Goiberri 138. zenbakia

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

138. zenbakia. 2015eko martxoaren 6a

Urrunetik gidatutako makinak Irrati kontrol bidezko miniaturen zaleak biltzen dira Ezkion 6-7

Irrati kontrol bidez gidatutako hondeamakinekin eta kamioiekin ‘lanean’. ARKAITZ APALATEGI

Eluska Ibarguren 3 Iritzia 4-5 Goierriko bidegorri sarea 8-9 Ikasleak sare sozialetan 10 Iparra Hegoa 11 BKL elkartea 12 Euskal Kanten Lehiaketa 13

GOIBERRI 03

KATE MoTZEAn

Eluska Ibarguren Altzagan bizi den ordiziarra

«Udan plazako artearen itzala aprobetxatzen dut umea lokartzeko» Loinaz Agirre Altzaga Eluska Ibarguren (Ordizia, 1978) 2003tik bizi da Altzagan, «lasaitasunean».

Zein da herri txiki batean bizitzearen abantaila?

Herrian dagoen lasaitasuna eta bizilagunen artean sortzen den laguntasuna.

Eta desabantaila?

Altzagan bizita kotxea beharrezkoa izaten da, batez ere umeak izanda.

Altzagako alkate bazina zer egingo zenuke herrian?

Nahiz eta herri txikia izan beti dago zerbait egin daitekeena herria aurrera eramateko, hemen bizi naizenetik ez dut inongo aldaketarik sumatu eta.

Altzagako gustuko txoko bat?

Eliza aurreko plaza. Udan makina bat buelta eman ditut bere inguruan umeak lokartzeko asmoz artearen itzala aprobetxatuz.

Zaletasun bat?

Mendietatik eta herrietatik ibiltzea. Eta nola ez, udazkenean onddoak aurkitu eta bildu, gero bazkari eder bat egiteko lagunekin eta familikoekin.

Liburu bat.

Ez naiz oso zalea irakurtzen eta irakurri dudan azken liburua Los Hijos de la Tierra izeneko 5 liburu sorta izan dira. Hori bai gustukoa bada liburua bukatu arte ezin dut irakurtzez gelditu.

Musika talde bat.

Ken7, baina Marea ere asko gustatzen zait.

Zeri diozu beldurra?

«Bazkari eder bat egiteko udazkenean onddoak biltzea da nire zaletasuna»

LOINAZ AGIRRE

Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Lazkao, Olaberria, Urretxu, Zerain, Segura eta Zumarraga

GOI B ERRI

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL Zuzendaria: Loinaz Agirre Kudeatzailea: Aloña Landa Koordinatzailea: Arkaitz Apalategi Produkzio arduraduna: Mikel Albisu Diseinua eta banaketa: Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Bakardadeari.

Zerk sortzen dizu irribarrea?

Aita eta semeak tontakerietan hasten direnean bata bestearekin.

Gustuko plater bat.

Txuleta.

Egoitzak: Beasain:

Webgunea:

Oriamendi, 32. 20200.

Posta elektronikoa:

goiberri.hitza.info

Urretxu:

goiberri@hitza.eus

Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Publizitatea:

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08

Bezero arreta / harpidetzak:

607 530 424 – publi@goiberri.eus 902-82 02 01 – harpidetza@hitza.eus

04 GOIBERRI

IRITZIA

Garbiñe Etxaniz

Elikadura makrobiotikoan aholkulari-laguntzailea

Udaberria eta gibela kuspegi energetikotik, urtaroen hasiera ez dator bat egutegiek esaten dutenarekin. Adibidez, udaberria otsailaren 4a aldera hasten da, nahiz eta eremu geografikoaren arabera gorabeherak izan daitezkeen datan. Urtaro bakoitzean energia mota jakin bat nagusitzen da. Udaberrian energiak goranzko bidea hartzen du, eta lurretik zuhaitzen eta landareen izerditik barrena igotzen da.

Orain dela milaka urte txinatarrek naturan ematen ziren aldaketak aztertu zituzten, bai fisikoak eta baita energetikoak ere. Aldaketa horiek yin eta yangaren teoria aplikatuz sailkatu eta azaldu zituzten, eta ondoren bost transformazioen teoria (ura, zuhaitza, sua, lurra eta metala) sortu zuten. Txinatarrek ikusi eta aztertu ahal izan zuten yin etengabe ari dela yang bihurtzen, eta yang etengabe yin bilakatzen.

Goranzko energia hori zuhai-

I

tzekin eta udaberriarekin lotu zuten, eta beraz, udaberria «zuhaitz» elementuari dagokio. Era berean, elementu bakoitza organo jakin batzuekin lotzen da, eta kasu honetan, zuhaitz elementuari gibelaren energia dagokio, izan ere, ikuspegi energetikokik gibela landareak bezalakoa da, goranzko energiaz elikatzen delako batik bat.

