Goiberri 177. zenbakia

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

177. zenbakia. 2016ko urtarrilaren 29a

GOI B ERRI Inauteri zaharrak ohitura berriak Goierriko hainbat herritan inauterietako ohiturak berreskuratzen eta berriak sortzen ari dira 10-11

Ordiziako Zozomikote, Segurako Hartza eta Legazpiko Lintx, inauteri giroko pertsonaiak. JOSU MAROTO

Erramun Amundarain 3 Iritzia 4-5 The Frankys 6 Osasuna, denon eskura 7 Aitor Arana 8-9 Etorkizuneko landa eremua 12-13 Jon Ander Albisu 14 Idiazabalgo kantu taldea 16-17

GOIBERRI 03

KATE MOTZEAn

Erramun Amundarain Kaldereroen antolatzailea

«Aro berri baten hasiera dira kaldereroak» Mikel Albisu Ordizia Irakasle erretiratua da Erramun Amundarain (Itsasondo, 1951).

Zaletasunez, musikaria, sukaldaria, saltsa askotako perrexila. Orain Kaldereroen antolakuntzan dabil buru-belarri.

Duela hiru urte Zozomikote pertsonaia sortu zuten, denbora kontzeptu bat pertsonifikatuaz. Urtaro aldaketa azaltzen du. Ipuina, abestia eta material didaktikoa ere sortu dute.

Pelikula bat.

La caida de los dioses Visconti-

Zer dira zuretzat Kaldereroak?

Oporretarako leku bat.

Aro berri baten hasiera. Inauteriak ere asko bizitzen ditut, urtero joaten gara Iturenera.

Amets bat.

Zaletasun bat.

Jaso duzun oparirik bereziena.

Musika eta sukaldaritza. Jende eta leku asko ezagutzeko aukera ematen didate.

18 urteko mutiko batek oparitutako belarritakoa.

Zeri diozu beldurra?

Liburu bat.

La caida de los gigantes Ken

Zerk sortzen dizu irribarrea?

Follett-ena.

«Musikak eta sukaldaritzak jende eta leku asko ezagutzeko aukera ematen didate»

MIKEL ALBISU

Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Lazkao, Olaberria, Urretxu, Zerain, Segura eta Zumarraga

GOI B ERRI

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL Zuzendaria: Iñaki Gurrutxaga Kudeatzailea: Ione Berasategi Koordinatzailea: Tere Madinabeitia Diseinua eta banaketa: Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

rena. Ikasleei jartzen nien eta 40 bat aldiz ikusiko nuen.

Musika talde bat.

Benito Lertxundi eta Ez Dok Hamairu-ren denak.

Abesti bat.

Lertxundiren Loretxoa.

Janari bat.

Bakailaoa edozein eratara.

Edari bat.

Ardo beltza.

Andaluzia.

Euskal Herria libre ezagutzea.

Faltsukeriari.

Haur bati ipuina kontatu ondoren egiten duen irribarreak.

Goierriko txoko bat.

Segura.

Herriko alkate bazina...

‘Haurrentzako hiri’ bat sortuko nuke. Madrilgoa oso berezia da.

Ordizian biziko ez bazina...

Itsasondon.

Egoitzak: Beasain:

Webgunea:

Oriamendi, 32. 20200.

Posta elektronikoa:

goiberri.eus

Urretxu:

goiberri@hitza.eus

Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Publizitatea:

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08

Bezero arreta / harpidetzak:

607 530 424 – publi@goiberri.eus 902-82 02 01 – harpidetza@hitza.eus

04 GOIBERRI

IRITZIA

Andoni Salamero Irakaslea

Baikortasunez, bai, edo... ez?

arri, esan ohi dugu baikor direnek gauzak alde onenetik ikusteko edo hartzeko joera dutela, hein batean Biziarekin bat egiteko prestuago daudelako. Neu iritzi berekoa naiz, hain zuzen, baikor arituz, «bai» esanez ari denak, bere izana Biziaren erritmoarekin jaria dadin nahi baitu. Ez da hauxe ikusten egunerokotasunean, izan ere Biziak aurkezten digun egoera bakoitza aztertu ordez, oldartuz baikabiltza, haserre eta egonezak gehituz, talkan jardunez, geu eta ondokoa erresuminduz, gurekin egoerok zerikusirik ez balute bezala… baina hain da estu eta bereziezina guztiok osatzen dugun soka!

Inguruari begiratuz, erreparatuko genuen mezu ezkorrak zabaltzeko gaitasuna dugula; nahiz eta gauza asko eduki, ezertarako ez garela eta ezer ez dugunaren ustea hedatzen dugu, eta hau hala da? Badira gure inguruan gorriak pasatzen ari diren pertsonak, miseriaren eria larruz ordaintzen dutenak… gure elkarrizketetan, guztiz konsziente ez garenean, gure egoera gorria eta gordina ez dela jakinik, zabaltzen dugun mezua bestelakoa da, txutxu-

S

mutxuek eta beldurrek gartutako mezua, komunikabideak gurekin jarduten diren bezala, geu, komunikabideen antzera, besteei mezu ezkorra zabaltzen. Mesede ederra egiten ari gatzaizkie gure barruei epai eta iritzien eragile eta bultzatzaile fin izanez!.

Edozein elkarrizketatan erreparatuko zenuen norbera bere buruaz eta besteez nola aritzen den… ezezkoaren gurtza bukaezinean; «ez» halako zerbitzuei buruz mintzatuz, «ez» burututako lanez, «ez» ekimen berri eta bereziez… zer esango dizuet, ezaren ezerezean galduz gabiltza, «ez» horrekin beti bat eginez, eza gure barru eta larruatal eginda.

Ez dut esaten bai esanez guztia onartu behar dugunik, ez, badira onestu behar ez diren gauza anitz, baina ezezko hori nola besteari adierazten diogun ikasi behar dugu, adibidez, konszienteki jardunez, elkarrizketetan etenak errespetatuz, esanak zentzuz adieraziz, eta ez gure haserrearekin pipertuta gure nikeriaren sumindura zabalduz.

Polita da baikor izanez pentsaera, sentsibilitate desberdineko pertsona eta taldeak lanean ikustea, proiektu bertsuetan bat eginda, eskuz esku,

«Eskertzeak oso laguntzen du giro samurra sortzen, bidean emandako urratsak preziatzen eta, hobekuntza beharrik bada, lan sakonagoa egiteko pausoak ezartzen»

orpoz orpo. Ezinbestez, bai egiteko nahi horretan pentsatzeko, adierazteko, sentitzeko espazioak eskaintzen dira, guztion ahotsa aditua izanez, zilegitasuna bermatuz. Baikor denak, nahitaez, egiteko gogoa piztuta, sormenean aritzeko beharra izaten du, Biziak eskaintzen dizkion egoeretan bat eginez, egokitzen zaizkion arazoei irtenbideak emanez; eta gauza guztien gainetik, bestelako aditz bat, «eskertu» aditza, ahoskatzen ikasi behar du bere bizitzan, izan ere, eskertzeak oso laguntzen baitu giro samurra sortzen, bidean emandako urratsak preziatzen, eta hobekuntza beharrik bada, lan sakonagoa egiteko pausoak ezartzen.

Gugan dago giltza, ez bakarrik eskatzea, geu eskaintza bide izatea, eta bihotzez eskertzea, horrek egingo baikaitu, jendearen aurrean, handi eta sinesgarri, baikortasunean hezitako egiazko herri! Tagore olerkariak zioen: «Eguzkia galdu duzulako negarrez bazaude, malkoek ez dizute izarrak ikusten utziko». Egin dezagun ahalegin baikortasunaren disdira hedatzen. Ea gure pausoek hautatu beharreko bide zuzena distiratzen laguntzen diguten.

Hala bedi!

GOIBERRI 05

IRITZIA

Asteko irudia

Josu Maroto

Aitor Arana Oparoa! Idazle eta itzultzaile da legazpiarra. Orain, esperantoarekin, baita hiztegigile ere.

Ikusita al dituzu ‘El taxista ful’ eta ‘Fake orgasm’ filmak, Gorka?El taxista ful-ek libre dauden taxiak hartu, bezeroak eraman eta beste leku batean uzten zituen pertsona du protagonista, langabezian geratu eta honelako trikimailuak asmatu behar ditu sistemak irentsi ez dezan. Kartzelan sartu ez dezaten ezker mugimenduaren ertzetan dabiltzan pertsonen laguntza jasotzen du. Berak biziraun besterik ez du egin nahi eta horregatik egin du egin duena; bere kideek ekintza politiko bat eraman duela aurrera ikustarazi diote.

Fake orgasm filmean aldiz, labur esanda, fisikoki (sistemarentzat, esan dezagun) gizonezkoa dirudien, baina alua duen pertsona eta artista du protagonista. Bere gorputzarekin perfomanceak egiten ditu generoaz dugun ikuspegi binarioa apurtuz, gizon-emakume banaketa hegemonikoarekin hautsiz. Askatasuna oparitzen digu bere zentzurik gordinenean.

Erakusten digute politika gure gorputzarekin eta egunero hartzen ditugun erabakiekin ere egin dezakegula. Zein banketxetan dugun dirua, zein hizkuntza hautatzen dugun edo nola banatzen di-

tugun etxeko-lanak ez dira erabaki neutroak; eremu pribatua eta publikoaren arteko mugak lausotu dira. Marina Garces filosofoak dio bizitzen ari garen aldaketa interesgarriena dela bizitzaren politizazioa eta niri, ikusmolde horrek hunkitu egiten nau. Akzio politikoa ez dago erakundeetan edo alderdietan soilik, baizik eta bizitzan, bere zentzurik biluzienean.

Niño de Elche kantariak ekintza artistikoa une politiko bati atxikia dagoela dioenean, ez al dio antzeko zerbait?

Josu Aztiria

bat eta

Merezi du Niño de Elche musikari heterodoxo eta irudimentsuak oholtzaren gainean kantatzen dituenak eta handik jaitsitakoan kontatzen dituenak entzutea, Josu. Musika bizitza da haren belarri begietara, eta bizitza politika. Politika bere neurri erradikal (hitzaren zentzu etimologikoan) nahiz apalenera itzularazteko garaiak bizi ditugu; sumatzen da kezka hori jendartean, eta bada zerbait krisi deitzen dioten desmasia eta arpilatze sistemikoaren garai ilunotan. Bai, feminismoak duela ia 50 bat urte haizatutako The personal is political lelo hartan egon liteke arnasbiderako eta esperantzarako zirrikituren bat inon egotekotan.

Ondo diozun bezala, eguneroko ekintza txiki horien jiran osa liteke norberaren zentzu kritiko eta komunitarioa... eta personal hori subjektu politiko eta eragile bihurtzeko ezinbesteko elementua: entzutea. Egun dagoenik eta ekintza politikoena (eta poetikoena) entzutea delakoan nago. Hain sinple eta hain zail. Hitz egin sobera egiten dugu, baina ba al da inon fundamentuzko elkarrizketarik, joanetorriko emaririk? Bada abarrotsa bazterretan, sarean batik bat,

bat

Gorka Erostarbe baina bestearekiko interes eta entzumen gaitasunik gabe, alferrik.

Arrakasta deitzen diogu urrutira iristeari. Eta nago gertura iristen ez dakigula, ondokoarengana, auzokoarengana, bizilagunarengana. Makro-estrategietatik baino gehiago entzutetik etorriko da iraultza, igogailuko konbertsazio formal horiei buelta ematetik. Bestea entzuteko jarreratik, eta nork bere posizioak etengabe kuestionatzetik. Entzutetik entzutera sor liteke domino efekturik, ez? Niño de Elche entzutea merezi du, Josu, baina baita zeu entzutea ere.

06 GOIBERRI

gazteak

Jon Mujika, Asier Mujika, Orkatz Gago, Ugaitz Hernandez eta Haritz Oiarbidek osatzen dute Idiazabalgo The Frankys taldea. M.ARANBURU

The Frankys: hitzak lotuz musika sortuz M.Aranburu Idiazabal Salduta daude dagoeneko Idiazabalgo The Frankys musika taldeak argitaratutako diskoaren ale guztiak. Bi euroan jarri zituzten salgai ehun disko, eta guztiak agortu ostean, Internet bidez eskura daiteke disko osoa, doan, www.lolabits.es helbidean. Taldean Jon Mujikak eta Haritz Oiarbidek gitarra jotzen dute, Ugaitz Hernandezek

Babeslea

bateria, Orkatz Gagok baxua, eta Asier Mujikak taldeari ahotsa jartzen dio. Diskoa egun bakarrean grabatu zuten, arratsaldeko zortzietatik goizaldeko laurak arte egon ziren estudio barruan. Kideek bat egiten dute esperientzia «ederra» izan zela esaterakoan.

Duela urte batzuk hasi ziren elkarrekin jotzen, eta orain, asko dira beraien kantuak eza-

gutzen dituztenak. «Izugarria da jendeak zure kantak ezagutzea», azaldu du Oiarbidek.

Musikari dagokionean, Oi! musikaren eta rock-aren arteko zerbait dela adierazi dute. Entzuten dituzten musika taldeak hartzen dituzte oinarri, baina estilo propioari gogor heltzen dio The Frankysek. Horrela, musika konposatzen hasten dira, eta momentuan sortzen du letra abeslariak. «Normalean denon artean erabakitzen dugu zertaz hitz egin nahi dugun, eta ondoren hitzak lotzen hasten gara», esan du.

‘Sanblasei’ musika jarriz Bihar iluntzean joko du Idiazabalgo plazan The Frankys tal-

deak. Afalostean igoko dira taula gainera, eta ordu erdi-berrogei minutuko kontzertua eskainiko dute. Kontzertuak eman baino lehen beti entseguak egiten dituzte, baita kontzerturik ez badute ere.

