Toename rode bloedwormproblemen bij jonge paarden?

Royal GD bracht in 2022 in kaart welke infectieziektes er spelen tijdens de opfok van jonge paarden. Besmetting met rode bloedwormen (cyathostominae of kleine strongyliden) en, mede daardoor, diarree, koliek en sterfte, bleken bovengemiddeld vaak voor te komen. Een passend wormbeheerprogramma op een bedrijf met jonge paarden is dus heel belangrijk.

Binnen de gezondheidszorg voor paarden in Nederland wordt vaak vooral naar het individuele dier of bedrijf gekeken. Minder vaak worden signalen vanuit de praktijk over bedrijven heen gedeeld. Met het pilotproject ‘Monitoring jonge paarden 2022’ hoopt GD het delen van deze signalen uit de praktijk te bevorderen, in kaart te brengen wat er op de opfokbedrijven speelt op het gebied van infectieziekten en dit vervolgens terug te koppelen aan paardenhouders en dierenartsen.

Onderdeel van het project was dat dierenartsen gestorven of ge-euthanaseerde paarden in de leeftijd tot drie jaar konden insturen naar de pathologieafdeling van GD, om onderzoek te doen naar de doodsoorzaak. In het najaar van 2022 werden veertien jonge dieren, specifiek verdacht van een infectieziekte, na overleg aangenomen voor dit postmortale onderzoek. Bij acht van deze dieren bleek een serieuze besmetting met rode bloedworm-larven een grote rol te spelen.

BLINDEDARMINSCHUIVING

(Eén van de paarden kwam van een groot opfokbedrijf waar meerdere jonge dieren klinische klachten vertoonden van vermageren, een dor haarkleed, koorts en diarree. Een aantal van deze dieren moest op een kliniek worden behandeld. Opmerkelijk was dat een bovengemiddeld aantal dieren ook koliekverschijnselen had vertoond en later bij een operatie dan wel euthanasie een inschuiving van de blinde darm (caecuminvaginatie) werd geconstateerd. Ook de voor post-mortem onderzoek ingestuurde jaarling vertoonde een blindedarminschuiving, met daarnaast een ernstige bloedwormbesmetting. Het bleek dat niet alleen op dit bedrijf deze problematiek speelde. Ook vanuit andere bedrijven had deze kliniek gedurende het najaar van 2022 meerdere jonge paarden met een soortgelijk verhaal aangeboden gekregen. Daarnaast meldden ook andere paardenklinieken meer gevallen van blindedarminschuiving dan voor hun gevoel in eerdere jaren gemiddeld gebruikelijk was. Drie bij dit artikel betrokken grote paardenklinieken, hadden in het najaar van 2022 in totaal ongeveer 30 gevallen van jonge paarden waarbij tijdens een koliekoperatie een blindedarminschuiving werd vastgesteld op een totaal van ongeveer 338 koliekoperaties (≈9%).

Het seizoenspatroon van rode bloedwormen per maand gedurende een jaar. De rode lijn is het aantal wormeieren per gram mest, blauw de larven per kg gras.

OORZAKEN

Blindedarminschuivingen komen wereldwijd niet vaak voor als oorzaak voor (chirurgische) koliek bij paarden. In de literatuur wordt een percentage blindedarminschuivingen gemeld variërend van 1,2 tot 1,6%. Het percentage paarden dat hiermee werd gediagnosticeerd in de betrokken Nederlandse paardenklinieken (ca. 9%) ligt daar dus een flink stuk boven.

De veronderstelling is dat een blindedarminschuiving het gevolg is van het ontregeld raken van de normale samentrekkingen van de darmwand. Mogelijke oorzaken hiervoor zijn lintworminfecties, abcessen in de blinde darm en/of medicatie die de darmbewegingen beïnvloedt. In recentere publicaties wordt echter ook een verband gelegd met (ernstige) rode bloedworminfecties en/of behandeling met een ontwormingsmiddel bij zwaar met rode bloedwormen besmette paarden. Vanuit de betrokken klinieken werd teruggekoppeld dat een behoorlijk deel van de paarden dat geopereerd werd vanwege een blindedarminschuiving, enkele weken daarvoor was ontwormd met een moxidectine bevattend middel.

Heftige Worminfecties

Er kwamen bij de Helpdesk Paard afgelopen jaar beduidend meer telefoontjes binnen over worminfecties bij jonge paarden dan gemiddeld de jaren ervoor. Diverse dierenartsen gaven tijdens deze contacten aan dat ze in hun praktijkgebied meer en heftigere problemen leken tegen te komen van rode bloedworm-infecties in koppels jonge paarden dan eerdere jaren. Mogelijk komt dit onder andere doordat het weideseizoen in 2022 bovengemiddeld warm en zonnig was, waardoor veel koppels jonge dieren langer op de weide bleven lopen dan anders. De jonge paarden zijn daardoor, tenzij preventieve maatregelen zijn genomen, relatief langer blootgesteld aan een

RODE BLOEDWORMEN oplopende infectiedruk, die aan het eind van het seizoen het hoogst is (zie figuur 1). In zo’n lang seizoen, dat op andere gebieden optimaal is voor de gezondheid en het welzijn van de jonge paarden, is een goed en bij het bedrijf passend wormbeheerprogramma dus extra belangrijk. Een dierenarts die het bedrijf goed kent, is bij uitstek degene die een bedrijf hierover advies kan geven.

Dit artikel is, in vereenvoudigde vorm, overgenomen uit het Tijdschrift voor Diergeneeskunde nr. 4, 1 april 2023.

Rode bloedwormen, ook wel bekend als cyathostominae of kleine strongyliden, zijn een onderfamilie uit de orde van de Strongylidae (rondwormen). Zij behoren tot de meest voorkomende maagdarmwormen bij paarden. Deze wormsoort komt alom voor op paardenweilanden en geldt als een van de meest ziekteverwekkende inwendige parasieten bij vooral jonge paarden. Een infectie wordt op de weide opgelopen. De infectiedruk van de besmettelijke larven op de weide bouwt zich op tijdens het weideseizoen (zie figuur 1), tenzij er preventieve maatregelen worden genomen, zoals regelmatig verwijderen van mest of omweiden naar schone weides. Een ernstige besmetting kan resulteren in de ontwikkeling van klinische ziekte met klachten als sloomheid, gewichtsverlies, diarree, koliek of een ernstige plaatselijke en/of algehele ontstekingsreactie. Vooral jonge paarden van één tot drie jaar zijn hier gevoelig voor.

ONDER DE LOEP: