Goiberri 180. zenbakia

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

180. zenbakia. 2016ko otsailaren 19a

GOI B ERRI Karlos Gimenez Musikaria

ÂŤPianoa joz publikoarekin konektatzea izugarria daÂť

Karlos Gimenez musikaria, Salbatoreko etxean (Beasain), pianoarekin. AIMAR MAIZ

Iker Azpeitia 3 Iritzia 4-5 Giltza, partaidetza 6-7 Oihana Vicente 10 Helduen eskubideak 11 GED: Galdera Batzordea 12-13 Saretik 14 Errezeta: Artzai-Enea 15

GOIBERRI 03

KATE MOTZEAn

JOSUNE ZARANDONA

Iker Azpeitia Musikaria

«Bizitza erdia daramat saltsa ugaritan sartuta eta horrela jarraituko dut» Josune Zarandona Legazpi Iker Azpeitia (Legazpi, 1980) saltsa guztietako perrexila da.

Sorgintxulo aisialdi taldeko sortzaileetako bat da, Legazpiko Gazteak kirol elkarteko lehendakari izandakoa, futbol zazpi txapelketako antolatzailea, D-Pintxos musika taldeko eta R ke R elektrotxarangako kidea ere bai. Eta berriki Goiz Deia txistulari taldeko zuzendari kargua hartu du, gainera.

Zein zaletasun dituzu?

Ezin al zara geldirik egon?

Amak egindako tomatea.

Bizitza erdia daramat saltsa ugaritan sartuta eta horrela jarraituko dut ahal dela.

Edari bat.

Eskoziara itzuliko nintzateke berriz.

Mendia, bizikletan ibiltzea eta lagun artean mahai inguruan bapo-bapo jartzea.

Amets bat.

Nire saltsetan lasai eta denbora gehiagoz ibiltzeko, erretiroa.

Jeje!!

Liburu bat.

Aspaldi ez dut irakurri, baina lehen Jon Arretxe gustura irakurtzen nuen.

Jaso duzun oparirik bereziena.

Musika talde bat.

EH Sukarra.

Abesti bat.

Ondoan, Xabier Zabalarena.

Janari bat.

Sagardoa.

Oporretarako leku bat.

Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Lazkao, Olaberria, Urretxu, Zerain, Segura eta Zumarraga

GOI B ERRI

«Mendia, bizikleta eta lagun artean mahai inguruan bapo-bapo jartzea gustatzen zait»

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL Zuzendaria: Iñaki Gurrutxaga Kudeatzailea: Ione Berasategi Koordinatzailea: Tere Madinabeitia

Diseinua eta banaketa: Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Sorgintxuloren 10. urteurrenean eta futbol zazpiko lehen txapelketako finalean dantzatu zizkidaten aurreskuak.

Zerk sortzen dizu irribarrea?

Bertso batek, mendi puntako bistak...

Goierriko txoko bat.

Kimu berri aterpea eta ingurua, Lakiolan.

Egoitzak: Beasain:

Webgunea:

Oriamendi, 32. 20200.

Posta elektronikoa:

goiberri.eus

Urretxu:

goiberri@hitza.eus

Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Publizitatea:

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08

Bezero arreta / harpidetzak:

607 530 424 – publi@goiberri.eus 902-82 02 01 – harpidetza@hitza.eus

04 GOIBERRI

IRITZIA

Nekane Gonzalez Itzultzailea

Bilketa sistema ez da hain garrantzitsua bjektibo izaten ahalegindu naiz, eta azkenean, ondorio bakarrera iritsi naiz: bilketa sistema ez da hain garrantzitsua.

Gure herrian urteak daramatzagu xextran hondakinen kontura. Sasoiko udalak atez atekoa jartzeko enbidoa jo zuenetik, amaigabeak izan dira desadostasunak, desobedientziak eta gudu txikiak. Batzuek atez atekoa jarri nahi; besteek, inondik ere ez. Galdeketak, agerraldiak, zaborra bera baino kirats handiagoko hitz trukeak, eta abar. Horixe legazpiarron eguneroko bazka aspaldi honetan. Ustez guztion onarpena zuen sistema mistoarekin genbiltzanean, aldiz, atzera lehengora. Aste honetan kendu dituzte zintzilikarioak, eta kolore guztietako edukiontziak ditugu berriro ere kale zein auzoetan.

Inor ohartu al da zenbat diru

O

joan den bata kendu eta bestea jartze horretan? Hori bai dirua alferrik botatzea, eta ez hasieratik sistema bakar bat jarri (garestiena izanda ere, berdin dit), eta hari eustea, lortu nahi dugun helburua erdiesteko bada; hots, ahalik eta gehien birziklatzea. % 82ko birziklapen tasa geneukan sistema mistoarekin.

Lortuko al dugu ehuneko horri eustea? Egia esan behar badut, nire zalantzak ditut. Handiak, gainera. Gure etxean hasieratik egin dugu birziklatzeko ahalegina, eta dagoeneko ederki ikasita ditugu ontzi-bakoitzean-zer arautxoak. Horregatik, niri bost zein den bilketa sistema; sukaldean ondo egindako lana baita balio duena. Aitortzen dut dagoeneko ohituta nengoela ontziak ateratzeko egun eta ordutegietara, eta berriz kontua hain libre uztea arraro egingo zaidala, baina guk geureari eutsiko diogu: honda-

kinak gaika sailkatzen, alegia.

Orain artean zintzilikarioetan edo inguruetan dena nahasian utzitako poltsek beldurtzen naute, ordea. Bai baitago oraindik ere sailka bereiztea Everestera igotzea baino gehiago kostatzen zaionik. Ez dute nahi, eta kito. Eta horrelakoei berdin zaie atez ate ala edukiontziak. Orain arte ez dute birziklatu, ezta egingo ere, nire ustez. Eta zer gertatuko da euren poltsa orotarikoak zeinahi edukiontzitara bota eta hura kutsatzen badute; behin, berriz eta baita hurrengoan ere?

Itxuraz loturarik ez duela badirudi ere, beste datu bat

emango dizuet: Hotz Legazpi izeneko elkarte bat sortu dute, errefuxiatuei laguntza helarazteko. Otsailean zehar arropak, janariak, kanpin-dendak, lo-zakuak, higienerako beharrezkoak eta dirua jasoko dituzte, gerraren itzaletik ihesi argi bila Europarantz abiatu nahi duen jendartearentzat. 68.000tik gora dira Greziako kostaldera iritsi diren iheslariak, gehiengehienak siriarrak. Eta tupustean ohartu dira Europa zaharra ez dela hain argitsua. Egoera penagarrian daude eta laguntza behar dute.

Bestalde, Gure Esku Dago ekimenak 920 sinadura lortu ditu Legazpin. Erabakitzeko eskubideak nolabaiteko bermea baduela erakusteko bidean gara, beraz. Batetik laguntza eta bestetik sinadurak bildu dira. Bi adibide baino ez. Eta izango dira gehiago. Baina esandakoa: helburua betetzea da kontua; honela, horrela edo hala, beharrizanak asetzea eta guretzat, auzokoarentzat, gizartearentzat zein munduarentzat onena dena bilatzea. Eta biltzea. Bilketa sistema ez da hain garrantzitsua.

GOIBERRI 05

IRITZIA

Asteko irudia

Josu Maroto

Iritsi da elurra!

Negua epeletik zihoala, hau ez zela negua, udaberria ematen zuela... Horrelakoak esanez pasa ditugu askok abendua eta urtarrila. Bada azkenean iritsi da negu giro betea Goierrira. Aste honetan elurra eta izotza, denetik izan dugu, Frozen filmean bezala.

Gogoratzen dituzu Mihiluze programako Zazpikiak, Aitor?, Aldian-aldian whatsapp bidez ere zabaltzen dira kazadora ehiztari, sarrera nekatu eta bonbero zu hiltzaileak. Horietakoak ikusten ditudanean, pentsatzen dut horrelako batzu-batzuk sortutakoa izango naizela.

Behin «Gerencia/ Negocio de Minidomésticos /Fdo. Jesus Irure» testua itzultzeko eskatu zidaten. Zigilu baterako zen. Eskatu zidanak euskaraz hizketan eta idazten ederki zekien. Irudipena dut, zenbait girotan, euskara teknikari-itzultzaile-zuzentzaile baten menpekotasuna sortu dugula. Zuen Ahize-n eta gure Emun-en zerbait badakigu horretaz.

Fagorren negozio batean, langileek sortutako tailerreko testu ia gehienak gaztelaniaz zeudela eta, zergatiaren bila, inkesta bat egin genuen. Askok euskaraz zuzen idazteko zuten gaitasunean ikusi zuten arrazoia. Gaztelaniaren kasuan, ordea, garbi zegoen V eta B nahieran erabiltzeko konplexurik ez zeukatela batere. Zuretzat galdera: noiz da beharrezko zuzentzailea?

Erantzunaren zain nagoen bitartean, Jesus Irureren zigiluarena kontatzen bukatuko dut. Honela itzuli nuen: «Gerentzia / Etxetresna Txikien negozioa / Sin. Jesus Irure». Eta honela iritsi zen: «Gerentzia / Etxetresna Txikien negozioa». Idazkariak gerentearen izena falta zela esanez deitu zion hornitzaileari eta honen erantzuna: «Nik zuk esan bezala egin dut, ‘sin Jesus Irure’ esan zenidan».

Asier Iriondo

bat eta

Bai, bai... Guk ere zuk diozun horretaz badakigu zerbait. Zein erraza den itzultzaile bati erdarazko testua eman eta honek itzultzea eskatzea, gure egunerokotasunean ohikoa bai, bai. Noizko eman pausoa ordea? Noiz hasiko da euskaraz sortzen gure langileria? Guk ere errazagoa genuke euskaraz sortutako testuak zuzentzea, orraztea edota moldatzea.

Baina nik aurretik zuk aipatu duzun gako garrantzitsu bat azpimarratu nahiko nuke, hirugarrengoena, alegia! Zuk bidalitakoa hartu eta inprimategira bidaltzen duena, edota inprimategikoa bera, idazkaria, postaria... Bestela, nola liteke itzultzaile batek bere lana horrela gutxiestea? Zuk itzuli al zenuen «beheko landarea» (planta baja), edota besteok?: «Egongeletarako antolagaiak» (almacenaje para salones), «isila anbulantziak» (reservado ambulancias), «azken batasunak» (últimas unidades) «DVD ugalke-

bat

Aitor Calvillo

takoa» (DVD reproductor). «Non litzateke ordaindu nahi duzu?».

Ba al dakizu google-en nola itzuli duten Bizkaiko Bertsolari Elkartea? Bada, Asociación de gays y lesbianas.

Noiz arte zazpikiekin?

06 GOIBERRI

ERREPORTAJEA

Partaidetza da giltza Jose Luis Elorzak liburu bat argitaratu du Goierriko lau enpresen ibilbidea aztertuz. Enpresa batean langileen parte-hartzea beharrezkoa ikusten du arrakasta izateko.

M.Aranburu Goierri Bakarrik gelditzea, inoren laguntza eta babesik gabe, hori omen da gizakiak duen beldur handienetariko bat. Horregatik bilatzen omen du talde bateko parte izatea, dena delako taldea izanik ere. Zerbaiten parte izatea, zerbaiten barnean egotea, hala sentitzea. Egun, eskoletan ere hori bultzatzen dute: elkarlana. Indibidualismoa protagonismoa galtzen ari da, eta elkarlana, berriz, irabazten.

Elkarlana eta partaidetzaren filosofia horri heldutako adibideak bildu ditu Jose Luis Elorzak La empresa participativa integral (Enpresa parte-hartzaile integrala) argitaratu berri duen liburuan. Goierriko lau enpresa ditu hizpide Elorzak, eta krisialdian enpresa horiek izandako joerak eta nondik norakoak bildu ditu.

Krisialdian arrakasta Ampo-Poyam, CAF, Irizar eta Orkli enpresen ibilbideari erreparatu dio. «Krisi garaian emaitza oso onak lortu dituzte». Dudarik ez da krisialdiak gogor jo dituela hainbat eta hainbat enpresa, baina, harrigarria badirudi ere, izan dira denbora tarte honetan argia ikusi duten enpresak, eta lau horiek dira horren adibide. Arrakastaren gakoak asko izango badira ere, bada elkarbanatzen duten iza-

era. Aipaturiko lau enpresak Goierrin daude kokatuta, eta bakoitza bere sektorean erreferentea da. Beharrezko momentuan pausu egokiak eman dituzte, eta horrek enpresen arrakasta eta garrantzia ekarri die.

Ez ditu kasualitatez hautatu lau enpresa horiek Elorzak.

Laurek 500 langile baino gehiagoz osatutako lantaldea dute. Goierriko plantak ez ezik, nazioartean ere badute presentzia eta izena; planta desberdinak dituzte hainbat herrialdetan –bakoitzak duen produktuaren arabera bere merkatua du–. Horrez gain, 2008. urtean hasitako krisian behera egin beharrean, gora egin dute eta emaitza oso onak lortu dituzte.

Enpresen egitura Kooperatibak dira Ampo-Poyam, Irizar eta Orkli. Enpresa bakoitzak bere izaera eta bere xehetasunak ditu, baina funtsean, langileak dira enpresaren jabeak. Irabaziak badaude banatu egiten dira langileen artean –batzuen kasuan gorde egiten dira irabaziak kartillan–.

Galerak izanez gero, langileak egiten dira horren kargu. «Horrek jendea motibatzen du», nabarmendu du. Bakoitza zerbaiten parte denean, beti ere konpromiso maila ere igo egiten da. Hiru enpresak garai ba-

«Badirudi kanpotik etorri behar direla enpresa eredu ona dugula esatera» «Enpresa baten helburua irabaziak izatea da, horretaz ari gara hizketan» «Enpresa baten parte izateak langileak motibatu egiten ditu» Jose Luis Elorza

‘La empresa participativa integral’ liburuaren egilea

tean Mondragon Kooperatibako kideak ziren, baina gaur egun Orklik bakarrik jarraitzen du bertan. Irizarrek eta Ampo-Poyamek 2008. urtean Mondragon kooperatibako parte izateari utzi zioten. Azken hori, egun, Ner Group izeneko taldearen barnean dago.

CAF enpresa ez da kooperatiba bat, juridikoki Sozietate Anonimoa baita. Hala ere, bertako langileen presentzia handia da: enpresaren akzioen %30 langileen esku dago. Kartera soziala deiturikoa sortu zuten 90eko hamarkadan, eta bertako akzionistak CAFeko langileak dira. Beraz, xehetasunak xehetasun, lau enpresen jabeak bertako langileak dira.

Eredu berria Elorzak liburuan eredu berri bat azaltzen du, hiru ardatz nagusi dituena: jabetza, emaitzak eta

GOIBERRI 07

ERREPORTAJEA

Ereduaren aldeko apustua egiterakoan, atzerapausoak zaldutako ereduak ezin egokiagoa dirudi zenbaitetan. Langileen parte-hartzea, enpresari eta sindikatuen arteko lankidetza, enpresan langileen iritzia kontuan hartzea eta beraiek izatea jabeak... Baina orduan, zergatik ez dute eredu horren aldeko apustua egiten beste enpresek? Hori galdetzean, Elorzak ez daki oso ondo zergatia: «Azaltzerakoan denek baietz esaten dute, eredu ezin hobea dela, baina pausoa ematerakoan, denak atzera egiten dute». Bere ustez, jendea ez da jarri benetan pentsatzen zein onuragarria den guztientzat eredu hori, eta horregatik ez dira arriskatzen. «Denek irabaziko lukete eredu honekin», azaldu du.

A

kudeaketa. Bere esanetan, hiru osagai horiekin bakoitzak bere eredua sortu behar du, enpresaren ezaugarrietara moldatuz.

Jose Luis Elorza: «Bakoitzak bere formula bilatu behar du, izan ere, enpresa bakoitzak bere izaera, bere langileak eta bere merkatua ditu».

Proposatzen duen eredu parte-hartzaileko ataletako bat langileena da. Haren iritziz, langileen eta enpresarien arteko erlazioa «malgua» izan behar da. Aipaturiko kasuetan langileen esku dago enpresa, beraiek dira jabeak, eta beraz, erabakitzeko eskubidea izan beharko lukete hainbat eremutan. Ez du uste, Elorzak, ordea, beharrezkoa denik langileen «ahotsa» erabaki guzti-guztietan entzutea. Izan ere, enpresa baten norabidea merkatuak zehazten du, eta hor erabakiak hartzeko daude enpresan kar-

guak eta ardurak dituzten pertsonak.

«Enpresa baten helburua irabaziak izatea da, eta horretaz ari gara hizketan». Elorzaren ustez, enpresa baten alderdi garrantzitsua da erlazio ona egotea enpresarien eta langileen artean, baina are garrantzitsuagoa da konpetitiboak izatea merkatuan, bestela, «porrot» egiteko aukerak nabariak baitira.

Enpresako langile guztiek balio etiko berdina izatea beharrezkoa dela uste du, baina ez ezinbestekoa. Mondragon kooperatibaren gainbeherak erakutsi du hori, baloreak ez direla nahikoa enpresari eusteko.

Lanketa bat izan behar dute balio horiek, norbaitek jarri behar du bidearen norabidea. Finean oreka lortu behar da. Merkatuaren beharrak aldakorrak dira, eta momentuan ez bazau-

de adi, «zure trenak» alde egin dezake. Enpresarien eta langileen arteko erlazioak ez badu aurkitzen puntu komunik, etorkizunean enpresan eragin negatiboa izan dezakeela adierazten du. Familia baten adibideak balioko luke eredua irudikatzeko. Gurasoak egongo lirateke goi-mailan, baina haurren iritzia ere kontuan hartuko lukete, eta geroz eta harreman hobea, orduan eta hobeto.

Ohiko enpresen eredu bertikal eta hierarkikotik ihes egiten du idazleak. Urteotan egindako ikerketak erakutsi dio emaitza hobeak lortzen direla bi taldeen arteko lanketa ona bada, eta aldiz, negozioak porrot egiteko aukera gehiago daudela elkarren artean ez badago harmoniarik.

«Altxor bat daukagu», nabarmendu du Elorzak. Okerrena, baina, hori ez baloratzea da.

«Askotan, badirudi norbait kanpotik etorri behar dela esatera zein enpresa eredu ona dugun Goierrin, guk hori sinesteko».

Sindikatuen presentzia Sindikatu eta enpresen arteko erlazioan aldaketak egon behar direla uste du Elorzak. Ez du uste onuragarria denik bien arteko erlazioa gatazkatsua izatea. Liburuan agertzen du, askotan, enpresariak sindikatuei ezkor begiratzen dietela, sor ditzaketen liskarrengatik. Bestalde, sindikatuek ez direla fidatzen enpresariek izan ditzaketen «nahi ezkutuez». Erlazio horren emaitza argia da: enpresaren «paralisia», gatazka elkarren artean. Eta horrek, ezinbestean eragina du. Horregatik, elkarren arteko lankidetzaren apustua egiten du Elorzak bere liburuan, eta hitzaldietan.

08 GOIBERRI

ELKARRIZKETA

AIMAR MAIZ

Karlos Gimenez Musikaria

«Musikari bezala ez naiz protagonista izan agian, baina gustura ibili naiz»

GOIBERRI 09

ELKARRIZKETA

Aimar Maiz Beasain Mende erdiko bizitzaren talaiatik, maitasuna aldarrikatzen du Karlos Gimenez piano jotzaileak (Rosario, Argentina, 1956) musikaren bidez. Inoiz baino gehiago. Urte askoan elkarrekin lan asko —eta handiak— egindako bi lagun omenduko ditu igandean, Beasaingo Igartza jauregian, 19:00etan: Imanol Lartzabal eta Xabier Lete. Gaua kontzertuan, argia piztuko du.

Argentinan jaiotako valentziar odoleko goierritarra zara. Hiru osagairen nahasketa.

Bai. Argentinatik oroitzapenen bat bakarrik ekarri nuen. Sei urterekin etorri nintzen. Adibidez, gogoratzen dut Parana ibaia, Rosariotik pasatzen da. Askotan joaten ginen, gertu bizi ginelako. Hori, eta eskola izango dira hango erreferentziak.

Gurasoak valentziarrak izanda, lotura baduzu harekin?

Bai, Valentziarekin bai. Familia guztia hangoa da: gurasoak, aitona-amonak...

Nolaz iritsi zineten Goierrira?

Aitak CAFen lortu zuen lana. Kimikaria zen. Senperera (Lazkao) joan ginen, eta han bizi izan ginen 15 urte arte. Ezkondu eta gero Beasainen eta Ordizian bizi izan naiz. Orain, Salbatoren. Beti Goierrin. Ni goierritar sentitzen naiz, berdin zait Beasain edo Ordizia.

Sustraiek zertan edo zenbateraino eragin dute zure nortasun musikalean?

Argentinatik musika eta abesti asko ekarri nituen, zeren hango kantari batek, Eduardo Zaluk, asko egin zuen nire formakuntzan. Kantatu eta gitarra jotzen zuen, primeran. Orain dela bi urte hil zen. Ahotsa oso-oso berezia zuen, niretzat oso-oso ederra. Erreferentzia hori oso garrantzitsua izan da niretzat.

