FEFAC dairesel

FEFAC döngüsel yem konsepti

Bölüm 2: Döngüsel yem kavramına bakış

yazan: FEFAC, Brüksel, Belçika

Bu, Avrupa Yem İmalatçıları Federasyonu’nun (FEFAC) “Döngüsel Yem Konsepti” belgesinin iki kısmından ikincisi. Belgenin birinci bölümüne bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz: https://mymag.info/e/1524 FEFAC döngüsel yem konseptinin, yalnızca bir kilogram yemden bir kilogram hayvansal ürüne dönüşmesindeki “girdi-çıktı” verimliliğini göz önünde bulunduran, daha geleneksel kaynak verimliliği göstergesi olan yemden yararlanma oranıyla bir arada var olabileceğine inanıyor. Döngüsel yem yaklaşımı, yem içeriğinin nasıl meydana geldiğini ve doğrudan gıda üretimindeki rekabet seviyesini hesaba katıyor. Bölüm 2’de böcek besisinin, fosfat minerallerinin ve tek hücreli proteinlerin katkısının yanı sıra bunların potansiyelini ortaya çıkarmanın hem yem hem gıda üretiminde sürdürülebilir bir gelecek yaratma açısından sahip olduğu önem ele alınıyor.

önüşümsel Yem Konsepti’nden

Dbahsedildiğinde en önemli soru, bunun daha sürdürülebilir yem ve besi hayvanı üretimine yönelik bir adımı temsil edeceği varsayımından ötürü, ileride döngüsel yem konseptinin daha fazla kullanılmasının amaçlanıp amaçlanmadığıdır. Avrupa bileşik yem imalatçıları prensipte erişebildikleri ve mali açıdan uygun olan bütün güvenli besin maddelerini halihazırda kullanmaktadır. FEFAC, bir sonraki aşamaya geçmek için, ortaya çıkan döngüsel ekonomi uygulamaları ve inovasyondan kaynaklanan potansiyel ek kaynakları haritalandırmanın ve düzenleyici nitelikte olanlar da dahil olmak üzere yem satış noktalarına erişimlerinin önündeki itici güçleri ve engelleri değerlendirmenin doğru zaman olduğuna inanıyor. Bu, yem üretimine yönelik AB düzenleyici çerçevesinin, güvenli görüldüğü durumlarda ek döngüsel yemi erişilebilir kılacak şekilde değiştirilip değiştirilemeyeceğinin değerlendirmesini de gerektirecektir. “Çiftlikten Sofraya” stratejisinin hedeflerini göz önünde bulundurduğumuzda, AB yasa koyucuların bu konuda diyalog başlatma, mümkünse uygulanabilir bir yol haritası belirleme ve bu bağlamda EFSA’ya (Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi) yönelik yetkiler belirlemeyi öncelik edinme konusunda sorumluluk alacağını umuyoruz. FEFAC bu yayımda belirtilen ve şimdiden sıklıkla kamuca finanse edilen araştırmalardan fayda elde eden yenilikçi örnekleri de hesaba katarak döngüsel yemin niceliksel potansiyelini belirleme konusunda iş birliğine girmeye hazır. Mevzuatın bazı ana hatlarının ise kalıcı olduğu varsayılabilir. Operatörün sorumluluğu ve izlenebilirlikle ilgili maddeleri olan Genel Gıda Mevzuatı’nın belirlediği güvenlik şartlarına dokunulmamalı, ancak bunun ötesinde mevzuatın bazı maddelerini gözden geçirmek ve kısıtlamaların temelini yeniden değerlendirmek için fırsatlar olabilir.

Yemin pazarlanması

Mevzuattaki kısıtlamaların güvenlik hususlarıyla desteklenemeyeceği durumlar olabilir, zira bunların bir kısmı teknolojinin, izlenebilirliğin ve kontrol imkanlarının şu an ulaştığı etkinlik seviyesinde olmadığı bir dönemde belirlenmişti.

Buna bir örnek, 767/2009 numaralı AB Yönetmeliği’nin yemin pazarlanmasına ilişkin, piyasaya sürülmesi ya da hayvan besisinde kullanımı kısıtlı ya da yasak olan malzemelerin listesini sunan üçüncü eklentisidir.

Bu kısıtlamalar çiftlik hayvanlarının doğrudan besisi açısından haklı kökenlere sahiptir, ancak döngüsel ekonomi düşünce tarzı yem zinciri kullanımında kesin yasakların mutlaka gerekli olup olmadığı sorusunu doğurmaktadır.

Teknolojik yenilikler ve gelişmeler şu an “atık” olarak görülebilecek şeylerin, organizma içi ileri dönüşümünün hayvan

besisi amacıyla güvenli, temiz ve değerli besin maddeleri üretme potansiyelini elinde tuttuğunu gösteriyor.

