Goiberri 129. zenbakia

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria Jone Beldarrain 3 Iritzia 4-5 Herri lagunkoiak 8-10 Narama korua 12 Amporen sortzaileak 13 Enpresa bazkariak 14-15 Mikel Arriaran 16-17

129. zenbakia. 2014ko abenduaren 19a

Xanpaina gailurrean Urte zaharra eta berria mendian ospatzeko ohitura zabaldu da 6-7

GOI B ERRI Mendizale talde bat Aizkorriko gailurrean, iazko Urte Zahar egunean. AIMAR MAIZ

02 GOIBERRI

PUBLIZITATEA

GOIBERRI 03

KATE moTZEAN

Jone Beldarrain Historialaria

«Kanpotik datozenei Segura zenbat gustatzen zaien ikusten dut» Ane Arrieta Segura Historia ikasketak amaitu orduko hasi da Segurako turismo bulegoan lanean Jone Beldarrain (Segura, 1992). Gabonen plater potoloaren zain dago: turistei «zein herri polita dugun erakusteko gogoz».

Zure lanetik gehien gustatzen zaizuna?

Bertakook egunerokoan hainbeste estimatu ez arren, kanpotik datorrenari herria zenbat gustatzen zaion ikustea.

Nolako bisitariak gustatzen zaizkizu gehien?

Pasaeran geldituta edo gehiegi pentsatu gabe datozenak: liluratuta gelditzen dira eta hori guretzat ere polita da.

Seguratik gehien gustatzen zaizun txokoa?

«Bruselan egon nintzen ikasten eta gabon aurreko egun hauetan oso polita jartzen dute»

ANE ARRIETA

Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Lazkao, Olaberria, Urretxu, Zerain, Segura eta Zumarraga

GOI B ERRI

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL Zuzendaria: Eskeine Legorburu Kudeatzailea: Aloña Landa Koordinatzailea: Loinaz Agirre Produkzio arduraduna: Mikel Albisu Diseinua eta banaketa: Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Ardixarra etxea altxor bat da, baina, herria bere osotasunean hartuta da politena: atzera bidaia egiteko aukera ematen du.

Herriko alkate bazina?

Txarra izango nintzateke (barrez). Ez dago nire planetan.

Denbora librean zer egitea gustatzen zaizu?

Beste leku batzuk bixitatzea edo bidaiatzea, irakurtzea eta lagunekin egotea.

Liburu bat?

Oraintxe Toti Martinez de Lezearen edozein. Dolores Redondoren Baztango trilogia ere irakurtzeko gogoz nago.

Bidaiatzeko leku bat?

Bruselan (Belgika) egon nintzen ikasten eta gabon aurreko egun hauetan oso polita jartzen dute.

Gabonetarako opari bat?

Tableta, ordenagailu eramangarriarekin bizkarra txikitzen ari naiz eta! (barrez).

Amets bat?

Nahi dudan dena egiteko denbora, dirua eta osasuna izatea.

Egoitzak: Beasain:

Webgunea:

Oriamendi, 32. 20200.

Posta elektronikoa:

goiberri.hitza.info

Urretxu:

goiberri@hitza.eus

Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Publizitatea:

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08

Bezero arreta / harpidetzak:

607 530 424 – publi@goiberri.eus 902-82 02 01 – harpidetza@hitza.eus

04 GOIBERRI

IRITZIA

Nekane Gonzalez Itzultzailea

Ez, ez... baina bai in-dan-don, din-dandon... Santa Luzia pasa berritan, gabon doinuak, gabon giroa eta gabon usaina edonon. Atarian, ordea, abenduaren 22an jokatu ohi den Gabonetako Loteria.

400.000 euro poltsikoratzeko itxaropenez, euskaldun ugarik erosi, eta Espainiako Altxortegi Publikoa aberasteko funtsezkoa den ekimena. 1812. urtean Cadizen egin omen zuten aurrenekoz zozketa. Hamaikatxo urte igaro dira harrezkero, eta 2013. urtean, esaterako, krisialdi bete-betean, 2.362 milioi euro jaso zituzten txartel salmentetan. Ufaaaa! Bakarren bati bizitza konponduko zion txartel saridunak, ziur asko, baina horri esker bizi den bestelakorik ere izango da Espainia alde horretan.

Horregatik, eta beste hainbat arrazoirengatik, loteriarik erosiko ez diola agintzen dio Peruk bere buruari urtero.

Nahiago herriko elkarteei, ikastolari eta bestelakoei errifa

D

txartelak erosi, euren jardunerako sos batzuk eskaintzeaz gainera, gehientsuenetan bertako saltokietan eskuratutako produktuek osatutako saskia izaten baita opari. Eta jakina, horrelakoak erosten ditu. Baina ditxosozko loteria nazionalaren txartelen bat ere azaltzen da, urtero-urtero, bere egongelako apalera. Tokatuko balitzaio sikiera...

Zer diren gauzak. Gabonak ere ez ditu gustuko. Kontsumismoan oinarritutako nahitaezko otordu-topa-opari-irribarremahats-zoriontasun koktelaz aspertuta dago. Helduagoak diren senitartekoei keinu zatarrik ez egitearren hasiera batean, eta gerora, haurrentzat magikoa den sasoia ez zapuztearren, ezin beti-batekotasun derrigortu horretatik ihes egin.

