Goiberri 199. zenbakia

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

199. zenbakia. 2016ko uztailaren 15a

Amaia Erbina Errugbi jokalaria

ÂŤRion 8. eginez gero errugbitik bizitzeko aukera izango nukeÂť 8-9

Jesus Mari Kerejeta 3 Iritzia 4-5 36ko gerra Goierrin (I) 6-7 Ordiziako Gazteria Zerbitzuak 25 urte 10-11 Festak, drogak, sexu erasoak... 12-13 Saretik 14 Goierri eta Tolosaldearen gida turistiko berria 15

GOI B ERRI Amaia Erbina errugbi jokalariak Rio de Janeiroko Olinpiar Jokoetan parte hartuko du Espainiako zazpiko selekzioarekin. LOINAZ AGIRRE

02 GOIBERRI

PUBLIZITATEA

GOIBERRI 03

KATE MOTZEAn

Jesus Mari Kerejeta Urretxuar petoa

«Oporretara joateko Euskal Herriko edozein txoko da egokia» Josune Zarandona Urretxu Jesus Mari Kerejeta (Urretxu, 1946) urretxuar petoa da. Iparragirre kalean jaio zen, Urretxuren bihotzean. Gaztea zela akolito izan zen etxe ondoko San Martin de Tours elizan.

Egun jubilatuta dago, baina Orbegozon aritu zen elektrikari lanetan eta ile-apaintzaile ere izan zen tartean. Soldadutza egin eta gero, bankuan aritu zen lanean jubilatu bitarte.

Abesti bat.

Xalbadorren heriotzean.

Janari bat.

Galeperra saltsan.

Edari bat.

Sagardoa eta tarteka gin-tonic on bat.

Oporretarako leku bat.

Euskal Herriko edozein txoko.

Goierriko txoko bat.

Irimoko tontorra. Garbi dagoenean Pirinioak ere ikusten dira.

Amets bat.

Zein zaletasun dituzu?

Euskal Herri aske bat.

Irakurtzea eta mendian ibiltzea.

Liburu bat.

Egin dizuten oparirik bereziena?

Ken Follet-en Los pilares de la tierra. Orain, La cancion de los Maories irakurtzen ari naiz.

Hiru seme-alaben jaiotzak. Eta orain, aitona egin behar nautela jakiteak.

Musika talde bat.

Zerk sortzen dizu irribarrea?

Oskorri.

Edozein motako ipuinek.

Urretxuko alkate bazina?

«Bidegorrian utzita dagoen zuhaiztia garbituko nuke alkate banintz»

JOSUNE ZARANDONA

Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Lazkao, Olaberria, Urretxu, Zerain, Segura eta Zumarraga

GOI B ERRI

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL Zuzendaria: Iñaki Gurrutxaga Kudeatzailea: Ione Berasategi Koordinatzailea: Tere Madinabeitia

Diseinua eta banaketa: Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Bidegorrian, Gerra baserriaren parean, zuhaizti handi bat dago utzita. Hori garbituko nuke, jendeak aprobetxatzeko arnas leku bikaina izan daitekeelako.

Urretxun biziko ez bazina.

Gabirian.

Egoitzak: Beasain:

Webgunea:

Oriamendi, 32. 20200.

Posta elektronikoa:

goiberri.eus

Urretxu:

goiberri@hitza.eus

Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Publizitatea:

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08

Bezero arreta / harpidetzak:

607 530 424 – publi@goiberri.eus 902-82 02 01 – harpidetza@hitza.eus

04 GOIBERRI

IRITZIA

Andoni Salamero Irakaslea

Bederatzi egunez, Antion!

kain amaiera eta uztail hasiera berezia izaten da Zumarragan, Santa Isabel festak izaten ditugu herrian eta makina bat ekintza bideratu izaten dira guztion gozamenerako. Badira jarduera asko eta asko, urteak igaro ahala, jende ugari bereganatzen dutenak –Santa Isabel eguna bera, haur zein helduen danborrada…–, baita bestelako ekitaldi batzuen bidez, ikuslego leiala erakartzen dutenak ere –bandaren ekarpen berriak, errekortadoreak, Goiargi abesbatzaren kontzertua, saloi dantzak, ilunabar literarioa, gaztetxearen jarduera anitzak…–, hauek bezala, herriko talde askoren emanaldiek poza eta ilusioa sortzen dute, bestelako dinamika herrian sortuz, zinez txalogarria.

Goiko ekintzek poza eragiten badidate, bada urtez urte harridura sortzen didan ekintza bat: San Joan egunetik hasi eta uztailaren 2ra arte, Zumarragan, Antioko baselizan, egin ohi den bederatziurrena.

Goizeko 6:30ean, hau da harrigarriena, batzuk oinez, besteak autoz, edo duela bi urtetatik hona autobusez, jende mordoa hurbiltzen ikusiko duzu baselizara, Ama Birjinaren aurrera errezatzera. Aurten, esate baterako, asteko lehen egunetan, 200

E

pertsonatik gora gerturatu direla jakin dut, eta azken egunean, entzun izan nuenez, 345 pertsona, zinez, harrigarria.

Baseliza bitxi honetara gerturatzen direnek, presbiterioan ezarria dagoen Ama Birjinaren irudia ikus dezakete. Gotiko estiloko irudi bikaina da, gorputza ezkerreko aldera makurtuta duena eta eskuineko eskuan sagar bat daukana. Irriño bat ihesten utziz, ezkerreko eskuz Jesus Haurra eusten du Amak, imajina guztiz hunkigarria eta atsegin eginez.

Irudi horri begira, belaunaldi desberdinetako pertsonak ikusiko dituzu, bakoitza bere lekua hartuta, dagoen tokitik Amaren irudia ondo ikusteko eta elizkizuna ongi aditzeko. Elizkizunak aurrera egin eta berea eman duenean, amaierako unea iristen da, Antonio Amundarainek bertako Ama Birjinari egindako ereserkia abesteko, eta hala, ahots ezberdin guztiek bat eginda, bukaera ematen diote une gogoangarri horri eta bertaratuek egunari ekiten beraien betekizunetan.

Krisi espirituala den garai hauetan, bada ezer hara bertaratzen den pertsonei Ama Birjina horrek eragiten diena. Jakina da bestelako toki batzuetan, Arantzazu eta Itziarren, adibidez, bestelako martxak egin izan direla jende franko leku horietara etorraraziz, baina Antion

«Zinez, denok dakigu Antio bera eta bere alderdiak paisaimultzo eder izateaz gain, gune espiritual, kultural eta aisialdirako aproposa ere badela»

bezala, bederatzi egunez, ordu horietan, eta gero lanera joateko, halakorik ez.

Zinez, denok dakigu Antio bera eta bere alderdiak paisaimultzo eder izateaz gain, gune espiritual, kultural eta aisialdirako aproposa ere badela. Historia maite dutenek zein ikusentzunezkoak egiten ari direnek badute Zumarragako gertakari honen inguruko ikerlan polita egiteko aukerarik, halakorik egitera animatuko nituzke, uste dut zeresan handirik badagoela honetan guzian eta herritar ugarik halako egitasmoan esku hartuko luke.

GOIBERRIko zutabe honen aukeraz baliatuz, bertako Antioko Anaidiako kideei, ostiralero garbitzera joaten diren emakumeei zein Antioko baselizaren inguruan azalpenak ematen duen bertako langileari eskerrak eman nahi nizkieke baseliza hobeto ezagutzeko okasioa ematen digutelako. Hauxe guztia ez litzateke gauzatuko haien lan eskerga egingo ez balitz.

Amaitzeko, baseliza ezagun ez duzuenok aukeraren atea irekia duzue, sartu eta zeuon iritzia eman. Ezagun duzuenok, berriz, gogoz gozatzen jarraitu, egokiro goratu eta gorde. Mendetan eder dena, hala izan bedi. Bitartean, gure arnasak, ahotsak, bihotzak hauxe, etengabe, dio: zureak gara, Antio!

Besarkada handia guztioi!

GOIBERRI 05

IRITZIA

Asteko irudia

Josu Maroto

Agurren garaia Amaitu dira sanferminak!

«Gaixoa ni, gaixoa ni... iadanik ezin marraztu zezen hori!».

Mikel Urmenetak ere agur esan dio, baina ez San Fermin jaiei, baizik eta Kukuxumuxu unibertsoari.

Zegama-Aizkorri, Ehunmilak, MariMurumendi, Goierriko 2 Handiak... Mendi lasterketen inguruko informazio asko iristen zaiguk; geroz eta zale gehiago dituen kirolak, geroz eta leku zabalagoa hartzen dik, denak alde, dena goraipamen. Nik, gaiztoarena eginez, kontrako ikuspegia jarriko diat gure tartetxo honetan, Inaxio.

Mendi lasterketetan ibiltzen diren gehienak ez dituk mendizaleak. Korrikalariak dituk, zailtasunak gustatzen zaizkienak, zenbat eta gehiago, orduan eta gusturago, motibatuago (behe lainoa, lanbroa, euria, zoruko harri koskorrak…). Muga zaleak, gorputzaren eta buruaren mugetan ibiltzea gustatzen zaienak, presioa bizi zaleak.

Mendian gora eta behera, korrika, estropezuka, kabestruak jantzita, itsu-itsuan doazenak. Ez dituk mendizaleak, ez naturaz gozatu zaleak. Niri, berriz, inguruak ikusi, ingurukoekin kontutan aritu, oraintxe hemen geratu, eseri eta egon, tragoxka edan, mokadua jan, argazkia atera, arnasa sakon hartu, atsedena hartu eta segi, iritsi nahi den lekura. Txorien kantuak, errekan oinak freskatu, pagoipurdian eseri. Horiek dituk mendiak niri ematen dizkidanak, horiek mendiari kentzen dizkiodanak. Kontrastea latza!, bi jarreren artean.

Gure gurasoek ez zitean ulertzen mendira «helburu jakinik gabe»

joatea. Mendira lanera joateak bakarrik zian zentzua, ganadua eramatera edota ekartzera, fruituak biltzera (kamamila, basaranak, perretxikoak …). «Mendira zoazte? Zerbait ekarri behintzat!», esaten ziguan ama zenak. Gaurko mendiko kirolarien plana eta ibiliak ikusita zer esango ote likek? Hasteko, hauxe: «Mendian korrika? Ez dun leku erosoagorik egongo korrika ibiltzeko?; mina hartuta etorri!!!» Mina. Dieta, masaje eta zainketa tekniko profesional asko, baina urte batzuk barru, lehenaz gain eta besteak beste, belaunetako, orkatiletako, bizkarreko lesioak ez ote dizkiagu egun baino ugariagoak izango gure artean?

Inaxio Usarralde

Joxepa Madariaga

bat eta

Bakoitza bere zoroak bizi din, Joxepa! Ez naun ni hasiko mendi lasterketetan dabiltzanak burutik jota daudela esanez! Egin dezala norberak jarduera hori. Ni, mendira joatekotan, nahiago dinat pauso lasaian abiatu, zahatoa eta ogitartekoa hartuta, gero goian irensteko. Neuk horrela gozatzen dinat. Ni ere hasieran amorratu egiten nindunan mendira abiatu eta motorrez, bizikletaz edo korrika ibiltzen ziren bi hankadunekin. Azkar ikasi ninan horiek nire aldarteari ez ziotela eragingo eta bakoitzak nahi zuen modura gozatzeko bidea aurkitu behar zuela. Bizitzan, bakoitza bere ikuspegiaren arabera, hasiko bagina neurtzen jendeak egiten duenak zentzurik duen edo ez, jai geninake. Ez gintunan berehala ados jarriko!

Urrutira joan gabe, sanferminak ditinagu. Zer esaten didan zezenen aurrean entzierroan jartzen direnei buruz? Izugarrizko zirrara sentitzen dutela esaten diten adarren tartean korrika joanez… Nire iritzirako istripu edo adarkatze gutxiegi gertatzen dun. Gehiago

bat

Inazio Usarralde

nola ez den gertatzen pentsatzen aritzen naun sarri.

Bizitza bera, arriskuak hartuz gero, zirraragarriagoa dela esan zinan poetak. Arriskuaren langa non ipini? Jar dezala bakoitzak nahi duen tokian eta ondorio guztiekin. Muturreko egoeratan gertatzen diren istripuak gertatzen direnean errazago ematen zienat buelta.

«Gutxienez gustukoa zuen hartan ari zela joan dun! Lanean hiltzea baino hobea izango dun, ba?». Ba, horixe, goazen oporretara.

06 GOIBERRI

1936KO GERRA GOIERRIN (I) UZTAILAREN 18TIK 24RA

Nafarroatik Gipuzkoara sartu ziren soldadu eta errekete boluntario multzo bat, desfilean. Bi hilabete behar izan zuten Goierri osoa hartzeko.

Gerra iritsi da Goierrira Militarrak Afrikan altxatu dira, eta biharamunean penintsulan zabaldu da kolpea. Goierritarrak azti ipini dira.

Aimar Maiz Uste baino lehenago jo behar izan dute militarrek estatu kolpea. Uztailaren 18 goizerako jarrita dauka Mola jeneralak ordua, baina Melillan bezpera arratsaldean (1936-7-17, ostirala) altxatu ziren Espainiako Marokoko Protektoraduko ofizialak. Euren armategi ezkutua aurkituko zietela jakin zutelako.

Astelehen honetan (2016-718), 80 urte beteko dira 1936ko gerra lehertu zenetik. Gerra zuzenak 65 egun iraun zuen Goierrin, 1936ko uztailaren 18tik irailaren 20ra.

GOIBERRI astekariak sei erreportajeko seriea hasi du, gaur.

Astekako kontakizunean, Goierrin gerra-egunetan egunero zer gertatu zen aurkeztuko du.

Uztailaren 24an nafar erreketeek Zegama, Segura, Zerain eta Mutiloa hartu dituzte. 25ean, Ataun-Lazkao.

1936-7-18, larunbata. Militarren kolpea penintsulan zabaldu da. Komandantzia askok bat egin dute Errepublikaren agintearen aurka. Goierrin ere

zain zeuden karlistak eta erreketeak. Eta prest. Ordizian, Circulo Tradicionalistaren aurrean errekete talde bat guardia egiten egon da. Goitik ez zaie matxinatzeko agindurik iritsi eta alde egin dute, Aralartik Uhartera, Benedicto Barandalla karlista etxarriarraren taldera.

Gipuzkoako erreketeen buru Agustin Telleria antzuolarrak Alvaro Etxezortu ordiziarrari aspaldi agindu zion Ordizia, Zaldibia, Itsasondo, Arama, Legorreta, Altzaga eta Gaintzako karlistekin errekete talde bat antolatzeko eta trebatzeko. Zirkuloan eman die, hilabeteetan, instrukzio militarra. 115 gizon prest zeuzkan, gaurko.

1936-7-19, igandea. Iruñeko Diario de Navarra-k «¡Viva España!» batekin ireki du azala.

Gerra egoera deklaratu du Molak, Nafarroan. 10:00etan Espainia guztiari bidali dio mezua, Radio Navarra irratitik.

GOIBERRI 07

1936KO GERRA GOIERRIN (I)

Patricio Etxeberria industriaria ihesi mendiz: ‘Ardiak ondo, Martin Joxe’ oierriko zenbait pertsonaiak mendiz ihes egin dute, altxamenduarekin ados egon, eta eremua errepublikazaleen aldeko geratu denean. Ormaiztegiko eta Legazpiko ihesbidea Lierni eta Aztiria izan da, uztailaren 21etik aurrera, handik Urbia zeharkatu eta Arabara —altxatuen eremura— iristeko.

Patricio Etxeberria industriari legazpiarrak hala ihes egin du, baita Ormaiztegiko bainuetxeko jabe Antonio Izuzkizak, Guillermo Lasa lagunak, Jose Mujikak (Serapio Mujika historialariaren semea) edo Guillermo Aldir militarrak ere.

Aztiriko apaiz Miguel Odriozolak, karlista amorratua, ihesbidea jakin du, eta proposatu die Arantzazura salbu iristen badira, bidal diezaiotela Aztiriara telefonema bat, klabean: ‘Ardiak ondo, Martin Joshe’. Hala egin dute iheslariek. Baina Aztiriko telefonistak tabernan komentatu, han zeuden miliziarrek susmoa hartu, eta alarma piztu da, errekete zutabe bat badatorrela ulertuta.

G

Frankistek CNT-UHPko kide bat atxilotuta. KUTXA FOTOTEKA

Beasainen, EAJren Batzoki berria inauguratu dute, gaur, bazkari batekin. Goierriko Alkartasuna elkarteak eraiki du hiru solairuko egoitza, frontoi handi eta guzti. Kolpe hotsak badira, baina festa burutu dute.

Oraindik ez dakite 9 egun barru altxatuek bereganatuko dutela Batzokia, eta gero Falangearen egoitza jarriko dutela han, 1976an elkarteari itzuli arte.

EAJren izenera 1997an pasako zen, eta 2006an eraitsiko zuten, orubean etxeak egiteko.

Gipuzkoan, Frente Popularraren defentsa batzordeak sortzen hasi dira. Arrasaten, gaur. Irunen eta Hondarribian, bihar; Tolosan, ZumarragaUrretxun... Ezkerrekoak sartu dira gehienak; jeltzaleak zer gerta ikusmiran, oraingoz.

1936-7-20, astelehena. Molak Gipuzkoa «azkar» konkistatu nahi du. Gaur abiatu dira tropak, Nafarroatik Gipuzkoarantz. Beorlegi Beran kokatuko da, Ortiz de Zarate Donezteben, Cayuela Altsasun, eta beste talde txiki bat LekunberriBetelu aldean. Posizio egonkortuta abiatuko dute konkista.

Cayuela teniente koronelaren zutabea (Arapiles Mendiko Batailoiko 2. konpainia) Liza-

rratik abiatu da , eta gaur bertan Altsasu hartu du.

Albizu eta Malcampo komandanteek Segura eta Ataun hartzeko zeregina dute. Beasain eta Goierri konkistatu, eta Oria ibarrean aurrera Donostia hartzea dute misioa.

Ataunen, anarkista eta komunista talde batek Kaxetako zubia lehertu du, Lizarrustiko bidea eskuindarrei indargabetzeko. Egunotan, Nafarroan atxilotutakoak fusilatzera ekarri dituzte, Lizarrustira: Elkorrin (Quifosa), aldapan behera Iraubeltzeko bihurgune inguruan, Kaxetatik gora eskuineko

Donostiak ez zuela altxatuekin bat egin ikusita, kolpistak uztailaren 24an sartu ziren Goierrin Lehenengo astean Zegama, Segura, Zerain eta Mutiloa hartu zituzten Molaren tropek

lehen bordan... tiroka hil dituzte kolpistek hainbat pertsona.

1936-7-21, asteartea. EAJ lerratu da, altxamenduaren aurrean bere jarrera ofiziala Euzkadi egunkarian aterata. BBBko Pantaleon Ramirez de Olanok idatzi du oharra: «Hiritargoaren eta faxismoaren, Errepublikaren eta Monarkiaren borrokan, hiritargoaren eta Errepublikaren alde» egin du.

Donostian, Loiolako kuarteleko militarrak matxinatu dira.

Donostia hartzeko plana martxan jarri dute, gaur.

Goierrin, lehen atxiloketak egin dituzte errepublikazaleek.

Eskuindarrak atzeman dituzte.

Ormaiztegin, geltokiko burua eta bainuetxean zegoen diputatu bat atxilotu dituzte. Beste askok ihes egitea erabaki dute.

1936-7-22, asteazkena. Donostian borroka gogorrak hasi dira. Militar altxatuen zutabe bat goizaldean irten da Loiolatik, erdigunea hartzera. Enfrentamendu bortitzak, errepublikazaleek aurre egin dietelako.

Militarrek ez dute lortu hiria hartzerik, eta eraikin batzuetan gotortu dira: Maria Cristina hotelean, Itsas Komandantzia Militarrean, Nautikoan...

1936-7-23, osteguna. Donostian, Maria Cristinan zeuden militarrak errenditu dira. Loiolako kuartelean matxinatuta jarraitzen dute, ordea. Errepublikazaleek setiatua dute. Porrot egin du altxatuen asmoak, Donostia azkar konkistatu eta Gipuzkoa bereganatzekoak.

Goierritik borrokalari errepublikar asko joan da, Donostiaren defentsara. Beasaindik eta Ordiziatik hainbat kamioi irten dira, Loiolako kuarteleko borroketara (uztailaren 24tik 28ra).

1936-7-24, ostirala. Albizu komandantea, Arapiles batailoiaren buru, Otsaurtetik Zegaman sartu da, 400 bat gizonekin.

Herria hartu du. Aurrera jarraitu dute militar, errekete eta falangista tropek, eta Segura, Zerain eta Mutiloa hartu dituzte.

Malcampo komandantea Lizarrustira iritsi da, iluntzean. Arbitrio etxeko mikeleteak erresistentziarik gabe menperatu dituzte. 350 bat soldadu dira, Caparrosoko Tertzioko erreketeak tartean, Iruñetik Etxarrira tren militar batean ekarriak.

Han da Lazkaoko markesaren seme gaztea ere, aitak bidalia.

Errepidez segi beharrean, mendi bidetik jo dute, Marumendi aldean gaua pasatzeko.

08 GOIBERRI

ELKARRIZKETA

Amaia Erbina Errugbilaria

«Txikitatik nire idoloak izan direnekin ari naiz jokatzen, izugarria da» Loinaz Agirre Ordizia «Errugbiarekin nire ametsa bete dut». Horiexek izan dira irribarrea ezpainetatik kendu gabe, Amaia Erbina (Ordizia, 1997) errugbilariak esandako lehenengo hitzak. Abuztuan Brasilgo Rio de Janeiroko Olinpiar Jokoetan parte hartuko du Espainiako selekzioarekin, zazpiko errugbian. «19 urte bakarrik ditut eta ez nuen espero hain azkar etorriko zenik dena».

Familia errugbilari bateko alaba zara. Trevijanoko lokatzetan errugbian jokatzen hasi eta Rioko Olinpiar Jokoetara iritsi zara. Zein izan da orain arteko ibilbidea?

Trevijanon hasi nintzen bai errugbian, 5 urterekin. Mutilekin hasi nintzen entrenatzen, Beñat anaiarekin, ni baino bi urte zaharragoekin, nire adineko mutilik ez zegoen eta. 16 urtera arte jokatu nuen Ordizian, mutilekin. 16 urterekin neskek ezin dute mutilekin jokatzen jarraitu eta Hernanira joan nintzen, gertuen zegoen emakumezko taldea zelako. Denboraldi bat egin nuen.

Baionan ere jokatu zenuen.

Bai. Frantziako emakumezkoen mailari buruz informazioa biltzen aritu nintzen, hemengoa baino liga hobea delako, eta Baionara joan nintzen.

Frantziako bigarrenak gelditu ginen, 18 urtez azpiko ligan. Hemen ezin da pentsatu ere egin horrelako liga bat egotea. Zoragarria izan zen.

Iazko irailean, berriz, Bartzelonara joan nintzen unibertsitate ikasketak egitera; Inefeko taldearekin hasi nintzen errugbian. Baina azkenean ikasketak utzi egin nituen, zazpiko errugbiko Espainiako taldean lekutxo bat izan nezakeela ikusten nuelako. Ikasketak utzi eta Madrilera joan nintzen.

Apustua egin eta helburua lortu duzu, beraz.

Bai. Iaz kontzentrazio guztietara joaten nintzen, baina hemezortzi neska geunden eta torneoetara hamabi joaten ziren.

Ni ez nengoen hamabiko taldetxo horretan. Bartzelonan nengoenean, talde finko horretan sartzeko aukera nuela ikusten nuen. Orduan kontzentrazio guztietara joaten hasi nintzen; 2016ko torneo guztietarako hartu ninduten. Azkenean Rioko Olinpiar Jokoetara joango naiz. Urte borobila izan da. Inefekin Espainiako txapelketa irabazi dugu... Unibertsitateko ikasketak ezin izan ditut aurrera eraman, baina nik uste dut merezi izan duela apustua egitea.

Ondo atera zait.

19 urterekin iritsi zara helduen

taldera. Gazteenetakoa izango zara, ezta?

Bai. Bataz besteko adina 28 urtekoa izango da. Zaharrenak 34 urte ditu eta gazteena ni naiz, 19 urterekin. Bigarren gazteenak 23 urte ditu. Espainiako taldea nahiko beteranoa da. Datorren urtean belaunaldi aldaketa egongo da. Dezentek utzi egingo du errugbia. Txikitatik nire idoloak izan direnekin ari naiz jokatzen, izugarria da.

«Zazpiko errugbian ezinbestekoa da abiadura; indarra eta jokorako ikuspegia ere bai» «Rion 8. eginda beka jasoko genuke; errugbitik bizitzeko aukera izango nuke» «Etorkizunean entrenatzailea izan eta nesken errugbi taldea sortzea da nire ametsa»

Urtean zehar 15eko errugbian jokatzen duzue eta Olinpiar Jokoetan zazpikoa. Zein alde dago bien artean?

Pentsatu, errugbi zelai berdinean, hamabost jokalariren ordez zazpi jokalari izatea. Fisikoki aldaketa izugarria da; atleta bat izan behar da. 7 minutuko bi zati izaten dira eta bigarren minuturako lehertuta zaude. Fisikoki lan asko egin behar da elite mailan jokatzeko.

15eko errugbian ezaugarri fisiko desberdinetako jokalariak behar izaten dira. Zazpikoan?

Zazpikoan abiadura ezinbestekoa da; indarra eta jokorako ikuspegi ona ere bai. Teknikoki askoz gehiago behar da. Paseak ez dira bost metrokoak, 15 metrokoak baizik. Birikak topera eduki behar dira. Entrenamendu fisikoak asko egiten ditugu.

Zein postutan jokatzen duzu?

15ekoan erdilaria, 12. zenbakia naiz; zazpikoan aurrelaria. Hala ere, zazpikoan postu guztiak antzekoak dira. Zazpikoan jakin behar duzu korrika egin behar duzula, plakatu egin behar duzula eta pasatu egin behar duzula. Zazpikoan edozein postutan aritzen gara. Uztartzean sartzen eta touchean altxatzen orain ikasi dut. Asko gustatzen ari zait, gozatzen ari naiz.

GOIBERRI 09

ELKARRIZKETA

tekin jokatuko dut. Talde onak daude Madrilen, maila ona dago. Selekzioari dagokionean, 2020ko Tokioko jokoetan pentsatzen ari naiz. Rion hamabi taldek hartuko dugu parte eta zortzigarrenetik gorako taldeek, beka lortzen dute. Olinpiar Jokoetara joaten diren kirolarientzako beka da. Rion paper on bat egiten badugu, datorren urtean beka izango genuke.

Erretiratzen diren jokalarientzat esperientzia bat da Rio, baina niretzako etorkizuna da.

Errugbiak kirol astakilo samarraren fama du. Zazpikoak ere bai?

Ez dago hainbesteko kontakturik, espazio gehiago izanda dinamikoagoa da. Egia da, neska asko hasten direla zazpiko errugbian, ez dagoelako hainbeste kontaktu eta borroka.

Olinpiar Jokoetan ikusiko dugun errugbia izugarria izango da. Errugbia ezagutzen ez duen pertsona batentzat kirol berri bat izango da, eta gustatuko zaio. 100 urte beranduago, gainera, Olinpiar Jokoetan lehenengo aldiz izango da gainera errugbia.

Beka hori zer izaten da?

Ikasketetarako eta bizitzeko dirua. Ekonomikoki ezin hobeto etorriko litzaidake. Madrilen Joaquim Blume erresidentzia dago, Olinpiar Jokoetara joaten diren kirolarientzako erresidentzia da. Bertan bizi eta ikasten dute. Beka hori izugarrizko laguntza izango litzateke niretzat, bertan bizitzeko aukera izango nuke.

Orain neskekin ari zara jokatzen baina 16 urtera arte mutilekin jokatu zenuen. Gogorra egin al zitzaizun?

Egia esanda, taldean neska bakarra izatea gogorra egiten da. Nesken talde bat agian ez, baina eskertuko nuke taldean beste neskaren bat egongo balitz. Behin baino gehiagotan pentsatu izan nuen errugbia uztea. Baina gurasoek animatzen ninduten aurrera jarraitzea. Aitak beti esaten zidan jarraitzeko, iritsiko zitzaidala nire saria. Azkenean jarraitu egin nuen eta saria iritsi da bai.

Zortzigarren postu hori lortzeko zein aukera duzue?

Nik uste dut Rion zortzigarrenak egingo dugula. Selekzio oso indartsuak daude, Australia eta Zeelanda Berria bezala, baina nik uste dut, zalantzarik gabe, zortzigarren postua behintzat lortuko dugula.

Mutilekin jokatzeak abantailarik badu?

Errugbitik bizitzeko aukera eskuan duzu, beraz?

Asko. Selekziora iritsi nintzenean berehala esan zidaten, nola nabaritzen zen mutilekin jokatutakoa nintzela. Kontaktu maila hori eta plakatzeko ausardia hori eman zidan mutilekin jokatzeak. Txikitatik nago ohituta ni baino mutil handiagoak plakatzen. Selekzioko neskek inbidia handia daukate.

Txikitatik kirol hau ezagutzeko aukera dugulako zortea dugula esaten didate. Ni oso eskertuta nago.

Bai. Egia esan orain, Espainiako errugbiarentzat aldaketa handia izango da. Olinpiar Jokoetara joanda, neska gehiagok errugbia ezagutzea, telebistan errugbia ikustea ekarriko du; errugbia haztea eta zabaltzea.

Errugbiaren historiarako oso ona izango da.

Ordizian, neska gutxi batzuk badabiltza errugbian. Zein mezu emango zenieke?

Amets bat bete duzu, Espainiako selekzioarekin Rioko Olinpiar Jokoetara joatea. Hemendik aurrera nola ikusten duzu zure burua?

Goraka eta goraka. Aurten Madrilen hasiko naiz ingeles filologia ikasten eta hango talde ba-

LOINAZ AGIRRE

Jarraitzeko. Etorkizunari begira asko gustatuko litzaidake entrenatzailea izatea. Nesken talde bat sortzea litzateke nire beste amets bat. Nire esperientzia neska txikiei transmititzea eta neska txiki horiek nik izan dudan aukera izatea, niretzat zoragarria litzateke.

10 GOIBERRI

GAZTEAK

Ordizia beti gazte Ordiziako Gazte Informazio Zerbitzuak 25 urte bete berri ditu. Urte hauetan guztietan egindako lana oparoa izan da, eta garaian garairako beharretara egokitzea izan da zerbitzu aktibo eta bizi bat mantentzeko sekretua.

Josune Zarandona Ordizia Ordiziako Gazte Informazio bulegoak 25 urte bete ditu aurten.

1991ko uztailaren 1ean sortu zen, Ordiziako gazteei informazio zerbitzua emateko asmoz.

Hasiera-hasieratik Koro Ruiz izan da bulegoko arduraduna. eta berarekin egin du GOIBERRI aldizkariak mende laurdeneko ibilbidearen errepasoa.

Ordiziakoa 1991. urtean sortu bazen ere, Gipuzkoan Gazte Informazio Bulegoen garapena lehenagokoa da. Ruizek esan

duenez, «1985etik aurrera hasi ziren bulego gehienak egituratzen». Urte hura Gazteriaren Nazioarteko Urtea izendatu zuten, eta haren gerizpean eman zitzaien forma lehenengoz gazteak helburu zituen zerbitzu bati. «Gazteei gizartean eta lan munduan integratzeko autonomia erraztuko zien zerbitzu baten beharra ikusi zen», eta helburu harekin eman zituzten lehendabiziko pausoak. Hala, «gazteei zuzendutako programen, ikasketen edo diru-lagun-

tzei buruzko informazioa ematen eta hurbiltzen» hasi ziren, baita kolektibo horretarako interesgarria izan zitekeen edozeri buruzko informazio biltzen ere.

Ibilian-ibilian 25 urte Askorako ematen dute 25 urtek, ordea, eta aldaketak handiak izan dira azken urteotan: «Gizartea asko aldatu da, eta zer esanik ez komunikatzeko moduak. Gazte zerbitzuak, egungo errealitatera eta gazte-

en behar berrietara egokitu behar izan du». Udaletxean eta administrazioaren aurrean «bitartekari lanak» ere egiten ditu.

Ordizian Gazteria saileko zerbitzua izatera pasa da eta sailean bertan diseinatzen dira haur, nerabe eta gazteentzako egitasmoak.

Gazte Informazio Zerbiztuen historia etengabeko eraldaketari lotuta egon da beti. Oraintxe bertan ere, hausnarketa fase batean sartuta daude.

«Zerbitzua herriko egoerara

GOIBERRI 11

GAZTEAK

Ezkerreko orrian Koro Ruiz, Gazte Informazio Zerbitzuko teknikaria bere bulegoan. Lerro hauen ondoan, urte hauetan zehar egin dituzten hainbat tailerren irudiak: autodefentsa, sukaldaritza eta Instat1ean.

J. ZARANDONA/OGIZ

batzuentzako informazio baliagarria eskainiz». Udalerri mailan, zenbait ekintza ere antolatu ditu data seinalatuetan: «Azokaren 500. urteurrenean esaterako, haur, nerabe eta gazteentzako jarduerak antolatu genituen beste gazte zerbitzuekin elkarlanean».

Sare sozialen garrantzia

egokitzen ari gara ditugun baliabideak erabiliz eta berriak aztertuz, gazteekin eta gazteentzat». Gainera, udaleko zerbitzuekin elkarlanean ere ari dira «gazteriari buruzko ikuspegi orokor eta integrala osatuz». Informazioa, orientazioa eta aisialdiko heziketa ematen ditu, eta adierazpenerako eta partaidetzarako, eta sorkuntzarako eta produkziorako bideak irekitzen ari da.

Lehen eta orain gazteei interesatzen zaizkien gaiak antzekoak dira. Aldaketa kontsulta egiteko moduan nabaritu du batez ere Ruizek. «Gaur egungo gazteak galdera zehatzagoekin etortzen dira, informazioa lortzeko tresna eta baliabide asko baitituzte eskura». Ikasketak, zentroak, lan mundurako irteerak, diru-laguntzak, aisia, lankidetzarako programak, eta batez ere, lan eskaintzak eta oposizioak (publiko zein pribatuak) dira gazteei beti gehien interesatu zaizkien gaiak.

Orain, zerbitzua herriko egoerara egokitzen ari dira, dituzten baliabideak erabiliz 1990 inguruan, Gipuzkoako bulegoen sarea sortu zen, elkarrekin aritzeko

Baina, garaian garaiko gaiek ere markatu dute gazte informazio bulegoaren ibilia. «Gaur egun jada, zaharkituta geratu diren gaiak dira, baina garai batean kontzientzia-objekzioak eta intsumisioa bezalako gaiak eguneroko ogia ziren bulegoan», gogoratu du teknikariak.

Aipatutako gaiez gain, Ordiziako Gazte Informazio zerbitzutik makina bat ekintza ere antolatu eta sustatu dira urte hauetan guztietan, «beldurrezko eta fantasiazko maratoia», adibidez. Baita sariak eta lehiaketak ere « Gomendatzen dizut izenekoa izan zen horietako bat, gazteek oporretarako lekuak proposatzean zetzan, beste

Babeslea

Gipuzkoako Foru Aldundiarekin elkarlana ere aspaldikoa da.

1990eko hamarkadan informazio bulegoek era autonomo eta independentean funtzionatzen zuten udalerrietan. Baina 1990eko hamarkadaren erdialdera Gipuzkoako Bulegoen sarea sortu zen gazteentzako interesgarriak diren gaiak elkarrekin jorratzeko. Etxebizitza, etxebizitzetarako sarbidea, prentsa-dosierrak, nerabeentzako informazio dosierrak... elkarrekin lantzen hasi ziren, «beti ere tokian tokiko berariazkotasuna galdu gabe».

Lehen paperean egiten zen dena, baina gaur Internetek eta sare sozialek berebiziko garrantzia dute. Hausnarketa fasearen baitan, uda ondorenerako blog edo komunikatzeko kanal berri bat osatzekotan dabiltza. Bitartean, sare sozialetan jarraituko dute presentzia izaten: Facebook-en, twitteren eta instagram-en.

12 GOIBERRI

ERREPORTAJEA

Ai Laket! Gasteizko kolektiboa festarik festa ibili ohi da haien mezuak gizarteratzen. AI LAKET!

Ardura burujabea Jaietan ongi pasatzeko hainbat gomendio ematen dituzte Ai Laket! kolektikoak eta Emagin Elkarteak. Lehenengoak droga kontsumo arduratsuari egin dio aipeman, eta bigarrenak emakumeen burujabetza aldarrikatzen du jaietan.

A.VierbĂźcher Beasain Uda garaia festa garaia da, eta nahi ala ez, alkoholaren eta bestelako drogen kontsumoa areagotu egiten da. Horrez gain, udako parranda egunetan, emakumeen aurkako indarkeria sexista kasuak area-

gotzeko arriskua ere hazi egiten da. Ai Laket! Gasteizko kolektiboa eta Emagin Elkartea festarik festa ibili ohi dira haien mezuak gizarteratzen. Kontsumo arduratsua eta burujabetza dira bi elkarteek gehien errepikatzen dituzten hitzak.

Ai Laket! 1998an jaio zen kolektibo gisa eta 2002. urtean irabazi-asmorik gabeko elkarte legez eratu zen. Taldea droga ilegalen kontsumitzaileek eta kontsumitzaile ohiek osatzen dute, ezagutza arlo eta lanbide askotatik etorriak. Ai Laket!

erabiltzaile elkartea den arren, kontsumoarekiko duten jarrera neutroa eta ez-morala da. Drogak hartzea ala ez, pertsona helduek era libre eta informatuan hartu behar dutela uste dute, eta erabakia pertsonala eta librea izan behar dela diote.

GOIBERRI 13

ERREPORTAJEA

Ai Laket!-ek, kontsumitzeko erabakia gertatzekotan, ahalik eta burubide elementu gehienez baliatuz egindako hausnarketaren emaitza izan dadin eskatzen du.

Festaz festa lasai ibiltzeko Ai Laket!-en gomendioak

Testatze programa Dibertsio guneetako droga ilegalen kontsumoarekin lotutako arriskuen murrizketarako programa da testing programa Bere oinarriak substantzia ilegalen testa eta analisia dira, eta informazio orokor zein pertsonalizatua ematen dute. Balizko kontsumitzaileei eta drogen erabilerarekin lotutako edozein arlotan interesa duen edozein pertsonari zuzenduta dago.

Substantzien aizunketa, osasun kontrol ezaren ondorio, droga ilegalen kontsumoarekin lotutako osasun arrisku nagusietakoa da, eta erabiltzaileen kezka handienetakoa. Programa mota honek eraginkortasun handia frogatu du erabilltzaileekin kontaktuan jartzeko, bereziki gazteekin.

Honela, bestelako osasun errekurtsoetara nekez hurbilduko liratekeen pertsonek, kontsumituko dutenaren edukia ezagutzeaz gain, gainontzeko informazio osagarriak jaso, era guztietako kontsultak egin, besteak beste.

Ordiziako Santa Ana jaietan, uztailaren 25tik 26ra gauean, Arboladian egongo dira Ai! Laketekoak inguratzen diren he-

roga bat hartzerakoan ezjakintasuna arrisku larria izan daiteke.

Noizbait zerbait kontsumitzekotan norberak erabaki behar du noiz kontsumitu.

Besteek ez dute norberarengatik erabaki behar, eta ez dute bultzatu beste inor ezer kontsumitzera.

Pertsona bakoitza ezberdina da; bakoitzaren pisua, tolerantzia... Faktore horiek erritmo desberdina izatera eramaten du norbera. Lehian ibiltzea edo gainerakoek kontsumitzen dutena jarraitzea ez da bide egokia.

Sustantziak nahastearekin kontuz ibili behar da, nahasketa batzuk espero ez diren efektuak sor baititzakete.

Zenbat eta nahasketa gehiago, arrisku gehiago eta gozamen gutxiago. Drogak hartzea besteekiko begirunea galtzeko aitzakia bat ez duela izan behar nabarmendu du Ai Laket! elkarteak, eta kontsumitzaileei egiten die hartutakoaz eta egindakoaz arduradun izateko deia.

D

rritarrek eramandako sustantziak aztertzen, 00:00etatik 03:00etara bitartean.

Testingaren ezaugarriak Testing programa, batez ere, beren aisialdian substantzia ilegalak kontsumitzen dituzten edota kontsumitzeko asmoa duten pertsonei zuzentzen da, bereziki lehenengo aldiz kontsumitzekotan direnengana.

Pertsona horien ingurukoak edo lagun taldea batik bat, zein droga ilegaletan interesa duen edozein pertsona ere, kontsumoak dituen edo izan ditzakeen arriskuez kontzientziatzea bilatzen du, bereziki egun nagusi diren ezlegaltasun eta informazio eza kontuan izanik.

Testing programa tokian tokiko kontsumo guneetara hurbiltzen den aktibitate ibiltaria da. Informazio material guztiak luzatzen dituzte herriz herri jartzen duten karpan. Ai Laketeko partaideek, erabiltzaleei harrera egiten diete bertan, azaltzeko galdetegia egin, dauden aktibitateen berri eman, zalantzak argitu eta beharrezkoa izatekotan autokarabanara zuzentzen ditu testa edo informazio pertsonalizatua emateko. Beharrezkoa denean, premia duten pertsonak bestelako osasun zerbitzuetara bideratzen dituzte.

Eraso sexistak jaietan Azken egunetan iristen ari diren

eraso sexista eta bortxaketa salaketen albisteak direla eta, GOIBERRI Emagin elkartearekin jarri da harremanetan gaiari buruz dituzten irizpideak ezagutzeko. «Oraindik ere emakumeok diskriminazio sexistak jasaten ditugu gure bizitzako espazio guztietan, baita eremu publikoan ere», nabarmendu du Idoia Arraiz Emagineko kideak. «Gauean, kalean, parranda giroan... begira sanferminetatik nolako albisteak ari diren heltzen. Bortxaketak, salaketak... nahikoa da!». Horrelako egoerei aurre egiteko, Emaginek emakumeen gida lagungarria du banatzeko.

