Goiberri 159. Zenbakia

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

159 zenbakia. 2015eko irailaren 11

Ana Iruretagoiena Klitto.com atariaren sortzailea

ÂŤFeminismoaz euskaraz ariko den gunea da gureaÂť 8-9

Ibon Zarrabeitia 3 Iritzia 4-5 Zeraingo lehen argazkilaria 6-7 Argentinatik Sehaska bila 10-11 Nahia Martinez 12 Etxeko sagardoa 13 Igartzako festak 14-15

Kazetaritza ikasketak amaitu eta Klitto! atari digitala sortu du ordiziarrak beste bi kiderekin batera. IĂ‘AKI GURRUTXAGA

GOIBERRI 03

KATE MoTZEAn

ASIER ZALDUA

Ibon Zarrabeitia Altzagarra

«Opari bereziena semeen jaiotza bizitzea eta osasuntsu daudela ikustea da » Asier Zaldua Altzaga Ibon Zarrabeitia (Ordizia, 1977) Ordizian bizi izan zen 11 urte bete zituen arte eta ondoren familia Alegira joan zen bizitzera.

2005ean Altzagara ezkondu zen. Artea elkarteko bazkidea da eta herriko egitasmoetan parte hartzen du. Indar enpresan lan egiten du.

Zaletasun bat?

Garai batean kirol asko egiten nuen, baina azkenaldian gutxiago: bizikleta eta frontoia gustatzen zaizkit batez ere. Argazkigintza eta bideoa ere gustuko ditut.

Txirrindulari bat?

Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Lazkao, Olaberria, Urretxu, Zerain, Segura eta Zumarraga

GOI B ERRI

Azkenaldian ez dut txirirrindularitza asko jarraitzen. Mikel Landa esango dut, gazteei bultza egiteko.

Pelikula bat.

Braveheart.

Janari bat.

Pilotari bat.

Edari bat.

Iñaki Artola esango dut, Alegiri ere elkarrizketan tokia egiteko.

Jaso duzun oparirik bereziena?

Liburu bat.

La meta. Lanarekin lotutakoak

Semeen jaiotza bizitzea eta osasuntsu daudela ikustea.

irakurtzen ditut, batez ere. Helburuak, gaitasunak, mugak eta lehentasunak aztertzen dituzte eta lan arloan ez ezik, bizitzan ere erabilgarriak dira.

Altzagako txoko bat.

Musika talde bat.

Euskadi Gaztea entzuten dut batez ere. Bestelakoan, unearen arabera.

Onddoak labean.

Coca Cola.

«Artea elkartea eta Bostaizeta bidegurutzeko inguruak dira nire txoko kuttunak»

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL Zuzendaria: Janire Arrondo Kudeatzailea: Aloña Landa Koordinatzailea: Eskeine Legorburu Produkzio arduraduna: Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Herriko alkate bazina?

Kanpotik esatea erraza da. Lan egin behar da! Hori dela eta, egindakoa errespetatu eta, ahal den neurrian, laguntzen saiatu behar da.

Egoitzak: Beasain:

Webgunea:

Oriamendi, 32. 20200.

Posta elektronikoa:

Urretxu:

goiberri@hitza.eus

goiberri.eus

Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Publizitatea:

Erkuden Muguruza

Diseinua eta banaketa:

Artea elkartea eta Bostaizeta bidegurutzeko inguruak.

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08

607 530 424 – publi@goiberri.eus

Bezero arreta / harpidetzak: 902-82 02 01 – harpidetza@hitza.eus

04 GOIBERRI

IRITZIA

Nekane Gonzalez Itzultzailea

Ametsak porretan dena da desberdina. Baita ametsak ere. Badirudi urte osoko estresa eta aztoramendua alde batera uzten ditugunean, gauez ere ez dutela tokirik kontu gaiztoek. Hurrengo goizean iratzargailuak joko ez digun lasaitasunez hartzen gaitu loak. Izara zuri leun eta fin batek estaltzen du gure soin biluzi belztua eta iluntzeko dutxa freskoaren ostean igurtzitako kremaren usain gozoa arnastuz igarotzen dugu gaua.

Egunak patxadaz igarotzen ditugu. Seme-alabekin egoteko eta gozatzeko aukera, aspaldiko partez. Ez aurkeztu beharreko lanik, ez desorduko telefono deirik, ez batera eta bestera ordulariaren konpasean ibili beharrik... Gaur zer egingo dugu? Zer jantzi? Hondartza, mendia ala igerilekua? Horiek eta horien parekoak izan ohi dira opor garaiko buruhauste edo kezka nagusiak. Berebiziko erabakiak, ezta?

Badirudi dena dela idilikoa.

Ez dugu munduan gertatzen ari

O

denaz pentsatzen. Erlojua stand byean egongo balitz bezala jokatzen dugu. Hura ere, geu bezalaxe, lozorroan. Geurea da unibertsoa, geurea kontrola. Geuk daukagu film berezia gidatuko duen urrutiko agintea: isiltasuna tarteka, ahots goraz noizean behin, bizkor batzuetan, mantso hurrengoan...

Guztia nahierara!

Eta gauez, eguzkia ageri ohi da gure ametsetan, haurren barreak, izozkiak, garraio publikoa, ibilaldiak, mahai-buelta ederrak, urtean zehar irakurri ezin ditugun liburuak, kopa erdi bete zein erdi hutsak, zeruko izarrak protagonista dituzten filmak, jostailuak eta baita hondartzak ere: ur urdin gardenekoak, gehientsuenetan.

Amets zoragarriak, zinez.

Baina amaitu da oporraldia.

Ezin zuen bestela izan. Itzuli gara egunerokora, betikora, errutinara. Haurrak ikastolan, ordenagailua ke betean, ordutegiak, presak, lozorroan zeuden guztiak esna-esna, iratzargailua berriz ere oilar lanak eginez... Eta aldatu egin zaizkigu, halaber, ametsak.

ÂŤ...haurra ahuspez dago, arropak soinean eta urak haren gorputza arrapatzen du...Âť

Hondartza bat ikusi dut nire ametsean. Hondartza ertz eder bat, akaso. Eta haur txiki bat irudiaren erdian. Egon liteke jolasean, egon liteke oporrez gozatzen. Baina ez... nire ametseko haurra ahuspez dago, arropak soinean, eta urak haren gorputz txikia harrapatzen du orain bai, orain ez, olatuen joanetorrian. Ezin diot aurpegia ikusi. Geldi dago, geldiegi aukeran.

Hiru bat urte ditu mutikoak. Larritzen hasi naiz... nire semea izan liteke! Aurpegia ikusi nahi diot, baina ezin. Mugimendu bortitzak egiten ditut ohean; ez, ez, ez! oihu mutuak nire ahotik.

Bidegabekeriaren harrak tunela egin dit zainetan.

Mutikoaren gorputz txikiak esanahi handia du, istorio/historia gordina baitu atzetik: sarraskitik ihes egin nahian itzulerarik gabeko bidean sartu denarena. Ez bera bakarrik, baita haren anaia, 5 urtekoa, eta ama ere. Guztiak hilda. Aitak Siriara itzuli nahi omen du Turkiako urertzean zendutako senitartekoak lurperatzera. Alegia, ihes egin behar izan duen lurraldera bueltatzeko prest dago, maite dituen pertsonek hango lur lubakitsuetan betiko atseden har dezaten.

Familia horrek, eta finean, gizarte oso batek, bazuen bere ametsa, mareak gora eta behera dantzarazi duena. Izan ere, gure mundu honetan ametsak eta ametsak daude.

GOIBERRI 05

IRITZIA

Josu Maroto

Asteko irudia

Argazkiak Zabalozuazolaren argazkiak oraingoan aitzaki.

Festak ez dira garai batekoak bezalakoak. Ospatu berriak ditugu auzoan, eta ez naiz oso gustura geratu. Gorabehera batzuk izan ditugu programatutako ekintzak aurrera eramateko: musikari bat gaixotu egin zen bere jardunaren bezperan; harrijasotzaileak min hartu zuen bere erakustaldia baino ordu batzuk lehenago; omenduak izan behar zirenak ez zuten omenduak izan nahi; txosna urez gainezka ere izan genuen egun batean... Baina ez, arazo horiek guztiak gainditu eta festak normal normal joan dira, ekintzen aldetik behintzat. Beste kontu bategatik nago disgustura. Jendearen erantzunagatik, alegia. Auzotarrak falta izan dira, kanpoan bizi diren auzokoak ez dira asko etorri, eta kanpotarrak... asko ere ez. Antolatzen hainbeste lan egin eta gero...

Beste auzo eta herrietan ere antzera gertatzen omen da. Hainbeste aldatu dira festak... Kalean eta plazatan ez da garai batean bezalako girorik izaten, eta jendea ere gutxi. Tabernatan ere ez.

Gaztetxoek nahiago dute orain botilak hartu eta kale eta plazata-

tik aldegin eta ezkutatu. Plazako berbenak aldatu egin dira, eta jendea musikariengana joan beharrean, musikariak joaten dira jendearengana tresnak eta megafonia mugikorrak hartuta.

Jaiak antolatzen ibiltzen direnak moldatu egin beharko dira garai eta ohitura berrietara. Formato txikiagoak, erabilgarriagoak, erosogoak bilatu beharko dituzte jendea erakartzeko.

Ez da erronka txikia.

Tere Madinabeitia

bat eta

Irailari heltzeko erronka handia dakarzu, bai Tere!Aspaldian nago horrelakoak entzuten, eta ikusten ere, baina aldatu direnak ez dira bakarrik festa ohiturak izan, ohiturak orokorrean baizik. Nik uste dut duela urte batzuk festak eta ospakizunak elkarrekin harremanetan egoteko aitzakia zirela, eta giro horretan ondo pasatzeko; baina orain, harremanetarako beste zenbait aukera ere badago. Esate baterako, aurrez-aurre tabernen inguruan festaz kanpoko hainbat momentutan, pintxo-potean adibidez. Gazteenei dagokionez sare sozialen bitartez nagusiki eta beren garitoetan.

Aspaldi somatuta gaude gure adinekoak ere larunbat gauak ez direla garai batekoak. Legedi berriak, ohitura aldaketak, musika entzuteko beste moduak‌ Eta guzti honi abuztua eta hilabete honi dagokion irteera kopuruarekin, zer esanik ez. Dena den ez pentsa zuen auzoko gaia denik bakarrik. Aurreko batean Nafarroako herri batean antzeko zerbait gertatzen dela kontatzen zidaten. Nik festa haiek haurra nintzelarik berbena garaian jendez betetako plaza

bat

Idoia Luzuriaga

batean gogoratzen nituen, eta orain esaten zidatenaren arabera musikariak ia bakar-bakarrik aritzen dira. Ulertzen dut antolaketa lanetan zabiltzatenoi egoera horrek etsipena sortaraztea. Baina jendearen erantzuna ez dago bakarrik zuen eskuetan. Badakit ez zaituela kontsolatuko baina Santanastasiak ate joka daude Urretxun; etorri zaitez dantza pare bat botatzea!

06 GOIBERRI

ASTEKO GAIA

Zeraingo emakume talde bat, atzean apaiza dutela, herriguneko putzuaren inguruan. ARGAZKIAK: ZABALOZUAZOLA SENDIAREN FUNTSA

Zeraingo lehen argazkilaria Ezohiko bizimodua izan zuen Zabalozuazolak: XX. mende hasieran Zeraindik Bilbora joan eta argazkilari aritu zen Arkaitz Apalategi Zerain Argazkilaritzaren sorrerak erakarrita, XIX. mende bukaeran eta XX. mendearen hasieran, hainbat gizon eta emakumek sentitu zuten errealitatea dokumentatzeko modu berri horrekiko interesa. Hiriburuetan bizi ziren burges familietan ohikoa bihurtu zen argazkiak ate-

ratzea; gutxi batzuen eskura zegoen luxua zen. Garai hartarako hain ohikoa ez zena, baserri mundutik zetorren norbaitek kamera bat hartu eta argazkiak egiten hastea zen. Eta hori da, hain zuzen ere, Jose Francisco Zabalozuazola zeraindarraren historia. Argazkilari moduan ezezaguna bada ere, balio his-

toriko handiko argazkiak atera zituen XX. mendearen hasieran. Haren senideek, ondo gordeta dute utzitako ondarea.

Bere datu biografiko asko jaso gabe dauden arren, merezi du haren historia ezagutzeak.

Zabalozuazola Zerainen jaio zen 1878an. Hiru anai-arrebetan zaharrena zen, baina bere

jakinmina baserri mundutik haratago zihoan. Gaztetan, XX. mendearen hasieran, Bilbora joan zen lan bila, eta Zarrabeitia familiak zuen jaki denda batean aritu zen lanean. Bere denbora librean, ordea, argazkilaritzaren munduan sartzen hasi zen. Handik aurrera, bizitza osoan zehar izango zuen lagun argazki kamera.

Haren hilobak, Jaime Zabalozuazolak azaldu duenez, ez dakite garbi nolatan sartu zen argazkilaritzaren munduan, baina badakite Bilboko beste argazkilari batzuekin batera aritzen zela. ÂŤBilboko Museo Etnografikoan, bertako emakumezko argazkilari baten erakusketa jarri zuten, eta gure osabaren oso antzeko argazkiak zituen, toki berdinean eta modelo berdinekin aterataÂť.

Emakume hura Eulalia Abaitua (1853-1943) zen, Euskal Herriko argazkilaritzaren aitzindarietako bat izan zena. Pentsa li-

GOIBERRI 07

ASTEKO GAIA

San Blas ermitan egindako ospakizun batean ateratako argazkia.

Zabalozuazola (eskuinean), lanean aritu zen Bilboko dendan.

teke beraz, haren eskutik jaso zituela argazkilaritzaren inguruko lehen nozioak. Bilbon egin zituen urteetan hango kaleak, ibai ertza, udaletxea eta beste hainbat eraikin erretratatu zituen, baita bere lagunak eta lankide izan zituenak ere.

Urte batzuk beranduago, Zabalozuazola Zeraingo etxera bueltatu eta baserriko lanetara itzuli zen. Hala ere, argazkiak egiten jarraitu zuen, Zerainen bertan eta baita inguruko herrietan ere. Segurako prozesioko eta Zeraingo San Blas ermitako erromerietako argazkiak atera zituen. Baita bere familiarenak edota inguruko baserrietako familienak ere. Arantzazura, Santanderrera (Espainia) edota Lourdesera (Frantzia) egindako erromesaldiak ere jaso zituen iruditan. Bitxikeria moduan, garai hartan ohitura zen moduan, hildako umeei ateratako argazkiak ere badaude bere lanen artean. Familia

Segurako prozesioa, XX. mende hasierako argazkian.

askok, hildakoaren oroimena gorde nahian ateratzen zituzten argazki horiek.

Gizon polifazetikoa Bere afizio nagusia argazkilaritza izan bazen ere, aurpegi askotako gizona izan zen Zabalozuazola. Musika zalea ere bazen, eta bere kabuz ikasi zuen armonioa jotzen. Zeraingo elizan igandero jotzen omen zuen. Bere beste zaletasunetako bat, eguraldiaren ingurukoa izan zen. Hogei urtez, Zerainen egiten zuen euriaren datuak biltzen aritu zen, Igeldoko Meteorologia Zentrorako.

Patricia Arostegi emaztearen ondoan, bizitza luzea eta interesgarria izan zuen Zabalozuazolak. 1961ean hil zen, 83 urte zituela.

Ehunka negatibo Zabalozuazolaren ibilbideak ez du oihartzun handirik izan, Juantxo Egaña argazkilari eta

«Osabaren gauzen artean kaxa bat ireki eta han bilatu nituen ‘cliché’ eta negatibo guztiak» «Ez dakigu nolatan hasi zen, baina bai beste argazkilari batzuekin batera aritzen zela» Jaime Zabalozuazola Jose Franciscoren hiloba

dokumentalistak Zazpika aldizkarian egindako erreportaje batetik haratago. Ezezaguna izanagatik, ordea, dokumentu moduan balio handia duen argazki fondoa utzi zuen.

Haren hilobak, Jaime Zabalozuazolak ia kasualitatez bilatu zituen argazki eta negatibo horiek guztiak. «Nik hamahiru bat urte nituela hil zen osaba.

Gerora, niri ere argazkilaritza gustatzen hasi zitzaidan, eta osabaren gauzen artean, kaxa bat ireki eta han bilatu nituen bere cliché eta negatiboak».

Ezusteko ederra izan zen, berealdiko materiala baitzegoen han gordeta. Kristalezko 400 plaka eta ehunka negatibo ditu jasota Jaimek, eta digitalizatu ere egin ditu. Osabak erabili izan zituen sei argazki kamera ere gordeta ditu oraindik. Berak ere mantendu du osabaren argazkilaritzarako pasioa, eta mimoz eta estimu handiz gordetzen du haren ondarea.

08 GOIBERRI

ELKARRIZKETA

Ana Iruretagoiena Kazetaria eta klitto.com atariaren sortzailea

ÂŤFeminismoaz eta euskaraz ariko den gune espezializatu bat da gureaÂť

IĂąaki Gurrutxaga Ordizia Ana Iruretagoienak (Ordizia, 1992) aurtengo otsailean bukatu du kazetaritza karrera, eta martxoaz geroztik Euskadi Irratian ari da lanean, asteburuetan batik bat. Ekainaren 28an, Sexu Askapenerako Nazioarteko Egunarekin bat eginez, beste bi lagunekin batera sortutako klitto.com euskarazko atari digital feminista estreinatu zuten. Lehen asteetako harrera onaren ondoren, elkartea sortu dute, eta udazkenari begira webgunea berritu eta itxuraldatzeko asmoa adierazi dute.

Nola definituko zenuke zer den Klitto! atari digitala?

Gure definizio orokorra da, euskarazko atari digital feminista.

Egiten duguna da feminismoaren inguruko gaiak jorratu feminismotik eta euskaraz. Ikusten genuen bazegoela gabezia handi-handi bat euskaraz horrelako gaiak produzitzeko. Adibidez, Berria-n, Argia-n... gaia lantzen dute, eta Hamaika Telebistan Identitateak saioak ere arrakasta eduki du. Zutabegile edo kolaboratzaile konkretu batzuekin aritzen dira, baina espezializatu gabe. Gurea fe-

minismoari buruz eta euskaraz ariko den gune espezializatu bat da.

Feminismotik esaten duzunean, zer esan nahi duzu zehazki?

Feminismotik, feministak garelako. Zuk idatz dezakezu feminismoari buruz feminista izan gabe, baina ikuspuntu zeharo matxista batekin. Eta badaude, gainera, hortik suelto sare sozialetan-eta kristoren komentarioak egiten dituztenak feminista batek idazten duen bakoitzean, edo feminista bat elkarrizketatzen duten bakoitzean. Trolak deitzen zaie ho-

riei. Feminismotik gizonezkoek eta emakumezkoek idatz dezakete, gizonezko feministak ere bai baitaude. Badauzkagu lagun asko gizonezkoak feministak direnak, eta baten batek kolaboratzen du gainera Klitton!

Eta sumatzen zenuten gabezia zein zen bada?

Beste hedabide batzuk ez zeukatela bere osotasunean feminismoan espezializatutako atalik. Uste dut zirkulu feministetan ibiltzen garenak, baita bestelakoek ere, erreferente garrantzitsu bat daukagula Pikara aldizkari digitalean. Euskal

GOIBERRI 09

ELKARRIZKETA

zezala, iradokitzailea... Ez zitzaigun ezer okurritzen, eta halako batean Danele Sarriugartek esan zigun Klitto! Izan zitekeela izena. Asko gustatu zitzaigun. Leire Palaciosek Berria-n idazten duen zutabe batetik hartua da.

Ataria sortzeko prozesua noiz hasi zenuten?

Ikasketak bukatuta geunden hirurok –Malen Aldalur eta Irati Urkiola ditu proiektukideak–, lanik ez zitzaigun sortzen, baina zerbait egiteko gogoa genuen.

Asperduratik ere sortu zen, neurri batean. Orduan Donostian bizi ginen hirurok, eta han elkartzen zen gure lagun zirkulua. Ideia hori bururatu zitzaigun, serio hartu genuen, eta hilabete batean martxan jarri genuen. Hasieran lasai hartzea zen gure asmoa eta taxuzko zerbait egitea, batik bat irailari begira. Baina gero ikusi genuen uda garai ona zela, material asko sortuko zela udako ikastaroetan eta jaietan, eta interesgarria zela hori kubritzea. Pixka bat zalapartaka hasi ginen, eta ekain bukaera jarri genion epea gure buruari.

Hasiera estua beraz.

IÑAKI GURRUTXAGA

herritarra da aldizkaria, baina ez da euskalduna, gazteleraz publikatzen du. Indar handia daukate, ikaragarri zabaltzen dira beraien edukiak, oso gauza interesgarriak egiten dituzte, indartsuak, eta jendeak hori asko irakurtzen du. Guk gure buruari esaten genion Euskal Pikara egingo genuela.

Eta izena nondik nora bururatu zitzaizuen? Hitz joko bat dago izenaren atzean.

Euskarazko hitz jator bat izatea nahi genuen, euskarazko sustraiak dituena, eta era berean emakumeekin zerikusia izan

Lortu genituen lauzpabost kolaboratzaile ahal genuen moduan, lagunetatik tira eginez.

Abuztuan lasaixeago hartu dugu, jendeak ez du batere irakurtzen, kanpoan dabil, eta gu ere bakoitza bere martxan...

Neurria hartzeko gaude oraindik. Lehenengo astea ikaragarri estresantea izan zen, egun osoa mugikorrari begira, sare sozialetan...

Zer maiztasunarekin eguneratzen duzue webgunea? Nola lantzen dituzue edukiak?

Astean behin gutxienez bilera bat egiten dugu erabakitzeko zer gai landu behar ditugun, eta baita hurrengo asteari begira zer aurreikuspen dauden. Hasierako planteamendua zen astean gutxienez hiru eduki sortzea, bi guk eta bat kolaboratzaile batek. Horri buelta eman diogu guztiz, kolabora-

tzaile asko dauzkagu, eta ez bakarrik guk lotutakoak, zorionez jende askok idatzi baitigu esanez gurekin kolaboratu nahi duela. Astean bost eduki gutxienez bai, eta gehienak kolaboratzaileek egindakoak.

Kolaboratzaile batzuk aipatzekotan, zeintzuk?

Ezagunenak Danele Sarriugarte, Ane Labaka, Kattalin Miner, Josebe Iturrioz... Eta gero, baditugu ezagunak ez direnak, baina ikusgarritasuna merezi dutenak: Lekeitioko Kamutsa proiektukoak, ilustrazio iruzkinduak egiten dituzte; gero, Olatz Salvador abeslaria; gero badabil hortik beste anonimo bat...

Izen potolo eta ezagunak badauzkagu, baina uste dugu besteek ere merezi dutela, eta feminismoaren ikuspegitik asko daukala emakumeen ahalduntze horrek, norberaren burua ikustea gai dela medio batean beste izen horien ondoan azaltzea.

Zer irizpide dituzue? Zer baldintza bete behar dira Klitton! parte hartzeko?

Gure linea editorialarekin jarraitzea, eta noski, euskaraz eta feminismotik idaztea. Eta gero,

«Ikusten genuen bazegoela gabezia handi bat euskaraz horrelako gaiak produzitzeko» «Baditugu ezagunak ez diren kolaboratzaileak, ikusgarritasuna merezi dutenak» «Webgunea berritu behar dugu, intuitiboagoa, dinamikoagoa... izatea nahi dugu»

feminismoaren barruan korronte pilo bat daude, eta orduan, alderdi horretatik, ez gara batere abolizionistak. Publikatu ditugu edozein medio erabiliz landutako gaiak. Hau da, beti jotzen dugu testuak edo iritzi artikuluak egitera, baina gero gehien ikusten direnak beste batzuk izaten dira: bideoak, ilustrazioak... Webgune batean sar daitekeen edozein informazio ongi etorria izango da.

Eta bisita kopuruak?

Gorabehera asko izaten ditugu.

Artikulu batzuk ikaragarrizko arrakasta izaten dute, beste batzuk inor ohartu gabe pasatzen dira... Asko aldatzen da egilearen arabera. Izena duten pertsonen sarrerek tiradizo handia daukate, gaiak ere zerikusi handia du ikustaldi kopuruan... Normalean, mila bisita izaten ditugu egunean bataz beste, batzuetan gehiago eta besteetan gutxiago.

Bi hilabeteko ibilia izateko, ez dira datu txarrak.

Bai, pozik gaude, eta oso pozik gaude baita ere asko elkarbanatzen direlako sare sozialetan.

Esango genuke gure irakurleak oso fidelak direla zentzu horretan. Albistea webgunean sartzen dugu, eta gero facebooken eta twitteren zabaltzen dugu. Saiatzen gara sare sozialetan jende gehien dabilen orduetan ematen.

Epe motzari begira zer asmo duzue? Berrikuntzaren bat egiteko asmorik bai?

Elkartea sortu dugu: Klitto kultur elkartea izango da. Diru-laguntzak eskatzeko elkartea sortzea ezinbestekoa da, eta asmoa badaukagu Emakundera, Eusko Jaurlaritzara, Diputaziora, Donostiako Udalera jotzeko... Gure denbora debalde emateko prest bagaude, baina azkenean gastuak, gutxi badira ere, gure ekonomiarako inportanteak dira. Webgunea ere berrituko dugu udazkenean, intuitiboagoa, dinamikoagoa... izatea nahi dugu, oraingoak blog itxura baitauka gehiago.

10 GOIBERRI

ERREPORTAJEA

Argentinatik sehaska bila Sorterria duela 150 urte utzi zuen Lorentzo Apaolaza aztiriarraren ondorengoak Gabirian izan dira.

Aimar Maiz Gabiria Migrazio mugimenduen oinazeak, dramak eta saminak azal-azalean dira berriro Europan. Beharrak eraginda, ametsek elikatuta eta etorkizuna hobetu nahian, milaka etorkin eta errefuxiatu ari da heltzen kontinente zaharrera. Jaso nahi ez dituzten agintari axolagabeek, europar ezjakinek edo biztanle bihozgabeek badirudi, ordea, ahaztu dutela behinola europarrak izan zirela joakin.

XIX. mendeko Amerikarako emigrazio uholdearen zipriztin bat itzuli da, uda honetan, Goierrira. Atlantikoaz beste aldetik etorriak, Apaolaza sendiko zazpi lagun izan ziren, uztail bukaeran, Gabirian. Arbasoen sehaska ezagutu nahi zuten, aitona hazi zen herria ikusi. Aurre-

ko hilabeteetan herritar baten laguntzaz baserria zein zen jakin ondoren, Aztiria auzoko Lizardi Goikora jo zuten.

Argentinarrak dira Apaolazatarrak. Gaur egun Cordoba hirian bizi dira, nazioaren erdi aldean. Roberto Pedro, Cristina eta Yolanda Apaolaza txundituta geratu dira Gabiriako herrigunearekin, baita haien bikotekideak eta alabak ere. Etengabe argazkiak ateratzen dizkiete parajeei. Harrituta geratu dira jaiotetxera ailegatzeko oraindik gehiago igo behar dugula entzundakoan: Aztiriara.

Aitona Lorentzoren bila Haien aitona Lorentzo Bonifazio Apaolaza Zumalakarregik zabaldu zuen euskal hazi bat Argentinan. Lizardi Goikoa ba-

serrian jaioa 1853ko ekainaren 5ean, oso gazterik joan zen Argentinara, Santiago anairekin batera.

«Buenos Airesko portura itsasontziz iritsitakoan, anaia bat iparraldera abiatu zen, eta bestea hegoaldera. Han banatu ziren betiko, eta ez zuten elkar gehiago ikusi», azaldu du Roberto Apaolazak.

Haien arbaso Lorentzo General Las Heras hirian bizi zen, 15 urterekin jada. Biltegi bat jarri zuen. 1906an italiar jatorriko Carmen Ciprianorekin ezkondu zen, eta sei seme-alaba izan zituzten. 1919an hil zen, eta Gabiriara bisitan ‘etorri’ zaizkion bilobek ez zuten ezagutu.

Gabiriako plaza eguzkitsua utzi, eta Lizardira. Mendian, duela 150 urteko biztanleek zer nolako bizimodua egingo zuten galdetzen dute, behin eta berriz. Emigratu behar izateko bezain gogorra, seguruenik. XIX. mendean benetako uholdea joan zen Euskal Herritik Ameri-

GOIBERRI 11

ERREPORTAJEA

Apaolaza senideak (1.a, 5.a eta 7.a), ezkontideekin eta alabekin, Aztiriko Lizardi Goikoa baserrian, Gabirian. AIMAR MAIZ

kara. Argentinan, esate baterako, gaur egun 3,5 milioi herritarrek euskal jatorria dutela kalkulatzen da (biztanleriaren %10). Euskal Herri osoko biztanleria baino gehiago da hori.

Apaolazatarrek euskal kultura eta hizkuntza galdu zituzten. «Gure artean jada lausotu da euskal kultura. Ez dugu jarraitzen», aitortu dute. Aztiriarraren birloba batek, ordea, ikurrina batekin apainduta eta Beti aurrera leloarekin sinatzen ditu mezu elektronikoak. Sehaskaren deia jaso bailuen.

Hunkituta, buelta Bi orduko bisita motza izan arren, aitona Lorentzoren jaiolekuaren indarra barruraino sartu zaiela ziurtatu dute. Lizardi Goiko nagusiak —ez du zerikusirik Apaolazatarren arbasoekin—, adeitsu erakutsi die etxea. Ataria, sukaldea, etxe inguruko zelaiak, zuhatzak eta soroak. «Hunkituta» behatu dituzte argentinarrek.

