Goiberri 173. zenbakia

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

173. zenbakia. 2015eko abenduaren 18a

GOI B ERRI Saroi Jauregi zaldibiarra gai-jartzaile ez ezik, Gipuzkoako Bertsozale Elkarteko lehendakari ere bada. IÑAKI GURRUTXAGA

Saroi Jauregi Gai-jartzailea

«Jendeak uste duena baino askoz zailagoa da gaiak jartzea» 8-9

Maite Izagirre 3 Iritzia 4-5 Olentzero, azken jentila 6-7 Beldur Barik 10 Sagardo aparduna 11 Markeli ilusioa opari 12-13 Urrezko gimnastak 14-15 Santi Oiartzabal 16 Azatxo Saskibaloi Kanpusa 18

02 GOIBERRI

PUBLIZITATEA

GOIBERRI 03

KATE MOTZEAn

ASIER ZALDUA

Maite Izagirre

Beasaingo Mirentxu liburu-dendakoa

«Gehien gustatu zaidan liburua Noah Gordon idazlearen ‘El médico’ da» Asier Zaldua Beasain Maite Izagirrek (Segura, 1971) Merkataritza-kudeaketa eta Marketina ikasi zuen Madrilen eta bere gurasoek duela 35 urte hartutako liburu-dendan lan egiten du. Gaur irekiko duten liburu azokako materiala Mirentxu liburu-dendakoa da.

Gustuko generoa?

Ura.

Nobela historikoa.

Oporretarako leku bat.

Zeintzuk dira azken urteetan gehien saldu diren liburuak?

Millennium trilogia eta Cincuenta sombras de Grey. Euskal idazleei dagokienez, Kutsidazu bidea, Ixabel, Amaren eskuak eta Jara asko saldu ziren.

Jakoba Errekondoren Bizi baratzea ere oso ondo saldu da.

Ametsetako bidaia.

Nire bi haurren jaiotze egunak.

Greziako irletara itzultzea.

Gorroto duzuna.

Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Lazkao, Olaberria, Urretxu, Zerain, Segura eta Zumarraga

GOI B ERRI

Gustuko idazlea?

Hondartza duen edozein herri.

Toti Martinez de Lezea.

Goierriko txoko bat.

Liburu bat.

Segurako Madura.

Noah Gordonen El médico.

Amets bat?

Zein zaletasun dituzu?

Nire inguruko denak pozik bizitzea.

Irakurtzea, noski, eta bidaiatzea.

Musika talde bat.

Van Morrison.

Abesti bat.

Van Morrisonen edozein.

Janari bat.

Arroza, edozein eratara.

Edari bat.

Jaso duzun oparirik bereziena.

«‘Kutsidazu bidea, Ixabel’, ‘Amaren eskuak’ eta ‘Jara’ liburuak oso ondo saldu ziren»

Inbidia.

Beasaingo alkatea bazina...

Herriko merkataritza bultzatuko nuke.

Seguran biziko ez bazina...

Kostaldean dagoen herri batean.

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL

Egoitzak: Beasain:

Webgunea:

Zuzendaria: Iñaki Gurrutxaga

Oriamendi, 32. 20200.

Posta elektronikoa:

goiberri.eus

Urretxu:

goiberri@hitza.eus

Diseinua eta banaketa:

Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Publizitatea:

Bidera zerbitzuak. Berria Taldea

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08

Bezero arreta / harpidetzak:

Lege gordailua: SS-1638/2011

607 530 424 – publi@goiberri.eus 902-82 02 01 – harpidetza@hitza.eus

04 GOIBERRI

IRITZIA

Nekane Gonzalez Itzultzailea

Magikoa-edo arkel eta Peru 6 urteko bi mutiko biki dira. Gurasoei, haurrak izan dituztenetik, aldatu egin zaizkie ordutegiak, aldatu lehentasunak, eta aldatu, halaber, Gabonekiko ikuspegia. Mutikoen ilusioa ikusita, itxurakeria hutsagatik bada ere, berriz hasi dira zuhaitza jartzen, mahaiaren bueltan Gabon kantak abesten eta euren buruari jarritako opariak irekitzean ahoa postontzi bat bezala zabaldu, eta oooooooooo! sinesgaitz bat botatzen. Antzerkia, baina antzerki magikoa, agian.

Gaur merkataritza gune handi batera joan dira laurak. Aitak pilotaz jositako kaiola batera eraman ditu haurrak, amak bizkitartean erosketa batzuk lasai egin ditzan. Han ibili dira jo eta su, gora eta behera, bota eta hartu ordu erdian. Izerdi patsetan atera dira kaiolatik, eta hango ile lehorgailuarekin pasaldi bat ematea erabaki du aitak.

Peru lehortu duenean, pixka batean zain egoteko esan dio, anaiarenak egin bitartean. Geldi egon beharrean, ordea, Peru

M

honi begira eta hari segika hasi da. Gabonetako argien atzetik, orain piztu, orain itzali, jauzikajauzika, oharkabean, etxekoengandik urrundu arte.

Jostailuetara iritsi da, bi erakusleiho handi dituen denda erraldoi baten parera. Hortxe ederki asko biziko zatekeela pentsatu du. A zer gozamena!

Olentzerori aurreko astean idatzitako gutunean eskatutako transformerra ikusi du, eta hatzak gurutzatu ditu mesemese-mese ekar diezadala! esanez. Baina supituki, 50 bat metrora, gunearen erdi-erdian dagoen etxolatxo bati begira geratu da. Etxolak ez, baizik eta haren alboan dagoen Bizar Zuri handi batek piztu dio arreta. Jajajajajja!, esanez ari da. Hurbildu denean, ahots ezagun bat entzun du: «Emadazu loteria txartel bat, faborez. Ea tokatzen zaigun, Olentzerok eraman beharreko opariak erosten dirua barra-barra joaten da eta!» Ama da hizketan ari dena. Esku bat ahora eraman du Peruk, begiak zabal-zabalik, bizkarra etxolaren kontra pausatuta, beherantz erortzen dela.

«Ez naiz ni oso zalea, baina argi dago haurrek oharkabean dena bihurtzen dutela magiko»

Korrika alde egin du, eta besteak utzi dituen tokirantz joaten saiatu da. Bidean egin dute topo hirurek. Aita haserre dago.

Ez omen du albotik sekula urrundu behar, eta are gutxiago horrelako toki handi batean.

Amarekin elkartu, eta denak joan dira etxera. Peruk, baina, ohikoa ez duen bezala jokatu du. Gurasoak ere ohartu dira, eta ama gelara joan zaio. ‘Zer duzu, laztana? Ez duzu hitz askorik egin!’ Ezer ez esatea zeukan pentsatuta mutikoak, baina hain zen potoloa kontua...

‘Badakit zeuk erosten dituzula Olentzeroren opariak, ama.

Emakumea seko geratu da.

Nola da posible 6 urterekin dagoeneko jakitea? Orain, Markeli ere esango dio!’ Bere pentsamenduetan dabilela, mutikoak gogor besarkatu du. Amaren gerria inguratu du haurrak besoez, eta aurpegian irribarre ezin handiago bat marraztu zaio! Gaur jakin du ama Olentzeroren laguntzaile pertsonala dela! Berria ezin hobea iruditu zaio! Eta pozez zoratzen dago! Amak, ordea, berean jarraitzen du: ‘Ibili da oraingoan ere ahozabalen bat esan behar ez direnak esanez! Zenbat kostatzen zaion askori isilik egotea!’

Egun ederrak pasa, eta Urte Berri On! Ez naiz ni oso zalea, baina argi dago haurrek oharkabean dena bihurtzen dutela magiko.

GOIBERRI 05

IRITZIA

Asteko irudia

Josu Maroto

Zorionak eta Urte Berri on Gaur bezalako egun friki batean, Zorionak eta Urte Berri on 2016!

Abenduko sasoi honetan, urte amaierako balantzeak egiten hasi ohi da jende asko. Gabonen atarian gainera, sarri entzuten ditugu urte berrirako asmo berri eta desioen zerrendak (desioak betetzen errazago izaten dira, asmo berri asko ordea, urtero errepikatzen direla iruditzen zait). Olentzerori gutuna idazteko sasoia ere bete-betean dugu. Bada, uste dut aurten, gure etxeko tximinitik sartu ordez, behar gehiago dutenen etxeetan sartzeko esango diogula guk. Izan ere, egunen batean betetzea pentsatzen genuen ametsa, gauzatu egin da. Eta zer esango dizut ba, irribarrea ezin ahotik kenduta gabiltza orduz geroztik. Ez dakit Olentzero aurreratu dela esatea zilegi zaigun, baina benetan, askori entzun izan diegun eran, «bizi artean, ez da jakiten zer den». Bizilagun bati entzun nion bezala: «hain gauza txikia da, baina hainbeste da!». Egia borobila, bai neska! Sabelean izandakoa, besoetan hartzean senti-

tzen dena, ezin da hitzez adierazi. Ez dugu esango dena arroxa kolorekoa denik, izaten baita kolore ilunxeagoa duen unerik ere... baina 2015ean gertatutako batzuk atzean utzi eta gogoan hartu beharrekoak hartuta, 2016a irribarre batekin hasteko moduan gara gurean. Zuk Ion, Olentzerori zerbait eskatuko al diozu?

Enerittz Gorrotxategi

bat eta

Txikitan «sorpresa» eskatzen zuen horietakoa nintzen ni.

Abantaila dezente zituen horrek. Ez jakiteak irudimenaren mundua ikaragarri hazten zuen eta mundu hartan zoriontsu izateko baldintza egokiak zeuden, aurreikuspenak norbere esku baitzeuden. Geroztik, baina bide hari jarraituz, «okerragorik eza» eskatzen diot urtero Olentzerori eta urte berriari.

Halako izaki ahalguztidunez ari garenean (izan Olentzero, Jainkoa, bizitza, espirituak, Santuak, indar paranormalak...) ohikoa izaten da gure kontrolpean eta gure esku ez dauden gauzak eskatzea, gizakiak berezko duen txikitasun «beti gehiago nahi» horretatik. Eta etorkizuneko zorionbidea norbere aurreikuspenekin oso lotuta egon ohi delako eskatzen diot nik «okerragorik eza» urtero.

Orain artean ez doakit hain gaizki. Dena den, gure esku ez dauden gauzez gain, gure esku daudenak ere beste batzuei (Olentzero, Jainko edo lider jainkotuei) ez ote dizkiegun gehiegitxotan eskatzen, beti izaten dut kezka. Olentzerori azterketa gainditzeko eskatzea bezain irreala da lider politikoei munduko arazo guztiak konpontzeko eskatzea edo Jainkoari nire poltsikoa betetzeko galdegi-

bat

Ion Muñoa

tea. Gauzak horrela, aurten, «okerragorik eza» eta «sorpresa» eskatzeaz gain, jendeak beregain ardura gehiago har ditzala ere eskatuko diot Olentzerori. Modu horretan, agian berak lan gutxiago izango du eta bere gerrialdeak eskertuko digu.

Ez dakit nola deitu: Olentzero edo Eguberritako espiritua edo Gabonen majia edo bakoitzak nahi duena! Baina iruditzen zait, Eneritz, zure hitzei darien zorion esentziarekin askoz zerikusi gehiago dutela egun hauek eske fantasiosoekin baino. Zorionak Eneritz!

Zorionak eta Eguberri on guztioi!

06 GOIBERRI

ERREPORTAJEA

Olentzero, azken jentila Esanahi eta forma asko izan ditu Olentzero edo Olentzarok: enborra, urte-garaia, ura, ogia edo giza-irudia.

Aimar Maiz Gizaldien joanean, lausotu egiten da ospakizunen esanahia; pertsonaien izaera; gertakizunen arrazoia. Kontzientzia kolektiboan geratu diren ohiturak, kondairak eta usadioak izan daitezke jatorrizko mamiaz zerbait jakiteko bidea. Irakurtzen jakin behar; antropologoen betaurreko bereziekin, Gabon garaiko kosmobisioaren zertzelada batzuk ikus daitezke.

Olentzero da euskal kulturako pertsonaia berezienetako bat. Gizakia baino lehen, ordea, garai bat izendatzen zuen; baita beste elementu batzuk ere.

Joxemiel Barandiaran antropologo ataundarrak 1914 inguruan jaso zuen Olentzaroren — Olentzero, Onentzaro, Orentzaro, Orantzaro, Onontzaro

aldaerak ere erabili izan dira Euskal Herrian— ipuina.

«Aralarren bada Martxabaleta izeneko gaintxo zelai bat.

Han, aspaldi, jai arratsalde batez, jentilak dantzan zebiltzalarik, laino argi bat ostrian sortaldetik zetorkiela ikusi omen zuten. Ba omen zen beren txabolan jentil zahar bat ostri eta izarren berri zekiena. Atera omen zuten zelaira eta laino argiari begira jarri. Orduan, zaharrak hauxe esan omen zien: ‘Nire umeok! Kixmi jaio duk, eta gureak egin dik, gure askazia galdua duk; ez diat gehiago bizi nahi eta hor, mailoan behera, amil nazazue», kontatu zuen Barandiaranek Tolosan, 1973ko Gabon aurreko hitzaldian.

Amildu zuten jentil zahar jakintsua, eta malkarrean hil zen.

Gero, beste jentilak, lainoagatik ihesi, Arraztarango armuran harrizko estalki handiaren azpian sartu omen ziren. «Han dago oraindik haien hilobia, Jentilarri», Aralarko trikuharri bati buruz. Denak ez ziren sartu.

Olentzero, berri emaile Jentilen artetik alde egin eta bailarara jaitsi zen azken izaki hura, kristo jaio zela oihu eginez. «Oraindik ere herri askotan Gabon gauez agertzen omen da, diotenez, berri hori emanez», dio Barandiaranek, artzainei jasotako istorioan.

Segurako kondairak dioenez, Aretzamendi inguruko jentilek ikusi zuten Kixmiren edo kristoren laino argi hura, eta Balenkalekuko trikuharriaren azpian sartu ziren. Han ere batek ihes egin zuen, berri emateko jaisteko: Olentzerok.

«Olentzero dugu, dirudienez, esaundetan ageri zaigun jentila edo mairua, Kristoren iragarlea, alegia. Hemen lehenengo izan

GOIBERRI 07

ERREPORTAJEA

Olentzero ikazkina Legazpiko Mirandaolan, iaz, Gabon aurrean. GALILEA

dugun periodista eta Euskal Herrian lehenengo misiolariÂť, dio Barandiaranek, umorez.

Giza-irudiko berriemaile tankeraz gain, baditu Olentzerok beste forma edo esanahi batzuk ere. XVII. mendean, adibidez, Gabon gaua eta bere inguruko garaia izendatzen zuten Onentzaro izenez, Lezon.

Gabon zuzia, gabon sua Gabon gauean, Euskal Herrian oso zabaldua zegoen sutan subila deituriko enborra jartzea.

Subilaroa, izan ere. Olentzeroenborra edo Gabonsubila zen; Zegaman, gabon-zuzia. Subil horri, Gabon gauan sutan egon zelako, indar berezia egozten zioten. Ke-zulotik jaitsita, Olentzero begi gorri edalea ere haren ondoan berotzen zen.

Barandiaranen eta beste hainbat antropologoren iritziz, Olentzero-enborraren ezaguera pertsonaiarena berarena baino lehenagokoa da, Euskal Herrian. Gabonetan ebakitako ogi zatia hurrengoak arte gordetzeko ohitura ere bazen; edo Gabonzaharretan ura hartzea.

Oihulari edo iragarle; urte garaia edo pertsonaia; enborra; ogia; ura. Esanahi asko izan dituen arren, denak estimatuak.

08 GOIBERRI

ELKARRIZKETA

Saroi Jauregi Gipuzkoako Bertsozale Elkarteko lehendakaria eta gai-jartzailea

«Txapelketa gehiago bizi dut gai-jartzaile bezala lehendakari bezala baino» Iñaki Gurrutxaga Zaldibia Gipuzkoako Bertsolari Txapelketaren finala «oso irekia» ikusten du Saroi Jauregik (Zaldibia, 1978), eta «saio polit bat aditzeko bermea» dagoela uste du. Bost urte pasa daramatza Gipuzkoako bertsozaleen kargu gorenean, eta hamabost gai-jartzaile eta aurkezle lanetan. Illunbeko finala gidatzeaz arduratuko da bihar.

Nola bizi du elkarteko lehendakariak txapelketa?

Alderdi askotatik. Gai-jartzaile taldean nago, saioak aurkezten ditut... Lehendakari bezala tokatzen zait txapelketaren aurpegi publikoa izatea, kanpora begirako lana egitea. Nik txapelketa gehiago bizi dut gai-jartzaile bezala lehendakari bezala baino.

Eta orain artekoaz, zer nabarmenduko zenuke?

Publikoa batetik, saio ia denetan bete baitira aretoak. Bertsolarietan ere uste dut barietate handia egon dela. Eta, gero, aipatuko nuke borondatezko langileena, bertsozale elkartean daukaguna luxu bat da. Finalerako ehundik gora lagun lotuta daude borondateko lanerako, eta azken egunetan ere jendea hoska aritu da lanera horrenbeste jende joango dela esanez.

Norberak txapelketan bere aletxoa jartzeko nahiak bultzatzen al du jarrera hori?

Hori ere badela uste dut; baina hortik aparte, ez dakit zer daukan bertsolaritzak, baina jendea erakartzen du taldean lan egitera. Bertso-eskolak beti daude laguntzeko prest, eta ez oihartzuna daukaten ekitaldietan bakarrik. Taldean lan egiteko joera dago, eta esango nuke kultura hori barruraino sartuta dagoela, edo hala pentsatu nahi dut, gainontzekoetan ez baita hori gertatzen.

Gai-jartzaile eta aurkezle ere ari zara, eta finala ere zuk gidatuko duzu Illunben. Nola uztartzen dituzu bi zereginak?

Beste leku batzuetan pentsaezina izango litzateke lehendakari batek aurrena gaiak jartzea eta gero saria ematea, baina Bertsozale elkartean gauza horiek normaltasunez egiten dira.

Ni lehendakaria naiz, baina gaijartzailea ere banaiz, eta gaiak jarri ondoren sari bat eman behar badut, ez da ezer pasatzen.

Zeregin horrek hurbildu zintuen zu bertso mundura.

Zalea betidanik izan naiz, baina kasualitatez ere sartu nintzela esango nuke. Zaldibian 199293 urteetan, Altzo Txikik-eta antolatu zituzten Bertsolaritzaren sena, Gazteok ahal dugu

izeneko bertso saio batzuk gazteekin. Silveira, Iturriaga... horiek gazte-gazteak ziren. ZubiBuru elkartean egin ziren saio batzuk, eta beste bi lagun eta hirurok aritu ginen aurkezle.

Aurkeztu zenuen lehen finala 1999an jokatu zen Gipuzkoako Herriarteko Txapelketaren finala izan zen, Azpeitian.

Txapelketa hartan talde bakoitzak zeuzkan hiru bertsolari, gai-jartzailea eta epailea. Zal-

«Bertsolaritzan taldean lan egiteko joera dago, kultura hori barruraino sartuta dago» «Oso zaila, jendeak uste duena baino askoz zailagoa da bertso saioetarako gaiak jartzea» «Bertsolari denak hutsetik hasten dira, eta aurreko pribilegioek ez dute batere balio»

dibiako taldeko gai-jartzaile izateko esan zidaten. Elkarteak jarritako gai-jartzaileen talde iraunkorra zegoen, eta tartean Joxepa Madariaga eta Inaxio Usarralde zeuden. Txapelketa hartako Zaldibiako saioa neronek aurkeztu nuen, eta nonbait gustatu egin zitzaien nola aurkeztu nuen, eta talde iraunkorrean sartzea proposatu zidaten. Beasainen beste saio bat ere aurkeztu nuen, eta gero finala Azpeitian. 2000. urtean sartu nintzen Gipuzkoako zuzendaritzan, sustapen kontuetan: gai-jartzailetza, txapelketaren antolakuntza...

Gaiak beti egoten dira zaleen eta kazetarien ahotan txapelketan. Zer sentsazio dituzue?

Orain arte jaso dugun kritika nagusia, edo guri ailegatu zaiguna behintzat, izan da kartzelako gaiak ireki samarrak izan direla, eta etxetik ekarritako bertsoak kanta zitzaketela bertsolariek. Kartzelako gaiak jartzerakoan saiatzen gara irekiak izaten, sei bertsolariren –finalean zortzi– hiruna bertso aditu behar dituelako publikoak eta sei istorio ezberdin aditu nahi ditugulako. Etxetik ekarritako bertsoak? Non dago muga?

Zer azalpen du horrek?

Gaiari erreferentzia nahitaez egin behar dio bertsolariak, eta

GOIBERRI 09

ELKARRIZKETA

epaileek hori kontuan hartzen dute. Eta etxetik ekarritakoak ala ez, bertsolari bakoitzaren kontzientziaren baitan egongo da; aldi berean, ez dut uste bertso osoak inork etxetik ekartzen dituenik. Esaldi egiturak, errimak eta gainontzekoak noski etxetik ekartzen dituztela, entrenatzen horretarako aritzen dira. Gu oso gustura gaude egiten ari garen lanarekin, baina beti dago zer hobetua.

kantatzen, eta izugarri gustatu zitzaidan. Hasierako kinieletan ez zen egongo, baina txapelketan demostratu du badakiela bertsotan. Eta Xamoak ere bai.

Beste seirena nahiko jakina zen, beraz.

Bai, baina egin arte ez dago jakiterik. Txapelketa horixe da, eta aurretik egindako lanak, Jon Maiak finalaren aurkezpenean esan bezala, ez du balio ezertarako. Bertsolari denak hutsetik hasten dira, eta aurreko pribilegioek ez dute ezertarako balio.

Finalera sartu direnak garbi demostratuta sartu dira finalera, eta saio polit bat aditzeko bermea badagoela uste dut.

Ez da erraza izango asmatzen.

