Street/junk food in Rotterdam
TOP 4 BESTE PATAT IN R’DAM PAGE 10 - 11
&
GEZOND FASTFOOD PAGE 6
&
RECEPTEN PAGE 15
Voorwoord Wij zijn Lotte, Simone, Tim & Astrid van het Grafisch Lyceum Rotterdam. Wij hebben dit magazine bedacht, gemaakt en uitgegeven. We zijn hier ontzettend trots op. We hopen dat u het met veel plezier leest en misschien ook nog iets van op steekt. Het gaat over food in Rotterdam en dan vooral over junk- en streetfood. We gaan langs een hoop snackbarren en andere bedrijven die na de lancering van dit magazine bekend staan in Rotterdam om hun streetfood. We zijn 7 weken hier mee bezig geweest. Dit is de laaste oplevering van een product van deze opleiding. We hebben al onze kennis die we hebben opgebouwd tijdens deze opleiding gebruikt.
Inhoudsopgave Patat of friet? 4 Churros bij Coffees & Sweets 5 Gezond fastfood 6 Het meest calorierijke junkfood 7 Patat Test 10 Bram ladage 12 Recept 15 Markthal 18 Snackbar woordenboek 19 Woordzoeker 20
Patat of friet? Door: Astrid Piepers
Is het patat of friet? Dit is een vraag die al jaren onbeantwoord is. Beide woorden stammen af van de Franse verwoording ‘patates frites’. Patates betekend aardappel en frites dat het gefrituurd is. Vaak wordt er gesproken over “Franse friet” of “Vlaamse friet” waar Franse friet dunne patat is, is Vlaamse friet juist weer dik. “Doe mij maar een Vlaamse friet met”. Wordt er vaak besteld. Hiermee wordt bedoeld: dikke patat met mayonaise. Mayonaise wordt ook wel frietsaus genoemd. Maar in frietsaus zit minder vet. En dus een beetje minder slecht. Meerdere producenten noemen hun producten iets met friet: - Frietsaus - Ovenfriet - Oma’s friet - Frietkruiden - Twisterfriet - Ribbelfriet
Ook wordt het in de meeste landen een vertaling van friet gebruikt. En niet van Patat. - Engels: French Fries - Duits: Pommes Frites - Frans: Frites - Spaans: Patatas Fritas - Italiaans: Fritas - Deens/Zweeds/Noors: Pommes Frites - Chinees: ‘Fliet’ Als je hier uit de conclusie zal trekken zal je denken dat iedereen friet zegt. Maar is dat ook zo? Ik ging de straat op om te kijken wat de Rotterdammers zegen. Ik ging met de simpele vraag “zegt u patat of friet?” 84 procent zei Patat en16 procent zei friet. Dit is totaal anders als dat we hadden verwacht. Dit komt door dat we boven ‘de rivier’ zijn. In de praktijk zegt iedereen boven de rivier patat. Waarom dit is weet niemand. Het zal logisch zijn als iedereen het gewoon friet noemt. En in het buitenland een vertaling van het woord friet.
4
Churros bij Coffees & Sweets Door: Simone Roos
Het is een zonnige dag, je loopt lekker over de lijnbaan en bent met je vriendinnen aan het shoppen... tot dat er ineens een heerlijke geur van churros op je afkomt. Iedereen loopt er weleens langs, het welbekende churros tentje op de lijnbaan. Churros is een traditioneel Spaans gerecht, een lekkernij die in Spanje bij voorkeur als ontbijt wordt gegeten met koffie en een hele dikke chocoladesaus, ofwel Churros con Chocolate. Traditioneel wordt Churros gegeten met gesmolten chocolade, maar je kan de Churros echter na het frituren ook bestrooien met suiker en kaneel. Churros doen het goed op feestjes en verjaardagen. Maar ook als aanvulling op je toetje zullen ze niet misstaan. Eigenlijk is er maar ĂŠĂŠn ding belangrijk bij Churros: samen genieten. Je hoeft er niet lang voor in de keuken te staan en ze mislukken nooit. Churros & Sweets zit al jarenlang op de lijnbaan en op Zuidplein. Maar na het grote succes op deze vestigingen kon een 3e locatie in de Rotterdamse markthal niet uitblijven. Je kunt het eten als tussendoortje maar ook als avondeten of ontbijt!
