Goiberri 261. zenbakia

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

261. zenbakia. 2017ko abenduaren 1a

Arkaitz Iurrita

Eskalatzailea

Maddi Aranburu 3 Iritzia 4-5 Mahrez Djatit gaztea 6 Txernobilgo haurrak Goierrin 10-11 Legazpiko erraldoiak jostailu bihurtuta 12 Zerbitzu gida webgune berrituan 13 Trapera merkatu soziala 14

«Alderdi humanoa asko sartzen saiatu gara»

8-9

GOI B ERRI Arkaitz Iurrita ormaiztegiarrak ekoitzitako ‘Al otro lado de la cuerda’ dokumentala emango dute Bilbo Mendi Film Festival jaialdian. A. MAIZ

02 GOIBERRI

PUBLIZITATEA

GOIBERRI 03

KATE MOTZEAn

JOSUNE ZARANDONA

Maddi Aranburu Idiazabalgo bizilaguna eta ehiztaria

«Nik jada estreinatu dut ehiza denboraldia basurde ar bat botata» Josune Zarandona Idiazabal Maddi Aranburu (Idiazabal, 1990) etxez etxeko arreta zerbitzuan aritzen da lanean tarteka. Haur hezkuntzako ikasketak egin zituen aurrena, eta menpekotasun egoeran dauden pertsonen arretarako ikasketak ondoren. Ehiztaria da bere denbora librean. Zaletasuna aitagandik datorkiola dio. Ehiza «jarduera sozial» bat dela uste du, baina oso neska gutxi dira ehizan dabiltzanak. Aurtengo denboraldia ondo doala dio, basurde ar bat bota du dagoeneko eta pozik dago.

Zein zaletasun dituzu?

Iratzargailurik gabe bizitzea.

Txakurrarekin paseatzea, irakurtzea...

Oporretarako leku bat.

Liburu bat.

Egun bat nire bizitzan Bobby

Jaso duzuen oparirik bereziena.

Sands-ena.

Zeri diozu beldurra?

Musika talde bat.

Gaixotasunek eragiten duten sufrimenduari.

Kataluniako Pirinioa.

Erriflea.

Berri Txarrak.

Abesti bat.

Laztana, Latzenena.

Janari bat.

Txokolatea.

Edari bat.

Garagardoa.

Goierriko txoko bat.

Atxurbiko punta.

Amets bat.

Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Olaberria, Segura, Urretxu, Zaldibia, Zerain eta Zumarraga

GOI B ERRI

Zerk sortzen dizu irribarrea?

Etxekoak ondo ikusteak.

«Idiazabalgo alkate banintz herriko gazteen beharrak kontutan hartuko nituzke»

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL Zuzendaria: Iñaki Gurrutxaga Kudeatzailea: Josu Iñigo Koordinatzailea: Tere Madinabeitia

Diseinua eta banaketa: Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Gorroto duzuna.

Injustizia.

Idiazabalgo alkate bazina?

Herriko gazteen beharrak kontuan hartuko nituzke.

Idiazabalen biziko ez bazina?

Seguran.

Egoitzak: Beasain:

Webgunea:

Oriamendi, 32. 20200.

Posta elektronikoa:

goiberri.eus

Urretxu:

goiberri@hitza.eus

Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Publizitatea:

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08

Bezero arreta / harpidetzak:

607 530 424 – jizagirre@hitza.eus 902-82 02 01 – harpidetza@hitza.eus

04 GOIBERRI

IRITZIA

Andoni Salamero Irakaslea

Heldu da? eldu da ham a b i ga r re n hilabeteko lehenengo eguna, abenduko lehenengo ostirala, adventus, etorrera delakoaren hilabetea, zurekin une eder hau partekatzeko hartzen dudana. Adventus, abendu, heltzearen esanahi hori kutsu erlijiosoz melatua bada ere, urrunerago jo nahi nuke, sentsibilitate desberdineko jendearengana heldu nahian, era atseginean jardunez, argi eta garbi mintzatuz, hilabete honen etorreraren inguruan zenbait galdera zuoi egiteko asmoz, hausnarketa halako batean murgilduko gaituen itxaropenez.

Etorri, iritsi, heldu hitzetan sakonduz, zer datorkigu bakoitzari gure gogora, abenduko garai honetan? Agian, urte honen amaierako hilabetean zure barrua eraberritzeko borondatea? Beharbada, amestu bai, baina bideratua ez zeneukan proiektu hura bidean jartzeko irrika? Akaso, denbora oro, lanean nekatuta iritsi eta presaren presaz ibili beharrean, zeuretzat, egunero, lasai egoteko hartuko duzun etena? Agian, zure burua irainez eta mespretxuz gaitzetsiz baino, gehiago maitatzeko erabakia?

Zer helduko zaizu, lagun, bihotzera, agian, komunikabi-

H

deetako albiste makurrak zabaltzeko gura, ala egunero gertatzen diren pasadizo gozoak bizitzeko eta sentitzeko grina?