Oso zaila, jendeak uste duena baino askoz zailagoa. Bost final-laurden izan badira, gu saiatzen gara bostetako gaiak batera jartzen, orekaren izenean. Fasetik faserako tartean asteburu bat libre egoten da, eta asteburu horretan gelditzen gara hurrengo fase osoa jartzeko. Gero, astez aste elkartzen gara, eta asteburuan datorren saioko gaiak banan-banan irakurtzen ditugu, eta moldaketa batzuk egiten ditugu; baina saiatzen gara faseak osorik jartzen, oreka ahal den gehiena zaintzeko, jakinda ezinezkoa dela. Bertsolariak ere estilo ezberdinetakoak daude, eta gerta daiteke gai batzuekin bertsolari batzuei mesede egitea eta besteei kalte, edo alderantziz.

Eta nork eramango du txapela?

Ez dagokit izenik aipatzea. Baina, bestela ere, finala oso irekia ikusten dut.

Ezohiko egunean jokatuko da finala, Espainiako Gorteetarako Hauteskundeengatik egun bat aurreratuta.

Finaleko zortzikotea. Zein izan da txapelketako ezustekoa?

Oihana Iguaranena aipatu izan da, baina ez dakit zertarainoko sorpresa izan den. Azpeitiko final-laurdenekoan aditu nuen

IĂ‘AKI GURRUTXAGA

Hori buruhauste handi samarra izan zen. Astebete atzeratzea pentsatu genuen aurrena, baina Eguberriak ziren bete-betean, eta atzera egin genuen. Larunbata gogoeta eguna ere bada, eta kontsulta legalak ere egin behar izan genituen: zer kantatu zer ez, politikariek saria ematera etorri ahalko zuten bai ala ez... Printzipioz ez dago arazorik. Aurtengoa apustu bat da, Gipuzkoako txapelketako final guztiak beti igandean izan dira.

Ea horrek ere zer eragin daukan.

10 GOIBERRI

GAZTEAK

Zer da? eldur Barik EAEko instituzioek elkarlanean bultzatuta indarkeria sexista prebenitzeko gazteei zuzendutako programa da.

Beldur Barik jarrera. Kultura matxista eta indarkeria sexistaren adierazpenak aldatzeko konpromisoa.

Beldur Barik lehiaketa . Beldur Barik jarrera agertzeko aukera da. Ikus-entzunezko produkzioen bidez erakutsi behar da neska eta mutilek nola erantzuten duten deseberdintasun egoeren aurrean eta nola egiten dioten aurre indarkeria sexistaren adierazpenei.

Beldur Barik topaketa. Azaroaren 28an egin zen Amurrion (Araba). Han banatu ziren lehiaketako sari orokorrak.

Eskualdeka ere egiten ari dira topaketak eta sari-banaketak.

Goierriko 19 talde lehian. Beasaindik 4 bideo aurkeztu dira, Ezkio-Itsasotik 1, Lazkaotik 1, Legazpitik 2, Ordiziatik 1, Urretxutik 9 eta Zegamatik 1.

B

Goierriko gazteak, azaroaren 28an Amurrion (Araba) egin zen sari-banaketan. GOIBERRI

Goierri garaian ere, indarkeria sexistari ez!

Tere Madinabeitia Legazpi Barrez eta alai ageri dira Urretxu, Zumarraga, Legazpi eta Ezkio-Itsasoko gazteak argazkian. Ez da gutxigorako. Sari ederrak jaso berri dituzte; irudian beraiekin batera agertzen diren Mis Ovarios 33 animazio eta musika taldeko kideek

Babeslea

eman dizkiete 250 euroko bi aipamen berezi ,eta 350 euroko bi sari nagusi. Gazteek emakumeenganako indarkeria eta sexuen arteko desberdintasun egoerak salatzeko egin dituzten bideoak izan dira sarituak.

Beldur Barik bideo lehiaketa da. Azaroaren 28an banatu zi-

ren erkidego mailako sari nagusiak, baina eskualdeka ere ari dira banatzen sari gehiago. Horiek, Urola Garaiko Mankomunitateko Berdintasun sailak antolatutakoak dira, eta joan den astean Legazpin ospatu zen Beldur Barik topaketan zehar entregatu ziren.

Lau sari izan dira Goierri garaiko lau herri horietan banatu direnak, guztiak 12 eta 17 urte bitartekoen kategorian. Partaideak, ordea, gehiago: 12 guztira.

Lau herriotako gazte ugarik parte hartu du lehiaketan, ikusentzunezkoen produkzioekin berdintasunaren alde eta ema-

kumeenganako bortxakeriaren aurka beren aletxoa jarriz.

Saritutako lanak Bi aipamen berezi jaso dituzte Goierri garaiko ikasleek, Legazpiko Haztegi ikastolakoek Purple Melody lanarekin eta Urretxuko Jose Maria Iparragirre institutokoek Artaziegaz izenekoarekin. Sari nagusietako bat, Urretxu-Zumarragako ikastolako Zer da guretzat berdintasuna? bideoarentzat izan da, eta bestea Ezkio-Itsasoko Santa Lutzi People izeneko taldeak irabazi du Errausmin bideoarekin.

GOIBERRI 11

GURE LURRA

Haritz Eguren Zeraingo Oiharte sagardotegian ‘Ama Oiharte sagardo natural aparduna’ zerbitzatzen. M.ARANBURU

Gabonetan, sagardoa ‘Ama Oiharte sagardo natural aparduna’ aurkeztu du Zeraingo Oiharte sagardotegiak. Edari fina da, burbuila txiki eta iraunkorrez osatua. Gabonetan topa egiteko edari ezin hobea dela azaldu du Oiharteko Haritz Egurenek.

M. Aranburu Zerain Kopan zerbitzatzen denean segituan ikusten da edariaren kolore argia; aparra segituan jaisten da, eta orduan nabaritzen dira dituen burbuila txikiak.

Iraunkorrak dira burbuilak.

Dastatzerakoan, berriz, ahoan edari fina da, gozo tankerakoa.

Izan zitekeen baina ez, ez da xanpaina, sagardoa baizik.

Zeraingo Oiharte sagardotegiak produktu berri hori kalera-

tu du, Ama Oiharte sagardo natural aparduna izenpean. «Gabonetan topa egiteko edari ezin hobea da», azaldu du Oiharteko Haritz Egurenek.

Duela hiru urte inguru hasi ziren sagardotegikoak proba berriak egiten, eta edari hau da emaitza. «Ikusi nahi genuen ohiko sagardotik atera, eta gauza berriak probatu daitezkeela», adierazi du. Finean, oinarria bera da: sagardoa. Ala-

baina, sagardoari bigarren fermentazioa eginez lortzen da aparduna izatea. Ez da graduazio handia duen edaria, sagardoak baino gradu bat gehiago du, %7 alegia.

Sagardoaren ama Ama izena jarri diote «etxeko izarrari». Sagardoan–gehienetan botilan– gelditu ohi den hondarrari deitzen zaio ama.

Orain arte askotan hondar hori

botilatik kentzeko joera egon da, itxura garbiagoa eta politagoa lortzeko asmoz. Egurenek nabarmendu du itxura hobetzeko nahi horretan askotan kalitateari kaltea eragin izan diola. Horrela, Oihartekoak ama horren garrantzia kontuan hartu eta izen hori eman diote.

«Ama dugu denok eta horren garrantziaz jabetuta gaude.

Berdina gertatzen da sagardoaren amarekin ere».

12 GOIBERRI

ERREPORTAJEA

Markeli ilusioa opari Carolina Olivares idazlea trilogia bat idazten ari da, etekinen zati bat Markel Lopez urretxuarrari emateko.

Maialen Igartua Urretxu Hamabost urteko gazte urretxuarra da Markel Lopez, beste edozein gaztek bezainbesteko bizipoza eta kemena dituena.

Azaleko gaixotasun arraro bat du, ordea: epidermolisis bullosa, tximeleta azala izenarekin ezaguna. Azala oso hauskorra du gaixotasunaren ondorioz, eta tratamendu garestiak behar ditu. Tratamendu horiek ordaintzea errazteko, Carolina Olivares idazle espainiarrak Siri Ocra y el mundo de lo absurdo liburua argitaratu du. Irabazien zati bat Markeli emango dio.

Olivares Kantabrian jaioa da, baina Madrilen bizi da orain, eta Madrilgo Idazleen Elkarteko kidea da. Siri Ocra y el mundo de lo absurdo bere hirugarren liburua da. «Berezia izatea nahi nuen», adierazi du. «Nik bizitza ona izan dut, baina badakit hori ez dela denen kasua, eta norbaiti laguntzea erabaki nuen».

Telebistan ikusi zuen Markelen kasua, eta berehala jarri zen harremanetan Saioa Arrizabalagarekin, Markelen amarekin.

Mundo de fantasia izeneko trilogiako lehen liburua da Siri Ocra y el mundo de lo absurdo.

Siri Ocra izeneko iratxoa da pro-

tagonista, armoniaren herrialdean bizi dena. Misterio bat argitu beharko du, eta horretarako hainbat proba gainditu. Probak gainditzeko, logika erabili beharko du Siri Ocrak, eta berarekin batera, irakurleak. «Istorioan ikusiko da absurdoak diruditen gauzek garrantzia izan dezaketela, eta, alderantziz, oso zentzuzkoak diruditenak sarri absurdoak direla».

Haurrentzako fantasia liburua da, gaztelaniaz idatzia. Eta, testuaz gain, marrazki erakargarriak ere baditu —Nicolas Papenkorenak dira ilustrazioak—.

Istorio originalen bidez, haurrei balore jakin batzuk transmititzen saiatzen da Olivares, eta fantasia du horretarako tresna.

Duela ia urtebete argitaratu zen liburua, eta dagoeneko hirugarren argitalpena ari da saltzen.

Zumarragan abenduaren hasieran aurkeztu zuen, Zelai Arizti kultur etxean.

‘Facebook’-en salgai Liburua hamar euroan dago salgai, Facebook sare sozialeko Mundo de fantasía orrialdean.

Idazleak ez du bitartekaririk erabili nahi izan liburua saltzeko, irabazien ahalik eta zati

GOIBERRI 13

ERREPORTAJEA

handiena Markelentzat izateko. «Gabonetarako opari egokia izan daiteke, haurrei oparitzeko, eta, bide batez, Markeli laguntzeko».

Bestalde, trilogiako bigarren liburua ere idatzita du dagoeneko, eta laster argitaratuko du.

Raorau y el gran Alerbo du izena bigarrenak, eta honen irabazien zati bat ere Markelentzat izango da.

Urtebete honetan harreman

estua mantendu du Olivaresek Markelen familiarekin. Hainbat aldiz etorri da Urretxura, eta Markel ere joan da Madrilera.

Bisita horietan ekintza bereziak egiten saiatu da Olivares. Izan ere, liburua idatzi eta diruz laguntzeaz gain, beste mota bateko laguntza ere eskaini nahi izan dio gazteari. «Diruaz gain, ilusioa egingo dioten gauzak eskaintzen saiatzen naiz».

Revilla aurkeztu nahi dio

«Nik bizitza ona izan dut, baina ez da hori denen kasua, eta lagundu egin nahi nuen» «Gabonetan oparitzeko egokia izan daiteke, eta bide batez Markeli laguntzen zaio» «Diruaz gain, ilusioa egingo dioten gauzak eskaintzen saiatzen naiz»

Carolina Olivares Idazlea

Esaterako, Eduardo Gomez aktorea aurkeztu zion. «Gomez asko inplikatzen da horrelako gauzetan, eta baiezkoa eman zidan». Faunian ere izan ziren, egun pasa, animalia artean. Eta egunen batean Migel Angel Revilla ere aurkeztu nahi dio, Kantabriako presidentea: «Hitz egin nuen Revillarekin, eta prest agertu zen, baina orain arte ez da posible izan agenda oso betea duelako».