5
Gezond fastfood Door: Astrid Piepers
Voordat we het over ‘gezond’ fastfood hebben vertel ik eerst wat fastfood is. Fastfood is een verzamelnaam dat staat voor voedsel dat snel bereid wordt, je snel kunt consumeren en relatief goedkoop is. We kennen allemaal de bekende fastfoodketens waar je voor weinig geld vooral veel snelle, calorierijke maaltijden naar binnen kan werken. Een voorbeeld is de Big Tasty met bacon van de McDonalds bestaat uit maar liefst 885 kcal! Dit betekent dat je na een Big Tasty al 45% van je aanbevolen dagelijkse hoeveelheid calorieën binnen krijgt. Dit is natuurlijk absurd veel. En dan hebben we het nog niet eens over de inpect die het heeft gehad op je lichaam. Het is allesbehalve goed voor je. In Nederland is obesitas de afgelopen 30 tot 40 jaar is verdubbeld. 48% van de bevolking heeft overgewicht en 13% obesitas. In Amerika is het zelfs zo dat het aantal mensen dat obesitas heeft, het aantal mensen met overgewicht heeft ingehaald. Dit is bizar en helemaal niet de bedoeling of gezond. Ons leek het logisch dat dit ook een stuk gezonder en met minder calorieën kan. Nederlanders zijn zich steeds meer bewust van onze ongezonde levensstijl en de invloed van voeding op onze gezondheid daarom zijn we met ze alle op zoek naar gezondere alternatieven. De gezondheidstrend valt niet te ontkennen en verspreidt zich snel over de hele wereld. In Amerika lopen ze voor op een gezonde levensstijl. Je vindt er super veel bedrijven die gezonde maaltijden snel maken, relatief goedkoop is en ook het ook bezorgen of je kan het afhalen. Saladebars vind je in Amerika op elke hoek van de straat. Ze worden door de bevolking gezien als de ultieme gezonde vervanger van fastfood. Snel en gezond zijn zorgen voor het succes van de saladebars. Maar waar zitten deze salade bars in Rotterdam? En wat kan je er kopen? Bij saladebars bestel je salades of bowls. De basis van bowls bestaat uit bruine rijst, boerenkool of quinoa, aangevuld met groenten en verschillende soorten sauzen. Wil je extra proteïnen binnen krijgen, dan voeg je falafel, tofu of kip toe. Poke Bowl is zo een salade bar waar je ook bowls kunt kopen. Het zit gevestigd op de Hoogstraat, tegenover de Bibliotheek en de Markthal in het centrum van Rotterdam. Mr. Salad verkoopt salades wraps smoothies en sapjes. Het zaakje zit op de goudsesingel 235A, Rotterdam. Eazie verkoopt ook “gezond fastfood” ze hebben ook een behoorlijk groot bezorg gebied. In Rotterdam hebben ze 3 vestigingen. Op de Watermanweg 120, Botersloot 549 en Korte Lijnbaan 18b.
6
Het meest calorierijke junkfood Door: Simone Roos
Het junkfoodfenomeen de kapsalon staat met afstand op nummer één met maar liefs 1800 calorieën per grote portie. Voor degenen die onbekend zijn met de kapsolon: men neme patat, shoarmavlees daarbovenop, afgetopt met gesmolten kaas, tomaat en sla met een flinke dot knoflooksaus. En je hebt een maaltijd met genoeg calorieën voor bijna een hele dag. Het is een populaire snack onder jongeren na een flinke nacht stappen. Het advies van de redactie luidt, als je lijf je lief is, blijf dan ver van de kapsalon vandaan. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 1 4. 15. 16. 17.
Kapsalon Een grote pizza Big Tasty met bacon Dubbele Whopper Diepvriespizza Dubbele Quarterpounder Patat met mayonaise Kroepoek, per 100 gram: Broodje shoarma Patat met ketchup Milkshake (Medium) Berenklauw Sauseizenbroodje Ham/kaas croissant Bamibal Frikandel Kroket
1.800 calorieën 1.000 calorieën 905 calorieën 900 calorieën 750 calorieën 740 calorieën 590 calorieën 541 calorieën 490 calorieën 490 calorieën 417 calorieën 320 calorieën 310 calorieën 260 calorieën 230 calorieën 190 calorieën 150 calorieën
7
8
1+1
GRATIS
1+1
GRATIS
Actie is geldig van 1 juni tot 1 juli 2017. Niet geldig met andere acties.
