Goiberri 244. zenbakia

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

244. zenbakia. 2017ko uztailaren 7a

GOI B ERRI

Bi txistulari sendi, bakarrean Elgarresta eta Zabaleta familietako senide asko izan dira AntxiĂąako Ama txistulari taldeko kide 8-9

Mikel Elgarrestak eta Aurori Zabaletak AntxiĂąako Ama txistulari taldean ezagutu zuten elkar. ASIER ZALDUA

Anthony Nazabal 3 Iritzia 4-5 Anne Mintegi tenislaria 6 Gaueko ibilaldi mitologikoa Ataunen 7 Elkarrizketa: Jon Aizpuru 10-11 Zumarragako biki zezenzaleak 12-13 Beti-Alai 125 tanto egitera 14-15

02 GOIBERRI

PUBLIZITATEA

GOIBERRI 03

KATE MOTZEAN

Anthony Nazabal Altzagako bizilaguna

«Euskaldunen eta ingelesen artean ezberdintasun asko dago» Josune Zarandona Arama Anthony Nazabalek (Altzaga, 2001) DBHko 4. maila bukatu berri du. Batxilergoa hasiko du datorren ikasturtean, eta ikasketak zientziaren arlotik bideratu baditu ere, ez daki etorkizunean zertan lan egitea gustatuko litzaiokeen. Nazabal altzagarra den arren, ama ingelesa du. Dioenez, bera jada ohituta dago bi kulturetara, euskalduna eta ingelesa, baina elkarren artean «ezberdintasun asko» omen daude, nahiz eta badituzten hainbat gauza komunean. Altzagan «bake eta lasaitasun asko» dagoela dio.

Egunero jaisten da Ordiziara, eta horregatik, ez du ezer faltan ematen eta ez luke Altzagan ezer aldatuko.

Aralarko Oiduiko txabola eta bere inguruak.

Oporretarako leku bat.

Ingalaterra.

Zein zaletasun dituzu?

Amets bat.

Errugbian jokatzea eta gitarra jotzea.

Errugbian maila profesionalean jokatzea.

Liburu bat.

Oroimenaren azala.

Musika talde bat.

Jaso duzun oparirik bereziena.

ETS eta Guns N´ Roses.

Zeri diozu beldurra?

Abesti bat.

Musikaren doinua.

Janari bat.

Txuleta.

Edari bat.

Muztioa edo sagardoa.

Goierriko txoko bat.

Ez zait opari zehatz bat burura etortzen.

«Beti bizi izan naiz Altzagan, eta ez nuke beste leku batean bizi nahiko»

Bizitzan nahi dudan hori lortu ahal ez izateari.

Altzagan biziko ez bazina?

Ez dut nire burua beste toki batean imajinatzen. Beti bizi izan naiz Altzagan, eta ez nuke beste leku batean bizi nahiko.

JOSUNE ZARANDONA Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Olaberria, Urretxu, Zerain, Segura eta Zumarraga

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL Zuzendaria: Iñaki Gurrutxaga Kudeatzailea: Josu Iñigo Koordinatzailea: Tere Madinabeitia

Diseinua eta banaketa:

GOI B ERRI

Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Egoitzak: Beasain:

Webgunea:

Oriamendi, 32. 20200.

Posta elektronikoa:

goiberri.eus

Urretxu:

goiberri@hitza.eus

Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Publizitatea:

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08

Bezero arreta / harpidetzak:

607 530 424 – jizagirre@hitza.eus 902-82 02 01 – harpidetza@hitza.eus

04 GOIBERRI

IRITZIA

Nekane Gonzalez Itzultzailea

Besapeko ilea

spiluaren aurrean dago X, masailak gorri-gorri. Izututa. Ez zuen inondik inora horrelakorik espero. «Ez da posible! Orain ez, porfa! Uda da eta! Grrrrr!». Oihuka dabil bainugelan. Pauso txikiak ematen ditu ezker-eskuin, eskuin-ezker, mugimenduarekin bere gorputzean inola ere nahi ez duen zera txiki hori desagertuko balitz bezala. «Hau nire akabera da! Ile bat atera zait besapean! Kaka zaharra!».

Nerabezaro bete-betean murgilduta bizi da X, eta ile beltz txiki ia ikusezin hori du, orain, bere bizitzako arazo handiena; baita egun gutxi barru izango duen hil ala biziko azterketa baino garrantzitsuagoa ere. Eta ispiluari so dagoela, orrazkeraz aldatu beharko zukeela etorri zaio burura: zerbait modernoagoa, bere begi berde exotikoak nabarmenduko dituena.

Sukaldera sartzearekin batera, egun on esan aurretik, oihuka bota dio amari: «Hartu ordua ile apaindegian! Txima hauek zuzentzeko premia daukat eta!». Amak azaldu dio itxita dagoela. Minbizia duela nes-

I

ka gaixoak, eta tratamendu gogor samarra egin behar diotenez, denboraldi baterako itxi duela. «Orain izan behar!», tu egin du X-ek, «Nik gaur behar nuen, ba!».

Haserre joan da saio partikularretara, amaren alargun pentsioa eta egiten dituen garbiketa lanen truke jasotako soldata prekarioa batuta etxeratzen den diru sarrera bakarrarentzat garestiegiak diren saio horietako batera. Baina X-ek ez du burua irakasle onberak emandako azalpen logikoetarako.

Hainbat egunkari banatu dizkie, albisteak irakurri, eta aurki izango duten azterketan baliagarria izan dakiekeen gai bat lan dezaten. Bayrouk justizia ministro kargua utzi du. Arma guztiak eman ditu FARCek. AHTaren 11 tuneletan larrialdi irteerak egingo dituzte. Genero indarkeria salaketak % 12 igo dira Hego Euskal Herrian...

X-ek, ordea, txikiagoan ageri den bestelako iragarki batean iltzatu ditu begiak: Eguzkirik hartu gabe azala beltzarantzeko produktu bikaina! Hori, hori!

Horixe iruditu zaio X-i egunkari guztietatik esaldirik erakargarriena! Bere gorputz lerden beltzarana Cancungo hondartza

«Nerabezaro bete-betean murgilduta bizi da X, eta ile beltz txiki ia ikusezin hori du orain bere bizitzako arazo handiena»

batean irudikatu du. Izotzez eta edari bereizezin batez betetako edalontzia du eskuetan, gailurrean aterkitxo txiki horietako bat duela. Zeru oskarbian tarteka agertzen diren laino bakanek zeren antza duten pentsatzea beste lanik ez du. Pasieran doa gero. Lasai, patxadaz, ur freskoa hanka puntei kaixo eta agur esan etengabean ari dela.

Hitz batzuk idatzi ditu harean, itsasoko olatuak edo haizeak berak berandu baino lehen eramango dituela ohartzeke.

Kresal gaziak gorputzeko txoko guztiak ukitzen dizkio, baita besapean atera berri zaion ile beltz ñimiñoa ere... Eta, hain justu, bilotxo horrek ekarri dizkio oinak errealitatera, egiazko errealitatetik hain urrun dagoen bere errealitatera.

Iritsi da azterketa eguna. Ez du gainditzeko duen probabilitatearen inolako analisirik egin.

Zertarako? Galdera bakarra orri zurian: Zergatik ari dira urtzen Artikoko glaziarrak? Ez du erantzunaren arrastorik ere.

«Putza!», esan du bere artean, «M ikusiko dut gaur hondartzan, eta ni ile-jira hauekin, esnea bezain zuri eta ile beltzbeltz bat besapean dudala.

Zeinen gaizki doan mundua!».

GOIBERRI 05

IRITZIA

Asteko irudia

Josu Maroto

Zumarragako errekortariak Ander eta Jokin Rodriguez biki zumarragarrek odolean daramate zezenen mundua eta errekortari sena.

Eguraldiak ez zuen lagundu Santa Isabel jaietako larunbatean egin behar zieten omenaldian –bertan behera geratu zen– baina Zumarragako zezen plazak egin zien lekua jaietako azken egunean.

Aspaldian gelditu ziren emakumeak etxean gelditzen ziren garaiak, gizonak lagunekin parrandan ateratzen ziren bitartean.

Emakumeok espazio guztiak hartzen ari gara. Ari gara, oraindik, baina espazio guztietara iritsiko gara, hau ez dagoelako gelditzerik, nahiz eta batzuetan gehiago kostatu.

Duela urte batzuk gure inguruan pauso historiko bat eman zen tradizioen arloan, baina hain naturala izan zen ezen ez zuen jakinminik piztu gure mugetatik kanpo. Eta hori ona da. 1633. urtetik geroztik (gutxienez) dantzatzen da Legazpin ezpata-dantza.

Gizonek dantzatu izan dute tradizioz, baina 2015tik aurrera taldea mistoa izan da (aurretik emakumeek dantzatzeko aukera bakan batzuk izan bazuten ere). Etorriko dira diotenek ez direla ez feminista, ez matxista, berdintasunaren aldekoak direla, bi horiek antonimoak izango balira bezala. Bada gure herriko plazan ohorezko dantzan ezpaten gainera emakume bat igotzea lortu bada, feminismoari esker izan da. Zorionez gurean ez da istilurik sortu, eta harrotasunez hartu nuen neskek uniforme zuri-

gorria jantziko zutenaren albistea. Laister Zumarragako bizilagunek ere lekukoa hartu zuten eta berriro harro sentitu nintzen.

Tradizioz mutilen espazio bat izan den horretan neskak naturaltasunez hartu zituzten denek, txalo artean, ez zen plastiko beltzik ez txisturik, herri oso baten beroa soilik. Eta uste dut horregatik bagarela nolabait eredugarriak.

Nagore Belastegi

bat eta

Astebete ere ez da gure herriko jaiak ospatu genituenetik.

Jantzi zuri-gorriak ikusi eta txistuaren doinua entzutean larruazala tente jartzen zaigu askori gure herrian. Jaietako eta Zumarragako nortasunaren parte handi bat da ezpata dantza. Eta horrexegatik da, baita ere, oso maitatua.

Baina tradizioak badira batzuetan bi ahoko armak. Komunitate bat batu eta identitateak indartzeko balio indartsua izan daitezke, baina gaizki ulertuz gero gatazka iturri ere izan daitezke.

Hots, tradizioari oso lotuta gaudenean gerta daiteke esentzia mantetzeko tema horretan zentzuzkoak ez ezik beharrezkoak diren aldaketak ez onartzeko joera arriskutsua.