Gaixotasun arraroak dituzten beste hainbat haurri ere laguntzen die Olivaresek, beste proiektu batzuen bidez. Batez ere, kasuak ezagutzera ematen saiatzen da. Eta, noski, fantasia erabiltzen du errealitate gordina albo batera utzi eta beste mundu atseginago batzuk irudikatzeko, «errealitateak batzuetan ez digulako uzten zoriontsu izaten».

Markel, amarekin (ezk.) eta Carolina Olivaresekin (esk.). GOIBERRI

14 GOIBERRI

MOTZEAN

Urrezko gimnastak Taldekako Espainiako gimnasia erritmikoko txapeldunak dira Garazi Garmendia zaldibiarra, eta Mireia Aldasoro eta Saroi Eskisabel ordiziarrak.

Tolosako taldearekin aritzen dira. Orain, banakako txapelketa dute buruan.

Loinaz Agirre Garazi Garmendia (Zaldibia, 2002), Mireia Aldasoro (Ordizia, 2001), Saroi Eskisabel (Ordizia, 2001) goierritarrek eta Joane Zugasti eta Iratxe Martin tolosarrek osatzen dute kadete mailako Tolosa CF taldea.

Urrezko boskotea osatzen dute; aurten ere, iaz bezala, Es-

painiako taldekako gimnasia erritmikoko urrezko domina eskuratu baitute. Azaroaren 20an lortu zuten txapela, Zaragozan (Aragoi, Espainia). Iaz, beste goierritar bat gehiago izan zuten taldekide: Leire Nazabal (Beasain, 2003). Aurten, adinarengatik, ezin izan du taldean parte hartu.

Zintak, uztaiak, pilotak eta mazak erabiltzen dituzte gimnasia erritmikoan. Aurtengo txapelketan, bost gimnastek pilotak erabili zituzten ikuskizuna osatzeko. Iaz, pilotak eta zintak erabili zituzten. Goierritarrek zehaztu dutenez, ÂŤbostak pilotekin aritzeak puntuazioa igo egiten du. Dantza perfektu

egin izan bagenu 17 puntu jasoko genituenÂť. 12,750 puntu eskuratu zituzten. Dena den, txapeldun izango ziren ala ez jakiteko tartea luze samarra pasatu zen, artean taldeen erdiak falta baitziren beraien lana burutzeko. Azkenean, garaipenak ez zien ihes egin.

Mark Ronsonen Up town

GOIBERRI 15

MOTZEAN

funk abestiaren erritmoan dantza egin zuten. Taldekideen arteko sinkronizazioa ere garrantzitsua izaten da. «Musikarekin batera dantza egiten dugu. Bakoitzak musika entzuten du eta badaki noiz zer egin behar duen».

Ez zen erraza izan aurten ere berriz urrezko domina lortzea.

«Zaila izan zen. Maila ona dago, iazkoa baino altuagoa», diote.

Faborito izateak berak ere, urduritasuna eta presioa areagotu zien, gainera. Talderik onenak Eibarkoak, Valentziakoak (Herrialde Katalanak) eta Madrilgoak direla diote.

Garazi Garmendia, Leire Nazabal, Saroi Eskisabel eta Mireia Aldasoro. LOINAZ AGIRRE

kin egin federazioak erabakitzen du. Eskisabeli zintarekin aritzea gustatzen zaio gehien; Garmendiari eta Nazabali pilotekin; eta Aldasorori mazekin.

Kirol gogorra Gorputzean malgutasuna edukitzea beharrezkoa dute gimnastek. «Jendeak uste du malgutasuna dela garrantzitsuena, baina malgutasuna bakarrik edukita ez zoaz inora. Aparatu bat ondo eramaten jakin behar da, musika entzuten eta musikaren akorde joaten... aguantea ere behar da», zehaztu dute.

Horrekin batera, sasoian egotea ere beharrezkoa da. «Korri-

Entrenatu,Tolosan

Astean bost egunetan hiruzpalau orduko entrenamenduak egiten dituzte

Lau goierritarrak «txikitatik» dabiltza gimnasia erritmikoan, «bost urtetatik-edo». Ordizian hasi ziren, baina behin maila bat hartu ondoren, Tolosara joaten dira entrenatzera. Entrenatzaileak erabakitzen du noiz joan Tolosara.

Bakarka Behin taldekako denboraldia bukatuta, bakarkako txapelketa prestatzen hasiko dira orain.

Iaz, Saroi Eskisabel ordiziarra Espainiako txapeldun izan zen.

Gimnasta bakoitzak bere lana edo ikuskizuna zein aparature-

ka ere egiten dugu entrenamenduetan», zehaztu dute.

Entrenamendu luzeak eta gogorrak egiten dituzte. Astean bost egunetan entrenatzen dute, egunean hiruzpalau ordu.

«Kirol gogorra da, baina taldean oso ondo moldatzen gara eta horrek bultzatzen gaitu», nabarmendu dute. Lagun giro horrek laguntzen diete aurrera egiten: «Lagun asko egiteko eta ondo pasatzeko aukera ematen digu gimnasia erritmikoak», aitortu dute. «Aspertu arte» jarraitzeko asmoa dute: «Oraindik ez gara aspertu».

16 GOIBERRI

MOTZEAN

Pipa hortzetan duela Santi Oiartzabal ormaiztegiarrak zurezko pipak egiten ditu, afizioz.

Bost urtean, 500 bat egingo zituen.

