Goiberri 212. zenbakia

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

212. zenbakia. 2016ko azaroaren 11

GOI B ERRI

Hiru mila gazta, bost kontinente Euskadi-Basque Country International Cheese Festival jaialdia egingo da Donostian 8-11

Artzai Gazta elkartea buru dela, munduko 40 herrialdetatik ekarritako 3.000tik gora gazta ezagutzeko aukera izango da datorren astean Donostiako Kursaalen. GOIBERRI

Josune Azurmendi 3 Iritzia 4-5 Ibai Aizpeolea ganaduzale gaztea 6 Gure Lurra: azaroa, hazien hilabetea 7 Zegamako fabrika handia 12 San Martin feria Zegaman 13-15

02 GOIBERRI

PUBLIZITATEA

GOIBERRI 03

KATE MOTZEAn

Josune Azurmendi Aktorea

«Gustuko dut gauez kotxean noala musika jarri eta ozenki kantatzea» Mikel Albisu Zegama Aurten amaitu ditu Josune Azurmendik (Zegama, 1994) irakasle izateko ikasketak.

Orain, bere ametsa errealitate bihurtzeko esperantzaz Donostiako Arte Eszenikoen tailerrean ari da, hiru urteko aktore formakuntzako lehen ikasturtea egiten.

Urrup antzerki taldearekin urrian Eva guztiak antzezlana taularatzeari amaiera eman dio: «Harrera ederra izan du, jendeak barre egin du. Eta nork daki, agian bakarren bat identifikatuta ere sentitu da».

San Martin azoka da larunbatean. Zein plan izaten duzu?

Goizean azoka ikusi, talo bat jan eta eguerdiko poteoa. Ondoren babarrun jana egiten dugu, eta parrandarako giro aparta izaten da gauean.

Janari bat.

Txokolate marroia, ez beltza eta ez zuria.

Edari bat.

Hotza garagardoa eta beroa kafea, esne pixka batekin.

Zaletasun bat.

Gauez kotxean noala musika jarri eta ozenki kantatzea.

Oporretarako leku bat.

Ahal bada, urtero leku ezberdinak ezagutzea gustatzen zait.

Pelikula bat.

Euskarazko zinea sustatzea gogoko dudanez, Amama.

Amets bat.

Pertsona orok norbanako bezala dituen eskubideak izatea.

Liburu bat.

Albert Espinosaren El mundo azul. Ama tu caos.

Musika talde edo abeslari bat.

Egunaren arabera, baina gaurkoan Gatibu esango dut.

Abesti bat.

Lertxundiren Itsasoari Begira.

«Zegamako San Martin azokan parrandarako giro aparta izaten da gauean»

Zeri diozu beldurra?

Bizitza ez bizitzeari.

Goierriko txoko bat.

Zegamako plaza, Aizkorri zoragarri ikusten da bertatik.

Zegaman biziko ez bazina Agian ez nintzateke existituko.

MIKEL ALBISU Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Lazkao, Olaberria, Urretxu, Zerain, Segura eta Zumarraga

GOI B ERRI

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL Zuzendaria: Iñaki Gurrutxaga Kudeatzailea: Ione Berasategi Koordinatzailea: Tere Madinabeitia

Diseinua eta banaketa: Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Egoitzak: Beasain:

Webgunea:

Oriamendi, 32. 20200.

Posta elektronikoa:

goiberri.eus

Urretxu:

goiberri@hitza.eus

Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Publizitatea:

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08

Bezero arreta / harpidetzak:

607 530 424 – publi@goiberri.eus 902-82 02 01 – harpidetza@hitza.eus

04 GOIBERRI

IRITZIA

Andoni Salamero Irakaslea

Zaindu maite beharreko hori azterrak kolorez bete dira, hosto hori-gorri dotorez, orbelak lurra jantzi eta atondu du mendi-basoen bisaia aldatuz eta eraberrituz. Zelaiak gorri eta lehor baziren ere, tanta hezeek berriro busti dituzte, lur pitzaduren zauriak osatuz eta gozatuz .

Guztia da eresi, naturaren kantu aske udazkenaren sasoi ederrean. Ibilean, inguruari begira pasiran bazabiltza, harritzeko aukera franko izango dituzu, biziak, beti, bere egunerokotasunean, irakasbide bikainak erakusten ditu eta, hausnartzeko eta barrua ontzeko jardunbide ugari eskaintzen, noski, adi bazabiltza, zeure barruan gertatzen ari denari arreta berezia eskaintzen badiozu.

Arretak hori dakar, gertatzen ari zaizun huraxe ikusi baino, begiratzea, jazotzen ari diren gertaerak entzun baino, aditzea, zure interesa guztia orain horretan erreparatzea, bizidun bezala biziarekin bat eginez, bat izanez. Tamalez, gure orai-

B

nean konszienteki aritu baino, larridurak eraginda, hainbatetan arreta galtzen dugu, geure orainera, etengabe, bi bisitari ekarriz, iragana eta etorkizuna, gure baitan nostalgia eta antsietatea sortuz.

Orain honetan iraganeko eta etorkizuneko pentsamenduak handik, hemendik geureganatuz, nostaljiaren eta antsietatearen kaiola, unoro, irekiz, ezin, txorien antzera, aske izan, hain zuzen unerik ederrenak pentsamendu gaitzetan ematen ditugulako, indar eta denbora larregi horretan xahutuz; Mark Twain idazleak badu halako aipu zoragarririk: «Hemendik 20 urtetara, egin ez zenituen gauzez atsekabetuko zara. Beraz, sokak, amarrak eta kai ziur hori utzi. Atzeman haizea zure haize-oihaletan. Amets egin.

Esploratu. Aurkitu». Pentsatzen jarriz, jarraitu beharreko aholku aparta da hauxe.

Esanak esan gure eskumena da, eta ez beste inorena, geure gogoan gertatzen ari zaiguna geuk aztertzea eta era kontsekuentean eguneroko jardunari

ekitea. Buruan ditugun garai bateko pentsamenduetan bizi baino, ez al da emankorragoa biziak eskaintzen diguna eskertuz harengan erreparatzea? Biziak berak baditu esperientzia gozoetan murgiltzeko egokierak, bestela, hitzak, denborak eta aukerak galdu izanaz nahigabetuko gara. Kalkutako Teresaren hitzek egoki baino hobeto adierazten dute orain garaturikoa: «Denbora larregi ematen dugu bizia irabazten, eta ez nahiko berau bizitzen».

Uste dut arrazoi anitz dugula biziaren egunerokoan sentitzeko, bizitzeko, izateko eta garena gure baitan haragitzeko. Argi

dago biziaren egoera bakoitzean, oraina bizitzea ez dela erraza, hain zuzen, emozioen ur nahasietan, sarri, galduak gaudelako, inkonszientzia bera bultzatuz eta suspertuz.

Halere, merezi du egunerokoari zein geure buruoi gehiago erreparatzea, guztia gertatzen ari den une horretan arreta jartzea, gogoa bera ekintza horretan bizkortuz. Inertziaz arituz pilotu automatikoa jarri eta geuk lema ez hartuz K.O. egoteak ez garamatza ezertara: presara, nahigabera, egonezinera, haserrera… Horrela bizi nahi badugu gurea da erabakia, gurea jardun horren erantzukizuna.

Neuk, filmetan oso miresten nuen artista baten, Charlot-en, hitzok ekarri nahi nituzke gogora: «Bizia antzezlan bat da, entseguak onartzen ez dituena.

Hargatik abestu, barre egin, dantzatu, negar egin eta bizi, bizi ezazu zeure bizitzako une bakoitza… txalorik gabeko antzezlana amaitu eta teloia jaitsi baino lehen».

Goza ezazue intentsuki biziaren egunerokoa, ahalegindu zuon barruak ez anubitzen, laiozten, itzaltzen… Zaindu maite duzuen hori, benetakoak egiten zaituzteten zuon egiazko nia, izan ere, ederregia da bizia edozein ontzitan nolanahi galtzeko. Mentura liluragarri horretan, zuongan, atsegin beteena izan dezazuola opa dizuet. Izan ongi!

GOIBERRI 05

IRITZIA

Asteko irudia

Josu Maroto

Munduko gaztak aukeran Artzai Gazta elkarteak hainbat eragileren laguntzarekin antolatutako Euskadi-Basque Country International Cheese Festival jaialdia egingo da datorren astean Donostian.

Joan den astean Estatu Batuetako presidentziarako hauteskundeen inguruko erreportaje batean, Mikel Reparaz kazetari apartak Mexiko eta AEBren arteko mugan bizi zen eta bere burua mugaren bi aldekotzat duen historialari bati elkarrizketa egin zion eta honakoa bota zuen: ÂŤGugandik urrutien dauden horiek dira, gehien gorrotatzen gaituztenakÂť, mugatik urrutien bizi diren herrikideei buruz. Trumpek eta harek bezala pentsatzen dutenek mugaz bestaldekoak etsaitzat nola dituzten salatzen zuen.

Arrazakeriaren eta desberdinarekiko gorrotoaren ernamuina honakoa baita sarri: elkar ezagutza falta eta horrek sortzen duen aurreiritzi multzoa; eta aurreiritziak era berean horma ikusezina sortzen du bestearekiko gerturatzea eta elkar ezagutzea galarazten duena.

Badira lau urte, SOS Arrazakeriakek Bizilagunak ekimena martxan jarri zuela eta igande honetan Goierriko hainbat herritan ospatuko da. Ideia sinplea bezain indartsua da: bertako familia eta

norbanakoak atzerritik etorri eta gaur egun herrikide edo bizilagun ditugun familiekin elkartu eta elkarrekin bazkaltzea. Otordu baten bueltan elkar ezagutzeko eta horma ikusezin hori eraisten joateko ekintza xumea. Zure etxeko ateak ireki, bazkari bat prestatu eta elkarrekin hitz egitea.

Elkar ezagutzea baita biderik eraginkorrena aurreiritziak eta estereotipoak apurtzeko. Eta otordu batean denez, askoz hobe.

Josu Aztiria

bat eta

Ekimen txalogarria da SOS Arrazakeriak abiaturiko Bizilagunak, zer duda egin. Abiapuntu polit bat ezar dezake, elkargune bat, elkar-ulertze eta ospakizun testuingu bat. Baina nago hortik aurrerakoa norberak egin beharrekoa dela, nola gogoeta mailan hala ekintzetan berdin. Beldurra gauza humanoa dela esan ohi dugu, baina beldurrak garroak luzeegiak ditu. Beldurra haizatzen dute goi-goikoek gu euren menera erabiltzeko; eta guk ere beldurra darabilgu, gure atzea salbatu ustean, desberdin zaigun hura alboratzeko ez ezik, sarri ezabatzeko ere bai.

Etorkinen herriak izan ditugu, zorionez, gure Zumarraga Urretxuok. ExtremeĂąoak, gaztelarrak, andaluziarrak, ijituak, marokoarrak, pakistandarrak, senegaldarrak, ekuadortarrak, brasildarrak... baina zenbat hesi oraindik, zenbat murru fisiko nahiz mental. Aitor dut; gustuko dut Filipinar Irlak kalean gora joatea, umetan amonarenera joaten nintzen moduan, eta kebabaren usaina hartzea. Edo Piedad kaleko frutategian sartu eta saltzaileak pakistanieran entzutea. Primeran, Gorka, zein buru-irekia zu! Zenbat aldiz egin diezu hitz, ordea, naturaltasun gutxieneko batez? Galdetu al diezu

bat

Gorka Erostarbe

inoiz zer moduz doakien? Nondik eta noiz etorri ziren? Zein traba izan dituzten?

Inoiz ez. Bestetasuna ikusten dutelako ene begiek; oso jarrera ireki-progresista-guaya izanagatik, haiek besteak izaten jarraitzen dutelako. Eta bestetasuna arrotza da, bestetasuna beldurra da.

Hizkuntzatik beretik has gintezke gaia iraultzen; bestetasuna desagertzen has dadin, eta bizilagun huts modura ikus eta trata ditzagun, zer moduz etorkin hitza bera erabiltzeari utziko bagenio?

Denok ere nonbaitetik etorriak izango gara ba...

06 GOIBERRI

GAZTEAK

ÂŤKalean jaio nintzen, baina beti baserrian ibili naiz ganadu arteanÂť Ibai Aizpeolea gazte zegamarra ganaduzalea da. Bihar San Martin eguneko ferian parte hartuko du.

Asier Zaldua Zegama Ibai Aizpeoleak (Zegama, 1989) Goierri Eskolan mekanizatua ikasi zuen, baina ganadu mundua lantegi mundua baino gustukoago du. Hala, abeltzaintza da bere lanbidea. Bihar Zegamako San Martin ferian parte hartuko du.

Ganadua umetatik al duzu gustuko?

Bai. Kalean jaio nintzen, baina aita Ariztiberri baserrikoa da eta beti baserrian ibili naiz, ganadu artean. Goierri Eskolan mekanizatua ikasi nuen, baina ganadu mundua nahiago dut.

Lantegian lan egindakoa naiz, baina gutxi.

Zure familian aspalditik al dira ganaduzaleak?

Aitona artzaina izan zen eta aitak behiekin lan egin du beti.

Osabak ere ganadua dauka.

Zein ganadu duzue egun?

ASIER ZALDUA

Babeslea

Behiak eta behorrak ditugu.

Behiak 70 bat eta behorrak 30 bat. Bai behiak eta bai behorrak haragitarako dira. Osaba ibiltzen da saltzaile lanetan. Garai batean 100 bat behi eduki genituen, baina behi-haragi kontsumoa jaitsi egin da, pentsuaren prezioa igo egin da...

Zergatik gustatzen zaidan gehiago abeltzain lana fabrikakoa baino? Hemen ez duzu orduen menpe egon behar. Hori bai, beharbada lantegian baino ordu gehiago sartu behar dira.

Baina gustatuz gero... Aitonak ardiak zituen, baina behiak eta behorrak baino lotuagoak dira.

Behiek eta behorrek ere lan pixka bat ematen dute, neguan batez ere, baina ez ardiek bezainbeste. Neguan ukuiluan egoten dira eta jaten eman behar zaie, simaurra atera...

Urteko zati handi batean mendian egoten dira, beraz.

Partzoneriaren lurretan egoten dira. Gabonen aurretik jaitsiko ditugu. Mendian daudenean, astean lau bat aldiz igotzen gara: nola dabiltzan ikusi, behar den tokian ibil daitezela... Batzuetan ihes egiten dute. Hemen ehiztari asko ibiltzen dira eta batzuetan ez dituzte hesiak errespetatzen. Bestalde, baserriaren ondoan trenbidea dugu eta hori ere zaindu behar dugu.

Hesiak jartzen eta zaintzen lan pixka bat badugu.

Abeltzain gazte asko al zaudete Zegaman?

Herrian beste bat bakarrik dago: Xabi Azurmendi artzaina.

Zergatik gustatzen zaizu hainbeste ganadu mundua?

Feria askotara joaten al zarete?

Beti hemen ibili naiz, hau ikusi dut... eta, azkenean, gustatu.

Ikustera bai, baina ganadua eramatera ez. Ez du merezi.

GOIBERRI 07

GURE LURRA

Hilabete bakoitzari berea Udaberria eta uda sasoia emankorrak dira baratzeetan; neguan, lurra berriz ereiteko prestatzea tokatzen da.

Josune Zarandona Gabiria Udaberria eta uda urteko sasoirik emankorrenak izaten dira Euskal Herriko baratzeetan.

Produktuen aldetik ere, aukera zabalena izaten da urteko hilabeterik beroenetan. Udazkena eta negua atsedenerako sasoia izaten dira beraz, lur sailentzat.

Baratzezainek kanpoko lanak etxe barruko lanengatik ordezkatzen dituzte. Ander Kerejeta Ortu Kontuk kontsumo taldeko ekoizleak udan ereindakotik haziak gordetzen ditu, datorren denboraldian berriz erabiltzeko. Haziak sailkatu, bereizi eta gordetzeko lanetan dabil azaro bete-betean, «kalabaza, ilarra, baba, porrua...».

Azaroa hilabeteak berak, euskalki ezberdinetan dituen formei erreparatuta, Kerejetaren jarduna ez dela berria konturatuko gara. Azaroa hazila edo azilla —hazien hilabetea— baita zenbait lekutan. Hazi batzuk gordetzekoa eta beste batzuk ereiteko hilabetea dela esan daiteke, Kerejetari berari galdetu eta gero. Goierri ingu-

ruan, gaur egun oso ohikoa ez den arren, garai batean «asko» egiten zela nabarmendu du.

Oloa erein berri du baratzeetako batean. «Ongarri berde bezala erabiltzeko asmoa dut.

Oloa hazia ematen hasi aurretik sasi-garbitzeko makinarekin xehe-xehe egingo dut. Gero buelta eman eta lurrari erantsiko diot».

Ander Kerejeta urretxuarra Gabiriako Zantagoiti baserriko baratzeetako batean. JOSUNE ZARANDONA

Haziak sailkatu eta gorde Oloa ereinda, lurra higaduratik eta nahi ez diren belar txarretatik libre mantentzea lortuko du Kerejetak. «Bide batez, lurra galkatuko dut, geldi utziz gero trinkotu egiten baita, eta udaberrian berriz haziak ereiteko prestaketa lan gehiago eskatzen du. Amaitzeko, oloarekin lurra solteago mantentzen da, eta udaberrira lur hobeagoarekin iritsiko naiz».

Lurrak bere zikloak ditu eta horiek errespetatzea ezinbestekoa da baldin eta bertatik fruiturik jaso nahi badugu. Kerejeta orain ari da, adibidez, ekainean ereindakoa jasotzen:

«Oloa ereinda lurra higaduratik eta belar txarretatik libre mantentzea lortu nahi dut» «Kalabaza, tipula, porrua, zerba, erremolatxa... jasotzen ari naiz orain»

Ander Kerejeta Baratzezaina

«Kalabaza, tipula, porrua, erremolatxa, azenarioa, zerba... hori da neguan kontsumo taldeko saskietan aurkituko duguna». Beranduxeago bilduko ditu uztail, abuztu eta irailean ereindakoak, azakiak, porrua...

Orain, berriz, udaberrian jasotzeko ilarra eta baba ereingo ditu.

Udazkenean eta neguan euri asko egin ohi du gurean eta hori «ez da ona» baratzean aritzeko. Baina, negutegian badago, neguan ere, zerbait ereiteko aukera badu: «Udako tomateaeta kendu, eta negurako prestatuko dugu orain, zerba, letxuga... erein daiteke bertan».

Ekologikoan lan egiten du Kerejetak: «Erositako landareak ekologikoak dira, bertako haziak gordetzen saiatzen naiz eta ez dut kimikorik erabiltzen». Errotazioak ere egiten ditu, landare familiak nahastu eta gaixotasunak ekiditeko.

08 GOIBERRI

ASTEKO GAIA

Gurea munduratuz Euskadi-Basque Country International Cheese Festival egingo da Donostiako Kursaalen hilaren 16tik 18ra, Artzai Gazta elkartea buru dela. Bisita gidatuak, dastaketak, azokak eta munduko gazta txapelketa izango dira, besteak beste.

Iñaki Gurrutxaga Munduko gazten hiriburua bihurtuko da Donostia datorren astean. Euskadi-Basque Country International Cheese Festival Gipuzkoako hiri nagusian aurten egingo den ekitaldi gastronomiko garrantzitsuena izango da, eta guztia zuzentzen elkarte bat, Artzai Gazta. Araba, Bizkai, Gipuzko eta Nafarroako 111 artzain eta gaztagilek osatzen dute elkartea, eta Idiazabalen du egoitza nagusia.

Elkartea gidari bai, baina tamaina horretako jaialdi bat antolatzeko lankidetza publikopribatua nahitaezkoa da. Erakunde publikoek –Espainiako Gobernua, Eusko Jaurlaritza,

Gipuzkoako Foru Aldundia eta Donostiako Udala–, Basque Culinary Center unibertsitateak, Idiazabal Jatorri Izendapenak eta beste hainbat eragile pribatuk babestu dute hilaren 16tik 18ra Kursaalen Open your gazta (Ireki zure gazta) goiburupean egingo den jardunaldia.

Antolatzaileek nabarmendu dute gazta ekoizle, banatzaile eta erosle ezberdinen artean «negozioak egiteko lekua ere» izango dela jaialdia. «Espainia mailako jatorri izendapen ezberdinetako ekoizleak, nazioartean ezagunak diren sukaldariak, gaztagile artisauak, gastronomia unibertsitateak eta gastronomia eta gaztagintza

alorreko enpresak izango dira Donostian». Hala ere, jaialdiak helburu orokor bat du: artisau gaztaren ekoizpenari lotutako bokazio produktiboak sustatzea eta indartzea, euskal kultura, gastronomia eta turismoa bultzatuz.

Munduko txapelketa Ez dira berriketa nazioarteko gazta jaialdi honek esku artean darabiltzan zenbakiak: bost kontinenteetako 3.000tik gora gazta; nazioarteko 300 epailedastatzaile; 32 dastaketa gidatu; gazta dastatzeko 8 gune; Michelin izarra duten sukaldariekin 9 erakustaldi... Eta bi lehiaketa ere jokatuko dira:

World Cheese Awards (Munduko Gazta Txapelketa) eta Txapeldunen Txapelduna. Aurrenekoak 29. edizioa du, eta bigarrengoz egingo da Erresuma Batutik kanpo –2009an Kanariar Uhartean jokatu zen–. Bost kontinenteetako 40 herrialdetako 3.000 gazta ariko dira lehian. Bigarrenak, aldiz, lehenengoa du, eta aurreko 28 edizioetako gazta txapeldunak ariko dira nor baino nor.

Artzai Gazta elkarteko artzain eta gaztagileek ere parte hartuko dute aurtengo lehiaketan –dagoeneko bidaliak dituzte gaztak–, azken zazpi edizioetan bezalaxe. Urte horietan guztietan 169 domina lortu di-

GOIBERRI 09

ASTEKO GAIA

Artzai Gazta elkarteko kideen dominak World Chesse Awardsen (WCA)

Gaztaren nazioarteko jaialdian bost kontinenteetako hiru milatik gora gazta ezagutu eta dastatzeko aukera izango da. GOIBERRI

Jaialdia datutan

29 Edizioa. World Cheese Awardsen edizio kopurua.

3.000 Gazta. Bost kontinenteetako 3.000 gazta lehiatuko dira.

10.000 Pertsona. Jaialdiaren hiru egunetan elkartuko den jende kopurua.

300 Dastatzaile. Nazioartetik etorriko den dastatzaile kopurua.

32 Dastaketa. Hiru egunetan egingo den gazta dastaketa kopurua.

8 Gune. Gazta dastatzeko Kursaalean egongo den gune kopurua.

9 Erakustaldi. Michelin izarra duten sukaldariekin egingo diren ‘showcooking’ erakustaldiak.

Informazio guztia wegunean. internationalcheesefestival.com

1

2

3

4

2009

0

11

7

5

2010

2

8

4

2011

2

9

2012

1

2013

2

3 4

Aizpea

2

2

2

16

Baztarrika

4

3

3

10

13

J. Insausti

1

1

3

6

3

5

Pedro Gabiria

1

0

1

0

3

13

7

Jabier Muñoa

1

2

2

2014

1

0

6

15

La Leze

2

4

2

2015

0

2

9

11

M. K. Murua

0

0

1

A. Segurola

0

1

0

1

0

1

1 Super urrea 3 Zilarra 2 Urrea 4 Brontzea

tuzte elkarteko ordezkariek, eta horietako seik super urrea izendapena jaso zuten. Elkarteko bazkide diren Goierriko bederatzi artzain eta gaztagileren artean 40 domina pilatu dituzte urte horietan guztietan. Aurtengo txapelketaren emaitzak hilaren 16ko iluntzean jakingo dira, egun horretan jokatuko baita gazta txapelketa entzutetsu hori.

Goierritarrak jaialdian Txapelketan ez ezik, bestelako lanetan ere ariko dira jaialdian Artzai Gaztako ordezkari goierritarrak. Aldizkari honek horietako lauren iritziak bildu ditu. Eli Gorrotxategi beasaindarrak eta Jose Mari Jauregi lazkaotarrak Ilarduian (Araba) dute La Leze gaztandegia. Urriaren 29an Euskal Herriko Gazta Txapelketa irabazi zuten Idiazabalen. «Artzai Gazta elkartearentzako pauso handia izan da nazioarteko txapelketa hau Euskal Herrian egitea. Ekoizle txikiak gara eta txapelketa hau hona ekartzea sekulakoa da», adierazi zion Gorrotxategik GOIERRIKO HITZA-ri biharamunean eskainitako elkarrizketan.

Artzai Gaztako Goierriko artzainen dominak WCA lehiaketan

«Artzai Gaztakoak ekoizle txikiak gara, eta sekulakoa da txapelketa hau hona ekartzea» Eli Gorrotxategi

Artzaina (La Leze, Ilarduia)

«Zer onura izango dituen ez dakigu, baina onerako izango dela behintzat seguru» Eneko Goiburu

Artzaina (Ondarre, Segura)

Troskaeta

Artzai Gazta elkartean egiten duten lana eta transmititzen dituzten balioak goraipatu ditu beasaindarrak: «Ingalaterrako jende honek ikusi du nolakoa den gure bizimodua eta zer nolako gazta egiten dugun.

Esan digute beste leku batzuetan ez dagoela hainbeste familia batzen dituen elkarterik.

Hori da Artzai Gaztaren indarra.

Txikiak gara, baina elkartuta gaude; ardi latxa defendatzen dugu eta ingurunea ere mantentzen dugu».

Jaialdi hori artzainen bizimodua eta haien produktua munduari zabaltzeko «ate bat» izango dela argi du Gorrotxategik. Artzai Gaztak bi postu izango ditu Gazta Market izeneko gunean, eta jatorri ezberdinetako gaztagileekin batera, bertako gazta sustatzen eta saltzen ariko denetako bat izango da Eli Gorrotxategi. «Familia asko garenez, txandatuz joango gara».

Sektorean Gorrotxategik baino eskarmetu gutxiago duen arren, Segurako Ondarre baserriko Eneko Goiburu hilaren 15ean eta 16an antolaketa lanetan laguntzen ariko da Kur-

10 GOIBERRI

ASTEKO GAIA

Artzai Gazta elkartearen dekalogoa Artzai Gazta elkarteak urriaren 15ean Donostian aurkeztu zuen dekalogoa. Horietako puntu batzuk laburtuta jasotzen dira.

1. gure ardi latxekin eta karranzanekin harmonian eta orekan lan egitea; eta Euskal Herrian, gure ingurune naturaleko zati gisan, duten milaka urteko existentziak jarraipena izatea.

2. gure ardi latxetatik eta karranzanetatik eratortzen den esne gordina erabiliz ekoiztea gazta, prentsatutako orearekin, egosi gabea, koipetsua eta gutxienez 60 eguneko heltzearekin, arkumearen gatzagia erabli behar da mamiaren eraketarako, arbasoen teknikak egungo tekonologietara egokituz. (...)

3. artzai gaztako artzainak lurraldearen kudeaketaren zati garrantzitsua gara. Hori dela eta, artzaintzaren, naturaren eta bizitzaren arteko lotura argi bat sortu dugu.

4. gure artaldeen gobernatzea ganaduaren bizikidetzarako dauden era guztien arteko orekari lotua dago.

Guztiaren gainetik Artzai Gaztako artzainei batzen gaituena osasuna eta animalien ongizatea da. Horretarako, gaur egungo teknologiak erabiltzen ditugu, baina artzaintzak zuen eta duen esentzia galdu gabe.

5. gaztaren ekoizte eta heltze prozesuetan jakintza zientifikoteknologikoak barneratu dira, esne gordinaren basea beti mantenduz eta gehigarririk gehitu

saalen. Orain urtebete hasi zen etxeko martxarekin –Felix Goiburu eta Karmele Muruaren semea da–, eta hasierako bileretan egon ez bazen ere, gerora parte hartu du. «Artzain txiki baten ikuspegitik jaialdia handi antzekoa ikusten da, baina uste dut elkartearen onerako izango dela». Artzainen elkarte batek horrelako jaialdi bat antolatzea «mapan posizionatzeko modu bat» dela uste du segurarrak.

«Gure burua ezagutarazteko eta hots pixka bat ateratzeko balioko du. Zer onura izango dituen ez dakigu, baina kalterako ez dela izango behintzat seguru».

ezagutuko. «Laguntza eskatu ziguten guri ere, baina guk txarrena daukagu parte-hartze txikia izango dugula. Arkumeak jaiotzen ari zaizkigu bete-betean, eta nik ez dut joaterik.

Emazteak –Pili Imaz– egingo joan-etorriren bat».

Txapelketari egin dio aipamena Troskaeta izenpean gazta saltzen duen ataundarrak: «Hor sari bat ateratzearekin, edo izena aipatze horrekin, bai salmentarako bai ezagut z e r a emateko onerako izaten da.

Elkartearentzat ere garrantzitsua da, baina bere lanak ere eskatzen ditu horrek. Joan deneko sei hilabeteetan ez da beste konturik!», nabarmendu du.

Legazpiko Erraizabal baserriko Karmele Segurolak «ilusio handiarekin» bizi du munduko

Bisitariak etxean Iaz urrezko domina kolkoratu zuen Josu Aldasoro artzainak ez du jaialdia bertatik bertara

gabe. Hau guztia produktua hobeto ezagutzeko helburuarekin eta artzainen bizi kalitatea hobetu nahian egin da; eta ez ekoizpena handitzeko asmotan.

6. gutako bakoitza unitate independiente eta preziatua da, errespetatu eta babestu behar dena. Artzain bakoitzaren lana eta filosofia berdingabea da, egoera sozio ekonomiko, kultural eta geografikoaren araberakoa.

7. komunitatean eta taldean egiteak artzain eta maisu gaztagile gisan urrunago heltzea ahalbidetu digu. Esperientziak, formakuntzak, laguntza teknikoak, instituzio eta komertzio harremanak partekatzen ditugu; baita elkartzen gaituzten elementu eta proiektuak ere.

«Guk horrelakorik ez dugu berriro ikusiko, kanpora joaten ez bagara behintzat» Arantxa Segurola Artzaina (Erraizabal, Legazpi)

8. duela 35 urte inguru hasitako bideak eta bitarte horretan Artzai Gaztak bereganatutako ezagutzak, artzain bizitzara sartu nahi duten gazteei helaraz behar diegun legatu onena da; beharrezkoa sektore honek jarrai dezan.

9. kooperazioa ardatz izanda lan egiteak eta beste kolektiboekin, erakundeekin, ekoizleekin, ikerketa guneekin eta ziurtagariak ematen dituzten organismoekin sinergiak egitea garrantzitsua da. (...)

10. herritarrekin komunikazio zuzena berreskuratzea garrantzitsua da, herritarra bera artzain gaztaren historiara hurbilduz eta artzainon bizitzak gure lurraldeko sustraietara lotuz.

gazta txapelketa garrantzitsuena Donostian, Euskal Herrian, egitea. «Guk horrelakorik berriz ez dugu ikusiko, kanpora joaten ez bagara behintzat.

Jaialdi hau artzainok egindako gaztarentzat oso pausu inportantea da, eta gure gazta munduan zehar erakusteko aprobetxatu behar dugu».

Hilaren 15ean eta 18an izango da Donostian –lehiaketara aurkezten diren gaztak erakutsiko ditu–, baina hilaren 17an bisitariak jasoko ditu Erraizabalen duten Artzaintzaren Ekomuseoan. Goizean lehiaketaren dastatzaile-epaileak joango zaizkio, eta arratsaldean jatorri izendapen ezberdinetako ordezkariak.

Herritarrei irekia

«Bai salmentarako bai ezagutzera emateko, onerako izaten da hor sari bat ateratzea» Josu Aldasoro

Artzaina (Troskaeta, Ataun)

Antolatzaileek adierazi dute Euskadi-Basque Country International Cheese Festival jaialdi «irekia» dela, «herritar guztien parte hartzerako pentsatua».

Bisita gidatuak, azoka, dastaketak, tailerrak... eskaintza askotarikoa da. Informazioa eta sarrerak jaialdiaren webgunean aurki daitezke.

GOIBERRI 11

ASTEKO GAIA

Luisa Villegas Artzai Gaztako koordinatzaile eta World Cheese Festivaleko zuzendaria

«Jaialdi hau inflexio puntu bat izatea da gure asmoa, gure egituran eta gure historian mugarri bat izatea» I. Gurrutxaga «Denon artean» antolatzen ari diren jaialdi bat bada ere, Artzai Gazta elkartean duen karguak jaialdiaren zuzendari izateko ardura ere eman dio Luisa Villegasi (Irurtzun, Nafarroa, 1971).

Artzai Gaztari zer suposatu dio jaialdi hau antolatzeak?

Bi ikuspuntutik hitz egin behar dugu. Artzai Gaztak bi urte daramatza jaialdi hau antolatzen, ez da kasualitatea. Artzai Gaztak 33 urte daramatza lanean, elkarrekin, ehun eta gehiago bazkiderekin, prozesu zientifiko-teknologikoak lantzen, esne gordinaren kalitatea, harremanak organismo publikoekin...

Baina jaialdi hau proiektu bezala oso garrantzitsua da: Artzai Gaztaren lan esparrua lokala da, baina errekonozimendu handia du nazioartean. Gure mahaira proposamen bat iritsi zen, bai Euskal Herriko artzainei, bai Artzai Gaztari ate berriak irekitzeko. Honen bitartez, beste prozesu batzuk, beste mugimendu batzuk ezagutzen ari gara, eta berrikuntza sozialerako oinarriak jartzen.

Erronka handia, inondik inora.

Jaialdi hau inflexio puntu bat izatea da gure asmoa, gure egituran eta gure historian mugarri izango dena. Artzai Gazta ez da horren ezaguna, famatua dena Idiazabal marka da, edo artzain bakoitzaren markak. Artzai Gazta horren itzalean dagoen elkarte bat da, lan asko egiten duena, jende serioa duena, profesionala, ohitura, natura eta kultura defendatzen duena.

Gure artzainek konplizitate handia daukate naturarekin, beraien ingurumenarekin, eta

Luisa Villegas Artzai Gaztako koordinatzailea, Jabier Muñoa Zeraingo artzainarekin. MAIALEN IGARTUA nik uste dut orain kontsumitzaileekin konplizitatea lortzeko zerbait egin behar dugula.

Testuinguru horretan ulertu behar al da jaialdia?

Jaialdia ez da kasualitate bat izan, ez da azaleko zerbait, inflexio puntu bat izango da. Harreman asko izaten ari gara hainbat eragilerekin, beste enpresa eta elkarte batzuekin, Basque Culinaryrekin… Ikaragarria da. Hasieran zenbaitek ez zuten oso garbi ikusten, baina bidean konturatu gara jende askok babesten gaituela.

Jaialdiaren barruan World Cheese Awards –Munduko Gazta Txapelketa– jokatuko da, bigarrengoz Erresuma Batutik kanpo. Nola lortzen da hori?

Herrialde oso garrantzitsuekin lehian aritu gara, Brasilekin, Suitzarekin… Garbi genuen Euskal Herrira, Gipuzkoara, ekarri nahi genuela. Munduko lehiaketa garrantzitsuena da bai, baina lehiaketa bat da. Artzai Gaztari mundura zabaltzen

eta berrikuntza soziala egiten lagunduko dio. Jaialdi hau betiko gauzak ez egiteko jaialdi bat da –betikoa egiten ari gara, eta ondo gainera: Ordizia, Idiazabal…–. Ikur horiek hor daude, baina une honetan oso ezberdina den zerbait egin beharra daukagu. Jaialdia antolatzeko proposamena gure mahai gainera etorri zen, eta erronkari heldu genion.

Jaialditik zer nabarmenduko zenuke?

Hiru atal estrategiko ditu jaialdiak: World Cheese Awards, Gazta Market eta Artzaintzaren Nazioarteko Foroa. Foroa garrantzitsua da, baina zertaz hitz

«Une interesgarria bizitzen ari gara, eta haize berria sartzen ari dela sentitzen dugu»

egiteko? Komunikazioaz. Nola transmititzen diogu kaleko jendeari gure historia, ohitura, kultura, natura eta etorkizuna? Lehenik gure artean hausnartu beharra daukagu, eta horregatik izan da garrantzitsua guretzako urriaren 15ean Donostian aurkeztu zen manifestua eta dekalogoa. Eta ez da ohikoena elkarte batek manifestu bat egin, eta erakundeen babesa jasotzea. Denon artean antolatutako jaialdi bat da, eta guztia zuzentzen elkarte bat ari da, Artzai Gazta.

Eta elkarteko bazkideak, artzainak, nola ari dira hau guztia bizitzen?

Momentu interesgarria bizitzen ari gara, eta haize berria sartzen ari dela sentitzen dugu, arnas freskoa. Azken hamar urteetan gure bazkideen adinaren bataz bestekoa 50 urtekoa izatetik 42 urtekoa izatera pasa da. Eta sartu den gehiena jende gaztea da, ez belaunaldi aldaketaren ondoriozkoa.

12 GOIBERRI

GARAI BATEAN

Zegama, joan zen mendeko lehen erdialdean. INDALECIO OJANGUREN/GUREGIPUZKOA.EUS

Zegamako fabrika handia

Asier Zaldua Zegama Zegaman, Aizkorriren magalean dagoen herria izanik, abeltzaintzak eta basogintzak indar handia izan dute. Baina industriak ere izan du bere pisua. Garai batean burdinolak egon ziren, noski. Joan zen mendean erremintak, eraikuntzarako materialak, giltzak, lixiba... egiten zituzten enpresak egon ziren bertan.

Bestalde, Zegamak ere eduki zuen bere fabrika handia: paper-fabrika. 1923an ireki zuten eta ehun langile baino gehiago izan zituen. Argazkia lehen urteetakoa da. Fabrika 1987ko udazkenean itxi zuten.

Desindustrializazioak Zegaman ere eragina izan zuen, baina 2003an Goierri Behea industrialdea ireki zuten eta industria berrindartu egin zen.

GOIBERRI 13

ZEGAMAKO SAN MARTIN FERIA

San Martin feria Zegaman

AIMAR MAIZ

14 GOIBERRI

ZEGAMAKO SAN MARTIN FERIA

Azaroak 11, ostirala: 20:00: Mikel Urdangarin kantariaren kontzertua Anduetza parketxean.

Azaroak 12, larunbata: 09:00-12:00: Herriko abereen erakusketa eta lehiaketa, pilotalekutik Urgainberri auzora bitarteko eremuan.

09:00-14:00: Aizkorri-Aratz parke naturaleko gazten salmenta, pilotalekuan.

09:00-14:00: Artisau produktuen azoka, Aitxuri herri eskolako patioan, pilotalekuan eta plazan.

10:00: Bailarako txistularien kalejira herriko kaleetan zehar.

11:00-13:00: Aizkorri-Aratz parke naturaleko XVIII. Gazta lehiaketa, pilotalekuan.

11:00: Eusko Labeldun Tolosako Babarrunaren dastatzea, Aitxuri herri eskolako patioan.

13:00: Herritarren arteko abere lehiaketako sari banaketa, pilotalekuan.

13:30: Aizkorri-Aratz parke naturaleko XVIII. Gazta lehiaketako sari banaketa pilotalekuan.

Ondoren: Lehiaketara aurkeztutako gazten dastatzea herriko elkarte gastronomikoen laguntzarekin.

Ondoren: Txakoli dastatzea Tartaloetxe elkartean.

17:30: Buruhandiak ibiliko dira plazan.

18:00: Herritarren arteko eskuz binakako XVIII. San Martin pilota txapelketako finalak, pilotalekuan.

Azaroak 13, igandea: 17:00: Haurrentzat Tor magoa kiroldegian.

Ondoren: Txokolate beroa banatuko da, Aizkorri Guraso Elkarteak antolatuta.

AIMAR MAIZ

Zur eta Lur 2016 Zur eta Lur Zegama ekimenaren bigarren edizioa antolatu dute udalak eta Anduetza Parketxeak.Azaroan eta abenduan hiru kultur ekitaldi desberdin eskainiko dira Anduetza Parketxean.

Azaroak 11, ostirala, Mikel Urdangarin Kantari bizkaitarrak M MXV bere azken diskoa aurkeztuko du Nika Bitchisvili biolin-jotzailearen laguntzarekin.

Emanaldia 20:00etan hasiko da. Sarrerak aldez aurretik Andue-

tzan eros daitezke 8 euroan, eta egunean bertan, 10 euroan.

Azaroak 26, larunbata, Marimunudukoren ipuinak Jentilbaratza Kultur Elkarteko kide Maitane Aizpuruak euskal mitologiaren elezahar, mito, kondaira eta ipuinen kontaketa egingo du, hainbat pertsonaia mitologikoz inguratuta.

Bi emanaldi izango dira, lehenengoa 17:00etan eta bigarrena 18:00etan. Sarrerak 2,50 eurotan egongo dira salgai.

Abenduak 17, larunbata, Olentzero eta talo tailerra Aurtengo azken ekitaldian Olentzerok bere bizitza kontatuko du.

Pertsonaia mitologiko horren jatorriaz aritzea izango da emanaldiaren ardatza.

Ondoren Olentzerorekin berarekin taloak egin eta jango dituzte bertara gerturatzen direnek.

17:00etatik aurrera izango da eta 5 euro ordaindu behar da, norberak egindako taloarekin egindako askaria barne.

GOIBERRI 15

ZEGAMAKO SAN MARTIN FERIA

Aizkorri-Aratz parke naturaleko XVIII. Gazta lehiaketa Ohiko denez, San Martin egunaren ondorengo larunbatean feria egingo dute Zegaman. Azken 18 urteetan herriko abereen erakusketaren ondoan hazten joan da Aizkorri-Aratz Parke Naturaleko Gazta Lehiaketa. 11:00etan hasiko da epaimahaia gazta onena aukeratzen eta 13:00etan emango dituzte sariak: irabazlearentzat 260 euro eta txapela, bigarrenarentzat 140 euro eta hirugarrenarentzat 110 euro. Ondorengo lerrootan azken urteetako irabazleak:

AIMAR MAIZ

2002 ...............................Felix Goiburu (Segura) 2003 ...............................Felix Goiburu (Segura) 2004 ...............................Felix Goiburu (Segura) 2005 ...............................Aranburu elkartea (Idiazabal) 2006 ...............................Aranburu elkartea (Idiazabal) 2007 ...............................Aranburu elkartea (Idiazabal) 2008 ...............................Arantxa Segurola (Legazpi) 2009 ...............................Arantxa Segurola (Legazpi) 2010................................Aranburu elkartea (Idiazabal) 2011 ................................La Leze (Ilarduia) 2012 ................................Aizpea Gaztandegia (Olaberria) 2013 ................................Zabaleta (Muniain) 2014................................La Leze (Ilarduia) 2015 ................................Azkarra (Galarreta)