Goiberri 262. zenbakia

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

262. zenbakia. 2017ko abenduaren 8a

Aitzol Barandiaran

Musikaria, bertsolaria eta aurkezlea

«Kanta berriak biziak eta zuzenak dira, piztu egiten da jendea» 8-9

Odilo Rivela 3 Iritzia 4-5 Martinez eta Elorza, rallyak pasio 6-7 ‘Hik lan, eta nik jai’ 10-11 Donardegi baserriko ‘limuosin’ behiak 12 Santa Lutzi, feriarik handiena 13-15 Aitzol Barandiaran ataundarra, Buztuntza auzotik Oreja parkera doan zubian, Ordizian. Hura du egun bizitoki. ARKAITZ APALATEGI

GOIBERRI 03

KATE MOTZEAn

Odilo Rivela Kirol prestatzailea

«Mendiak opari asko ematen dizkit, egunero» Mikel Albisu Segura Ordiziako Majori kiroldegiko zuzendari Odilo Rivela kirol prestatzailea (Beasain, 1978) Seguran bizi da, eta bertako Sanson mendi lasterketa antolatzen aritzen da. «Gaur egun denbora gehiena Majorin ematen dut.

Hala ere tarteka anaiari laguntzen diot Sasoianen».

Beasaingo Lorea gimnasioan 8 urterekin entrenatzen hasi, eta 10 aldiz Espainiako Whushu txapeldun izatera iritsi zen..

«Emaitzekin baino, egindako lagunekin eta bizitako esperientziekin gelditzen naiz».

Gaur egun ez du Whu-shuan aritzeko denborarik, baina, «eskularruak eta zakua garajean ditut oraindik... batek daki».

Mendi lasterketetan ere parte hartzen du Rivelak: «Entrenatzen gozatzen dut, eta mendiak opari asko ematen dizkit, egunero, entrenatzen dudan bakoitzean».

Zein zaletasun dituzu?

«Whu-shuko emaitzekin baino, bizitako esperientziekin gelditzen naiz»

MIKEL ALBISU

Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Olaberria, Segura, Urretxu, Zaldibia, Zerain eta Zumarraga

GOI B ERRI

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL Zuzendaria: Iñaki Gurrutxaga Kudeatzailea: Josu Iñigo Koordinatzailea: Tere Madinabeitia

Diseinua eta banaketa: Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Kirola orokorrean eta mineralak ere bai. Geologo izan behar nintzen, baina...

Pelikula bat.

Dany the dog.

Musika talde bat.

Azkenaldian entzundako hoberena Urko Agirreren taldea izan da.

Abesti bat.

Manex semearen The final countdown-en bertsioa.

Janari bat.

Majoriko tabernan astelehenetan prestatzen duten arroza.

Edari bat.

0’0 zuritoa gasarekin.

Oporretarako leku bat.

Altea, zalantzarik gabe.

Amets bat.

Majori kiroldegiaren erabateko berrikuntza. Ordiziarrek merezi dute.

Zeri diozu beldurra?

Medikuen orratzei.

Zerk sortzen dizu irribarrea?

Xiker seme txikia barrez hasten bada denok kutsatzen gaitu.

Goierriko txoko bat.

Oamendiko punta, duen bailarako ikuspegiagatik. Eta Otatza sagardotegia.

Herriko alkate bazina...

Lasai egon daitezke segurarrak, ez naiz inoiz aurkeztuko!

Egoitzak: Beasain:

Webgunea:

Oriamendi, 32. 20200.

Posta elektronikoa:

goiberri.eus

Urretxu:

goiberri@hitza.eus

Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Publizitatea:

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08

Bezero arreta / harpidetzak:

607 530 424 – jizagirre@hitza.eus 902-82 02 01 – harpidetza@hitza.eus

04 GOIBERRI

IRITZIA

Joxe Begiristain Euskara teknikaria

Durango ari du aur zortzi, abenduaren 1ean ari naiz idatzi hau orrazten, ordurako zirriborratua nuena txukundu eta behin betikoa bihurtu nahian. Bertsolariek bertsoaren bukaera bezala, nik idatzi behar dudanaren hasiera, izenburua, pentsatu behar izaten dut idazten jarriko banaiz. Hori bai, normalean, idatzia bukatzerako izenburua aldatu egiten diot ia-ia beti, oraingoan gertatu zaidan bezala.

Baina ez izenburua bakarrik.

Zaila da gero, azkenean zertaz aritu erabakitzea ere!! Aurrena oso seguru nuen oraingoan Ataungo Don Juan Txiki apaizari buruz aritu behar nuela. Berataz dakidan gutxia Izaskun Egiguren Imaz ataundarrak egindako liburu zoragarriaz dakidala aitortu nuke, hori bai: D. Juan Arin Dorronsoro (18921972). Ataundar bat bere herriaren iragana arakatzen .

IX. Ataun Aztergai bekaren bidez argitaratu zuen liburua

G

Izaskunek, 2009an. Datorren astean egingo zaion omenaldian, ordea, Don Juan Txikiri buruz gehiago jakiteko aukera dudanez...

