυντή ΕΠΑΛ, ότι επιθυμεί να σταματήσει τη φοίτηση, γιατί αισθάνεται άσχημα λόγω της προχωρημένης εγκυμοσύνης της. Για ποιο δικαίωμά της πρέπει να την ενημερώσει ο Διευθυντής και ποιες είναι οι προϋποθέσεις εφαρμογής του;

Ενδεικτική απάντηση • Ο Διευθυντής πρέπει να ενημερώσει την ενήλικη μαθήτρια για το δικαίωμά της να υποβάλει αίτηση συνοδευόμενη με ιατρική γνωμάτευση, ώστε να χαρακτηριστεί από τη Διεύθυνση Δ. Ε., ως «κατ’ ιδίαν διδαχθείσα».

• Προϋπόθεση για να χαρακτηριστεί ως «κατ’ ιδίαν διδαχθείσα» είναι η μαθήτρια να φοιτά στην Α΄ Λυκείου ΕΠΑΛ. Η μαθήτρια πρέπει να ενημερωθεί για το ειδικό καθεστώς εξέτασης και προαγωγής – απόλυσης.

• Υ. Α. 79942/ΓΔ4/21-5-2019 (ΦΕΚ 2005/τ.Β΄/31-5-2019) Ν. 4610/2019 (Φ.Ε.Κ 70/7-5-2019, τ. Α΄).

Μελέτη Περίπτωσης 12 Εκπαιδευτικός ενός σχολείου αδυνατεί να ανταποκριθεί στα διδακτικά του καθήκοντα, για σοβαρούς λόγους υγείας. Τι πρέπει να του προταθεί;

Ενδεικτική απάντηση •

Αν ο εκπαιδευτικός έχει πραγματική δημόσια υπηρεσία πάνω από 5 χρόνια, μπορεί με αίτησή του στη Δ.Δ.Ε. ή Δ.Π.Ε., να παραπεμφθεί στην Υγειονομική Επιτροπή, που θα γνωματεύσει για την ακαταλληλότητά του να ασκήσει διδακτικά καθήκοντα.

•

Η συνδυαστική χρήση των νόμων 4386/2016 και 3528/2007 παρέχει τη δυνατότητα στον ΠΔΕ να αποφασίσει για την ανάθεση διοικητικού έργου σε αδυνατούντες εκπαιδευτικούς.

•

Ο υπάλληλος απολύεται με απόφαση του ΠΥΣΠΕ ή ΠΥΣΔΕ (αρ. 153 Υ. Κ.), αν διαπιστωθεί σωματική ή πνευματική ανικανότητα, σύμφωνα με τα άρθρα 100, 165 και 167 του Υ. Κ.

•

Ακολουθεί η απόλυσή του και με την έκδοση του σχετικού ΦΕΚ, δρομολογείται η διαδικασία της συνταξιοδότησής του.

•

Δεν απολύεται ο υπάλληλος αν η ανικανότητά του επιτρέπει την άσκηση άλλων καθηκόντων.

Αρχή της νομιμότητας • Η υποταγή της διοίκησης στον νόμο οδηγεί στη δημιουργία του Διοικητικού Δικαίου, που δεσμεύει όχι μόνο τους διοικούμενους αλλά και τη διοίκηση.

• Η Διοίκηση οφείλει να προβαίνει μόνο σε ενέργειες που προβλέπονται, επιβάλλονται ή επιτρέπονται από τον νόμο.

• Αφενός η αρχή της νομιμότητας χρησιμεύει ως εγγύηση για προφύλαξη των διοικούμενων από ενδεχόμενες αυθαιρεσίες της διοίκησης.

• Αφετέρου προστατεύει τη διοίκηση με τον αποκλεισμό κάθε διοικητικής δράσης που δεν στηρίζεται σε κανόνα δικαίου.

Νομιμοποίηση και νομιμότητα των πράξεων της Διοίκησης •

Οι ρυθμίσεις του δικαίου είναι προϊόν νομιμοποίησης. Η νομιμότητα είναι εξ ορισμού νομιμοποιημένη, επειδή η νομιμοποίηση της εξουσίας απαιτεί την πολιτική έγκριση του λαού.

•

Η Δημόσια Διοίκηση ενεργεί σύμφωνα με τους κείμενους νόμους και οι πράξεις της υπόκεινται στο κριτήριο της νομιμότητας. Τα στελέχη της Διοίκησης αναμένεται να λειτουργούν με βάση συγκεκριμένους νόμους, κανόνες και θεσμικούς ρόλους.

•

Όσοι δεν ενεργούν νόμιμα δεν έχουν πολιτική έγκριση, το πολύ απηχούν τα συμφέροντα μιας μικρής μειονότητας, η οποία δεν αποτελεί βάση νομιμοποίησης για κανέναν.