Orokorrean, gibela kargatuagoa egoten da eta bero gehiago izaten du udazkenean, eta orduan gaitasun gehiago izaten dugu gantzak digeritzeko, fruitu lehorrak, eta abar, behazun gehien jariatzen dugun unea izaten baita. Neguan, hotzetik babesteko, energia mota kontraktiboago batera egokitzeko animalia-proteina gehiago kontsumitzen da, eta orokorrean, elikagai gazi gehiago, denbora luzeagoan sukaldatuak...

Udaberriarekin batera, ordea, energiak goranzko bidea egiten du eta gorputzak energia arin eta hedakor horretara moldatzeko ahalegina egin behar du; baina gibelean hondakin toxi-

koak pilatu ditugunean, besteak beste animalia-proteina asko, arraultza, esne eta esnekietako gantz saturatuak, eta abar, gorputzak zailtasun gehiago izaten ditu egokitzeenergetiko hori egiteko, toxina, gantz eta bestelako pilaketek blokeatu egiten dutelako gibeleko energia. Blokeo horren ondorio zuzena izan daitezke pazientzia falta, haserretzeko erraztasuna, ondoeza, astenia...

Horregatik ez da kasualitatea kultura gehienek «dieta» motaren bat egitea udaberrian; interesgarria da udaberrian garbiketak egitea, gibela eta, orokorrean, gorputza arindu, desintoxikatu eta garbitzeko.

Kasu honetan, gibelarentzako egokiak diren elikagaien artean

daude hosto berdeak, zurtoinak, klorofila asko duten elikagaiak, ernamuinak, sukaldatzeko modu arinak, taparik gabe...

Ernamuinak bereziki onak dira gibela garbitzeko, flemak mugitzeko eta baita energia mugiarazteko ere, oso energia bizia eta aktiboa dutelako.

Zapore garratza ere zuhaitz elementuari dagokio. Gibela tonifikatzen du, behazuna jariatzen laguntzen du eta organoa aktibatzen du orokorrean.

Pikleak modu naturalean hartzitutako barazkiak dira, eta gibelaren funtzioentzat toniko ezin hobeak dira, bai gibela garbitzen laguntzen dutelako eta baita digestioa egiten laguntzen dutelako ere. Zapore mikatza berriz, «sua» elementuari dagokio, «zuhaitz» elementuaren semea hain zuzen; «sua» elementuak «zuhaitz» elementutik nolabait tira egiten duenez, zapore mikatzak gibeleko sua baretzen du. Horregatik zapore mikatzak gibela erlaxatzen du, gibeleko beroa baretzen du eta behazuna jariatzen laguntzen du.

GOIBERRI 05

IRITZIA

Josu Maroto

Asteko irudia

Erakusketa Bihar goizeko 12,30etik aurrera, Zumarragako Txoko tabernan, May the force be with you erakusketa izango da, ‘zerbitzari’ baten eskutik.

Gonbidatuta zaudete!

Goierritarraren artxiboa, sarean eta denon eskura rraz esaten da, baina dagoeneko mende laurdena bete du Goierriko euskarazko prentsak. Goierritarra aldizkaria izan zen aitzindaria lan horretan; euskaraz bizi baina gazteleraz irakurtzen zuen Goierri batean, bidea urratzen hasi zena. Lau lagunek –edo «lau erok» beraiek aurreneko hitzaurrean esaten zuten bezala– heldu zioten proiektuari.

Ezerezetik, eskualdeko gaiak landuko zituen aldizkaria sortu zuten, euskara hutsean.

Jon Mikel Arano, Aitor Larrañaga, Koldo Zubeldia eta Josune Agirre izan ziren lehen talde hura osatu zutenak. Dozenaka lagunen kolaborazioa eta aholkularitza ere izan zuten. Izan ere, hori izan da euskarazko

E

prentsaren adierazle nagusietako bat, urte hauetan guztietan: auzolana. Udal administrazioen laguntza eta publizitatea jarri zuten enpresa eta komertzio txikien ekarpena ere ezinbestekoak izan ziren. Eta nola ez, irakurleen babesa, hori gabe ez bailegoke argitalpenik.

Poliki-poliki, bere bidea egiten hasi zen aldizkaria. Maiztasuna ere gehitzen joan zen, eta haseran urteko dozena erdi zenbaki ateratzetik, hilabetekari izatera pasa zen 1994an.

Herrietako kronikak lantzen ere hasi zen, eta laister eman zuen hamabostekari izateko pausoa.