Hala ere, arazoa dute lokalarekin, ez baitute entseguak ondo egiteko egokitutako lekurik. Duela gutxi mugitu dira egoten ziren lokaletik, soinu asko egiten baitzuten. Orain, berriz, «lasai» entseguak egitea dute buruan. Festen ondorenean, otsailaren 6an ere kontzertua egingo du Iruñean The Frankysek beste hainbat talderekin batera, Kateak Astintzen jaialdiaren barruan, beraien musikarekin jendea gozarazteko.

GOIBERRI 07

MOTZEAN

Osasuna, denon eskura Elikadura osasuntsuari eta jarduera fisikoari buruzko aholkuak ematen dituen gida argitaratu du D’elikatuzek. Adimen urritasuna dutenei edo irakurtzeko zailtasunak dituztenei zuzenduta dago, eta oso grafikoa da, erraz ulertzeko.

Maialen Igartua Ordizia Ordiziako D’elikatuz zentroak hamar urte daramatza D’elikatuz Bizi kanpainarekin. Elikadura osasuntsua eta jarduera fisikoa sustatzea dira helburuak, eta urtero gizarteko multzo jakin bati zuzentzen zaio: gazteei, emakumeei, adinekoei... Aurten, adimen urritasuna dutenei edota irakurtzeko zailtasunak dituztenei zuzendutako gida praktiko bat kaleratu dute.

Gida horretan, elikadura osasungarriari eta jarduera fisikoari buruzko hainbat aholku ematen dira. Gidaren berezitasuna da, aholku horiek oso modu grafikoan ematen direla,

«Marrazkien bidez ematen dira azalpenak, ahalik eta testu gutxien erabilita» Leire Arandia

D’elikatuzeko zuzendaria

Atzegik Legazpin antolatutako kirol eguna, adimen urritasuna dutenek ere kirola egin dezaten sustatzeko. INMA HERNANDEZ

edozeinek ulertzeko modukoak izan daitezen. «Marrazkien bidez ematen dira azalpenak, ahalik eta testu gutxien erabilita», azaldu du Leire Arandia D’elikatuzeko zuzendariak.

Arandiaren hitzetan, edozein pertsonak informazioa jasotzeko eskubidea izan behar du, eta helburu hori du kaleratu berri duten gidak. Teoria ulertzeko, adibide praktiko asko ditu.

Esaterako, gosari osasungarri bat zein izango litzatekeen ikus daiteke marrazki batean.

Gida osatzeko, Gipuzkoako Foru Aldundiaren, Goienetxe elkartearen eta hainbat profesionalen aparteko laguntza

izan du D’elikatuzek. Ana Elbusto sendagile nutrizionistak, Aritz Aranbarri neuropsikologoak eta Ordiziako Sasoian kirol zentroko profesionalek parte hartu dute edukiak osatzen.

2.000 ale argitaratuta Urtean zehar beste ekintza batzuk egiteko asmoa badute ere, kanpainaren ardatza gida izango da aurtengoan. 2.000 ale inprimatu dituzte, eta D’elikatuz zentroko bisitarien artean banatuko dituzte. Mail bidez ere zabalduko dute hainbat erakunderen artean, eta eskuragarri egongo da delikatuz.com eta Gipuzkoa.eus webguneetan.

08 GOIBERRI

ELKARRIZKETA

Aitor Arana Idazlea eta esperantista

«Nazio boteretsuek beti egin dute ahalegina bere hizkuntza inposatzeko» Aimar Maiz Legazpi Hogeita bi urte zituenean utzi zuen Aitor Arana Luzuriagak (Legazpi, 1963) sorterria. Oñatin lehenengo, eta azken 17 urtean Azpeitiko Loiolan bizi da.

Idazle oparoa da euskarazko literaturan, direnik genero gehienetan aritua. Zaletasunak bai, baina beharrak bultzatu du sortzera. Berriki, euskara-esperantoa-euskara hiztegia argitaratu du. Euskal Herriko esperantista aktiboenetakoa da gaur egun.

Hizkuntza asmatu hori, eta atzean duen filosofia linguistikoa maite ditu.

Aspaldian asko hitz egina izango zara esperantoz. Hiztegia prestatzen 30 urte igaro duzula esan izan duzu.

Esperantoa ikasten hasi nintzenean 22 urte nituen. Felix Ibargutxi kazetariari esker hasi nintzen, artikulu bat argitaratu zuelako esperantoari buruzkoa. Horretxek harrapatu ninduen, hasieran. Euskalkiak maite ditut, aztertzera sartu nintzen, eta asko ikasi nuen.

Hiztegigintza landu nuen, horrekin batera. Eta horrek guztiak ekarri du gero halako lan filologikoak egitea.

Esperantoa nazioartean erabiltzeko asmatu zen, ala?

Logikoa da, eta ikasteko erraza.

Zamenhof-ek asmatu zuen,

1887an. Oftalmologo poloniar bat zen. Nazioarteko hizkuntza ikasterraza asmatu nahi zuenez, hizkuntza naturalek dauzkaten desbantailak —salbuespenak eta— kendu zituen, eta abantailak hartu. Horri esker, esperantoak ia ez dauka salbuespenik. Ez da perfektua ere.

Hortik aparte, mundu osoko anaiartekotasunarekin eta bakearekin lotuta dago: inork ez dauka eskubide moralik bere hizkuntza beste bati inposatzeko. Beraz, hori ez egiteko, hizkuntza neutral bat behar da.

Horregatik asmatu zuen esperantoa. Oso zuzena eta egokia iruditu zitzaidan, eta abentura horretan sartu nintzen. Pentsatu nuen merezi zuela ideial horren alde modu aktiboan eta pasiboan egitea.

Linguistikoki nolakoa da?

Zamenhof oso burutsua zen.

Eminentzia bat zen honetan, eta sen oso ona zeukan. Aita poliglota zuen, eta berak sei edo zazpi hizkuntza zekizkien.

Orduan, oso ondo hedatu zuen hizkuntza. Latinean oinarritu zuen. Hori oso garrantzitsua da, Europako hizkuntza nagusien zientzia arlo guztia zeureganatzen duzulako horrela. Bestetik, indoeuropar egitura zilegi da esperantoz, baldin eta argi esaten bada, uler dadin: berdin

esaten da ‘txakur zaunkak’ (hundo bojoj) edo ‘zakurraren zaunkak’ (bojoj de hundo). Biak zilegi dira.

Horrek zer abantaila dakar hizkuntza ikasterakoan?

Ez zara hasten hizkuntza naturalak ikasten ditugunean bezala: zuk ondorioztatzen duzu gauza bat, baina gero hizkuntza dakien hiztunak esan behar dizu hala den edo ez den. Esperantoarekin zuk ondorioztatzen

«Esperantoa mundu osoko anaitasunarekin eta bakearekin lotuta dago» «Ideiala izango litzateke ‘Euskal Herrian euskaraz, eta munduan esperantoz’» «Ingelesa santua bezala onartu da.

