Goierri ekologikoa

Goierri

ASTEAZKENA, 2016KO IRAILAREN 14A

ekologikoa

ZERAIN AITZINDARI

BIOLUR

Gipuzkoako azoka ekologiko beteranoena egingo da igandean Zerainen. Goierriko bizitza eta nekazaritza ekologikoaren IX. hamabostaldia ere hastear da.

GOIERRI.HITZA.EUS TESTUAK GOIERRIKO HITZA

2 //

GOIERRIKO HITZA Asteazkena, 2016ko irailaren 14a

Ekologikoaren erakusleihoa Ekologia Azoka ekologikoa

.

tako bi saski zozkatuko dituzte.

Informazio mahaiak ere jarriko dituzte Kontsumo taldeen ekoizleek, EH Kolektiboak, Goienerrek eta Biolurrek.

.

Azoka baino gehiago

Dena den, azoka huts bat baino gehiago da Zeraingoa. Umeentzako gailetak egiteko tailerra, Goierriko artisauak (keramika, makilak, tailak, gantxiloa, artilea, kandelak... ) eta pintxo ekologikoak dastatzeko aukera ere

Zerainen 22. azoka ekologikoa egingo dute igandean 10:00etatik 14:00etara Euskal Herriko 22 ekoizle elkartuko dira bertan Ekintza osagarriak ere antolatu dituzte Gero eta gehiago dira produktu ekologikoak kontsumitzen dituzten herritarrak, eta produktu ekologikoak ekoizten dituztenak. Kontsumitzaileengan gero eta kontzientzia handiagoa ageri da janariak osasunean duen eraginaz eta elikagaiak ekoizteko moduaz. Norabide horretan, produktu ekologikoen eskaintza gero eta handiagoa eta anitzagoa da, eta haziz doan sektorea da.

Zerainen ondotxo ezagutzen dute produktu ekologikoen norabidea eta bilakaera hori nolakoa izan den. Izan ere, 1994. urteaz geroztik, urtero-urtero, irailean, azoka ekologikoaren inguruan biltzen dira kontsumitzaileak eta ekoizleak. Zeraindarrak lehenengok izan ziren azoka ekologikoa antolatzen. Aurten, 22. edizioa antolatu dute Zerain Dezagun Fundazioak, Biolur elkarteak (Gipuzkoako Nekazaritza Ekologikoaren Aldeko Elkartea) eta Goierriko Baratzak elkarlanean.

Azoka hazten ari da gainera: egun bateko eta herri bateko aldarrikapena izatetik, Goierriko Hamabostaldi Ekologikoarekin, hamabost egunera eta herri gehiagotara zabaldu da ekoizpen ekologikoaren gaia.

Harreman zuzena

Azoka ekologikoak gune garrantzitsuak izaten dira, kontsumitzaileak eta ekoizleak aurrez au-

rre, zuzeneko harremanean jartzen dituelako. «Ekoizleak zein kontsumitzaileak elkar ezagutzeko eta salmenta bide berriak eta zuzenak sutatzeko aukera paregabea izaten da azoka», diote Biolurreko kideek.

Horrekin batera, nekazaritza ekologikoa ezagutzera emateko ezinbesteko erakusleihoa da: «Bertatik eratorritako produktuen erabilera normalizatzeko gune garrantzitsuak dira», gaineratu dute. Hortik harago, Biolurren ustez, «ekoizpen ekologikoak bide eta alternatiba berriak ireki ahal dizkio herrietako landa garapenari».

Euskal Herriko produktuak

Euskal Herrian nekazaritza ekologikoa lantzen duten 22 ekoizle elkartuko dira igande goizean Zerainen, 10:00etatik 14:00etara. Produktu guztiak ekoizpen ekologikoaren arauen arabera ekoiztuak dira. Saskia betetzeko produktu sorta handia jarriko dute Zeraingo plazako postuetan: edariak, gozogintza, barazkia, txerrikia, ogia, gaztak, haragia, pasta, olioa, fruta...

Saltzaileen artean, bost goierritarrak izango dira: Urretxuko Aikur eztia, Ezkio-Itsasoko Goiti ogia eta Hariztizabalgo ogia eta sagarrak, Idiazabalgo Josu Baezen behi gazta, eta Goierriko Goieko haragia. Erosleen artean, produktu ekologikoekin osatu-

Zeraindarrak lehenengoak izan ziren azoka ekologikoa antolatzen

Produktu ekologiko ugari erosteko aukera izango da Zerainen. BIOLUR

Zeraingo azoka ekologikoko ekoizleak

EKOIZLEA

PRODUKTUA

HERRIA

Ekain Sagardoa Zumaia Goiabe Gozogintza Aia Aikur Eztia Urretxu Pikunieta Gazta Antzuola Mireia Segura Umeentzako arropa ekologikoa Zumaia Aitor Bastarrika Arropa Zarautz Goiti Ogia Ezkio-Itsaso Aldaba Ogia, gozogintza, ahuntz eta behi gazta Tolosa Hariztizabal Ogia, sagarrak Ezkio-Itsaso Placido Tainta Baratzuriak Faltzes (Nafarroa) Txillarre Barazkiak Elgoibar Mendibitzu Ardi gazta, haragia Aretxabaleta Joseba Baez Behi gazta Idiazabal Itxoste Marmelada, kombucha Soraluze Doniene Barazkiak Itziar Jose Lonbide Barazkiak Aretxabaleta Luz Olioa Peralta (Nafarroa) Pasta Martinelli Pasta Nafarroa Goieko haragia Haragia Goierri J. Marie Irigoien Txerrikia Ibarla (Iparraldea) Karabeleko Barazkiak Hernani Bodegas Mendiko Ardoa Aibar (Nafarroa) Kontsumo taldeetako ekoizleak EH Kolektiboa Biolur