Nire amarengandik ere jaso dut. Beti kantatzen aritzen zen, gaztetan irratian entzundako abestiak: koplak, tangoak, boleroak... Pianoa ere zerbait jotzen zuen. Amonak oso ondo jotzen zuen, eta hil zenean

etxera ailegatu zen haren pianoa. Ia solfeorik jakin gabe, eskua sartzen hasi nintzen pianoan, eta harrapatu egin ninduen.

Musika sehaskatik edan duzu, beraz. Jaiotzetikoa, ia?

Etxean ikasi nuen. Anaiak hasi ziren gitarrarekin, eta Los Ches taldea sortu zuten, Valentzia eta Argentina lotuz [che izenagatik]. Nik, inbidiarekin, zer edo zer egin nahi nuen taldean. Bateria ikasi nuen, eta leku bat egin zidaten. Lau anaiok ibili ginen, horrela. Bederatzi urterekin hasi nintzen, eta 15-16 arte.

Zer motatako taldea zen?

Berbenetan, dantzaldietan jotzen genuen. Askotan joan ginen Zumarragako Sol y Luna diskotekara. Hilean behin egoten ginen han, askotan.

Beste ikasketarik egin zenuen?

Magisteritza hasi nuen, baina ezin izan nuen bukatu, eta utzi egin nuen. Etxean saiatu nintzen esplikatzen musika behar nuela. Azkenean baietz esan zidaten, eta Valentziako Kontserbatorioan hasi nituen ikasketak, izeba batekin biziz. Han musikari asko zegoen, eta herri denetan banda tradizio handia.

Giro hori ekarri nuen.

Irakasleak ere oso harreman ona zuen, eta asko lagundu zidan. Ikasten ikasi nuen: nola landu behar den pieza bat, gero jo ahal izateko. Handik Bartzelonara joan nintzen, eta giroa oso ona zen han ere. Harmoniako irakaslea oso ona nuen.

Geroztik musika izan duzu eguneroko ogia, ezta?

Anaiekin bateriarekin hasi, eta gero gitarra ikasi nuen. Lagunekin Gara taldea osatu nuen, baina berbena gutxi egin genituen. Beasaingo bandako zuzendari Isidro Alonsok ere asko lagundu zidan. Bihotz oneko pertsona zen.

Karlos Gimenez musikari famatua bada, baina ia beti bigarren lerroan egon izan zara, musikari ospetsuagoen itzalean bezala. Hori ondo eraman duzu?

Bai, azkenean bai. Agian, denboraldi batzuetan sentitu nin-

tzen ilunpean. Baina, tira, printzipalena da nik lan horrekin lortu dudala abesti asko edertzea, eta horrekin konformatu naiz. Saiatu naiz nire izenean ere diskoak egiten; Imanolekin bi egin nituen, eta piano bakarlari modura 12 geltoki . Baina zaila da. Kontaktu asko behar dira, beti lata eman behar diozu irratiko kazetariren bati... Eta nik horretarako ez dut balio. Pereza eman dit bide horretan ibiltzeak. Nahiago izan dut gustura lan egitea, eta halako negoziaketak albora uztea. Protagonista ez, baina gustura bai.

Askatasuna izan duzu lana nahi bezala egiteko?

Bai, gehienetan bai. Enkargu aspergarri batzuk ere egin ditut, baina gehienak gustuko lanak izan dira. Eta askatasunarekin.

Musikari asko aurkitu ditut bidean, eta gehienekin oso harreman ona izan dut. Taldeetan, giro oso musikala izateaz gain, laguntasuna ere aurkitu dut.

Hori kontzertuetan nabari da.

Zertan sumatzen da?

Taldekoen harremana ona bal-

«Ia solfeorik jakin gabe, pianoan eskua sartzen hasi, eta harrapatu egin ninduen» «Ni goierritar sentitzen naiz.

Beasain ala Ordizia berdin dit. Goierrin bizi izan naiz beti» «Batzuetan sentitu naiz ilunpean; baina lan horrekin abesti asko edertzea lortu dut»

din bada, publikoak ere uste dut sentitzen duela hori. Niretzat printzipalena da agertoki batean pianoa joz publikoarekin konektatzea. Izugarria da hori. Sexua bezalakoa da. Ezin da deskribatu, sentitu egin behar da. Vibrata bat da, airean; elkarrizketa berezia. Horrek kristoren indarra eman dit, eta bizitza guztian jarrai dezakezu.

Imanol Lartzabalekin urte asko igaro zenituen.

Bai. Beti buruan zeukan zerbait modernoa egitea. Musika asko entzuten zuen, eta ideia asko ematen zituen. Musika jotzen zekiena gitarrarekin akorde batzuk egitea zen soilik. Baina buruan zeukan abesti batekin zer lortu nahi zuen. Gauza asko proposatzen zituen, ideiak bota, beti zer edo zer berria egiteko gogoarekin. Imanolekin gauza asko lortu nituen.

Xabier Lete da zure ibilbidean beste musikari handi bat.

Bai. Harekin ere harremana oso ona izan zen. Askatasun osoa eman zidan, eta oso ondo ulertzen genuen elkar. Segituan nekien zer nahi zuen, eta hark konfiantza handia zeukan nigan.

Orduan, erraza izan zen lan egitea. Elkarrizketa asko izan genituen bizitzaz, amodioaz, justiziaz, askatasunaz, aberriaz...

Bi figura horiek dira zure bizitza musikalean ardatzak?

Ibili naizen munduan, bai. Baina ezin dira kendu munduko ereduak: Miles Davis, Debussy, Stravinsky... Noski, horiek denen eskura daude.

Orain, Imanoli eta Leteri omenaldi bat itzuli nahi diezu.

Francisco Herrero biolinarekin eta ni pianoarekin hasiko gara.

Gero nik bakarrik joko dut.

Amaia Zubiriak hiru olerki errezitatuko ditu, nik gaztelaniaz idatzi eta Manu semeak euskaratuak. Bukatzeko, Amaiarekin Leteren bi abesti, nik musikatuak. Bat Imanoli eskainia da, bestea Lurdesi [Iriondo]. Bukaera tristea izango da, heriotza halakoa delako. Baina musika da; tristea, baina musika.

10 GOIBERRI

GAZTEAK

ÂŤKoordinadoran kideen formazioa indartu nahi dugu ikastaroekinÂť Oihane Vicente (Zumarraga, 1988) Urretxu eta Zumarragako Koordinadora Feministako kide da sortu zenetik.

J. Zarandona Zumarraga Oihane Vicentek Gizarte Langintza ikasketak egin zituen unibertsitatean. Donostiako gobernuz kanpoko erakunde batean praktikak egiten ari zela izan zuen lehen harremana Zumarraga eta Urretxuko Eraldatzen emakume taldearekin, eta bertako kide egin zen.

Nolakoa izan da Eraldatzenekin izandako esperientzia?

Nilda Gorvein izan zen Eraldatzeneko sortzailea eta arima.

Haren heriotza taldean mugarri izan zen, eta taldeak aurretik zuen jarduera zertxobait apaldu zen. Ordurako nik taldea utzita nuen, baina denborara bertako kide batek deitu zidan Eraldatzen berriz berpizteko asmotan zebiltzala esateko, eta parte hartu nahi nuen galdetzeko.

Babeslea

JOSUNE ZARANDONA

Baiezkoa eman zenuen.

Berriz biltzen hasi ginen, 2014. urtea izango zen. Urola Garaiko Berdintasun saileko Jabekuntza Eskolatik martxoaren 8aren bueltan ekintzaren bat antolatzeko deialdia iritsi zitzaigun orduan. Hala, Jabekuntza Eskolan Eraldatzeneko eta gaztetxeko kideak, eta eskolan bertan parte hartzen zuten emakumeak elkartu ginen.

Garai hartan Aurora Iturrioz zen berdintasun saileko teknikaria, eta nire ustez, eragin han-

dia izan zuen Koordinadora Feministaren sorreran. Ekintza bateratua adostu genuen talde eta sentsibilitate ezberdinetako emakumeek, eta orduan erabaki genuen Koordinadora Feminista bezala izenpetzea.

Hori izan zen koordinadoraren sorrera hortaz.

Bai. Gure planteamendua egun jakinetan gauzak antolatzearena da, azaroaren 25ean, martxoaren 8an eta ekainaren 28an. Baina beharren arabera ere antolatzen gara, otsailean eraso sexisten aurka antolatu genuen manifestazioa kasu.

Koordinadorako kideen formazioa ere bilatzen dugu, eta horretarako ikastaroak antolatzen ditugu Jabekuntza Eskolaren bitartez.

KK´inzona irratian ere kolaboratzen duzue.

Gorka Santestebanek ostiraletan egiten duen Gu ta gutarrak saioan tarte bat izaten dugu hilean behin, Aluen uluak deiturikoa. Oraindik maiztasun jakinik gabe gabiltza, baina gure hausnarketak, ideiak aireratzen ditugu irratiaren bitartez.

Emakumeen Etxea proiektua martxan jartzeko pausuak ere eman dituzue.

Emakumeen Etxea Jabekuntza Eskola indartu, sentsibilizazioa bilatu eta baliabide gehiago lortzeko proiektua da. Biltzeko toki duin bat eskatzen dugu. Iaz Gipuzkoako Foru Aldundiak ateratako aurrekontu parte hartzaileetan du oinarria eta gure proiektuak izan zituen bozka gehien. Legealdi berrian diru laguntza horiek moztu dituzte eta ezerezean gelditu da, baina borrokan jarraituko dugu.

GOIBERRI 11

MOTZEAN

Adineko pertsonen eskubideen alde iazko urrian Ordiziako plazan egindako elkarretaratzearen irudia. JOSETXO MARIN

Helduen eskubideen alde Gipuzkoako Helduen Elkarteen Plataformak adinekoen eskubideak kontuan har ditzatela eskatu die alderdi politikoei. Pentsio publikoak, gizarte zerbitzuak eta lan baldintza duin eta egonkorrak dira aldarrikapen nagusiak.

Tere Madinabeitia Gizarteko kolektibo handia baina, aldi berean, ahula ere bada heldu edo adinekoena, batez ere ekonomikoki. Baina ahuleziatik indarrak atera, eta azken hilabeteotan Gipuzkoako Helduen Elkarteen Plataforman batuta ari da bere eskubideen alde lanean talde hori.

40.000tik gora kide ditu plataformak, eta lurraldeko 180.000 pentsiodunen babesa du ardatz. Migel Calvillo ordiziarra da bere ordezkarietako bat.

Adinekoen egoeran agintariek duten arduratik abiatuta, plataformak alderdi politikoekin elkarrizketa erronda bat egin du bere eskaera eta aldarrikapenen inguruan gogoeta bat eskatzeko, eta eskaera eta aldarrikapen horiek beren

plangintzetan eta lan ildoetan sar ditzatela exijitzeko. Abenduko hauteskundeen aurretik elkartu ziren plataformakoak alderdi politikoekin, eta Calvillok lehen bilera haien «balorazio positiboa» egin du: «Gure proposamenak entzun entzun dituzte, eta, dirudienez, batzuk kontuan ere hartu dituzte, EH Bilduk bereziki». Proposamen horietako bat, gutxieneko pentsioa 1.080 eurokoa izatea da, eta zenbaki horixe bera erabili du, gainera, EAJk Gizarte Segurantzaren sistema propioaren proiektua berriki aurkeztu dutenean.

«Politikoek entzun dituzte gure proposamenak; kontuan hartzea da orain gure erronka»

Pentsioekin bueltaka

Gipuzkoako Helduen Elkarteen Plataforma

Ez da pentsioen zenbatekoa adinekoen aldarrikapen bakarra, bai ordea nagusienetakoa.

Miguel Calvillo

Kopuru hori, 1.080 euro, «ez da ausazkoa», azaldu du Calvillok, hainbat faktore kontuan hartuta kalkulatuta baitago: gutxieneko lansaria, pobreziaren atalasea, percapita errenta... Gutxieneko pentsioa bermatzeaz gain, «pentsioen sistema publikoa» ere babesteko eskatzen dute plataformatik. Horrekin batera, sistema hori bermatuko duten lan baldinza duin eta egonkorrak ere nahi dituzte.

Eta hori guztia, «emakumeak berdintasunez» hartuta.

Plataformak kalera ere ateratzen ditu bere aldarrikapenak, eta elkarretaratzeak deituko ditu berriz ere datozen hilabeetan. Alderdi politikoekin irekitako bidearekin ere jarraituko dute. Adinduen eskubiden aldeko borrokak ez du etenik.

12 GOIBERRI

2016: GALDEKETAREN URTEA (IV)

Elkarrekin adostu Ekainaren 19ko herri galdeketaren galdera adostuko duen Galdera Batzordea lanean ari da dagoneko. Goierriren soziologiaren arabera, 27 goierritarrek osatzen dute taldea. Otsailaren 27an eztabaida irekia egingo dute Idiazabalen.

Loinaz Agirre Goierri bera den bezalaxe, anitza da Galdera Batzordea. Adin, jatorri, sexu, hizkuntza eta sentsibilitate desberdineko 27 goierritarrek osatzen dute lan taldea.

Egiteko bat dute guztiek Elkarrekin dinamikaren barruan: ekainaren 19ko herri galdeketako galdera adostea. Dena den, lan hori ez dute bakarrik egingo, goierritar guztiek elkarrekin egingo dute. Otsailaren 27rako

jarria dute hitzordua Idiazabalen.

Galdera Batzordeko 27 kideetako lau dira Maite Goñi ordiziarra, Iñaki Akizu urretxuarra, Mila Alvarez zumarragarra eta Elias Arrese beasaindarra.

Maite Goñik gustura onartu du Galdera Batzordean parte hartzeko proposamena, herritarren iritzia jakitea garrantzitsua iruditzen baitzaio: «Balizko prozesu bati hasiera emateko pultsua hartzeko balio du honek», dio ordiziarrak. Horretarako, momentu egokia irudi-

tzen zaio, gainera: «Heldutasun momentu batean gaude eta elkarrekin lan egiteko une egokia da».

Lanik zailena «galdera egitearen beharrik sentitzen ez duen jendea erakartzea» iruditzen zaio. «Nik uste dut galdera bat egitearekin edozein egon daitekeela ados, erantzuna mota bateko edo bestekoa izan arren».

Iñaki Akizu ere gustura eta pozik dago Galdera Batzordeko kide izateagatik: «Onartu egin dut, herria biltzeko ekintza ona

GOIBERRI 13

2016: GALDEKETAREN URTEA (IV)

«Elkarrekin asmatu behar dugu denontzat egokia izango den galdera»

«Onartu egin dut taldean egotea, herria biltzea ekintza ona iruditzen zait»

Zumarragarra

Urretxuarra

«Heldutasun momentu batean gaude, elkarrekin lan egiteko une egokia da»

«Garrantzia handia dauka galderak, parte hartzea baldintzatu dezakeelako»

Ordiziarra

Beasaindarra

Mila Alvarez

Ekainaren 19ko galdera adostuko duen Galdera Batzordea 27 goierritarrek osatzen dute. JOSU ALZELAI

Maite Goñi

iruditzen zaidalako. Sarritan ibili gara bat eta bestea alboratuz. Baina ez, denon artean egin behar dugu herria. Bakarrik galduta gabiltza, denok elkarturik egiten da herria. Harremanak behar ditugu. Eta ekintza hau horretarako egokia da».

Aukera demokratikoa ona iruditzen zaio herri galdeketa; «aukera honek merezi du, denona da eta», gaineratu du urretxuarrak.

Mila Alvarezi taldeko kide izateko aukera proposatu ziotenean, baiezkoa eman zuen, «gehiegi pentsatu gabe». Baina ondoren konturatu zen, «Goierriko biztanleria anitz horren ordezkari izatea erantzukizun handia» dela.

Gure Esku Dagoren Elkarrekin dinamika egokia iruditzen zaio, gainera: «Elkarrekin as-

matu behar dugu denontzat egokia izango den galdera. Galdera horren aurrean, bakoitzak nahi duen erantzuna emango du, baina gure erabakitzeko eskubidea praktikara eramango dugu».

Prozesuan, herrietan antolatutako ekitaldietan eta ekainaren 19ko herri galdeketan parte hartzera animatu nahi ditu goierritarrak: «Demokrazia geroz eta zeharkakoagoa da, eta gutxitan izaten dugu zuzenean gure iritzia azaltzeko aukera.