Nazioartekoa bada, baina soilik gure zibilizazioan»

duzu, eta %99an asmatukoduzu. Horretan zoragarria da, poz handia ematen dizu ikasterakoan, 4 edo 5 ikasgai ikasi eta esaldiak egiten badakizula ikusten duzulako.

Zer egoera dauka esperantoak gaur, hemen eta munduan?

Flash -ak daude historian zehar; garai batzuetan nazio batzuetan indartsuago izan da, galdu izan du... Euskal Herrian gaur egun oso ahul dago, ez daukagu kontzientziarik horretan. Baina bretainiarrak oso jator dabiltza; nahiz eta bretoiera oso gaizki egon, esperantoak indarra dauka.

Nazio independenteetan, Hungarian gobernuak gomendatzen du eskoletan esperantoa irakastea; ingelesa oso ondo dagoela diote, baina ea zertan onartu behar duten beraiek ingelesa, Jaungoikoak aginduta bezala. Arrazoia dute.

Brasilen ere indartsu dago, Mexikon ere bai.

Nork egin izan dio kasu gehien?

Jende aurrerakoiak, eta, ondorioz, nahiz eta ez den erabat horrela, orokorrean ezkertiar jendeak. Euskal Herrian esperantista gune fuerteak egon dira; adibidez, Eibarren, gerra aurrean. Han sozialistak izateko joera handia dute. ‘Berdintasuna, denak berdinak gara, maila be-

GOIBERRI 09

ELKARRIZKETA

rean egon behar dugu’. Hori ondo dator esperantoaren bitartez.

Egun batean, gobernuek egin beharko luketena da, utzi handinahikeriak eta nork bere hizkuntza inposatzeko nahiak, eta esperantoa erabili, berdintasunerako.

Hori egingarria iruditzen zaizu? Gaur ingelesak dauka indar eta ospe hori...

Bi gauza daude. Alde batetik, nazio boteretsuek beti egin dute ahalegina beren hizkuntza inposatzeko. Nik itxaropena daukat noizbait hori bukatuko dela. Nahiz eta ekonomiaz oso boteretsuak izan, harremanetarako berdintasuna dakarren zerbait behar dugu.

Beste alde batetik, informazio eza ere badago. Euskal Herria oso kasu ona da esperantoaren historian; txarrerako. Sinistu dugu, eta gure gobernuek hala jokatu dute gainera, ingelesa dela nazioarteko hizkuntza. Gobernuek ahalegina egiten dute eskoletan ingelesa sartzeko, eta gainera euskara justu-justu eskoletan egonkortzea lortu dugunean (Nafarroan ez, eta Iparraldean gutxiago). Ingelesa onartu da santua bezala. Nazioarteko hizkuntza da gure ingurunean, mendebaldeko zibilizazioan. Baina beste inguru batzuetan, ez: swahiliera da, edo arabiera, edo txinera...

Esperantista gisa, ongi iruditzen zaizu egungo soziolinguistikaren bikotasunerako joera?

Lehen hizkuntza —euskara, guk— egunerokorako; gainontzean, nazioarteko hizkuntza.

AIMAR MAIZ

Bai. Ideiala izango litzateke, baina subjektuak aldatuta.

‘Euskal Herrian euskaraz, eta munduan esperantoz’. Esperantoa nazio guztietan irakatsiko balitz, guk frantsesekiko eta espainolekiko harremanak esperantoz egingo genituzke.

Euskararentzat ere hori litzateke ideiala, babestuta egongo litzatekeelako, orain dagoena baino askozaz hobeto. Tortillari buelta eman behar zaio.

10 GOIBERRI

ASTEKO GAIA

Zozomikotek dakar inauteria Ordiziako erraldoia, Legazpiko Lintx eta katamaloak, eta Segurako Hartza: Goierriko inauterien ikurrak.

Tere Madinabeitia Goierriko inauteriak ez dio inbidiarik beste inongo inauteriari.

Ia herriz herri zabalduko diren mozorro, dantza, musika eta jai giroaz gain, kaleratuko dira ingurune hau berezi egiten duten beste elementu, pertsonaia eta pasarte batzuk, euskal folklorea eta antzinako ohiturak oinarri dituztenak. Ordiziako Zozomikote, Legazpiko Lintx eta katamaloak, eta Segurako Har-

tzaren esnaera dira Goierriko inauterietako ikurrak.

Ordizian, Zozomikote Bihar iritsiko da Zozomikote Ordiziara, kaldereroen konpartsak babestuta, ohiko barrabaskeriak egitera. Datorren astean, ostegunarekin hasiko diren inauteriak iragartzera etorriko da. Barrena jauregiko plazan, 18:30ean da hitzordua .

Urrup antzerki taldeko kideak

Musikak eta dantzak emango du euskal inauteriaren lekukotasuna izartzakoa, Luzaidekoa, Abaltzisketakoa, Aranokoa eta Euskal Herriko beste txoko batzuetakoak. Musikak eta dantzak lagunduta, eta Sustraiak, Lurra eta Ostadar dantza taldeei esker, Euskal Inauteri tradizionalek izango dute beren oihartzuna Goierrin aurten ere.

Urretxuko Lurrarekin izango da lehen zita, larunbatean, otsailaren 6an, 09:00etan. Ordu horretan elkartuko dira urretxuarrak udaletxean, azken urteotako ohiko erronda egiteko. Lizartzako inauteriaren doinuak eta dantzak eramango dituzte baserriz baserri, trukean txorizoa, arrautzak, intxaurrak eta bestelakoak jasoz.

Bazkariarekin amaituko dute erronda. Aurtengoa 26.a izango da.

Ostadarrek jarriko du hurrengo hitzordua, larunbatean hau ere, 10:30ean, Beasaingo Oriamendi kalean. Azken urteetako ohiturari jarraituz, 50 bat lagun kalez kale ibiliko dira eguerdira bitartean Euskal Herriko hainbat herritako inauteri dantzak erakutsiz.

Legazpin Luzaideko inauteria antzeztuko du Sustraiak dantza taldekoek eta herritarrek osatutako konpartsak igandean. Herrigunean egingo dute kalejira, goizean 11:00etan hasita eta arratsaldean, 19:00etan plazan amaitzeko, Lintx pertsonaiari su emanez.

Ehundik gora lagunek hartuko dute parte 26. edizio honetan.

L

aurkeztuko dute herritarren aurrean. Ondoren, erdigunean kalejira egingo du kaldereroekin, Oroith eta Oroith-txiki abesbatzekin, Urdanetako Ahotsak taldearekin eta Ritmo de Luna dantza eskolako ikasleekin. Kalejira Plaza Nagusian amaituko da eta han, Urrupekoak gidari direla, bere inguruan sortutako kontakizuna antzeztuko dute, eta sutan erreko dute.

Aurten harrera berezia izango du Zozomikotek, herriko haur guztiek haren berri izan dutelako aurretik. Izan ere, azken egunetan, Zozomikote protagonista duten liburu eta material didaktikoa landu dituzte ikasgeletan.