Zer etorriko zaizu barrura, zure inguruko ezagunei inbidia izateko irrika, ala haien poza goratzeko eta gozatzeko atsegina?

Zer zuztartuko da zuregan, ondokoarekin gorrotoaz bizitzeko desira, ala elkarbitza sanoa eta integratzailea bultzatzeko nahimena?

Iritsiko zaizu, akaso, zure haurrekin jolasteko, barre egiteko edo amesteko desira?

Sortuko da zuregan, agian, adineko diren zure aitona-amonak, edo urtetan joanda ezagun dituzun senideak bisita egiteko edo laguntzeko desioa? Helduko da, beharbada, zuregan nerabe askok dituzten arazoak aditzeko eta begiratzeko arreta? Jaioko da, apika, zure senideekin aspaldiko sesioak barkatzeko ilusioa?

Ernatuko ote da zuregan bestea gaitzesten eta makurrarazten dituzten zurrumurruak baztertzeko adorea? Eraberrituko da zure baitan mugaz haraindi, txarrak eta onak bakarrik ikusi baino, gizakiak ulertzeko eta laguntzeko ardura bizia? Bizituko da etorrera horretan natura eta haren izakiak errespetatzeko premiazko gogoa?

Etorkizunean lozorrotuko dira hitzok ala ekintza zein une

bakoitzean, hurbiletik gertatzen diren iraultza bakoitza urratzen hasiko zara? Ekite desberdinei apaltasunez helduko diozu zeure burua otzanago hartuz, ala harrokeria makurrez erakutsiko duzu zeure ezina? Eta zer esango dugu joan zirenez, baina gure barruan horrenbeste familiatan joan-etorrian datozen pertsona askoren irudiaz, oroituko zara haiek duten bakardadeaz? Haiek adoretuko eta lagunduko dituzu haien saminean?

Etorrian eta joanean doazen olatuen antzeko galderak dira hauexek, abendua aitzaki hartuz egunero, abendu egin be-

harko genituzkeen uneak, une bakoitzaren presentzia arretaren beroan jarriz. Beste aldera begira dezakegu, jakina, baina zerbaitegatik emana zaigu izan honetan kontzientzia, eta gizakiak, modu zuzenez ala zeharka, Biziak aurkezten dizkion erronka bakoitzari erantzuten jakinez ikasi behar du. Norberak badu eremurik galdera horiexen lur utzian erantzunen hazia ereiteko egokiera, ondotxo baitaki gizakiak zein eremu lantzea dagokion.

Abendua... heltzearen kabia prest dago, bihotza pilpira bizian ari da kantatzen, itxarote horren notak zure baitan entzuten dira; samurtasunez, apaltasunez, xumearen gozoz biltzeko unea iritsi da. Aditu, aditu ezazu sakonean, han, hondohondoan... ilunaren ilunean negar malkotan gordetzen den inor dago... inor? Haur bat, ote?

Bai, haur bat: zu, zu zeu zeure oskolean bilduta, zeure ezinez kaiolatuta bizi den haurra... hautsi oskola! Ireki barrua, erakutsi guztioi zaren ederra, zure izarrak, etengabe, argizta gaitzan.

Bai, adiskide, izan zorion abendu garai honetan, bego maitasun guztia zurekin eta zuregan. Jaso bihotzez besarkada handia eta bakearen ederrean zure ametsak egia bihurtzeko bidea aurki dezazula.

GOIBERRI 05

IRITZIA

Asteko irudia

Josu Maroto

Riglos Arkaitz Iurrita eskalatzaileari egindako elkarrizketa dela eta, Riglosko mailoak (Huesca, Espainia) etorri zaizkio gogora Josu Marotori.

Laranja koloreko zakua bizkarrean ibiltzen da beti. Batzuetan alai, beste batzuetan goibelago, haurtzaroaren azal leunari ere tristeziak eragiten dizkion zimurrak ezkutatu ezinik. Zazpi urte ditu neskatoak eta zorroan daraman zama handiegia hain adin txikirako. Gehiegi dira baita ere bizkarrean daramatzan kilometroak, espainiar errepideetatik barrena egiten dituenak ama eta aita ikusi ahal izateko. Uda zein negu, kristalaren bestaldean gurasoan begiak ikusteko eta, tarteka, gela batean haien eskuak estutu ahal izateko. Pozik ikusten ditu ama eta aita, jaio zenetik beregan daraman hutsune hori betetzeko aukera bakarra ditu bisitak eta eskutitzak. Ez du ulertzen ordea zergatik zigortzen dituzten, zergatik egon behar duten hain hurrun. Zergatik berak ezin dituen bere ikastolako lagunek egiten dituzten gauza berak egin. Zergatik eman behar duen asteburua errepide arrotzetan parkean edo eskola kiroletan eman ordez. Zergatik den bera ÂŤarraroaÂť. Eta horrek mina eragiten dio, azaleratzen ez dakien amorrua. Ez daki bera bezala ehunka direla egoera hori ezagutu

duten ÂŤmotxiladun umeakÂť. Aiton amonek esan berri diote abenduaren 9an bidaia berezi bat egingo dutela Parisera eta Eiffel dorrea ikusi ahal izango duela han, aitatxo eta amatxo bere ondora eramateko eskatu ostean. Pozarren jarri da, itxaropena piztu zaio halako batean, agian Parisen ikusiko duelako beteta bere eskaria. Beharbada han dagoelako motxiletako zama astuna gainetik kentzen hasteko aukera.