Hau da gutxi horietako bat».

Elias Arrese beasaindarrak ere Galdera Batzordean parte hartzea erabaki du: «Uste dut galderak bere garrantzia daukala, adostutako galderak baldintzatu egin dezakeelako, ez emaitza, baizik eta parte hartzea. Itxurazko parte-hartze

bat izateko galderak garrantzia handia dauka. Ea gertu ibiltzen garen norberak nahi dugun galdera horretatik».

Otsailaren 27an Idiazabalen herritarrekin batera egingo den batzarra ere interesgarria izango dela uste du. «Herri bakoitzak ekarpenak ekarriko ditu eta kontraste horretatik batzordeak erreferentzia batzuk izango ditu».

Goierritarren parte hartzea bultzatzeko ahoz ahoko lana egin beharko dela uste du: «Zaila da jendea mugitzea, beste hauteskunde batzuk gertu eduki ditzakegu agian, eta nahiko eragin dezake gai honetan. Jendearengana gerturatu egin beharko gara jendea mobilizatzeko, bestela ez dugu parte hartze emaitza politik lortuko».

Iñaki Akizu

Elias Arrese

@

Gure Esku Dagoren Elkarrekin dinamikaren eta Galdera Batzordearen bideoa web gunean ikusgai: goierri.hitza.eus

14 GOIBERRI

SARETIK

saretik Albisteak

Sarean ikusia

SIM txartela desagertzear

Zortzi hiztegi berri sarean Gero eta gehiago dira euskarak sarean dituen hizkuntza arloko baliabideak. Pasa den astean, zortzi hiztegi berri aurkeztu dituzte, Elhuyar etxeak, UZEIk eta Eusko Jaurlaritzak bultzatuta. Batetik, Elhuyarrek bere hiztegi terminologikoa berritu du, 3.500 sarrera gehiagorekin (90.000 sarrera ditu guztira). Bi hiztegi elebidunak dira eta beste seiak, UZEIk garatutakoak, terminologikoak; merkataritza, ogasuna edota kirol arlo ezberdinak lantzen dituzte, besteak beste. euskara.euskadi.eus

euskadi.eus/zeukesan

Teknologia berrien gida hezitzailea gurasoentzat eme-alabei teknologia berriak s e g u r t as u n e z eta arduraz erabiltzen erakusteko gida bat argitaratu du Eusko Jaurlaritzak. Internet eta teknologia berriak, hitz egingo dugu familian? izenburua jarri diote 50 orrialdeko eskuliburuari. Formatu fisikoan ez ezik, PDFan ere jaits daiteke, jaurlaritzaren Zeuk Esan webgunetik. Internet eta teknologia berrien ÂŤerabilera arduratsu eta

S

seguruaÂť bultzatu nahi du gurasoei zuzendutako gida horrek.

Gida horren osagarri moduan, Eusko Jaurlaritzak aholkularitza zerbitzu berri bat jarriko du martxan, gaztetxo eta nerabeei zuzenduta. Izan ere, gero eta kezka handiagoa dago gazteek Interneten izan ditzaketen arriskuen inguruan.

Gida hori eta beste zenbait txosten osagarri aurki daitezke, doan, euskadi.eus/zeukesan webgunean.

Sakeleko telefonoetako SIM txartela desagertzeko bidean da. Uda aurretik kendu nahi dute, eta mugikorrean bertan joango den txip finko batek ordezkatuko luke. Hainbat adituren ustez, hau kontsumitzailearen onerako izango da, SIM txartelaren bidez operadore jakin bati lotuta egon ordez, erabiltzaileak berak aukeratu ahal izango baitu bere konpainia.

Sexu ohituren inguruko inkesta Kaixomaitia.eus harremanetarako sareak euskal herritarren harreman sexual eta afektiboiei buruzko inkesta egingo du. Galdetegia sarean bete daiteke, eta erabat anonimoa da. Guztira, 1.000 inkesta bete nahi dituzte.

Kaixomaitia.eus webgunea 2007. urtean sortu zuten, eta bederatzi urte hauetan, 4.000 lagun baino gehiago jarri dituzte harremanetan.

GOIBERRI 15

ERREZETA

Brasatan egindako txuleta Jose Mari Carrillo

Artzai-Enea jatetxea

Osagaiak Txuleta Maldon gatza Pikillo piperrak Oliba olioa Gatza Azukrea

MIKEL ALBISU

Errezeta honek brasari puntua hartzean du zailtasunik nabarmenena. Garrantzitsua da haragia giroko tenperaturan edukitzea, bestela ezinezkoa baita ondo ateratzea.

Artzai-Enean 1700-1800 gramo inguruko txuletak erabil-

tzen dituzte. Parrila brasetatik 15-20 zentimetro ingurura jarri, eta 20 minutu inguru behar ditu txuletak egiteko. Parrilan jarritakoan gainetik gatza oparo botatzen zaio, haragiak hartzen ez duen gatza behera erortzen baita. Buelta emandakoan,

beste aldetik ere berdin egin behar da.

Piperrak Pikillo piperrak labeko ontzi batean jarri, olioa, gatza eta azukre pixka bat gehitu. 120-130 gradutan berotutako labean

sartu, txuletak egiten diren bitartean.

Txuleta eta piperrak egin bitartean, plater zabal bat parrilan bertan berotu behar da. Haragia egin denean, plater beroan jarri, zatitu eta gatz pixka bat botatzen zaio.