Goiberri 266. zenbakia

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

266. zenbakia. 2018ko urtarrilaren 12a

GOI B ERRI Musika sustatzeaz gain, berdintasunaren, inklusioaren eta aniztasunaren alde egitea da Ordiziako Trobadore Alaiak taldearen lanaren filosofia. ARIANE VIERBÜCHER

Urko Ruiz de Apodaka Musika eragilea

«Inbertitutako ilusio eta ordu guztiak balioan jartzen ditu aitortzak»

8-9

Reme Rayas 3 Iritzia 4-5 Lur Zufiria ziklo-kros txirrindularia 6 Nekagip aplikazioa 7 Lokatzetan pozik 10-11 Milioi bat bisitatik gora Interneten 12 Zipotza kentzera 14-15

02 GOIBERRI

PUBLIZITATEA

GOIBERRI 03

KATE MOTZEAN

Reme Rayas Porras Ordiziako zinemako langile ohia

«Ordu luzeak eman ditut zinemako pasilloan, bai irakurtzen, bai ikasten» Maider de Olmo Ordizia Reme Rayasek (Setenil de las Bodegas, 1954) 13 urte zituela utzi zuen Cadiz. 24 urterekin hasi zen euskara ikasten, eta bere esanetan horri esker lortu zuen lana 1984an, Ordiziako zineman. Urtarrilaren 1ean jubilatu da pozik, astebururo herritarrak hartu izan dituen irribarre zabal berarekin. Erretiroa hartu berritan, bai irakurtzen, bai ikasten, zinemako pasilloan pasatako ordu luzeak ditu gogoan. Normalean, ostiraletan ikusi ohi zituen filmak, gero, asteburuan, jendeak iritzia eskatzen baitzion sarrerak erosi au-

rretik. Nolanahi ere, zinemaren ardura izan dutenek, sarri, ez dute aintzat hartu bere iritzia, eta horren pena adierazi du; hala, indarrean dagoen bonusistema aldatuko luke berak, bonu bakarra lagun gehiagok erabiltzeko aukera zabalduta.

Film bat?

Thelma y Louise.

Liburu bat?

En el blanco, Ken Follettena.

Musika talde bat?

Abeslaria: Jose Luis Perales.

Zerk sortzen dizu irribarrea?

Umeen aurpegiek.

Oporretarako leku bat?

Andaluzia.

Amets bat?

Bete dut: jubilatzea, asteburuak gozatzeko.

Jaso duzun oparirik bereziena?

Diabolo bat oparitu zidan senarrak, ezkonduta 18 urte egin genituenean.

Maite duzuna.

Dantza.

Gorroto duzuna.

Inbidia.

«Nire ametsa bete dut: jubilatzea, asteburuak gozatzeko»

Ordiziako alkate bazina.

Gauza asko egingo nituzke, baina ez lidakete utziko. Beraz, herria garbi utziko nuke.

Ordizian biziko ez bazina.

Orain ez dut neure burua beste leku batean ikusten.

MAIDER DEL OLMO Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Olaberria, Segura, Urretxu, Zaldibia, Zerain eta Zumarraga

GOI B ERRI

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL Zuzendaria: Iñaki Gurrutxaga Kudeatzailea: Josu Iñigo Koordinatzailea: Tere Madinabeitia

Diseinua eta banaketa: Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Egoitzak: Beasain:

Webgunea:

Oriamendi, 32. 20200.

Posta elektronikoa:

goiberri.eus

Urretxu:

goiberri@hitza.eus

Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Publizitatea:

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08

Bezero arreta / harpidetzak:

607 530 424 – jizagirre@hitza.eus 902-82 02 01 – harpidetza@hitza.eus

04 GOIBERRI

IRITZIA

Garbiñe Etxaniz

Elikadura integratiboan aholkularia

Aske bizi

rte hasiera bakoitzarekin ohikoa izaten da atzera eta aurrera begira jartzea. Atzera begira jarri eta errepaso egiten dugu, bukatu berri den urteko gertaera garrantzitsuenen argazkiak bata bestearen atzetik ikusten ditugu: arima ukitu diguten pertsonak, seme-alabekin bizitako momentuak, ikasitakoak, ezkutuan gordetakoak, haserreak, adiskidetzeak, tristurak, pozak... Argazki bakoitzarekin barruak mugitzen dizkiguten sentimentuak, emozioak.

Emozioz ari garela, nor ausartzen da munduaren aurrean sentikortasun osoz agertzen?