Bestalde, lagun batek bota zidan, «bazekiat zertaz arituko haizen», abenduaren 8an nuela leiho honetarako txanda, esan nionean: Bertsolari Txapelketaz!! Beno, idea eman zidan behintzat. Erraza zitzaidan; zutabea aise osatzeko aukera, egia esan. Baina ez dut busti nahi izan zuek guztion aurrean, nire iritzian aurten zeinek behar lukeen txapela buruan esanez.

Artikulu hau entregatzerako Barakaldoko zortzikotea osatu dutenak zein diren jakingo dut eta ordura arterako xarma bera izan dezala beste astebetez, zer gertatuko den ezjakinean izateak!

Euskaraldia egitasmoa izango nuela hizpide jo nuen seguru segituan. Oraindik ere noizbehinka begiratzen diot, datorren urteko garai honetarako ekimena babesten dutenen zerrendari: guztiok gaude!! Euskal Herri osoko politika-agintea

duten erakundeen ordezkariak eta euskararen biziraupena ziurtatzen duten era guztietako gizarte eragileak elkarrekin, euskararen erabilera suspertzeko ahalegin zintzoan.

Horretan nenbilela, Bikain, Euskararen Kalitate Ziurtagiriak Beasaingo CAFekook non kokatu gaituen jakin berri dugu.

Euskararen presentzia, erabilera eta kudeaketan ebaluatzaileek antzeman diguten aurrerabideaz jardun nintekeen. Hori hala gertatzen ari bada, batik

bat Euskara Batzordekideen lan eskerga (topikoa irudi balezake ere bi hitz hauen hurrenkerak) nola aitortu ezin asmaturik arituko banintzen ere. Baina gai honek nire iritzi artikulua baino zabalkunde handiagoa merezi duela iruditzen zait, Bikain Ziurtagiria dugun Goierriko erakunde guztien lana ezagutarazteko.

Horiek eta beste hiruzpalau kontu ere banituen erreserban, baina azkenean, leihoz kanpo elurra gozo-gozo nola ari duen begira antzeman dudanean neure burua, «elurra ari du» esalditik «gezurra ari du» hartaz gogoratu eta hortik etorri zait gaurkoaren izenburua.

Durango, gehienontzat ez da salgaiak erosteko azoka bat soilik. Durango, euskaldunon arteko giza harremana da.

Munduan –eta Euskal Herrian bertan ere bai– gutxiengoa garen euskaldunok, izan bagarela sentitzeko aukera ere bada. Tribu -aren topaleku nahi bada; bai. Elurraren maiztasun urri samar berarekin bada ere, atsegina zait Durango ari duela antzematea.

Eta aurten, gaurko nire idatzi hau soinean dudala bisitatuko dut gainera: Durangora bidean herriko dendan Goiberri hau jaso eta gainontzeko liburu eta bestelakoen artean, harro-harro etxeratuko dudalako gure aldizkaria. Aurten hala tokatu delako, ze arraio!

GOIBERRI 05

IRITZIA

Asteko irudia

Josu Maroto

Bertsoak eta Aitzol Barandiaran Aitzol Barandiaran ari da aurten ere Bertsolari Txapelketaren inguruan ETBn. Zeinek hartuko du oraingoan tronua?

Dena dakienik ez dela askotan esan eta entzun izan dugu. Baina onar dezagun: denok daramagu barnean orojakituntxo bat. Komunikabideetako tertuliakideen jakintza-bertute infinituei eta familiako ospakizunetan koinatuengan irudikatzen den jarrera horri buruz dihartut. Beti besteengan proiektatzen dugun horretaz, bakoitzak berak dakienaz bakarrik jarduten duela uste izan ohi dugulako (gutako bakoitzaren barnean dagoen orojakitun txikiak bahiturik baitu autokritikaren ispilua).

Baina zintzoki begiratuz, nork ez darama mediku txiki bat bere baitan? Nork ez darama metereologo txiki bat barruan? Nork ez pedagogo txiki bat? Eta zer esanik ez futbol-entrenatzaile txiki bat, enologo txiki bat edo estratega politiko handi bat. Gure gizarteko eremu gutxi libratzen dira gure baitango orojakitun txiki horien irizpide sendoetatik. Eta bestela ezin zitekeen gisan, Euskal Herriko Bertsolari Txapelketa Nagusia ere ez da salbuespena: zein

bertsozalek ez darama epailetxo bat edo gai-jartzailetxo bat bere barnean?

Eta ziurrenik horrela izan behar du. Ziurrenik gizakiaren izatearen parte da orojakituntxoa. Hortaz, utziko diozue nire barneko bertsozaleari gauza pare bat esaten: epai irizpideak irakurri mesedez (webgunean erraz aurkitzeko moduan daude) eta gora Aitor Sarriegik Txapelketari egin dion ekarpena!

