2012/13 1 TERMOMODERNIZACJA termo24.pl

e-CZASOPISMO www.termo24.pl bezpłatny dodatek do GLOBEnergia

JAK ZAOSZCZĘDZIĆ

NA OGRZEWANIU?

SZANOWNI PAŃSTWO REDAKCJA GEOSYSTEM, ul. Cechowa 51, 30-614 Kraków PL tel./fax: +48 12 654 52 12 info@termo24.pl www.termo24.pl

3

Grzegorz Burek redaktor naczelny

g.burek@termo24.pl

ZESPÓŁ REDAKCYJNY Grzegorz Burek – redaktor naczelny Grzegorz Pełka – redaktor Wojciech Luboń – rodaktor Justyna Lis – sekretarz redakcji Stała współpraca: Joanna Szeremeta Łukasz Sojczyński Wsparcie redakcji portalu: Redakcja GLOBEnergia

WYDAWCA

Dlaczego w naszym kraju ponosimy większe koszty ogrzewania na tle innych krajów europejskich? Początkowo nasuwa się prosta odpowiedź związana z cenami gazu ziemnego. Wiadomo, że Gazprom nie rozpieszcza nas cenami i pomimo ostatnio negocjowanych obniżek, nie możemy liczyć na ceny podobne jakie płacą kraje Europy Zachodniej. Zanim jednak zaczniemy narzekać na inne kraje musimy dokładnie popatrzeć na własne podwórko.

W Polsce zużywamy więcej energii w przeliczeniu na powierzchnię w stosunku do krajów o podobnym klimacie. Spowodowane jest to niewłaściwą izolacją budynków oraz przestarzałymi systemami ogrzewania. Zanim jednak zaczniemy rozglądać się za nowym kotłem czy też pompą ciepła musimy zadbać o poprawę parametrów cieplnych naszego budynku oraz zmienić nawyki w eksploatacji i co najważniejsze, kontrolować zużycie energii. Dopiero wtedy warto pomyśleć o modernizacji kotłowni.

Zapraszam do lektury!

GEOSYSTEM s.c. ul. Cechowa 51, 30-614 Kraków PL

REKLAMA tel./fax: +48 12 654 52 12 tel. kom.: +48 600 296 916 info@termo24.pl

OKŁADKA Redakcja nie zwraca materiałów nie zamówionych, zastrzega sobie prawo redagowania nadesłanych tekstów i nie odpowiada za treść zamieszczonych ogłoszeń i reklam.

TERMOMODERNIZACJA

4

SPIS TREŚCI

PRZEGLĄD RYNKU

Fot. ISOVER

Przegląd najnowszych technologii i produktów (w tym urządzeń grzewczych) pojawiających się na polskim rynku uzupełnionych o przydatne definicje dotyczące szeroko pojętej termomodernizacji budynków.

s. 6

OKNO POMOŻE ZAOSZCZĘDZIĆ Zima za oknem więc rachunki za energię znowu obciążą domowe budżety. W chłodne zimowe wieczory każdy marzy o ciepłym, przytulnym wnętrzu. Co zrobić, by ogrzać efektywnie i rozsądnie gospodarować ciepłem w mieszkaniu?

s. 20 OCIEPLANIE ŚCIAN OD WEWNĄTRZ Zgodnie z zasadami sztuki budowlanej, ściany powinny być ocieplane od strony zewnętrznej. W sytuacji w której jest to niemożliwe, należy zastanowić się nad innym rozwiązaniem. Alternatywą jest system wewnętrznej izolacji termicznej ścian.

s. 22 WIELKA PŁYTA MOŻE BYĆ OSZCZĘDNA Kiedy mówimy o oszczędzaniu energii w budynkach mieszkalnych, pierwszymi skojarzeniami często są energooszczędne żarówki czy sprzęty RTV i AGD. Warto zdać sobie sprawę, że to jedynie znikomy odsetek w puli sumującej się do kwoty wydatków.

s. 28 www.termo24.pl

SPIS TERŚCI

5

KOTROLA WYDATKÓW NA OGRZEWANIE W ciągu ostatnich lat większość Polaków odczuła wzrost opłat za ogrzewanie. U 35% z nich w ostatnim sezonie grzewczym wydatki z tego tytułu przekroczyły aż 2000 zł. Najbardziej niepokojący jest fakt, że 34% Polaków nie ma kontroli nad tymi kosztami.

s. 30 SZKOŁA W STANDARDZIE PASYWNYM Rusza pierwsza w Polsce placówka edukacyjna w standardzie budownictwa pasywnego. Szkoła w Budzowie o niemal zerowym zużyciu energii wytycza standardy budownictwa publicznego, które będą obowiązywać w kraju od 2018 r.

s. 34 ENERGIA W BUDYNKACH Wg Europejskiej Agencji d/s Środowiska w UE w całkowitym zużyciu energii w budynkach, 69% stanowi energia zużywana na ogrzewanie budynków, 15% na przygotowanie ciepłej wody, 11% na oświetlenie i napęd sprzętu elektrycznego i tylko 5% na gotowanie.

s. 38

LIKWIDACJA EMISJI SPALIN W KRAKOWIE Zwiększenie dofinansowania inwestycji w ogrzewanie związane z likwidacją kotłów węglowych ogłoszone przez krakowską Radę Miasta to bardzo dobra wiadomość dla tych wszystkich osób w Krakowie.

s. 44 TERMOMODERNIZACJA

6

PRZEGLĄD RYNKU

SPIS TREŚCI

Samoprzylepna mata z wełny mineralnej

W miejscu dawnej Wytwórni Filmów Fabularnych w Łodzi powstają hotel DoubleTree by Hilton i sąsiadujący z nim biurowiec klasy A – MediaHUB. Otwarcie nowopowstałych budynków zaplanowano na pierwszy kwartał przyszłego roku. Do ich budowy użyto materiałów o bardzo dobrych parametrach technicznych, w tym Ventilam Alu Plus marki ISOVER, maty przeznaczonej do izolacji kanałów wentylacyjnych.

Czterogwiazdkowy DoubleTree by Hilton powstaje przy ul. Łąkowej 29. Hotel będzie miał 10 pięter, znajdą się w nim 193 pokoje, w tym ekskluzywny apartament prezydencki. Poziom zero został zarezerwowany na hotelowe lobby i restaurację. Natomiast pierwsze piętro stanowić będzie eksklu-

www.termo24.pl

zywne centrum konferencyjne, wyposażone m.in. w salę balową. Oba poziomy połączą spiralne schody. Na ostatnim, dziesiątym piętrze znajdzie się ośrodek SPA z czterema gabinetami zabiegowymi. Tam też wygospodarowano miejsce na basen. Z kolei w biurowcu klasy A, nazwanym MediaHUB, dwie szybkobieżne windy połączą 10 pięter biurowych oraz parking podziemny.

Najbardziej reprezentacyjną częścią budynku jest jego elewacja. Bryła będzie oszklona, jednolita i ascetyczna w formie. Kolorystyka fasady będzie stonowana i utrzymana w czarno-białej tonacji.

Dla upamiętnienia historii tego miejsca, na liczącej ponad 8 tys. mkw. tafli zostanie umieszczony kadr z 20. minuty filmu Leonarda Buczkowskiego,

Szkolenia z zakresu dolnych źródeł dla pomp ciepła oraz wykorzystania odnawialnych źródeł energii w budownictwie Ventilam Alu Plus

nałożony na rozwinięcie elewacji i poddany obróbce komputerowej, zmniejszeniu rozdzielczości do wielkości paneli fasady.

Inwestor dba o to, aby budynki powstały z wysokiej jakości materiałów. Do stworzenia hotelu Double Tree by Hilton i biurowca MediaHUB wykorzystano m.in. Ventilam Alu Plus marki ISOVER – lekką, sprężystą, elastyczną i samoprzylepną matę z wełny mineralnej z włókien szklanych, jednostronnie pokrytą zbrojoną folią aluminiową.

Produkt nie kruszy się podczas docinania i montażu. Warstwa kleju pozwala skrócić czas instalacji oraz eliminuje konieczność użycia dodatkowych elementów montażowych, takich jak szpilki, talerzyki zaciskowe, kapturki, obejmy lub opaski montażowe. Ventilam Alu Plus nadaje się głównie do izolacji przeciwkondensacyjnej, termicznej i akustycznej okrągłych i prostokątnych kanałów wentylacyjnych. Matę można stosować również do izolowania rurociągów, zbiorników i cystern, wymienników ciepła oraz do izolacji instalacji wodnych (hydranty, rurociągi, zbiorniki, zawory) jako ochronę przed zamarzaniem w zimie. Źródło: ISOVER

Firma REHAU zaprasza projektantów i instalatorów dolnych źródeł ciepła do pomp ciepła do zapoznania się z nową, poszerzoną wersją Informacji Technicznej systemu RAUGEO. W opracowaniu można znaleźć pełen opis techniczny produktów oferowanych przez REHAU, jak również wskazówki do projektowania i montowania dolnych źródeł ciepła RAUGEO oraz kompletnego osprzętu (studnie, rozdzielacze, technika połączeń, glikole, przejścia szczelne).

W opracowaniu można również zapoznać się z diagramami strat ciśnienia dla poszczególnych elementów instalacji. Zachęcamy do zapoznania się z najnowszą wersją Informacji Technicznej RAUGEO na stronie www.rehau.pl/geotermia.

Frima REHAU zaprasza również wszystkie zainteresowane osoby na szkolenia z zakresu rozwiązań wykorzystujących odnawialne źródła energii w budownictwie energooszczędnym – więcej informacji można uzyskać na stronie internetowej www.rehau.pl/akademia. Źródło: REHAU

8

PRZEGLĄD RYNKU

SPIS TREŚCI

Inauguracja Słupskiego Inkubatora Technologicznego 5 października 2012 roku oficjalnie otworzono Słupski Inkubator Technologiczny przy ul. Portowej, pierwszy tego typu obiekt w Słupsku, o którego efektywność energetyczną dba wysoce wyspecjalizowana instalacja oparta m.in. na gazowych absorpcyjnych urządzeniach marki Robur. Uroczystość otwarcia zgromadziła ponad 300 gości. Otwarcie uświetniła swoim występem również orkiestra Polskiej Filharmonii Sinfonia Baltica ze Słupska.

Przecięciem czerwonej wstęgi przez przedstawicieli władz parlamentarnych, wojewódzkich i lokalnych, rozpoczęła się uroczystość otwarcia Słupskiego Inkubatora Technologicznego w SSSE. Szczególnymi gośćmi wydarzenia byli między innymi Marszałek woj. pomorskiego Mieczysław Struk, Prezydent Miasta Słupska Maciej Kobyliński, Prezes Agencji Rozwoju Pomorza Łukasz Żelewski, Wiktor Tyburski i wielu innych. Proboszcz parafii Najświętszej Marii Panny Królowej Różańca Świętego Ks. Zbigniew Krawczyk poświęcił obiekt zgodnie z katolicką tradycją.

W interesująco zaprojektowanej auli widowiskowej Prezes Inkubatora dziękował władzom za zaangażowanie i wsparcie dla tej niebagatelnej inwestycji, szczególne podziękowania kierując również do udziałowców, wykonawców oraz najemców. Zostały wręczone prezenty, upominki i statuetki wszystkim osobom, zaangażowanym w powstanie tego obiektu.

Słupski Inkubator Technologiczny to nowoczesny obiekt biurowo-technologiczny o powierzchni 7000 m2. Jest to najnowocześniejszy obiekt w Słupsku oferujący powierzchnie biurowe i produkcyjne, a także miejsce stwarzające dogodne warunki dla rozwoju przedsiębiorczości i kreujące pozytywny klimat współpracy na rzecz innowacyjności. Ta nowoczesna infrastruktura jest dedykowana firmom z branż technologii informatycznych, automatyki i robotyki, energii odnawialnych oraz metalowo-spawalniczych. Jest to także doskonałe miejsce dla firm innych branż, które chcą się rozwijać i realizować ciekawe pomysły. Budowa inkubatora ruszyła w listopadzie 2010 roku, jej koszt to 41 mln zł z czego aż 75% to dofinansowanie ze środków unijnych.

Unikalność SIT to nie tylko oryginalna architektoniczna bryła i ergonomia obiektu, ale również zaprojektowany tam system grzewczo-klimatyzacyjny oparty na absorpcyjnych urządzeniach Robur, które zostały wybrane ze względu na ich energooszczędność. Zamontowane urządzenia kwalifikowane są w klasie A+++ wg schematu klasyfikacji systemów grzewczych proponowanych przez Komisję Europejską. Zapewniają przez to zmniejszenie zużycia energii do 50% i redukują emisję CO2 w stosunku do najlepszych kotłów kondensacyjnych. Dzięki wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii gwarantują inwestycji wysoką efektywność i niskie koszty eksploatacji.

Źródło: Robur

www.termo24.pl

10

PRZEGLĄD RYNKU

SPIS TREŚCI

I Kongres PORT PC pierwsza odsłona działań na rzecz rowoju technologii pomp ciepła

W dniu 18 października w Warszawie podczas Międzynarodowych Targów Renexpo odbył się I Kongres Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła „Perspektywy rozwoju pomp ciepła i ich znaczenie w budynkach energooszczędnych, pasywnych i około zeroenergetycznych”. W wydarzeniu udział wzięli instalatorzy, producenci, przedstawiciele świata nauki i branży instalacyjnej.

I Kongres PORT PC to największe w tym roku wydarzenie branży pomp ciepła w Polsce.

Uczestnictwo w nim było doskonałą okazją do integracji środowisk branżowych, którym bliskie są tematy pomp ciepła na polskim rynku. Liczny i aktywny udział uczestników kongresu jest potwierdzeniem potrzeby wspólnych działań na rzecz zrównoważonego rozwoju technologii pomp ciepła w Polsce.

Ważnym akcentem kongresu było przekazanie statuetki PORT PC, które otrzymali dr. inż. Marian Rubik oraz prof. Brunon Grochal. Osoby te zostały wyróżnione za wyjątkowy wkład w popularyzację pomp ciepła w Polsce.

www.termo24.pl

Wykłady i prezentacje były pewnym usystematyzowaniem wiedzy na temat obecnej sytuacji rynkowej pomp ciepła w Polsce i pokazywały potrzebę kontynuacji działań na rzecz rozwoju tego rynku. Szczególnym zainteresowaniem cieszyły się zarówno tematyka badań efektywności pomp ciepła w Europie, jak i panel dyskusyjny z udziałem ekspertów odnawialnych źródeł energii.

Jak podsumował prezes zarządu Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła Paweł Lachman: „Mamy nadzieję, że poprzez aktywne prowadzenie kampanii informacyjnej, tworzenie wytycznych o pompach ciepła, szkolenia Eucert oraz inne ważne inicjatywy stworzymy warunki do szybkiego i harmonijnego rozwoju tego rynku w Polsce. Ważne jest również to, że potrafimy skutecznie działać ponad podziałami”.

Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła ul. Przybyszewskiego 29/5 30-128 Kraków www.portpc.pl

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA

Cykl szkoleń

SOLAR+ Fotowoltaika

Informacje i rejestracja

www.globenergia.pl/solar

teoria praktyka

inwestycje

14

PRZEGLĄD RYNKU

SPIS TREŚCI

Okna aluminiowe z certyfikatem domów pasywnych funkcjonalność, trwałość oraz parametry w standardzie domów pasywnych. Ich stabilność pozwalaja na realizację dużych przeszkleń o dodatnim bilansie energetycznym.

Przyszłością budownictwa są obiekty o minimalnym zużyciu energii, dlatego firma Schüco zaprojektowała aluminiowe systemy spełniające restrykcyjne kryteria stawiane przez Instytut Domów Pasywnych w Darmstadt. Systemy AWS 112.IC i ADS 112.IC to obecnie jedyne na świecie rozwiązania łączące trwałość, odporność na warunki atmosferyczne i najwyższą termoizolacyjność.

Aluminiowe drzwi i okna to doskonałe rozwiązanie wszędzie tam, gdzie wymagana jest wysoka trwałość i odporność na szkodliwy wpływ warunków atmosferycznych, jednak coraz ważniejszą kwestią staje się ochrona przed stratami energii. Planowane zmiany w rozporządzeniu, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie wprowadzą podwyższone wymagania odnośnie izolacyjności termicznej stolarki okiennej. W świetle zaostrzających się przepisów dotyczących energooszczędności, na znaczeniu zyskuje projektowanie z uwzględnieniem rozwiązań znacznie przewyższających obecnie obowiązujące normy. Aluminiowe okna drzwi łączą w sobie typowe dla systemów aluminiowych szerokie możliwości kształtowania,

www.termo24.pl

W pełni zrównoważone rozwiązanie System AWS 112.IC to rozwiązanie dedykowane w szczególności projektom budynków niskoenergochłonnych i pasywnych. Wysoko izolowana konstrukcja bazowa z płetwowym uszczelnieniem środkowym została rozbudowana o komory termoizolacyjne z rdzeniem piankowym, która gwarantuje ochronę przed przewodzeniem ciepła. Jako uszczelnienie szklenia zastosowano dwumateriałowe uszczelki o piankowym środku i płetwach z EPDM, które niwelują mostki termiczne na łączeniu szyby z profilem. Okno z szybą Ug=0,7 W/m2K osiąga parametry pasywne na poziomie Uw ≤ 0,8 W/m2K. Tak wykonana stolarka posiada głębokość zabudowy 112 mm, co wpływa zarówno na poprawę termoizolacyjności, jak i stabilności konstrukcji. Dzięki temu w systemie AWS 112.

IC można wykonywać szerokie i wysokie skrzydła, o wadze nawet do 160 kg. Okna w tym systemie można harmonijnie łączyć z drzwiami z serii ADS 112.IC o tej samej głębokości zabudowy. Pasywne parametry na poziomie Ud ≤ 0,8 W/m2K uzyskano dzięki dodatkowym, izolowanym komorom prowadzonym po obwodzie skrzydła. W systemie można wykonywać drzwi jednoskrzydłowe z dodatkowym doświetlem lub naświetlem o wysokości skrzydła do 2500 mm i szerokości do 1400 mm.

Wzornictwo Technologia zastosowana w oknach AWS 112.IC pozwoliła uzyskać minimalistyczne wzornictwo, zgodne z kanonami modernistycznej architektury.

W stolarce tej serii całkowicie zlicowano skrzydła z profilem ościeżnicy. Zmaksymalizowana powierzchnia szyby dostarcza szerokiego widoku na otoczenie, zaś pomieszczenia stają się lepiej doświetlone i przestronniejsze. Źródło: Schüco

PRZEGLĄD RYNKU

15

Dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej W dniu 25 października 2012 Unia Europejska przyjęła dyrektywę 2012/27/EU w sprawie efektywności energetycznej i opublikowała ją w Dzienniku Urzędowym UE w dniu 14 listopada. W związku z tym wejdzie ona w życie 4 grudnia 2012 roku.

Najważniejsze działania są następujące: • Roczne zobowiązanie dystrybutorów energii w wysokości 1,5% zmniejszenia sprzedaży energii do odbiorców końcowych – z możliwością dla Państw Członkowskich zaliczenia oszczędności energii osiągniętych w przetwarzaniu energii, sektorze przesyłowym i dystrybucji, w tym efektywnego ogrzewania i chłodzenia infrastruktury, aby osiągnąć postawiony cel (Art.7).

• 3% stopa zobowiązania renowacji – „łącznej powierzchni ogrzewanych i/lub chłodzonych budynków” – w sektorze publicznym dla budynków „będących własnością i zajętych” przez administrację rządową (Art.5).

• Długoterminowa strategia krajowa renowacji budynków – w tym komercyjnych, mieszkalnych, budynków publicznych i prywatnych (Art.4).

• Audyty energetyczne i systemy zarządzania dla dużych przedsiębiorstw (Art.8).

Od dnia 30 kwietnia 2013 roku Państwa Członkowskie będą sporządzać coroczny raport w sprawie postępów osiągniętych w stosunku do swoich krajowych celów w zakresie efektywności energetycznej, a do czerwca 2014 roku mają czas na włączenia Dyrektywy do prawa krajowego. Ostatecznie 30 czerwca 2014 roku Komisja Europejska oceni postępy w kierunków osiągnięcia celów w zakresie efektywności en ergetycznej i zaproponuje dalsze środki w razie potrzeby.

Dyrektywę 2012/27/EU w sprawie efektywności energetycznej to kolejna europejska dyrektywa po dyrektywie OZE, EPBD, mająca duże znaczenie dla rozwoju rynku pomp ciepła w Europie. Pompy ciepła wykorzystują energię odnawialne źródła energii i zapewniają wysoką efektywność energetyczną. Źródło: EHPA/PORT PC

TERMOMODERNIZACJA TERMOMODERNIZACJA 11-12/2012

16

PRZEGLĄD RYNKU

SPIS TREŚCI

Dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej

Dlaczego warto rozważyć zastosowanie pomp ciepła w budynkach o szczytowej mocy cieplnej powyżej 50 kW położonych w miastach w świetle wymagań ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej i najnowszych przepisów „Prawa budowlanego”?

Zgodnie z zapisem „Prawa budowlanego”, który obowiązuje od 01.07.2012 r. (pkt. 6 ust 2 art. 33) w przypadku obiektu budowlanego, dla którego projektowa (szczytowa) moc cieplna przekracza 50 kW, zlokalizowanego na terenie, na których istnieją techniczne warunki dostawy ciepła z sieci ciepłowniczej o wysokiej efektywności energetycznej występuje konieczność zastosowania w budynku indywidualnego odnawialnego źródła ciepła, kogeneracji, wykorzystania ciepła odpadowego z in-

www.termo24.pl

stalacji przemysłowych lub obowiązek przyłączenia obiektu do istniejącej sieci ciepłowniczej.

Powyższe wymogi dotyczą głownie obszarów miejskich, w których występuje sieć ciepłownicza, w której nie mniej niż 75% ciepła w skali roku kalendarzowego stanowi ciepło wytwarzane w odnawialnych źródłach energii, ciepło użytkowe w kogeneracji lub ciepło odpadowe z instalacji przemysłowych. Zastosowanie pompy ciepła pozwala na korzystanie z odnawialnych źródeł energii (OZE) lub efektywnie wykorzystywać ciepło odpadowe.

Pompy ciepła uznane zostały, jako urządzenia przekazujące ciepło ze odnawialnych źródeł energii przez Dyrektywę RES w 2009 (29/2009/WE)

pod warunkiem osiągnięcia min. wartości wsp.

SPF. Dotyczy to zarówno pomp ciepła korzystających z ciepła zgromadzonego w gruncie, wodzie i powietrzu. Dostępne w Polsce rozwiązania w oparciu o pompy ciepła, pozwalają na uzyskanie mocy grzewczej pojedynczych jednostek nawet kilka MW.

W przypadku pomp ciepła pobierających ciepło z gruntu lub wody, dla średniego sezonowego współczynnika efektywności SPF=4,0, udział OZE w cieple przekazywanym do budynku wynosi 75%, dla pomp ciepła korzystających z ciepła w powietrzu wynosi on ok. 66% (dla SPF=3,0). Pompy ciepła mogą również skutecznie wykorzystywać ciepło odpadowe z instalacji przemysłowych.

Również nowo uchwalona europejska „Dyrektywa 2012/27/EU z 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej” wzmacnia szerokie zastosowanie sprężarkowych i gazowych pomp ciepła.

Szerokie zastosowanie pomp ciepła w miastach może przyczynić się także do istotnej redukcji pyłów zawieszonych PM 2,5 i PM 10. Jest to szczególnie ważne w kontekście szerokich planów redukcji emisji pyłów zawieszonych w miastach powyżej 100 000 mieszkańców w Polsce. Źródło: Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła PORT PC

REKLAMA

Według najnowszej informacji Eurostatu, wartość eta zgodnie z załącznikiem VII dyrektywy 29/2009/WE wynosi w 2010 roku 45,58%. Oznacza to, że aktualna minimalna wartość rocznego współczynnika efektywności SPF dla pomp ciepła wynosi 2,53. Wszystkie pompy ciepła uzyskujące wyższe wartości uznawane są przez Dyrektywę 29/2009/WE jako urządzenia korzystające z OZE. Oznacza to w praktyce, że prawie każda pompa ciepła korzystająca z energii geotermalnej, hydrotermalnej i aerotermalnej jest zaliczana do urządzeń korzystających z OZE.

www.globenergia.pl

20

BUDYNEK

SPIS TREŚCI

Okno pomoże zaoszczędzić

Zima za oknem więc rachunki za energię znowu obciążą domowe budżety. W chłodne zimowe wieczory każdy marzy o ciepłym, przytulnym wnętrzu. Co zrobić, by ogrzewać efektywnie i rozsądnie gospodarować ciepłem w mieszkaniu? Zadbajmy o okna.

Słaby punkt na mapie izolacji Podczas dużych mrozów w okolicach okna każdy z nas odczuwa nieprzyjemny powiew chłodnego powietrza. Okna, zwłaszcza te wykonane ze szkła, wychładzają się bardzo szybko. Coraz powszechniejsze okna z PCW izolują już znacznie lepiej, ale nie należy zapominać, że to tylko podwójna warstwa plastiku. Ich celem jest wpuszczanie do wnę-

www.termo24.pl

trza naturalnego światła, dlatego w odróżnieniu od ścian nie mogą zostać ocieplone dodatkową warstwą wełny czy styropianu. Przegrody okienne to pięta achillesowa całego domu i najsłabszy pod względem izolacyjności termicznej element konstrukcji. Przekłada się to znacząco na straty energii dostarczanej przez instalacje centralnego ogrzewania w okresie jesienno-zimowym. Analiza współczynników przenikalności ciepła wskazuje, że przez okna ucieka go aż od 15% do 25%.

Zatrzymać uciekające ciepło Odpowiedzią na straty generowane przez przegrody okienne są specjalne materiały używane do produkcji… rolet. – Podstawową funkcją okna

BUDYNEK

21

jest zapewnienie dostępu światła słonecznego do pomieszczenia, dlatego jego stałe zasłonięcie nie może być brane pod uwagę. Firanki i zasłony stanowią słabą ochronę przed niekorzystnymi warunkami termicznymi panującymi na zewnątrz, ponieważ nie mają bezpośredniego kontaktu z powierzchnią, która się wychładza. Rolety z dodatkową warstwą izolacyjną ściśle przylegając do szyby, są w stanie stworzyć dodatkową osłonę wnętrza przed chłodem. Warstwa gumy, bądź srebrnej powłoki w roletach z serii Blackout i Silver izoluje okno, stanowiąc barierę dla niskich temperatur – o sposobach na odgrodzenie wnętrza od niskich temperatur opowiada Kamila Prałat, ekspert firmy Franc Gardiner.

Kilka sprawdzonych rad na chłodne dni Rozsądne zarządzanie ciepłem w pomieszczeniach opiera się na dwóch prostych zasadach: w dzień należy odsłonić okna, by słońce w naturalny sposób podniosło temperaturę w pomieszczeniach, a zasłonięcie rolet w godzinach wieczornych, wzmocnione dodatkowo ogrodzeniem samego okna zasłonami tekstylnymi z grubego materiału (plusz, aksamit) zapobiega wychładzaniu się mieszkania. Trzeba jednak pamiętać, że to pod oknami, gdzie występuje najchłodniejsze powietrze w całym pomieszczeniu, usytuowane są najczęściej grzejniki. Błędem, którego należy unikać jest ich zasłanianie zbyt długimi zasłonami, które powodują, że powietrze krąży pomiędzy materiałem a źródłem ciepła, zamiast ogrzewać właściwą przestrzeń.

Rozsądne i ekonomiczne gospodarowanie ciepłem w zimie opiera się na prostej regule: minimalizujmy straty i maksymalizujemy wykorzystanie emitowanej energii. Przed jesienią zróbmy nieduże przemeblowanie i upewnijmy się, że grzejniki są odsłonięte, a okna wspomóżmy dwuwarstwową roletą, która odgrodzi od nadchodzących mrozów i nie pozwoli ciepłu uciekać. Drobna zmiana, nieduża inwestycja w zaawansowane osłony okienne i na wiosnę może nas czekać miła niespodzianka. Źródło: Franc Gardiner

TERMOMODERNIZACJA

SPIS TREŚCI

Ocieplanie ścian

od wewnątrz

24

BUDYNEK

MTG – preparat gruntujący – 128 zł/10 l

MI-XI – płyta izolacyjna (wym. 600 x 390 mm) – 35,42 zł/szt.

SPIS TREŚCI Zgodnie z zasadami sztuki budowlanej, ściany powinny być ocieplane od strony zewnętrznej.

W sytuacji w której jest to niemożliwe, należy zastanowić się nad innym rozwiązaniem. Alternatywą w takich przypadkach jest system wewnętrznej izolacji termicznej ścian. System ten nie wpływa na wygląd zewnętrzny budynku, a jednocześnie daje gwarancję oszczędności energii cieplnej co przekłada się na obniżenie kosztów eksploatacji obiektu.

Konserwator zabytków, a ocieplenie W przypadku kamienic, dworków, pałaców czy nawet przemysłowych obiektów zabytkowych ocieplenie zewnętrzne jest niemożliwe. Konserwatorzy zabytków zazwyczaj nie wrażają zgody na wykonanie zewnętrznej izolacji termicznej, która zasłoniłaby zabytkowe fasady.

Problem z wykonaniem tradycyjnej termoizolacji może występować również w przypadku nowego budownictwa, ze względu na ozdobny charakter elewacji lub z uwagi na specyficzne warunki zabudowy nie pozwalające na zwiększenie grubości ściany zewnętrznej. W takich sytuacjach warto zastosować system wewnętrznej izolacji termicznej.

MS-KS-K – lekka zaprawa klejowo-szpachlowa – 89,00 zł/worek 20 kg

W artykule wykorzystano jako przykład pakiet oferowany przez quick-mix, na który składają się: • MI-XI – mineralna płyta Izolacyjna, • MTG – preparat gruntujący, • MS-KS-K – lekka zaprawa klejowoszpachlowa.

Wewnętrzne ciepło Bardzo często ściany zewnętrzne obiektów zabytkowych czy innych starszych budynków, mimo znacznej grubości, nie spełniają współczesnych wymogów dotyczących izolacyjności termicznej. Mikroklimat w takich wnętrzach jest niekiedy nieprzyjemny, a przebywające w nich osoby odczuwają dyskomfort cieplny.

Stopniowo może dochodzić do zawilgocenia przegród, a w efekcie końcowym nawet do porażeń biologicznych. Alternatywny system

www.termo24.pl

BUDYNEK

25

wewnętrznej izolacji oparty o mineralną płytę izolacyjną MI-XI może być rozwiązaniem takiej sytuacji. Płyta charakteryzuje się niepalnością, posiada współczynnik przewodzenia ciepła na poziomie 0,045 W/mK oraz współczynnik oporu dyfuzyjnego µ=3. W okresie zimowym aktywność kapilarna płyt gwarantuje wchłanianie nadmiaru wilgoci znajdującej się w pomieszczeniu, natomiast w okresie letnim wysychanie ściany jest ułatwione, ze względu na dyfuzyjny charakter produktu.

Zalety wewnętrznego systemu ociepleń: • zachowanie oryginalnego wyglądu elewacji, przy jednoczesnym poprawieniu jej efektywności izolacyjnej, • szybkie nagrzewanie pomieszczeń w budynkach użytkowanych okresowo • poprawę akustyki, • możliwość ocieplania tylko wybranych miejsc.

System wewnętrznej izolacji – krok po kroku Wykonanie wewnętrznej izolacji termicznej rozpoczyna się od starannego oczyszczenia podłoża i zagruntowania go preparatem gruntującym. Na tak przygotowaną ścianę przykleja się płyty izolacyjne za pomocą specjalnej, lekkiej zaprawy klejącej. Zaprawa klejąca powinna być naniesiona na całą powierzchnię płyty izolacyjnej. Płyty muszą być „podparte” w 100% na zaprawie klejącej. Po związaniu zaprawy klejącej na przyklejone płyty nakłada się tzw. warstwę szpachlową z zaprawy klejącej.

W warstwie zaprawy szpachlowej należy zatopić wzmacniającą siatkę z włókna szklanego.

Do wykonywania powłok malarskich można zastosować dyfuzyjną farbę silikatową.

Prawidłowo wykonana wewnętrzna izolacja termiczna pozwala obniżyć zużycie energii niezbędnej do ogrzania pomieszczenia, a także zwiększy komfort cieplny budynku. Źródło: quick-mix

TERMOMODERNIZACJA

26

BUDYNEK

SPIS TREŚCI

Jak zaoszczędzić na rachunkach Kiedy temperatura za oknem spada, automatycznie idą w górę nasze rachunki za energię.

Niespecjalnie chce nam się wówczas ruszyć z domu – zamiast tego chętnie siedzimy w wannie z gorącą wodą, przed telewizorem czy komputerem, podgrzewając sobie w międzyczasie ciepłe napoje i przekąski. Zwiększone zużycie energii wynika też z niedoboru światła – dzień robi się coraz krótszy, więc światło słoneczne zastępujemy sobie sztucznym. Na szczęście zwiększone wydatki możemy w znacznym stopniu ograniczyć – wystarczy zmienić swoje nawyki i w prawidłowy sposób przygotować budynek do zimy.

Zmiana nawyków Bardzo dużą część energii nieświadomie po prostu marnujemy. Jednym z najczęstszych grzechów jest nagrzewanie wnętrz do zbyt wysokiej temperatury. Nie dość, że nie jest to specjalnie zdrowe (znacznie zwiększamy ryzyko przeziębienia), to prowadzi do poczucia dyskomfortu i w konsekwencji nadmiernie długiego wietrzenia, którego następstwem są duże straty ciepła. Powinniśmy również pamiętać, aby nie zasłaniać grzejników – zastawione meblami czy nawet zwykłymi zasłonami okiennymi mogą być nawet o 20% mniej efektywne. Tanim i skutecznym rozwiązaniem są też umieszczone za grzejnikami ekrany odbijające ciepło – dzięki nim nie będzie ono uciekać na zewnątrz przez ściany.

Przegląd instalacji Chcąc zaoszczędzić na rachunkach za energię powinniśmy przede wszystkim upewnić się, że nasz system centralnego ogrzewania jest w pełni sprawny. Nie każdy wie, że samo zanieczyszczenie kotła potrafi zmniejszyć wydajność ogrzewania nawet do kilkunastu procent. Przygotowanie do zimy powinniśmy więc zacząć od

www.termo24.pl

solidnego przeglądu i korekty ewentualnych zaniedbań konserwacyjnych.

Stolarka Najwięcej na świecie domów energooszczędnych buduje się w Austrii i Niemczech. Stamtąd też pochodzą najlepsze firmy produkujące stolarkę do tego typu budownictwa. O rekomendację poprosiliśmy Dariusza Olszewskiego, eksperta firmy INTERNORM – austriackiej marki okiennej specjalizującej się w produkcji komponentów do domów energooszczędnych. „Ludziom myślącym o długoterminowych oszczędnościach poleciłbym okno HV240 Varion 4. Model ten ma wbudowaną między szybami żaluzję, która po opuszczeniu zwiększa poziom izolacyjności do 0,63W/m2K. Gwarantuje to maksymalnie wydajne gospodarowanie ciepłem w budynku. Przy podejmowaniu decyzji o wymianie okien należy też pamiętać, że kluczowym elementem dla ich prawidłowego działania jest montaż. Radziłbym zwrócić uwagę czy firma zapewnia profesjonalny montaż, czy też jej rola sprowadza się do sprzedania nam samego zestawu okiennego”.

Dopłaty Stosując się do powyższych rad można zmniejszyć zapotrzebowanie swoich domów na energię nawet o kilkadziesiąt procent. Jeśli natomiast jesteśmy w trakcie planowania budowy lub zakupu domu i chcemy jak najwięcej zaoszczędzić na przyszłych rachunkach, warto zainteresować się programem dopłat do budynków energooszczędnych Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który ruszy na początku stycznia 2013 roku W ramach programu możliwe będzie uzyskanie na budowę budynku energooszczędnego aż 30 tysięcy złotych. Jeśli zdecydujemy się na standard pasywny – aż do 50 tysięcy. Źródło: INTERNORM

zimÄ…?

28

BUDYNEK

SPIS TREŚCI

Wielka płyta może być oszczędna

Kiedy mówimy o oszczędzaniu energii w budynkach mieszkalnych, pierwszymi skojarzeniami często są energooszczędne żarówki czy sprzęty RTV i AGD. To bardzo korzystne rozwiązania. Warto jednak zdać sobie sprawę, jakie rozwiązania przynoszą realne korzyści, a które z nich dotyczą jedynie znikomego odsetka w puli sumującej się do kwoty wydatków.

Zgodnie z danymi GUS z 2009 roku, zużycie energii na oświetlenie i sprzęt elektryczny stanowi znikomy procent (7,2%) całkowitego zużycia. Takie czynności jak ogrzewanie wody (14,4%) czy gotowanie (8,2%) również nie są najważniejszą przyczyną wysokich rachunków. Okazuje się, że ponad 70% kosztów stanowi energia zużywana na ogrzewanie

www.termo24.pl

budynków. Są to ogromne ilości, stanowiące ponad 30% całkowitego zużycia energii w Polsce.

Wydatki na energię i ciepło w budownictwie przewyższają te w przemyśle czy transporcie.

Przyczyn takiego stanu rzeczy należy upatrywać w zasobach mieszkaniowych Polaków. – Zdecydowana większość z nas wciąż mieszka w blokach zbudowanych w latach 60 i 70 ubiegłego wieku. Są to budynki w których występują znaczne straty ciepła, spowodowane nieszczelnymi przegrodami zewnętrznymi czy słabą izolacją ścian czy dachów. Na szczęście mieszkanie w starego typu budownictwie wielorodzinnym nie oznacza, że jesteśmy skazani na bezsensowne straty ciepła. Wystarczy przeprowadzić odpowiednią

BUDYNEK termomodernizację z równoczesną poprawą wyglądu budynku – komentuje Tomasz Kwiatkowski, doradca techniczny ROCKWOOL Polska. Na polskim rynku są od wielu lat dostępne zarówno dobrej jakości materiały, jak i instrumenty finansowe mogące wspomóc spółdzielnię czy wspólnotę mieszkaniową w finansowaniu takiej inwestycji. Jak się do tego zabrać?

Sposoby finansowania termomodernizacji Ustawa o wspieraniu termomodernizacji i remontów z dnia 21 listopada 2008 roku umożliwia uzyskanie dwóch rodzajów dofinansowań, z których można skorzystać planując termomodernizację: mowa o premii remontowej i premii termomodernizacyjnej. O tę pierwszą mogą się ubiegać właściciele lub zarządcy budynków wielorodzinnych, których użytkowanie rozpoczęło się przed 14 sierpnia 1961 r. Jej wysokość może stanowić 20% wykorzystanej kwoty kredytu na realizację remontu, jednak nie może przekroczyć 15% rzeczywistych kosztów. Choć nie jest to premia przyznawana w celach stricte termomodernizacyjnych, jednym z warunków jej uzyskania jest osiągnięcie co najmniej 10% rocznych oszczędności na cele ogrzewania i c.w.u. Natomiast w ramach premii termomodernizacyjnej można uzyskać dofinansowanie bezpośrednio związane z poprawą efektywności energetycznej budynku, m.in. na docieplenie przegród zewnętrznych budynku, przez które ucieka najwięcej ciepła. Wysokość premii termomodernizacyjnej może wynosić 20% kredytu, jednak nie więcej niż 16% kosztów inwestycji termomodernizacyjnej i nie więcej niż dwukrotność rocznych oszczędności kosztów energii i ciepła.

Jak otrzymać premię?

Pierwszym krokiem powinno być skontaktowanie się z audytorem energetycznym w celu wykonania audytu termomodernizacyjnego lub remontowego.

Następnie, na podstawie wykonanego audytu, tworzy się plan prac. W ramach audytu obliczona zostaje też wysokość premii oraz szacowane oszczędności wynikające z przeprowadzonej modernizacji.

Kolejnym krokiem jest złożenie, wraz z wnioskiem kredytowym, wniosku o premię (należy do niego dołączyć wyniki audytu) do jednego z komercyjnych banków, współpracujących w zakresie premii z Ban-

29

kiem Gospodarstwa Krajowego. Po pozytywnej weryfikacji dokumentów przez BGK, inwestor może już podpisać umowę na udzielenie kredytu i przyznanie premii z bankiem kredytującym i zabrać się za prace budowlane. Po zakończeniu prac zgodnie z planami i terminami zawartymi w umowie kredytowej, bank udzielający kredytu przesyła komplet dokumentów do BGK, na podstawie których wypłaca on premię przeznaczoną na spłatę części zadłużenia inwestora.

Na co najlepiej przeznaczyć pieniądze?

– Inwestor dysponujący nieograniczoną ilością środków mógłby przeprowadzić kompleksową termomodernizację. Zainstalować energooszczędne okna, drzwi wejściowe, zakupić całkowicie nowy system grzewczy.

Budżety większości spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych są jednak na ogół dość skąpe. Dlatego warto decydować się na te rozwiązania, które przyniosą optymalne oszczędności przy racjonalnie zainwestowanych środkach. Tym właśnie jest 6 paliwo, czyli oszczędność energii i ciepła. – podsumowuje Tomasz Kwiatkowski.

Zasadniczo istnieją dwie podstawowe metody ocieplania: styropian i wełna mineralna. Choć obydwa materiały mają podobne właściwości izolacyjne, decydując się na tak długoterminową inwestycję jak termomodernizacja domu warto zdecydować się na to drugie rozwiązanie. Jedną z najważniejszych cech odróżniających wełnę od typowego styropianu jest bezpieczeństwo pożarowe. Skalna wełna mineralna ma najwyższą klasę odporności na ogień A1, co oznacza że jest wyrobem niepalnym. Dla porównania, analogiczne produkty styropianowe (klasy E lub F) przy kontakcie z ogniem palą się lub topią, wytwarzając mnóstwo dymu i płonących kropli. Dodatkowo skalna wełna jest produktem paroprzepuszczalnym, co w budynkach wielorodzinnych ma istotny wpływ na minimalizację występowania pleśni i grzybów. Decydując się na wełnę uzyskujemy dodatkowe korzyści, co przy budynkach wielorodzinnych jest nie do przecenienia – oprócz oszczędności wynikających z obniżenia rachunków za ogrzewanie, zabezpieczamy życie i mienie lokatorów przed następstwami ewentualnego pożaru, gwarantując im zdrowy klimat wewnątrz mieszkań. Źródło: ROCKWOOL Polska

TERMOMODERNIZACJA

SPIS TREŚCI

Polacy chcą

kontrolować

wydatki na ogrzewanie

32

BUDYNEK / INSTALACJE

W ciągu ostatnich lat większość Polaków odczuła wzrost opłat za ogrzewanie. U 35% z nich w ostatnim sezonie grzewczym wydatki z tego tytułu przekroczyły aż 2000 zł. Natomiast najbardziej niepokojący jest fakt, że 34% Polaków nie ma kontroli nad kosztami za ogrzewanie.

Wyniki raportu Millward Brown SMG KRC „Polacy a wydatki na ogrzewanie”, przygotowanego w ramach kampanii „Odzyskaj kontrolę” są alarmujące. Według nich 34% Polaków nie ma poczucia kontroli nad kosztami związanymi z ogrzewaniem swojego domu lub mieszkania. Są to głównie osoby mieszkające w budynkach wielorodzinnych oraz płacące za rachunki w formie zaliczki w odstępach miesięcznych, dwumiesięcznych lub w formie zbiorczych rachunków.

Co więcej, prawie połowa respondentów badania nie pamięta, jakie koszty poniosła z tytułu ogrzewania w minionym sezonie grzewczym. Ci, którzy wiedzieli, najczęściej podawali kwoty w wysokości 2000–2500 zł (22% respondentów), 2501–3000 zł i 801–1499 zł (po 15%), 3001–4500 oraz ponad 4500 zł (po 14%). Tylko 9% badanych w sezonie grzewczym płaciło za rachunki na ogrzewanie mniej niż 800 zł! Przyjmując, że okres, w którym korzystamy z ogrzewania trwa 7 miesięcy (w Polsce w miesiącach październik – kwiecień panują warunki wymagające ogrzewania budynków), średnie miesięczne koszty związane z ogrzewaniem wyniosły od około 100 do około 650 zł, a w przypadku ponad 5 milionów Polaków nawet więcej! „Jak pokazują wyniki badania 90% Polaków deklaruje, że chciałoby mieć wpływ na wielkość płaconych rachunków za ogrzewanie, natomiast tylko 63% mówi, że taki wpływ posiada. To potwierdza obserwację, że ludzie mają świadomość potrzeby oszczędzania, ale nie zawsze są w stanie ją spełnić. Być może dlatego, że tylko połowa ma realny wpływ i narzędzia, żeby zadbać o ogrzewanie” – komentuje dr Agnieszka Popławska z Wydziału Zamiejscowego w Sopocie Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej, psycholog zajmująca się zachowaniami ekonomicznymi społeczeństwa.

www.termo24.pl

SPIS TREŚCI Aż 75% badanych zauważyło wzrost kosztów za ogrzewanie w ostatnich latach. Tylko 6% zaznaczyło, że te wydatki zmalały, a 13%, że nie uległy zmianie.

Dlatego prawie wszyscy respondenci (90%) chcieliby odzyskać wpływ na wysokość rachunków płaconych z tytułu ogrzewania. „Wyniki badania pokazują, że tracimy kontrolę nad wydatkami na ogrzewanie, które stanowią znaczną część naszego domowego budżetu. Może natomiast cieszyć fakt, że jesteśmy tego świadomi i chcemy znaleźć sposób na zapanowanie nad nimi. Tegoroczna kampania „Odzyskaj kontrolę” ma na celu pokazać, że można to zrobić w bardzo łatwy sposób. Należy przy tym pamiętać, że ogrzewanie to nie tylko kwestia finansów, ale także naszego komfortu życia” mówi Dorota Jezierska, Dyrektor Sprzedaży i Marketingu, Danfoss Poland.

Ogrzewanie to więcej niż kwestia portfela Ogrzewanie mieszkania, czy domu wiąże się nie tylko z kosztami, ale także z wygodą, naszym dobrym samopoczuciem i zdrowiem. Każde pomieszczenie powinno mieć odpowiednią temperaturę dopasowaną do swojego przeznaczenia np. kuchnia -20°C, łazienka -25°C, a sypialnia -17°C. Jak pokazują wyniki raportu „Polacy a wydatki na ogrzewanie” aż 40% z nas zapomina o tym i nie dostosowuje temperatury do rodzaju pomieszczenia. Co piąty Polak w każdym pomieszczeniu ma ustawioną identyczną temperaturę. Tyle samo nie ma możliwości jej regulacji. Należy jednak pamiętać, że temperatura panująca w mieszkaniu ma duży wpływ na efektywność pracy, nauki oraz odpoczynku. „Jednym z najłatwiejszych sposobów na dostosowanie temperatury w każdym pomieszczeniu jest instalacja elektronicznych termostatów grzejnikowych.

Pozwalają one ustawić odpowiednią temperaturę w każdym pomieszczeniu o określonej godzinie. Nowoczesne rozwiązania posiadają wiele funkcji i programów, które sprawiają, że nie musimy się martwić o ciągłe ustawianie temperatury. Dzięki temu możemy ustawić tygodniowy plan ogrzewania według naszych preferencji, korzystając np. z trybu nocnego, który obniża temperaturę, gdy śpimy i podnosi ją przed przebudzeniem, aby ogrzać pomieszczenie przed porankiem. Bardzo przydatne są także funkcje otwartego okna i tryb wakacyjny, dzięki którym nie

BUDYNEK / INSTALACJE Czy ma Pan(i) poczucie, że posiada kontrolę nad wysokością opłat ponoszonych w związku z ogrzewaniem?

33

marnujemy ciepła i jednocześnie oszczędzamy na rachunkach.” – dodaje Dorota Jezierska. „Zauważyłem wśród moich klientów coraz większą świadomość rosnących kosztów energii.

Idealnym rozwiązaniem dla nich są nowoczesne systemy sterowania ogrzewaniem, które pozwalają w pełni kontrolować temperaturę i wydatki na energię potrzebną do ogrzania domu lub mieszkania. System automatyki zadba np. o obniżenie temperatury po naszym wyjściu do pracy i o odpowiednio wczesne ogrzanie pomieszczeń przed naszym powrotem.

Możemy sterować każdym typem ogrzewania, zarówno podłogowym wodnym i elektrycznym, jak i grzejnikowym. Dodatkowo możemy to robić przez internet z każdego miejsca na Ziemi.

W ten sposób mamy pełną kontrolę nad wydatkami związanymi z ogrzewaniem zyskując znaczące oszczędności” tłumaczy Mariusz Gaca z Magnus Larsen. 60% Polaków posiada termostaty grzejnikowe. Według badań przeprowadzonych w 2010 roku przez prof. dr.-ing. Rainer Hirschberg z University of Science Aachen, wymieniając stare termostaty na elektroniczne produkty można zaoszczędzić do 23% energii, a wymieniając zawory ręczne nawet do 46%. Dlatego warto zainwestować w nowe rozwiązania niezależnie od wieku obecnie posiadanych termostatów grzejnikowych.

Według raportu „Polacy a wydatki na ogrzewanie” 13% Polaków posiada termostaty zainstalowane ponad 11 lat temu. Takie urządzenia szczególnie wymagają wymiany, w innym wypadku można się liczyć z ich nieprawidłową pracą i w efekcie wyższymi rachunkami. Stan termostatów wpływa nie tylko na wydatki na ogrzewanie. Niemal 80% badanych zgadza się z opinią, że stan termostatów grzejnikowych ma wpływ na wysokość opłat za ogrzewanie, jak również na nasz komfort i nasze zdrowie. Niewiele mniej, niemal 2/3 zgadza się ze stwierdzeniem, że stan termostatów grzejnikowych ma także wpływ na środowisko naturalne. Źródło: Danfoss

TERMOMODERNIZACJA

SPIS TREŚCI

Szkoła

w standardzie budynku pasywnego

www.termo24.pl

TERMOMODERNIZACJA

36

BUDYNEK/INSTALACJE

Rusza pierwsza w Polsce placówka edukacyjna w standardzie budownictwa pasywnego. Szkoła w Budzowie o niemal zerowym zużyciu energii wytycza standardy budownictwa publicznego, które będą obowiązywać w kraju od 2018 r.

Jednokondygnacyjny budynek o powierzchni ok.

836 m² zapewni miejsce do nauki 170 uczniom.

Wyjątkową energooszczędność gwarantuje architektura budynku zapewniająca m.in. maksymalne oświetlenie pomieszczeń światłem słonecznym,

SPIS TREŚCI naście procent wyższe jest opłacalna” mówi Marek Janikowski, wójt gminy Stoszowice, inicjator budowy. „Biorąc pod uwagę oszczędności w eksploatacji wyższa cena inwestycji jest mało znacząca z ekonomicznego punktu widzenia. Tak jest licząc koszty po cenach stałych, a przecież nikt nie umie powiedzieć po ile będzie gaz i prąd lub inne media za 10, 20, 30 lat.”

Budynek przyszłości Zużywamy ponad 2 razy więcej energii na jed-

Co to jest szkoła pasywna?

Szkoła pasywna tak samo jak każdy inny budynek pasywny, to bardzo dobrze izolowany gmach z odpowiednim systemem wentylacyjnym. W starym budownictwie do ogrzania 1 m2 zużywa się w skali roku 15–35 m3 gazu. W przypadku zastosowania nowoczesnej energooszczędnej technologii wystarcza 1,5 m3 na rok. Przy stumetrowym mieszkaniu daje to w skali roku oszczędność 3350 m3 gazu. Proporcje przy użyciu oleju opałowego są podobne. Duża powierzchnia szkoły to oszczędności sięgające kilkudziesięciu tysięcy złotych w skali roku.

system wentylacji z odzyskiem ciepła m.in. rekuperatory, energooszczędne okna oraz ocieplenie budynku solidną warstwą styropianu.

Duże oszczędności Ogrzanie nowoczesnej szkoły w Budzowie (gmina Stoszowice) to rocznie wydatek około 1000 zł. Takiej samej wielkości tradycyjny budynek ogrzewany olejem opałowym lub gazem zużywałby opału za ok. 40–50 tys. zł rocznie.

Oddana szkoła, kosztowała 3,4 mln zł i była droższa od tradycyjnego budynku o ok. 15% wartości inwestycji. Przyjmując, że ceny paliw są stałe to dodatkowe pół miliona złotych na inwestycję zwraca się po 11 latach. Ceny energii jednak stale rosną, gaz w ciągu 3 lat podrożał niemal 50%. Dlatego koszty na inwestycję pasywną mogą zwrócić się już po 6 latach przy założeniu podobnego wzrost cen energii w najbliższych latach. „Koszt budowy, projektu i rozbiórki w cyklu życia budynku to tylko ok. 15–20%, a aż 80–85% to eksploatacja. Inwestycja na starcie, nawet jeżeli koszty są początkowo kilka-

www.termo24.pl

nostkę powierzchni mieszkaniowej, niż kraje Europy Zachodniej o podobnym klimacie.

Powoduje to, że wielokrotnie przepłacamy za ogrzewanie budynku. Inwestorzy często dość ogólnikowo traktują kwestię przyszłych kosztów eksploatacyjnych. Komfort, trwałość, dostępność, niskie koszty utrzymania, oraz niepowtarzalne walory estetyczne są elementami możliwymi do uzyskania przy nieznacznych dodatkowych nakładach finansowych, dzięki zastosowaniu technologii budownictwa pasywnego.

Budynki w Unii Europejskiej odpowiadają za 40% zużycia energii. Nowa szkoła w gminie Stoszowice to drogowskaz dla inwestycji w budownictwo publiczne na terenie kraju. Od 2010 r. we Wspólnocie obowiązuje dyrektywa, która obliguje po 2018 r. do budowania budynków publicznych o „prawie zerowym” zapotrzebowaniu na pierwotne ciepło ok. 50 W/m2. Budowanie obiektów publicznych wg. obowiązujących starych norm wydaje się mało racjonalne. Ładne, nowe budynki bez energooszczędnych technologii stają się już na starcie przestarzałe,

zużywają za dużo energii oraz wpływają negatywnie na środowisko naturalne. „Termomodernizacja budynków oraz budowa nowych, energooszczędnych może zredukować straty energii w budownictwie aż o połowę. Zdecydowaną większość budynków w Polsce wybudowano w sposób nie pozwalający na racjonalne zarządzanie energią” – mówi Krzysztof Krzemień z Termo Organiki. „Zużywamy ponad 2 razy więcej energii na jednostkę powierzchni mieszkaniowej,

Skąd oszczędności?

Zarówno dom pasywny jak i szkoła pasywna, muszą posiadać grubą i szczelną kilkudziesięciocentymetrową warstwę dobrej jakości izolacji cieplnej – wyjaśnia Krzysztof Krzemień z Termo Organiki. – Po drugie musi mieć system wentylacji, który pozwala na wymianę zużytego powietrza z wnętrza, niemal bez utraty ciepła. Po trzecie okna w niskoenergetycznych budynkach są wykonane w technologii, która pozwala przenikać promieniom słonecznym do wnętrza domu i skutecznie ogranicza straty ciepła na zewnątrz.

niż kraje Europy Zachodniej o podobnym klimacie. Powoduje to, że bez sensu wielokrotnie przepłacamy za ogrzewanie budynku.”

Niezbędne wsparcie Stoszowice to 6 tys. mieszkańców i ok. 12 mln zł rocznego budżetu. Powstaniu szkoły pomogło Ministerstwo Infrastruktury gdzie przygotowuje się przepisy wdrażające dyrektywę 31/2010 do polskiego prawa. Szkoła, dzięki determinacji władz gminy stała się pilotażowym budynkiem użyteczności publicznej, który ma pomóc w stworzeniu dobrej ustawy wdrażającej unijną dyrektywę. W sporządzeniu dobrego programu funkcjonalno-użytkowego pomagali specjaliści z Polski, Czech i Niemiec. Merytoryczne wsparcie przekazała m.in Politechnika Warszawska oraz w Narodowa Agencja Poszanowania Energii. Projekt dodatkowo został objęty patronatem Marszałka Województwa Dolnośląskiego, Dolnośląskiego Kuratora Oświaty oraz Starosty ząbkowickiego. Źródło: Termo Organika

38

BUDYNEK/INSTALACJE

SPIS TREŚCI

Energia w budynkach W Polsce zużywa się ponad dwa razy więcej energii na jednostkę powierzchni mieszkaniowej niż w innych krajach Europy Zachodniej o podobnym klimacie. Głównym powodem tak dużego zużycia energii w sektorze potrzeb są przede wszystkim nieszczelne okna, przemarzające ściany, niedostateczna izolacja dachu i podłogi czy też przestarzałe systemy ogrzewania o niskiej sprawności. Budynki są też często źle usytuowane i mają niewłaściwy kształt.

Wg Europejskiej Agencji d/s Środowiska w Unii Europejskiej w całkowitym zużyciu energii w budynkach 69% stanowi energia zużywana na ogrzewanie budynków, 15% na przygotowanie ciepłej wody, 11% na oświetlenie i napęd sprzętu elektrycznego i tylko 5% na gotowanie.

Krajowe oszacowania mówią, że w Polsce ogrzewanie stanowi aż 71,2% wszystkich mieszkaniowych potrzeb energetycznych. Największy udział w zużyciu energii ma więc ogrzewanie budynków.

W krajach Unii Europejskiej zauważalny jest systematyczny spadek średniego zużycia energii na ogrzewanie statystycznego mieszkania. Jest to efektem stosowania lepszych technik budowlanych i coraz to większej termoizolacyjności nowo wznoszonych budynków. Mieszkania budowane obecnie potrzebują o 22% mniej energii na ogrzewanie niż te zbudowane w 1985 r.

Jak zmniejszyć zużycie energii w budynkach?

Po pierwsze, izolować cieplnie i nie dać energii „uciekać” z budynku na zewnątrz, albo latem przy chłodzeniu pomieszczeń, nie dać ciepłu z zewnątrz „wchodzić” do budynku. Określony poziom ochrony cieplnej budynku wymagany jest przez prawo, ale opłaci się stosować grubsze warstwy izolacji termicznej. Energia drożeje, więc każdy zapobie-

www.termo24.pl

40

BUDYNEK/INSTALACJE

gliwy i ekonomicznie myślący inwestor bardzo starannie izoluje cieplnie swój budynek.

Po drugie wykorzystywać energię ze źródeł odnawialnych. Za odnawialną energię nie musimy płacić. Słońce świeci z nieba, wiatr wieje za darmo, jak raz zapłaciliśmy za działkę pod budowę domu to ciepło geotermalne jej gruntu też możemy wykorzystywać przy pomocy pompy ciepła za darmo. Po trzecie, efektywnie wykorzystywać energię. Kiedy poprzez dobrą izolację termiczną zmniejszy się ilość ciepła potrzebnego do utrzymania w pomieszczeniach pożądanej temperatury, wtedy staje się szczególnie ważne, aby to ciepło dostarczyć przy pomocy wysokosprawnej instalacji grzewczej. Zmniejszy to znów ilość paliw i energii, które będziemy musieli kupić.

Energooszczędny dom i mieszkanie Współczesny dom musi być przyjazny nie tylko dla swoich mieszkańców, ale także dla środowiska naturalnego. Dlatego powinien być projektowany razem z otoczeniem, z uwzględnieniem ochrony środowiska oraz warunków mieszkaniowych i społecznych. Budynek taki musi charakteryzować się małym zużyciem energii. Ten ostatni aspekt staje się szczególnie ważny z powodu konieczności poszanowania konwencjonalnych nośników energii w skali globalnej. Zasobami naturalnymi należy gospodarować oszczędnie, mając na uwadze ich zachowanie dla przyszłych pokoleń, zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Jednocześnie rosnące systematycznie koszty energii stanowią coraz większe obciążenie budżetów domowych.

Liczymy, co się bardziej opłaca: ponieść większe koszty inwestycyjne i zmniejszyć eksploatacyjne ogrzewania pomieszczeń, a może budować „tradycyjnie”, spełniając jedynie podstawowe wymogi norm energetycznych. Podejmowanie decyzji jest coraz trudniejsze, wymaga też coraz większej wiedzy. Nowe możliwości stwarza postęp technologiczny w budownictwie, który przejawia się w opracowywaniu i wdrażaniu nie tylko nowych rozwiązań konstrukcyjnych, ale także efektywniejszych systemów energetycznych dla budyn-

www.termo24.pl

SPIS TREŚCI ków. Badania i realizacja nowatorskich przedsięwzięć, których celem jest radykalne obniżenie energochłonności budynków rozwinęły obecnie typ budownictwa, określony mianem energooszczędnego, który charakteryzuje się zmniejszonym zużyciem energii i wykorzystaniem jej odnawialnych źródeł do zaspokojenia potrzeb energetycznych budynku.

W związku z nowelizacją Dyrektywy EPBD (The Energy Performance of Buildings Directive 2002/91/EC) dotyczącej charakterystyki energetycznej budynków, rozwiązania energooszczędne w budownictwie niedługo okażą się faktyczną koniecznością.

Dyrektywa ta to podstawa prawna działań zmierzających do zwiększenia efektywności energetycznej. Dokument wprowadza cztery wymagania, których wdrożenie spoczywa na państwach członkowskich Unii Europejskiej. Pierwszym jest wdrożenie metodologii obliczania całościowej efektywności energetycznej budynku, a nie osobno dla poszczególnych jego części. Drugi ważny element to ustalenie minimalnych norm dla budynków nowych i już istniejących. Ważna jest także analiza i ocena instalacji grzewczych i chłodzących. Ostatnim, równie ważnym elementem znowelizowanej dyrektywy jest system oceny charakterystyki energetycznej budynków i mieszkań, którego rezultatem są świadectwa charakterystyki energetycznej. Takim świadectwem będzie musiał legitymować się prawie każdy budynek i lokal mieszkalny, budynek zamieszkania zbiorowego czy użyteczności publicznej, zarówno nowy jak i remontowany.

Dyrektywa przedstawia też wymagania odnośnie opracowywania krajowych planów mających na celu zwiększenie liczby budynków „o niemal zerowym zużyciu energii”. Planuje się także ustanawianie niezależnych systemów kontroli świadectw charakterystyki energetycznej i sprawozdań z przeglądów.

Zmodernizowana dyrektywa EPBD zobowiązuje państwa członkowskie do stworzenia takich wa-

BUDYNEK/INSTALACJE runków prawnych i rynkowych, aby od 31 grudnia 2020 roku wszystkie nowo powstające budynki były niskoenergetyczne lub pasywne – prawie nie zużywające energii. W przypadku budynków zajmowanych przez władze publiczne oraz stanowiących ich własność ma to nastąpić jeszcze wcześniej, bo już od 31 grudnia 2018 roku. Jednocześnie poprzez dywersyfikację źródeł energii i jej oszczędzanie uniezależnimy się od niestabilnych politycznie dostawców surowców energetycznych.

Definicja budownictwa energooszczędnego W warunkach polskich budynkiem energooszczędnym jest obiekt, dla którego wartość wskaźnika sezonowego zapotrzebowania na energię na cele ogrzewania i wentylacji „E” jest na poziomie mniejszym niż 70 kWh/m2 na rok. Natomiast dla budynków projektowanych jeszcze w 2008 roku wskaźnik sezonowego zapotrzebowania ciepła na ogrzewanie budynku mieszkalnego spełniającego wymagania zawarte w obowiązujących wówczas przepisach to około 90–120 kWh/m2 powierzchni użytkowej

41

na rok. Budynki energooszczędne najczęściej klasyfikuje się podając wartości progowe zużycia energii na metr kwadratowy powierzchni użytkowej np. w litrach oleju opałowego na m2 powierzchni ogrzewanej. Według tej klasyfikacji możemy wyróżnić: Budynki energooszczędne 7-litrowe Charakteryzują się zapotrzebowaniem na energię cieplną na poziomie ok. 70 kWh/m2, czyli ok.

7 litrów oleju opałowego na m2 ogrzewanej powierzchni na rok.

Budynki energooszczędne 5-litrowe To taki, w którym na pokrycie strat cieplnych zużywa się 5 litrów oleju opałowego na m2 powierzchni ogrzewanej w skali roku – czyli cechuje go zapotrzebowanie na energię cieplną rzędu 50 kWh/m2. Koszt wybudowania tego typu budynku jest o ponad 10% wyższy niż budynku referencyjnego budowanego według obowiązujących przepisów w Polsce, czyli zużywającego na ogrzewanie około 120 kWh/m2 powierzchni użytkowej energii cieplnej na rok.

Przeciętne roczne zużycie energii na ogrzewanie w kWh/m² powierzchni użytkowej w budynkach mieszkalnych zbudowanych w Polsce w różnych okresach (według zmieniających się przepisów) oraz w aktualnie budowanych budynkach energooszczędnych.

TERMOMODERNIZACJA

42

BUDYNEK/INSTALACJE

SPIS TREŚCI

Standardy energetyczne budynków w Polsce i porównanie z innymi krajami Kraj

Okres

Wartość wskaźnika sezonowego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania [kWh/m2rok]

Polska

Budynki z lat 1967–85 Budynki z lat 1986–92 Budynki po 1993 r.

Od 1998 r.

240–280 160–200 120–160 90–120

Austria

Budynki aktualnie wznoszone Planowane

25–50 15–25

Niemcy

Budynki zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1995 r.

Planowane

50–100 30–70

Szwajcaria

Dom energooszczędny Budynki aktualnie wznoszone

55 55–85

Podstawowe wymagania, których spełnienie daje szansę na energooszczędny dom odpowiednia działka budowlana pozwalająca na zorientowanie budynku w kierunku południowym wykorzystanie naturalnych warunków terenowych (zagłębień, skarp, drzew itd.), zapewnienie jak najlepszej termoizolacyjności wszystkich przegród zewnętrznych, zastosowanie wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, szczelność wszystkich przegród (podłóg, ścian, dachu, okien, drzwi zewnętrznych), wyeliminowanie mostków termicznych, zastosowanie energooszczędnego systemu grzewczego: kotła kondensacyjnego lub pompy ciepła, możliwość wykorzystywania ciepła z energii słonecznej (montaż instalacji solarnej), zastosowanie energooszczędnych urządzeń nie tylko AGD i oświetlenia, ale również zużywających wodę (baterie umywalkowe, wannowe, spłuczki w. c. itp.), energooszczędności w domu sprzyja wyraźny podział budynku na strefy termiczne: 22–24°C – łazienka, 20–22°C – pokoje dzienne, salon, pokoje dla dzieci, gabinet, 18–20°C – kuchnia, sypialnie, 16–18°C – korytarze, pokoje do ćwiczeń lub gry w bilard, 12–15°C – pomieszczenia gospodarcze: składzik, spiżarnia, pralnia, weranda, 4–8°C – garaż, magazyn narzędzi i sprzętu ogrodowego.

Różnica temperatury pomiędzy sąsiadującymi pomieszczeniami nie powinna przekraczać 8°C, wtedy bowiem ściany działowe mogą być tanie i stosunkowo cienkie (12 cm). Jeśli różnice miały być większe, ściany wewnętrzne trzeba ocieplać, a więc musiałyby być znacznie grubsze. odpowiednia działka budowlana pozwalająca na zorientowanie budynku w kierunku południowym wykorzystanie naturalnych warunków terenowych (zagłębień, skarp, drzew itd.), zapewnienie jak najlepszej termoizolacyjności wszystkich przegród zewnętrznych, zastosowanie wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła,

www.termo24.pl

BUDYNEK/INSTALACJE Budynki niskoenergetyczne 3-litrowe To taki, w którym na pokrycie strat cieplnych zużywa się 3 litry oleju opałowego na m2 powierzchni ogrzewanej w skali roku – czyli cechuje go zapotrzebowanie na energię cieplną rzędu 30 kWh/m2. Koszt tego typu budynku jest już o około 15% wyższy od ww. budynku referencyjnego w Polsce. Dla porównania, w budynku pasywnym zapotrzebowanie na energię cieplną wynosi maksymalnie 15 kWh/m2, czyli 1,5 litra oleju opałowego lub 1,5 m3 gazu ziemnego na m2 w skali roku.

Budynek zeroenergetyczny Prowadzone badania i doświadczenia doprowadziły do powstania budynków samowystarczalnych pod względem energetycznym. W tych eksperymentalnych domach w ogóle nie korzysta się z konwencjonalnych źródeł energii ani do ogrzewania, ani do oświetlenia, ani nawet do zasilania sprzętu AGD. Powstały nawet domy, które mogą produkować energię i jej nadwyżki sprzedawać do państwowej sieci energetycznej. Jednak te super nowoczesne technologie są jeszcze zbyt kosztowne i powszechne ich zastosowanie w budownictwie nie jest jeszcze ekonomicznie uzasadnione.

Różnice między domem energooszczędnym a pasywnym Dom energooszczędny to budynek, w którym roczne zapotrzebowanie na energię cieplną jest niższe od 70 kWh/m2. Kluczowymi cechami takich domów są: • dobra izolacja cieplna, • zredukowane mostki cieplne, • szczelność i kontrolowana wentylacja.

Dom pasywny to budynek, w którym zapotrzebowanie na energię cieplną jest tak niskie, że można zrezygnować z osobnego systemu grzewczego bez utraty komfortu jego użytkowania. Oznacza to, że roczne zapotrzebowanie na energię cieplną w takim domu jest niższe od 15 kWh/m2.

Zasady budowania budynku energooszczędnego Budynek energooszczędny zużywa mniej więcej 70 kWh/m2 w ciągu roku. Dla porównania, domy standardowe zużywają od 150 do nawet 200 kWh/m2 rocznie. Jest to energia końcowa zużywana do ogrzania domu. Wielkość ta nie uwzględnia energii potrzeb-

43

nej do podgrzewania wody. Domy energooszczędne najczęściej buduje się jako murowane trój- lub dwuwarstwowe lub szkieletowe, których konstrukcja ułatwia zastosowanie bardzo grubej izolacji termicznej. Ściany jednowarstwowe w domu energooszczędnym sprawdzą się tylko jeśli będą wykonane z bloczków styropianowych wypełnianych zbrojonym betonem.

Nieistotne jest, czy zdecydujemy się na beton komórkowy, ceramikę, keramzytobeton czy silikaty. Ważne jest natomiast to, aby ściany miały odpowiednie parametry cieplne. W ścianach domu energooszczędnego powinny one wynosić 0,15–0,2 W/(m2K).

Dopiero takie kompleksowe podejście może przynieść zamierzony efekt, czyli zaprojektowanie domu, w którym zużycie energii będzie znacząco niższe niż w tzw. domach standardowych, czyli budowanych wg obecnie obowiązujących przepisów.

Budownictwo energooszczędne kładzie nacisk na takie skonstruowanie domu, aby minimalizować jego koszty utrzymania, w stosunku do kosztów utrzymania domów budowanych w innych technologiach, z wykorzystaniem standardowych rozwiązań konstrukcyjnych. Energia elektryczna w każdym domu jest potrzebna do oświetlenia, zapewnienia wentylacji, ogrzewania pomieszczeń i wody użytkowej, czy też do działania urządzeń domowych. Opłaty za energię uzależnione są oczywiście od ilości zużywanej energii. Oznacza to, że im mniej energii zużyjemy, tym niższe będą rachunki za prąd. Oczywiście, o ile koszty energii związane z działaniem urządzeń domowych, czy oświetlenia pomieszczeń uzależnione są przede wszystkim od indywidualnych decyzji i nawyków mieszkańców, o tyle koszty energii zużywanej na ogrzewanie domu, przygotowanie ciepłej wody użytkowej i wentylację uzależnione są w dużej mierze od zastosowanego rozwiązania budowlanego i przestrzennego. Źródło: „Czysta energia, budownictwo niskoenergetyczne – nowe spojrzenie w ochronie środwiska naturalnego” mgr inż. Kinga Kalandyk

Prezes zarządu, Podkarpacka Agencja Energetyczna Sp. z o.o.

TERMOMODERNIZACJA

Likwidacja emisji

www.termo24.pl

spalin w Krakowie

TERMOMODERNIZACJA

46

INSTALACJE

Program likwidacji emisji pyłów zawieszonych w powietrzu Krakowa – to zdaniem PORTPC przykład najlepszych praktyk w dziedzinie ochrony środowiska w Polsce. Krakowianie oddychają najbardziej zanieczyszczonym powietrzem spośród wszystkich mieszkańców polskich miast.

Zmodyfikowany program finansowego wsparcia ma pomóc rozwiązać ten problem, a jednym z efektywnych rozwiązań może być zastosowanie pomp ciepła.

Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła z zadowoleniem przyjmuje fakt zwiększenia wsparcia finansowego dla niskoemisyjnych technologii grzewczych w Krakowie. Tamtejsza Rada Miasta zdecydowała, że od 2013 roku zwiększona zostanie wysokość dofinansowania do wymiany pieców i kotłów węglowych z 400 do 900 zł za każdy kilowat (kW) zainstalowanej mocy. W przypadku instalacji urządzeń korzystających z odnawialnych źródeł energii (w tym pompy ciepła) w nowym budynku można liczyć na dopłatę w 2013 r. 900 zł do 1 kW mocy. Nie zmieni się wielkość dopłat do kolektorów słonecznych (1000 zł do 1 m2 powierzchni).

21 listopada 2012 r. został przyjęty nowy „Program ograniczenia niskiej emisji w Krakowie”, w ramach którego przewidziane zostało dofinansowania dla mieszkańców miasta za zrezygnowanie z pieców i kotłów węglowych na rzecz nowych kotłowni. Mieszkańcy Krakowa, którzy zdecydują się na zmianę dotychczasowego systemu na kocioł gazowy, elektryczny, opalany lekkim olejem opałowym, pompę ciepła lub podłączą się do miejskiej sieci ciepłowniczej będą mogli starać się o sfinansowanie inwesty-

www.termo24.pl

SPIS TREŚCI cji. Przewidziane dopłaty są ponad dwukrotnie wyższe niż do tej pory (dotychczas było to 400 zł za każdy kilowat mocy). Inwestycje mogą też być dofinansowane przez MPEC, Tauron, Elektrociepłownię Skawina, Elektrociepłownię Kraków lub PGNiG, które podpisały porozumienie z miastem Kraków. Nabór wniosków na przyszły rok ma zostać ogłoszony pod koniec grudnia br.

Zwiększenie dofinansowania inwestycji w ogrzewanie związane z likwidacją kotłów węglowych ogłoszone przez krakowską Radę Miasta to bardzo dobra wiadomość dla tych wszystkich osób w Krakowie, które zastanawiają się nad zastosowanie pompy ciepła w swoim domu.

Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORTPC) uważa, że niezwykle pożyteczne byłoby wprowadzenie takich programów w całej Polsce, a w pierwszej kolejności w obszarach, na których występuje największa emisja pyłu zawieszonego PM 2,5 i PM 10 (PM – skrót z jęz. ang. Particulate Master –niewidzialny pył o rozmiarach poniżej 10 µm lub poniżej 2,5 µm – dla porównania średnica przekroju ludzkiego włosa wynosi ok. 60–100 µm), czyli w miastach powyżej 100.000 mieszkańców oraz na całym terenie Małopolski, Górnego Śląska, Mazowsza.

Zastosowanie pomp ciepła – jako urządzeń korzystających z odnawialnych źródeł energii i nieemitujących zanieczyszczeń w miejscu zastosowania – na szerszą skalę w Polsce, może przynieść korzyści związane z obniżeniem emisji zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym, w tym szczególnie groźnego dla ludzi pyłu zawieszonego.

INSTALACJE Z wielu badanych parametrów zanieczyszczeńpowietrza w stacjach badawczych w Małopolsce, wynika, że stężenie tylko pyłów zawieszonych PM wielokrotnie przekracza dopuszczalne normy roczne oraz dobowe i to na znacznych obszarach województwa.

Mimo że pyły zawieszone są niewidoczne gołym okiem, są groźne dla ludzi, bowiem potrafią przenosić wszelkie zanieczyszczenia chemiczne i biologiczne (toksyny, kancerogeny bakterie, wirusy).

Negatywne skutki dla ludzi to m.in.: złe samopoczucie, podrażnienie oczu, śluzówek. Duże stężenia pyłów zawieszonych mogą prowadzić do ostrych i przewlekłych stanów zapalnych układu oddechowego, alergii (a w konsekwencji do astmy), niedotlenienia, migren itp.

Pyły zawieszone utrzymują się w powietrzu i to przez bardzo długi okres. Są zaliczane do tzw. zanieczyszczeń transgranicznych, co oznacza, że mogą być przenoszone na odległości, przekraczające nawet 2500 km.

Wieloletnie raporty Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Środowiska z województw, w których znajdują się największe polskie aglomeracje, wskazują na niepokojącą tendencję wzrostową emisji pyłów zawieszonych. Od kilku lat roczne wartości stężenia PM 10 przekraczają normę, nieraz wielokrotnie. Chwilowe (dobowe) stężenia pyłu zawieszonego PM 10 są przekraczane nawet 5–8-krotnie. Najgroźniej sytuacja wygląda w województwie małopolskim, górnośląskim i mazowieckim. Szczególnie w czasie wielotygodniowych mroźnych wyżów w lekarze zalecają, aby osoby starsze czy też

47

małe dzieci pozostały w domach i nie wychodziły z domów na zewnątrz.

Z analiz widać wyraźne powiązanie pomiędzy emisją pyłów zawieszonych PM, a temperaturą zewnętrzną. W miesiącach zimowych emisja pyłów zawieszonych gwałtownie wzrasta. Jest to związane z emisją spalin, głównie węglowych kotłów grzewczych. Dodatkowo w okresie utrzymywania się przez wiele dni, a nawet tygodni pogody wyżowej i braku odpowiedniej cyrkulacji powietrza, powstaje realne zagrożenie zdrowia, szczególnie dla mieszkańców Warszawy oraz Małopolski i Górnego Śląska.

Zgodnie z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. „…w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy”, kraje Europy zobowiązane są do pomiarów pyłów PM 2,5 w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców, jak również do stopniowej redukcji emisji pyłów zawieszonych. Proponowany poziom docelowy emisji dla pyłu PM 2,5 czyli stężenie średnioroczne 25 µg/m3, mieliśmy osiągnąć już w styczniu 2010 roku.

Ponieważ zwiększenie emisji zanieczyszczeń występuje głównie w miesiącach zimowych, zastosowanie pomp ciepła, wysokoefektywnych kotłów na biomasę czy kotłów gazowych w obszarach dużych aglomeracji miejskich może przyczynić się do odczuwalnej redukcji emisji pyłu zawieszonego PM 10 i polepszenia standardu życia wielu Polaków. Źródło: Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła PORT PC

TERMOMODERNIZACJA

48

WYDARZENIA

SPIS TREŚCI

Targi Modernizacji Budynków – relacja z I edycji

Energooszczędne i inteligentne budynki to przyszłość! Udowadniła to premierowa edycja Targów Modernizacji Budynków w Krakowie, zorganizowana pod koniec listopada. Przez dwa dni w stolicy Małopolski królowała tematyka inteligentnych budynków.

Pod lupę wzięto taką tematykę jak: termomodernizacja, termoizolacja, budownictwo pasywne, niemal zero-energetyczne, efektywność energetyczną. Wystawcy prezentowali materiały i rozwiązania, które niewątpliwie stanowią przyszłość budownictwa.

Targi Modernizacji Budynków w Krakowie to specjalistyczna impreza targowa, będąca platformą spotkań producentów i dystrybutorów materiałów budowlanych – inwestorów z fachowcami oraz właścicieli nieruchomości z wykonawcami. Oprócz produktów na Targach prezentowano także usługi.

Unikatowa wiedza ekspertów Patronem merytorycznym premierowej edycji Targów był Polski Instytut Budownictwa Pasywnego. Opracowany we współpracy z ekspertami Instytutu program seminaryjny obejmował zagad-

www.termo24.pl

nienia z dziedziny technologii energooszczędnej, pasywnej oraz termomodernizacji. Uczestniczyli w nim przedstawiciele instytucji specjalistycznych, środowiska naukowego, branżowi specjaliści oraz praktycy z bogatym doświadczeniem.

– Przyznam, że nieco ryzykowaliśmy obecnością na pierwszej edycji Targów podejmujących tematykę modernizacji istniejących budynków. Wierzę, że te Targi przyniosą wiele korzyści nie tylko Małopolsce, ale także innym dużym miastom w Polsce.

Widzimy duże zainteresowanie zwiedzających. Prelekcje z udziałem naszych ekspertów przyciągnęły więcej osób niż się spodziewaliśmy. Targi są bardzo treściwe i rozwojowe, dlatego z chęcią włączymy się w organizację II edycji tego wydarzenia – deklarował Łukasz Krzysztoń z Polskiego Instytutu Budownictwa Pasywnego.

Podczas Targów odbyły się dwie debaty, które podejmowały tematykę rozwoju budownictwa pasywnego w Polsce i Europie. W roli eksperta wystąpił Günter Schlagowski.

WYDARZENIA

49

– Jego obecność zagwarantowała wysoki poziom merytoryczny dyskusji. Budownictwo energooszczędne to niezwykle ciekawy temat ściśle związany z kierunkiem naszych studiów. Dlatego warto było przyjść i poznać nowe technologie – mówiła Agnieszka Paryś z Politechniki Krakowskiej.

Perfekcyjnie nowoczesne dachy Duże zainteresowanie wzbudził też Pokaz Sztuki Dekarskiej „Dobra Firma Dekarska”. Eksperci z Polskiego Stowarzyszenia Dekarzy prezentowali różne technologie krycia dachów, m.in. dachówką ceramiczną, papą, a także wszystkie możliwe akcesoria dachowe – począwszy od okien połaciowych, poprzez rynny, folie dachowe, po stopnie kominiarskie i płotki przeciwśniegowe.

– Każdy mógł przyjść, dotknąć, wziąć narzędzia i samemu spróbować jak wykonuje się dach. Jesteśmy zadowoleni z faktu, że odwiedziło nas tak dużo osób. Gościliśmy wielu właścicieli nieruchomości, architektów, a także uczniów. Staraliśmy się zaprezentować pełen wachlarz alternatywnych rozwiązań dla dachów wykonanych ze starych, ciężkich materiałów – mówił Marek Tynka prezes Małopolskiego oddziału Polskiego Stowarzyszenia Dekarzy.

Targi trafiły w potrzeby – Cieszymy się, że nowe wydarzenie w kalendarzu spotkań targowych spotkało się z bardzo dobrym przyjęciem ze strony wystawców i zwiedzających. To impreza, podczas której można poznać wszystko, co łączy się z tematyką inteligentnych budynków. Dzięki bogatej ofercie wystawców oraz ciekawym wykładom nasi goście mogli poznać najnowsze trendy w budownictwie oraz dowiedzieć się wszystkiego na temat modernizacji, materiałów oraz technik wykonywania prac remontowych. Z pewnością wsłuchamy się w opinie uczestników i dołożymy wszelkich starań, aby druga edycja była ciekawsza i jeszcze bardziej udana – podsumowuje Grażyna Grabowska, prezes Targów w Krakowie. Źródło: Targi w Krakowie Sp. z o.o.

TERMOMODERNIZACJA

50

WYDARZENIA

SPIS TREŚCI

Relacja z targów RENEXPO® POLAND 2012

Fot. Redakcja GLOBEnergia

Branża fotowoltaiki spotkała się w ramach 2. konferencji dotyczącej tego zagadnienia. Dr Stanisław M. Pietruszko, Prezes Polskiego Towarzystwa Fotowoltaiki, oświadczył: „Kluczowym krokiem do rozwoju rynku fotowoltaiki w Polsce są odpowiednie rozwiązania prawne zawarte w obecnie negocjowanym projekcie ustawy o Odnawialnych Źródłach Energii”.

Po raz drugi targi RENEXPO® Poland zaprezentowały w Warszawie w dniach 17–18.10.2012 koncepcje i produkty z zakresu energii odnawialnych i efektywności energetycznej. Blisko 3600 odwiedzających zasięgnęło informacji u około 95 wystawców o najnowszych produktach, technologiach i usługach. Zainteresowanie polskim rynkiem odnawialnych źródeł energii jest ogromne, a prace nad nową ustawą dobiegają końca, co także podkreślił Minister Mieczysław Kasprzak w swojej mowie w trakcie otwarcia targów. „Planowany rozwój energii odnawialnych wywołał w branży atmosferę przełomu. Było to wyraźnie odczuwalne u odwiedzających, wystawców oraz na konferencjach” – poinformowała kierowniczka projektu Avena Gall-Tamas.

Odwiedzający targi oraz uczestnicy konferencji zasięgali informacji na takie tematy, jak fotowoltaika, bioenergia, pompy ciepła, energetyka wodna czy mobilność elektryczna. Na siedmiu konferencjach branżowych o łącznej liczbie uczestników około 950, polskie i międzynarodowe firmy, planiści energetyczni, wykonawcy i użytkownicy, jak również naukowcy i przedstawiciele urzędów i organów państwowych zasięgali informacji o najistotniejszych zagadnieniach odnawialnych źródeł energii. W forach branżowych uczestniczyło łącznie około 360 osób.

www.termo24.pl

Kongres branżowy na temat pomp ciepła, zorganizowany przez Polską Organizację Rozwoju Technologii Pomp Ciepła PORT PC, zgromadził wielu specjalistów. Także na forum biogazowym, które odbyło się we współpracy z Unią Producentów i Pracodawców Przemysłu Biogazowego, niemal wszystkie miejsca w sali konferencyjnej zostały zajęte.

Polscy i zagraniczni goście RENEXPO® Poland skorzystali też z licznych możliwości, by nawiązać nowe kontakty handlowe, na przykład przy spotkaniach kooperacyjnych czy tez Kolacji Profesjonalistów OZE. Na tym uroczystym zakończeniu pierwszego dnia targów przyznane zostały po raz pierwszy Puchary RENEXPO Poland. W kategorii osobowość branży zwyciężył dr Stanisław M. Pietruszko. W kategorii innowacyjna technologia na RENEXPO® Poland zwyciężyły czeska firma Solartec oraz NIBE Biawar. Nagrody były przyznawane po raz pierwszy, jednak pomysł został przyjęty z dużym zainteresowaniem. „Targi RENEXPO® Poland przerosły wszelkie nasze oczekiwania, a w przyszłym roku jeszcze się znacznie rozwiną. Zdecydowana większość wystawców już zapowiedziała ponowny udział, niektórzy zgłosili też chęć zajęcia większej powierzchni wystawczej. Już teraz zaczynamy z radością pracować nad RENEXPO® Poland 2013!” – mówi PR Manager Małgorzata Bartkowski.Następne targi RENEXPO® Poland odbędą się w dniach 16–17 października 2013 roku w Warszawskim Centrum EXPO XXI. Bliższe informacje znajdą Państwo na stronie: www.renexpo-warsaw.com. Źródło: REECO Sp. z o. o.

Konkurs „Dobre praktyki – w dobrych rękach”

Zapraszamy do II edycji konkursu firmy, które w swojej działalności mogą podzielić się i pochwalić referencjami zrealizowanymi w oparciu o technologie odnawialnych źródeł i poszanowania energii.

Rozstrzygnięcie II etapu nastąpi w lutym, w trakcie targów ENEX Nowa Energia w Kielcach. Najciekawsze prace będą publikowane w czasopiśmie oraz w naszych serwisach internetowych.

Szczegóły konkursu: www.globenergia.pl

SPIS TREŚCI

Targi z energią ENEX Nowa Energia 2013 Pomimo widocznego spowolnienia, budownictwo należy w dalszym ciągu do systematycznie rozwijających się w Polsce branż przemysłu. Jak podaje raport Stowarzyszenia Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych poziom produkcji budowlano-montażowej zrealizowanej w pierwszym półroczu 2012 roku był aż o 8% wyższy w porównaniu do analogicznego okresu w 2011 roku. Wzrósł także poziom zrealizowanych prac instalacyjno-grzewczych.

Wachlarz możliwości tego przemysłu prezento-

www.termo24.pl

wany będzie w czasie Targów Kielce na Międzynarodowych Targach Energetyki i Elektrotechniki ENEX. Wystawa odbędzie się od 26 do 28 lutego 2013 roku. - Takie wzrosty oznaczają, że koniunktura kształtuje się pozytywnie, a branża się rozwija. Wystawcy, którzy przyjeżdżają na ENEX do Targów Kielce prezentują maszyny oraz urządzenia energetyczne i elektroenergetyczne, najnowsze technologie systemowe, armaturę sieciową, kolektory słoneczne, piece opalane drewnem, promienniki ciepła, kotłow-

WYDARZENIA

53

O najnowszych technologiach oraz ekologicznych i odnawialnych źródłach energii specjaliści mówić będą na wystawie, która towarzyszy targom ENEX, czyli ENEX – Nowa Energia. Zakres branżowy tych dwóch imprez doskonale się uzupełnia i stawia czoła wymogom rynku. Wystawcy przyjeżdżający na ENEX na Targi Kielce mają możliwość prezentacji maszyn oraz urządzeń energetycznych i elektroenergetycznych, najnowszych technologii systemowych, armatury sieciowej, kolektorów słonecznych, pieców opalanych drewnem, promienników ciepła, kotłowni opalanych biomasą oraz pojazdów na biopaliwo. Stoiska targowe corocznie wypełnia sprzęt związany z odnawianymi źródłami energii, wytwarzaniem, przesyłaniem i dystrybucją energii oraz eksploatacją urządzeń energetycznych i modernizacją istniejących sieci.

nie opalane biomasą czy też pojazdy na biopaliwo – mówi prezes Zarządu Targów Kielce, dr Andrzej Mochoń.

– Statystyki wskazują także na wzrost w budownictwie jednorodzinnym – dodaje prezes Andrzej Mochoń. To właśnie rynek, który coraz częściej wykorzystuje alternatywne źródła energii, jak np. kolektory słoneczne – nie tylko tańsze w eksploatacji, ale i ekologiczne. W 2012 roku zapotrzebowanie wzrosło o blisko 15%.

Wystawom towarzyszą rozmowy na temat ekologii, energii czy utylizacji odpadów – w 2012 roku na ponad 20 spotkaniach debatę podjęło w ciągu trzech dni aż 1500 osób. Dlatego też organizatorzy podczas zbliżającej się edycji zaplanowali szereg specjalistycznych szkoleń i konferencji o energiach przyszłości. Organizatorem trzech dużych spotkań jest redakcja „GLOBEnergii”. IV FORUM POMP CIEPŁA „Technologie. Rynek. Inwestycje” przyciągnie tematami dotyczącymi technologii pomp ciepła, analizą kosztów ogrzewania oraz nowinkami branżowymi. Kolejny dzień targów przebiegnie pod znakiem fotowoltaiki w wydarzeniu FORUM SOLAR+.

Tematyka „słonecznych elektrowni” niewątpliwie zgromadzi tłumy uczestników, z racji wchodzącej w życie nowej ustawy o Odnawialnych Źródłach Energii i związanych z nią dotacji. Całość zamknie spotkanie z analitykami finansowymi oraz symulacja spodziewanych nakładów inwestycyjnych oraz przychodów. Wystawę ENEX zamknie FORUM ENERGII WIATRU, gdzie eksperci przedstawią nowości z branży oraz tematykę dzierżawy terenów pod farmy wiatrowe. Dopełnieniem teorii będzie pokaz działania małej turbiny wiatrowej przeprowadzony przez redaktorów „GLOBEnergia”. Źródło: Targi Kielce

TERMOMODERNIZACJA