Aimar Maiz Ormaiztegi Nork ez du txikitako argazkien artean, Gabonetan baserritar jantziz, txapela buruan eta pipa ezpainean azaltzen den erretratu bat? Bada, 30 urte barruko ‘umeek’ ere izango dute berena. Santi Oiartzabalek (Sagastiberri, Ormaiztegi, 1941), ehunka zurezko pipa egin ditu, joan diren bost urteetan. Haurren artean banatzen ditu.

Txiki-txikitatik du egurra lantzeko afizioa. Jaiotetxeko aitonaren anaia bat arotza zen, eta haren tresnak eskura. Baita udako egonaldietan Itsasoko Atin Goena baserrian ere. «Kutxilloa beti poltsikoan», dio.

Beasaingo Arte eta Ofizioen Eskolan, mutikotan, «aste batean egurra eta bestean burdina» lantzen zuten. Zurgintzako

maisuaren disgusturako — aprezio handia hartu zion—, Letag-en sartu zen lanean, «burdinean». Tornulari eta enkargatu izan zen, duela 14 urte jubilatu zen arte.

Bilobentzat lehen pipak Erretiratu ondoren, duela bost urte, berreskuratu zuen atzera egurra lantzeko pasioa. Makilak egiten hasi zen. «Apustuak ere egin zituzten, batek makinan egindakoa zela, besteak eskuz», dio Oiartzabalek.

Eta alaba baten bidez, bilobentzat zurezko pipak etorri ziren ondoren. Urki adarrarekin egiten ditu, garai bateko txotxak bezala; «gusturik ez du pasatzen eta». Tresna egokiak eskuratu, eta etxeko sukaldean aritzen da geroztik.

Santi Oiartzabal ormaiztegiarra, berak landutako jostailuzko egurrezko pipekin. AIMAR MAIZ

Urkiaren egurra erabiltzen du. Pipa bakoitza bukatzeak pare bat orduko lana eskatzen dio

Urte hauetan 500 bat pipa egin dituela kalkulatzen du. Bakoitzak «pare bat orduko» lana eskatzen dio. Ataungo eskolarako 22 bukatzen ari da, bernizatu gabeak, haurrek zupatzean ez kutsatzeko.

Pasioz lantzen du egurra Oiartzabalek, eta ilusio bera igorriko die piparekin Olentzero irudikatzen duten haurrei.

18 GOIBERRI

MOTZEAN

Saskibaloiaren harrobia Ordizia Kirol Elkarteak bultzada berri bat eman nahi dio saskibaloi eskolari.

Urte osoko eskaintzaz gain, Eguberrietarako kanpusa ere antolatu dute.

Iñaki Gurrutxaga Ordizia Kirolarekin lotura estua duen herria da Ordizia, eta hori, hein handi batean, umetatik egiten den lanari esker da. Lan horretan dihardu Ordiziako Kirol Elkarteak, Azatxo Saskibaloi Eskolaren bidez. Lehiakortasuna baino gehiago, parte-hartzea eta saskibaloirako zaletasuna bultzatu nahi dituzte. Hala, «proiektuaren filosofia nagusia, Goierriko neska-mutilen artean kirolaren praktika bultzatzea» dela azaldu du klubak.

Ordiziako saskibaloi eskola 2008-09 denboraldian jarri zuten martxan. Lehen urte hartan alebin mailako mutilen taldea osatu zuten; hurrengo denboraldian etorri zen neskena, eta geroztik, benjamin eta alebin mailako talde guztiak osatu zituzten. Gainera, saskibaloi eskolaren lehen denboraldian hasi ziren gaztetxoek senior mailarako jauzia eman dute aurten. Harrobi lana ondo egin denaren seinale.

Eskolaren lan metodologiari dagokionean, 60-90 minutu arteko entrenamendu saio bat egiten dute astero. Bertan,

Ordiziako Azatxo saskibaloi eskolako neska-mutikoak, joan den astean, Majori kiroldegian. I. GURRUTXAGA «motibazio positiboa» lantzen saiatzen dira, talde lana, errespetua, saiatzea eta konstantzia bezalako baloreak landuz. Horrela, saskibaloiaren bidez «jokalarien erabateko heziketan» lagundu nahi dute.

Beste pauso bat Orain arte eskola sortu eta indartzeko lana egin bada, aurten beste pauso bat emateko erronka jarri Azatxok bere buruari. Klubak hausnarketa bat egin du eta «arazo nagusiena mutilen taldeetan dugun jarraikortasun falta» dela azaldu dute. Izan ere, «belaunaldi ba-

Kanpusa Eguberrietara begira, Azatxo Saskibaloi Kanpusa antolatu dute: egunak: · Abenduak 28, 29 eta 30. · Urtarrilak 4, 5, 6 eta 7. ordutegia: · 09:00etatik 13:00etara. informazioa: · www.ordiziasaski.com.

koitzeko talde oso bat» izatea lortu nahi dute, hau da, 10-12 gaztetxoko taldea. Zentzu horretan, eskolari «seriotasun puntu bat gehiago» eman eta egonkortu egin nahi dute.

Helburu horrekin, apustu garrantzitsua egin dute, maila handiko talde teknikoa osatuta. Endesa Ligan entrenatzeko titulua duen teknikari bat, eta kirol heziketan lizentziatuak izango dituzte entrenatzaile moduan. Horrez gain, saskibaloi eskolatik pasa diren zenbait jokalari ere entrenatzaile moduan hasi eta eskolan aritzea lortu nahi dute.

Gaztetxoen artean saskibaloirako zaletasuna bultzatzeko asmoz, aurten ere Azatxo Saskibaloi Kanpusa antolatu dute.

Hilaren 28tik urtarrilaren 8ra egingo dute, goizetan.

GOIBERRI 19

PUBLIZITATEA