Sürdürülebilir bir gıda sistemi yaklaşımı optimize döngüselliğin potansiyelini hesaba katar ve bilindik “israfa son verme kriterleri”yle gerçekleştirilen gıda dışı üretimden ilham almaktadır.

Bu açıdan AB’nin bazı türlerde işlenmiş hayvan proteinleri (PAP’lar) üzerindeki yem yasakları, gıda servis sektörü atıklarının yanı sıra et ve balık içeren ve artık insan gıdası olarak kullanılmayan yiyecekler gibi, hayvan yan ürünlerinin kullanılabileceği alanlarda bazı olumsuz sonuçlar doğurdu. 2021’de kümes hayvanı yeminde domuz PAP’lerinin, domuz besisinde kuş PAP’lerinin ve böcek yeminde domuz ve kuş PAP’lerinin kullanılması yasağının kaldırılması bu son derece besleyici kaynakların hayvan besisinde yeniden kullanılmaya başlamasına yönelik ilk adımdı.

Ancak et içeren yasaklı gıda maddeleri de dahil henüz yem zincirine giremeyen, üçüncü kategoriye mensup çok sayıda hayvan yan ürünü mevcut. Gelgelelim böcekler, mikroorganizmalar ya da yosunlar gibi düşük trofik seviyeye sahip organizmaların ileri dönüşüm zincirine dahil edilmesi, bu organizmaların büyümesi için kullanılan substratın kökeninin güvenliğinin, ilgili hayvan türü için vaka bazında değerlendirildiği ek bir bakış açısı sağlayabilir.

Böcek besisi

İşlenmiş hayvan proteinlerinin (hidrolize proteinler dışında) geviş getiren hayvan yemi olarak kullanılmasına izin yok. Böcek besisi halihazırda bütün çiftlik hayvanları için yemde düşük değerli girdilerin yüksek değerli çıktılara dönüştürülmesiyle “besin maddesi ileri dönüşüm” sektörü için var olan iyi bir örnek.

AB’de şu an böcek besisinde yalnızca bitkisel substratlar ve besisi yapılan diğer hayvanlar için izin verilmiş hayvansal ürünler kullanılabiliyor.

Böcek besisinde izin verilen girdi yelpazesinin çeşitlendirilmesi durumunda Avrupa böcek sektörü gıda üretiminde döngüselliği artırmaya olan katkısını azami düzeye taşıyabilir ve potansiyelinin tamamını kullanabilir.

Bu da Avrupa besi hayvanı ve su kültürü sektörünün dolaylı yoldan daha geniş bir değerli biyokütle yelpazesine erişebilmesini sağlayacaktır, zira böceklerin biyo-dönüşüm özelliği bu malzemelerin sürdürülebilir yem malzemelerine dönüştürülmesini sağlayabilir. Böceklerin değer zincirinde aracı organizma görevi görmesiyle, türler içi dönüşüm yasağına uyulmasına da olanak sağlanmış olacaktır.

FEFAC kullanılabilir substratların tespitinde adım adım bir yaklaşım öneriyor. Pişmiş et ve balık içeren yasaklı gıda malzemeleri, malzemenin içkin güvenliğinin EFSA tarafından tasdik edilmesi ve yem olarak güvenli üretim ve kullanım gerekliliklerinin yasamacı tarafından tanımlanması şartıyla iyi bir başlangıç olacaktır.

Böcek bazlı hayvan yeminin bu şekilde üretilmesi döngüsel yem konusunda mükemmel bir örnek olur, zira organizma içi ileri dönüşüm aksi takdirde gıda zincirinden eksik kalacak, besin maddesi açısından zengin biyokütlenin besinsel açıdan geri kazanımına imkan veriyor. Böcek besisinden doğan böcek dışkısı da biyolojik gübre olarak kullanılabiliyor. Bu konuda daha fazla bilgi almak için www.ipiff.org adresini ziyaret edebilirsiniz.

Fosfat mineralleri

Şu an hayvan yeminde kullanılan fosfat mineralleri birincil olarak Fas ya da Rusya gibi ülkelerde bulunan kaya fosfat

madenlerinden gelmektedir. Geri dönüşümdeki, bazı ülkelerdeki fosfor geri kazanım zorunluluklarından ileri gelen yenilikler bugün arıtma çamurunun yakılmasından doğan külden fosfor elde edilmesine imkan vermektedir.

Mevcut AB düzenleyici çerçevesi bu şekilde elde edilen fosfatların hayvan yeminde kullanılmasına izin vermemektedir. EFSA ve AB yasa koyucuları yakma sürecinin hijyen açısından güvenliğinin garanti edilmesi, yakma ve fosfor geri kazanım süreçlerinin yetkililerin denetimi altında gerçekleştirilmesi durumunda bu şekilde geri kazanılan fosfatların hayvan yemi üretiminde güvenli ve yasal biçimde kullanılmasına yönelik koşulları netleştirmelidir.

Daha fazla bilgi için https://mymag.info/e/1526 adresini ziyaret edebilirsiniz.

Tek hücreli proteinler

Tek hücreli proteinlerden genelde gelecek vadeden proteinler olarak bahsedilir. Bakteri ve maya gibi tek hücreli proteinlerin üretiminde kullanılabilecek çeşitli substratlara odaklanan araştırmalar bulunuyor. Bu substratlar genel olarak atıklardan elde edilen, hayvan besisinde doğrudan amacı olmayan maddeler.

Örnekler CO, CO2, amonyak ve metan gibi gazlardan gübre gibi atık bazlı akışlara kadar uzanıyor. Yasa koyucular tek hücreli proteinlerin hayvan yeminde kullanılma potansiyelini öngörmeli çünkü bu yaklaşım besi hayvanı üretiminde emisyonlarla ilgili sorunlara uygulanabilir çözümler sunabilir.

Besi hayvanı değer zincirinin hem içindeki hem dışındaki “yeni” gıda ve yem zinciri yetkilileri ürünlerinin güvenliğinden birincil olarak sorumludur. Döngüsel yem konseptinin sürdürülebilir gıda sistemleri açısından faydalı olacağı düşünüldüğünde, değer zincirinin satışa dönük kısmına stoklama için zaman verilmelidir.

“Yemde atık kullanımı”nın itibarı zedelenmiş olduğundan döngüsel yem konusunda belli bir hassasiyet söz konusu. Daha sürdürülebilir gıda sistemlerine geçişin sağlanması, besi hayvanı üretiminde emisyonların azaltılması, daha az doğal kaynak kullanımı ve AB yem özerkliğinin artan dünya nüfusunu besleme bağlamında artırılması için kaynakların tam şeffaflık içinde piyasa ve tüketici rızasını sağlamaya ve artırmaya kararlı olması

çok önemli.

Gıda yetkilileri yem sektörüne, yem üretiminde döngüselliğin artırılmasına engel olacak üretim koşulları dayatma konusunda dikkatli olmalıdır. Bu bağlamda geri kazanılmış besin maddelerini sindirmeye daha uygun, dayanıklı türlerin yaratılmasını sağlayabilecek olan hayvancılık sektörüne de rol düşmektedir. Üst pazarlardaki değer zinciri ortaklarının belirlediği, yem üreticilerinin yem formülasyonunda döngüselliği artırmasını kısıtlayabilecek üretim gereklilikleri de artmaktadır.

Sıklıkla hayvan ürünlerinin etiketlenmesiyle ilgili taleplerin bir parçası olan üretim koşullarına bir örnek, bitki bazlı hayvan yemlerine yönelik taleptir. Belirli işlenmiş hayvan proteinlerinin yem malzemesi olarak kullanılmasının yeniden onaylanmasının ardından Avrupa’da bitkisel yemle üretilen hayvansal protein pazarındaki gelişmeler arttı.

Sonuç olarak çoğunlukla süt, yumurta ya da bal gibi hayvan yan ürünlerinden oluşan yasaklı gıda malzemeleri de hariç tutulmuş oldu. Aynı zamanda mevcut döngüsel yem tedarikçileri, yem sektörüne kaliteli artık biyokütle akışları tedarik etme konusundaki çabalarını sürdürmeli.

FEFAC gıda üreticileri arasında şimdiden, hayvan yemine besin değeri ve amaç katabilecek artık biyokütle akışları için biyoenerji pazarına yönelik büyüyen bir trend görüldüğünü kaydetti.

FEFAC biyo-ekonomi perspektifinden bakıldığında besin maddesi açısından zengin biyokütle hiyerarşisini ve besin maddelerinin öncelikli olarak besin dışı kullanımdan ziyade gıda zinciri için ileri dönüştürülmeyi hak ettiğini savunuyor. Hiyerarşiyi karbon kredisine benzer teşvik amaçlı mekanizmalarla güçlendirme fikri de göz önünde bulundurulmalı.

Metnin tamamını okumak için bu adresi ziyaret edebilirsiniz: https://mymag.info/e/1523

Teşekkür

FEFAC bu yayımın içeriğine olan katkılarından dolayı uzman üyelerine ve tedarikçi sektörlere, DVT’ye (Alman Yem Birliği), CEFS’ye, DLG’ye, EFPRA’ya, Avrupa Un Değirmencileri’ne, GME’ye ve RagnSells’e görsellerinin bu broşürde kullanılmasına izin verdikleri için teşekkür eder.