Patxi Zubizarreta idazle ordizia-

rrak idatzi du ipuina eta Jokin Mitxelenak ilustratu. Soinean daramatzan hartzaren buztan, lamiaren orrazi eta denboraren orratzaren nondik norakoak azaltzen dituzte hitzez eta irudiz liburuan.

Zozomikote kaldereroen konpartsa indartzeko sortu zen pertsonaia da. Zubizarretak asmatu zuen, eta Xabier AraĂąak jarri zion aurpegia eta gorputza: ÂŤPertsona dibertigarri, alproja, pikaroa, eskuluzea, lapurra, parranderoa, bizizaleaÂť da, Zubizarretaren esnaetan. 2014an aurkeztu zuten, eta harrez gero erraldoi bat ere egin dute.

Lintx eta katamaloak Inauterietako ostiral arratsaldean iritsiko dira Lintx eta katamaloak Legazpira, herriko ikastetxeetako haurrek egindako desfilea amaitu eta gero, udaletxeko plazara. Han bidlutako-

GOIBERRI 11

ASTEKO GAIA

ek buila eta txistuekin hartuko dituzte pertsonaia horiek, uxatzeko asmoz. Plazatik alde egiten dutenean, etxafleroa bota eta hasiera ofiziala emango zaie inauteriei. Igandean itzuliko dira, eta plazan erreko den panpina basora bidaliko ditu berriz ere.

Duela bost urtera arte, Lintx Legazpiko inauteriak ixteko erretzen zen pertsonaia zen.

Sustraiak dantza taldeak bere konpartsarekin egun osoan kalez kale eramaten zuen, eta iluntzean, kalejira amaieran erre egiten zuen plazan.

Lintx izenak katamotz esan nahi du.

Aurreko mendeetan, abere horrek sarraskiak eragiten zituen

Zozomikote bihar iritsiko da Ordiziara kaldereroak alboan dituela, inauteriak iragartzeko Legazpin Lintx eta katamaloak izango dira inauteri jaien hasiera eta bukaera iragartzen dutenak Hartza izango da Segurako inauterien protagonista, hartzazainarekin eta uxatzaileekin

Legazpin eta Goierrin, eta uxaldiak edo batidak antolatzen ziren harrapatzeko. Bere izena inauteri konpartsaren amaieran erretzen den monigoteari jarrita, urteko gauza edota gertaera txarrak erre eta desagertarazten zirela irudikatu nahi zuten Sustraiak taldekoek.

Gaur, berriz, Lintx menditik datorren figura bat da, hezur haragizkoa. Gainera, Euskal Herriko inauterietan ohikoak diren katamaloek laguntzen diote. Ataun inguruan animalien batidekin edo otsabilkoarekin lotutako doinuak eta Asier Iriondoren bertsoak erantsi, eta ostiralean inauteriei hasiera eta igandean amaiera ematen diete. Jaien azken egunean erretzen den pertsonaia, berriz, Lintx eta katamaloak izutu eta mendira bidaltzeko erabiltzen den erraldoia da orain, lastoz betetakoa.

Hartzaren esnaera Legazpin Lintx eta katamaloen agerraldiarekin bezala, Segu-

ran Hartzaren esnaerarekin ematen zaie hasiera inauteriei, garai bateko festak, gerra aurrekoak, gogoratuz. Herriko edadetuenei galdetuta, Elorri kultur elkarteak ekarri zuen berriz ere figura hori Segurako inauterietara duela 15 bat urte.

Hartza omen zen karnabaletako protagonista Seguran.

Herritar bat, ardilarrua gainetik jantzi eta hartzaz mozorrotzen zen, gerrian katea zuela eta katearen beste puntan, hartzazaina. Kalez kale ibiltzen zen hartza, jendea zirikatuz, inguruan bost uxatzaile zituela. Komitiba lagunduz, jorrai dantzariak, txistulariak, musikariak eta kantariak izaten ziren.

Gaur egun egiten den festak ere antzeko egitura du. Lehen inauterietako asteartean egiten bazen ere, orain ostiralean ospatzen da. Arratsaldeko 18:30ean izaten da hitzordua, Errementariko perratokian.

Hartza –ardi larruak mozorro formalari egin dio lekua– plazarantz abiatzen da, bidean aurkitzen dituen guztiak zirikatuz, haurrak bereziki, hartzazaina eta uxatzaileak lagun dituela. Txistulariak, trikitilariak, dantzariak eta herritarrak izaten ditu bidelagun.

Inauteri festak iluntzean eta gauean izaten du jarraipena Seguran. Legazpin asteburu osoan ospatzen dira, eta Ordizian, Kaldereroena egun osora zabaldutako jaia da.

12 GOIBERRI

GURE LURRA

Etorkizunari so Etorkizunen Goierrin nolako landa eremua nahi dugun erabakitzeko hausnarketa prozesua amaitu berri du Goimenek. 2020 jarri dute jomuga, eta ordura bitartean, nekazaritza indartzea izango da helburu nagusietako bat.

Josune Zarandona Goierri Etorkizunean Goierriko landa eremuaren garapena nolakoa izango den hausnartzeko programa osatu berri du Goimenek. 2015 eta 2020 urte artean gauzatu nahi diren helburuak jaso dituzte bertan, Goierriko 22 herrietako eragile ezberdinen parte hartzearekin. Plan berria, 2007-2013 aldirako egin zutena osatzera dator, eta «orduan jarritako helburuak aldatzea baino, gizarte eredu berrietara egokitzea» izan da nahi nagusia oraingo honetan, Manex Aranburu Goimeneko tek-

nikariak adierazitakoaren arabera.

Ez da Goierrikoa orain eguneratu den landa garapenerako programa bakarra. Europar Finantza Esparruak 2015-2020 aldirako Landa Garapen Iraunkorrerako Programaren barruan emango dituen diru-laguntzak oinarri, Gipuzkoa, Bizkai eta Arabako beste 18 landa eskualdeetan ere egin baita lan bera.

Hausnarketa prozesua martxan jartzerako orduan, garrantzia berezia eman nahi izan diote Goimenetik landa eremua-

Goierriko 22 herrietako 40 eragilek hartu dute parte hausnarketa prozesuan Pisu estrategikoa ez dute markatutako helburua lortzean jarri, egin beharreko bidean baizik

rekin zerikusia izan dezaketen eragile ezberdinekin lan egiteari. Etorkizuneko agertokia komunean ikustea «beharrezkotzat» jo dute, «aldaketak guztion artean egin behar» direlako. Era berean, lan moduak definitzeko eta ikasteko balio izan du prozesuak, izan ere «gizarte mota berriek ekarriko dituzten behar berrietara egokitu beharra» nabarmendu du Aranburuk.