Hogei urtetik gorako ibilbidearen ondoren, 2012. urtean, Otamotz aldizkariarekin bat egin eta GoiBerri astekariari utzi zion lekukoa. Eta oinorde-

kotza horri jarraituz, dagoeneko beste hiru urteko bidea egin du Goierriko aldizkari berriak.

Artxiboa webgunean Goierritarra aldizkariak urte horietan guztietan egindakoa ekarpenak duen balio historiko eta dokumentala kontuan hartuta, artxibo hori digitalizatu eta sarean jartzeko ahalegin berezia egin dute Goierriko He-

dabideek, eta goiberri.eus helbidean dago artxiboa, denon eskura. Zenbaki bakoitzari fitxa bana egin zaio, bilaketak errazteko; urteka sailkatuta ere aurki daitezke. Momentuz, 1989. urtetik 2000. urtera arteko zenbakiak daude; datozen asteetan osatuko da aldizkarien artxibo osoa. Beste horrenbeste egin da formatu analogikoan zeuden argazkiekin ere.

06 GOIBERRI

ASTEKO GAIA

Ezkio-Itsason, Zozabarroko zubipean, irrati kontrol bidez gidatutako makinekin aritzen da lagun talde bat, astero. ARKAITZ APALATEGI

Neurri txikiko afizioa Irrati kontrol bidezko kamioiak eta bestelako ibilgailuen maketak egin eta gidatzen maisu dira hainbat goierritar

Miriam Luki Goierri «Pentsa norainokoa den gure zaletasuna kamioi batetik jaitsi bezain pronto beste bat gidatzeari ekiten diogula», dio Angel Gagok (Zumarraga, 1972).

Eitzaga auzokoa bera, kamioi gidaria da ofizioz. Kamioiak eta bestelako obra ibilgailuak gidatzen ditu. Lana amaitu eta bere zaletasun handiena kamioi horien miniaturak irrati kontrol bidez gidatzea da. Goierrin badago afizionatu bat baino gehiago. Larunbatero, eguraldi ona lagun, Ezkioko zubipean elkartzen dira eta Abiadura Handiko Trenaren lanen ondoan beren lanak egiten dituzte, miniaturan baina.

Txomin Caballero (Zumarraga, 1980) beste afizionatueta-

ko bat da. Eitzaga auzokoa da bera ere, eta Gagorekin elkartu zen afizioa partekatzeko. Irrati kontrol bitartez gidatutako ibilgailuei lotzen dien zaletasuna zertan datzan azaldu du: «Gure maketek benetako kamioien eta lanak egiteko makineriaren antza ikaragarria daukate. Irrati kontrolak modalitate ezberdinak hartzen ditu; abiaduraren, eskalaren nahiz errealismoaren arabera». Mekanika aldetik nahiko sinpleak dira, baina elektronika aldetik oso sofistikatuak.

Gago kamioi gidaria da eta miniatura hauekin topo egin zuenean ezin izan zion tentazioari eutsi, «itzela da zeuk gidatu duzun hondeamakina miniaturan irrati kontrol bidez gi-

GOIBERRI 07

ASTEKO GAIA

datzea. Txikia handia baino errazago gidatzen dela pentsa daiteke, baina handiarekin bira egitea txikiarekin biratzea baino askoz samurragoa da maniobra gutxiago egin behar dituzulako».

Caballerori txikitatik gustatu zaizkio kamioiak. Abiadura handiko irrati kontrolekin hasi zen, orain, kamioien geldotasuna eta maniobrak ongi egiteko behar den maisutasuna gogoko ditu, abiadurari muzin egiten

Angel Gago eta Txomin Caballero zumarragarrak, beraien makinen argazkiak eskuetan. Eskuinean, erabiltzen dituzten hondeamakinetako bat.

MIRIAM LUKI / A. APALATEGI

Lurrazaletik baino zailagoa da airean dronak gidatzea irrati kontrol bidez ngel Gago zumarragarra dron bat gidatzen aitzindaria izan zen. Gago hasi zenean legeak ezer gutxi zioen hirutik zortzi motorreraino izan ditzakeen multikoptero hauei buruz. Airetik doaz eta berak erabilera txarrik ikusi ez zion arren, orain badaki Gabonetako Errege desfilea grabatzeko balio duten bezalaxe balio dezaketela leiho batetik granada bat sartzeko.

Intxortako batailari buruzko dokumentala grabatzen lagundu zuen bere dronak, Zumarragako Udalarentzat pare bat lan egin zituen eta Urretxuko Euskal Jaiko karrozak ere grabatu zituen airetik. Drona bistatik galtzen zuen arren, bazekien nola gidatu haren mugimenduak. Gerora saldu egin zuen lege berriak egin zituztelako pribatutasunarekin eta segurtasunarekin lotuta. Orain edozein tokitan erosi daitezkeela dio, «baina trebezia behar da erabiltzeko».