Tradizioa omen. Nahierara eraldatu eta mozorrotu dugun tradizioa. Etxeko egongelan urtero sortzen duten antzerkiak lotsa sorrarazten dio. Elkarri mokoka ibiltzen diren izebaosabak pintzelez margotutako irribarre behartuarekin gau

osoan. Ama, mazapan eta enparauak eskuan, batera eta bestera, lehertzera doazen urdailei azken eztenkada sartu nahian. Bikotekideak utzi duelako, lanean arazoak dituelako, autoa matxuratu zaiolako edo jantzi dituen zapatak gustuko ez dituelako direnak eta ez direnak edaten dituen lehengusua, zeinahi arrazoi arazo bihurtuta, egiazko arazoa eskuen artean duela ohartu ere egin gabe.

Opari bat ireki orduko muturren aurrean beste bat izaten duten haurrak, zer daukaten estima-

tzeko astirik gabe. Benga opariak! Gora edariak! Aupa jana!

Tamalgarria, baina halakoxea da errealitatea.

Daukanak ez daukanari dio gabon kantak, baina daukanak ezer gutxi ematen dio ez daukanari; izan urteko edozein egun soil, izan hain akasgabeak diren Gabonak. Mundua gaizki banatua egon da beti, berez; eta batzuen trikimailu eta esku-hartze desegokien eraginez, are okerrago banatuta geratu zaigu aspaldion.

Bere seme-alabek Olentzerori elurra, denbora eta alaitasuna eskatzea nahiko luke Peruk, baina badaki panpina, eskiak eta auto telegidatua eskatuko dizkiotela. Aizkorri puntan paisaiari begira igaro nahiko luke Gabon Gaua, baina, jakina, betiko antzerkiko protagonista izango da aurten ere. Ez luke Loteria Nazionalaren txartelik ikusi ere egin nahi apalean, baina hankak balitu bezala azalduko zaio bateren bat. Nahiago luke datozen 15 egunean denari ÂŤez, ezÂť esan, baina...

GOIBERRI 05

IRITZIA

Asteko irudia

Josu Maroto

Hokusai Zorionak eta Urte Berri on!

Mila esker astero-astero gurekin egoteagatik.

2015ean ere, gure ametsak egi bihurtu daitezela. Irudian Kanagawako olatu handia: Hokusai.

Abendua, datorrenaren hilabetea dugu. Latineko adventus horrek abendu forma hartua du gure hizkuntzan, eta gaur egun gure arteko gehienentzat kristau tradizioko abendualdi (edo adviento) zentzua baino gehiago izan arren, datorrenaren hilabetea izaten jarraitzen duela esango nuke.

Etortzeko dagoenaren artean, naturari begiratuz gero, negua eta elurra dauzkagu. Eta naturako denbora harrapatzeko gure grinari erreparatzen badiogu, abenduaren hondarrean datorkigu urte berria ere. Baina hori baino gehiago ere bada abendua. Gero datorrenerako prestatzeko garaia den heinean, azoken (Durango, Santa Lutzi, San Tomas...) garaia ere bada. Eta neguak, gau luzeek eta egun motzek duten iluntasunari argi egiteko hilabetea denez, argiz janzten ditugu kaleak eta etxeak. Eta Olentzeroren etorrerarako garaia ere bada. Hilabete gehiena haren etorrera (geroz eta maizago Mari Domingirekin) prestatzen joaten gara, etorriko denaren esperantzan eta esperoan. Eta antzeko gisan datozkigun beste hamaika kontu eta komeria!

Ez dakit gure jatorrian eta kulturan barneraturik dugunagatik den, baina esango nuke abendua aurrera begira jartzeko bereziki aprobetxatzen dugun hilabetea dela. Zalantza bat badut ordea: nork bere buruan, zeruan edo infinituan begiratuz Eguberriaren (egun berriaren) bilaketa eginez begiratzen ote diogu datorkigunari, edo gure agenda beteetan ditugun zeregin eta ekintzak antolatuz, erosiz eta gastatuz begiratzen dugu abendua? Eguberri on, Eneritz!

Ion Mu単oa

bat eta

Eguberri on Ion! Nire ustez eguneroko gurpil zoroak ez digu gure agendaz haratago begiratzeko astirik utzi ere egiten. Gizarteak garamatzan ziztu bizian sartu beharrean ikusten dugu gure burua; hortik kanpo egon nahi izanez gero, gizartetik at geratzeko arriskuan egon gintezkeela iruditzen zaigu.

Topiko bat dirudi bai, baina urte amaieran beti hurrengo urterako asmoen zerrenda osatzen da. Ez diot jende askori urte erdi inguruan entzuten joan den abenduko zerrendan jarritako zereginak egiten ari ote den edo ez ote den, baina abendua bai izaten dela asmo onen zerrendak osatzeko garaia: kirola dela, elikadura dela...

Zenbat gauza zaindu behar ote ditugu? Eta aldatu? Eta birpentsatu?