Azoka ekologikoak garrantzitsuak dira kontsumitzaileak eta ekoizleak ezagutzeko izango da. Zeraingo eskolako haurren baratze ekologikoari buruzko erakusketa ere ikusgai izango da. Ohi bezala, antzinako eran, tolarean, sagarren muztioa aterako dute zeraindarrek. Azokara gerturatzen direnek edalontzietan dastatzeko aukera izango dute. Mandioak ere postua jarriko du.

Azkenik, iazkoaren ildotik, sukaldaritza erakustaldia ere egingo du Aramako Ostatuko Ane Otegi sukaldariak. «Iaz Urki Balerdi herritarra aritu zen, baina aurten ezin da etorri. Otegik azokan produktuak erosi eta bertan presatuko ditu», zehaztu du Zeraingo Udalak.

Zerain ezagutzeko aukera

Zeraingo herriaren erakusleihoa ere izango da igandea. Zerain Paisaia Kultural osoa egongo da bisitarien eskura: Burdinaren mendia, Herri museoa eta diaporama, Larraondoko zerrategia eta kartzela. Azokan ere bisita gidatuak egingo dituzte.

GOIERRIKO HITZA Asteazkena, 2016ko irailaren 14a

//

Osasunaz eta elikaduraz jardungo dute Goierriko ekologia hamabostaldian

3

Ekologia Hamabostaldi ekologikoa

.

Bederatzigarren urtez antolatu dute Goierriko Bizitza eta Nekazaritza Ekologikoaren Hamabostaldia Lau hitzaldi, bi tailer eta bi ikastaro egingo dituzte, irailaren 20tik urriaren 1era Nekazaritza Ekologikoaren Azokaren eskaintza osatzeko asmoz, duela bederatzi urte hainbat ekitaldi antolatzen hasi ziren, Biolur elkartearekin eta Goierriko Baratzarekin elkarlanean. Hala sortu zen Goierriko Bizitza eta Nekazaritza Ekologikoaren Hamabostaldia. Aurten bederatzigarren urtea beteko du hamabostaldi horrek, eta aurreko edizioetan bezala, hainbat hitzaldi, ikastaro eta jardunaldi izango dira, irailaren 20tik urriaren 1era.

Osasunaren eta elikaduraren arloko saioak dira gehienak, eta «herritarren sentsibilizazioa» bilatzea dute helburu. Hasieran Goierriko Baratza dendaren eki-

Hamabostaldia

menez «modu informalean» antolatu ziren saio batzuk, baina urteen poderioz, forma hartuz eta gero eta herri gehiagotara zabalduz joan dira.

Hala, hamabostaldiaren barruan, hitzaldiez gain, Goierriko hiru baserritara bisita gidatuak egingo dituzte, baratzeak, gazta eta ogia modu ekologikoan nola ekoizten diren ikusteko. Aurrena, hilaren 22an, Idiazabalgo Arimasagasti-berri baserrira joango dira, gaztaren prozesua ezagutzera. Hilaren 29an berriz, Ataungo Baindi baserrira egingo dute bisita, baratzezaintza ekologikoaz hitz egiteko. Azkenik, urriaren 1ean, ogi ekologikoa

egiteko prozesua ezugutuko dute, Ezkio-Itsasoko Hariztizabal baserrian. Hiru saio horiek doakoak izango dira, baina izena aurrez eman behar da, Goierriko Baratza dendan edo 943 08 74 98 telefono zenbakira deituta.

IRAILAK 22, OSTEGUNA

Gemoterapia eta sendabelarrak, Maialen Sarasola adituarekin.

-’Elikadura industrialaren gezurrak’ (gaztelaniaz), Eneko Viñuelas, Justicia Alimentaria Global Son GKEko Euskal Herriko arduradunarekin.

-’Moden gainetik elikatzea’.

Garbiñe Etxaniz Elikadura Integratiboko aholkulariarekin.

18:00. ‘Behi gazta ekologikoa’.

Idiazabalgo Arimasagasti -berri baserrira bisita (doan).

IRAILAK 20, ASTEARTEA 19:00. Hitzaldia (euskaraz), Zeraingo kultur etxean: ‘Errausketa eta osasuna’.

Hizlariak: Eñaut Agirre eta Itziar Larrañaga OEIT-GEIS ikerketa taldeko medikuekin.

IRAILAK 24, LARUNBATA 10:00-14:00. ‘Osasunaren aldeko jardunaldia’ (doan), Ordiziako D’Elikatuz zentroan: -’Zazpi harri, zazpi kolore’.