A

ez dion arren. «Gasolina bidez ibiltzen ziren autoekin hasi nintzen Zelai Ariztin eta beranduago La Sallen; oraindik joaten naiz noizean behin. Auto horiek ehun kilometro orduko abiadura hartu dezakete bi segundoan. Orain, elektrikoak erabiltzen ditugu, gaitasun berberak dituzte eta garbiagoak dira» Hondeamakina da Gagok duen altxorrik preziatuena. Makina horrekin hainbat lan egin dituzte jada Ezkioko zubipean; esate baterako, ubide bat. «Gureari Euskal S-a deitzen diogu, Y-aren alboan gaudelako eta gureak bihurgune dezente duelako», dio Gagok barre artean.

Lur orotariko ibilgailuekin ere aritzen dira, hala 4x4 nola 6x6 ibilgailuekin. Horiekin mendira joaten dira, eta euria zein lokatza bidelagun badituzte are hobeto. Kamioi zein ibilgailu mota hauen guztien xarma ez da abiadura, nahi duten hori hartzeko, kokatzeko edo mugitzeko egin beharreko maniobra guztiak nahi bezala egitea baizik. «Gure helburua da jardunaldia ibilgailuan ezer izorratu gabe igarotzea», dio Gagok.

Izan ere, ibilgailuok apurkorrak

dira; mugimendu erratu bategatik atzerako ispilu biak puskatzen badira, akatsaren kostua 50 bat eurokoa izango da.

Ez dira jostailuak Kamioien batez besteko prezioa merkatuan 600 euro ingurukoa da; hondeamakina hidrauliko batena, 2.000 eurotik gorakoa. Interneten pieza guztiak daude, ibilgailuak hobetzeko zein edertzeko piezak. Interneten, baita ere, zaletuak elkartzen dituzten foroak daude.

Topaketa bat baino gehiago ere egiten dute.

Gagok ibilgailu hauek ez direla jostailuak errepikatu du behin eta berriro, eta Caballero bat dator. «Erabiltzen jakin behar da. Ibilgailu bati, benetakoei ere, edozeinek eman diezaieke sekulako abiadura. Aitzitik, benetan gidatzen dakienak jakingo du sortzen diren arazoei aterabidea ematen», esan du Gagok. Ezkioko zubipean goierritarrak ez ezik, Gipuzkoatik, Bizkaitik nahiz Arabatik ere iristen dira zaleak. Izan ere, lanak egiteko ibilgailuen miniaturekin dabiltzan bakarrenetakoak dira goierritar hauek.

08 GOIBERRI

ERREPORTAJEA

GOIERRIKO BIDEGORRIAK

Bidegorria Planifikatutako bidegorria Goierriko bidegorri sarearen mapa gaurkotua. HITZA

Goierri gurpil gainean Auto pribatuaren gehiegizko erabilera murriztea indartu eta sistemaren alternatiba eraikitzen ari da Aldundia.

Janire Arrondo Herria Merkeagoa, ekologikoagoa, osasuntsuagoa nahiz energetikoki eraginkorragoa da bizikleta. Norberaren autoaren gehiegizko erabilera geldiarazi eta bizikleta sustatzeko norabidean jarri dira politika jasangarriak.

Mugitzeak dakarren aukeraren eta morrontzaren arteko oreka bilatzean dago gakoa. Alde nabarmena dago Europa iparraldeko hainbat herrialdeen eta Euskal Herriaren artean alor honetan. Amsterdamen (Herbehereak) 600.000 bizikleta dituzte 750.000 biztanleentzat.

Norberaren autoaren erabileran oinarritzen den mugikortasun sistemari alternatiba eraikitzeko lanean ari da Gipuz-

koako Aldundia. Helburu horrekin landu dute autobusen garraio publiko zerbitzu berria eta baita bidegorri sarearen zabaltzea ere. ÂŤHerritar guztien eskura izango den garraio publikoa eta kolektiboa sustatu behar da, ez auto pribatuak erostea eta erabiltzeaÂť, diote.

Zentzu horretan, kotxearen hazkunde zentzugabea geldiarazi eta garraio jasangarriaren aldeko apustua egin dute.

Aisialdirako zerbitzuaz harago, bizikletarena eguneroko garraiobide izatea da Aldundiko Mugikortasuna eta Bide Azpiegiturak sailak indartu nahi duena. Eskolara, lanera, kiroldegira... joateko garraio pribatua gutxitzea da nahi dutena. ÂŤErrespetuzko mugikorta-

GOIBERRI 09

ERREPORTAJEA

Gaur gaurkoz, 27,2 kilometroko bidegorri sarea osatua dago Goierrin ldundiaren eskumenekoak direnekin eta udalen bidegorriekin, bizikleta eta oinezko sare zabala irekita dago Goierrin.