1+1
GRATIS
Actie is geldig van 1 juni tot 1 juli 2017. Niet geldig met andere acties.
9
Patat test TOP 4 Test pannel: Astrid & Lotte
Pomms
10
Locatie: Coolsingel 107B Prijs: â‚Ź 4,50 Cijfer: 7,5 Feedback: Super verse patat. De schil zat er nog aan de patat. Dit was lekker ze waren goed gebakken. De mayonaise die erbij zat was wel een beetje zuur. De saus zat wel in een apart bakje!
Snackbar RODI
Locatie: Rodenrijselaan 38 A Prijs: € 4,70 Cijfer: 8 Feedback: Het was een echte snackbar patat hoe je hem gewend ben. Het was een beetje bleek maar wel gaar. De mayo was lekker. De patat was warm en we hebben er van genoten.
Schippers patat
Locatie: schouwburgplein Prijs: € 3,75 Cijfer: 6 Feedback: Volgens de AD patattest is schippers patat twee jaar achter elkaar de beste van Rotterdam, nu dit jaar weer met een 9 in de top 25 van Nederland! Zelf vonden wij de zak van slechte kwaliteit en de saus zat over de zak heen. We vroegen of de saus apart kon maar dat kon niet. De patat was oké vonden wij.
Frietboutique
Locatie: Witte de Withstraat 68A Prijs: € 4.00 Cijfer: 6 Feedback: De patat was erg lekker. De combinatie met de choco maar het een aparte belevenis. Het was lekker maar ik betrapte me zelf erop dat ik liever patatjes pakte zonder de chocola. Maar het was zeker een keer proberen waard!
11
Bram Ladage Door: Lotte Hagenstein
1967 - Bram op de Rotterdamse markt
Bram Ladage begon in 1967 op de Rotterdamse markt lekkere verse patat vanuit een kraam te verkopen. Bram: “ik verkocht eerst voor vijftiencent kleine porties. Die rolde ik dan in een kroketzakje. Nou dit kan handiger, dacht ik. Wat nou als we voor een kwartje, dubbel zoveel in een kartonnetje met een puntzak eroverheen doen? Dit kostte wel even wat meer vanwege het inpakmateriaal, maar het werkte wel veel sneller en zag er ook nog eens leuk uit. Ik kan me nog zo goed herinneren dat de omzet van mijn eerste dag zestien gulden tachtig was. Best aardig, maar de optimist in mij vond dat dit nog wel beter kon. Daarom ben ik de week erop mijn kraam gaan aankleden met schone lakens en boerenbonte servetten.
1988 - een stukje Rotterdam in andere plaatsen
Ze kregen steeds vaker klanten die een dagje in Rotterdam aan het winkelen waren, maar wel in andere plaatsen woonden. “Kunnen jullie bij ons ook niet een winkel openen?” vroegen klanten zich af. Maar natuurlijk dachten ze, en zo hebben ze inmiddels ook in Utrecht, Gouda, Den Haag, Zoetermeer, Schiedam, Delft, Rijswijk en nog in meerdere plaatsen Bram Ladage winkels.
1988 - De eerste vaste winkel
Na aardig wat jaren op de markt besloot het bedrijf Bram Ladage om een winkel te openen op vaste winkellocaties in drukke winkelstraten. Ze werden steeds populairder en veel mensen van buitenaf zagen het wel zitten om franchisenemer te worden. Tegen de meeste verwachtingen wilde de eigenaren dit niet zien gebeuren. Zij vonden dat je ‘gewoon’ moest beginnen als patatbakker en als je jaren hard had gezwoegd dan kon je eventueel een Bram Ladage ondernemer worden. Op deze manier wilde ze ervoor zorgen dat de kwaliteit altijd en overal goed was.