Baina zer demontre: esaiozu bada zure auzoko bizilagunen bati aurten ez duzula proposamen berrien zerrendarik egingo; dena lasaiago hartuko duzula, ez zarela ordulariaren menpe biziko, dena

bat

Eneritz Gorrotxategi

ez dela lana, ez zarela erosketetan itoko... Arraro begiratzeko aitzakia ematen ari zara! Ezberdintasuna aniztasun gisara ulertu behar litzatekeen honetan, ezezagun gisa epaitzen dugu. Eguberriak, Olentzero eta Mari Domingiren etorrera, neguko solstizioa, edo egutegi nahiz urte aldaketa. Zer ote du kalteko bakoitzak bere moduan ospatzeak? Ahal dela, ondo pasa eta zoriontsu izan.

06 GOIBERRI

ERREPORTAJEA

Urteari agur goitik Urteko azken egunean eta biharamuneko lehenengoan ohitura sustraitua da Goierrin mendira igotzea. Aizkorrin jendetza biltzen da. Herrietan, ordea, bertako gailurretara txangoa egiteko usadioa ere bada. Gero eta gehiago.

Aimar Maiz Aizkorrin xanpaina barra-barra ibiltzen da abenduaren 31n.

Ohiko ogitartekoen ordez, edo haien lagungarri, otarrainxka egosiak ere eramaten dituenik bada. Eta turroia, hutsik gabe.

Urte Zahar egunean, ohitura sustraitua da mendietara igotzea; izan Aizkorrira, Txindokira edo Goierriko beste hainbatera.

Jendetza bildu ohi da, urtero, Aizkorrin. Eguraldiak baimentzen duenean harkaitz artean; haize izoztuak edo are txingor txiki mingarriak jotzen duenean ahal den tokian babestuta —

ermitatxoan edo aterpean—, festa izaten da. Aspalditik.

Bazen idatzi gabeko arau bat ere: Urte Zaharrean Aizkorrira, eta Urte Berrian Txindokira. Joera hori asko lasatu da azken urteotan, eta bi mendi sinboliko horietako masifikaziotik ihesi —jendetza pilatzen da—, herriko gailurretara joaten hasi dira hainbat herritan.

Zumarragan eta Urretxun aspaldiko ohitura dute urtearen azken egunean mendi buelta egitekoa. Herritar talde batek antolatuta, San Silbestre Mendi Ibilaldia egin ohi dute,

aurten 18.a. Bi ibilbide dira, 08:30ean abiatuta: laburra (Euskadi plaza-Izazpi-BelokiAntio-Arkaitzeta) eta Bost Gurutzeren Bisitaldia deituriko luzeagoa, 5 bat ordukoa: plazaAginaga- Oleta (844m)-Izazpi (972m)-Beloki (641m)-AntioArkaitzeta.

Bukaera polita, giroa ona Bi txangoetako ibiltariek 11:45ean Izazpin bat egiten dute, taldeko argazkia ateratzeko. 13:00ak aldera, Antio barreneko Arkaitzeta elkartean otamena egiten dute gero.

«Urte batzuk badaramatzagu. Lehen Aizkorrira joaten ginen, eta pentsatu genuen etxean egin genezakeela. Lehen urtean ez zuen eguraldi ona egin eta jende asko ez etorri, baina ordutik ez dugu etenik egin», dio Zumarragako Jesus Iturbek.

Giro «oso ona» izaten da.

«Egun polita da, urtea lagun artean bukatzeko. Gipuzkoan herri askotan dago ohitura. Aizkorrik eman dio martxa agian; zeren Aizkorri, Aizkorri da».

Urretxun lehenagotik dute usadioa. Urte Berri egunean Irimora igotzen dira. 1950eko ha-

GOIBERRI 07

ERREPORTAJEA

markadan hasi ziren. Zumarragakoa baino buelta laburragoa da, «parranda eginda joateko».

Irimon hamaiketakoa eskaintzen du Goierri Kirol Elkarteak. «Bezperan prestatu eta igotzen dugu 80 litro salda eta 45-50 kilo txistor. 500-600 lagun izaten dira», dio Goierri elkarteko Luis Mari Perezek.

Perezek 34 urte darama joaten, eta lanean. «Pildain, Mendiola, Altzelai eta horiek hasi ziren. Ogitartekoa hartu eta lau-

bost lagun Irimora igotzen hasi ziren, eta hortik dator Irimoko ohitura». Urte Zahar egunean Aizkorrirako joera ere badute.

Legazpin elkarte modura ez da deialdirik egiten, eta bakoitza nahi duen mendira joaten da. «Gehienak Aizkorrira joaten dira, baina beste batzuk Andraitzera edo Artzanburura ere bai, geroz eta gehiago. Baina ohitura Aizkorrira joatea da. Nik betidanik ezagutu dut», dio Izadi Zaleak elkarteko Aitor Ca-

Ezkerrean, Aizkorriko gailurra iazko Urte Zahar egunean.

Goian, Izazpi gainean urretxuarrak eta zumarragarrak, 2006an, San Silbestre mendi ibilaldiaren 10. urteurrenean.

AIMAR MAIZ / JESUS ITURBE

sado. Mendi buelta egin, eta hamaiketako oparoa egiten dute legazpiarrek gero, elkarteetara bilduta.

Lazkaotik Esparrura jotzen dute, Urte Berri egunean. «Batzuk bezperan Aizkorra joaten dira», dio Amalurreko Joxe Antonio Aldanondo Ttantton-ek.

Seguran, bi aukera jarri dituzte Urte Zahar egunerako: 08:00etan Aizkorrira; edo 09:00etan Santa Barbarara.

Urtea goitik bukatzeko.

08 GOIBERRI

ASTEKO GAIA

Herri langunkoiak Zahartu ahala gure bizitza herrian egiten jarraitzeko aukera izan dezagun ingurunea hobetzea dakarren proiektua da Euskadi Lagunkoia. Zumarragak eta Ordiziak badute euren egitasmoa; Idiazabal ere sarera batu da orain gutxi.

Janire Arrondo Idiazabal Adinekoek nahiz mugikortasun zailtasunak dituzten herritarrek gizartean aktiboki parte har dezaten bermatzeko egitasmoa da herri lagunkoiena, horretarako ingurunean beharrezko diren aldaketak eginez.

Nazioartean onarpen zabala duen Age-friendly Environments Programme egitasmoan oinarriturik garatu du Eusko Jaurlaritzak Euskadi Lagunkoia Sustraietatik egitasmoa. Oro har, zahartu ahala nork bere bizimodua autonomiaz egiten jarraitzeko moduko herriak izatea da helburua eta horretarako herritarren inplikazioa sustatu nahi dute. Herrietako egiturak eta zerbitzuak berrantolatzea indartu du egitasmoak, behar eta ahalmen guztien neurrietara egokituz. Bizi kalitatea hobetzeko ahaleginean, inguru soziala moldatzeak ere badu garrantzia. Norbere jarrera aldatuz eta keinu txikiz, beharra dutenen bizitza asko hobetu daitekeelako. OME-ko Hiri eta Komunitate Lagunkoien Munduko Sarean kide dira 250 herri baino gehiago; tartean Idiazabal, Ordizia eta Zumarraga.

Idiazabalen lau batzorde Egitasmoak zertan datzan azalduz eman diote hasiera egitasmoari Idiazabalen eta ekintza lagunkoiak martxa jarriz programa garatzeko lau batzorde ere sortu dituzte. Joan den ekainean batu ziren Euskadi Lagunkoia Sustraietatik egitasmora, hala sortu zen Idiaza-

bal Lagunkoia. Ioritz Imaz alkateak herrian kohesio soziala sortzearen garrantzia nabarmendu zuen herri langunkoi titulua jaso zuenean Donostiako Aquariumean egin zen aurkezpen ekitaldian.

Ordutik lanari buru-belarri ekin eta herriko bizilagunekin, adinekoak protagonista direla, zenbait bilera eta ekintza garatu dituzte. Bilera horietatik sortu dira lau batzorde, finkatu dituzte ekimen zehatzak garatu ahal izateko: N-I errepidetik, Aiton-amonaren lapikotik, Belaunaldien arteko hartu-emanak eta Herriko argazkiak. Adinekoak egitasmoaren sustatzaile izatearekin batera, beraiek izango dira herritarren artean zabalduko dutenak ere.

Hala ere, belaunaldi ezberdinen arteko harremanak sustatzen ahaleginduko dira.

«Herriaren gainetik herritar» izan daitezen, «baloreak berreskuratzeko» lan egingo dute Idiazabalen. Dinamika eraginkorra eta parte hartzailea izateko asmoz jarri dute martxan; proiektu bizia, dinamikoa eta parte hartzailea. Adineko pertsonak izango dira protagonista, haiek gidatuko baitute balore pertsonalak zein sozialak sustatzeko proiektua.

Lau batzordeak martxan jartzearekin batera herriaren lagunkoitasuna neurtzeko diagnosiak eta galdetegiak prestatu dituzte. Hala, esperientziak eta iritziak jasotzeko inkesta zabaldu dute. Herria garbia, zaratatsua edo atsegina ote den;

berdeguneen egoera edo kokalekuaren egokitasuna; maila edo espaloiei dagokionez, kaleetako irisgarritasuna bermatua ote dagoen; trafiko seinaleak nahiz abiadura neurriak betetzen ote diren; herri segurua ote den; garraio publikoa egokia ote den. Ugari dira Idiazabalen aztertuko dituzten aldagaiak.

Norbere sareak eta gizarte-laguntzen gaineko ezagutzak, merkatariekin harremanak, herriko ekintzetan parte hartzeko bideak, nahiz egunerokoan aurki daitezkeen beste mila oztopo edo ezintasun ere herritarren artean zenbaterainokoak diren ikertuko dute diagnosi ahalik eta zehatzena osatzeko.

Merkatariekin ere lanean

Euskadi Lagunkoia Sustraietatik egitasmoa ekainean aurkeztu zuten Donostian Idiazabalen lau batzorde sortu dituzte; adinekoak dira egitasmoan protagonista Zumarraga eta Ordizia 2013ko martxoaz geroztik dira herri lagunkoi sareko kide

Denda edo taberna lagunkoiei zuzendutako ikastaroak bideratu ditu Euskadi Lagunkoia egitasmoak. Ordizian abenduaren hasieran izan dute merkatariek «adinekoekin lagunkoiagoak» izateko ikastaroa.

Parte hartu dutenei, esate baterako, aulki bat oparituko die bertara joaten den edonork esertzeko aukera izan dezan.

Ordizia 2013ko martxoan batu zen Euskadi Lagunkoia programara. Herria hobetu nahi dute, ordiziar guztien laguntzarekin, hemen ere adinekoak eragile nagusi izanda. Egin dituzte Ordizian hainbat kanpaina: herritarren iritziak eta ekarpenak jasotzeko topaketa nahiz herriko boluntarioen azokan parte hartzea, adibidez.

Zumarragako Udala ere iaz-

GOIBERRI 09

ASTEKO GAIA

Adinekoen edo mugikortasun zailtasunak dituztenen neurrira egokitutako herriak sustatu nahi dituzte. ARKAITZ APALATEGI ko martxoan batu zen herri lagunkoien egitasmora. Helburua adineko pertsonen pontentzialaz baliatzea dute ÂŤhauek herriko bizitzan ongizate sortzaile bezala protagonista bihurtzekoÂť. Herriko egoeraren gaineko diagnosia egiteko ere 50en bat adinekoekin hausnarketa saioak egin dituzte Zumarragako bizi kalitateari buruz.

Santa Lutzi azokan ere Zumarraga Lagunkoia poltsak banatu zituzten; eta herriko kultur etxean Nagusilan eta Gueske elkarteekin elkartu dira, herriaren lagunkoitasun mailari buruzko iritzia jasotzeko.

Egitasmoen artean dute Zumarragako belaunaldien arteko programak martxan jartzea, adinekoen eta gizarte bazterkeriarako arrisku egoeran dauden adingabeen artean.

Juan Maria Aburto Enplegu eta Gizarte Politiketako Kontseilariak emandako datuen arabera, guztizko autonomia duen eta dependentziarik ez duen 65 urte baino gehiagoko pertsona baten bizi itxaropena bataz besteko 10 urtekoa da.

Adin tarte horretan, gaitasun guztiekin, pertsona talde zabala dago gurean, gizarte-eredua mantentzen ekarpen izugarria egiten dutenak.

10 GOIBERRI

ASTEKO GAIA

Jaione Oria

Datorren abenduaren 23an berriz aterako gara.

Zumarragako Gaztetxokoko hezitzailea

Zeintzuk dira aurrera begira pentsatu dituzuen ekintzak?

ÂŤLagunkoi programa adinekoen eta haurren arteko elkargunea ere badaÂť Miriam Luki Zumarraga Jaione Oria (Legazpi, 1981) gizarte hezitzailea da. Zumarragako Gaztetxokoan ari da lanean eta Lagunkoi proiektuko eragileetako bat da. Eusko Jaurlaritzak Lagunkoi izendapena eman zion Zumarragari.

Programa horrek adinekoei zuzendutako ekintzak hartzen ditu, hala nola, belaunaldien arteko zubiak egitea. Oria zubi horietako baten eraikuntzan ari da lanean. Hain zuzen, Gaztetxokoko haurren eta El Salvador zentroko nahiz Gure Txoko jubilatu etxeko kideen topalekuak sortzen dituzte.

Zergatik dira inportanteak Lagunkoi bezalako proiektuak?

Elkargune bihurtzen direlako.

Asko eskaini ahal die umeei zein adinekoei. Adinekoek eskarmentua handia dute, baina umeentzat zahartzaro berak adierazten duena ere garrantzitsua delakoan nago. Haurrek, beren aldetik, bizi poza eta freskotasuna transmititzen diete adinekoei.

Zer da Lagunkoi programa eta non sartzen zarete zuek?

Lagunkoi programaren ardatza adinekoei gauzak errazteko moduak aurkitzea da; helburua, geldirik ez daitezela geratu.

Zumarragako Udalak zenbait eragilerekin eta elkarterekin bilerak egin ditu. Bilera anitzak eta parte hartzaileak izan dira.

Batik bat, helburu hori erdiesteko ideiak bildu ditugu. Gure aldetik, lehendik ere egiten genituen hainbat ekintza progra-

El Salvador zentroan asteartero bingoa egiten dute. Guk haurrentzat pixka bat moldatu, eta ekintza hori berreskuratu nahi dugu, aspaldian egiten baitzen.

Jolasei lotutako lanketa bat egin nahi dugu haurrak eta adinekoak elkartuz. Jolas truke bat izango da, haurrek adinekoei beren jolasak erakutsi eta alderantziz. Eskulanekin ere antzeko trukea egin nahi dugu. Caritasekin, bestalde, gurera datozen haur nagusienekin (9-12 urte) elikagai bankuarekin lotutako ekintzaren bat burutu nahiko genuke.

Jaione Oria orain hiru bat urte ari da lanean Gaztetxokoan. M. LUKI mara ekarri ditugu eta berriak asmatu ditugu.

Adibidez?

El Salvador zentrotik oso hurbil gaude eta haiekin Gabonetako

kalejira egin izan dugu urteetan.

Adinekoak, haurrak, gurasoak...

Guztiok batera. Bi elkarteak biltzen gara kalejiran, eta gerontologikora joaten gara ondoren.

Esango zenuke adinekoek lankidetza hori pozik hartzen dutela?

Baietz esango nuke. Gure Txokotik deitzen digute, esate baterako, antzezlanetarako haurrak behar dituztenean eta umeak pozarren hartzen dituzte taula gainean.

12 GOIBERRI

GAZTEAK

Narama abesbatzako kideak, kontzertu batean. HITZA

Narama: abeslari gazteen korua Asier Zaldua Beasain Abesbatza ia guztietan arazoak dituzte abeslari gazteak lortzeko, baina Beasaingo Loinatz abesbatzak argi izpi bat ikusi du

Babeslea

Narama gazteen koruaren sorrerarekin. 27 lagunek osatzen dute eta, ondo bidean, batzuek nagusien abesbatzara saltoa eman beharko lukete.

Narama duela bizpahiru urte sortu zen, musika eskolaren eskutik. «Musika eskolan beti izan dugu abesbatza. Izan ere, 11-12 urteko ikasle guztiek koruan

abesten dute. Talde polita sortu zen eta zaharrenekin abesbatza sortzea erabaki genuen», azaldu du Xabier Sarasola zuzendariak.

Narama 14 eta 17 urte bitarteko 27 gaztetxok osatzen dute.

«Gazte gehienek Batxilergoa hasten dutenean musika eskola uzten dute eta Narama musika munduarekin harremanetan jarraitzeko aukera polita da».

Urtean zehar hamar bat emanaldi eskaintzen dituzte.

Aurten Urretxun eta Hernanin abestu dute, besteak beste, eta datorren urtean Atarrabiara (Nafarroa) joango dira. Gainera, urtean behin asteburu bat elkarrekin pasatzen dute.

Errepertorioari dagokionez, abesbatzen kanta tradizionalez gain, eurentzat moldatutako abestiak kantatzen dituzte.

Ken7 eta Itoizenak, adibidez.

Abesbatzak etorkizun polita duela uste du Sarasolak. «Zaila izaten da soka ez etetea, baina atzean 40 laguneko taldea dugu eta horietako batzuk Naramara pasatzea espero dugu». Naramaren beste helburuetako bat Loinatz abesbatzarako abeslariak lortzea da.

«Ez da erraza. Izan ere, gazteen eta helduen ordutegiak oso ezberdinak dira. Loinatz abesbatzak ostiral gauetan entseatzen du eta gazte askok kirola egiten dute larunbat goizean.

Talde lana ez da batere erraza», aitortu du.

GOIBERRI 13

GARAI BATEAN

Amporen sortzaileak Loinaz Agirre Idiazabal Idiazabalgo Ampo kooperatibak 50. urteurrena ospatu du 2014. urtean zehar. 1965eko irailaren 5ean inauguratu zuten Idiazabalgo lantokia; herriko parrokoak, On Ignazio Gorrotxategik bedeinkatu zituen instalazioak. Fundiziotik gertu zegoen Geronimo-Enea tabernan ardo txuri tragoa hartuta amaitu zuten inaugurazioa. Argazkian ageri diren bazkideak kooperatibaren sortzaileak dira.

Ezkerretik eskuinera, eta goitik behera: Eugenio Liceras, Migel Iparragirre, Agustin Etxaniz, Santi Telleria, Juan Arribas, Juan Villaluenga, Jose Joakin Lasa, Jose Javier Garcia, Carlos Sobrino, Aniceto Ortiz de Etxe-

Idiazabalgo Ampo kooperatiba 1965eko irailaren 5ean inauguratu zuten. AMPO berria, Pedro Santamaria, Bernardo Oiarbide, Agustin Ezkurra, Enrike Galarraga, Jose Lizarraga, Ignazio Urkia, Andres

Iparragirre, Jose Telleria, Jose Aristimu単o, Joaquin Alvarez, Ignazio Ormazabal, Jose Goiburu, Jose Mari Etxaluze, Luis

Mintegi, Jose Maria Mendizabal, Anselmo Ormazabal, Julian Urteaga, Luis Oiarbide eta Lucio Perez.

14 GOIBERRI

MOTZEAN

Eguberrietako lehen topa Enpresa bazkari asko egiten dira gaurko egunez. Bazkaritik irtenda, Beasainen egiten dute parranda askok.

Ane Arrieta Beasain Indarra hartzen ari den ohitura da urte amaierako enpresa bazkariena. Eguberri aurreko azken ostirala izan ohi da enpresa gehienek aukeratzen duten eguna: gaurkoa, alegia.

Ahal dutenek poteo txiki bat egiten dute bazkal aurretik, eta bixi-bixi, bazkaltzera. Bazkari ederrak izan ohi dira, gainera, egun horretakoak, prezioari gehiegi begiratzen ez zaien horietakoa.

Handik atera eta askok Beasain aukeratzen dute parrandarako. Ohitura ere bihurtu dela esan liteke enpresa bazkarien egun seinalatu horretan.

Beasainen jendetza izaten da egun horretan, tabernak lepo betez. Taberna horietako batzuen jabe da Karlos Garcia,

eta bere esanetan, «Beasaingo festetako bi larunbatetan adina jende ibiltzen da gaurkoan: urteko egunik onenetakoa da tabernarientzat. Taberna askok jende gehiago ere hartzen dugu lanerako».

Pertsona bakoitzak «bazkaritan 30-40 euroren bueltan eta parrandan ere mordoa» gastatzen duela dio berak: «Neurrigabekeria nagusitzen da denean. Desfase handia egoten da», dio barrez.

Neurrigabekeriak eta desfaseak nagusitzen du parranda giroko egun hori, askotan

Eta handik aurrerakoan, algara, buila, dantza eta zorakeriarik ez da falta izaten tabernetan.

Afaria ez da derrigorrezko otordua egun horretan eta handik aurrera luza daitekeena ere, norberaren nahien araberakoa.

Etxera buelta, taxiz Plazido Mikelarena taxi gidariak ere nabaritzen du egun horren berezitasuna. «Jendea asteburuetan bezala ibiltzen da taxiz, baina bidaia luzeagoak egiten dira agian: CAFen eta enpresetan lan egiten duten asko urruti bizi da eta trenak bukatutakoan hartzen dute».

Ohikoan baino jende helduagoa ere ibiltzen dela dio: «Ezkondutako jendea eta, batzuk lehenxeago erretiratzen dira, baina ordu txikiak arte gelditzen denik ere badago».

«Hizketarako gogoz» joaten omen dira asko, eta bera «gustura» joaten omen da kontu batzuk entzunez.

GOIBERRI 15

MOTZEAN

Inguru honetako tabernetan ibiltzen da batez ere jendea gaurko egunez. Tabernak jada prest daude. ANE ARRIETA

Gomendioak Egun horretarako hainbat gomendio ematen dituzte adituek; eman arren, seguraski , inork beteko ez dituenak. Hemen batzuk, barre egiteko bada ere.

Ez zaitez mozkortu.

Nahikoa lan izango da hori betetzen, hainbeste edanda.

Ez moztu inoren diskurtsoa.

Ezta txistuka hasi edo barre algararik egin ere. Hitz egiten ari den horren ÂŤurteko diskurtsoaÂť da. ez dantzatu.

Ez behintzat kaleratu zaitzakeen edo zure aginteak jasotzen dituztenen aurrean. Sinesgarritasuna galduko duzu. Probatu ispiluaren aurrean lehenago, eta ikusiko duzu zergatik. ez dantzatu konga.

Hurrengo egunean zure lankideen ipurdiaz gogoratu nahi duzu ala? ez saiatu ligatzen.

Ustez ezkutuan zaudetelakoan lankide batek esku-sartzen harrapa zaitzan nahi al duzu? argazkiak saihestu.

Gogoratu: begiak gorri-gorri dituzu eta auskalo nori kendutako txapel hori zelebre gelditzen zaizu. goiz etxeratu.

Oraindik ondo ahoskatzen duzunean eta alkandora atera gabe duzun artean, ahal bada.

16 GOIBERRI

MOTZEAN

Danbor hotsen durunda Mikel Arriaran Ehunzango batukada taldeko kidea da. Mila lagunen danborrak gidatu berri ditu Urretxun.

Miriam Luki Urretxu Urretxu-Zumarragako Ikastolak batukada erraldoi batekin ospatu du aurten Euskararen Eguna. Eta, batukada horren zuzendaria Mikel Arriaran Iraeta (Zumarraga, 1985) izan da.

Ehunzango batukada taldeko kidea da, baita Samba Dzanga taldekoa ere. Perkusionista da bera, bateria jotzailea. Talde gehiagotan ere ari da, esate baterako, Klakson taldean.

Ikastolak antolatutako batukadan mila bat danbor eta bestelako tresnen hotsak ordenatu zituen: «Jotzaileak taldeetan antolatu, eta bakoitzari argi utzi nion zein zen beren esaldia eta zer egin behar zuten». Danbor handiek abiadura ematen dute, kaxek danbor handiekin lotura estua dute eta oinarrizkoak dira abestiak aurrera egin dezan, «bestela esanda, danbor handitik txikirako bidean, handiak du garrantzia gehien; txikienak ez dira ezinbestekoak eta abestia janzteko erabiltzen dira. Benetako erritmoa handiek ezartzen dute».

Batukadaren jatorria Brasilen badago ere, sustraiak Afrikan daude. Honezkero batukadaren esanahia hutsaldu dela

dio Arriaranek: «Ikusgarrienarekin geratzen gara, baina benetako batukada askoz gehiago da». Brasilen etxeetan egiten dira batukadak, Euskal Herrian kantuan egiten den bezala. Danborren, edo dena delakoen gainetik, kantatu egiten dute brasildarrek ere. Afrikan danborrak erritualekin lotuta daude, eta erritualetan dantzatu egiten dira eta abestu egiten dute. Arriaranek, hemen egin ohi den batukadari buruz dio, «ez dugu abesten, danborren durundarekin geratzen gara».