Osasunaren jardunaldia

Hamabostaldi horretako saio nagusia, hilaren 24rako antolatu duten Osasunaren Aldeko Jardunaldia da. Ordiziako D’Elikatuz zentroan egingo dute. Bertan, hiru adituk, gemoterapiaz, sendabelarrez, elikadura industrialaren kalteez eta elikadura osasungarriaren onurez hitz egingo dute, goiz osoko saioan.

Arimasagasti-berri baserriko Joseba Baez, iaz, Urretxun. A. ZALDUA

IRAILAK 29, OSTEGUNA 18:00. Ikastaroa: ‘Baratzezaintza ekologikoa’. San Martin auzoko Maindi baserrian.

IRAILAK 28, ASTEAZKENA 19:00. Hitzaldia (gaztelaniaz), Ordiziako kultur etxean.

‘Errotik sendatu. Pentsamenduek eta emozioek gure nerbio sisteman, liseriketan eta inmunitate sistema hormonalean dituzten eraginak’.

Hizlaria: Santiago Ubeda psikoosteopata.

URRIAK 1, LARUNBATA 10:00. ‘Ogi ekologikoa nola egin’.

Xabi Akizu nekazariak gidatuta, Ezkio-Itsasoko Hariztizabal baserrian.

Amets: 4 //

Ekologia Publierreportajea

GOIERRIKO HITZA Asteazkena, 2016ko irailaren 14a

atsedena eta ingurumena Kalitatearen eta produktu ekologikoen aldeko apustua egin du Amets Descanso dendak, produktu berritzaileak eskainiz.

B

asoetatik zuzenean logelara datoz Beasaingo Amets Descanso dendak eskaintzen dituen produktu berriak.

Kalitatezko atsedena izan dute beti helburu, baina orain, osasuna eta ingurumenarekiko errespetua uztartzen dituen produktu berritzaile batekin datoz. Alemaniako Dormiente etxearekin elkarlanean, atsedenaren mundua irauli nahi duen eskaintza jarri dute goierritarren eskura.

Kalitaterik handieneko atsedena, jasangarritasuna eta osasuna dira Dormiente etxearen ezaugarri nagusiak. Horretarako, produktu naturalen, eta material eta fabrikazio modu ekologikoen aldeko apustua egiten dute. Hala, erabiltzen dituzten lehengaiak (latexa, egurra, zuntzak...) mugatutako eta kontrolatutako basoetan hazten dituzte. Horrela, baso horiek produzitzen dutena bakarrik erabiltzen dute, beste basorik moztu behar izan gabe. Animalietatik datozen lehengaiekin ere oso zorrotzak dira. Ez dute lumarik erabiltzen, eta artilea, haztegi etikoetatik jasotzen dute, animaliei tratu txarrik ematen ez zaiela ziurtatuz.

Amets Descanso dendako arduradunek, aspalditik zuten produktu ekologikoen inguruko interesa eta kezka, eta beraien es-

kaintzan ingurumenarekiko jasangarriak eta kalitate handia eskaintzen zuten produktuak integratu nahi zuten. ÂŤHartu dugun norabide berri hau ez da produktu ekologikoak modan daudela eta hartu dugun estrategia komertzial bat. Gure printzipioak eta bizimodua islatu nahi izan ditugu gure negozioan, egunerokoan hobeto sentitzeko eta beste kontsumo mota bat posible dela erakusteko helburuarekinÂť.

Produktu pertsonalizatua

Oheak egiteko garaian, Alemaniako eta Ipar Amerikako basoetako egur naturala eta trinkoa erabiltzen dute. Prozesu horiek guztiak ingurumenarekiko errespetu osoarekin egiten direla bermatzeko, hainbat ziurtagiri dituzte, tartean nazioartean ezagunak diren PEFC eta FSC agiriak. Oheak egiterako garaian, eskulana eta azken teknologiak uztartzen dituzte, diseinuari ere garrantzia handia emanez.

Koltxoiek ere, kalitaterik handiena eskaintzen dute, beti ere, material naturalak erabilita. Ortopedikoki egokia den atsedena eskaintzen dute, lotarako egokia den mikro-klima orekatu bat eta elektro-biologikoki neutro bat lortuz. Koltxoi guztiek, nazioarteko QUL ziurtagiria dute.

Estalkiei dagokionean, berriz, termoerregulatzaileak diren

AMETS DESCANSO Helbidea: Nafarroa etorbidea, 1.

20200 Beasain (Gipuzkoa).

Telefonoa: 943 88 68 51.

Posta elektronikoa: hola@ametsdescanso.es Webgunea: www.ametsdescanso.es Facebook: facebook.com/ametsdescanso zuntz naturalak erabiltzen dituzte, tencel edota kapok izenekoak, esaterako. Material horiek oso arinak dira, eta alergiak edota asma duten pertsonentzat egokiak. Ez dute lumarik erabiltzen, eta animali-zuntz guztiek GOTS ziurtagiria dute, ustiategi ekologikoekin lan egiten baitute.