2011 - Award slimste bedrijf van Nederland
12
Binnen de organisatie behandelen ze iedereen als familie. Dit betekent dat ze doorgroeikansen aanbieden, altijd willen helpen en kansen geven aan mensen die het soms ook even flink voor zichzelf verpest hebben in het leven, maar er daarna wel weer bovenop zijn gekomen. Voor hun is dit heel normaal, maar voor de jury van ‘Het slimste bedrijf van Nederland’ was het een bijzondere aanpak en daardoor werden ze dan ook uitgeroepen tot het slimste bedrijf van Nederland. Die titel dragen ze nog steeds met veel trots.
Op iedere bestelling 50% korting* *bij inlevering van deze bon
Actie is geldig van 1 juni tot 1 juli 2017. Niet geldig met andere acties.
2012 - Van snackbar naar een ambachtszaak “Wij zijn
geen snackbar, we doen iets moois met een aardappel” Dit was altijd al hun motto, maar straalde ze dit ook uit? Ze vonden van niet. Dus het werd tijd om de ambacht, het pure, het verse en de authenticiteit die we in ons hebben, uit te stralen. Daarom kregen hun winkels een geheel nieuwe uitstraling waarbij de beleving rondom de verse patat centraal staat. “Gewoon echt genieten, dat is waar we voor staan en dat is wat we uit willen stralen!”
2015 - De eerste franchisenemer van ”buitenaf”
Bij Bram werd er nooit gewerkt met ondernemers van buitenaf. Het bedrijf was veel te bang dat dit ten koste zou gaan van de kwaliteit. Omdat ze toch veel aanvragen kregen (al sinds 1988), vonden ze het tegelijkertijd ook wel weer zonde om daar niks mee te doen. Daarom hebben ze ontzettend veel tijd geïnvesteerd in het opzetten van een trainingsprogramma, zodat ze én met mensen die niet als kleintje bij hun zijn begonnen kunnen werken én zodat ze zeker weten dat de kwaliteit optimaal blijft. Majid van de Haagse Markt is in 2015 de eerste franchisenemer van buitenaf geworden.
13
Markthal Door: Tim Colli
De Markthal die bij Blaak ligt is heel populair rondom de Rotterdammers. Hier in de Markthal kunt u veel verschillende restaurants vinden of ook gewoon snack tents. Je kunt hier van alles en nog wat kopen. Hieronder zie je een paar foto's van binnen de Markthal om een idee te krijgen van hoe het van binnen eruit ziet. De Markthal is op 1 oktober 2014 geopend en is de eerste overdekte marktvloer in heel Nederland. Wat leuk is aan de Markthal is dat je ook hier kunt wonen. Er zijn 96 vers units, 20 horeca- en winkle units, 228 appartementen, en 120 parkeerplaatsen. Je krijgt dit allemaal in 1 gebouw. Wat heb je nog meer nodig, Want je bent in de stad. Je hebt alles dat je nodig hebt vlak bij jou in de buurt.
14
Recept
Red Velvet Cake Door: Simone Roos
Het is op het moment al heel populair... De traditionele Amerikaanse taart: roodgekleurde chocoladecake met een glazuurlaag van witte chocolade. Te gebruiken bij iedere gelegenheid: verjaardagen, feest, of gewoon zomaar omdat je er zin in hebt! Deze heerlijke taart kun je natuurlijk ook zelf maken, met deze onderstaande ingrediÍnten staat er straks een hele lekkere red velvet cake op je te wachten. Wat heb je nodig? 250 gr boter, op kamertemperatuur 600 gr suiker 6 eieren 2 eetlepels rode voedingskleurstof 3 eetlepels cacaopoeder 375 gr bloem 250 ml karnemelk 1 theelepel vanille-extract 1/2 theelepel zout 1 theelepel baksoda 1 eetlepel azijn Glazuur: 2 pakjes (van 200 gr) roomkaas 350 gr witte chocola 250 gr boter, op kamertemperatuur Bereidingswijze: 1. De oven voorverwarmen op 170°C. 3 ronde bakvormen van 20 cm doorsnee invetten en wmet bloem bestrooien. 2. In een grote kom 250 gr boter met suiker romig opkloppen. De eieren 1 voor 1 toevoe gen en goed kloppen. Meng de kleurstof met de cacao en voeg dit toe. 3. Afwisselend bloem en karnemelk toevoegen. Vervolgens vanille en zout. 4. Baksoda met azijn mengen en voorzichtig door het beslag roeren. Niet te veel mengen. 5. Het cakebeslag over de 3 bakvormen verdelen en 25 minuten in de voorverwarmde oven bakken. Laten afkoelen. 6. Voor het glazuur van witte chocola en roomkaas: de witte chocola smelten en lauw laten worden. In een grote kom de roomkaas luchtig opkloppen. Geleidelijk de ges molten chocola en zachte boter erdoor kloppen tot het geheel de consistentie van slagroom heeft. Vervolgens de cake vullen en glaceren.