Badira bizikletentzako eta oinezkoentzako bideak banatuta dutenak; bide bera partekatzen dutenak; nahiz bizikletaz, oinezkoak eta ibilgailu motordunak ere hartzen dituztenak.

Legorretatik Ormaiztegiraino bidegorria jarraia izango da, herri barruko hainbat lotura osatzen direnean. 14,2 kilometroko tartea da honakoa. Legorretatik Itsasondorainokoa erabilera partekatukoa da; Itsasondotik Beasainera doana berriz, banandua dago oinezko eta bizikletentzat. Beasaindik Ormaiztegira, beste 5,6 kilometrotan erabilera partekatua da.

Lanak amaitu berritan, datorren astean irekiko du Aldundiko Mugikortasuneko eta Bide Azpiegituretako Departamentuak Itsasondo eta Ordizia lotzen duen bidegorria. Era horretan, bi herriak bidegorriz lotuta geldituko dira eta, aldi berean, bidegorriak bat egingo du Ordiziako udal bidegorriarekin mutur batean eta bestean ItsasondoLegorreta bidegorriarekin. Bidegorri zati berri honek 1.230 metroko luzera du eta, Donostia-Beasain ibilbideren zatia izango da.

Eraikitzea aurreikusia dago Ormaiztegi eta Zumarraga lotuko dituen bidegorria. 10,8 kilometroko bidea izango da. ZumarragaUrretxu eta Legazpi lotuta daude, 4 kilometroko bidearekin.

Beasaindik Lazkaorako bidegorria ere zabalik dago; herri barruko lotuneak eta Lazkaotik Ataunerainoko zatia egitea aurreikusia dute. Idiazabal-Segura-Zegama lotzen dituen bidegorriak beste zazpi kilometro ditu. Aldundiak planafikatuta dituen bidegorrien artean dago Ondarraldea industriagunea eta Zegama herrigunea lotuko dituen zatia. Segurako bidegurutzetik Mutiloarainoko zatia ere planifikatua dago, Ordiziatik Zaldibiarainoko zatia eta Beasain eta Idiazabal lotuko dituena bezala.

A

Lazkaotik Senpera aldera doan bidegorria. AIMAR MAIZ

sunÂť hori gauzatu ahal izateko, beharrezkoa ikusten du Aldundiak lekualdatzeko modu iraunkorrenei lehentasuna ematea gehien kutsatzen duten eta kostu energetiko handiagoa duten moduen gainetik.

Horregatik, herrietako mugikortasunean hierarkiak ezartzea izan da joera, oinezkoen, bizikleten eta garraio publikoaren eredua oinarri hartuta.

Asmo horretan paper garrantzitsua jokatzen du bidegorri sareak. Gipuzkoako sarean Aldundiaren eta udalen bidegorriak daude. Gaur egun, 183 bidegorri daude erabilgarri (sarearen %43). Sare osoa amaitzen denean, berriz, Aldundiaren sareak 289 kilometro izango ditu eta udalenak 150,

Aisialdiaz harago, bizikleta eguneroko garraiobide izatea da Gipuzkoako Aldundiaren nahia Gipuzkoan 183 bidegorri daude erabilgarri; sare osoa amaitzean 439 km izango dira

guztira 439 kilometro. Baina, zer behar da bizikletaren erabilera sustatu dadin? Garraiobide gisa bizikleta lehenestea ekarriko duen hausnarketa orokorraren baitan, lekualdatze eraginkorrak ahalbidetzeko hainbat nuerri jarri ditu Aldundiak indarrean. Lanera bizikletaz joateko erraztasunak, bizikleta elektrikoak erosteko aukerak... Herriz herriko loturak egiteaz gain, herri barruetan gune garrantzitsuak lotuko dituen bizikleta bide seguruak eraikitzen joatea izango da erronka.

Herrietan ahalegina Herri barruetan bizikletaren erabilera areagotzeko ahalegin horretan, bigarrenez, udalen-

tzat diru laguntza jarri du martxan Gipuzkoako Aldundiak.

Horien helburua da udalei bidegorriak egiten laguntzea.

250.000 euroko diru laguntzak bideratuko dizkie udalei.

Kontuan hartuko du Aldundiak bidegorriak mugikortasun jasangarriaren ikuspegitik eraikiak izatea. Zentzu horretan lehentasuna izango dute jadanik irekita dauden bidegorrien arteko loturak osatzeko priektuek. Baita, eraikin edo zerbitzu publikoak lotzen dituzten bidegorriek ere, edo erdigunetik aparteko auzoetara iristea bermatzen dutenek. Aldundiak udalek bizikletaren erabilera susta dezaten lortu nahi du eta horretarako ekintzak aurreikustea kontuan hartuko dute.