Nola egin aurre erasoari Gaur egungo errealitatea ikusita, Emaginek eraso sexista baten aurrean izan beharreko jokaeraren inguruan hainbat gomendio ematen ditu. «Izan zeure buruaren jabe» da emakumeei ematen dien lehenengo aholkua. Erasotzea delitua dela gogorarazten du, eta eraso baten aurrean defendatzeko aholkua ematen du. «Bakarrik ezin baduzu, laguntza eskatu» dio Emaginek hirugarren aholku bezala. «Guztion ardura da emakumeen kontrako indarkeriari aurre egitea eta diskriminazio egoerekin amaitzea».

Horrelako egoerei aurre egiteko autodefentsa feminista tailerrak tresna garrantzitsutzat jotzen ditu Emaginek.

14 GOIBERRI

SARETIK

saretik Albisteak

Sarean ikusia

Euskal bideo-joko bat saritu dute

Mutiloako Udalak atari berria du Mutiloako Udalak webgunea berritu du. Bikoa etxeak garatu du atari berria, eta proba moduan dago martxan; orain, herritarren proposamenak jaso nahi dituzte. Bi helburu ditu atari berriak: batetik, herritarrek udalarekin duten harremana hobetzea; udalarekin harremanetan jartzeko bide berriak irekiz. Bestetik, Mutiloa ezagutzen ez dutenei herriaren berri ematea, turismo arloko baliabideak (herriko txokoak, ibilbideak, ohiturak...) landuz. mutiloa.eus

euskal.org

Euskal Encounterra, inoizko jendetsuena aur zortzi hasiko da Barakaldoko BEC erakustazokan Euskal Encounter informatika zaleen topaketa. Antolatzaileen arabera, aurtengoa inoizko ediziorik handiena izango da. Guztira, 4.600 zalerentzako tokia egingo dute, iaz baino 500 gehiago. Aurten 24. edizioa izango du topaketak, eta urtez urte igotzen ari da partehartzaile kopurua. Hala ere, izena emateko epea ireki eta bost

G

minutu eskasean agortu ziren sarrerak.

Lau egunetan zehar, artxiboak elkarbanatu, sareko jokoetan edo formakuntza saioetan parte hartu eta beste hamaika gauza egiteko aukera izango dute informatika zaleek. Horretarako, segundoko 40 gigako konexio abiadura jarriko dute denen eskura. Horrez gain, dozenaka jarduera izango dira egun horietan, software librea, hardwarea, sormen digitala eta bideo-jokoak ardatz hartuta.

Bilboko Delirium Studios etxeak egindako Los delirios de Von Sottendorf bideo-jokoak hiru izendapen lortu ditu Espainiako Arteen eta Zientzien Akademiak urtero ematen dituen sarietan. Aurretik, euskal bideojoko onenaren saria jaso zuen 2015eko AzPlay lehiaketan.

Nintendo 3Ds kontsolarako egindako jokoa da eta 400.000 euroko aurrekontua izan du.

Olinpiar Jokoak jarraitzeko APPa Abuztuaren 5etik 21era bitartean jokatuko dira Rio de Janeiroko (Brasil) Olinpiar Jokoak.

Etxetik mugitu gabe edo edonon jarraitu nahi dituenak badu horretarako aukera, sakelako telefonoetarako sortu duten APPari esker. Rio 2016 aplikazioarekin, proba guztietako parte-hartzaileak, egutegiak eta emaitzak ezagutu ahal izango dira, mugikorrean bertan.

GOIBERRI 15

MOTZEAN

Barrualdearen tiradizoa Goierri beheak eta Tolosaldeak 2008an abiatutako lankidetza berretsi, eta turismo gida berritua aurkeztu dute ‘Euskadiko bihotza’ goiburupean.

Donostiako turismo bulego berrian haien lekua izango dute bi eskualdeek.

Iñaki Gurrutxaga Goierri beheko eta Tolosaldeko 46 herriren informazio turistikoa biltzen duen 48 orrialdeko gida berria aurkeztu dute asteon Tolosako Topic zentroan Goiturrek eta Tolosaldea Garatzenek. Berritasun nagusiena gidaren formatoa bera da, orain artekoa karratu antzekoa bazen, oraingoa luzetaka diseinatu dute, Donostiako eta Gipuzkoako turismo giden tankeran. Euskarazko eta gaztelerazko bertsioak ez ezik, inglesezko eta frantsesezko 3.000 ale argitaratu dituzte.

Gida berriaren goiburua Euskadiko bihotza da, eta uztailaren lehenetik Donostiako Bulebarrean irekita dagoen turismo bulego berrian aurkitu ahal izango dute bisitariek bi eskualdeei buruzko informazio guztia.

Hiriburuak berezko duen erakarmen indarra barrualdera begirako turismoa indartzeko baliatzea garrantzitsua dela uste du Maite Cruzadok, Gipuzkoako Foru Aldundiko turismo zuzendariak. Aipatzekoa da asteazken eta larunbatetan Ordiziako eta Tolosako azokak ezagutzeko bisita gidatuak martxan dituztela dagoeneko.

Turismo gastronomikoa Turismo gastronomikoa da Goierriren eta Tolosaldearen indargune nabarmenetako bat da, eta gida eraberrituak ederki jasotzen du alderdi hori. Hiru ataletan banatuta dago: esperientzia gastronomikoekin hasitako eskaintza, naturaz nahiz kulturaz gozatzeko ideiekin biribiltzen du argitalpenak. Bertsio eraberrituan, gainera, mitolo-

giak tarte berezia du, besteak beste, Eusko Jaurlaritzako turismo sailak sustatuta: Mariren Zuhaiztia, Aralarko txokoak eta Barandiaran museoa ezagutzera gonbidatu nahi dituzte bisitariak.

Bi eskualdeen arteko elkarlana «barrualdeko herrientzat lerro estrategikoa» dela iritzi dio Olatz Peon Tolosako alkate eta Tolosaldea Garatzeneko presidenteak, norbere baliabideak optimizatzeko bidea dela esanez: «Izateko eta bizitzeko

modu bat erakusten du». Felix Urkola Lazkaoko alkate eta Goiturreko presidentearen ustez, sinergia horrek hainbat produktu turistiko elkarrekin sortzea ahalbidetu du. «Horren adibide garbia da Trail estazioa. EAEn lehena da, eta espainiar estatuan ere aitzindarietako bat».

Gero eta garrantzia gehiago du turismoak Goierriko barne produktu gordinean –%7,6koa zen 2011n–, eta joerak goranzkoa izaten jarraitzen du.