Iraia Oiarzabal

bat eta

Motxiladun ume bakarra ezagutu izan dut nik. Zorionez ni ez naiz halako bat izan, baina nire aita motxiladun ume horren aitari bisitak egitera joaten zen noizean behin. 23 urte pasatu zituen joan-etorritan eta gogoratzen naiz etxean normaltasunez eramaten genuen arren, urduritasun puntu bat izaten nuela. Banekien aita lagun bati bisita egitera joaten zela, eta hori polita zen, baina ez zitzaidan batere gustatzen egiten zuen bidaia. Ostiralean, lana egin ostean, autobusean joaten zen Cadizera hasieran, Galiziara ondoren. Bisita labur baten ostean etxera bueltatzen zen, nekatuta. Bidaia bakoitzean Arrasateko emakume batekin egiten zuten topo, zaharra zen baina izugarrizko kemena zuen.

Bere semea ikustera joaten zen Huelvara ahal zuen guztietan eta zorigaitzez hura aske ikusteko aukerarik ez zuen izan. Dispertsioak istorio ugari sortzen ditu, batzuk politagoak, beste batzuk gogorragoak, baina denak samurtasunez eta elkartasunez beteak. Eta askotan haurrak dira protagonistak. Barre egiten dute,

bat

Nagore Belastegi

pozik daudelako edo gainontzekoak triste jarri nahi ez dituztelako. Gorputz txiki horietan imaginatu ezin dezakegun indarra gordetzen dute. Argia dute barrenean, argiaren hiria txiki uzteko gai dena. Argi hori ikusten ez duena itsu dago. Desiatzen dut, benetan, argiarekin egotea itsututa, eta Parisko manifestazioaren ostean erabakiak hartu behar dituen horrek gauzak ondo ikustea.

Azken bidaia izan dadila.

06 GOIBERRI

GAZTEAK

ÂŤLagun batek animatu ninduen Maldan Behera taldean izena emateraÂť Mahrez Djatit gazte legazpiarra orain dela urte bete eskas hasi zen goitibeherekin lehiatzen.

Josune Zarandona Legazpi Mahrez Djatit (Aljeria, 1999) jaiotzez aljeriarra bada ere, hilabete bat zuenetik bizi da Legazpin. Dioenez, aitak lana lortu zuen Legazpin eta horregatik utzi zuten jaioterria. Hala ere, Mahrez Arjelian jaiotzea nahi zuten gurasoek eta hura jaio zen arte itxaron zuten Legazpira etortzeko. Legazpiko Maldan Behera goitibehera taldeko kide da Mahrez, eta denboraldia ÂŤsentsazio onekinÂť amaitu duela dio.

Nondik datorkizu goitibeherekiko zaletasuna?

JULEN AGIRREBURUALDE

Babeslea

Haurra nintzenetik bizikletan ibili izan naiz beti, anaiak erakutsita. Abiadurak, bizikleta gaineko akrobaziak... beti erakarri izan nau. Gainera ondo moldatzen naiz. Skatean ere ibiltzen naiz. Goitibeherekiko nire zaletasuna nahikoa berria da. Kuadrillako lagun batek animatu ninduen Maldan Behera taldean izena ematera. Julen Agirreburualde taldeko kidearen lehengusua da, eta bizikletan nola ibiltzen nintzen ikusita, gustuko izango nuela iruditu zitzaion lagunari.

Eta asmatu al zuen?

Bai. Hasieran probatzeko asmotan jarri nintzen beraiekin harremanetan, baina segituan konturatu nintzen gustuko

nuela. Lehenengo lasterketa Legazpin jokatu nuen eta hasierako postuetan sailkatu nintzen. Horrek, noski, aurrera jarraitzeko motibazioa eman zidan.

Noiz izan zen hori?

Ez du urtebete ere egingo goitibeheretan hasi nintzela. Hau izan da nire lehendabiziko denboraldia. Julenek asko irakatsi eta lagundu dit honetan.

Nolako goitibehera da zurea?

BMX bizikleta bat da oinarrian.

Koadroari buelta eman genion lurretik gertuago egoteko. Horrela parte hartu nuen nire lehendabiziko lasterketan. Gerora hobekuntzak egin dizkiot bizikletari.

Teknika behar al da lasterketak irabazteko?

Bai, bakoitzak bere teknika dauka. Goitibehera bakoitzaren arabera teknika bat edo bestea izan daiteke. Azken batean, oinarrizkoena norberak bere goitibehera ondo ezagutzea eta kontrolatzea da.

Zer ematen dizu goitibeherak?

Goitibeherak adrenalina asko ematen dit, eta lasterketatan lehiakor izatea ere bai. Sentsazio onekin amaitu dut denboraldia, baina istripu handiak ere izan ditut. Dena den, datorren denboraldian berriz parte hartzeko animatuta nago.

GOIBERRI 07

MOTZEAN

Txondor garaia Lizarrustin Bihar eguerdian txondorra piztuko dute Lizarrustin. Abenduaren 23an itzali eta ikatza aterako dute.

Asier Zaldua Ataun Bihar eguerdian txondorra piztuko dute Lizarrustin. Piztuera Ataungo eskolako ikasleek girotuko dute eta txokolate beroa eta jolasak egongo dira. Gainera, egurra garraiatzeko kablearen erakustaldia eta txondorra-

ren eraikitze prozesuaren inguruko argazki erakusketa egongo dira.

Txondorra abenduaren 23ra bitartean egongo da piztuta.

Ikastetxe eta taldeentzat tailerrak antolatu dituzte. Izena emateko 943 18 03 35 edo 688

Joxe Ramon Agirre ‘Marron’, Lizarrustin txondorra prestatzen, artxiboko irudian.

ARALARKO PARKETXEA

895 069 zenbakietara deitu behar da.

Hilaren 23an itzaliko dute.

Olentzero eta bere laguntzaileak izango dira txondorra itzali

eta ikatza aterako dutenak.

10:00etatik 13:30era jentilek eta Olentzerok ibilaldi magikoa egingo dute (izena eman behar da). 13:30ean Olentzero menditik jaitsiko da eta txondorretik ikatza aterako du bere laguntzaileekin. Parketxean ikazkinmenua eskainiko dute.

08 GOIBERRI

ELKARRIZKETA

Arkaitz Iurrita Eskalatzailea

«Abentura-eskalada pasiotik irteten dena da, bizitzeko era bat da» Aimar Maiz Ormaiztegi Bilbo Mendi Film Festival jaialdian emango dute Arkaitz Iurritak (Ormaiztegi, 1980) ekoitzi duen Al otro lado de la cuerda (Sokaren beste muturrean) dokumentala, abenduaren 9an. Eskalatzeko urte sasoia du udazkena; eskiatzailea eta erakuslea ere bada, eta Antartikara joango da aurki, 10. urtez, zientzialarien mendi gidari.

tontorrera iristea; nola iristen zaren baizik. Zer bide, zer joko jolastea erabakitzen duzun.

Kontua ez da pareta bat edozein modutan irekitzea. Aukeratu ditudan pertsonek gauzak niri gustatzen zaizkidan bezala egiten dituzte; ezberdin euren artean, baina interesgarri denek. Arlo oso-oso teknikoa ere badago, baina alderdi humanoa asko sartzen saiatu gara.

Eskalatzeari buruzko ‘Al otro lado de la cuerda’ dokumentala ekoitzi duzu. Nolatan?

Zenbat kide gonbidatu dituzu?

Pareta bat zure mailaren arabera zabaldu behar duzu, ezin duzu ireki gainditzen ez duzun bat. Adibidez, taladro batekin sartu, eta behetik gora 300

Bost leku eta sei pertsona dira, toki batean –Ordesan– bi alditan grabatu dugulako. Sarrera Jean eta Pierre Ravier anaia frantsesekin egin dugu, Pirinioetan eskalada irauli zutenekin.

Eskaladako ikuspuntu hau ez delako gaur sortu; iragan bat dauka, Ravier anaiena.

«Pirinioetako leku politenak agertzen dira ikuskarian, eta horietan asko eman duen jendea»

Javier Valerok proposatu zidan.

Zinemara dedikatzen zen, mundu hori utzi eta eskaladako irudiak grabatzen hasi zen. Pirinioetan leku oso politak daude, baina eskalatzen ni bakarrik azaltzeari ez nion zentzurik aurkitzen. Orduan, leku bakoitzean eragin gehien izan duten edo bide politenak zabaldu dituzten pertsonei aukera ematea pentsatu nuen, biok eskalatzeko. Nire ikuspuntutik, Pirinioetan eskalatzeko leku politenak azaltzen dira, eta asko eman duen jendearen atzean zer dagoen kontatzen da: zergatik eta nola egiten dituzten gauzak...

Alderdi humanotik?

Alderdi askotatik. Humanoa, baita etikoa ere, niretzat oso garrantzitsua. ‘Zortzimiletan’ bezala, niretzat kontua ez da

Zaila egin al zaizu lagun batzuk bakarrik aukeratzea?

Bai. Leku eta pertsona batzuk islatu nahi nituen, Pirinioetan egin duten guztiagatik. Eduki dudan barneko arazo bat izan da zergati hau bai, bestea ez.

Adibidez, Goierrin bada pertsona bat dokumental honetan egon beharko zukeena: Mikel Saez de Urabain. Pirinioetan egiten ari dena nik egin dudana bezainbeste edo gehiago da.

Ezin sartua pena izan da.

Eskaladako Raviertarren filosofiak jarraipena badu, beraz.

Bai. Garai bat markatu zuten.

Noski, hau pertsonalki dudan ikuspuntua da, eta nik ezin dut esan eskalatzeko modu bat ona dela edo beste hura txarra.

Nik zer baloratzen dudan adierazi dut, nire ikuspuntutik.

Zer balore adierazi nahi duzu?

«Zure gaitasunekin igotzeko gai izatea da kontua, paretan ahalik eta marka gutxien utziz» «Orain eskalatu egiten dut gehiago.

Antartikara joango naizen 10. urtea dut, mendi gidari»

metro zabal litezke, munduko biderik gogorrena. Baina makina batekin jardun naiz, eskailera batzuk jartzen tontorrera iristeko. Horrek niretzat ez dauka balorerik.

Eta zer bilatzen duzu?

Paretara sartu aurretik, irakurtzeko zer gaitasun daukan batek balio du, era txukunean igotzeko erraztasunak harriak non emango dizkizun jakiteko. Zure gaitasunekin igotzeko gai izatea da kontua, pareta ahalik garbien utziz.

Eskalada puruena, agian?

Oso ezberdinak dira kirol eskalada eta eskalada mota hau.

Gu ez gara ekipatzaileak, guk pareta bat irekitzen dugu ahalik eta marka gutxien utziz. Nik hori saritzen dut. Abentura eskalada pasio batetik irteten dena da, bizitzeko era bat da.

Mailaketa gustatzen zaizu?

Nik kirol eskalada asko egin dut. Areago, kirol eskalada da paretako eskalada egin ahal izateko oinarria. Paretakoa, azken batean, alpinismoaren eta kirol eskaladaren uztarketa da.

Argi dago, dokumentaleko eskaladak zailtasunekoak dira.

Beraz, mailaketak badu garrantzia, zailtasun horren bila goazelako. Baina beste arlo gehiago ere edukitzen dira kontuan.

Zuk zer maila duzu?

GOIBERRI 09

ELKARRIZKETA

8b. Kirol eskaladan arlo fisikoa eta teknikoa oso garrantzitsuak dira. Baina arriskuaren faktorerik ez dago, aktibitate segurua da. Abenturako eskaladan arriskua sartzen da, eta beste joko bat da. Oso-oso zaila da pareteko eskaladan kirol eskaladako zailtasunera iristea. Muga batzuetatik ezin duzulako pasatu.

Kirol zalea izan zara txikitatik.

Horretan segitu duzu lanean.

Bai. Mendia, eskia... Orain eskalatu egiten dut gehiago. Astunen eskiko monitore jarraitzen dut zerbait. Gutxi, zeren urtero Antartikara joaten naiz, mendiko gidari lanera. Zientzialariekin lan egiten dut, glaziarretan logistika egiten diegu, eta segurtasuna mantendu. Hau hamargarren urtea izango da. Bi hilabete eta erdi egingo ditut.

Abenduaren 26an joango gara.

Aurten, Gabonak etxean.

Mendi gidari non ibili ohi zara?

Antartikatik etorritakoan, mendiko eskiko gidari bezala lan egiten dut, Alpeetan-eta, astebeteko ibilbideak eginez. Udan, gidari bezala Alpeetan eta Pirinioetan; bai oinez, bai eskalada, bai alpinismoa... Izotz eskaladan ere aritzen naiz, baina ez hain buru-belarri. Udazkena paretan eskalatzeko izaten dut, ahal dudan guztia. Familia ere badugu, alaba bat. Jacan bizi naiz.

Dokumentalarekin gustura geratu zara?

AIMAR MAIZ

Nik baietz uste dut, baina, beste pertsona batzuen ikuspuntua islatu dudanez, haiei zer iruditzen zaien garrantzitsua da.

Frantsesera eta ingelesera itzulita dago. Diru laguntzarik ez dugu izan, Hernaniko Totem etxearena izan ezik. Finantzatu gabeko proiektu bat noraino irits daitekeen ez dakit. Gu irekita gaude. Lan honek lau euskarri ditu: Javier Valero, Eli Azurmendi margolaria (bideen marrazkiak egin ditu), eta Luis Camino eta IĂąaki Salvador, musika originala egin digute. Kuraiakoek abesti bat utzi digute.