Gurean zorionez ez da halakorik gertatu eta jatorrizko ezberdintasun hura apurtzeko naturaltasun hori da gehien poztu nauena. Berdintasunaren aldeko lan nekezean (asko geratzen bada ere) aurrera goazela erakusten du.

Komeni da ez ahaztea ordea erronka asko ditugula aurretik.

bat Iraia Oiarzabal

Antzinako tradizioei dagokionean, gizartea aldatuz doan neurri berean, gu eta gure ohiturak egokitzen joatea nahitaezkoa da, aurrera egin nahi badugu bederen.

Asko dira bide horretan urratsak ematen joan diren herriak eta txalogarria dela uste dut, urrats txikiak, naturalak, baina ausartak ere badirelako.

06 GOIBERRI

GAZTEAK

«Esku-pilotan mutilen aurka jokatzen nuelako hasi nintzen tenisean» Anne Mintegi (Idiazabal,2003) tenislari gaztea Espainiako selekzioak deitu du. Europan dabil lehian egunotan.

A. Vierbücher Idiazabal Orain dela gutxi Bartzelonan Conde de Godo txapelketa irabazi ondoren, Espainiako selekzioarekin bilduta dago Anne Mintegi Frantzian. Etorkizun handiko tenislaria da.

Zenbat urterekin eta nolatan hasi zinen tenisean

ANNE MIINTEGI

Zortzi bat urterekin hasi nintzen, benjaminetan. Esku- pilotan jokatzen nuen mutilen aurka. Hainbat txapelketa irabazi nituen. Neska izanik, oso zaila neukala, eta tenisean hasteko esan zidan Joxe Mujikak, eta horrela eman nuen pausoa.

Astean zenbatetan entrenatzen duzu?

Goierrin tenisean aukerarik ba al dago?

Nola uztartzen dituzu ikasketak eta tenisa?

Egun hauetan ere hainbat txapelketa dituzu...

Nik baietz esango nuke, Ordizian teniseko kluba ere sortu berri da eta entrenatzeko aukera ere badago. Momentu honetan 40 bat jokalari gaude.

Oraingoz ondo moldatzen naiz ikasketetan, denboraz nahiko larri ibili arren.

Espainiako selekzioarekin jokatzeko hautatu naute. Lehenengo Frantzian jokatu behar dugu Europako Txapelketarako sailkapen fasea, uztailaren 1etik

Babeslea

Txapelketarik ez dudanean, asteko zazpi egunetan entrenatzen nuen, orain astean egun bat atseden hartzen dut. Hiru egunetan Donostiara joaten naiz eta besteetan Ordiziara.

Gaztea izan arren garaipen zerrenda luzea duzu jada...

Ziur-ziur ez dizut esango, baina uste dut dagoeneko 50 bat txapelketa irabazi ditudala.

Zein da irabazitako txapelketen artean kuttunena?

Orain dela gutxi Bartzelonan irabazi nuen Conde de Godo txapelketa da bat.

5era da –joan den astean egindakoa da elkarrizketa–. Azken faserako sailkatzea lortzen badugu, Italiara joango gara, uztailetik 6tik 10era. Handik Madrilera joango naiz eta bertan, infantil mailako Espainiako txapelketa jokatuko dut Euskadiko selekzioarekin.

Etorkizunari begira tenisean jarraitzeko aukera nola ikusten duzu?

Momentuz oso gustura nabil eta aurrera begira ere jarraitzeko gogoz nago.

GOIBERRI 07

MOTZEAN

Lamiak deika dira Gau ibilaldi mitologikoan ikusi ahalko dira Ataunen, San Gregorio eta San Martin artean, uztailaren 15ean.

Tere Madinabeitia Ataun Seigarren aldiz egingo dute Ataunen, San Gregorio eta San Martin auzoen artean erreka ondotik gau ibilaldi mitologikoa. Uztailaren 15ean da hitzordua, 20:30ean, Barandiaran museoak eta Jentilbaratza kultur elkarteak antolatuta.

Hiru ordu inguruko ibilaldia, da, 3 kilometrokoa, euskal mitologiako pertsonaia ezagunak

lagun dituena: Lamiak errekan ilea orrazten, Jentil erraldoiak menditik behera, Torto begi bakarra, Basajaun eta Sanmartin Txiki, Marimunduko eta bere sorginak, Mateo Txistu apaizehiztaria, Akerbeltz, Otsoko...

Zuziak eta kandelak Ataungo ipuin eta elezahar harrigarrien munduan sartu nahi duenak ez du aurrez izena

Lamiak ikusi ahal izango dira Ataungo Agauntza errekan. GOIBERRI eman beharrik, eta onena, San Martinera joan eta 19:00etatik aurrera San Gregoriora igotzeko egongo den autobusa hartzea du. Han, Barandiaran museoa, errotatxoa eta zerrategia bisitatu ahalko ditu ibilbidea hasi aurretik. Jatekoa ere izan-

go du, hasieran eta amaieran.

San Gregorion kotxea uzten duenak ere izango du bukaeran haren bila joateko aukera. Jende asko elkartuz gero, bi talde egingo dira.

Ibilbidea egiteko zuziak eta kandelak banatuko dituzte.

08 GOIBERRI

ASTEKO GAIA

Bi txistulari klan Zumarragako Antxiñako Ama txistulari taldeak 50 urte bete ditu. Urte hauetan txistulari asko pasa dira taldetik. Asko, Elgarresta eta Zabaleta familietakoak. Familia hauetako bi kide elkarrekin ezkonduta daude gainera.

Asier Zaldua Zumarraga Klan hitza entzuten dugunean, ezinikusiak eta borrokak etortzen zaizkigu burura. Baina Zumarragako Elgarrestatarren eta Zabaletatarren klanez hitz egitea, ordea, batasunaz eta maitasunaz hitz egitea da. Bi familia hauek txistuak elkartu ditu: bi familietan txistulari asko daude eta Elgarresta bat eta Zabaleta bat elkarrekin ezkonduta daude. Mikel Elgarrestak eta Aurori Zabaletak Antxiñako Ama txistulari taldean ezagutu zuten elkar, noski. Non bestela?

Elgarresta familian Mikel izan zen lehen txistularia. «Nire arreba zaharrena , Puy, Oargiko kidea zen eta txistulari taldea Oargitik sortu zen. Hala hasi nintzen txistua jotzen».

Ondoren, beste askok bere pausoak jarraitu zituzten: Josu, Xabier, Pello eta Eneka anaiek, Jokin, Amaia, Pello eta Jaione lehengusuek eta Maitane eta Igor ilobek (Pello anaia eta Igor iloba bi istriputan hil ziren).

Ez da harritzekoa Elgarrestatarrek txistua jotzea, Mikelen amaren anaia bat txistularia izan baitzen Lizarran. «Gerra

garaian txistularia izan zen eta ziur horrek eragina izan zuela», dio Aurorik.

Mikel dantzaria ere izan zen eta 1971n berak ezpata-dantzan parte hartu zuen (sokan) eta bere anaia Josuk txistua jo zuen.

Zabaleta familiakoek ere lotura estua dute txistuarekin.

«Oargik txistulari banda sortu zuen eta nire anaiak eta biok izena eman genuen. Nik hiru urte eman nituen taldean, baina nire anaia Juanjok bizitza osoa darama. Gure ondoren, Maria Eugenia arreba sartu zen.

Gaur egun, Juanjoren semeak (Oier) atabala jotzen eta beste biloba batek, Aitorrek, txistua jotzen du».

Antxiñako Ama taldean beti primerako giroa izan dutela dio.

«Kontua ez zen txistua jotzea bakarrik. Gehienok ez genuen solfeo ezagutzarik eta gurekin sekulako pazientzia eduki zuten. Oso gustura joaten ginen.

Egun ere, giro bikaina dute».

Mikelek eta Aurorik txistulari taldean ezagutu zuten elkar, 13 urterekin. Ondoren Irrintzi dantza taldera pasa ziren, eta bertan zeudenean hasi ziren elka-

GOIBERRI 09

ASTEKO GAIA

rrekin ateratzen. Egun, oraindik dantza egiten dute. Duela bi urte mutxiko dantzetan hasi ziren. Eta duela gutxi txistua armairutik atera zuten, Antxiñako Ama taldearen 50. urteurreneko kalejiran parte hartzeko.

«25. urteurrenean jo genuen azkeneko aldiz. Nola joko dugu 25 urte jo gabe egon ondoren?, pentsatu genuen. Baina entseguetan ederki pasa genuen. Astelehenero joaten ginen eta egungo txistulariek sekulako pazientzia eduki zuten gurekin.

Pasakallea mundiala izan zen.

Gure alea jarri nahi genuen», azaldu du Mikelek.

Aurorik denda zortzietan puntuan ixten zuen entseguetara joateko. «Beste batzuetan ez dugu denda ixteko presarik edukitzen, baina bagenekien txistulariak gure zain zeudela eta zortzietan puntuan ixten genuen. Txistua berriro jotzeak zoriontsu egin gaitu. Zein ondo portatu diren gazteak gurekin!

Ze pazientzia eduki duten!».

Izan ere, Antxiñako Ama eta Irrintzi oso garrantzitsuak dira

beraientzat. Taldeko kide izango dira beti. «Beti esaten dugu bai Antxiñako Ama eta bai Irrintzi oso herrikoiak direla. Giro polit bat lagun, tradizioak mantentzen dituzte. Beharbada beste talde batzuetan ere hala izango da, baina guk hauek ezagutzen ditugu. Txistularien urteurreneko bazkarian 80 bat lagun elkartu ginen eta denok elkar ezagutzen genuen. Bakoitzak bere bizitza egin du, baina sekula ez dugu lotura galdu.

Talde hauetaz hitz egiten dugunean, gurea den zer edo zertaz hitz egiten ari garela sentitzen dugu», azaldu du Aurorik.

Txistulari taldearen urteurreneko bazkarian parte hartu zuten Elgarresta eta Zabaleta familietako kideak.

Mikel Elgarresta eta Aurori Zabaleta, Lanbroa belar-dendan.

ASIER ZALDUA

«50. urteurreneko pasakallea mundiala izan zen: gure alea jarri nahi genuen»

Ezpata-dantza, dendan

Mikel Elgarresta

Bere belar-denda apaintzen duten argazkiak ikustea besterik ez dago: guztiak Zumarragako ezpata-dantzakoak dira.

«Urtero, ekainean, ezpatadantzariez eta txistulariez gogoratzen gara: nola ote doaz entseguak? Zein txistularik eta dantzarik parte hartuko dute ezpata-dantzan?».

Mikelek Irrintzi eta Antxiñako

Txistularia

«Txistua berriro jotzeak zoriontsu egin gaitu. Zein ondo portatu diren gazteak gurekin!»

Aurori Zabaleta Txistularia

Ama beraien bizitzako zati bat direla dio. «Sekula ez diogu beraien lana jarraitzeari utzi eta beraien emanaldi guztietara joaten gara. A zer nolako maila duten egungo txistulari eta dantzariek!», gehitu du bere emazteak.

Ez da harritzekoa. Bi taldeek asko zor diete egindako lanagatik, baina baita beraiek bi taldeei ere igarotako une gozoengatik eta talde hauei esker bikote direlako. Antxiñako Aman zeudenean ezagutu zuten elkar eta Irrintzin zeudenean, 15 urterekin, hasi ziren elkarrekin ateratzen.

Hori guztia ikusita, semealabak ere txistulariak izatea espero daiteke, baina ez da hala. Hirurak musikariak dira, baina ez dute txistua jotzen.

«Alabak, Idoiak, flauta jotzen ikasi zuen eta bandan jo zuen.

Aimarrek pianoa jotzen ikasi zuen. Mikelek, berriz, klarinetea jotzen ikasi zuen. Egun, pianoa jotzen ikasten ari da. Txistua jotzen ez dute ikasi, baina musikariak dira», adierazi dute.

10 GOIBERRI

ELKARRIZKETA

Jon Aizpuru Ehunmilak ultra-traileko korrikalaria

«Momentu txarrei buelta ematean dator Ehunmilak karrerak duen xarma» Loinaz Agirre Beasain Duela zortzi urte Jon Aizpuru (Beasain, 1988) txunditu zuen Ehunmilak lasterketak. Ordura arte, errepidean korrika ibiltzen bazen ere, 2013an Goierriko Bi Handiak (88 km) traila egitea erabaki zuen; 40. postuan bukatu zuen. 2015ean, berriz, Ehunmilak ultra trail (168 km) erronkari heldu zion, 30 orduz azpitik bukatzeko helburuarekin; 11. postuan bukatu zuen 26 ordu eta erdiko denbora eginez.

2016an, podiumeko hirugarren postua lortu zuen EHMn. Gaur, 18:00etan, Beasaingo plazan izango da, hirugarren Ehunmilak hasi eta bukatzeko prest.

Zergatik egin zitzaizun erakargarri Ehunmilak?

Lehen urtean atentzioa eman zidan lasterketak. Ikusten nuen bertan parte hartzen zutenak makina batzuk zirela, bai EHM edo G2H egiten zutenak. Goierrin boom bat egon zen eta orduan mendi lasterketetan hasi nintzen. Nahiko ibilbide xelebrea daukat, beti distantzia luzeak egin ditut eta. 2013an hasi nintzen mendi lasterketetan parte hartzen eta nire lehenengo mendi lasterketako helburua G2H izan zen. G2H prestatzeko bi karrera egin nituen.

2015ean, berriz, Ehunmilak aukeratu zenuen.

2014an Beasain utzi eta Australiara joan nintzen, ingelesa ikastera; 9 hilabetez egon nintzen. Aurreztu nuen diruarekin bidaiatzeko aukera izan nuen eta hiru lasterketa egin nituen: Malasian bi, bat asfaltoan eta bestea mendian; Hong Kongen beste bat 70 kilometrokoa. Beasainera itzuli eta 2015ean, nire lehenengo Ehunmilak egin nituen, inongo prestakuntza berezirik gabe. Helburua bukatzea zen; 30 orduz azpitik egiteko gaitasunik ea ba ote nuen ikusi nahi nuen; 11. iritsi nintzen, 26 ordu eta erdian egin nuen.

dartsu iritsi omen nintzen lasterketara eta hirugarren iritsi nintzen.

Bilakaera azkarra izan duzu.

Oso epe motzean bilakaera oso arraroa izan dut, azkenean, ez naizelako lasterketa motzetan hasi, luzeetan hasi naiz zuzenean, eta ohorezko postu horiek lortu ditut. Hala ere hirugarren postu hori, anedokta hutsa besterik ez da niretzako. Beste pertsona bat sartu balitz aurrean, podiumetik eta argazkietatik kanpo geratuko nintzateke.

Gauza horiei beraien garrantzia eman behar zaie, baina ez da

Jarritako erronka aise bete zenuen, beraz.

2015ekoa bitxia izan zen: helburu bat jarri nuen, 30 ordutan egitea. Baina partzial guztiak 30 orduren azpitik zihoazenez, motibazioa goraka joan zen.

Atzetik aurrera joan nintzen.

Lehenengo hamarretan sartzea ere lortu nuen momentu batean. Prestakuntza ez oso metodiko batekin oso aurrean joan nintzen.

Aurten hirugarren Ehunmilak duzu.

Aurten bi planteamendu geneuzkan: beste lasterketa bat egitea, edo lasterketa berdina egitea. Lasterketa berdina egitea erabaki genuen, baina entrenamendua guztiz aldatu dugu. Entrenamenduak aldatuta, orain ikusiko dugu entrenamendu egokia izan den ala ez; hori ikusteko dago.

Zein izango duzu helburua?

«Entrenamendua aldatuta, orain ikusiko dugu egokia izan den ala ez»

2016an podiuma lortu zenuen.

2016an serioago hartu nuen, prestatzaile fisiko batekin hasi nintzen. 2015ean ikusi nuen EHMn zerbait gehiago egin nahi banuen, norbaiten laguntza behar nuela. Oso lasterketa gutxi egin nituen, baina nahiko in-

orain makina bat naizela. Jende asko harrituta gelditzen da nire planifikazioarekin: hiru karreretan bakarrik parte hartu dut aurten; 25 kilometroko bi lasterketa eta 50 kilometroko bat.

«Postuaz ez dut hitz egingo, iazko denbora hobetzea gustatuko litzaidake»

Postuaz ez dut hitz egingo; lehengo urteko denbora hobetzea gustatuko litzaidake. Posible den? Momentu honetan ez dakit, inkognita bat da. Zalantza asko dauzkat aurtengo lasterketarako. Gogo handia daukat, baina zalantzak ere handiak dira. Uste dut iaz denbora hobeago bat egiteko aukera banuela, baina ez nuen behar bezala jan eta edan. Azkenean horrek eragina edukitzen du.

Lasterketa luzeen bidea aukeratu duzu. Zein baldintza izan behar ditu korrikalariak?

Lehenengo, entrenatzeko denbora behar da. Pertsona bakoitzak entrenamendu pertsona-

GOIBERRI 11

ELKARRIZKETA

lak eramaten ditu: batzuk tirada luzeak egiten dituzte, beste batzuk egun gehiagotan entrenatzen dute. Baina bai ala bai, denbora behar da. Ezagutza pixka bat ere bai, saltsan egon beharra daukazu: irakurri, bideoak ikusi... jendeak zein akats egiten dituen, zer jan, zer edan...

Eta osagai nagusia da, benetan sinestea hor egon nahi duzula.

Adibidez, EHMra joaten baldin banaiz iaz hirugarrena egin nuelako bakarrik, txakalaldi momentu batean erretiratu egingo naiz. Konbentzituta egon behar duzu, lasterketa horretan egon nahi duzula, lasterketa hori oso gogorra dela, oso gaizki pasatu behar duzula momentu batzuetan, baina momentu txar horiei buelta ematean dator Ehunmilak karrerak duen xarma.

eragiten; nigan daukat presioa.

Nola kudeatu, adibidez, Azpeitian ordubete atzerago baldin banoa. Erabaki bat hartu nuen, entrenatzeko metodologia aldatu dut, nire erabakia izan da.

Beldurra diot, ikustea ez nagoela horren ondo. Gustatuko litzaidake, hori horrela baldin bada, gai izatea buelta emateko eta lasterketa bukatzeko.

Ehunmilak irabazteko, ibilbidea ezagutu egin behar dela esaten dute antolatzaileek.

Bai, eta nik berretsi egiten dut hori. Aizkorriren ondoren, Andraitz datorrela, aldapa behera gogorra gero, Zeraineraino iristea zenbat kostatzen den...

Lierni berriz igo, EspaĂąola... hori jakiteak laguntzen du.

Raidlight izena daraman elastikoa jantziko duzu aurten.

Bai, bera da nire babeslea. Facebooken jarri zuten iragarkia, bere kasa ibiltzen diren korrikalariak babestu nahi zituela esanez. Curriculuma bidali nien eta aukeratu egin ninduten. Oso pozik nago. Ekipajea guztia eman didate, ez didate ezer ere eskatzen.

Txakalaldi horiei nola ematen zaie buelta? Momentu askotan bakarrik joaten zarete...

Bueno, taldeak egiten dira, batez ere gaua pasatzeko; jendeak bilatzen du gauean taldeka lana egitea. Azkenean ez da berdina frontal bat edo bi frontal, edo bi begi edo lau begi.

Baina lasterketa hain luzea denez, Etzegarateraino lasterketa ez da hasten, lehiari buruz ari bagara. Burua, beraz, landuta eduki behar duzu, sufritu egin behar duzula. Nola kudeatzen den? Ditugun parajeez gozatzen, gerturatzen den jende horien animoak baloratzen, jana eta edana gozatzen, eta zure buruari esanez, hor egon nahi duzula.

Zer da Ehunmilak zuretzat?

Nire etxe aurretik pasatzen den lasterketa bat, mendi lasterketak ezagutzeko aukera eman didana, kirola egitera bultzatzen nauen lasterketa bat, jendea ezagutzeko aukera eman didana, eta nire gorputzaren muga batzuk ezagutzeko aukera ematen didana; benetan landuz gero, emaitzak lortzen direla ikusteko. Daukan polita da, oso epe motzean emaitzak ikus daitezkeela: sei hilabeteko entrenamendua eta 48ko lana.

Saria hor dago.

Zeri diozu beldurrik handiena?

Hasteko, eguraldiari. Eta bestetik, ikustea nire burua ez dagoela lehengo urteko maila berdinean. Horrek beldurra ematen dit.

Askorentzat, astakeria bat da.

Iaz hirugarren postua lortuta, presioa sentituko duzu?

Jende askok uste du ni makina bat naizela, baina iruditzen zait gainbaloratua daudela, kirola eta emaitza bat lortu dutenak.

Nik behin bakarrik lortu dut podiuma. Presioa jendeak ez dit

ARKAITZ APALATEGI

Astakeria bat da. Fisikoki hustuta uzten zaitu; artikulazio aldetik ere bai. Baina nire ustez, aberasgarria den zerbait ere bada, ekonomikoki ona delako: turismoa sustatzen da, kirol dendak hor daude, kirol medikuak hor daude, prestatzaileak hor daude, komunikabideak, tabernak...

12 GOIBERRI

ERREPORTAJEA

Ander eta Jokin Rodriguez, Zumarragako plazan. Ondoko orrian errekortadore saio batean. ASIER ZALDUA/HITZA

Biki zezenzaleak Ander eta Jokin Rodriguez errekortadore zumarragarrek jarduera hori utzi dute, baina zezenekin lotutako ekitaldiak antolatzen jarraituko dute. Zezenek Santa Isabel jaietan duten arrakastaren arduradunak dira.

Asier Zaldua Zumarraga Ander eta Jokin Rodriguez zumarragarren aitak entzierroetan parte hartzen zuen, eta beraiek amarekin eta anaia nagusiarekin zezen-plazara joaten ziren aita nola iristen zen ikustera. Hala, zezenekin eta behiekin egiten diren ekitaldietara zaletu ziren. Errekortadoreak izan dira (uztaien ezpezialitatean) eta duela gutxi erretiroa hartu dute. Zezen eta behiekin lanean jarraituko dute, ordea.

Markes de Saka ganadutegikoekin ikuskizunak antolatzen dituzte, eta Zumarragan festetan zezenek izan duten arrakastaren arduradunak dira.

GOIBERRI 13

ERREPORTAJEA

zunen aurkako protesta asko egon dira. Zumarragako bi anaiek ez dute animalisten jarrera ulertzen. «Alferrik ari dira.

Sekula ez zaie buruan sartuko gure animaliek ez dutela sufritzen. Izan ere, animalistek ez dute animalia hauen izaera ezagutzen. Ez gara gu animalien atzetik goazenak: beraiek dira gure atzetik etortzen direnak. Berezkoa dute».

Beraien ustez, ez dago tratu txarrez hitz egiterik, ez baitituzte animaliak ukitzen. «Zirikatu egiten ditugu, baina ez badute gure atzetik etorri nahi, etxera bueltatzen ditugu eta listo.

Etxean oso ondo zainduta daude. Ikuskizunik gabe, ez dakigu existituko ote ziren».

Zumarragako arrakasta Errekortadore moduan Euskal Herria osoan zehar ibili dira eta hainbat txapelketa irabazi dituzte. Tartean, sanferminetakoa. Toki askotatik deitzen zieten, ikuskizuna ematen zutelako, nahiz eta uztaiak behien adarretan sartzeko orduan ez ziren onenak. «Oso maiteak ginen, gure lana ondo egiten genuelako. Baina txapelketak uztai gehien sartzen dituenak irabazten ditu eta horretan ez ginen onenak», aipatu dute bi anaiek.

Uztea erabaki dute. Izan ere, dagoeneko seme-alabak di-

tuzte eta, gainera, errekortadore izateko oso gogor prestatu beharra dago.

Entzierroetan, berriz, oso gutxitan parte hartu dute. Beraien anaia nagusiak, berriz, urtero Iruñeko entzierroetan parte hartzen du. Eta beste toki askotara ere joaten da.

Ganaduzaleak Bikiak, ganaduzale bezala, Euskal Herritik kanpo ere ibiltzen dira: Valentzia, Zaragoza, Tarragona... «Nahi izanez gero, urteko sasoi honetan, astebururo lana izango genuke».

Debako Markes de Saka ganadutegiko ganadua festetara eramateaz arduratzen dira. Ez dute beraien ganadutegia edukitzeko asmorik. «Agiri kontuak lan asko ematen du. Ganadutegi batez arduratzea oso lan gogorra da».

Nafar kastako ganaduarekin lan egiten dute. «Ekitaldi hauetarako oso egokiak dira. Arinak eta suharrak dira. Pentsatzeko gaitasuna dute eta ez dute amore ematen errekortadorea harrapatu arte. Batzuetan hesia pasatzen dute».

Azkenaldian, halako ikuski-

Beraiek izan ziren Zumarragako jaietan zezenekin eta behiekin ikuskizunak egitea proposatu zutenak, eta ekimenak sekulako arrakasta eduki du. Zezenplazako ekitaldiak jaietako arrakastatsuenen artean daude. Urtero ehunka lagun elkartzen dira harmailetan.

Oso pozik daude beraien ekimenak izan duen harrerarekin, noski. «Hau ez dugu diruagatik egiten, gura zaletasunagatik eta jaiengatik baizik. Oso gustura gaude. Jendearen erantzuna izugarria da. Ez dute zezenplazatik etxera joan nahi. Hori da jaso genezakeen saririk politena», amaitu dute.

14 GOIBERRI

GARAI BATEAN

Beti-Alai 125 tanto egitera Ordiziako frontoia eraikitzeko eskaria orain 125 urte egin zuten. Urtebetean altxatu, eta 1893an ireki zuten.

Aimar Maiz Ordizia Ordiziako bilgune garrantzitsua den Beti-Alai pilotalekua 125 urte betetzera doa. Plaza Nagusiarekin batera, herriko bihotzetako bat da frontoia. Goierriko pilotaleku modernoen artean, zaharrenetakoa ere bada.

Eraikitzeko eskaria 1892ko uztailaren 7an egin zioten ordiziar batzuek udalari. Gaur 125 urte, justu. Urtebete geroago, 1893an, frontoi berria, handia eta modernoa inauguratu zuen Ordiziak.

Orduan ere bazen pilotan aritzeko tokia Ordizian. Baina egokitasun handirik ez, nonbait, eta berria eraikitzeko eskatu zuten herritarrek argudiatu zuten ÂŤOrdiziako pilotariek Beasainera eta Lazkaora joan beharrean herrian geratzeko

aukeraÂť izan behar zutela. Teilaturik gabea izan zen, ia ehun urtean. Estalkia 1981eko uztailaren 19an inauguratu zuten, baita Ordiziako hegoaldeko errepidea ere. Frontoi berriak 200 metro koadroko azalera du: 40 metro luze eta 14 zabal.

Horma 10 metro altu da.

Erreboteko paretaren atzean, frontoi txikia sortu zen. Hura 2011ko otsailean estali zuten.

Makina bat jarduera Beti-Alaik, 125 urteotan, ezin konta ahala ekitaldi hartu ditu, bere baitan. Pilota, jakina. Buruz buruko txapeldun handienak bertatik igaroak dira.

1923an, adibidez, Martzelino Juaristi Atano IV.ak, Juan Jose LarraĂąaga Txortena II.ak, Ansolak eta Fernandezek jokatu zu-

ten. 1946ko Santiago egunean, Atano VII.a-Gallastegi eta Onaindia-Lazkano ziren aurkari estelarrean; Confites-Legarra eta Olaskoaga-Altuna gero.

Urte hartan, beste pilota jaialdi bat izan zen, uztailaren 28an.

Toki gutxitan bezala, boxeoak ere tradizio luzea eta sustraitua dauka. Beti-Alai pilotalekua izan da ring-aren plaza.

Hori bai, ziur asko Ordizian izan den borrokaldi entzutetsuena, Urtainen debutekoa, ez zen frontoian jokatu, handik gertu zegoen Arana futbol zelaian baizik. 1968ko uztailaren 24an bihurtu zen Jose Manuel Ibar Urtain profesional. Milaka ikusleren aurrean, Yoni Rodri kantabriarra 17 segundoan KOz lurreratu zuen. Ordizian aritu zen aldi bakarra izan zen. Ez hala haren seme batek, 1990eko hamarkadaren bukaeran boxeatu baitzuen, Beti-Alain.

Boxeolari txapeldunak Pedro Carrasco, Jose Duran, Neches, Poli Diaz, Paco Galvez, Is-

rael Carrillo, Ruben Diaz eta Sandor Martin, behintzat, izan dira pilotalekuan. Azken urteetan, ezin ahaztu Beti-Alain kokatu duten Goierriko 7 Orduak.

Edo iraileko gazta lehiaketak.

Aurten, urteetako opari gisa, Goierriko bi pilotari profesional handi batera ikusteko aukera izango da Beti-Alain, Santa Ana egunean (uztailak 26): Irribarria-Albisu bikotea osatuz, Olaizola II.a-Zabaleta aurka.

GOIBERRI 15

GARAI BATEAN

Alboan, pilota partida Beti-Alain, 1923an: Atano IV.a (Marzelino Juaristi), Txortena II.a (Juan Jose Larrañaga), Ansola eta Fernandez.

Behean, frontoiko horma-burua. Goian, ordiziarrak pilotalekuan.

INDALECIO OJANGUREN / AIMAR MAIZ / ORDIZIA-EUSKARAZ.EUS

Gaur egun Zuhaiztia dagoen lekuan zen Ordizian pilotalekua, lehenago eti-Alairen 125 urteena baino zaharragoa eta luzeagoa da Ordiziako pilotalekuen historia. Aurreneko aipu idatziak XVIII. mendekoak dira. «Pilota joko» gisa azaltzen da, ‘juego de pelota’ gaztelaniaz. Errebote jokoa zen lehenago. 1770eko urriaren 2an, Zabala jauregiaren jabe Jose Martin Zabala Idiakaitzi lurrak eskatu zizkioten pilotan aritzeko plaza bat egokitzeko, «errepide berriaren eta urkamendiaren artean, beherantz luzatuta eta Idiburuen lur sailen bat hartuta, eta terraplen forma emanda».

Pilota joko hura 1840an berritu zuten. Gaur egungo Beti-Alairen parean zegoen, errepidearen beste aldean. Ehun urte baino gehiagoan erabili zuten ordiziarrek errebote plaza hura (Segurako eta Lazkaoko plazak ere, adibidez, hartarako erabiltzen ziren).

Beti-Alai izena XX. mendean hasi ziren erabiltzen, frontoi berrian.

B