Produktu hauek, Beasaingo Amets Descanso dendan bakarrik ikusi eta probatu daitezke.

Izan ere, zuzenean Alemaniatik ekartzen dituzte eta estatu mailan ez dago produktu horiek dituen beste dendarik. Amets Descansok, beste koltxoigintza kontzeptu bat eskaintzen du, berritzailea, etikoa eta osasungarria.

GOIERRIKO HITZA Asteazkena, 2016ko irailaren 14a

//

Ekologia Elkarrizketa

IÑAKI GURRUTXAGA

«Lehen sektorea beti juxtu bizi da, eta dugun lehia desleiala da» AITOR ROMAN NEKAZARIA Zazpi urte daramatza Aitor Romanek (Lazkao, 1976) nekazaritza ekologikoko ekoizle gisa.

Goierriko kontsumo taldeen hornitzaile ere bada. Ekoizle izateko deia egiten die gazteei.

Noiz erabaki zenuen nekazaritzatik bizitzeko pausoa ematea?

Fraisoron egin nituen ikasketak, orain hamabost urte inguru, eta harrezkero lurrarekin harremana duten lanetan aritu naiz. Lorezain bezala lan egin nuen, baina beti izan dut buruan baserri bat hartu eta baserritik bizitzea.

Ataunen bizitzen hamabost urte daramatzat, hasieran kalean, eta orain dela zazpi urte hartu genuen baserria beste lagun batzuekin. Adineko jendea bizi zen, hutsik geratu zen baserria, eta guk hartu genuen. Barandiaran baserria da, baina ahozko hizkeran Baindi deitzen diogu.

Baserria hartu bezain pronto hasi zinen baratzean lanean.

Bai, hartu eta segituan, eta kontsumo taldeekin bost urte daramatzat.

Kontsumo taldeena bada azken urteetan zabaldu den joera bat.

Nolakoa izan zen zeregin horretan hasteko prozesua?

Kontsumo taldeen basherri sarea da. Hor gaude 70 kontsumo talde, eta 70 ekoizle gutxi gora-

5

behera, eta familiak mila baino gehiago. Gipuzkoan hiru bat mila pertsonei saltzen dizkiegu barazkiak. Gure aurretik, Beasainen eta Urretxun hasi ziren, eta hurrengo urtean gu sartu ginen Lazkaon eta Ataunen. Astero saski bat banatzen dugu, eta kuota bidez ordaintzen da. Produktuak garaian garaikoak dira, bertakoak eta ekologikoak.

Eta noiztik zara Biolurreko kide?

Baserria hartu genuenean egin nintzen Biolurreko kide, eta basherri sareko kide ere bai. Hasieran ikastaroak-eta egin nituen, eta gero ere bai, beti ikasten eta ikasten.

Produktu ekologikoak ekoizten dituzu. Zigilu bat ere ematen du Ennek kontseiluak. Zein da zure egoera?

Kontsumo taldeak horregatik dira garrantzitsuak: baserrira etortzen dira, nola lan egiten dugun ikusten dute eta konfidantza sortzen du horrek. Nire iritziz, hori da balio duena. Datorren urtean ia Eneek-eko zigilua edukiko dut. Horrek dendetan

saltzeko aukera emango dit, zigilu horrek egiaztatuko baitu gure produktuak ekologikoak direla.

Oraingoz ez daukat zigilu ofiziala, baina gure ekoizpena ekologikoa da. Kontsumo taldeetan saltzen ez dudana, Goierriko Baratzera eramaten dut.

Barazkiak ekoizten dituzu batez ere?

Bai, batik bat barazkiak, eta garaian garaikoak. Guk urtean berrogei barazki mota ezberdin landatzen ditugu, eta urte guztian edukitzen ditugu. Intxaurrak eta hurrak ere bai, eta sagasti bat ere badaukagu.

Zer moduzko bizimodua da?

Ederra! Lehenengo gauza da gustatu egin behar zaizula lurrarekin lan egitea, eta egiten ari zaren horretan ere sinestu beharra daukazu. Eta oztopoak oztopo, aurrera egin, ez dago besterik!

Lehen sektorea beti bizi da juxtu-juxtu, eta daukagun konpetentzia desleiala da. Kanpotik datozen produktuak saltzen dituzte zentro handietan, eta prezioak gureak baino merkeagoak dira. Gure salmenta prezioak Or-

diziako azokakoen antzekoak dira, eta hala ere zaila da kanpotik datozen produktu horiekin lehiatzea. Produktu horiek euro batean baldin badaude, eta gure-

‘‘

«Oraindik ez daukat zigilu ofizialik, baina gure produktuak ekologikoak dira» «Jendea gustura dago, baina uste dut elikadura ohiturak aldatu behar direla» ak hiru euroan, jendeak merkeenera jotzeko joera dauka.

Gizartearen eta kontsumitzaileen kontzientzian eragiteko lana badago oraindik ezta?