Kalkutako ama Teresaren esaldi bat datorkit gogora: «Zintzotasunak eta gardentasunak zaurgarri egiten zaituzte. Edozein eratara, izan zaitez beti zintzoa, eta beti gardena». Ez dut uste hori denik modan dagoena, haurrak garenetik korazak eraikitzen baititugu mundutik babesteko.

Orain dela bi urte entzun nuen lehenengo aldiz gihar-korazari buruz hitz egiten, eta baita kontzeptu horren sortzaile Wilhelm Reich psikoanalistaren izena ere. Oso gauza interesgarriak esaten ditu; izaeraren arabera, gihar-koraza jakin batzuk sortzen omen ditugu.

Izaera bakoitzak barneratuago ditu blokeo emozional batzuk eta horren arabera sortzen dira era askotako gihar-blokeoak.

Izaera bakoitzak kontraktura batzuk izaten ditu, min batzuk,

U

arnasa hartzeko zailtasunak… guztiak desberdinak. Reichek zazpi koraza sailkatu zituen: 1- Begietako koraza Begiradaren bidez oinarrizko emozioak adierazten ditugu: amorrua, poza, tristura, beldurra… Pertsona blokeatua dagoenean eta bere egoera emozio horietako batean finkatua geratzen denean, emozio hori bera begiradan iltzatua geratzen da, izoztua. Begietako blokeoak lotuta daude garondoko gihar sakonekin, horregatik, tentsioak begietatik garondora, eta alderantziz, mugi daitezke.

2- Ahoko koraza Segmentu horren bidez adierazten dira edo eusten zaie mendekotasunarekin, amorruarekin eta tristurarekin lotutako emozioei.

Amorrua eta tristura inoiz adierazten ez direnean, egoera emozional horiek murtxikatzemuskuluetan geratzen dira blokeatuta, eta horregatik muskulu horiek ikutzean, minbera daudela konturatzen gara, gogortuta eta tentsio handiarekin.

3- Zerbikaletako gihar-koraza Norberaren emozioak eta, orokorrean, mundua, neurriz gain kontrolatzeko beharrarekin dago lotuta segmentu horretako blokeoa. Gure barne munduan zein kanpoko munduan sor daitezkeen ustekabeen aurrean defentsa jarrera bat izateko beharrarekin dago lotua.

4- Toraxeko gihar-koraza Kanpoko munduarekin lotuta sortzen zaizkigun emozioak

«Izaera bakoitzak barneratuago ditu blokeo emozional batzuk eta horren arabera sortzen dira era askotako gihar blokeoak»

sentitzen ditugu toraxean. Toraxaren funtzioa da emozio horiekin harremanean jartzea eta adieraztea. Baina funtzio hori oztopatzen denean, arnasa oso azalekoa bihurtzen da eta airea mugitzeko gaitasuna txikia izaten da. Oxigenazioa gutxitzean emozioen intentsitatea txikiagoa da, eta baita horiek antzeman eta adierazteko beharra ere.

5- Diafragmako gihar-koraza Diafragmaren tentsio kronikoak asko zailtzen du toraxaren eta urdailaren arteko lotura, sentimentuen eta beharrak antzemateko gaitasunaren artekoa alegia. Gorputzaren goiko eta beheko aldeetako lotura energetiko guztiek diafragma zeharkatu behar dute eta, horregatik, segmentu hori blokeatuta dagoenean, pelbisetik datorren edozein mugimendu energetikok espasmoak eragin ditzake gorputz guztian, eta larritasun sentsazioa ere izan daiteke.

6- Sabeleko gihar-koraza Sabelaldean esperimentatzen eta sentitzen ditugu gure oinarrizko behar biologikoak eta besteengandik datozen kontaktu emozionalak, gure oinarrizko elikadura emozionala.

Segmentu hau blokeatuta dagoenean zailtasunak izaten ditugu gure beharrak antzemateko eta baita ere besteen afektu eta beharrak.

7- Pelbiseko gihar-koraza Segmentu hori blokeatuta dagoenean pertsonak zailtasunak izaten ditu besteei modu natural eta askean emateko, edo bere buruari emateko. Nork bere buruarekiko segurtasunean nabarmen eragiten du.

Asmo berrien zakua betetzen dugun urte sasoi honetan, besteen aurrean garen bezalakoak azaltzeko saiakera egin dezakegu, zintzo eta garden, blokeoei geroz eta leku gutxiago utziz.

Gure bihotza askea da; esaten digunari kasu egiteko ausardia landu behar dugu.