15
Patat Door: Astrid Piepers
Ik hoor u denken, een recept voor patat? Patat is toch niks meer als wat gefrituurde aardappels? Nou, voor mij wel. In de lekkerste patat zit de meeste liefde en tijd. En wordt af gemaakt met het beste zout. Benodigdheden patat: • Half kruimige aardappels • Zout • Zonnebloemolie Bereidingswijze: 1. Schil de aardappelen en snij ze in lange frieten. Snij ze vooral niet te dun. 2. Kook de frieten circa 8 minuten in kokend water. 3. Laat de frieten circa 10 minuten afkoelen. 4. Frituur nu de frieten op 175 graden 4 minuten tot ze goudbruin zijn. 5. Laat de frieten uit lekken en strooi er ruim voldoende zout overheen. Tips: • Gebruik half kruimige aardappels. • Bewaar je aardappels op een droge, donkere plek waar het 16 graden is. Als je de aardappels op een koudere plek bewaart, zet het zetmeel in de aardappel zich om in suikers. Deze suikers zorgen ervoor dat je frieten snel verbranden. • Was de gesneden frietjes. Zodat het zetmeel wordt afgespoeld en dat de frieten niet aan elkaar vastplakken tijdens het frituren. Droog de frieten daarna goed af. • Zorg ervoor dat je genoeg olie gebruikt en dat de frieten onder de olie liggen tijdens het frituren. Bij te weinig olie zuigen de frieten juist alle olie op! • Gebruik niet te veel aardappels in 1 keer, want op die manier koelt het vet af en heb je niet meer de goede temperatuur voor het frituren. • Frituur je friet altijd in 2 keer of kook je frietjes eerst gaar en frituur ze dan. Op die manier worden de frieten krokant. • Kies je ervoor om de frieten 2 keer te frituren, gaar ze de eerste keer dan tussen de 8 en 10 minuten op 140 graden. Laat ze vervolgens afkoelen en bak ze de tweede keer 4 minuten op 175 graden. • Kies je ervoor om de frieten eerst te koken, dan hoef je ze niet te wassen. Kook deze 10 minuten en laat ze goed uitwasemen. Frituur de afgekoelde frietjes vervolgens 4 minuten op 175 graden.
16
Mayonaise Door: Astrid Piepers
Ingrediënten 2 Uitloop eieren, alleen eigeel 1 grote theelepel mosterd 500 ml gemengde olie 1-2 eetlepels witte wijnazijn 1⁄2 citroen Zeezout Instructies 1. Gebruik je eigen mix van olies, bijvoorbeeld zonne- bloemolie en een olijfolie. 2. Mix de eidooiers in een kom, gebruik een garde 3. Voeg de mosterd toe en mix verder met de garde 4. Giet langzaam de helft van de olie toe en blijf mixen 3 tot 5 minuten of tot het dikker wordt 5. Doe één eetlepel van de azijn in de mix, hier wordt het weer dunner van 6. Giet langzaam de rest van de olie toe, blijf mixen 7. Breng op smaak met zout, citroen en azijn. 8. Je kan deze mayonaise een week bewaren in de koelkast. Doe dit wel in eengesteriliseerde pot.