Gu lan hori egiten ari gara, eta gure lanari eta gure produktuei prezio bat jartzen diegu. Ezingo genuke prezio merkeenen pare jarri. Jendeak informazioa baduela iruditzen zait, eta infor-

matze lan horretan segitu beharra dago, dudarik ez, baina uste dut jendeak elikadurari ez diola behar adinako garrantziarik ematen. Datu bat badago: orain urte gutxi arte soldataren %30 elikadurara bideratzen zen, eta orain ez da %15era iristen.

Azoketara joan zalea al zara?

Ez. Ordiziako azoka nagusian izan ginen, eta Zeraingo azoka ekologikoan ere egongo gara, baina ez salmentan, basherri sarearen informazioa ematen baizik. Nik urteko planifikazio bat egiten dut, eta badakigunez zenbat jenderentzat ekoitzi beharra daukagun, horretara mugatzen gara, nolabait esateko. Horrek asko laguntzen du. Kontsumo taldekoak beraiek ere ikasi dute urtaro bakoitzean zer produktu izango dituzten.

Baina hala ere, Zeraingoaren tankerako azokak garrantzitsuak izango dira zuek bezalako ekoizleentzat?

Bai noski, ekoizlearen eta kontsumitzailearen harremana sortzeko aukera ematen dute.

Jendeak-eta zer esaten dizue?

Jendea gustura dago, baina elikadura ohiturak aldatu behar direla uste dut. Hemen ez dago tomatea urte osoan, eta jendea horrekin konturatu behar da.

Zein da kontsumo taldeetako kideen profila?

Normalean gure adin moduko jendea izaten da, ume txikiak dituztenak. Profil horretako zenbait jenderengan txip aldaketa hori eman da.

Aurten etxean bisitariak izango dituzue, Goierriko nekazaritza hamabostaldiaren barruan zuen etxera bisita antolatu baitute.

Eskolatik urtero etortzen dira umeak, eta kalean ere antolatu izan ditugu ikastaroak eta horrelakoak. Hemen egiten duguna gustura erakutsiko diot jendeari.

Eta ekoizleen artean zer moduzko harremana duzue?

Sei ekoizle gaude Goierrin, eta eskaerak-eta elkarrekin egiten ditugu prezio merkeagoak-eta lortzeko. Ia astero elkartzen gara. Talde hori hor dago, baina uste dut jende gazte gehiago animatu beharko litzatekeela ekoizle izatera, eta baita kontsumitzaile izatera ere. Herri askotan kontsumitzaileek beraiek osatu dute taldea, eta haiek izan dira ekoizlea aurkitu dutenak. Basherri sarearen bidez eta Biolurren bidez jar daiteke harremanetan ekoizleekin. Gaudenok nahikoa daukagu ditugun taldeekin, soldata bat ateratzeko adina. Mugitzea da kontua.

6 //

GOIERRIKO HITZA Asteazkena, 2016ko irailaren 14a

Ekologia Publierreportajea

Lur Denok

Ner Group enpresa taldeak elikagai ekologikoen aldeko apostua egin du eta Lur Denok izeneko kooperatiba sortu du.

Produktu ekologikoak merkaturatzea, lurrak aprobetxatzea, lanpostuak sortzea eta heziketa dira egitasmoaren helburuak.

hiru urteko bidea

O

rain dela hiru urte hasi ginen Lur Denoken elikagai ekologikoak produzitu eta banatzen. Ner Group taldetik sortutako ekimen bezala hasi zenak, gaur egun ia 300 bazkide inguru ditu.

Astigarragan eta Ajangizen daude Lur Denoken baratze ekologikoak. Bertan ekoizten dira barazki ekologikoak, frutak eta kontserba ekologikoak. Urtea amaitzerako arrautza ekologikoak bazkideei eskaintzeko aukera ere izango da martxan jartzen ari garen 300 oiloko oilategiarekin.

Lur Denok eta Ner Group taldearen parte dira Hurbilekojalea dendak ere. Sei denda daude Euskal Herrian eta erosketa osoa aukera ekologikoan eta gertutasunetik egiteko modua eskaintzen dute. Beasain, Zarautz, Algorta, Las Arenas, Barakaldo eta Miribillan daude Hurbilekojalea dendak.

Baratzetatik saskietan

Lur Denok-eko baratzetatik astero 150 saski banatzen dira bazkide eta bezeroei. Astigarraga eta Ajangizen osoki produzitutako barazki, fruta eta kontserbekin.

Beti ere, garaian garaikoa eta ohiko barazkiez gain aukera berriak eskainiz. Baina Lur Denokeko bezeroek badakite ez dituztela barazkiak bakarrik ordaintzen. 100% ekologikoak diren barazkiez gain, gure lurretan ekoitzitako produktuak izateko

ari da ordaintzen bezeroa, ordutegi eta soldata duinak dituzten pertsonek ekoitzitako produktuak jasotzeko.

Denda eta baratzak kontuan hartuta 21 pertsonak osatzen dute ekimen honen lantalde finkoa. Gainera, Ner Group osatzen duten enpresetako pertsona eta LurDenokeko bazkideek boluntario lanak egiten dituzte asteroastero baratzeetan. Nekazal lanetan laguntzeaz gain, Lur Denokek sustatzen dituen baloreak lehenengo pertsonan bizi dituzte gure bazkideek.

gikoa anitza, goxoa eta dibertigarria ere badela azaldu nahi da.