Guztiarekin, eta denon artean irudikatutako agertokia izanik helburu, pisu estrategikoa ez dute jokaleku horretara iris-

GOIBERRI 13

GURE LURRA

la». Ez da ondorio berria, 20072013 alditik dagoen zantzu bat da. Aranbururen ustez, «landa garapenak zentzua edukitzeko, nekazaritza aktibo bat egotea beharrezkoa da». Zentzu horretan, 14 urte eta gero ikusi da «eramandako politikek –etxebizitza, hezkuntza edo bestelako jarduera ekonomikoei dagokionean– gorakada bat izan dutela landa eremuan. Baina ez da gauza bera gertatu nekazaritzari dagokionean, alderantziz, atzera egin du».

Lehenengo sektorea

tean jarri, «horretara heltzeko guztion artean egin beharreko bidean» baizik.

Parte-hartze anitza Programa berria osatzeko lanean Goierriko 40 bat norbanakok hartu dute parte. Aranburuk zehaztu duenez, deialdia egiterakoan lan taldea «anitza eta parte hartzailea» izan zedin jarri dituzte indarrak. Gainera, «orekatua» izatea ere bilatu dute, batez ere gizon-emakume eta adin tartea bezalako faktoreei begiratuta. Hala, norbanako baserritarrek, unibertsitateko ikasleek, industria munduko ordezkariek, historikoki Goimeni ekarpenak egin eta gertu egon den jendeak, IIHII-ko (Ingurumenarekiko Ira-

kasbideen Hezkuntza eta Ikerketarako Ikastegiko) arduradunek, ingurumen esparruan lan egiten duten agentziek, Uggasak (Urola Garaiko Garapen Agentziak), udal ordezkariek edo nekazari sindikatuetako kideek hartu dute parte.

Hausnarketa prozesuan «2001eko helburu berberekin» jarraitzen dutela ohartu dira.

Oraingoan «non egon nahi dugun, orain arte egindakotik zer ikasi dugun, gizarte bilakaeraren ondorioz eskaera berriak sortu diren ala ez eta eskualdearen irakurketa eguneratu bat egitea» izan dira lan nagusiak.

Lan hori amaitu, eta ondoriei erreparatzerako orduan, konturatu dira «nekazaritzak aparteko tratamendu bat behar due-

Ezkerrean, Txindokiren ikuspegia Lazkaomendiko igoeratik. Goian, Manex Aranburu, Goimeneko teknikaria. ARKAITZ APALATEGI JOSUNE ZARANDONA

Nekazaritzak aparteko trataera bat behar duela ondorioztatu dute prozesuan zehar Azken 14 urteetan nekazaritzak atzera egin du Goierriko landa eremuko herri txikietan

2015-2020 aldi honetarako jarritako helburu nagusiena, ondorioz, lehenengo sektorea indartzearena izango da. Hausnarketa egiterako orduan, gainera, «nekazaritza indartzearen gaia jorratu dugun alor guztietan atera dela konturatu gara», zehaztu du teknikariak.

Garrantzia berezia emango diote nekazaritza sektoreak Goierriko herri handiagoetan «presentzia gehiago izateari, baita herri izaeran, herri garapenean edo beste industriekin elkarlanean eragiteari».

Izan ere, baserriek ez diote janaria soilik ematen hiriari, «baserria kultura da, paisaia, informazioa». Hortik, herrien garapena bilatzeko beharra ikusi da, «baina .gure izaerari uko egin gabe». Jarduera ekonomiko eredugarriak bilatu behar dira, «landa eremua garatzeko prest dauden eragileak identifikatzeko». Lan asko dago egiteko oraindik, horregatik, jarraipena egingo zaio prozesuari.

Zortzinako bi talde eratuta daude, baina ekarpenak egin nahi dituenari bertan parte hartzeko gonbitea luzatu diote.

14 GOIBERRI

KIROL AGENDA

Jon Ander Albisu

Urtarrila

Pilotaria

«Gustura nabil txapelketan, nahiko seguru, eta ematerakoan kolpearekin» Iñaki Gurrutxaga Eskuz binakako pilota txapelketaren ligaxkako partida jokatuko du bihar Idiazabalen Jon Ander Albisuk (Ataun, 1990) Iñaki Artola lagun duela.

duzue txapelketako bederatzigarren partida Altuna III.a eta Merino II.aren aurka. Zer traza hartzen diozu?

Partida gogorra izango da.

Haiek ez daude onenean, ez dira haien maila ematen ari, baina aurkari oso gogorrak dira.

Altunak eguna badauka harrapatutako guztia bukatzen du, eta Merinok ere asko jokatzen du. Guk gurea ematen ez badugu badakigu ez dugula irabaziko. Hasieratik hasi beharko dugu fuerte.

Zer moduzko balorazioa egiten duzu orain arte Artola eta biok egiten ari zareten txapelketaz?

Oso ona. Iaz finalerdietara iritsi ginen, eta jendeak dezenteko espektatibak zeuzkan, eta uste dut ondo ari garela erantzuten.

Biok oso ondo gaude, fisikoki ondo, eta uste dut partida onak egin ditugula.

Sorian (Espainia) ezin izan zenuen jokatu eskuko minez, baina hamabost egunean ia osatuta zeunden.

Iruñean izan zen, urte hasieran, eskuan sartu zitzaidan pilota, eta minez egon nintzen. Batzuetan izaten da eskua kargatzen joaten zaizula, baina behin pilota sartzean zaila izaten da aguantatzen. Masajeak hartzen ari naiz, gustura nabil, minik gabe, eta errekuperatuta.

MAIALEN IGARTUA

zuen. Bi bikoteak ondo hasi ginen, partida parekatua zihoan, eta 12 eta 8koan derrigorrezko atsedenaldia hartu genuen.

Hortik aurrera, Artolak aurrean harrapatzen zuen guztia bukatu zuen, eta ni ere batere tanturik galdu gabe aritu nintzen.

Zu ere erregular ari zara txapelketan zehar.

Astelehenean Beotibarren zuen seigarren garaipena lortu zenuten, 12 eta 8ko emaitzari bueltan eman, eta BengoetxeaUntoria 13 tantotan utzita.

Aurreneko partida eduki nuen kaskarra, kantxan ondo jarri ezinik eta kale dezente eginez, baina hortik aurrera gustora ibili naiz, nahiko seguru, eta ematerakoan ere kolpearekin.

Artolak partida oso ona jokatu

Bihar, larunbata, Idiazabalen

Bi mendi lasterketa berri udaberrian Orain arteko egutegi zabalari beste bi mendi lasterketa gehituko zaizkio 2016an. Apirilaren 9an, I. Leharrei mendi lasterketa jokatuko da Gabirian. 24 kilometro luze eta 1.300 metroko desnibel positiboa izango du. Izen-ematea urtarrilaren 18an zabaldu zuten, eta apirilaren 3an itxiko dute. Maiatzaren 7an, berriz, Segura-Zeraingo mendi lasterketa jokatuko da, bi herrietako mendietan barrena.

Oraindik ez dute ibilbidearen xehetasunik eman.