Ion MuĂąoa

bat eta

Gizakiaren izatearen parte jotzen duzun orojakituntxo horri nik akaso izena aldatuko nioke: iritzi-emailea deituko nioke. Izan ere gure etxean, auzoan, herrian, gizartean gertatzen den oroz, denok dugu iritzi bat edo beste: osatuagoa edo sinpleagoa, arrazoitua edo hausnartua, baina iritzia. Gertatzen denaz iritzirik ez izatea, ez ote da neurri batean errealitateari ezikusia egin edo ezkutatzen saiatzea? ÂŤZenbait buru hainbat aburuÂť dioen esaera zaharra ere nonbaitetik dator eta, beraz, tertuliakideen zein koinatuen arteko iritzitalka hori nola bideratu jakin behar da: Batzuetan ezkerreko eskuz, besteetan entzuten ikasiz... Ziur nago Euskal Herriko Bertsolari Txapelketan ere epaileen artean iritzi ezberdinak izango zirela.

Hain bapatekoa eta hain momentukoa izaki gainera, iruditzen zait ezin zaizkiola puntuaketa bati zortzi buelta eman.

Parte hartzaile bakoitzak eman dio noski bere kolorea, bere ukitua aurtengoari, Aitor Sarriegik doinu berria plazaratuz kasu. Haize

bat

Eneritz Gorrotxategi

freskoa eramango du finalera, umore puntua beste era batera esanda, baina unea-unean behar den talantea erakutsiz. Edozein errezeta bikain ateratzeko ere, osagaien arteko oreka behar izaten da, eta nik uste dut abenduaren 17an bertsolari bakoitzak emango diola bere ukitua finalari. Baina-ren bat jartzekotan ordea, aukeran jartzen badidazu, nik nahiago nukeen finaleko zortzikotean emakume gehiago baleude.

06 GOIBERRI

GAZTEAK

Jon Ander Martinez eta Iñaki Elorza ziztu bizian Loinaz Agirre Segura Jon Ander Martinez pilotu eta Iñaki Elorza kopilotu segurarrak ederki bukatu dute rallysprint denboraldia; 1 Klasean aritzen dira Citroen Saxo autoa gidatzen. Datorren denboraldia buruan dutela, Euskal Herriko rallysprint denboraldiko azkeneko bi lasterketetan lehiatu dira segurrak, Gernikan eta Malerrekan. Lehenengoa ez zuten amaitu, eta bigarrengoan, Doneztebeko (Nafarroa) lasterketa irabazi egin zuten.

Datorren igandean, Beasaingo Erauskingo Igoeran parte hartuko du Martinezek; «Igoeretako probetan kopiloturik gabe aritzen gara», zehaztu du.

Dena den, martxoaren lehenengo igandean, Gabiriako rallysprintean dute burua jarrita, denboraldiko lehenengo proban. «Aurten autoa probatzeagatik hasi gara, hurrengo urterako puntuan jartzeko. Datorren urtean denboraldi osoa egiteko asmoa daukagu».

Emaitzak ikusita, «ondo jarri dugu itxuraz autoa».

Bi autorekin bat

Iñaki Elorza kopilotua eta Jon Ander Martinez pilotua, Citroen Saxo autoarekin. GOIBERRI

Babeslea

Goitibeheretan egin zituzten gurpil gaineko lehenengo lasterketak elkarrekin. «Gero Jon Ander rallyetan hasi zen, baina biok batera aritu nahi genuen.

Urtebetean autoa hondatuta izan dugu eta aurten Gernikako eta Malerrekako lasterketetan bakarrik parte hartu dugu elkarrekin». Beraiek egokitu dute lasterketetarako autoa, bi autorekin bat eginda: «Iaz kotxe berdina neukan baina kolpea emanda txikitu egin genuen karrozeria. Beste karrozeria bat

neukan aparte, kotxe igualarena. Beraz, bi kotxerekin bat egin genuen». Beraiek egiten dituzte konponketak, nahiz eta lanbidez mekanikoak ez izan; «bestela diru asko gastatu behar da. Gastu asko dituen zaletasuna da. Gurpilak, inskripzioak, gasolina, hotela...», zehaztu du Martinezek. Gurpilak, gainera, «ez dira kalekoak bezalakoak, bigunagoak dira eta berehala gastatzen dira, hirulau karreraro aldatu behar dira, eta garestiagoak dira, beste material batekoak dira», gaineratu du Elorzak.

Pilotua eta kopilotua Martinez Goizuetako beste kopilutu batekin hasi zen lasterketetan, baina azken aldian Elorza lagunarekin batera dabil. «Orain dela bost urte esaten genuen egunen batean arituko ginela elkarrekin rallyetan eta lortu dugu», nabarmendu dute. «Baneukan gogoa ea Iñaki kopilotu bezala zer moduz ibiltzen zen ikusteko, eta gustura nago», zehaztu du Martinezek. «Nik ere baneukan urduritasuna. Gernikakoa izan zen lehenengo karrera; ez genuen bukatu. Gernika zailenetakoa da, kopilotu batentzat lehenengo karrera izateko, zaila. Bigarren lasterketara ere beldurrarekin joan nintzen baina ondo atera zen», gogoratu du Elorzak.