Arriaranek Brasilen egiten den Sanbodromoa, sanba eskolen desfilea eta lehiaketa, ekarri du gogora. «Aberatsen eta eliteen testuingurura eraman dute sanba, baina erroak Brasilgo auzo txiroetan daude eta indarkeria gordetzen dute danbor hotsetan. Jotzeko garaian agerikoak dira indarkeria zantzu horiek, baita han berezkoa duten alaitasuna ere».

Ehunzango batukada Orain hogei bat urte inguru, Bilbon (Bizkaia) bizi zen mutil bat Brasiletik bueltan ikastaro batek egin zuen Urretxu-Zumarragako Ikastolako orduko an-

GOIBERRI 17

MOTZEAN

Mikel Arriaran UZ Ikastolako batukada zuzentzen. MIRIAM LUKI tzokian. Parte hartzaile gehienak legazpiarrak izan ziren eta Legazpin sortu zuten lehenengo batukada taldea, gerora Ehunzango izango zena. Arriaranek gogoratu duenez, «ez zuten jotzeko tresnarik, bateria zatiekin hasi ziren. Gogo itzela zuten eta ikastaro bakarrean ikasitakoa kalean jotzen hasi ziren».

Arriaran beranduago batu zitzaien, 18 bat urterekin. Inauteri sasoian Sekundino Esnaola musika eskolakoei ikasleekin batukada bat egitea otu zitzaien; Arriaranek parte hartu zuen. Ehunzangokoei atera zuten soinua gustatu, eta batukada taldera batzeko eskaera egin zieten. Urte asko dira ordutik eta honezkero kide asko etorri eta joan da taldetik. Orain, dozena lagun inguru aritzen dira astelehenero Urretxun du-

ten egoitzan. Legazpiar kopurua jaitsi da, baina ordiziar eta beasaindar batzuk joaten dira astero batukada entseguetara.

Orain estilo aldaketa prozesuan daude, «Brasilen egiten denaren %10 baino ez dira sanba bizkorra eta reggae sanba.

Askoz estilo gehiago dago eta guk berritzeko gogoa dugu».

Esate baterako, maracatu estiloa lantzen ari dira, «Beste era batera jotzen ikasten ari gara, maracatu estiloa herriari lotuago dago. Hemendik gutxira funkie -a ere joko dugu». Erritmo zein estilo berrietara nola heltzen diren galdetuta, Internet aipatu du Arriaranek: «Egun dena dago sarean eta handik edaten dugu. Tutorialetatik, adibidez». Hala eta guztiz ere, era klasikoari eusten diote, hau da, musika jarri eta entzuten diotenari jarraitu.

18 GOIBERRI

INTERNET

saretik Irudia

Klik

Han eta hemen

Google News itxi dute

‘Negua joan da ta’ bideoklipak milioi bat bisita ditu dagoeneko Zea Mays musika taldeak 2011ko martxoan aurkeztu zuen Negua joan da ta kantaren bideoklipa. Ainhoa Moyua beasaindarra izan zen bideoaren protagonista nagusia, zeinu hizkuntzaren bidez azaltzen baizituen kantuaren hitzak. Bideoklipak aurkeztu berritan sekulako arrakasta izan zuen eta hiru urteren ondoren, bideoak milioi bat bisitako muga gainditu du.

Espainiako Google Newsek bere zerbitzua eten zuen asteartean. Ondorioz, Espainiar Estatuko argitalpenak ez dira bilatzailearen emaitzetan agertuko. Jabetza Intelektualaren Lege berriaren ondorioz hartu du erabakia Googlek, albisteak sareratzen dituzten webguneek hedabideei ordaindu egin beharko dietela aurreikusten baitu. Espainia da Google Newsen zerbitzurik gabe geratu den lehenengo herrialdea. Euskarazko albisteei ez die eragingo neurri horrek, lehen ere ez baitziren bilaketen emaitzetan agertzen.

‘Eusko Trena’ aplikazioa Eusko Trena aplikazio berria sortu dute mugikorrentzako, Euskotrenen ordutegiak, prezioak eta bidaien iraupena kontsultatu daitezke bertan.

www.inaustihk.com Haur eta helduen odontologia orokorra Erradiografia panoramikoak eta zefalometrikoa Odontologia estetikoa Kirurgia - Inplanteak ORTODONTZIA * PERIODONTZIA

Joan de Iturralde, 3 - BEASAIN Tel 943 884 628

Beasaingo San Inazio kaleko herri dendan ere eros daiteke Korrikako materiala.

Korrika 19-ren on line denda Martxoaren 19an Urepelen hasi eta hamar egun beranduago Bilbon amaituko da AEK-k antolatzen duen euskararen aldeko Korrika 19. Korrika.eus webgunean Korrikari buruzko informazioa azaltzeaz gain, Korrika 19-ren arropa on line erosteko aukera dago. korrika.eus