Leharrei probaren webgunea: www.leharrei.eus

Irabaziz gero sailkapena eskueskura izango duzue.

Hanka eta erdi barruan izango genuke bai. Zazpigarren puntua lortzen badugu normalena izango litzateke barruan egotea, baina zortzigarren puntua lortu arte lan egin beharra dago. Ezin gara erlaxatu.

Zer moduz sentitzen zara etxetik gertuko partidetan?

Alde onak eta txarrak dauzka.

Lan txukuna egin nahi izaten da horrelakoetan jende ezaguna egoten delako harmailetan, baina bestalde, gustora, jende guztia zure alde egoten delako.

Sarrerak-eta ere saltzen ari dira, eta ea giro on bat sortzen den frontoian.

Urtarrilak 30. Idiazabalgo XVI. Goitibehera txapelketa, 14:00etan hasita. EHIKF Euskal Herriko Inertzia Kirolen Federazioko lehen proba puntuagarria.

Urtarrilak 30. Eskuz bi-bitako txapelketaren pilota partidak Idiazabalgo Igarondo pilotalekuan, 17:00etan hasita. Artola-Albisu, Altuna III.a-Merino II.aren aurka.

Urtarrilak 31. Idiazabalgo 36.

Herri Krosa. 12:00etan kadeteak eta helduak.

Otsaila Otsailak 14. Eskolarteko Gipuzkoako Kros Txapelketa Legazpin, Urtatzazar parkean.

Otsailak 21. Antzar Krosa Lazkaon.

Otsailak 28. X. Sahara-Kros lasterketa Ormaiztegin, 10 kilometrokoa. Izen-ematea: www.kirolprobak.com.

Martxoa Martxoak 13. Beasaingo IV. Herri Lasterketa. 7 kilometrokoa eta 14 kilometrokoa. www.kirolprobak.com.

Martxoak 13. XVI. Eskolarteko Goierri Krosa, Zumarragako Argixaon.

Martxoak 19. Xabier Mendizabalen Oroimenezko mendi lasterketa Beasaingo Arriaran auzoan. 15 kilometrokoa. www.kirolprobak.com.

Otsailaren 28an izango da X. Sahara-Krosa Otsailaren 28an egingo da aurten Sahara-Kros elkarteak antolatutako X.Sahara-Krosa-Salem Hach Embarek lasterketa herrikoia. 10 kilometroko proba izango da, eta ohi bezala, bildutako dirua Sahararen alde izango da. Izena emateko epea zabalik dago dagoeneko 8 eta 10 euroan (www.kirolprobak.com) eta otsailaren 27rako eman behar da izena aurrez. Egunean bertan 12 euro balioko du izen-emateak.

Webgunea: www.sahara-cross.com

GOIBERRI 15

MOTZEAN

Down naiz eta dantza egiten dut Jose Luis Elexpek eta Sofia Arostegik Verdini dantza taldeari buruzko erakusketa ireki dute Ordizian.

Asier Zaldua Ordizia Duela oso gutxi arte, Down sindromea dutenak oso baztertuta bizi izan dira. Zorionez, azken hamarkadetan beraien gaitasuna erakusteko aukera eman zaie eta gainontzekoak bezalakoak direla erakutsi dute: gauza batzuk ondo egiten dituztela eta beste batzuk okerrago, alegia. Dena den, beraien erabateko integrazioa lortzeko lan handia dago egiteko oraindik. Jose Luis Elexpe Pelex eskultoreak eta Sofia Arostegi margolariak Verdini dantza taldeari buruzko erakusketa ireki dute Ordizian.

Talde hau Down sindromea duten gazteek osatzen dute.

Elexpe Usurbilgoa da (egun Legution bizi da) eta Arostegi Hernanikoa. Ikastaro batean ezagutu zuten elkar eta hainbat gauza komunean zituztela konturatu ziren.

Biak artistak dira eta, gainera, gutxitu psikikoekiko sentsibilitate berezia dute: Elexpe irakaslea da eta beraiekin lan egiten du, eta Arostegik Down sindromea duen ahizpa bat du.

Elexpek Verdini dantza taldearen emanaldi bat ikusi zuen eta gazte horiei buruzko zer edo zer egitea erabaki zuen. Arostegirekin harremanetan jarri zen eta batak dantzariei buruzko eskulturak egin ditu eta besteak margolanak. Arostegik pintura figuratiboa egiten du eta

Elexpek eskultura abstraktua.

Azken honen esanetan, nahasketa horren ondorioa «erakusketa polit bat da».

Erakusketa hori Hernanin eta Usurbilen egon da, Ordiziara heldu aurretik. Eskulturak eta margolanak otsailaren 5a arte egongo dira Ordizian. Barrena kultur etxeko erakusketa aretoa astelehenetik larunbatera irekitzen dute, 18:00etatik 20:00etara.

Elexpek lanen ardatza Verdini taldeko gazteen dantza dela esan du. «Sekulako indarra transmititzen dute. Beraien sentimendu guztiak azalarazten dituzte».

Arostegi eta Elexperen helburua jendeak Down sindromea dutenak pertsona arrunt bezala ikustea da. «Ez dira gabezia bakarrik. Jendea horretaz kontzientziatu nahi dugu. Beraien gabeziak ikusten dituzte, baina ez beste aldea. Guk ere gauza onak eta txarrak ditugu.

Guk ere gabeziak ditugu. Denok ditugu gabeziak», azaldu du eskultoreak.

Ordizian, gustura Oso gustura daude erakusketak jaso duen erantzunarekin.

«Inaugurazio ekitaldira 100 lagun inguru azaldu ziren eta Verdini dantza taldekoen emanaldiarekin hunkitu egin ziren.

Bihotza izoztuta eduki behar da

Elexpe eta Arostegi, Verdini dantza taldeko hiru lagunekin, Ordiziako erakusketaren inaugurazioan. IÑAKI HIDALGO

Elexpek eskultura abstraktoak egin ditu eta Arostegik margolan figuratiboak

gazte hauekin ez hunkitzeko», dio Elexpek.

Verdini dantza taldekoak ere oso gustura daudela esan du.

«Pozik hartu dute gure proposamena. Oso dantza talde ona da. 20 urte baino gehiago daramatzate dantza munduan eta Tabakalera eraikinaren inaugurazioan parte hartu zuten», amaitu du.

16 GOIBERRI

ERREPORTAJEA

Kantuak batuta Idiazabalgo kantu-poteo taldea duela hiru urte sortu zen. Helburu nagusia kantuan ondo pasatzea dela azaldu dute, eta harremanak sortzeko tresna gisa ere ikusten dute taldea. Gazteagoak taldean ez daudelako kezka azaldu dute.

M.Aranburu Idiazabal Badakite ez direla kantari profesionalak, eta ez da hori bilatzen dutena. Helburu bakar eta argia dute: ondo pasatzea kantatzen. Hori da Idiazabalgo kantu taldearen xedea. Asmo horrekin atera ziren atzo kalera, aurtengo San Blasen bueltan.