Emaitzek erakusten dutenez, gainera, komunikazio ona dute elkarren artean, «konfiantza osoa». Lasterketa baino astebete lehenago izaten dute ibilbidean bertan errepideari eta bihurguneei buruzko oha-

GOIBERRI 07

GAZTEAK

Elorza eta Martinez, Malerrekako lasterketa irabazita. GOIBERRI

rrak hartzeko aukera. Elorza kopilutuaren esanetan, «zati bakoitzetik hiru pasada egiten ditugu oharrak ondo hartzeko.

Jon Ander esaten joaten da eta ni apuntatzen, ezkerrera lau, eskuinera 3... Pixkanaka xehetasun gehiago jartzen joaten gara, gustura gelditu arte».

Lasterketa egunerako txukun-

Abiadura zaleak dira bi segurar lagunak, baina abiadurak berekin dakar arriskua. Hala ere, segurarrek nabarmendu dutenez, «autoa oso ondo» prestatuta dute. «Beldurrik sekula ez dugu eduki. Segurtasun handia dute autoek, ez da kaleko auto batekin joatea. Barrak dauzka, horretarako dago pres-

«Aurten autoa probatzeagatik hasi gara, hurrengo urterako puntuan jartzeko»

«Segurtasun handia dute autoek, ez da kaleko auto batekin joatea»

Pilotua

Kopilotua

txukun garbira pasatzen ditu Elorzak oharrak.

Gainerakoan, entrenamendu handirik ezin dezakete egin: «Kotxe horiekin ezin da errepidean ibili, karrera egunean bakarrik ibili daiteke. Karreren aurretik, kotxea ondo dagoela ikusteko, zirkuitura joaten gara kotxea probatzera, Mirandara, Paura edo Burgosera ere bai, gertuenak horiexek daude eta».

tatuta, barketak, kaskoak, gerrikoa eskalatzeko antzeko arnesak dira... Lotu-lotu eginda joaten gara. Estintoreak eramaten ditugu, lepokoa ere bai, buzoa inufugoa da, zapatilak...».

Abiadura biziarekin gozatzen jarraitu nahi dute denbora luzean. Seguran auto lasterketaren bat antolatzea dute ametsa. «Baina horretarako diru asko behar da», diote.

Jon Ander Martinez

Iñaki Elorza

08 GOIBERRI

ELKARRIZKETA

Aitzol Barandiaran Bi Bala taldeko kidea

ÂŤErditze gogorra izan da baina oso gustura gaude emaitzarekinÂť ARKAITZ APALATEGI

Arkaitz Apalategi Ataun Ez da geldirik egotekoa. Alor eta saltsa askotan aritzen da Aitzol Barandiaran (Ataun, 1986).

Bertsolari bezala egin zen ezagun, ikasketaz kazetaria bada ere. Telebistako hainbat saiotarako gidoilari lanak egiten ditu, eta Bertsolari Txapelketa Nagusiko saioak aurkezten ari da ETBn. Taula gainean bertsoak kantatzeari utzi zion, baina oholtzetan eroso aritzen da Bi Bala taldearekin. Arazo modernoak diskoa besapean dutela datoz, eta lehen kontzertu batzuk eginda, Durangoko Ahotsenean aurkeztuko dute bihar.

Hirugarren diskoa duzue.

Bai, bost urtean hirugarrena, konturatzerako!

Nork esango zizuen Kursaaleko ekitaldi famatu hartan hiru disko aterako zenituztenik?

tan gure kantak bakarrik jotzera iritsi gara. Eta konturatzerako, hirugarren diskoa!

Hasieran ez genuen disko bat ateratzeko asmorik ere. Taldea sortu genuenean hiru lagun hasi ginen, eta oso zuzenekoetara bideratutako gauza bat zen, ikuskizun puntualak balira bezala. Baina tira, denborarekin gure hitza jan dugu. Hasieran bertsioak-eta egiten genituen, kantu ezagunen doinuak hartu eta bertso moldera eraman; jolas moduan. Behin gure kantuak egiten hasi ginenean, gure doinu propioak sortzen joan ginen. Hor hasi zen kantu horiek disko batean biltzeko ideia, eta beste bide bat hartu genuen. Pixkanaka kontzertue-

Azkeneko diskotik hiru-bat urteko etena izan duzue. Nahita bilatutakoa izan al da?

Azkeneko diskoarekin bira egin eta urtebetez egon gara jo gabe. Gu ez gara honetara bakarrik dedikatzen, eta ezin ditugu kontzertuak egin eta diskoan zentratu. Asteroko martxa ere nahiko lotua da, lana, entseguak, asteburuetan kontzertuak... Sorkuntzari denbora kentzen zaio. Lasaitzeko premia ere ikusten genuen, ez elkarrekin nazkatu garelako, baina lasaitu eta opor txiki batzuk hartzeko. Eta egia esan, lehen hilabeteetan ez genuen ezer

egin, baina gero pixkanaka hasi ziren ideiak etortzen, eta berehala ilusionatu ginen. Urtebeteko epe hori ondo etorri zaigu, reseteatu, indarberritu eta ideia freskoekin bueltatzeko.

Zer berrikuntza edo aldaketa dakar disko honek aurrekoekin alderatuta?