17
TOP 10 JUNKFOOD LOCATIES IN ROTTERDAM Door: Simone Roos
In Rotterdam heb je veel tentjes waar je eens lekker junkfood kunt gaan eten! Handig in de pauze, maar ook als avondeten. Maar waar zitten deze tentjes precies? 1. Tante Nel Haute friture, dat is Tante Nel. Deze cafetaria 2.0 zit op de Pannekoekstraat en brengt al een paar jaar vernieuwing in de wereld van frituur. De verse frieten, de gehakt ballen en het stoofvlees worden er zelf gemaakt volgens ‘oma’s recept.’ Deze snackbar heeft zelfs een drankvergunning. 2. Verhage is hét adres voor belegde broodjes, burgers, frites, snacks, ijs en nog veel meer. 3. Streetfoodbar ín Rotterdam, met voornamelijk Amerikaanse invloeden. Burgers, hotdogs, bagels, maar ook taco’s staan er op de kaart. 4. BRAM’S, Het Rotterdamse fenomeen Bram Ladage's nieuwe concept: Bram's Gourmet Frites. In de zwarte zeecontainers op de Kop van Zuid vind je niet zomaar patat maar frites 2.0. De kwaliteitsfrites worden rijkelijk belegd door het stoofvlees van een andere Rotterdamse bekendheid: Herman den Blijker. 5. Donut Express in alle soorten, kleuren en maten! Superlekker, en dit tentje kun je vinden in de markthal en bij metrostation Beurs. Jammie! 6. Gracy’s is een American diner in hartje Rotterdam. Wij bevinden ons vlakbij Schouwburg plein en dat is maar een heel klein stukje lopen vanaf Rotterdam Centraal Station. 7. Burgertrut, Ze bestaan sinds 2011 en hebben op verschillende locaties in Rotterdam gezeten. Hun huidige locatie is een hele verbetering qua licht en grootte. Ze hebben een gezellige huiskamer-achtige inrichting met leuke planten en vintage spullen. Het restau rant oogt dan ook erg toegankelijk en vrolijk. Er is een open keuken en door de grote ramen is er veel licht inval. 8. Coffees & Sweets, Churros is een Spaanse lekkernij die gemaakt wordt van gefrituurd tar wedeeg. Qua smaakt komt het heel dicht in de buurt van donuts of oliebol maar Churros heeft een lekkere krokante buitenlaag en een zachte kern. 9. Frietboutique, Naast de heerlijke verse frieten serveren wij ook andere heerlijke guilty pleasures. In Amsterdam kan je hierbij denken aan een klassieke garnalenkroket van Holtkamp of een stevige rundvleeskroket van Oma Bobs. 10. Febo, Alle snacks worden nog steeds volgens authentiek recept iedere ochtend vers bereid en liggen diezelfde dag in onze vestigingen. De FEBO-kroket is dus ècht kraakvers!
18
Snackbar woordenboek Door: Astrid Piepers
Frikandel speciaal? Patatje oorlog? Discodel? Dit zijn allemaal benamingen die in de snackbar doodgewoon zijn. Maar wart beteken ze eigenlijk? Ik zet ze voor u op een rijtje.
Sauzen:
Chillimayo Mayonaise en chilisaus Flip Mayonaise en pindasaus Halfom Mayonaise en Piccalilly Met Als je “iets” besteld “met dan wordt er bedoeld “met mayonaise”. Oorlog Pindasaus, mayonaise en rauwe uitjes.
Bijgerechten:
Berenklauw Een gesneden gehaktbal met uienringen ertussen op een stokje, geserveerd met pindasaus. Broodje boef/spee Een broodje met kaassouffle pindasaus en uitjes. Discodel Frikandel met Mayonaise en discosnoepjes Langelummel Een extra lange frikadel. Mitraillette Een broodje met patat, saus en een snack
Piccalilly Een saus van Augurken, zilveruitjes, bloemkool, azijn en mosterd.
Smulrol Een gevouwen flens, gevuld met een gekruid mengsel van vlees en groenteblokjes.
Samurai Mayonaise en sambal
Supertje Patat met een frikandel erbij.
Speciaal Mayonaise, curry of ketchup en uien.
Waterfiets/catamaran 2 frikadellen met patat en speciaal saus.
19
Woordzoeker
Patat Friet Mayonaise Donut Markthal Recept Oorlog Speciaal
Junkfood Churros Discodel Frikandel Berenklauw Smulrol Langslummel