10 GOIBERRI

ASTEKO GAIA

Bizitzaren arnasa Olaberriko Mariela eta Pedro Rivasek aire garbia arnasteko aukera eman diote Ukrainako sei urteko Vladislava neskatoari, 1986an gertatu zen Txernobilgo istripu nuklearraren ondorioak jasaten ari baitira oraindik.

Loinaz Agirre Olaberria 1986ko apirilaren 26an historiako istripu nuklearrik handiena gertatu zen Txernobilgo zentral nuklearrean (Ukraina). Bi leherketa handi gertatu ziren eta bertan sortutako suteak –hamar egun iraun zuen– material erradioaktibo kantitate handia zabaldu zuen, Europako herrialde gehienetaraino iritsiz. Ordutik, eta urte luzetan, inguruko herritarren osasunean eragina izan duen hondamendia izan zen.

Egoera horren aurrean, ondorio erradioaktiboak jasaten

dituzten haurren osasuna hobetzen laguntzea da Chernobilen Lagunak elkartearen egitekoa. 1996az geroztik, Ukrainako Ivankiv herriko Doviria gizarte-etxearekin batera egiten du lan; Txernobildik 50 km baino gutxiagora dagoen zonalde horretan, euren familiekin bizi diren 6 eta 18 urte bitarteko adin txikikoentzat denboraldi mugatuko harrera egitaraua antolatzen du udako bi hilabeteetan. Izan ere, Munduko Osasun Erakundearen arabera, adin txikiko horiek kutsatutako eremu honetatik

kanpora igarotzen duten hilabete bakoitzeko, beren bizitza itxaropena 12 eta 18 hilabete bitartean luzatzen da. Horrezaz gain, erradioaktibitatearen segurtasunerako Belrad Institutuak dio egonaldi horiei esker umeen erradioaktibitatearen maila % 30 eta 40 bitartean jaisten dela. «Beren sistema immunologikoa ahulduta dago. Elikadura osasuntsu eta anitzarekin erradioaktibitatetik urrun bi hilabete igarotzeak, beren defentsak ugaltzea dakar eta beren jaioterriko negu gorriari hobeto aurre egiten la-

guntzen die», dio Chernobilen Lagunak elkarteak.

Familien inplikazioa Olaberrian bizi diren Mariela eta Pedro Rivas venezuelarrek Chernobilen Lagunak elkartearen helburuekin bat egin, eta aurtengo udan, bi hilabetez, 6 urteko Vladislava neskatila izan dute etxean. «Harrera programan sartzeko, sei urteko haurra izatea nahi genuen, ahalik eta txikiena, gure asmoa, 17 urtera arte ekartzea baita», azaldu du Marielak. Ez dute berehalakoan ahaztuko Vladis

GOIBERRI 11

ASTEKO GAIA

ezagutu zuten eguna: «Grabatuta daukat. Hasieran urduritasun handia geneukan, beldurra ere bai. Ez genekien nola komunikatuko ginen. Baina gaztelaniaz bazekien zerbait, eta mimikarekin, berehala jarri ginen, eta oso ondo. Txakurra ere badugu eta berehala elkar besarkatu zuten», zehaztu du Pedrok. Amari deitzeko telefono zenbakia zuen koadernotxoa eskuan zuela iritsi zen. «Hasieran egunero deitzen zion», gogoratu dute, «gerora gutxiago».

Oso harreman estua sortu zen beraien artean: «Lehenengo egunetan etxera itzultzeko egunak zenbatzen aritzen zen, baina bukaerarako, etxera ez zuela itzuli nahi esaten zigun», gogoratu dute Marielak eta Pedrok hunkituta. Sei urteko haurra izanda, Ukrainan bizi zuten egoera ez zuen gehiegi kontatzen, «baina Vladisen kasuan, nahikoa egoera onean bizi direla dirudi. Alaba bakarra da, gurasoak gazteak dira eta biek lan egiten dute. Amarekin oso ha-

rreman ona egin dugu». Osasun aldetik, «guztiek dute osasun arazoren bat, eta Vladisek eztarrian zuen ahuldadea, baina bi hilabetean asko indartu zen. Oso jale ona zen eta denetik jaten zuen. Fruta asko jaten zuen egunero. Aire garbia arnasteko esaten genion, arnasa sakon hartzeko». Itsasoko kresala arnasteko aukera izan zuen: «Lehenengo aldiz ikusi zuen itsasoa», dio Marielak.

Agur esateko eguna ere ez dute sekula ahaztuko: hasierako urduritasunak eta beldurrak berehala uxatu, eta tristura nagusitu zen beraien bihotzetan.

«Ez zuela joan nahi esan zidan niri, eta Pedrori berarekin Ukrainara joateko esan zion». Hala ere, badakite itzuliko dela eta astero hitz egiten dute oraindik Vladisekin, eta teknologia berriei esker, argazkiak eta mezuak trukatzen dituzte ia egunero.