Ενδεικτική Νομοθεσία • • •

•

• • • • • • • • • • • • • •

Ν. 1566/1985, «Δομή και λειτουργία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις. Ν.2690/1999, «Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας». Υ. Α. Φ.353.1./324/105657/Δ1/02 (ΦΕΚ 1340/16-10-02, τ. Β΄), «Καθορισμός των ειδικότερων καθηκόντων και αρμοδιοτήτων των προϊσταμένων των περιφερειακών υπηρεσιών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, των διευθυντών και υποδιευθυντών των σχολικών μονάδων και ΣΕΚ και των συλλόγων των διδασκόντων». Ν. 3304/2005 (Φ.Ε.Κ. /27-01-2005, τ. Α΄), «Εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας και γενετήσιου προσανατολισμού». Υ. Α. 79942/ΓΔ4/21-5-2019 (ΦΕΚ 2005/τ.Β΄/31-5-2019), «Εγγραφές, μετεγγραφές, φοίτηση και θέματα οργάνωσης της σχολικής ζωής στα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης». Ν. 3528/2007 (Φ.Ε.Κ 26/9-2-2007, τ. Α΄), «Κύρωση του Κώδικα Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ.». Ν. 3861/2010, «Πρόγραμμα Διαύγεια». Ν. 3979/2011, (Φ.Ε.Κ 138/16-6-2011, τ. Α΄), «Για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και λοιπές διατάξεις». Ν. 4048/2012, (Φ.Ε.Κ 34/23-2-2012, τ. Α΄), «Ρυθμιστική Διακυβέρνηση: Αρχές, Διαδικασίες και Μέσα Καλής Νομοθέτησης». Ν. 4057/2012, (Φ.Ε.Κ 54/14-3-2012, τ. Α΄), «Πειθαρχικό Δίκαιο Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου». Ν. 4386/2016 (ΦΕΚ 83/11-5-2016, τ. Α') «Ρυθμίσεις για την έρευνα και άλλες διατάξεις». ΠΔ 79/2017 (ΦΕΚ 109/1-8-2017, τ. Α'), «Οργάνωση και Λειτουργία Νηπιαγωγείων και Δημοτικών Σχολείων». Ν. 4547/2018 (Φ.Ε.Κ 102/12-6-2018, τ. Α΄), «Αναδιοργάνωση των δομών υποστήριξης της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις». Ν. 4512/2018, «Ρυθμίσεις για την εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής και άλλες διατάξεις». Υ. Α. 10645/ΓΔ4/22-1-2018 (ΦΕΚ 120/23-1-18, τ. Β΄), «Παιδαγωγικά μέτρα και ενέργειες παιδαγωγικού χαρακτήρα». Ν. 4610/2019 (Φ.Ε.Κ 70/7-5-2019, τ. Α΄), «Συνέργειες Πανεπιστημίων και Τ.Ε.Ι., πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, πειραματικά σχολεία, Γενικά Αρχεία του Κράτους και λοιπές διατάξεις». Υ. Α. 79942/ΓΔ4/21-5-2019 (ΦΕΚ 2005, τ. Β΄/31-5-2019), «Εγγραφές, μετεγγραφές, φοίτηση και θέματα οργάνωσης της σχολικής ζωής στα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης». Εγκύκλιος υπ. αριθ. 176151/ΓΔ4/11-11-2019., «Εφημερίες».

Βιβλιογραφικές πηγές •

Γέροντας, Α., Λύτρας, Σ., Παυλόπουλος, Π., Σιούτη, Γ. & Φλογαΐτης, Σ. (2018). Διοικητικό δίκαιο (4η έκδοση). ΑθήναΘεσσαλονίκη: Εκδόσεις Σάκκουλα.

•

Γέροντας, Α. (2014). Επιτομή Γενικού Διοικητικού Δικαίου. Αθήνα-Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Σάκκουλα.

•

Γεωργιάδης, Α. (2018). Τι είναι το δίκαιο; Ηράκλειο: ΠΕΚ.

•

Δαγτόγλου, Π. (2015). Γενικό Διοικητικό Δίκαιο, (7η έκδοση). Αθήνα-Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Σάκκουλα.

•

Κονδύλης, Π. (2011). Οι αιτίες της παρακμής της σύγχρονης Ελλάδας. Αθήνα: Θεμέλιο.

•

Μαρκαντωνάτου-Σκαλτσά Α. Γ. (2013). Εγχειρίδιο διοικητικού δικαίου (2η έκδοση). Αθήνα-Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Σάκκουλα.

•

Μάνεσης, Α. (1980). Συνταγματικό Δίκαιο (τόμος Ι). Θεσσαλονίκη: Σάκκουλα.

•

Εισαγωγή στο Διοικητικό Δίκαιο (2015))http://users.uoa.gr/~ahatzis/Akrivopoulou-Anthopoulos2.pdf

•

Σχέσεις Δημοσίων Υπαλλήλων και Πολιτών. Οδηγός Ορθής Διοικητικής Συμπεριφοράς (2012)) http://www.ydmed.gov.gr/wpcontent/uploads/20120419_oods54_odigos_orthis_dioikitikis_siberiforas.pdf

•

Ο Ευρωπαϊκός Κώδικας Ορθής Διοικητικής Συμπεριφοράς, Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής (2015)

•

http://www.pkm.gov.gr/inst/pkm/gallery/PE/Serres/files/sxeseis%20ypallilon%20politon/2019_11_11_code_2015_EL.pdf

•

Σύνταγμα της Ελλάδας (2019) https://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/f3c70a23-7696-49db-9148f24dce6a27c8/FEK%20211-A-24-12-2019%20NEO%20SYNTAGMA.pdf

•

Κανονισμός Επικοινωνίας Δημοσίων Υπηρεσιών (2002), Υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης. http://users.sch.gr/efstratiou/Y.pdf

•

Συμμετοχή της Δημόσιας Διοίκησης για την επίτευξη εκπαιδευτικών στόχων http://repository.edulll.gr/edulll/bitstream/10795/1303/2/1303.pdf

•

Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων http://www.ministryofjustice.gr/site/kodikes

•

Δημόσια Διοίκηση και Στελέχη της εκπαίδευσης (Π.Ι. 2008) http://www.pischools.gr/programs/epim_stelexoi/epim_yliko/book2.pdf

•

Εθνική πύλη Δημόσιας Διοίκησης http://www.ermis.gov.gr/portal/page/portal/ermis/aboutErmis

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας