Goiberri 222. zenbakia

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

222. zenbakia. 2017ko urtarrilaren 27a

GOI B ERRI

Emakumezkoen jokoa ere bada GarbiĂąe Alustiza zeraindarrak lau urterako agintaldia izango du bola federazioan 8-9

Luis Aizpeolea eta GarbiĂąe Alustiza, Zeraingo bolatokian. Lehenaren lekukoa hartu du bigarrenak Gipuzkoako Bola Federazioaren lehendakaritzan. AIMAR MAIZ

Rosi Noguera 3 Iritzia 4-5 Maddalen Mendizabal 6 Eneko Agirrezabal 10-11 Oianguko altxorrak 14-15 Idiazabalgo areto futboleko harrobia 16-17 Axarien kros beteranoa 18

02 GOIBERRI

PUBLIZITATEA

GOIBERRI 03

KATE mOTZEAN

Rosi Noguera Tabernaria

«Mendira joatea eta paseatzea dira nire zaletasunak» Mikel Albisu Itsasondo Itsasondoko Kaxintane tabernan lan egiten du Rosi Noguerak (Tolosa, 1965). Jaiotzez tolosarra bada ere, badira 25 urte Itsasondon bizi dela eta azken 6 urteetan Kaxintanen ari da lanean.

Ordizia hain gertu izanda ere, Itsasondon «giroa sortzen» dela dio Noguerak. Batez ere «udazkenean eta asteburuetan lan asko egiten dugu». Kontsumitu, berriz, kafea, pintxoak, errazioak… dira estimurik handiena dutenak.

Bederatzi urterekin oparitu zidaten argazki kamara.

Ze zaletasun dituzu?

Mendira joatea eta paseatzea.

Pelikula bat.

Memorias de Africa.

Liburu bat.

Ken Follett-en Los pilares de la tierra.

Abeslari bat.

Oporretarako leku bat.

Lou Reed .

Zerk sortzen dizu irribarrea?

Abesti bat.

Doctor Deseoren Abrazame.

Janari bat.

Barazkiak.

Edari bat.

Kopa bat ardo.

Jaso duzun oparirik bereziena.

Argentina.

Amets bat.

Euskal Herria independientea.

Zeri diozu beldurra?

Gaixotasun luze bati.

«Bederatzi urte nituela oparitutako argazki kamara izan da jaso dudan oparirik bereziena»

Nire familiaren zoriontasunak.

Goierriko txoko bat.

Murumendi.

Herriko alkate bazina...

Ez dut alkatea izan nahi.

Itsasondon biziko ez bazina...

Iruñean.

MIKEL ALBISU Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Lazkao, Olaberria, Urretxu, Zerain, Segura eta Zumarraga

GOI B ERRI

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL Zuzendaria: Iñaki Gurrutxaga Kudeatzailea: Josu Iñigo Koordinatzailea: Tere Madinabeitia

Diseinua eta banaketa: Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Egoitzak: Beasain:

Webgunea:

Oriamendi, 32. 20200.

Posta elektronikoa:

goiberri.eus

Urretxu:

goiberri@hitza.eus

Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Publizitatea:

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08

Bezero arreta / harpidetzak:

607 530 424 – publi@goiberri.eus 902-82 02 01 – harpidetza@hitza.eus

04 GOIBERRI

IRITZIA

Nekane Gonzalez Itzultzailea

Jazarpenari aurre egiteko programa

z genuen bere h a la ko a n esango horrelakorik izango genuenik, ezta haren premia izan genezakeenik ere, baina iritsi da. Legazpiko Haztegi Ikastola ere KiVa ikastetxea da; alegia, beste 51 ikastolak bezalaxe, tokia egin dio bere curriculumean Eskola Jazarpenaren Aurkako Programari, ikastetxean izan litezkeen eta seguruenik badiren jazarpen kasuei irtenbidea bilatzeko.

Badirela...? Bai? Guraso gehienon harridura, irakasleek programaren berri emateko LHko ikasleen gurasoontzat antolatu zuten bileran. Ba, antza, bai, eta guk uste baino gehiago, gainera. Hamar ikasletik batek sufritzen omen du jazarpena eskolan. Hamarretik batek, alajaina! Ezinbestekoa, beraz, neurriak finkatzea. Hala, Turkuko Unibertsitateak (Finlandia) landutako programan parte hartzea erabaki dute, eskola jazarpena prebenitzeko eta murrizteko helburuarekin.

Eta ez alferrik, prebentzioa izan zen letra larriz bilerako termino ardatza, prebentzioa baita gakoa, hein handi batean,

E

arazoak puzten eta puzten jarrai ez dezan. Hargatik, taldea zeinen garrantzitsua den azaldu ziguten, eta hainbat datu jarri zituzten mahai gainean: erasotzaileak, oro har, % 9 omen dira; biktimak, berriz,% 13; erasotzailea animatzen dutenak, % 23; eta haren laguntzaileak, % 8; biktima defendatzen dutenak, berriz, % 20.

Eta, bere txikian, gaztaren zatirik handiena biltzen duen taldetxoa geratzen zaigu hor: % 27, onartzaile isilak; esan nahi baita, gertatzen dena ikusiagatik, ez alde ez kontra agertzen ez direnak. Ustez, horietako gehienek ez dute begi onez ikusten biktimari gertatzen ari zaiona, baina euren burua salbu ikustearren, ez dute pausorik ematen, ez dira auzian sartzen.

Horien jarrera aldatzea funtsezkoa omen da, eta ez ikusiarena egitea nolabait biktimaren kalterako dela erakutsi behar omen zaie. Beharrezkoa da, horrenbestez, etxean horri buruzko azalpenak ematea gure seme-alabei. Erasotzaileari oldartu gabe, hura iraindu gabe edo tratu txarrik eman gabe, baina biktimaren alde daudela erakutsi behar dutela azaldu

«Biktimaren alboan jartzearekin nahikoa omen da.

Isilik, keinurik egin gabe edo ezer esan gabe, baina jazarriaren eskuin-ezker, aurre-atzeak bete behar dituztela.