Duela lauzpabost urte «beste argentinar batzuk» joan zirela kontatu die etxe nagusiak. Ez zuten berririk Apaolazatarrek.

Aitona Lorentzok kaian agurtutako anaiaren enborrekoak agian? Sehaska, bakarra baita.

12 GOIBERRI

GAZTEAK

«Pianoarekin abesteak eta gazteena izateak lagundu didala uste dut» Nahia Martinez (Beasain, 1999) udako izar bilakatu da: ETB1-eko ‘Izarrak Kalean’ saioan bigarren egin du.

Loinaz Agirre Beasain Musika eskolako oharren taulan Izarrak Kalean jartzen zuen iragarkia ikusi zuen Nahia Martinezek. Posta elektronikoa hartu, pentsatu eta hiruzpalau abestiren bideoak bidali zituen, beste ehun bat lagunek egin zuten bezala. Horietatik 32 kantari aukeratu zituzten; tartean zen 15 urteko beasaindarra. Pianoa izan du lagun.

GOIBERRI

Noiz eta nola jakin zenuen Izarrak Kalean saiorako aukeratua izan zinela?

Amari deitu zioten hartu egin nindutela esateko eta astebete egon ziren nik ezer ere jakin gabe programarako sorpresa prestatzen. Amarentzat zaila izan zen sekretua gordetzea.

Baina ekainaren 10ean Kale Nagusian kaxa gorri handi bat ikusi nuen nire izenarekin. Ireki

Babeslea

«Gustuko abestiak zerrendatu eta ondoen egokitzen zitzaizkidanak aukeratu nituen»

eta Gatibuko abeslaria Alex Sardui zegoen barruan. Sekulako sustoa hartu nuen. Lagunak ere bertan agertu ziren. Izarrak Kalean programaren barruan nengoela esan zidaten. Gasteiza eraman ninduten kantatzera. Gasteizko saioa irabazi eta finalerako sailkatu nintzen. Finala Donostiako Boulevardean grabatu genuen.

Kantuak zeren arabera aukeratu zenituen?

Lehenengo, gustuko abestiak zerrendatu nituen eta gero ondoen egokitzen zitzaizkidanak aukeratu nituen. Pasangerren Lets her go, Ken Zazpiren Itsasoa Gara, Gatiburen Euritan Dantzan eta Ken Zazpiren Bihotz abestu ditut.

Konpositorea ere bazara. Zure kanturik ez duzu abestu?

Ez zidaten utzi nire abestiak

aurkezten. Kastingera aurkeztu nituen batzuk nireak ziren.

Nolakoak dira abestiak?

Abesti lasaiak direla esango nuke, pop estilokoak. Letrak ingelesez egiten ditut normalean; euskaraz ere bai batzuetan.

Biolina ere sartzen dut. Musika Eskolako Koral taldearekin pare bat abesti kantatu ditugu.

Lehiaketan bigarrena izan zara baina ikusleen gogokoena zu izan zara.

Bai, ETBren On line lehiaketan botorik gehien nik lortu ditut, 786. Nik uste dut pianoarekin kantatzea eta gazteena izateak lagundu didala.

Aurrera begira zein asmo duzu?

Batxilerra ikasten hasiko naiz aurten eta aurrera begira oraindik ez dakit zer ikusiko dudan, ez daukat oraindik ere ezer garbi.

GOIBERRI 13

GURE LURRA

Etxeko betiko sagardoa Mendez mende hainbat baserritan egin den bezala, Damian Garmendiak urtero egiten du sagardoa baserrian.

Loinaz Agirre Zaldibia Aitona zenaren zaletasunari eta lanari eusten dio Damian Garmendia zaldibiarrak, urtero etxerako sagardoa eginez. Betidanik egin dute sagardoa Zugasti baserrian. Zaldibian ere zaletasun handia dago eta gero eta gehiago dira etxerako sagardoa egiten dutenak. «Garai batean baserri batean edo bitan egingo genuen sagardoa, eta gaur egun askotan. Edozein garajetan kupelak jarrita eta txokoak eginda dauzka jendeak», argitu du Garmendiak.

Ondorioz, sagardotegi denboraldian giro polita sortzen da Zaldibian, bataren eta bestearen sagardoa probatzearen aitzakian. «Egutegia egiten dute lokalez lokal dastaketak egiteko», zehaztu du zaldibiarrak.

Sagardoa egiteko modua asko aldatu da Garmendiak gogoratzen duenez: «Garai batean, sagarra samurtzen uzten zen ganbaran eta ustelak ere erraz joaten ziren makinara.

Gaur egun, ustelak apartatu egiten dira; garbitasuna ga-

rrantzitsua da. Presioko pistolarekin garbitzen dugu sagarra». Dolarean ere egin dute aldaketa: haizezko dolarea egina daukate. Garmendiak zehaztu duenez, «kupel bat bezalakoa da. Lona bat dauka eta haizearekin eta oso presio gutxirekin zapaldu egiten da. Garai batean mahatsarentzako erabiltzen zuten sistema hori. Orain sagardotegietan erabiltzen dute», azpimarratu dute. Lana arindu dute dolare mota horrekin zaldibiarrak dioenez: «Lehenagoko dolare zaharretan pertsona askoren indarra beharrezkoa zen sagarra estutzeko. Beti laguntza eskatzen aritu behar izaten genuen».