Rivastarren ustez, «bi aldeentzako da esperientzia ona, oso aberasgarria da. Etorkizunean bizitza hobe bat izan de-

Ezkerrean, 2017an Gipuzkoara etorritako haurrak, eta eskuinean, Pedro eta Mariela Rivas, Vladislavarekin.

CHERNOBILEN LAGUNAK

«Aire garbia arnasteko esaten genion Vladisi, arnasa sakon hartzeko» Mariela Rivas

Chernobilen Lagunak

«Bizitza eta osasuna ematen ari zara hau horri, etorkizun hobea izan dezan» Pedro Rivas

Chernobilen Lagunak

zaten, aire garbia arnasteko aukera eman diogu, kutsatu gabeko elikagaiak janari eman diogu.... Bizitza eta osasuna ematen ari zara haur horri, etorkizun hobea izan dezan. Beraiek horrekin aberasten dira.

Gu, berriz, oso pozik geratu gara, gizaki bezala, hazten laguntzen digu, edozeini gomendatuko genioke», diote.

2018ko kanpaina Dena den, Chernobilen Lagunak elkarteak ez du momenturik onena bizi, gero eta familia gutxiago baitira Gipuzkoan Ukrainako haurrei aire garbia arnasteko aukera ematen dietenak. 2018ko uda antolatzen ari dira eta familiak behar dituzte ahalik eta haurrik gehien ekartzeko. Interesatuek 689 586 277 telefonora deitu edo www.chernobilenlagunak.com webguneko formularioa bete behar dute. «Oso erraza da», diote: «Aurrekari penal eta sexualik ez edukitzea bakarrik da baldintza. Laguntzeko gogoa besterik ez da behar».

12 GOIBERRI

MOTZEAN

Erraldoiak jostailu dira Nafarroako hainbat herritan ikusitakoa Legazpira ekarri, eta jostailu bihurtu dituzte erraldoien konpartsako bi kide: Pakita eta Bruno. Salgai jarritako lehen egunean 100 bikote saldu zituzten. Gabonetarako gehiago eskatu dituzte.

Tere Madinabeitia Legazpi Legazpiko haurrek jostailu berriak dituzte aukeran herriko erraldoien konpartsako arduradunei esker. Izan ere, konpartsa horretako Pakita eta Bruno, erraldoi legazpiarrenak alegia, tamainaz txikitu eta gomazko panpin bihurtu dituzte, 25 bat zentimetroko altuerakoak.

Arrakasta handia izan dute Pakita eta Bruno txikiek, salgai jarri zituzten egunean agortu zirelako guztiak, 100 bikote. Bikotea 25 euroan saldu dute.

Eskari gehiago zeudela eta, Eguberriei begira beste sorta bat enkargatu dute. Aurreragorako, konpartsako beste bi bikoteen erreplikak egiteko asmoa dute; Legazpiko txikiek, beraz, Mikel eta Mikeleren eta Antton eta Anttoniren panpi-

nekin jolasteko aukera izango dute laster.

Konpartsako Mikel Alonsok azaldu duenez, Nafarroako herri batzuetan ikusitako ideia kopiatu besterik ez dute egin, eta Legazpira ekarri. Goierri aldean erraldoi konpartsa gehiago badaude, baina inork ez du momentuz panpinik egin; Tolosako eta Arrasateko erraldoi batzuk, aldiz, badute bertsio txikia.

Bruno eta Pakita panpinekin helburu bikoitza bete dutela dio Alonsok: batetik, haurrei jostailu berri eta originala eskaini diete, eta bestetik, taldearentzako diru iturri bihurtu dira .

Konpartsa, lagun bila Legazpiko konpartsa hiru erraldoi bikotez eta 12 buruhandiz osatuta dago. Erraldoiak eta

buruhandiak herriko ia festa guztietan ateratzen dira, baita beste ekitaldi batzuetan ere: Euskararen Egunean, Uztail Kulturalean, kontzertu berezietan... Kanpora ere irteten dute, batez ere erraldoiak. Irailean, Agorreko Santikutzetan alardea egiten dute eta Legazpira etortzen diren konpartsekoei bisita itzultzen diete. Aurten, esaterako, Urretxun, Ordizian, AĂąorgan, Bizkai eta Nafarroako herri batzuetan... eta Kataluniako Lleidan izan dira.

Horrelako agenda aurrera eramateak bere zailtasunak ditu, eta konpartsako arduradunak boluntario gehiagoren bila dabiltza. Ez da trebezia berezirik behar, haurrei une ziragarrak biziarazteko gogoa izatea besterik ez,

Goiko irudian, Pakita eta Bruno erraldoi legazpiarren tankera duten panpinak; behekoan, konpartsa Santikutz jaietan. HITZA

GOIBERRI 13

INTERNET

saretik

Goierriko zerbitzuak eskura Goierriko zerbitzuen gida paperean ez ezik, sarean ere badago ikusgai. Diseinu berriarekin dator webgunea, eta sakelako telefonoetarako egokituta dago.