10 GOIBERRI

GAZTEAK

Iratxe Esnaola, Beasain BHIko ikasleei formazio saio bat ematen. BEASAIN BHI

Beasain BHIko ikasleak, sare sozialetan aditu Asier Zaldua Beasain Sare sozialek garrantzia handia hartu dute eta Beasain BHI ikastetxeko ikasleek urteak daramatzate gai hori lantzen. Aurreko urteetan aditu batek gurasoekin eta ikasleekin lantzen zuen gaia, baina oraingoan harago joan dira. Gaia ikasleekin eta gurasoekin lantzeaz gain, DBH3ko ikasleak aditu eta irakasle bihurtu dira. Egitasmoak Zibermanager du izena. Helburua, sare sozialen erabilera ona bultzatzea da. Iratxe Esnaolak DBH3ko ikasleak formatu egin ditu eta, ondoren, hauek gazte-

Babeslea

agoekin lan egin dute. Esnaola informatikaria eta Deustu Unibertsitateko irakaslea da.

Formazio saioetan DBH3ko ikasleek parte hartu dute. Ondoren, irakasle izateko aukera eduki dute. 45 aukeratu dituzte eta hauei Esnaolak bigarren formazio saio bat eman die.

Bukatzeko, ikasitakoa ikasle gazteagoei irakatsi diete, Esnaolaren begiradapean.

Ikastetxean teknologia berriak txertatzeaz arduratzen diren irakasleak «gustura» ageri dira. Gai hau garrantzitsua dela eta ekimenak bere fruituak

eman dituela uste dute. «Gazteak sare sozialen erabiltzaile sutsuak dira. Ia guztiek smartphone bat dute eta horrek munduko ateak irekitzen dizkie, baina heziketa behar dute».

Izan ere, askok teknologia berrien erabilpen txarra egiten dute. «Bi aldiz pentsatu gabe, argazkiak atera eta sarera igotzen dituzte. Ez beraienak bakarrik, gainera. Handik denbora batera, argazki horietaz lotsatu egiten dira. Bestalde, sare sozialetan batak besteari aurpegia ikusten ez dionez, oso erraza da min egitea. Horretaz guztiaz jabetzea nahi dugu. Argazki bat atera edo sarera igo aurretik besteei baimena eskatu behar zaiela, adibidez. Gure asmoa ez da sare sozialak ez erabiltzea, erabilpen ona ematea baizik.

Komunikaziorako tresna onak dira eta modan daude».

Proiektuarekin jarraitzeko asmoa dute eta nola hobetu

ere pentsatu dute. «Hona herri txikietako ikasleak ere etortzen dira eta ikasle hauek euren jatorrizko ikastetxeetan formazio saioak ematea nahi dugu».

Izan ere, ikasleek elkarri irakastea oso aberasgarria dela uste dute. «Irakasle gazteek mezua oso ondo barneratu dute eta besteei asko lagundu diete. Bestalde, jende aurrean hitz egitea, autoestimuaren indartzea... ere landu ditugu. Gainera, ikasle gazteek zaharragoei kasu handia egiten diete».

Gurasoekin ere bai Gurasoekin ere lan egin dute, noski. «Iratxek formazio saioa eman die eta managerrek euren esperientzia azaldu diete.

Izan ere, gurasoen artean ezjakintasun handia dago. Sare sozialak erabiltzen ikasi eta enpatia landu behar dute seme-alabekin. Euren bidelagun izan behar dira».

GOIBERRI 11

MOTZEAN

XX. Iparra Hegoa Seguran Martxoarekin batera iritsi da Iparra Hegoaren ekitaldi berria: aste guztian ekitaldi ugari izango da Seguran.

Loinaz Agirre Segura Martxoaren 9tik 15era ospatuko da Seguran XX. Iparra Hegoa astea. Aurten, astearen gai nagusia Biharko Euskal Herria: nora goaz da, eta astelehenetik asteazkenera, hiru mahai inguru izango.

Ildo horretan, Nortasuna gaia landuko dute astelehenean Unai Apaolazak, Ane Ablanegok eta Amets Arzallusek.

Asteartean, lurraldetasunari buruzko ariko dira Gaizka Aranguren, Jakes Bortairu, Mario Zubiaga eta Imanol Esnaola.

Asteazkenean, berriz, Nazioarteko independentzia prozesuei buruz hitz egingo dute Urtzi Urrutikoetxeak eta Karmelo Landak. Mahai inguru guztiak 19:00etan izango dira kultur etxean.