LurDenokeko bazkide ez direnek liburu hori Hurbilekojalea dendetan edo lurdenok.com web orrian eskura dezakete.

Sortutako errezeta material hori guztia oraindik hobeto aprobetxatzeko eta gizartearen eskura egon dadin, App bat ere sortu dugu. Lurdenok App Apple Store-n eta Google Play-n dago jada eskuragarri. Bertan errezeta liburuko material guztia jartzen dugu guztion eskura.

Ekimen berriak: errezetak

LurDenoken produkzio ekologikoa bultzatzen dugu, osasuntsua, jasangarria eta gure lurretan egina gure pertsonekin.

Gutariko bakoitzak, gure txikian, gure egunerokoan balio hauek bultzatu ahal izateko aukera eskaini nahi dugu, gure saski, produktu eta Hurbilekojalea dendekin. Gutariko bakoitzak, egunero, gure elikagaiak erosi edo produzitzerakoan egiten dugu gure aukera.

Norberak ikusi behar du bere aukera bertakoa, osasuntsua, jasangarria eta duina den edo munduaren beste aldean, era industrial, kimiko eta agian pertsonak era duinean ez tratatuz sortua izango den. Gure aukera bakoitzean, erosketa txiki bakoitzean, erabakitzen dugu ze mundu nahi dugun.

Denon esku dago aldaketa.

Eta LurDenoken aukera duin eta koherente bat denon eskura jartzen saiatzen gara.

Lur Denoken jakitun gara saskiak jasotzen dituzten bezeroak mantentzeko eta berriak egiteko zailtasunaz. Hori dela eta, ekimen berriak jarri ditugu martxan, gaurko eta biharko bezero eta bazkideei zuzenduak alde batetik, eta gaur egungo gizartera produktu eta ekoizpen ekologikoaren balioak helarazteko asmoarekin bestaldetik.

Ekologia, errezetak, teknologia, saski berezia... kokatzen dira ekimen berri horien artean.

Adibidez, 50 modu amantala zikintzeko da LurDenokek EramatEKO-rekin batera egin eta argitaratu duen errezeta liburua.

Euskaraz eta gazteleraz editatu den liburu dotore honekin, elikadura ekologikoa sustatzea lortu nahi da eta ohiko produktuez gain, produktu berri eta erakargarriekin errezeta goxoak sortzea erreza dela azaltzea. Osasuntsuaz gain, elikadura ekolo-

Aldaketa zure esku dago

Istekot Lizarralde, eskubian, Roberto Mendez lankidearekin. T.M.

ÂŤGurea baratze ekologikoa daÂť ISTEKOT LIZARRALDE LUR DENOK-EKO LANGILEA

Lur Denok egitasmoaren xedea ekologia eta lanpostuen sorrera uztartzea da.

Astigarragako baratze ekologikoan lan egiten du Lizarraldek duela hiru urte.

Zer da Lur Denok?

Kooperatiba bat da, Ner Group taldearen barruan dagoena.

Gure xedea da lurrak berreskuratzea, lanpostuak sortzea eta elikadura ekologikoa bultzatzea.

Zer eskaintzen duzue?

Baratze ekologikoa da gurea. Era ekologikoan ekoitzitako barazki eta frutaz osatutako saskiak prestatu eta banatzen ditugu.

Non dituzue baratzak?

Bat Astigarragan dago, eta bestea Gernikan (Bizkaia). Guk Astigarragan lan egiten dugu: han bi pertsona gaude lanaldi erdian eta beste bat lanaldi osoain. Gernikan, aldiz, bi langile daude, lanaldi osora. Gure lana barazkiak eta frutak ekoiztea da. Saskien bidez saltzen dugunarekin jasotzen dugu soldata.

Nolako azpiegiturak dituzue?

Hektarea eta erdiko terrenoa daukagu Astigarragan. Bost negutegi dauzkagu, bakoitza 500 metro koadrokoa. Kanpoan beste 5.000 metro ditugu.Lur horiek alokairuan ditugu. Oiloak ere baditugu, arrautzetarako.

Zer ekoizten duzue?

Garaian garaikoa. Orain, adibidez, piperrak, tomatea, berenjena, lekak, erremolatxa, kalabaza, kalabazina... Hori saskien bidez

banatzen diegu berezoei. Baina batzuetan behar baino gehiago ematen du baratzeak, eta soberan dauden tomate, kalabazin, piperrekin... kontserbak egiten ditugu: marmeladak, pureak, pepinoak ozpinetan... Astigarragako baratzera joanda ere eros daiteke.

Tailerrak ere egiten dituzue?

Bai, gure helburuetako bat hezitzea ere badelako. Agenda 21 lanketaren barruan eskoletatik ikasleak etortzen zaizkigu baratzea ezagutzera eta lan nola egiten dugun ikustera. Hazia erein, landareak aldatu... hori erakusten diegu eta praktikatzen dute.

Eta guztia, modu ekologikoan.

Bai. Produkzio ekologikoa da gure xedea. Eta egiaztagiria eskuratuta dugu baratzeko produktuetarako. Arrautzak ere ekologikoak dira.