Dezentekoa. Aurreneko bi diskoetan, letra askoko taldea izan gara. Ez dakit zer esan asko genuelako-edo, baina letra askoko kantuak ziren. Bertso moldeetan egiten saiatzen gara, baina horrek azkenean letra eskatzen du, eta kantuen iraupena ere luzatu egiten da. Gure kanta asko bost minututik gorakoak dira, eta alde horretatik hausnarketa txiki bat egin ge-

GOIBERRI 09

ELKARRIZKETA

nuen taldean. Batez ere zuzenekoak kargaz arindu behar genituela, kanta zuzenagoak eta arinagoak egin. Gu zuzenekoetako taldea gara, diskoetakoa baino gehiago. Horretara jo dugu, eta disko honetan badaude bi eta hiru minutuko kantak, erritmoz biziagoak...

Estilo denak jorratu ditugu, baina orokorrean nabaritzen da aldaketa hori.

Kantuak ‘kantuago’ direla esan liteke orduan?

Bai, hori da. Bertso ikuskizun batetik abiatuta, gaur egun gehiago gara musika talde bat.

Ez intentzio garbi batekin, baina zuzenekoak ere hori eskatzen duela ikusi dugu, eta naturalki egin dugun bide hori konfirmatu egin digu disko honek.

Dagoeneko eman dituzue aurreneko aurkezpen kontzertuak.

Kantu berrietan harrera hori nabaritu al duzue?

Bai. Nik uste aldaketa antzeman dela. Ez kantuak hobeak edo okerragoak direlako, baina esango nuke entzuleei hobeto sartu zaizkiela. Kanta berriak zuzenean jotzen dituzun lehenengo aldian beti izaten duzu beldur hori. Diskoak ere ez dira garaiz iritsi, eta behar bada ez ziren baldintzarik onenak disko

bat aurkezteko. Baina Bonberenean eta Iruñean egin ditugun lehen kontzertuetan, harrituta gelditu gara, kantu berri horiekin lortu dugulako halako feedback bat. Jendea piztu egiten zen, errepika errazeko kantak dira, biziak, zuzenak, eta alde horretatik oso gustura.

Bonberenea aipatu duzu. Diskoa han grabatu duzue, ezta?

Bai, bigarren aldia dugu. Aurrenekoa Mikel Anestesiarekin grabatu genuen Zarautzen. Bigarrenerako Bonbereneakoak gurekin harremanetan jarri ziren, ea bigarren diskoa beraiekin grabatu nahi genuen. Erraztasun guztiak jarri zizkiguten, eta gerora han entseatzen bukatu dugu; guretzako bigarren etxea bihurtu da. Eta Karlos Osinaga Txap-ekin grabatzea oso esperientzia ona izan zen.

Gainean egoten da, proposamenak egiten ditu, eta oso sentsazio ona utzi zigun. Eta hirugarren diskoa grabatzeko ere ez genuen inolako zalantzarik izan eta haiengana jo genuen.

Eta emaitzarekin gustura gelditu al zarete?

Bai. Erditzea gogorra izan da.

Beti grabatzera lokaletik joan gara, gauza bakoitzak nola behar zuen jakinda. Baina biga-

rren diskoak beste eskarmentu bat ematen du, eta pentsatzen duzu, halako egin bagenu, edo soinu hura bilatu izan bagenu...

Batez ere besteengan atzeman dut hori, musikariengan. Oraingoan zalantza horiek aurretik izan ditugu, buelta asko eman dizkiogu. Soinu aldetik perfekzionistagoak izan gara, orain arte ez bezala. Horrek eskatu du estudioan ordu asko pasatzea, instrumentu eta pedal asko probatzea... Gogorra izan da, baina emaitzarekin oso gustura gelditu gara. Soinu aldetik badago jauzi bat aurreko diskoetatik. Landuago dago.

Kontzertuekin hasita zaudetela

«Kanta berriak biziak eta zuzenak dira eta jendea piztu egiten da kontzertuetan» «Urtebeteko etena ondo etorri zaigu, indarberritu eta ideia freskoekin bueltatzeko»

«Txapelketaren onena gazteak nolako indarrarekin datozen ikustea izan da» Bertsolari Txapelketa Nagusia azken txanpan sartu da. Esatari moduan ari zara ETBn. Bertsolari bezala ez naiz txapelketetan parte hartu zalea, baina entzulearentzako dagoen gauzarik handiena da.

Duela lau urte egin nuen proba telebistan; kameraren aurrean ez naiz nahi bezain suelto aritzen, baina ondo sentitu nintzen. Aurten Uxue Alberdirekin ari naiz. Gaitasun handia du

azalpenak emateko; bere iritzia fin-fin eta kantuan ari denari minik eman gabe ematen du, eta uste dut berari esker oreka polita lortu dugula. Honen atzean Bertsozale Elkartea dago, oso gertuko jendea da eta horrek ere laguntzen du.

Eta txapelketa bera, nola ari zara bizitzen?

Intentsitate handiz. Erabat zurrunbilo horretan sartuta, kinielak direla, puntuazioak... eta in-

tentsitate handiz bizi duzunean, saio onekin gozatu egiten duzu, eta ez hain onekin sufritu.

Nik uste dut txapelketaren gauzarik politena dela bertsolaririk beteranoenak gazteenekin batera ikustea, eta txapelketa honek orain arte eman duen gauzarik onenetakoa hori izan da, ikustea bertsolari gazteak zer nolako indarrarekin datozen; batez ere emakumezkoak. Nerea Ibartzabal, Oihana Igua-

esan duzu. Hurrengoak noiz dituzue?

Urtea bukatu artekoak lotuta ditugu. Larunbatean [bihar] Durangon izango gara, Ahotsenean, Errekaleorren ere bai, Gasteizen, eta 28an Arrasaten.

Kontzertu faltarik ez dugu eta alde horretatik zortekoak gara.

Bertsolaritzatik izan da joera bat musikarekin lotu eta gauza berriak egitekoa.

Urtetakoa esango nuke. Elortza eta Iturriagaren Zazpi Eskale eta Gu ta Gutarrak, Jon Maiaren Karidadeko Benta... Probatzeko eta esperimentaziorako saiakerak egon dira eta guk ere hortik jan dugu. Behin bertso sariketak eta bukatutakoan, 18 bat urterekin, Hamaika Bertute, bertso musikatuak... gu ere hor hasi ginen probak egiten. Bi Balarekin hasi ginenean 25 bat urte izango genituen. Hodei Barroso eta sekulako lana egiten ari dira bertsoa eta rap-a uztartzen. Jon Martinek ere badu bere taldea, Bidelapurrak, Fredi Paia eta Gibelurdinak... Bakoitza bere estiloan, batzuk bertsotik gertuago eta besteak urrunago, baina gauzak egiten dira. Zirkuitoa badago, eskaera ere badago, eta hori zorte handia da.

ran... Plazetan ere ari dira demostratzen, baina horrelako eskaparate bat behar da publiko handiarengana iristeko. Ni horrekin gelditzen naiz.

Finalari begira sorpresaren bat izan al liteke?

Auskalo. Badakigu Maialen eta Amets hor egongo direla, baina Sustrai ikusi dut orain arte ikusi gabeko mailan. Harrigarria da zer nolako segurtasunarekin ari den, eta koska bat edo bi gora egin ditu. Nik ez dut txapeletik urruti ikusten, eta Mendiluze bera ere ez. Dena dago irekita.

Behetik beste era batera ikusiko dugu, baina disfrutatzeko eguna izango da.

10 GOIBERRI

ERREPORTAJEA

Nik lan eta hik jai Datorren asteazkenean Santa Lutzi eguna ospatuko dute Urretxu eta Zumarragan. Goierriko feria handiena da. Milaka lagun elkartzen ditu. Baina batzuek ondo pasa dezaten, beste batzuek gogor lan egin beharra dute.

Asier Zaldua Urretxu Santa Lutzi egunean gehienek Tapia eta Leturiak abesten zutena egiten dute: hik lan eta nik jai. Gutxi batzuek, ordea, gogor lan egiten dute. Horien lanari esker, besteek festaz goza dezakete. Hona hemen GOIBERRIren omenaldi txikia Goierriko azoka handiena aurrera ateratzen dutenei: bi herrietako brigadetako langileak, udaltzainak eta kultur teknikariak.

Lanean hasten lehenak kultur teknikariak dira. «Uztailean hasten gara. Planifikazioa egin behar da, tasak zehaztu eta ko-

munikatu, ehunka postu ordenatu... Bi herriak merkatu handi bat bihurtzen dira eta sekulako azpiegiturak behar dira. Horretarako, brigadaren eta munizipalen laguntza behar dugu.

Ogasunekoek ere lan asko egiten dute», azaldu du Miren Castillo Urretxuko kultur teknikariak.

Santa Lutzi eguna «eromena» dela dio. «07:00etarako hasten gara eta errefortzuak izaten ditugu. Saltzaileak kokatu behar ditugu, eremu ezberdinak kontrolatu, aktak jaso, aktak prentsari bidali, gauzak

jaso... Lan asko egin behar da eta azkar, gainera. Feriak sekulako arrakasta du, baina bi udalek sekulako esfortzua egiten dute». Horri esker, jendeak egun ederra igarotzen du. «Jendeari gauza bakarra eskatu nahi diot: erosketak egin ditzala. Baserritarrek primerako produktuak ekartzen dituzte. Ez dugu Santa Lutzi erakusleiho hutsa izatea nahi».

Brigadako langileak Brigadako langileei dagokienez, Santa Lutzi eguna baino bi aste lehenago hasten dira

muntaiarekin. «Lana urtero ia berdina da», azaldu du Patxi Lazkano Urretxuko obra eta zerbitzuburuak.

Gauzak pixkanaka aldatu direla dio. «Areizaga-Kalebarrenekoa asko jaitsi da. Lehen askoz ere oilasko gehiago ekartzen zituzten eta kaiola gehiago behar genituen. Karpa kontua ere asko aldatu da. Egun gurea dugu. Karpa muntatzeak lan handia ematen du. Guk Gernikako Arbola plazakoa muntatzen dugu. Gainontzekoak alokatu egiten ditugu eta enpresa horiek muntatzen dituzte».

GOIBERRI 11

ERREPORTAJEA

Udaltzainek ere gogor lan egiten dute, Ramon Iturrioz Zumarragako udaltzainburuak argi utzi duen bezala. «Udaleko sail ezberdinen eta kanpokoen eskaera asko jasotzen ditut eta ehundik gora ordu ematen ditut dena antolatzen. Urrian hasten naiz».

Koordinazioa

Egunean bertan ere lan egitea tokatzen zaie. «Iparragirre kalean artisauentzat mahaiak jarri, hesiak jarri... Sariak banatu ondoren, ahalik eta azkarren jaso behar da dena enbarazu egin ez dezan. Artisauen mahaiak iluntzean jasotzen ditugu eta ardo azokakoak hurrengo egunerako prest uzten ditugu».

Gainera, saltzaileen beharrak asetzen saiatzen dira.

«Gauza bat edo beste falta zaila esaten dute eta feriara etor-

tzen direnak gustura edukitzearren, laguntzen saiatzen gara.

Goizeko lehen orduak gogorrak izaten dira». Hori guztia gutxi balitz, biharamunean, parrandan egon direnek egindako triskantzak konpondu behar dituzte. «Urte batean Areizaga-Kalebarreneko sareta guztiak errekara bota zituzten, seinaleak haustea ohikoa da... Jendeari feriaz gozatzeko eta txikiziorik ez egiteko eskatu nahi diot», amaitu du.

Urretxuko brigadako langileak Gernikako Arbolako karpa muntatzen, eta iazko Santa Lutzitako argazkia. ASIER ZALDUA

Egin beharreko lanak zehazteaz gain, Ertzaintzarekin koordinatu beharra dute. Aurten, jihadisten aurkako neurriak hartuko dituzte: Ertzaintzaren patrulla bereziak egongo dira.

Gainera, trafiko aldaketen berri eman behar zaie herritarrei, autobus gidariei, suhiltzaileei, anbulantziei... «Lan zerrenda amaigabea da: hesiak jarri, kale batzuetan autorik egongo ez dela bermatu, seinaleak jarri, oharrak jarri...».

Egunean bertan, segurtasunaz arduratzen dira, jendearen zalantzak argitzen dituzte, trafikoa zaintzen dute, ganaduzaleen kamioien sarrera kontrolatzen dute... Udaltzaingoan hamabost lagun dira eta egun horretan guztiek lan egiten dute. «Egun gogorra izaten da.

Baimenik ez dutenei postua kentzeko esan behar zaie, beti dago ondoezik jartzen den norbait, lapurreta salaketak egoten dira...».

Jendeari garraio publikoa erabiltzeko eta kartera ondo zaintzeko aholkatu dio.

12 GOIBERRI

GURE LURRA

Urretxuko Donardegi baserriko Mikel Elgarresta limousine arrazako bere behiekin. JOSUNE ZARANDONA

Josune Zarandona Urretxu Donardegi baserriko limousineak modeloen pare ibiltzen dira Euskal Herriko zein gure mugetatik kanpoko lehiaketetan. Makina bat sari irabazitakoak dira, eta ondorioz, ospe handia lortu dute joaten diren leku guztietan. Urteetako lanaren ondorioa dela dio Donardegi baserriko Mikel Elgarrestak.

Sariei dagokienean, 2017a «urte borobila» izan dela dio.

Parte hartu duten lehiaketa guztietan irabazi dute sariren bat. Adibidez, «Euskadiko behi txapelduna izan da Fina», dio Elgarrestak, harro. Burdeosen (Frantzia) egiten den txapelketan ere bigarren saria eskuratu dute. Garrantzitsua da sari hau Elgarrestarentzat, «herrialde horretako ganadutegi onenekin» lehiatu baitira. Gipuzkoako eta Espainiako txapelketetan ere izan dira Donardegiko buruak. Gipuzkoakoan «zortzi ataletatik bostetan» lehenen-

Urretxuko limousinen xarma Orain 35 urte ekarri zituzten limousine arrazako behiak Donardegi baserrira, eta gaur ezagunak dira. go saria eskuratu dute. Eta Espainiakotik hirugarren sari batekin itzuli ziren etxera.

Lehenengo limousineak Orain 35 urte ekarri zituzten lehendabiziko limousineak Donardegi baserrira. Garai hartan ez zen ohikoena, baserri guztie-

tan bertako arrazako behiak izatea baitzen normalena: «Betizuak, pirenaikak eta esnetarako behiak». Limousinea haragitarako arraza paregabea dela dio Elgarrestak, «genetikoki gantz infiltratu maila oso handia dauka, eta ondorioz oso xamurra da jateko». Limousi-

nek badituzte beste zenbait berezitasun ere, «erditze oso errazak dituzte, eta pisu asko hartzeko gaitasuna dute», dio Elgarrestak.

Donardegiko limousineak ezagunak dira Euskal Herrian, eta baita gure mugetatik kanpo ere. Lehiaketatan parte hartzeak «ezagutzera emateko» aukera ematen duela dio Elgarrestak, baita sariei esker prestigioa irabaztekoa ere. Lehiaketa morfologikoak dira, zenbait parametroz baliatuta, arrazaren ezaugarriak baloratzea helburu dutenak. Limousinen kasuan, «tamaina, proportzioa, kaparen kolorea, begi bueltak eta sudur-mintzak zuriak izatea baloratzen da», besteak beste.

Zainketa berezia Askok uste dezaketenaren kontra, lehiaketetan parte hartzeak lan asko eskatzen du.

Denboraldia maiatzetik azarora bitartean luzatzen da, baina etxean urte guztiko lana suposatzen du. «Lehiaketara aurkeztuko diren buruak aukeratu behar dira lehenengo». Elikadura eta zainketa bereziak ere behar izaten dituzte. «Lehiaketen aurretik irudia zaindu behar da, orraztu egiten ditugu, ilea gorantza kardatuz. Argizari bereziak erabiltzen ditugu horretarako», dio Elgarrestak.

Donardegiko behiek badute xarma nonbait. Joaten diren lekura joaten direla, norbait liluratzen dute behintzat.

GOIBERRI 13

SANTA LUTZI FERIA

Abenduak 13, Santa Lutzi 08:00-14:00: Abere feria eta sariketa. Zumarragako Urdaneta hiribidean.

08:00-14:00: Nekazaritza tresnen feria. Zumarragako La SalleLegazpi ikastetxeko patioan.

09:00-14:00: Azoka bereziak: errezil sagar, fruta eta barazki sariketak; landare salmenta, esku-

lan erakusketa eta Euskal Herriko jakiak salgai: eztia, ogia, gazta, taloak... Zumarragako Euskadi plazan eta Urretxuko Gernikako Arbola plazan.

09:00-14:00: Eskulanen erakusketa eta salmenta Urretxuko Iparragirre kalean, Zumarragako Euskadi plazan eta trenbidearen

gaineko zabalgunean.

09:00-14:00: Oilasko eta kapoi sariketak. Areizaga-Kalebarren plazan.

09:00-14:00: Eskualdeko ezti sariketa. Urretxuko Areizaga plazan.

09:00-16:00: Arabako Errioxako 25. Ardo azoka. Urretxuko

Iparragirre plazan. 15 upategik hartuko dute parte eta ardoa dastatzeko nahiz erosteko aukera izango da.

13:30: Oilasko, kapoi, fruta, barazki, errezil sagar, ezti, ardo eta ganadu sariketetako sari banaketak. Areizaga-Kalebarren plazan.

14 GOIBERRI

SANTA LUTZI FERIA

Musika eta kirola, feriaren osagarri 09:00: Urretxuko Lizarriturri Txistulari Elkartea eta Iratzarri Dultzaineroak Urretxuko kaleetan zehar.

10:00: Tolosako Dultzaineroak Zumarragako kaleetan zehar.

10:30 - 12:30: Sekundino Esnaola Musika Eskolako Trikitilari Taldea Zumarraga eta Urretxuko kaleetan zehar.

11:00 - 14:00: Non dago Wally? lehiaketa, bikoteka edo taldeka, azokan zehar Wally eta bere hiru

lagunak aurkitu eta argazki bana ateratzea da helburua. Argazkiak Areizaga-Kalebarren plazako Wally karpan aurkeztu behar dira.

Sariak 14:00etan banatuko dira.

11:30: Zumarragako Musika Banda eta Antxiñako Ama Txistulari Taldea Zumarragako kaleetan zehar.

Eguerdira arte: Zumarraga-Urretxuko trikitilariak bi herriotan zehar arituko dira.

12:00: Show cooking, sukaldari-

tza erakustaldia, Areizaga-Kalebarren plazan.

12:30: Herri kirolak, Urretxuko Ederrena pilotalekuan.

Aizkolariak, hiru bikote: Jon Rekondo eta Donato Larretxea; Ugaitz Mugertza eta Aratz Mugertza; Iñaki Azurmendi eta Xabier Zaldua.

Harrijasotzaileak: Jon Unanue (Goenatxo III.a), Xabier Aranburu (Guzta) eta Aimar Irigoien.

13:30: Artzain zakur erakustaldi

komentatua antzarrekin, Urretxuko Zubimusu plazan.

17:00: Profesionalen arteko pilota partidak. 1. partidua: Mendizabal III.a - Erostarbe / Jaka - Tolosa. 2.. partidua, binakako txapelketakoa: Urrutikoetxea - Ladis Galartza / Irribarria - Merino II.a.

Urretxuko Ederrena pilotalekuan.

18:00: Idi probak: Asier Zubillaga (Igeldo), Asier Izagirre (Ipeñarrieta) eta Borja Soraluze (Korta).

Zumarragako Euskadi plazan.

GOIBERRI 15

SANTA LUTZI FERIA

Argazki rallya 25. argazki rally digitala egingo dute Santa Lutzi egunean Abenduak 13, 09:00-10:00: izen ematea, Urretxuko Aizpurunea kultur etxean.

Lehiaketaren epaia hilaren 19an, asteartea, 18:30ean, emango dute.

Sari-banaketa ostiralean, abenduak 22, iluntzeko 19:00etan izango da Urretxuko portaloian.