Sagardo kupelak altzairu herdoilgaitzezkoak dira orain.

«Lehengo egurrezkoetan, tenperatura kontrolatzea zaila zen; porositatea zeukan eta ez zen ondo ixten. Ondorioz, lehenago etortzen zen sagardoa».

Sagarraren garrantzia Urriaren lehenengotan hasiko dira sagardoa egiten, sagar

Damian Garmendia haizezko dolarearen ondoan. LOINAZ AGIRRE

asko dute eta aurten etxean.

Besteak beste, gazilokea, urtebia, txertakea, palazioa, gorria eta errezila erabiliko dituzte.

«Gu lehenago saiatzen ginen ahalik eta sagar klase gehienak nahasten. Gazia, geza eta garratza neurri berdintsuan. Orain esaten dute, hainbat sagar kla-

Urriaren lehenengotan hasiko da Damian Garmendia sagardoa egiten

se ez botatzea hobea dela, lehenago oxidatzen direnak hain zuzen ere».

Sagardoa sorgina dela uste du Garmendiak: «Saiatu izan gara sagardo berdina egiten bi kupeletan eta ezinezkoa da.

Beti desberdina ateratzen da».

Urtarrilerako prest izango dute sagardoa baserrian. Dastaketaren aitzakian otordu bat baino gehiago egingo dute Zugastin eta Zaldibiako gainerako txokoetan.

Maiatzean botilaratuko dituzte. Uxuala eta ozpina ere egiten dituzte.

14 GOIBERRI

IGARTZA-LOINATZ AUZOKO JAIAK

Igartza auzoa jaietan Irailak 11, ostirala 17:00: Barraken irekiera.

18:00: Danbatekoa, buruhandiak eta txistulariak.

18:45: Haur jolasak Izartxo taldearekin.

19:30: VIII. Ardo dastaketa.

Irailak 12, larunbata 11:00: Haur jolasak: altxorraren bila.

16:00: XXV. Mus txapelketa.

16:45: VII. Patata tortilla lehiaketa.

16:45: II. Umeen Pintxo Lehiaketa.

18:00: Zezentxoak eta poniak Koskola txarangarekin.

21:30: Igartzako Dantzariak.

21:30: Herri afaria mozorroak jantzita.

22:30: Dantzaldia.

Irailak 13, igandea 11:00: Puzgarriak.

12:30: Laguntasuna errondailaren irteera.

14:15: Paella erraldoia eta herri bazkaria.

17:00: Bakarrizketak Kike Bigurerekin eta Alex Rabanalekin.

17:45: Buruhandiak.

19:00: Trikipoteoa.

20:30: Festen amaiera.

Irailak 12, Gaztetxearen 11. urteurrena: 09:00: Gaztetxetik mendi irteera Murumendira.

14:00: Bazkari herrikoia Gaztetxean eta bazkalostean poesia errezitaldia.*Txartelak salgai Irizar eta Xuber tabernetan.

18:00: Manifestakzioa tren geltokitik, Herrikoak zabalik Gaztetxeak bizirik lelopean. Mozorrotuta edo laranjaz jantzita. Ondoren kontzertuak doan: Marmol, Alerta Gorria, Olarius&Brothers, Nitrako eta FlyShit. Gero, herriko DJak.

Lau hamarraldiren ondoren, Igartza-Loinatz jaiak bizi bizirik oliki-poliki itzaltzen ari ziren Beasaingo Igartza-Loinatz auzoko festak 40-45 urtean ospatu ondoren Xabier Txaskok eta Igarloi elkartean dauden beste hainbat bizilagunek jaiak antolatzeko ardura hartu zutenean. Ordutik lau urte igaro dira eta Txaskoren hitzetan, ÂŤbizilagunak kalera ateratzeko helburua duten festak bizi bizirik daudeÂť.

Aurreko asteburuan mendi duatloia egin zuten, Euskal Herriko mendi duatloi zirkuitorako baliagarria izan zena. Arratsaldean aritu ziren korrikalari nahiz txirrindulari helduak. Aurretik, goizean, 3 urtetik 15 urte bitarteko haurrak zein gaztetxoak ere lehiatu ziren nor bere mailaren eta bere neurriaren erronkari helduta.

Gaurtik aurrera jai giroa zabalduko da auzoan etzira bitartean.

Haurrei zuzendutako ekintzak helduei zuzenduta daudenekin uztartuko dira eta igandean, jaiei agur esan aurretik, 250 lagunentzako paella bat egingo dute.

Beasaingo Gaztetxekoak auzoko bizilagunak dira eta, gainera, ireki zuteneko urtemuga Igartza-Loinatz jaiekin bat egiten du. Horrenbestez, urteurrenaren ospakizunek auzoko jaiekin bat egingo dute.

P

GOIBERRI 15

IGARTZA-LOINATZ AUZOKO JAIAK