Zer egin behar da zuen taldeko kide izateko?

Edozein izan daiteke kide eta baita bezero ere. Horretarako onena gure webgunearen bidez informazioa eskuratu eta eskaria egitea da: www.lurdenok.com.

Saskia non jaso adostu eta listo!

Gipuzkoan,Idiazabalen, Beasainen, Donostian eta Tolosan ditugu banaketa puntuak.

GOIERRIKO HITZA Asteazkena, 2016ko irailaren 14a

//

Ekologia Kontsumo taldeak rietako zortzi Goierrikoak dira.

Legazpin, Urretxun, Zumarragan, Ordizian, Beasainen, Ataunen, Seguran eta Lazkaon daude. Horien atzean, beste hainbat ekoizle edo baserritar daude, batzuk zigilu ekologikoarekin produzitzen dutenak.

Lekuko ekonomiaren alde

Itsasoko Urteaga baserriko Gorka Sasieta barazki otarrak banaketarako prestatzen. LANDER ZABALETA

Baserritik zuzenean datorren barazki otarra

Euskal familiek elikaduraren inguruko kezka berriak dituzte, eta bertan ekoitzitakoa, garaian garaikoa eta bitartekaririk gabe kontsumitzea nahi dute. Basherri kontsumo taldeen filosofia da hori.

E

likaduraren subiranotasunean, hau da, herritarrek zer jan nahi duten erabakitzeko eskubidean oinarrituta sortu ziren duela urte batzuk kontsumo taldeak, Basherri izeneko egitasmoaren barruan. Bitartekorik gabe, baserrian ekoitzitakoa kontsumitzaileari otar edo lote baten bidez helaraztean datza kontsumo talde horien oinarria.

Gertuko baserritarrak bere baratzean bildutako garaian garai-

7

ko barazkiak edo berak hazitako oiloaren arrautzak edo ganaduaren haragia jasotzen dute asteroastero kontsumo taldeetako kide diren hainbat eta hainbat familiak. Hitzordua jartzen dute horretarako bi alderdiek. Otarrak aurrez zehaztutako orduan eta lekuan banatzen dituzte. Hilean behin ordaintzen diote kontsumitzaileek baserritarrari zerbitzua, otarraren osaketaren araberako kuoten bidez.

Gipuzkoan horrelako 60-70 kontsumo talde daude, eta ho-

Bi alderdi dituzte kontsumo taldeek: batetik, baserritarra edo ekoizlea eta, bestetik, familiak edo kontsumitzaileak. Bi alderdien arteko harreman zuzena, konfidantza eta konpromisoa ezinbestekoak dira.

Kontsumitzaileak bere hornitzailea ezagutzen du, baita bere baratzea edo ustiategia ere, eta horrek kalitatezko produktuak helarazten dizkio. Hor dago bere aldetik konpromisoa: asteroko hitzorduari hutsik egin gabe, otarrak hornitzea modu arduratsuan ekoitzitako produktuekin; kontsumitzaileak astero jaso behar du otarra, gutxienez urte betean.

Modu horretara, bertako nekazaritza bultzatzen da, lekuko ekonomiaren aldeko apostua eginez. Baserritarrek prezio duinetan lan egitea lortzen dute, bere ekoizpenaren salmenta ziurtatuta dutelako. Kontsumitzaileek, bere aldetik, prezio egokitan jasotzen dituzte otarrak, garaian garaiko barazkiez eta frutez, haragiaz, ogiaz, jogurtez, zukuez, arrautzez... beteta.

Eredu ekologikoa

Baserrian ekoitzitakoa familiei otarretan helarazten zaie zuzenean Gipuzkoan 6o-70 kontsumo talde daude, horietatik zortzi Goierrin

Basherri kontsumo taldeek, gainera, ekoizteko eredu ekologikoa bultzatzen dute. Goierrin, esaterako, hornitzaileen artean badira zigilu ekologikopean ekoizten dutenak: Legazpiko San Migel, Ataungo Baindi edo Itsasoko Urteaga dira horietako hiru.

Ez dira, ordea, Goierrin produktu ekologikoen ekoizpena duten bakarrak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologi-

Goierriko ekoizleak

ATAUN Baindi. Intxaurrak, Sagarra, Barazkiak.

Ustatxo Iparra. Ardi gazta.

Espilla. Barazkiak, Arkumea..

EZKIO-ITSASO Goiti. Ogia.

Hariztizabal. Sagar zukua, Ogia, Sagarra.

Urteaga. Madaria, Marmeladak, Sagarra, Kiwia, Barazkiak, Behi haragia.

IDIAZABAL Arimasagasti Berri. Behi gazta.

LEGAZPI San Migel. Barazkiak.

LEGORRETA Urkiaran. Barazkiak.

OLABERRIA Bengoetxe. Txakolina.

Etxeberri Goikoa. Behi esne gordina, Behi haragia.

SEGURA Lizardo Etxea. Arkumea URRETXU Labeaga. Propolioa, Eztia.

