Goiberri 191. zenbakia

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

191. zenbakia. 2016ko maiatzaren 20a

Manu Hernandez 3 Iritzia 4-5 Zegama-Aizkorrik 15 urte 6-7 Lide Urrestarazu ordiziar gaztea 10 ‘Euskal baleazaleen triskantza’ 12-13 Saretik 14 Korta jatetxearen errezeta 15

GOI B ERRI Kilian Jornet Mendi lasterkaria

«Ibilbideak, zaleek, lokatzak... horrek egiten du berezi Zegama» 8-9

Kilian Jornet lasterkari kataluniarra Zegama-Aizkorriko helmugara iristen, 2014an. Orduan jarri zuen probaren errekorra. JORDI SARAGOSSA

02 GOIBERRI

PUBLIZITATEA

GOIBERRI 03

KATE MOTZEAn

JOSUNE ZARANDONA

Manu Hernandez Itsasoko ostatuko nagusia

«Nire lanbideak ez du ezer txarrik, maite dut janaria prestatzea» J. Zarandona Ezkio-Itsaso Manu Hernandez (Iruñea, 1972) munduko gizona dela esan daiteke. Jaiotzez Iruñekoa bada ere, Urretxun bizi da egun, baina alegiartzat du bere burua. Orain urtebete eskasetik Itsasoko ostatuko gidaritza uztartzen du Labekoa Berri jatetxekoarekin batera. 1993an hasi zen ostalaritzan lanean, « parrilero moduan». Lanbidea hobbytzat du Hernandezek, eta horregatik dio ez duela ezer txarrik, «maite dut janaria prestatzea eta sukaldari izatea». Ostatua hartu zuenetik ia

urtea pasata, balorazio «ona» egiten du, hasieran gogorra izan zela aitortzen badu ere.

Goierriko txoko bat.

San Fernando, Cadizen.

Zein zaletasun dituzu?

Amets bat.

Futbola, realzalea naiz. Eta landareak.

Itsasoko ostatuan urte asko pasatu ahal izatea.

Liburu bat.

El vino del cielo a la tierra.

Musika talde bat.

Jaso duzun oparirik bereziena?

Kizkitza.

Orain dela bi aste, iloba bat.

Zeri diozu beldurra?

Doctor Deseo.

Nekeari.

Abesti bat.

Gorroto duzuna

Radio Futuraren Semilla negra.

Janari bat.

Amak egindako txitxirioak.

Edari bat.

Ardoa.

Oporretarako leku bat.

Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Lazkao, Olaberria, Urretxu, Zerain, Segura eta Zumarraga

GOI B ERRI

«Itsason ez dago haur asko, baina alkate banintz beraientzat zerbait egingo nuke»

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL Zuzendaria: Iñaki Gurrutxaga Kudeatzailea: Ione Berasategi Koordinatzailea: Tere Madinabeitia

Diseinua eta banaketa: Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Faltsukeria.

Zerk sortzen dizu irribarrea?

Edozein tontakeria txikik.

Itsasoko alkate bazina?

Ez dago haur asko, baina beraientzako zerbait egingo nuke.

Egoitzak: Beasain:

Webgunea:

Oriamendi, 32. 20200.

Posta elektronikoa:

goiberri.eus

Urretxu:

goiberri@hitza.eus

Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Publizitatea:

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08

Bezero arreta / harpidetzak:

607 530 424 – publi@goiberri.eus 902-82 02 01 – harpidetza@hitza.eus

04 GOIBERRI

IRITZIA

Itxaro Mendizabal Amundarain Ttiklik! Elkargunea

Beldurrak eldurrez josita nago. Beldur txiki, ertain eta handiz. Txakurrei beldurra izatetik hasita … hegan egitetik pasatu … eta heriotzaraino. Gizakiok dugun beldur handienetako bat maitatua ez izatea omen da. Hori ere badut.

Bizitzan daramagun erritmoa dela eta, askotan ez gara konturatzen beldur hauek zenbateraino mugatzen duten gure egunerokoa. Baina geratu eta hausnartzeko minutu batzuk hartuko bagenitu, segituan konturatuko ginateke zenbat gauzari uko egiten diogun beldur hauek direla medio.

Baztertuko gaituztenaren beldurra, zer esango duten edo porrot egiteko beldurra izaten dira normalean.

Identifikatu gabeko beldur ezkutu asko izaten ditugu. Askotan ez gara kontziente beldur hauek zein diren. Horregatik, gure portaerak aztertu, gure sentimenduei kasu egin eta poliki-poliki beldur hauek identifikatzen hastea beharrezkoa da.

B

Beldurrak, oinarrian, ez dira txarrak. Gu babesteko daude.

Beldurra dela eta, badakigu leku batzuetan kontu gehiagorekin ibili behar garela, bizirauteko sortua baita (gaur egun ez dugu beldurra gure arbasoek bezala, lehoi batengandik alde egiteko erabiliko, baina beste mila gauzetarako erabili dezakegu, eta babestuko gaitu).

Beldur erreal eta positiboak dira hauek. Badaude, hala ere, beste mota bateko beldurrak, gezurrezko beldur edo irrealak.