Elkartasunez bete»

behar diegu. Biktimaren alboan jartzearekin nahikoa omen da.

Isilik, keinurik egin gabe edo ezer esan gabe, baina jazarriaren eskuin-ezker, aurre-atzeak bete behar dituztela. Elkartasunez bete. «Lasai, hemen gaude», esanez bezala.

Hanka luzeak ditu jazarpenak, eta eskolara ez ezik, beste arlo ugaritara ere zabaltzen da haren hats likatsua: ikasle garaietako kimu nanoak ohitura eta ohikeria hezigabeetan iaio bihurtzen baitira urte batzuetara. Gainera, eragindako kalteak uste baino gogorragoak izaten dira maiz. Azken asteotan hamaikatxo albiste gogor iritsi dira gure begi-belarrietara: apaiz batek gehiegikeriak egin zizkien duela urte mordoxka bat bere arretapean zituen gazte batzuei; aita batek 2 urteko alaba egurtu du, hilzorian uzteraino; emakume bat hil eta haren gorpua errekara jaurti du bikotekideak...

Biktima horiek guztiek ez zuten izan, tamalez, inortxo ere alboan, elkartasunez euren ezker-eskuinak betetzeko, «lasai, hemen gaude» esateko eta patu krudeletik atera zitzakeen pauso erabakigarria emateko.

Azken aldia izango al da!

GOIBERRI 05

IRITZIA

Asteko irudia

Josu Maroto

Bola mundua emakumeena ere bada Gipuzkoako bola federazioak emakumea du lehen aldiz lehendakari: Zeraingo GarbiĂąe Alustiza. Urte gutxian emakume kopuru aipagarria federatu da bolatean.

Jose Ignacio Munilla egungo Donostiako gotzainak konfesatua naiz, Josu; hura izan zen Elizak konfesarazi ninduen aldi bakarra. Bederatzi urte nituen. Zer esan ez nekiela geratu nintzen, eta gaiztakeria asmatuak aitortu behar izan nituen: Unai lagunari ostikoa eman niola, amonari txokolatea lapurtu niola eta beste zenbait bekatu mortal... Kapitulu hura nahikoa izan zen ilun-ikara sentitu eta Elizaren ikasbidea behin betiko eten nahi nuela erabakitzeko.

Hogeita hamar urte igaro dira harrez geroztik, eta hara non, Munillaren beraren ahotan jakin dugun Juan Kruz Mendizabal apaizaren sexu abusuen kasuen berri (gehiegikeria hitza baino nahiago dut abusu erabili, irmoagoa delakoan eta erlatibizaziorako aukera gutxiago ematen duelakoan). Pertsona ezaguna da Goierriko ingurumarian Mendizabal; hura ere ezagutu nuen haur nintzela. Asaldura sentitu nuen aurrena, eta galderak burura, hurrena, errenkadan, iaz

Spotlight eta El Club film bikain aztoragarriak ikusi ondorenean gertatu zitzaidan bezala. Zenbat abusu kasu ote daude ezkutatuta gure Elizaren estolda kirasdunetan? Zein botere joko narrasek bultzatu ote ditu Elizaren eta Munillaren gogofedeak kasua orain azaleratzeko eta ez lehenago? Elizaren justizia aplikatu diotela adierazi

du; zer justizia klase da jardunbide zibilari muzin egin, eta nork bere erakundean ezartzen duena? Nor da epaile? Fede itsuak zizelkaturiko Jainko zerutiar omnipotente bat?

Eta azken itaun bat epilogo modura: asko idatzi eta hitz egin da Elizak sexuarekiko duen izaera eta jarrera errepresiboaren inguruan gogoeta egin beharraz. Hori onartuta ere, nahikoa ote den zalantza dut; izan ere, errepresio sexualaz gain, botere posizio batetik abiaturikoak ez al dira kasuok guztiok? Ez baikenuke ahaztu behar, ia ehuneko ehunean gizonezkoek eta posizio ahulago batean daudenen kontra egindakoak direla abusuok.

Gorka Erostarbe

bat eta

Ni asko kezkatzen nauen kontua honelako abusu eta jazarpenekiko epelkeria da, han hemenka entzun ditudan komentarioengatik eta hainbat arduradun politikok egindako adierazpenengatik. Urkulluk abusuak Elizari soilik dagozkiola eta baloraziorik ez duela egingo esaten duenean, Olano Mendizabal aferaren gehiegikeria mediatikoaz kexatzen denean edo abusuen maila ezbaian jartzen dugunean nori egiten diogu mesede?

Abusu-mailak egon daitezkeela eta penalki trataera desberdina izan dezaketela onartuta ere, pertsona bati bere borondatearen kontra edo bere baimenik gabe, boterekeriaz (kasu honetan, adinaz, konfiantzaz baliatuta) zerbait egitera edo pairatzera behartzen dugunean marra gorri bat gainditzen ari gara, sozialki onartezina; eta kontrako jarrera tinko eta argiak eskatzen ditu.

Biktimek segurtasuna (gehiago gerta ez dadin) babesa (tinkoa eta argia) eta sinesgarritasuna (salaketa aintzat hartzea) behar

bat Josu Aztiria

dute, eta jarrera epelek biktima ahuldu eta erasotzailearen posizioa indartu besterik ez dute egiten.

Abusuen edo era guztietako jazarpenen aurrean gizartean dauden jarrera epelak kontrako jarrera tinko eta aktibo bihurtzen ez ditugun bitartean, erasoek jarraituko dute Elizako kanpalekuetan, etxeetan, herriko jaietan edo eskoletan.

06 GOIBERRI

GAZTEAK

«Txikitan amari kentzen nizkion arropak nire ‘look’-ak egiteko» Maddalen Mendizabal (Idiazabal, 1993) Medikuntza ikaslea eta ‘fashionista bloggerra’ da.

A. Vierbücher Idiazabal Maddalen Mendizabal idiazabaldar gazteak, Donostian medikuntza ikasketak egiten ari bada ere, oso gustoko ditu moda kontuak, gaurkotasuna eta sare sozialak. Hirurak uztartu eta horrela sortu zuen 2015ean, Magdalai izeneko bere bloga. Fashionista bloggerra bezala definitu daiteke Mendizabal.

Zergatik jarri diozu ‘Magdalai’ izena zure bloggari?

Hasiera batean Madame izena jartzea pentsatu nuen; nire izenaren eta abizenaren batura zelako. Buelta batzuk gehiago eman eta nire izena, Maria Magdalenatik datorrela ikusita, hortik ikertzen jarraitu nuen.

Kontakizunek diote, Maria Magdalena, Magdalan bizi izan zela. Toki izenak ere ez zidan

NORA LOIDI betetzen, hortaz bukaeran i bat gehitzea pentsatu nuen. Modu hortara, alai hitza sortzen da bukaeran. Alaik gainera, nire izakeraren pista ematen du, pertsona alaia bainaiz. Azkeneko letra horrek gainera jokoa ematen zidan puntua egin beharrean, bihotz bat egiteko. Horrela sortu zen.

Nolatan blog bat eta zergatik ‘fashionista bloggerra’?

Fashionista bloggerra, kategoria bat baino ez da, modaren inguruko bloga daukanari esaten

horrela esaten zaio. Eta zergatik moda?Egia esan, betidanik gustatu izan zait arropekin jolasean ibiltzea. Txikitan amari kentzen nizkion arropak, eta bere arroparekin look-ak sortzen nituen.

Bestalde, medikuntza ikasten ari naiz. Azkeneko kurtsoa gogor xamarra izan da eta ikasketek sortutako saturazio hori askatzeko terapia modua zen bloga. Ikasketetatik at, zerbait desberdina egiteko aukera ematen baitzidan.

Eredurik jarraitu al duzu?

Babeslea

Egituratzerako garaian bai. Dulzaida izeneko bloger ezagun baten eredua jarraitu nuen. Zerbait sinplea egin nahi nuen. Irakurtzeko erraza, fondo txuria eta gehiegi kargatu gabekoa.

Zer irakurri daiteke Magdalai blogean?

Batetik, egunean bertan jantzita dudana deskribatzen dut eta argazkiak igotzen ditut. Hala ere, ez nuen hori bakarrik izatea nahi: Magdalaik pertsonalitatea izatea nahi nuen. Hortaz, gaurkotasuna duten gaietaz ere hitz egiten dut.

Jendeak zer esaten dizu?

Idiazabal herri txikia da eta orokorrean, jendea harritu xamar gelditu zen bloga ireki nuenean.

Denetariko iritziak jaso ditut; positiboak eta negatiboak. Jende askok agian ez du ulertzen norberaren irudia publiko egiteko lotsarik ez izatea.

Gaur egun jende ugari bizi da blogerra izatetik. Zure helburua hori al da?

Ez, ez! Medikuntza ikasten ari naiz eta oso garbi dut, ikasketak bukatu nahi ditudala. Magdalai, denbora pasa bat da.

GOIBERRI 07

PUBLIZITATEA

08 GOIBERRI

ASTEKO GAIA

Zeraindarrak lehendakari Hamasei urtean Gipuzkoako Bola Federazioaren lehendakari izan da Luis Aizpeolea. Garbiñe Alustiza herkideak hartu du orain kargua.

Aimar Maiz Zerain Abenduko batzar nagusian lehendakari aldaketa gauzatu zen Gipuzkoako Bola eta Toka Federazioan. 2000tik kargua izan duen Luis Aizpeolea zeraindarrak utzi, eta Zeraingo beste bolari batek hartu dio lekukoa: Garbiñe Alustizak. Lehenengo emakumezkoa da, bai lehendakaritzan, bai federazioaren zuzendaritza taldean.

Lau urterako agintaldia izango du Alustizak. Hautagaitza adostua izan da, eta «ekipoa» eginda dagoenez, kargu hartzea bakarrik dela nobedade dio. Zuzendaritza taldea 9 la-

gunek osatuko dute. Alustiza lehendakariaz gain, beste hiru goierritar daude: Jokin Izagirre segurarra eta Itoitz Alustiza zeraindarra (Eskola Kiroleko arduradunak), eta Iñaki Maiz gabiriarra (bolako aholkularia).

Ia 500 kirolariko federazioa gidatuko du zeraindarrak.

«480 fitxa daude, eta beti sortzen dira gauzak. Hilean behin egiten dugu bilera, sortzen diren arazoez aritzeko», dio Aizpeoleak. Federazioak 14.000 euroko diru ekarpena jasotzen du diputaziotik. Ez dauka langilerik, eta zuzendaritzako kide guztiak boluntarioak dira.

Urte gutxian emakume kopuru aipagarria federatu da bolatean urten 20 emakumezkok dute Gipuzkoan bolari fitxa federatua. Guztizkoaren %4 dira, ozta-ozta. Baina bilakaera da garrantzitsua: orain dela urte gutxi inor ez zegoen. Bolari familiakoa da Garbiñe Alustiza bera: Antonio aita zena eta Endika anaia zena bolariak ziren, eta etxean betidanik ezagutu du bolatokiko giroa. «Baina beti gizonezkoen kirol bezala ikusi izan genuen. Lehenago, pentsatu ere ez genuen egiten emakumeak bolan ibili behar genuenik. Gizonezkoen kirola zen», aitortu du Alustizak.

Duela hamar-bat urte, Zeraingo sei emakume Antonio Alustizarekin hasi ziren, ikasten. «Ez ginen lehenengoak, Ategorrietako eta Herrerako emakumeak hasi ziren». Taldekakoan seina bolariko bi talde osatu dituzte emakumeek, azken bi urteetan. Hiru lehiaketa irabazi dituzte, absolutuan: Aitziber Makazaga zeraindarrak Legazpin, eta Naiara Peñagarikano gabiriarrak Aztirian eta Mutiloan.

A

Bolatoki modalitatea (Goierrin jokatzen dena) eta hiru txirlo (Deba ibarrean) barneratzen dira Gipuzkoako federazioan.

Duela hiruzpalau urte arte calva deritzona ere bazen, Lasarte-Oriako 30 bat bolarik —adinekoak denak— mantendua.

Lehentasuna, bolatokiek Bilera bakarra eta foru aldundian Kirol zuzendari politikoekin aurkezpena egiteko astia izan du, doi-doi, Alustizak. Baina garbi du zeri helduko dion, lehenengo: «Erronka bolatokiak berritzea da. Zaharrak dira asko. Nahiz eta berritu, irekiak dira zenbait. Zeraingoa, adibidez, oso polita eta txukuna dago, baina hotzak ikaragarriak pasatzen dira. Lehentasuna, falta diren bolatokiak nolabait ixtea eskatzea da».

Aldundian «aurrerabide handirik ez» diete eman, aparte diru sailik ezin delako bideratu bolatokientzat, bereziki. «Kirol instalazioak berritzeko deialdira aurkezteko esan digute, ateratzen denean».

Aizpeolearen aroan, hainbat bolatoki berri egin dira: Bergaran, Azkoitian, Zarautzen, Azpeitian... Eta afizioa berpizten ari da, Zarautzen eta Villabonan nabarmen, baita Goierrin Zerainen edo Gabirian ere. «Federatuak bastante egongo dira, nahiz gero gutxi ibili. Gabirian 25 bat, Zerainen 10, Seguran beste 10 bat, Idiazabalen... Mutiloan ere ateratzen dituzte urtero sei fitxa», dio Aizpeoleak.

Hain justu, bola denboraldi ofiziala urtarriletik ekainera

Garbiñe Alustiza eta Luis Aizpeolea, Bola Fede

erazioaren gaur egungo eta orain arteko lehendakariak, Zerainen. AIMAR MAIZ

GOIBERRI 09

ASTEKO GAIA

Bi goierritar Venezuelan bolatan, euskaldunek eraman eta 500 urtera ehendakari egon den 16 urteetan lanetik eta mikatzetik gehiago izan du Luis Aizpeoleak. «Zortzi urtean ia bakarrik aritu nintzen, gainera», gogoratu du. Baina gozoki gogoangarriak ere eman dizkio esperientzi horrek. 2002an Amerikara egin zuten bidaia, adibidez, bolaren aitzakian. Venezuelan, Piñango herrian jokatu zuten, Caracastik gertu. Hamar bolari joan ziren, tartean Aizpeolea eta Antonio Agirre segurarra.

«Hemengo bi ingeniari Venezuelan egonda zeuden, eta joan behar genuela esaten ziguten. Hiru txirloko bola modalitatea zegoen Piñango herrian. Hango historian jartzen zuen 1516rako jada bola eraman zutela euskaldunek hara».

Txapelketa euskaldunek irabazi zuten. Txapelak eurekin eramanak zituzten. Aizpeoleari, gainera, bolari onenaren saria ere eman zioten, eta etxean dauka gordeta. «Mirari bat bezalako jokaldia egin nuen. Hemen 9koa botatzea bezala. Halakorik ez zutela aspaldian ikusi esaten zuten hangoek. Berriaren zortea».

L

izan ohi da. Eta urteko lehen txapelketan, taldekakoan, aspaldian ikusi gabeko partaidetza izan du bolateak: Mutiloan 98 bolari, Lasarten 99. «Oso gustura gaude parte-hartzearekin. Azken urteetan asko igo da. Emakume batzuk hasi gara, senar-emazte bikoteak... Ahoz aho, ingurukoak eta lagunak animatzea da gakoa, eta giroa sortzea. Pixkaka-pixkaka, gorantz doa bola», dio Alustizak.

Garbiñe Alustizak bederatzi kideko zuzendaritza taldea gidatuko du 4 urtez Bola Federazioan Lehentasuna bolatokiak ixtea eta estaltzea da, eta bola-giroa sortzea, jendea erakartzeko Arrakasta izan du muntatu eta kendu litekeen bolatokiak.

Ez dagoen herrietan ere joka liteke, hala

Eskoletan ere lanean Eskola Kirolean sartuta dago bola. Bolatokiak dituzten herrietan, monitoreak hara joaten dira eskola-umeekin. Ez daudenetan, bolatoki eramangarria muntatzen dute. Federazioak duela urte gutxi eginarazi zuen. «Arrakasta eduki du. Batetik bestera erabiltzen da.

Leku askotan egoten da», dio Aizpeoleak. «Tolosan, iaz, astebete egon zen eskola batean, eta egunero ordu guztiak beteta eduki genuen. Gero, egia da, haurrek bolarekin jarraipena izatea zaila da», dio Alustizak.

Sagardogile Elkartearekin ere hitzarmena dute, eta sariak jartzen dizkie. Trukean, bolatokia ipintzen dute sagardo festetan. Ziria eta bola, berriz batera.

10 GOIBERRI

ELKARRIZKETA

Eneko Agirrezabal Txindoki Atletismo Taldeko lehendakaria eta atleta

ÂŤPistan beti denboraren aurka ari zara, buru aldetik gogorragoa da Âť Loinaz Agirre Segura Urritik Txindoki Atletismo Taldeko lehendakaria da Eneko Agirrezabal (Segura, 1986).

Atleta ere bada, krosetan eta maratoi erdietan dabil azkenaldian. Hurrengo erronka apirilaren 2an Berlingo maratoi erdian du jarria: ordu bete eta bost minutuan egin nahi ditu 21 kilometroak.

Txindoki Atletismo Taldeko lehendakari berria zara.

Tokatu egiten da. Iaz juntan sartu nintzen eta aurrekoak, Karratuk, utzi egin zuenez, norbait behar zen. Atleta naizenez eta denbora bat neramanez, niri proposatu zidaten. Normalean inork ez du nahi izaten‌

Zenbat atleta biltzen ditu Txindokik?

Federatuen 100 fitxa inguru daude, baina eskolartekoak ere badaude. Bakoitzak bere eskolatik parte hartzen dute, baina

entrenatzera Altamirara joaten dira. 200en bat egongo dira denera.

Atleta kopuruak gora edo behera egin du? Eta kalitateak?

Kantitatez antzera gabiltza; eta kalitatez ondo. Txindokin beti distantzia luzeko lasterkariak eta esprinterrak izan ditugu; orain denetik dago. Jaurtitzaile onak ere badaude eta saltoak egiten dituzten neskak ere bai.

Orain dabiltzan gazte batzuk

jarraitzea lortzen badugu, marka onak lortuko dituzte. Kosta egiten da jarraitzea, batez ere neskei.

Atletismoa zabala da, diziplina ugari hartzen ditu.

Gaztetan denek denetik egiten dute eta errazagoa da antolatzea. Baina helduagotzen doazen ahala, bakoitzak bere espezialitatea hartzen du, atletismoan 20 proba desberdin daude. Batzuetan zaila da de-

GOIBERRI 11

ELKARRIZKETA

bila noa, 01:05 egin nahi dut.

Pentsatzen dut hemendik urte batzuetara maratoia egingo dudala. Krosa egiten jarraitzen dut, krosa nahiko bateragarria baita distantzia hauekin.

Maratoi noizko?

Ez dut denbora asko pasako maratoia egiteko. Hurrengo denboraldian ez dut uste. Oso azkar ez dut pasatu nahi distantzia horretara. Baina bi denboraldi barru edo...

Pista, lokatza, asfaltoa... zer egiten zaizu gogorrena?

LOINAZ AGIRRE

nei behar bezalako arreta ematea.

Entrenatzaile asko beharko dira.

Hori da daukagun erronka, eguneroko lana eta funtzionamendua ondo berrantolatzea. Jendeak urte askoan musutruk egin du lana. Peña, Txiki, Josetxo Imaz, Txato Caballero…

Peña eta Txiki hil direnetik, norbait falta da. Haiek han egoten ziren egunero. Karratuk ere utzi du. Altamiran egunero egoten zen jendea, orain falta da. Taldean berriz kokatzen ari gara, egoera horri nola aurre egin.

Zu zeu korrikalaria ere bazara, gero eta distantzia luzeagoetan zabiltza.

Bai, azkeneko urteetan pixka bat neurri luzeagoetan ari naiz.

Gazteagotan 800 eta 1.500 metro egiten nituen. 800eko denbora ezin nuela hobetu ikusi nuenean, 1.500 metrora pasatu nintzen. 1.500en ere ezin nuela hobetu ikusi nuenean, 5.000 eta 10.000an hasi nintzen. Iaz maratoi erdia egin nuen lehenengo aldiz, Behobia ere bai. Orain Berlingo maratoi erdia egingo dut; denboraren

Pista. Pistan beti denboraren aurka ari zara, buru aldetik gogorragoa egiten da, monotonoagoa. Norberaren marka hobetzea bera kosta egiten da; asko entrenatu eta presio handia egoten da. Kros bat irabazi eta gustura sentitzen zara. Agian ez duzu oso maila ona eman, baina denborak ez duenez inporta, postuak balio duenez, irabazita gustura. Baina pistan karrera batera joan, karrera oso ona egin, baina zure markatik bi segundora bukatzen baduzu ez zara gustura gelditzen.

Azkeneko Behobian lehenengo gipuzkoarra izan zinen eta komunikabide askotan atera zinen. Herri lasterketako emaitzek oihartzun handiagoa daukate?

Bai, Behobiak beti eduki du indarra, baina bai, herri lasterketek indarra hartu dute. Urte batzuk badaramatzat atletismoan eta marka politak eginda ere bai, baina jendeak ez nau ezagutzen. Gipuzkoako txapelketa hiru aldiz irabazita daukat eta 10.000 metroan marka bat eginda ere, baina jendeak ez nau ezagutzen. Ematen du ezaguna izateko Ikaztegietako krosa irabazi behar dela... nahiz eta maila askoz ere baxuagoa eduki, oihartzun gehiago edukitzen du eta ezagunagoa zara. Atletismoa ezagutzen dutenek markak asko baloratzen dituzte. Batzuetan hori da arriskua, karrerak egitea jendearen aprobazioa lortzeko edo protagonista sentitzeko.

Zein marka daukazu 10.000 metroan?

29:51. Daukadan markarik onena da, 2014an lortu nuen. Inoizko Gipuzkoako hamargarren onena da. Garai batean egiten ziren marka ahaleginak, baina 17 urte ziren 10.000 metroan 30 minututik jaitsi gabe zegoela inor Gipuzkoan. Garai batean, 90eko hamarkadan bazegoen jendea 30 minututik jaisten zena, jende ona zegoen. Baina azken urteetan ez da ahalegin hori egon. Jendeak beste karrera batzuk egiten ditu, herrikoiak edo krosak...

Atletismoa orokorrean, Olinpiar Jokoetan izaten du oihartzuna.

Geroz eta oihartzun txikiagoa dauka. Pistako atletismoa ez da oso erakargarria, nik hori ulertzen dut. Horretaz gain, figurak falta dira. Afrikarrak oso indartsu dabiltza, baina askok ezagutu ere ez dituzte egiten.

Usain Bolt badago eta horrek asko laguntzen du jendeak jarraitzeko. Baina Bolt bi-hiru aldiz ikusten du jendeak. Hori korrika, besteak berriz, ezer ez. Eta

«Txindokin beti izan dira distantzia luzeko lasterkariak eta esprinterrak; orain denetik dago» «Ematen du ezaguna izateko Ikaztegietako krosa irabazi behar dela» «Atleten kantitatea jaitsi egin da, eta orokorrean, kalitatea ere bai»

Euskal Herrian ere ez dago figurarik. Inguruan ona dena edukiz gero laguntzen du. Naroa Agirre eta Mikel Odriozola egon dira.

Urtean zenbat kilometro egiten dituzu korrika?

Iazko urte oso kontuan hartuta, 5.000; apuntatu egiten ditut denak.

Lanbidez fisika eta kimika irakaslea zara. Fisikako formulak baliagarriak al dituzu korrikarako?

Ni buruz kalkulatzekoa naiz.

Kronometroa eramaten dut batzuetan, buruz joaten naiz kalkuluak egiten. Nekatuta zoazenean gaizki egin ere bai.

Non entrenatzen duzu?

Astean zehar Donostian eta asteburuetan Seguran eta Ordizian, entrenamendu motaren arabera.

Nor duzu entrenatzailea?

Jon Etxeberria, Txindoki taldekoa. Korrika txikitatik ibili naiz, baina ez Txindokin. 15 urterekin hasi nintzen serio entrenatzen.

Orduz geroztik entrenatzaile berdinarekin nabil. Dena den, gu, oso gure airera ibiltzen gara.

18 urterekin unibertsitatera joan nintzenetik, oso nire airera nabil. Fondisten kasuan horrela izaten da. Beste proba batzuetan teknika gehiago landu behar da eta entrenatzailea gainean egotea komeni da.

Mendiko lasterketarik egiteko asmorik ba al duzu?

Mendira oinez joatea gustatzen zait. Oraingoz ez daukat asmorik, ez dut ezetzik esaten. Maratoian ezin dudala hobetu ikusiko banu, agian planteatuko nuke.

Lehenengo lasterketa gogoratzen duzu?

Seguran egiten zen umeen San Silbestrea. Idiazabalen ere bai.

LHko 5.mailan hasten ginen krosak egiten eta autobusean joaten ginen. Jende asko joaten ginen. Sailkapenak gordeta dauzkat eta 200dik gora joaten ginen. Gaur egun ez dakit 100era iristen diren. Atleten kantitatea jaitsi egin da, eta orokorrean, kalitatea ere bai.

12 GOIBERRI

KIROL AGENDA

Euskal Herriko sokatira txapelketa Goma gaineko Euskal Herriko sokatira txapelketa jokatuko da bihar, hilak 28, Idiazabalen. Gizonezkoak 8x8 eta 640 kilotako mailan lehiatuko dira, eta emakumezkoak 6x6 eta 405 kilotakoan.

Iazko txapelketan sei talde aritu ziren nor baino nor mutiletan, eta nesketan hiru izan ziren.

Urtarrilak 28. Idiazabalgo Igarondo pilotalekua. 17:00.

AIMAR MAIZ

TERE MADINABEITIA

Kirol ekitaldiak urtarril eta otsailean Urtarrilak 29. Idiazabalgo 37. Herri Krosa. Haurren krosa (10:45) eta kadete eta helduen krosa (12:00). Izena emateko: www.kirolprobak.com. Epea: gaur, urtarrilak 27. Gehienezko partaidetza: 800 lasterkari.

Goitibeheren zirkuitua Idiazabalen hasiko da EHIKF Euskal Herriko Inertzia Kirolen Federazioko lehen proba puntuagarria Idiazabalgoa izango da aurten ere, Izalgo XVII. Goitibehera txapelketa. Lau kategoria nagusitan banatuta ariko dira lehian: neumatikoak, errodamentuzkoak, arinak eta Drift Trike. Iaz 46 goitibeherak parte hartu zuten Idiazabalen.

Otsailak 4. Granjatik eliza pareraino. 14:00-14:30.

Otsailak 4. Santboiana-Ampo Ordizia. Espainiako Kopako finalerdietako partida, Sant Boi zelaian. Kanporaketa partida bakarrera izango da.

Otsailak 26. XI. Sahara Krosa-Salem Hach Embareken Oroimenezkoa. Aurten bi proba izango dira: 5,4 kilometrokoa –lehen edizioa– eta 10 kilometrokoa. Izena emateko: www.kirolprobak.com. Epea: otsailak 25.

ASEGARCE

Bi-bitako pilota txapelketaren partida Eskuz binakako pilota txapelketaren 10. jardunaldiko partidetako bat Idiazabalen jokatuko da aurten ere: Altuna III.a-Barriola Artola-Albisuren aurka. Horren aurretik, bigarren mailako txapelketaren norgehiagoka izango da: Arteaga II.a-Erasun eta Ugalde-Martinez bikoak ariko dira aurrez aurre.

Otsailak 4. Idiazabalgo Igarondo pilotalekua. 17:00

GOIBERRI 13

PUBLIZITATEA

14 GOIBERRI

GURE LURRA

Oianguko altxorrak

erabili ahal izateko balio du».

Izan ere, liburuxka publiko zabal batengan pentsatuz egin da, «era sinplean egiten saiatu gara, azken batean, helburua zabalkundea delako». Horregatik, batez ere «haurrei eta gazteenei erakargarri egiteko» ahalegina egin dute.

Zuhaitzak eta zuhaixkak

Ordiziako Udalak Aranzadi Zientzia elkartearen eskutik ‘Oianguko zuhaitz eta zuhaixken gida’ kaleratu du.

Bertako ondarea ezagutzera ematea da helburuetako bat.

Josune Zarandona Ordizia Oiangu parkea Ordiziako hegoaldean dago, itsasoaren mailatik 240 bat metrora. Parke publikoa da, eta herritarrei naturaz inguratutako aisialdirako gune bat eskaintzea da bere helburua. Parke zabal eta berde honek naturaren elementu ezberdinak ikusteko aukera eskaintzen du: larreak, basoak, putzuak, zuhaitzak... Horiei guztiei esker, animalia eta landare espezie asko bizi dira bertan, Oiangu Ordiziako natura-

ren gordeleku bilakatuz, Ordiziako altxor naturala, hain zuzen.

Horren erakusle da, adibidez, Ordiziako udalak Aranzadi Zientzia elkartearen eskutik pasa den abenduan argitaratu zuen Oianguko zuhaitz eta zuhaixken gida. Yoana Garcia Aranzadi Zientzia elkarteko Botanika saileko kideak esan duenez, Oiangun Euskal Herriko baso gehienetan topa daitezkeen espezie arruntenak aurkitu daitezke. Espezie horiek bil-

du eta gida honetan sartu dituzte; «batetik, ingurumenarekiko sentsibilizazioa bultzatzeko; eta bestetik, herritarrei bertako ondare naturala ezagutzera emateko».

Gida horretan 26 espezie katalogatu dituzte. Baina horrek ez du esan nahi Oiangun horiek bakarrik aurkitu daitezkeenik, «egon, gehiago baitaude, baina arruntenak sailkatzen saiatu gara». Gida honek Oiangu hartu du oinarri, «baina Euskal Herriko beste edozein basoetan

Gida honek Oiangun ikus daitezkeen zurezko landareak aurkezten ditu era erraz eta didaktiko batean. Bi multzo handitan banatu dituzte guztiak: zuhaitzak eta zuhaixkak. Bien arteko ezberdintasunen gainean galdetuta, Garciak esan du ez dagoela ildo jakinik, baina batzuk aipatzearren «tamainak eta eiteak edo formak» ezberdintzen dituela bata eta bestea.

«Zuhaitz ohikoenak pagoa edo haritza izan daitezke. Eiteari begiratuta enborra dute elementu adierazgarriena; eta gero, altuera jakin batetik aurrera hazten zaizkie adarrak».

Zuhaixken kasuan forma hori ez da hain argia, enborra eduki badute, baina orokorrean txikiagoa. «Zuhaixken kasuan adarkadura da elementu nagu-

GOIBERRI 15

GURE LURRA

Gidan aurkitu daitezkeen landareei buruz egindako ilustrazioetako batzuk. ARANZADI

«26 espezie jaso ditugu gida honetan, baina Oiangun egon gehiago daude» «Gidak harrera ona izan du, eskura egon den lekuetan segituan amaitu dira»

Yoana Garcia

Aranzadi Zientzia elkartea

siena», dio. Dena den, espezietik espeziera badaude aldeak, «tamainaz berezkoa baina handiago izan daitezkeen zuhaixkak egon badaude, adibidez. Kasu hauetan zenbait lekutan zuhaitz bezala katalogatzen dira, eta beste batzuetan zuhaixka modura». Oiangun eta Euskal Herriko baso gehienetan «gorostia, elorri txikia eta erratza dira arruntenak hauen artean».

Landareak arretaz egindako ilustrazioen bitartez erakusten ditu gidak. Baina irudiez gain, bestelako informazioa ere gehitu da irakurleentzako interesgarria izan daitekeelakoan: izen zientifikoa, izen arrunta hizkuntza ezberdinetan, loraldi garaia, tamaina eta Euskal Herriko zein eremutan banatzen den batez ere, aipatutako espezie bakoitza.

Harrera «ona» Hizkuntza ezberdinak erabiltzeari garrantzia berezia eman dio Garciak. «Espainian hitz egiten diren hizkuntza nagusienetara itzuli dira espezieen izenak», esan du. Euskarari eman zaio noski lehentasuna, baina

euskarazko izenekin batera agertzen dira katalanera, galizierara, gaztelaniara edo frantsesera egindako itzulpenak ere. Batez ere, «kanpotik Oiangura etorri daitezkeen bisitari horiengan pentsatuz».

Oianguk badu berezia egiten duen zerbait, «landa eremu, lorategi eta basoaren arteko nahasketa bat» baita. Lorategi kutsua ere badauka, «bere garaian lorategietan propio landatzen ziren hainbat espezie

landatu baitziren bertan». Gidan espezie horietako bi sartu dituzte, «magnolia eta zume negartia».

Oianguko zuhaitz eta zuhaixken gida dagoeneko eskuragarri dago doan Aranzadi Zientzia elkartean, Ordiziako udal liburutegian, udaletxean, D´Elikatuz zentroan eta Oiangu baserrian. Garciak dioenez harrera ona izan du, eskura egon den lekuetan «segituan» amaitu baitira.

Ordiziako Udalaren eta Aranzadiren arteko lankidetza hitzarmena rdiziako Udalak eta Aranzadi Zientzia elkarteak bost urterako lankidetza hitzarmena sinatu zuten 2014an, «Oiangu parkeko balio naturalak indartzeko eta bertako ondarea herritarrei ezagutarazteko». Lankidetza hitzarmen horren ondorioetako bat da, hain zuzen, Oianguko zuhaitz eta zuhaixken gida.

Baina baditu aurrekariak.

2013an Oiangu parkeko azterketa naturalistikoa egitea erabaki zuen udalak. Aranzadik burutu zuen lan hau. Azterketa horretan ondare naturalaren aldagai ezberdinak ikertu ziren: habitatak, fauna eta flora espezie bereziak eta paisaia. Lan hori eginda, ondare kulturala era egokian kudeatzeko kudeaketa-plana gauzatu zen.

Ordutik, ekintza ezberdinak garatzen dira Oiangun, bertako ondarea ezagutarazi eta zabalkundea egiteko.

O

16 GOIBERRI

ERREPORTAJEA

Idiazabalgo harrobia Areto futboleko selekzioarekin jokatzen ari dira Luzia Urkiola, Ane Altolagirre eta Olaia Aguilar.

A. Vierbücher Idiazabal Idiazabalgo areto futboleko hiru jokalari deitu ditu 21 urte azpiko euskal selekzioak; Olaia Aguilar (Idiazabal), Luzia Urkiola (Gabiria) eta Ane Altolagirre (Idiazabal). Orain dela hilabete gutxi jakin zuten euskal selekzioarekin jokatuko zutela eta «ilusio handiarekin» jaso zuten albistea, hiru jokalariek kontatutakoaren arabera.

Txikitan hasi ziren hiru neskak areto futbolean jokatzen.

Eskola kirolean, kirol desberdinak probatzeko aukera izan zuten. «Saskibaloian, eskubaloian eta areto futbolean aritzen ginen eskola kirolean» argitu du Altolagirrek. Bataren edo bestearen aldeko aukeraketa, urte batzuen bueltan egin zuten, eta hiru neska gazteek

oso garbi izan zuten areto futbola izango zela beraien aukera. «Probatutako kirol desberdinen artean areto futbola da gehien gustatzen zitzaidana», gehitu du Aguilarrek. Idiazabalen, gainera, nesken areto futboleko taldea zegoen eta horrek ere lagundu zion erabakia hartzerakoan. Entrenatzaileak gainera, lehenengo momentutik «oso harrera ona» egin ziela nabarmendu dute eta Idiabazabalgo taldean dagoen «giro politak ere» erakarri zituen.

Saiatzearen emaitza Orain hiru urte deitu zituen areto futboleko 21 urte azpiko euskal selekzioak Urkiola eta Altolagirre. Hura izan zen, selekzioak deitzen zien lehenengo aldia. «Selekzioan sartzeko

probak egin genituen, baina ez ginen aukeratuak izan» adierazi dute bi gazteek. «15 urte genituen orduan eta gainontzeko jokalariek guk baino urte gehiago zituzten», nabarmendu du Urkiolak. «21 urte arteko neskak zeuden eta adin tarte horretan urte batzuk gora edo behera, alde handia dago», aitortu du Altolagirrek.

Hurrengo urtean berriz ere selekzioan sartzeko probak egin zituzten . Deialdi hartan, Luzia Urkiolak bere lekua egin zuen Euskadiko taldean, eta 16 urterekin jokatu zuen lehenengo aldiz areto futboleko euskal selekzioarekin. Esperientzia «oso polita eta aberasgarria» izan zen hura beretzat.

2016an, Euskal selekzioak berriz ere deitu zituen Idiazabalgo jokalariak. Azkeneko deialdi hortan, hirugarren jokalari bat sartu zen, Olaia Aguilar.

«Ilusio handiarekin» jaso zuen albistea. Hainbat proba egin ostean, hirurak aukeratuak izan

direla adierazi zieten. Urte hauetan, «gogor lan egin» dute, eta azkenik saria iritsi zaie.

Talde berriarekin, Getxon hiru eguneko kontzentrazioa egin zuten urtarril hasieran «lehenengo entrenamenduak egiteko». Espainiako txapelketa izango dute laster, eta «lan

GOIBERRI 17

ERREPORTAJEA

Ezkerretik eskubira: Olaia Aguilar, Luzia Urkiola eta Ane Altolagirre A. VIERBÜCHER

go dute Goierriko hiru neska gazte horiek.

Beste goierritar batzuk

handia» dute aurretik. Entrenamenduei dagokienez badago aldea herriko taldetik selekziora: «Metodologia oso desberdina erabiltzen da, baina saiatuz gero, asko atera daiteke esperientzia hontatik», aipatu du Urkiolak.

Beste talde batzuetan nola lan egiten duten ikusteko auke-

ra eman die gainera. Areto futbolean «hobetu eta asko ikasteaz gain, lan egiteko beste modu batzuk eta jende berria ezagutzeko aukera eman» diela gehitzen du. Horretaz gain, esperientzia bezala, «oso aberasgarria eta oso ongi pasatzen» dutela erantsi dute.

Beste erkidegoetako taldeak

direla eta, «talde beteranoak dira gehienak, adin gehiago duten neskek osatzen dute» eta horrek «indartsuagoak egiten» ditu. Hala ere, «lan gogorra» egingo dute, maila erakusteko.

Familiak eta lagunek «aukera aprobetxatu, baina batez ere ongi pasatzeko» esan diete, eta dudarik gabe, halaxe egin-

Ordizian ere areto futboleko talde polita dago. 2014ean lehenengo mailara igotzeko pasea lortu zuten. Estanda Ordiziak hainbat urte eman zituen lehiaketako lehen postuetan jokatzen. Espainiako ligako bigarren mailan sei urte egin zituen eta igoerako play off-ean hiru aldiz jokatu zuten lehenengo mailara igoera lortu aurretik, eta azkenik, duela hiru urte, goraino iristea lortu zuten.

Baina ez zitzaien erraza egin maila mantentzea eta berriz ere bigarren mailara jaitsi ziren «Oso ongi jokatzen duen taldea da» eta sailkapen taulan goiko aldean kokatzen da azkeneko urteetan.

Idiazabalgo taldean ari diren hiru neskentzat ere «eredu» dira. «Haiek ikusita ikasteko aukera dugu eta beraiek ahal izan badute, guk zergatik ez?» dio Aguilarrek. «Norberaren buruari gehiago eskatzeko balio digu horrek» adierazi du Urkiolak. Ordiziako taldetik ere hiru jokalari deitu ditu euskal selekzioak; Irati Fuentes, Lide Aranzabe eta Nerea Pavo.

18 GOIBERRI

GARAI BATEAN

Goierriko herri lasterketarik beteranoenetakoa da Idiazabalgoa. Argazkia, duela 30 urtekoa da, 1987an ateratakoa. ANTOLAKUNTZA

Axarien kros beteranoa Aurten 37. urtez egingo dute Idiazabalgo Herri Krosa. Artean horrelako proba gutxi zeudenean antolatu zuen afizioz korrika aritzen zen herritar talde batek.

Arkaitz Apalategi Idiazabal Lasterketarik apenas zegoen garaian, Behobia-Donostia Maratoia sortu berri zela, korrikarako afizioa zuten herritar talde bat elkartu eta Idiazabalen Herri Krosa antolatzeko lanean hasi ziren. Ideia eroa zirudien garai hartan, baina egun, Goierriko eta inguruko probarik

beteranoenetakoa da. Igandean, 37. edizioa beteko du.

Lagunartean sortutako kontua dela gogoratzen dute Lake Oiarbidek eta Xabier Intxausti Gorrik. «Denak ere herriko jendea ginen, kirolean aritzen ginenak». Haiekin batera izan ziren, sorrera garai hartan, Koldo Egizala, Agustin Urteaga, Juan

Urteaga, Juanjo Asginolaza, Tomas Aldasoro eta Joxe Aldasoro Aierbe ere. 80ko hamarkada hasiera zen eta artean «horrelako proba gutxi» zeudela gogoratzen dute, eta «maratoiarekin berotuta» hasi zirela.

Urtez urte, aldaketak egin eta garai berrietara egokitzen joan da. Sailkapenak egiten

hasi zirenean, Beatriz eta Maite Telleriak lagundu zieten eta dena informatizatuta egiten hasi ziren. Gerora, Juanma Aldanondok hartu du lan hori.

Jende kopurua ere, gero eta handiagoa da, eta azken urteetako bidetik, aurten ere 900 eta 1.000 lagun artean espero dituzte, haur eta helduen artean.

GOIBERRI 19

PUBLIZITATEA