Goierriko Hedabideek zerbitzu gida berria argitaratu dute aste honetan, eta paperezko edizioarekin batera, webgunea ere berritu dute. Goierriko 23 herrietako enpresa, erakunde, denda, jatetxe eta tabernen inguruko informazioa eskaintzen du goierrikozerbitzuak.eus atari berrituak.

Edukiak eguneratzeaz gain, diseinu aldetik aldaketa handia izan du webguneak. Mapari eta bilatzaileari eman zaio garrantzia. Hala, lehen pantailan mapa handi bat ageri da, eta bertan, Goierriko zerbitzu ezberdinen kokagunea ikus daiteke, lan arloaren arabera, kolore ezberdinetan banatuta. Norberak bere herriaren gainean zoom egin eta bertako komertzioak ikus ditzake, modu erraz eta ikusgarrian. Horrekin batera, bilatzailea ere hobetu da, eta komertzioak izenez ez ezik,

arloka edo herrika ere bilatu daitezke. Menua ere garbia eta erabilterraza da; bederatzi atal nagusitan eta 68 azpiataletan dago banatuta.

Webgune berria gailu eramangarrietarako egokituta dago, eta ordenagailutik ez ezik, tabletetik edo sakelako telefonotik ere egin daitezke kontsultak.

goierrikozerbitzuak.eus

Webgunea sakelako telefonoetarako egokituta dago. M. ALBISU

Goierriko Zerbitzuak gida 2013. urtean argitaratu zen aurrenekoz, eta papereko edizioarekin batera, webgunea ere sortu zen. 2015. urtean, bigarren edizioa argitaratu zenean, hainbat berrikuntza egin zitzaizkion atariari, eta ‘.eus’ izatera pasa zen. Aurten ere, paperezko gidaren hirugarren edizioarekin batera, webgunea ere goitik behera berritu dute Goierriko Hedabideek.

14 GOIBERRI

MOTZEAN

Saltzaileak eta erosleak, Urretxuko Trapera merkatu sozialaren lehen edizioan. ASIER ZALDUA

Trapera, jasangarria eta merkea Trapera merkatu sozialaren hirugarren edizioa egingo dute bihar Urretxuko Gernikako Arbola plazan.

Asier Zaldua Urretxu Salerosketa guztiak ez dira kontsumismoari gorazarre bat.

Herrietan antolatzen diren merkatu askok jasangarritasuna eta gizakien arteko hartuemanak dituzte helburu, bihar goizean Urretxuko Gernikako Arbola plazan egingo duten Trapera merkatu sozialak, esaterako.

Merkatu hau 2014an antolatu zuten lehenengoz eta aurtengoa hirugarren edizioa du.

Modelo alternatibo bat lortzea da helburua.

Azoka honetan nahi duten guztiek parte har dezakete. Herritarrek etxean duten arropa eta objektuak salgai jartzen dituzte, artisauek beraien lanak eramaten dituzte eta Fiare banku etikoak, energia berriztagarrien alde lan egiten duen Goiener kooperatibak eta Eticom telefonia eta Internet enpresak beraien eskaintzaren berri ematen dute.

Horretaz gain, Fermin Goenagak sendabelarrak eramango ditu, Aixa Vizuetek berak idatzitako liburuak, Josu Calvok Hiri Galduak taldearen diskoak eta Legazpiko Maldan Behera elkarteko kideek goitibeherak.

Gainera, Urretxu-Zumarraga Ikastolako ikasle talde batek ikas-bidaiarako dirua bilduko du. Iazko moduan, 25 bat postu egongo dira.

Iñaki Arriaran Urretxuko Gizarte Zerbitzuetako teknikariak

Urretxuko Trapera merkatuak Gabonetako opari originalak egiteko aukera ematen du egitasmoak arrakasta eduki duela dio. «Lehen urtean Sarralden egin zen eta, euria egin zuen arren, jende asko hurbildu zen. Iaz ere oso arrakastatsua izan zen. Postuak ezarritako ordua baino beranduago itxi zituzten, asko saltzen ari zirelako.

Eta herritar batzuk penaz gelditu ziren posturik jarri ez zutelako. Jende askok Gabonetako opariak erosteko aprobetxatu zuen. Trapera merkatuak opari originalak egiteko aukera ematen du: jostailuak, arropa, antigoaleko gauzak, bitxiak, liburuak, diskoak...».

Haurrak ere bai Helburua ondorengo belaunaldiei mundu hobeago bat uztea izanik, aipatzekoa da haurrek ere parte hartzen dutela. «Haurrei asko gustatzen zaie eta gurasoei parte hartu nahi dutela esaten diete. Hala, guraso batzuek ganbara hustu eta semealabekin batera Trapera merkatuan parte hartzeko ohitura dute».

Traperak herritar guztiei mundu hobe baten alde beraien aletxoa jartzeko aukera ematen die.