Ostegunetik igandera beste era bateko ekintzak antolatu dituzte. Ostegunean, 19:30ean, bertso eta kantu potea izango da Amets Arzallus eta Unai Iturriaga bertsolariekin eta Kuxkuxtu txarangarekin. Afariko txartelak Elorripen eros daitezke.

Ostiralean, goizean, Zuberoako Eperra Ikastolako eta Segurako haurrak elkarrekin pasako dute eguna. Iluntzea girotzeko, berriz, arkume errea, sagardoa eta kale animazioa izango dira.

Gauerditik aurrera, berriz, bi

Goierriko produktuen azoka izango da larunbatean.

MIRIAM LUKI

musika talderen kontzertua izango da: Lapurdiko 4 Gozer eta Zizurkilgo Gugaz.

Larunbata eta igandea Datorren larunbatean, hilak 14, Goierriko produktuen azoka egingo da goizean. Eguerdian, gazteek bazkaria egingo dute eta iluntzean taloak eta Euskal Herriko ardoen dastaketa izango da. Gauerako, berriz, I単azki taldearen kontzertua prestatu dute.

Igandean, sukaldaritza lehiaketa, 12:00etan ekitaldi instituzionala, 13:00etan txakolin dastatzea, 14:00etan gereziondoko ekitaldia eta 14:30ean herri bazkaria izango dira.

12 GOIBERRI

GARAI BATEAN

Saskibaloiaren harrobia CAF lantegiko kirol saileko elkarte modura sortu zen Beasainen BKL elkartea, 1966an. Eskubaloia izan zen lehen urteetan elkartearen motorra, eta 1968tik saskibaloia ere sustatu du. Egun Beasaingo saskibaloiaren harrobia da taldea.

La Salle ikastetxean hasi ziren BKLkoak lehen entrenamenduak egiten eta partidak jokatzen.

LUIS ZAMORANO

deak. Entrenamenduak eta partidak egiteko lekuak ere ugaritzen joan ziren urteen poderioz –La Salle, Loinazpe, Lizeoa, Txindoki...–, 1984an Antzizar kiroldegia ireki zuten arte.

Ordutik Antzizar da BKLren egoitza.

Eta izena ere aldatu dute azken urteetan, 1986ko apirilean CAFeko kirol saila izatetik BKL izatera igaro baitziren.

Talde bikoitza gaur egun

Eskeine Legorburu Beasain Eskubaloia sustatzeko helburuarekin sortu zuten 1966an BKL Beasaingo Kirolaren Lagunak elkartea. Izen ofiziala BKL Elkartea CAFeko Kirol Saila izan zen hasieran, eta sorrera urtean bertan txapelketa ofiziala jokatu zuen elkarteko senior taldeak.

Urte bete geroago sortu zuten gazteen taldea, eta eskubaloia sustatzeko helburua herriko ikastetxeetara zabaldu zuten. Lotura horretan izan lezake saskibaloiaren atalak sorrera, La Salle ikastetxean saskibaloian aritzen ziren taldeak oinarri hartuta sortu baitzuten BKL elkartean saskibaloi taldea 1968an. Emakumeen taldea urte bete geroago hasi zen lehiaketetan parte hartzen.

Ordutik, gehitzen joan ziren bi kiroletan jarduten zuten tal-

Asko izan dira BKL taldetik igaro diren beasaindarrak eta goierritarrak, eta azken denboraldietako zenbakiei begiratuta, nabarmen antzematen da BKL indartsu dagoela. Aurtengo denboraldian 170 jokalari ari dira BKL elkarteko taldeetan saskibaloian, eta Saski Eskolan 45 gaztetxo. Guztira, 16 talderekin ari da lehiatzen BKL aurten, eta 27 entrenatzaile ditu.

Elkarteak berak bildutako datuen arabera, 2011-2012 denboralditik 2014-2015 denboraldira bikoiztu egin da talde kopurua BKLn. Orain lau denboraldi 70 jokalari zeuden, urte bete beranduago 120 ziren, iaz 144 eta aurten 170; eta 20112012 denboraldian zeuden 7 taldetatik egungo 16ra igo da kopurua.

Saskibaloi eskolak ere arrakasta du, nahiz eta egun haur gutxiago dabiltzan. Aurtengo denboraldian 45 ume ari dira BKLren saskibaloi eskolan.

GOIBERRI 13

MOTZEAN

Aukeratu eta abestu Euskal musikaren eta kantuen zaleek hitzordu berezia dute datorren ostiralean Lazkaon. Euskal Kanten Lehiaketa egingo da Arerian, lehenbizikoz. Musika Eskola, Gerriko Elkartea eta Lazkaoko Udalaren artean antolatu dute.