Gaur, 16:30ean Eguneko Zentrora joango dira kantatzera, urtero egin ohi duten bezala. Festetan murgilduta, otsailaren 4an Santa Agedako koplak kantatuko dituzte plazan.

Duela hiru urte, 2012. urtean, hasi zen guztia. Aldaize herriko aldizkariak 50 ale argitaratu zituenean festa antolatu zuten eta, horrela, festa horretarako Idiazabalgo hainbat talde elkartu ziren kantuan aritzeko; tartean, jubilatu talde bat. Aldaizeko festa amaituta, ez zioten kantatzeari utzi, eta horrela jarraitu dute. Hileko azken ostegunean ateratzen dira, eta kantu-poteoa egiten dute: tabernaz taberna joaten dira kantari.

Hasiera batean hogeita hamar lagun inguru elkartzen ziren, baina poliki-poliki taldea handitzen joan da, 45 lagunera iritsi arte. Taldeko kide dira Jexux Urteaga, Pello Urkia eta Mari Jose Urdangarin. Hiruak oso pozik daude, eta jendea ere gustura ikusten dute. «Herrian kantupoteoarekin jendea pozik dagoela sumatzen dugu», esan du Urdangarinek.

Kantuzaleak elkartuta Urrutira joan gabe, iazko urrian Goierriko II. Kantu Jira topaketa

egin zuten Idiazabalen. 300 lagun inguru elkartu ziren kantuan herrian.

Kantuzale elkarteko kide dira idiazabaldarrak. Horri esker, beste kantu talde batzuk ezagutzeko aukera izan dute. Bestalde, hainbat ekitaldi antolatu ohi dituzte kantuzaleak elkartzeko, eta aurtengoan bertan izango dira. Miarritzen izango da bat maiatzean, eta beste bat Donostian. Horiek dira, oraingoz, baieztatuta dituzten irteerak, baina beste lekuren batera joatea ere gustatuko litzaieke. Buruan duten ideia dela esan du Urkiak, baina «forma» eman behar zaiola.

Gipuzkoan badute harremana beste talde batzuekin, batez ere, Beasain eta Tolosakoekin.

Behin edo behin joan izan dira Beasainera kantatzera, eta beti ere jendea elkartzea «aberasgarria» dela esan dute. Tolosaren kasuan, hileko azken larunbat eguerdian egiten dute kantu-jira —kalean kantatzen dute, ez tabernetan–, eta badute hara joateko asmoa ere.

Gazteen falta Kantuan ibiltzen diren hainbat taldek kezka eta harridura bera dute: gazteek, orokorrean, ez dute kantatzen. «Gure taldean gazteenak 60 urteren bueltan dabiltzanak dira», azaldu du Urteagak. Izan ere, Idiazabalgo taldekoen adina hirurogei eta laurogei urte artekoa da. Hiruen ustez, kanturako ohiturarik ez dago. «Gure belaunaldian kantatzeko ohitura zegoen, baina

«Helburua ez da teknikoki ondo kantatzea, gustura ibiltzea kantuan baizik»

oraingoek ez dute joera hori», adierazi du Urkiak. Egungo gazteek bazkal edo afalostean kantatzea baino musika jarri eta dantzatzea nahiago dutela uste dute, eta horregatik ez direla animatzen kantu taldeetan parte hartzera.

Kantu-poteoko zuzendaria

Guztientzako modukoa

Mari Jose Urdangarin

«Guk kantatzeko ohitura handia geneukan; oraingoek ez dute joera hori» Pello Urkia

Kantu-poteo taldea

«Gure taldean gazteenak hirurogei urteren bueltan dabiltzanak dira» Jexux Urteaga

Kantu-poteo taldea

Euskal kanta tradizionalak kantatzen zituzten hasiera batean, baina gutxika-gutxika kantu bilduma berritzen joan dira. Urdangarin da zuzendaria eta haren senarra, Urkia, laguntzaile moduan aritzen da. Bien artean osatzen dute ostegunetan jarraitzen duten kantu zerrenda. Azaldu dutenez, batzuetan nekez aurkitzen dira kantu politak, errazak eta jendeari gustatuko zaizkionak.

«Zailtasun teknikoak ez ditugu sartzen», nabarmendu du zuzendariak; izan ere, taldean abesteko zaila izan daiteke, eta bestalde, helburua ez da teknikoki ondo kantatzea, guztiak kantuan gustura ibiltzea baizik.

GOIBERRI 17

ERREPORTAJEA

Ezkerrean Pello Urkia, Mari Jose Urdangarin eta Jexux Urteaga.

Goran Kantu-Jirako topaketan, eta behean, Gabonetan. HITZA

Zuzendari postuari dagokionean, Urdangarin bera jarri zen lan horretan, baina argi utzi du ez duela inoiz hori bilatu. Hala ere, jendea gustura dagoela nabaritzen du, eta horrek berari satisfazio handia ematen dio.

Harremanak sendotuz Kantu-poteak harremanak sortzeko balio du, ondoan dagoen jendearekin hitz egin eta ezagutzeko. Horri esker herrian betidanik ezagutu baina traturik izan ez duzun horiekin harremana sortzeko aukera dago.

«Bat-batean konturatzen zara sekulan hitz egin ez duzun jendearekin solasean hasten zarela», esan du Urkiak. «Horrek ikaragarri balio du, aberasgarria da oso».

Arau bakarra bete behar da taldean sartzeko: kantatzea gustuko izatea. Eta hala eusten diote ideia horri. «Denetariko jendearekin elkartzen zara: euskaldunak, erdaldunak, eskuinekoak, ezkerrekoak, erdikoak...», esan du zuzendariak. Eta hori mantendu egin behar dela uste du Urkiak. «Batzen gaituen gauza bakarra kantua da, eta horri eutsi behar diogu», gaineratu du.

18 GOIBERRI

GARAI BATEAN

Eitzagako errepidea, asfaltoa bota aurretik, XX. mendearen hasieran. GUREGIPUZKOA.NET

Eitzagara, lurrezko bidean gora

Maialen Igartua Zumarraga Idiak gurdiei tiraka, belarra eta bestelakoak garraiatzen. Garai batean horixe ikus zitekeen Eitzagako bidean. Ez hain aspaldi ere, herriko adinekoenek oraindik gogoan baitute autoek eta idiek bidea elkarbanatzen zutenekoa. Urte gutxian asko aldatu da, ordea, Eitzagako itxura. Zerikusirik ez argazkiko lurrezko bide estuarekin.

Argazkia XX. mendearen hasierakoa dela uste du Antonio Pradak, Zumarragako artxiboko arduradunak. Geroztik, asfaltoa bota eta hiru erraileko bidea egin zuten. Urte askoan izugarrizko trafikoa izan zuen errepideak, bai autoena, baita kamioeina ere. Autobidea egin zutenetik, ordea, lasaitasuna itzuli da errepidera eta inguruko baserrietara.

GOIBERRI 19

PUBLIZITATEA