ZEGAMA Altzibar. Sagarra, Barazkiak Altzukaran. Madaria, Intxaurrak, Sagarra, Barazkiak, Fruitu txikiak, Bertako fruta.

ZUMARRAGA Agerre. Urrak, Gereziak, Kiwia, Sagarra, Muxikak, Intxaurrak, Madaria.

koaren Kontseiluak hamasei ziurtagiri emanda ditu eskualde osoan, eta horiek, dagokien etiketa erabil dezakete beren produktuetan.

8 //

GOIERRIKO HITZA Asteazkena, 2016ko irailaren 14a

Ekologia Publierreportajea

denborari dagokionez «proiektu potoloa» dela, baina «betiko tirabirak» konpontzeko balioko duela. Gaur-gaurkoz ehundik gora lurjabe daude Zerainen, eta gerta daiteke horietako batek hamar lur eremu ezberdin izatea.

Artzainentzako lur bankua

Zeraingo Aizpea auzoaren ikuspegia, izen bera dute mea labeetatik ateratako argazkian. IÑAKI GURRUTXAGA

Zeraingo garapena jorratzen

Zeraingo Udalak sustatutako Tokiko Garapena batzordeak hainbat proiektu landu ditu azken urtean. Lur mugen proiektua eta lur bankuarena dira horietako bi.

L

ehen sektoreko, eta zerbitzu eta turismo arloko ordezkariak biltzen ditu Zeraingo Udalak urtarrilean abian jarri zuen Tokiko Garapena batzordeak. Nekazalturismoek, sagardotegiek, ostalariek, Lumagorrik, artzainek, Zerain Dezagun fundazioak eta Amaia Junquera eta Joxe Mari Apaolaza udal hautetsiek osatzen dute lantaldea. Elkarren berri izateko, eta bakoitzak izan ditzakeen be-

harrak plazaratzeko gune bat da, eta ibilian-ibilian hainbat proiektu abiatu ditu dagoeneko.

Lur mugak ondo zehaztea da esku artean dituen proiektuetatik garatuena dagoena. «Hauteskunde programan jaso genuen.

Ezkio-Itsason egina zuten lan hori, han ondo atera zen, eta pentsatu genuen Zeraingo lur mugak ondo zehaztea komeni zela», adierazi du Junquerak.

Belaunaldiz belaunaldi ezagutza hori galtzen joan da, Apaolazak gaineratu duenez: «Oso kez-

katuta gaude gazteek ez dakitelako haienak diren lurrak non dauden ez dakitelako, eta ikasi ere ez dituztelako egiten». Goimenen bidez diru-laguntza kudeatu zuten, eta hura ziurtatuta, hasiak dira dagoeneko.

Mugak GPS bidez zehaztu

Baso-jabeak biltzen dituen Baso Elkarteko teknikariak mugarriak garbitzeko eskaria egin zion udalari. Lurjabea baso teknikariarekin batera joaten da bere lurretara, eta lur muga non-

dik nora doan GPSan sartzen du.

Ondoren, lurjabe bakoitzari txosten bat ematen diote mugarrien koordinadekin eta mapa batekin, eta zuzenketak beharrezkoak badira katastroan egiten dira.

«Hau da dena konpontzeko momentua, gertatu izan baita urteetan norbaitek aldamenekoaren izenean dauden lurrak erabiltzea. Jendeak beharrezko ikusi du hau, eta gainera gustura daude», zehaztu du Apaolazak.

Junquerak nabarmendu du

Duela urtebetetik martxan den beste egitasmo bat artaldeek larratu ahal izateko lur bankuaren proiektua da. Artzainek hainbat lurjaberen zelaiak erabili izan dituzte, baina hemen arazoak sortu izan dira itxiturekin eta zelaia geratzen zen egoerarekin. «Lurjabeek lurraren erabilpena fundazioari eman, eta honek artzainei uztea da egitasmoa, kontratu batean baldintza guztiak ondo zehaztuta», esan du Junquerak.

Zazpi lurjabek eta bi artzainek parte hartu dute proiektuan, eta esperientzia «ona» izan da. Laster egingo dute balorazio bilera, eta bigarren fasea abian jartzeko diru-laguntza eskaera egina dauka udalak. Bigarren honetan lurjabe gehiago eta hirugarren artzain bat ere sartuko da.

Mutiloarekin elkarlana

Herrigunetik urrutien dauden Aizpea eta Barbari auzoekin ere bilerak egiten ari da udala, zer behar dituzten entzuteko. «Hor herri lurrak daude, behorrek-eta erabiltzen dituzte... Eskakizun batzuk egon dira, bazterrak garbitzea besteak beste. Kudeaketa lana izan da gehienbat», argitu du Apaolazak. Era berean, Junquerak gogoratu du bi auzo horietan zabor bilketarekin zegoen arazoa ere bideratu dutela.

Zerralan zerrategia atzera martxan jartzea ere lortu du Zeraingo Udalak, eta esku artean ideia eta egitasmo gehiago ere baditu: Zeraingo produktuak herriz herri saltzeko proiektua, eta meategiak ardatz hartuta, Mutiloarekin elkarlanean garatzen ari diren proiektu turistikoa esaterako.