Hauek kalte egiten digute, gure bizitza kalitatea murriztuz. Eta ez dakizu ondo nola!

Beldurra onartzea da gakoa, detektatu, interpretatu eta sailkatu behar da. Beldur hori dugula onartzean, beldur horrekin bizi nahi dugun, bidelagun izango dugun edo gainditu nahi dugun erabaki beharko dugu. Beldurrarekin bizitzea erabakitzen badugu, inoiz ez dugu benetan nahi dugun hori egitea lortuko.

Beldurrak geldiaraziko gaitu eta ez gara erabateko zoriontasuna sentitzera iritsiko.

Bidelagun izango bada, mo-

du positiboan erabiltzen ikasi beharko dugu. Beldur hori hor dagoela, existitzen dela onartu behar da eta kontziente izan gure bizitzako zein arlo mugatzen duen. Lehen aipatu dudan bezala, txakurrei beldur izugarria diet. Badakit ez naizela komodo sentitzen txakurren bat gertu izanda. Hortaz, txakurrak dauden lekuetara joateari ez diot utziko, baina ez naiz nahita hurbilduko txakurrak dauden leku batera. Ez dut momentuz beldur hau gainditzeko gogo, indar edo beharrik. Badakit hor dagoela, eta onartzen dut.

Beldurra gainditu nahi bada, aurre egin beharko diogu. Beldurra ematen digun hori egitea lortu behar dugu. Honela, bere indarra gutxitzeaz gain, beldur mugatzaile hori gainditzea lortuko dugu, eta bide berean, gure bizi-kalitatea hobetzea lortuko dugu; autoestimua indartuz eta gauzak egiteko gai garela sentituz.

Gainera, beldurrari aurre egiten diogun momentuan, benetan gertatzen denarekin baino, irudimenean dugunarekin gehiago sufritzen dugula konturatuko gara. Irudimenean dauden beldur asko existitzen ez direla konturatzea ezinbestekoa da, beldur hauek beharrezkoa ez den sufrimendua dakarte eta.

Nelson Mandelak esaldi honek dioen bezala, «Adorea, beldurrari irabaztea zela ikasi nuen, ez beldurrik ez izatea. Ausartena ez da beldurrik sentitzen ez duena; ausartena beldur hori menderatzen duena da».

Beraz, ‘egin, eta beldurra ematen badizu, egin beldurrarekin’.

GOIBERRI 05

IRITZIA

Asteko irudia

Josu Maroto

Kilian Jornet Zegama-Aizkorri mendi maratoiaren 15. edizioa dela eta, hona Josu Marotoren ale honetarako irudia: Korrika egin ala hil! mic mic

Begirada mesfidatiak ete erdeinua. Laguntzeko borondatea eta bidegabekeriarekiko amorrua. Txanpon beraren bi aurpegiak ditugu hauek, azken boladan ihesean datozen milaka errefuxiatuen inguruan. Batzuk begi txarrez ikusten dituzte, eskuin muturreko –eta ez hain muturreko– alderdiek igorritako izu eta gorroto mezuak erabat barneratuta. Horren aurrean, pertsona hauek bizi duten egoera krudelaren jakitun, badira taldean antolatu eta ahal duten neurrian laguntzea erabakitzen dutenak. Denbora eta borondaterik onena muxutruk emanez. Legazpin, Zumarragan eta Urretxun baditugu halako adibideak, baita Euskal Herriko beste hainbat tokitan ere. Herri onen balorerik onenak erakusten dituzte halako ekimenek. Kezkagarria ere bada, halaber, erakunde publikoek egiten ez dutena herritarrek eta Gobernuz Kanpoko Erakundeek egin behar izatea. Jakinik, gainera, ez dela gaitasun eta eskumen arazoa; borondate arazoa baizik. Gogoan gordeta gelditu zait duela gutxi Arantza Amezagari egindako elkarrizketa, Elgetan ge-

rra eta frankismoko emakume erresistente eta errepresaliatuei egindako omenaldian. Hark ongi daki zer den erbestea, Argentinan jaio baitzen gurasoek gerratik ihes egin ostean. Hunkituta kontatu zidan euskal erbestea oso antolatua izan zela eta harrera oso ona egin zitzaiela, bazekitelako askatasunaren eta bizitzaren aldeko borrokak eraman zituela hara errefuxiatutako euskaldunak. Eta galdetzen diot neure buruari, zer aldatu da?

Iraia Oiarzabal

bat eta

Ezer ere ez. Familiako talde Whatsappa sutu zitzaigun beste egunean gai honen inguruan aritu ginenean. Euskal Herritik batzuk, Madrildik besteak eta Frantziako txoko batetik azkenak, denek iritzi berdina genuen baina denok hitz egin nahi genuen. Nire familia emigrante familia da bertakoekin primeran nahasten ikasi duena. Nire abuelo eta abuela Extremaduratik Altsasura, eta gero Legazpira etorri ziren aukera baten bila. Nire osabak Madrilera alde egin zuen ondoren lanak tiraka. Izebari, ordea, bihotzak egiten zion tira eta Frantziara jo zuen. Bakoitzak bere lekua aurkitu zuen, eta beraiek bezala munduan leku bat bilatzen jarraitzen dute milioika pertsonek. Askok ez dute zirrara, esperientziak, lana, maitasuna‌ bilatzen, lasai bizitzea baizik. Gerretatik ihes egiten dute, potentziek sortutako gerretatik. Dirua besterik ez dago odol guzti horren atzetik; interesak, botere nahia, garai batean bezala. Eta orduan bezala ere, orain bizitza batzuk beste batzuek baino gutxiago balio

bat

Nagore Belastegi dute. Desiro dut gertatzen ari dena berriro ere ez errepikatzea, bizitza ziklikoa den arren, baina karma dela sinisten badugu, noizbait Europak Afrikaren beharra izango du eta laguntza eskaini ordez bizkarra emango dio urte luzeetan eragindako minaren ordainetan. Ezer, Iraia, ez da ezer aldatu, baina norbanakoek egin dezaketen indarrarekin saiatu gaitezen denon artean gauzak pixkanaka aldatzen.

06 GOIBERRI

ASTEKO GAIA

Zegamatik zerura Igandean Zegama-Aizkorri mendi lasterketa jokatuko da. Euskal Herri mailan zegamarrak aitzindariak izan ziren halako proba bat antolatzen, eta horri esker, beraien herria eta Aizkorri mundu osoan ezagun egitea lortu dute.

Asier Zaldua Zegama Zegama-Aizkorri munduko mendi lasterketa garrantzitsuenetakoa da, eta Zegama eta Aizkorri mundu osoan ezagun egin ditu. Nola gertatu da hori? Nori bururatu zitzaion mendi lasterketa bat antolatzea? Nolakoa izan zen lehen edizioa? Galdera horien guztien erantzunak lortzeko, Alberto Aierbe antolatzailearengana, lehen edizioa irabazi zuen Juan Martin Tolosa amezketarrarengana eta Joseba Izagirre Zegamako alkatearengana jo du GOIBERRIK. Aierbek Zegama-Aizkorri lasterketa herria ezagutzera emateko sortu zela gogoratzen du. «Gure altxor bakarra Aizkorri denez, lagun talde bat eratu genuen Aizkorri ezagutzera emateko. Nik Aneton mendi lasterketa bat egiten zuela entzuna nuen eta Aizkorrin antzeko zer edo zer egitea proposatu nuen».

Hasieran, mundu guztiak ez zuen begi onez ikusi. «Halako lasterketa bat antolatzea oso neketsua zela esan zidaten eta nik mendi lasterketak potentzial handia zutela erantzun nuen. Julian Belokik ideia polita zela esan zuen eta horrek indarra eman zidan. Ibilbide bat prestatu nuen, baina ideia kaxoi batean gelditu zen».

2001ean atera zuten kaxoitik. «Aizkorriko Lagunen Egunean Antxon Bandres zenak alkateari mendi maratoi bat antolatzea proposatu zion eta nik ibilbidea prest nuela esan nion.

Hala, lanean hasi ginen», aipatu du zegamarrak.

Lehen edizioa 2002an egin zuten eta ordutik proba izugarri hazi da. Aierbek probak arrakasta izango zuela uste zuen, baina ez tamaina horretakoa.

«Gipuzkoan oso kirol zaleak gara, baina ez nuen uste halako arrakasta izango zuenik».

Bigarren urtean Espainiako Kopan sartu zuten eta ondoren Albert Baucells-ek Munduko Kopan sartzea proposatu zien.

«Erotu egin al zen galdetu nion.

Berak ez kezkatzeko esan zidan: ordura arte egindakoa egitearekin nahikoa zela».

Gakoa, giroa Zegama ez da Chamonix eta Aizkorri ez da Mont Blanc, baina Aizkorri oso ederra da eta euskal zaleek sekulako giroa sortzen dute. «Harrezkero, lasterketa askotan egon naiz eta toki askotan ez dago batere girorik. Zegama zoramena da.

Gure lasterketak euskaldunok asko animatzen dugulako izan du arrakasta. Gainera, babesleek-eta mitifikatu egin dute. Zegama-Aizkorri oso ospetsua egin da eta kanpotik ere jende asko etortzen da, proba ikustera eta giroaz gozatzera. Kataluniarrak zoroen moduan jartzen dira! Kilian ere asko inplikatu da eta horrek asko lagundu digu».

Zegama-Aizkorri festa handi bat bihurtu da. «Festa handi bat da. Lasterketaren ondoren sekulako parranda egiten dugu». Hala, proba izugarri hazi da. «Orain komeriak! Aitona

zahar batzuk hau guztia kudeatu behar! Hau da harria hau!

Bere garian ixilik egon banintz!», dio txantxetan.

Lasterketaz harro dago, noski. «Hunkigarriena irteerako unea da. Urtero negar malkoak irteten zaizkit. Izan ere, aurreko egunak tentsio handikoak izaten dira eta irteeran jende guztia oso emozionatuta egoten da».

Tolosa, lehen irabazlea

«Aneton lasterketa bat egiten zuten, eta Aizkorrin antzeko bat egitea proposatu nuen» Alberto Aierbe Antolatzailea

«Nire kirol ibilbideko egunik politena izan zen, inongo zalantzarik gabe» Juan Martin Tolosa Lehen irabazlea

«Zegama-Aizkorri mendi lasterketa aurrera ateratzen bada, boluntarioen lanari esker da» Joseba Izagirre

Zegamako alkatea

Tolosarentzat ere oso berezia da Zegama-Aizkorri maratoia.

Izan ere, bera izan zen lehen edizioa irabazi zuena. Horri esker, mundu mailako proba honen historian bere izena urrezko letrekin idatzita dago. Palmaresean Kilian Jorneten ondoan azaltzea sekulakoa da korrikalari afizionatu batentzat.

Amezketarra Tolosan bizi da eta Ibarrako Joakin harategian lan egiten du. Dagoeneko ez du lasterketetan parte hartzen. 50 urte egingo ditu aurten. Zegama-Aizkorri irabazi zuenean 36 urte zituen, beraz. «Garai hartan igoerak bakarrik antolatzen ziren. Zegaman mendi maratoi bat antolatu zutela jakin nuenean, prestatzea erabaki nuen».

Garai hartan ez ziren asko mendian korrika egiten zutenak. Tolosa horietako bat zen.

«Aralarrera joaten nintzen eta toki batetik bestera korrika joatea gustatzen zitzaidan, erronka bezala. Zegama-Aizkorri nire kontura prestatu nuen».

Beldur handiarekin joan zela

GOIBERRI 07

ASTEKO GAIA

Palmaresa

Elena Calvillo korrikalari goierritarra Aizkorriko gailurrera iristen, 2011ko edizioan. LOINAZ AGIRRE aitortu du. «Nire helburua bukatzea zen, baina hasieratik oso gustura aritu nintzen. Ikusle asko zeuden eta konturatu nintzenerako Aizkorrira heldu nintzen. Aizkorritik behera Juan Mari Garinek alde handia atera zidan, baina Andraitzeko igoeran pasatu egin nuen. Hortik aurrera, bakarrik egin nuen lasterketa guztia. Helmugara iritsi nintzenean, sinestu ere ezin nuen egin lasterketa irabazi nuenik. Senitartekoak han zeuden, oso hunkituta. Beraiek hala ikustea izan zen politena.

Nire kirol ibilbideko egunik politena izan zen, inongo zalantzarik gabe».

Hurrengo urtean bigarren egin zuen eta beste urte batean ere parte hartu zuen. Egun, ikusle gisa joaten da. «Kirol hau profesionalizatu egin da eta Zegama-Aizkorri lasterketa asko aldatu da. Egun, sekulako maila dago. Zegama-Aizkorri

probaren lehenengo edizioa irabazi izana, pozik egoteko modukoa da. Hori hor gelditzen da, betirako. Kilianek egiten dituen denborak eta nik egin nuenak ez dute zerikusirik, baina nik ere Zegama-Aizkorri irabazi nuela esan dezaket».

Boluntarioei esker onez Tolosak behin irabazi zuen, Jornetek zazpi aldiz orain arte... eta Zegamako herriak urtero irabazten du. Izan ere, proba honi esker Zegama mundu osoan ezagun egin da eta urtean behin sekulako festaz gozatzeko aukera dute. Alkateak urteko egun garrantzitsuena dela dio.

«Urteko ekintza jendetsuena da, mugimendu handiena sortzen duena eta bisitari gehien lortzen dituena. Mundu mailako erakusleihoan jartzen gaituen bakarra. Gainera, herrian eta herriarentzat sortutako ekintza bat da. Horren adieraz-

le, antolaketa lanetan aritzen den boluntario kopurua».

Horien lana nabarmendu nahi du, hain zuzen ere. «Proba Amezti mendi elkarteak eta Zegama Udalak antolatzen dugu, baina aurrera ateratzen bada, boluntarioen lanari esker da.

Zegamarrok oso harro gaude Zegama-Aizkorri mendi maratoiaz».

2002 Juan Martin Tolosa: 4or. 14’ 23’’ Rosa Lasagabaster: 6or. 05’ 27’’ 2003 Fernando Garcia: 4or. 08’ 44’’ Esther Hernandez: 5or. 08’ 52’’ 2004 Mario Poletti: 4or. 06’ 46’’ Anna Serra: 5or. 27’ 51’’ 2005 Rob Jebb: 3or. 54’ 18’’ Corinne Favre: 5or. 03’ 57’’ 2006 Ricardo Mejia: 4or. 03’ 41’’ Angela Mudge: 4or. 43’ 04’’ 2007 Kilian Jornet: 3or. 56’ 59’’ Corinne Favre: 4or. 50’ 01’’ 2008 Kilian Jornet: 3or. 59’ 33’’ Corinne Favre: 5or. 00’ 46’’ 2009 Ricky Lightfoot: 4or. 03’ 12’’ Emanuela Brizio: 4or. 38’ 19’’ 2010 Kilian Jornet: 3or. 56’ 30’’ Emanuela Brizio: 4or. 47’ 51’’ 2011 Kilian Jornet: 3or. 57’ 39’’ Oihana Kortazar: 4or. 42’ 50’’ 2012 Kilian Jornet: 3or. 56’ 04’’ Oihana Kortazar: 4or. 52’ 30’’ 2013 Kilian Jornet: 3or. 54’ 38’’ Emelie Forsberg: 4or. 48’ 12’’ 2014 Kilian Jornet: 3or. 48’ 38’’ Stevie Kremer: 4or. 46’ 43’’ 2015 Tadei Pivk: 3or. 51’ 11’’ Azahara Garcia: 4or. 41’ 23’’

08 GOIBERRI

ELKARRIZKETA

Kilian Jornet Mendi lasterkaria

«Zegama-Aizkorri zer den azaltzea zaila da, bizi egin beharra dago» Iñaki Gurrutxaga Hiri batean jaioa izan arren, ume-umetatik mendia eta natura gertu sentitu ditu Kilian Jornet Burgadak (Sabadell, Herrialde Katalanak, 1987), haren gurasoak Pirinioetako Cerdanya bailarako Cap del Rec aterpetxeko arduradunak ziren eta. «Txikitatik praktikatu ditut mendiko kirolak, eta jolas bat bailitzan, mendia maitatzen eta gozatzen ikasi dut». Gaur-

gaurkoz kirolari profesionala da, eta neguko denboraldia bukatuta, igandean Zegama-Aizkorrin parte hartuko du –zazpi aldiz irabazi du–. Posta elektronikoz erantzun ditu galderak.

Emaitza oso onekin bukatu duzu neguko denboraldia: Mendiko Eskiko Europako azpitxapeldun, Vertical Race Munduko Koparen txapeldun, Altitoy eta Pierra Mentan garaile Matheo Jacquemooud frantziarrarekin

bikotea osatuz. Nola laburbilduko zenituzke lorpen horiek?

ikusten dut, eta alderdi hori ere asko interesatzen zait.

Oso gustura nago, egia esan.

Hainbat arrazoi direla tarteko, denbora pixka bat pasa da azkeneko munduko txapelketa lortu nuenetik, eta ilusioa egin dit. Mendiko eskiaren zale amorratua naiz, mendian egitea gustatzen zaidan guztia konbinatzeko aukera ematen didalako. Horrez gain, belaunaldi berriak indartsu datozela

Eta orain, berriz, udaberri-udako sasoiari helduko diozu. Hamar urte egin dituzu hainbat mendi lasterketatan lehiatzen eta irabazten, baina aurtengo beste plan batzuk dituzu. Uda bukaeran Everesteko gailurra zapaldu nahi duzu ‘Summits of my Life’ (Nire bizitzako gailurrak) erronka pertsonalaren barruan. Asmoa iaz egitea zen,

GOIBERRI 09

ELKARRIZKETA

proiektu bat dela, etengabe aldatzen ari dela, eta gu egoera horretara molda gaitezkeela.

Iaz dena prest genuen Everestera igotzeko, baina lurrikara gertatu zen, eta egoera horretan ez zuen zentzurik espedizioa egiteak. Hala ere, laguntzera joatea erabaki genuen.

Orain, urtebete beranduago, saiakera egingo dugu. Gure ideia Everest arin igotzea da, ahalik eta material gutxienarekin, eta proiektua borobiltzea.

Iaz Nepalen bizitakoarekin ‘Langtang’ izeneko dokumentala osatu duzue. Zure esperientzia kontatu ez ezik, helburu solidarioa ere badu lan horrek.

Zein da gaur gaurkoz bailara horren egoera?

JORDI SAGAROSSA

baina Nepal astindu zuen lurrikara dela eta, plana aldatu zenuen. Zer da igoera horrekin lortu nahi duzuna?

Bai, planak ez dira beti batek nahi duen bezala irteten! Summits of My Life 2012an hasi zen proiektu bat da, eta horren helburua mendiak beste modura batera igotzea da, azkar eta arin, eta gure balioak oinarri hartuta. Harrezkero, gauza asko gertatu dira, batzuk onak eta beste batzuk ez horren onak. Proiektu honetaz gustatzen zaidana da bizirik dagoen

Dokumentala Langtang bailaran oinarrituta dago. Inguru hura erabat txikitu zuen lurrikarak, horrek elur-jausi bat sorrarazi zuen, eta Langtang azpian harrapatu zuen. Jende asko hil zen. Txikizio horren lekuko izan ginen. Urtebete beranduago, Nepalgo hainbat eremu berreraiki dituzte, baina turisten falta nabaria da, eta horixe da haien diru-iturri nagusia. Langtang bailara txiki-txiki eginda dago, eta horri aurre egiteko, dirua biltzen hasi ginen abenduan SOS Himalaya gobernuz kanpoko erakundearen bitartez.

Erronka nagusia hori duzu aurten, baina mendi lasterketak ez dituzu erabat alde batera uzten.

Zerk motibatzen zaitu?

Egia esan, bi lasterketatan bakarrik parte hartuko dut, Zegama-Aizkorrin eta Hardrocken, AEBetan. Everesterako ondo prestatu nahi dut nire burua, eta horrek altueran entrenatzea, eskalatzea eta alpinismoa egitera behartzen nau. Korrika egitea asko gustatzen zait, eta horregatik ez ditut alde batera utzi nahi.

Eta zergatik bi horiek?

Everestera joateko nire prestaketaren barruan egokienak direlako, eta batik bat, izugarri gustatzen zaizkidan bi lasterketa direlako.

«Zegama Zegama da». Askotan errepikatu duzun esaldi bat da.

Zer adierazi nahi izaten duzu hiru hitz horiekin?

Zaila da Zegama zer den azaltzea! Bizi egin beharra dago.

«Askotan eguraldi kaskarra egin arren, izugarri gustatzen zait Zegama-Aizkorri» «Ez dakit iaz zer postutan iritsi nintzen, baina oroitzapen oso politak ditut»

Askotan eguraldi kaxkarra egiten duen lasterketa bat da, baina hala ere izugarri gustatzen zait: ibilbidea, Sancti Spiritun zaleek jartzen duten giroa, lokatza, euria... Horrek guztiak egiten du berezi Zegama. Antolakuntza ere bikaina da. Zaila egiten zait arlo zehatz bat nabarmentzea.

Orain arte egin diren hamalau edizioetatik zazpitan izan zara irabazle, eta probaren errekorra jarri zenuen 2014. urtean (3:48:38). Ohorea al da hori?

Errekorrak, egia esan, ez zaizkit asko axola, paper batean idatzitako zenbakiak besterik ez dira. Iaz, esate baterako, Nepaletik iritsi berritan etorri nintzen Zegamara, eta lasterketa ondo hasi banuen ere, urdaileko mina jarri zitzaidan ondoren. Ez dut gogoan zer postutan iritsi nintzen helmugara –23. sailkatu zen, 4:19:20ko denbora eginez–, baina oso oroitzapen politak ditut iazkoaz. Lasterketa beste modu batera bizi izan nuen, zaleen berotasuna sentitu nuen, haien animoak... Oso polita izan zen hori ere.

Eta aurten zer helburu duzu?

Zegamara etorri, eta beti bezala ondo pasatzea, horixe da nire helburua!

Zegamako eta Goierriko herritarrei hitz batzuk eskainiz amaituko al zenuke?

Eskerrak ematea besterik ez, urtero-urtero halako harrera ona egiteagatik.

10 GOIBERRI

GAZTEAK

ÂŤBatez ere disfrutatzera aterako naiz junior traileanÂť Gaztea izanagatik ere, Lide Urrestarazuk, bere burua luzaroan korrika egiten ikusten du dagoeneko.

Josune Zarandona Ordizia LIde Urrestarazu (Ordizia, 1999) Ordiziako institutuan batxilergoko lehenengo maila egiten ari da aurten. Ikasketez gain, Ordiziako Txindoki atletismo taldeko kidea ere bada.

Umetatik egiten du korrika. Iaz mendi lasterketa batean parte hartu zuenetik, oso gustuko du mendian korrika egitea. Etzi, Zegaman jokatuko den Zegama-Aizkorri junior trailean parte hartuko du bigarrenez.

Noiz hasi zinen korrika egiten eta nolatan?

Umetatik egiten dut korrika.

Oso gazte nintzenetik naiz Ordiziako Txindoki atletismo taldeko kidea. Pistan eta krosean egin izan dut korrika, baina beti izan dut gustukoago krosa. Hamalau urte ingururekin hasi nintzen, tarteka, mendian korrika egiten, aitarekin. Iaz mendi lasterketa batean hartu nuen parte lehen aldiz, eta izugarri gustatu zitzaidan.

Mendian ala kalean korrika egitea duzu nahiago?

Zalantzarik gabe mendian. Natura eta kirola uztartzeko aukera ematen dit mendian korrika egiteak. Korrika egiteaz gainera, naturarekin bat egiteko aukera ematen dit.

Zer ematen dizu korrika egiteak?

HITZA

Babeslea

Deskonexioa. Egunerokotik ateratzeko aukera ematen dit korrika egiteak. Gainera, kirola egiteak nire buruarekin eta naturarekin konektatzen laguntzen dit.

Entrenamendu jakinik jarraitzen duzu?

Ez. Gehienetan nire kontura egiten ditut entrenamenduak,

egunaren arabera aldatzen joaten naiz, gorputzak eskatzen didanaren arabera. Korrika egiteaz gain, beste kirol batzuk tartekatzea ere gustatzen zait: mendira joatea, bizikletan ibiltzea, igeriketa, iraupen eskia, rollerrak...

Gogoan al duzu aurkeztu zinen lehendabiziko proba?

Iaz hasi nintzen mendikoetan, 16 urterekin. Garingo mendi lasterketa izan zen lehendabizikoa, eta gustura ibili nintzen.

Azken hilabete honetan, garrantzitsuagoak diren Mello saria, Bizkaian, eta Trail OtaĂąes, Kantabrian, korritu ditut.

Etzi Zegama-Aizkorri junior trailean parte hartuko duzu.

Nola ikusten duzu zure burua?

Lehiatzera bai, baina batez ere disfrutatzera aterako naiz. Oso giro ona izaten da Zegama-Aizkorrin. Ondo ateratzen bazait hobeto, baina bestela ere, ez da ezer pasatuko.

Ez da parte hartuko duzun lehen aldia, iaz ere parte hartu zenuen, lehen aldiz gainera. Zer moduz aritu zinen?

Zegama-Aizkorri junior trailean parte hartzeko 16 urte beteta izatea derrigorrezkoa da. Iaz izan nuen lehenengoz parte hartzeko aukera, eta oso gustura aritu nintzen, bigarren egin nuen.

Aurrera begira, etorkizunean zure burua korrika ikusten duzu?

Luzaroan korrika egiten jarraitu nahiko nuke, presiorik gabe, bidean gozatuz eta disfrutatuz.

Egunen batean korrika egiteari utzi beharko banio ere, ziur naiz beste modu batean jarraituko nukeela mendiaz gozatzen.

12 GOIBERRI

MOTZEAN

Baleazaleak gogoan Beasaingo Ander Arrese arkeologoak eta Eñaut Tolosa dokumentalgileak eskuan dute 1615ean euskal baleazaleek Islandian bizitako gertakariei buruzko dokumentala: ‘Euskal Balezaleen Triskantza’. Hilaren 27an dute estreinaldia.

Loinaz Agirre Beasain Etxean, Beasaingo Usurbe Antzokian, egingo dute Ander Arresek eta Eñaut Tolosak beraien azkeneko dokumentalaren, Euskal Balezaleen Triskantza, estreinaldia. Hilaren 27an da, 19:00etan.

Gogoan ekoiztetxeak eta Suhar arkeologiak elkarlanean egindako proiektua da. Duela 400 urteko euskaldunen historiako pasarte ezezagun bat aztertu, arakatu, zabaldu eta oroitu nahi izan dute Islandiara bertara joanda.

Proiektua aurrera eramateko, hainbat eta hainbat herritar ezezagunen laguntza izan dute proiektua aurrera eramateko, crowfundingaren bidez, 6.000 eurotik gora eskuratu baitzituzten. Besteak beste, Islandiako espedizioa ordaintzeko erabili

dute diru hori, 400 urtera atzera egin eta 32 euskal baleazaleen azalean jartzen saiatu baitira. Ikerketa arkeologikoak eta adituekin elkarrizketak ere egin dituzte bertan.

Euskal baleazale haiek nortzuk ziren, ontziak hondoraturik

GOIBERRI 13

MOTZEAN

Dokumentala

non dauden, azken egunak erasotzaileengandik ihesi nola bizi zituzten... jakin nahi izan dute beasaindarrek. Galdera horiei erantzuteko, haiek egindako azken ibilbidea berregin dute, datu historikoak aztertu dituzte, eta ontzien bilaketarako urpeko miaketak egin dituzte.

Sinopsia 1615eko udan, Agirreko Pedro, Telleriko Esteban eta Villafrancako Martinen agindupean, hiru euskal baleontzi Islandiako kostan lehorreratu ziren.

Bueltako bidaiari ekitera zihoazela, itsaso zakarrak euskal baleontziak hondoratu zituen.

Udan zehar, ehiza eta uzta oparoak, euskaldunei bertako nekazariekin eta abeltzainekin

‘Euskal Balezaleen Triskatza’ dokumentaleko hainbat protagonista: Ander Arrese, Zuhaitz Akizu, Martin Villafranca, Eñaut Tolosa eta Sigrun Anttonsdotir.

BALEZALEAK.COM

hartu emana erraztu zien arren, udazkenak hotza ekarri zuen, hotzak gosea eta goseak bertakoekin liskarrak sorraraztea. Elkar trukea egitetik, elkar lapurtzera pasa ziren euskal marinelak eta artzain islandiarrak, eta negua iritsi baino lehen, abentura tragedia bihurtu zen.

Istorioak bi hari Historia hori oinarri hartuta, dokumentalean elkarrekin korapilatuko diren bi hari jarraitu dituzte.

Alde batetik, historian murgilduko diren ikertzaileen bilaketaren istorioa kontatu dute, euskal baleazaleen aztarna arkeologikoen bilaketak, dokumentuen miaketak eta bertako adituekin egindako elkarrizketak tartekatuz.

Bestetik, gertaera historikoaren narrazioa marrazki bizidunen bidez irudikatuko dituzte.

Kataluniako Estudi Bicoté etxekoek egin dituzte animazioak.

Webgunea Dokumentalaz gain, balezaleak.com webgunea egokitu dute Arresek eta Tolosak. Dokumentalari buruzko eta euskal baleazaleen gertaerei buruzko informazio zabala dago.

Euskal Balezaleen Triskantza dokumentalak, era bateko eta besteko protagonista ugari ditu.

Protagonistak, egileak.

Ander Arrese. Arkeologoa eta urpekaria.Beñat Iturrioz.

Arkeologoa. Eñaut Tolosa.

Dokumentalgilea.

Pertsonaia historikoak.

Martin De Villafranca. Kapitain donostiarra. Ari Magnusson.

Sheriff islandiarra.

Jon ‘Laerdi’ Gudmunsson.

Pentsalari autodidakta, aztia.

Peter Pilotua. Martinen itsasontziko pilotua.

Elkarrizketatuak.

Magnus Rafnson. Historialaria eta Sorginkeria Museoko zuzendaria.Ragnar Edvarsson.

Islandiako Unibertsitatean Arkeologian Doktorea.

Sigrun Anttonsdotir. Arkeologoa eta islandiar kulturan aditua.Tapio Koivukari.

Ariasman liburuaren idazlea.

Xabier Agote. Itsas zurgina. protagonista gehiago.

Agost Alustiza. Soinua. Arkaitz Carrasco. Soinu postprodukzioa.

David Larrañaga. Zuzendaritza artistikoa. Julia Francino, Maiale Arana, Sergi Padró. Animazioak.

Itsaso Azkune. 3D berreraiketak.Zuhaitz Akizu.

Lokalizazio managerra. Javier Dominguez. Urpeko kamera.

Aitor Ugarte. Urpeko segurtasuna. Jon Barreros, Beñat Iturrioz. Musika.

14 GOIBERRI

INTERNET

saretik Sarean ikusia

Ordiziako irudi eta ibilbideak, APP batean

Hiru gaztetik batek jaso ditu irainak sakelekoan Sakeleko telefonoen erabilerak gazteen artean duen eraginak gero eta kezka handiagoa sorrarazten du egungo gizartean.

Gero eta gehiago entzuten dira ciberbullying bezalako terminoak, baina Save the Children erakundeak, zenbakiak jarri dizkio errealitate horri. 12 eta 16 urte arteko 21.500 gaztetxoren artean egindako inkesta baten arabera, hiru gaztetik batek

(%36,3) jaso ditu irainak sakelekoaren bidez; %17,9k, berriz, mehatxuak jaso dituztela azaldu dute, eta %6,9k, ziberjarzarpena jasan dutela.

Ia bost gaztetik batek dio bere gertukoek beraiei buruzko zurrumurruak zabaldu dituztela sare sozialetan edo mugikorraren bidez, eta beste %11,8k, inoiz baztertuta edo bakartuta sentitu direla.

Ordiziako Udaleko Euskara Zerbitzuak herriko txokoak eta historia ezagutzeko aplikazioa sortu du sakeleko telefonorako. ‘Ordizia ezagutzen’ APPak herrian barrena egiteko 8 ibilbide proposatzen ditu, turistikoak zein didaktikoak. Zortzi ibilbide horietako bakoitza zabaltzean, mapa baten bidez, ibilbidea, eta puntu esanguratsuen argazkiak eta informazioa erakusten ditu. Aplikazioa doakoa da, eta Android gailuetarako egokitua dago.

Deskargatzeko, Play Storen sartu eta Ordizia ezagutzen APPa bilatu behar da.

Klik

Zegama-Aizkorri mendi maratoia Igandean jokatuko da ZegamaAizkorri mendi maratoia, eta Goierriko Hitza-k, urtero bezala, jarraipen berezia egingo du, Zegamatik bertatik. Egunean zehar, argazkiak, emaitzak eta bideoa ikusteko aukera izango da, webgunean eta sare sozialetan.

Euskara bideo biral bihurtu da Paul Jorgensen hizkuntzalari kanadarrak egindako Basque A Language of Mystery (Euskara, hizkuntza misteriotsua) bideoak zeresan handia eman du asteotan Interneten. Bi astean, 285.000 bisitatik gora izan ditu bideoak Youtuben.

GOIBERRI 15

ERREZETA

Antxoa marinatuen entsalada Lontxo Ormazabal Korta jatetxea

Osagaiak ARKAITZ APALATEGI

Antxoak ondo garbitu, hezurra kendu, eta bakoitzetik bi xerra atera behar dira. Ondoren, ontzi batean marinatzen jarri limaren zukuarekin, oliba olioarekin eta gatzarekin. 15 minutuz utzi bertan, marinatu arte.

Mahai gainean film gardena

zabaldu eta gainean antxoa xerrak jarri eta uztai baten laguntzaz moldeatu. Antxoen gainean dadotxoetan zatitutako tomatea jarri, eta gainean urdaiazpiko xerrak. Letxuga hostoak gatzarekin, oliba olioarekin eta gatzarekin gozatu.

Letxuga horrekin osatu moldea.

Aurkezpena Uztaia beteta dagoenean plater baten gainean buelta eman, film gardena eta uztaia kendu eta zerbitzatzeko prest dago.

Pertsonako 4 antxoa Letxuga Tomatea Urdaiazpikoa Gatza Oliba olioa Lima Modenako ozpina