Janire Arrondo Lazkao Euskal abesti bat aukeratu eta hura abestea, horixe izango da erronka. Euskal musika eta kantuak sustatzeko helburuarekin antolatu dute Lazkaon Euskal Kanten Lehiaketa.

Lehen Gerriko elkarteak Gabonetako kantuen lehiaketa egin zuen urte luzez, azokarekin batera. Mugak zituen eta lan eskerga ere handia, horregatik utzi zioten egiteari. Euskal kantuen inguruan zerbait egiteko gogoa bazegoen, ordea.

Iaz iritsi zitzaion Lazkaoko Musika Eskolari Gerrikoren pro-

«Euskal kantuetarako afizioa badagoela ikusten da, jende asko animatu da» Aitor Biain

Musika Eskolako zuzendaria

Musika Eskola, Gerriko eta Udalaren artean antolatu dute lehiaketa. MAIALEN IGARTUA

posamena. Aurtengorako prestatu dute Kantu Lehiaketa aste honetan garatzen ari diren Aste Kulturalaren baitan.

Hilaren 13an izango da ekitaldia Arerian. Bi kategoria egingo dituzte: umeena, 14 urtetik berakoena, eta gazte zein helduena, 14 urtetik gorakoena.

Gehienez bost pertsonako taldeak izango dira, eta instrumentu bat erabili ahal izango dute. Instrumenturik ez dutenek musika basea erabiltzeko aukera izango dute Aitor Biain Musika Eskolako zuzendariak azaldutakoaren arabera.

Gaztetxoen mailan 18 taldek eman du izena dagoeneko, baina hamarrentzako lekua dago.

Helduetan zortzi taldek hartu ahal izango dute parte, lau behintzat animatu dira.

Parte hartzaile guztiak Lazkaokoak dira, baldintza da lehiatu ahal izateko. «Euskal kantuetarako zaletasuna eta gogoa badagoela ikusten da, jende asko animatu da», dio Biainek.

Musika Eskolako irakaslez eta musika munduko adituz osatutako epaimahaiak ebatziko du irabazlea nor den.

14 GOIBERRI

INTERNET

saretik Klik

Sarean ikusia

ikasgelan.ahotsak.eus

Haur literaturaz gozatzeko APPa Galtzagorri Elkarteak euskarazko haur literatura modu erakargarrian eta jolasen bidez lantzen duen aplikazioa sortu du.

Batbirulau! du izena, Anjel Lertxundik eta Antton Olariagak egindako liburuan oinarritzen da. Doan deskargatu daiteke.

GoProak badu txinatar bertsioa Xiaomi enpresa txinatarra ezagun egiten ari da, batez ere telefono mugikorrei esker. Yi Action Camera atera dute orain, GoPro kamera ezagunaren bertsioa. 57 euroan saltzen da (GoProaren erdia), baina momentuz, Txinan bakarrik.

Youtube, umeentzat Gauza jakina da Youtube dela bideoak elkartrukatzeko munduko sistemarik handiena. Haren emaria kontrolatzea, ordea, zaila egiten da, eta askotan, bertan ikus daitezkeen bideoak ez dira umeentzako egokienak. Hala, Youtube Kids doako aplikazioa sortu dute, umeentzako edukiekin osatuta; momentuz AEBtan bakarrik eskuratu daiteke, baina laster zabalduko da mundu osora.

Ikasgelan lantzeko gerra garaiko testigantzak hotsak egitasmoa, herri hizkerak eta euskaldunon memoria kolektiboa jasotzeko proiektu moduan sortu zen, duela hainbat urte. Orain, berriz, ekimen berri batekin datoz. Herri herri egindako elkarrizketen zatiak aukeratu, eta ikasgeletan 36ko Gerra lantzeko materiala sortu dute. Bost bideo dira, «laburrak baina mamitsuak»; izan ere, gerra eta gerra ondorengo urteak bizi izan zituztenen zuzeneko testigantzak dira. Horien bidez, ikasleei «gerran gertatu zena

A

ezagutaraztea» lortu nahi dute, «pentsaraztea, sentiaraztea».

Bideo horiek, bost ataletan daude sailkatuta:Etxetik ihes egin beharra, Bonbardaketak, Kartzela eta fusilamenduak, Erbesteko egonaldia, eta Gerra osteko gosea. Guztira, gerraren inguruko 3.000 testigantza baino gehiago ditu jasoak Ahotsak proiektuak, eta hau mostra bat baino ez da.

Gerrako gaiez gain, Ikasgelan proiektuaren barruan, euskalki ezberdinak eta garai bateko kontuak jasotzen dituzten beste bideo eta testigantza batzuk ere ikus daitezke.