GOIBERRI 05

IRITZIA

Asteko irudia

Josu Maroto

Urteari hasiera lokatz artean Legazpin jokatuko den Espainiako Ziklo-kros Txapelketaren harira hasi du urtea Marotok. Telleriarteko Txirrindulari Elkartea ari da antolaketa lanetan boluntario ugarirekin.

Bete duzu Goierriko Hedabideek bidalitako inkesta? Deabruaren amama! Nik oraintxe bete dut. Zer zen hori? Azkeneko galderetara iritsi naizenerako bukatzeko gogoa hausnartuta erantzutekoari gailendu zaio.

Lehenengo paragrafo hori idatzita, minutu pare bat hartu ditut testuari berriz ekin aurretik. Karakteretan esanda, mila karaktere inguruko isilunea izan da. Patxada eta pazientzia ez ditut inoiz bertute izan, baina iruditzen zait saresozialetaratu garenetik, dezente urritu zaizkidala bata eta bestea. Iristen zaizkidan testuetan, laugarren lerrotik aurrerakoak, hirutik bat irakurtzen ditut saltoka; egunkarietako iritzi-artikuluetan, sarritan jotzen dut azkeneko paragrafora, tartekoak begi-kolpean pasata; jasotako bideoetan, gutxitan iristen naiz minutugarrenera, eta horrelakoxe abiaduran ari naiz atzera geratzen, aurre hartu nahita.

Pentsatu dut, beraz, ez dela inkesta izan luzea, astuna eta mamitsuegia. Neu bai, ordea, motza, arina eta azalekoa. Zer pentsa-

tua ere ematen du, inkesta horretan, ni lagin-lagun izateak. Txioek txostenak ordezkatu dituzten garai honetan, zer bide egin dezakete hedabideek? Zer bide Goierriko Hedabideek?

Zuk erabaki nondik tira egin, Aitor, inkestako gaitik edo inkestaren gaitik.

Asier Iriondo

bat eta

Inkestarenetik hasiko naiz ba, oraingoan! Eta subjektibitate kontua izango da akaso, baina niri behintzat ez zait hain astun edota luzea iruditu. Mamitsua bai, ezbairik gabe! Posta elektronikoz jaso bezain laster bete nuen nik, aurretik iradokitako 10 minutuko tartetxo hori atsegin handiz eskainiz egitekoari. Akaso aurretik hausnarrean aritutako lan talde batean parte hartu izanagatik izango zen, baina hala egin nuen. Eta zinez diotsut, bertan proposatutako galderak bata bestearen atzetik irakurriz joan ahala, nire ase-nahia handituz joan zen. Gizarte eragile eta norbanakoek lan taldeetan proposatutako kezka, iradokizun eta galdera gehienak jasota zeuden inkestan eta lan taldeetako aipu, nahi eta gogo guztien isla ziren.

Inkestako gaia ere hor dago, ordea, eta ez da lan makala aurrera begira geratzen zaiguna. Goierriko euskarazko hedabideek nola egin aurre gizartearen egungo eskaerei? Tuiter, uasap, tuenti, feisbuk eta horrelakoen garai hauetara ere moldatu beharko dugula bai ala bai, ziur nago ni. Baina ez pentsa hain erraz utziko diogula

bat Aitor Calvillo

papera eskuartean izateari, eh? Ni behintzat horren aldekoa nauk oraindik! Baina eskertzekoa izaten da momenturo eskualdean gertatzen ari den horren berri ahalik eta azkarren jakitea, eta hori ere guztiok ulertu beharrekoa da. Dohainik? Hala bada hobeto, baina izango da beste aukerarik, ziur!

Ea gu bezala inkesta bete duten guztion artean atarramentua ateratzen diogun egoera honi. Ezina ekinez egina!

06 GOIBERRI

GAZTEAK

«Nire burua hobetzen ikusteak jarraitzeko bultzada eman dit» Lur Zufiria Gipuzkoako ziklo-kros txapelduna da kimuen mailan eta Euskadiko seigarrena.

Miriam Luki Ormaiztegi Lur Zufiriak (Ormaiztegi, 2003) betidanik izan ditu inguruan txirrindularitza zaleak. Gurasoek txirrinduaren harra sartuta dute eta haiekin ibiltzen hasi zen 10 urte zituela. Iazko urtea Gipuzkoako ziklo-kros txapelketa irabazten eta Euskadikoan seigarren egiten amaitu zuen. Ormaiztegiko 47. Ziklo-krosean bigarren egin du aurreko igandean. Iaz mailaz igo eta kimuetan ari da.

Gurasoen zaletasunak probatzeko gogoa sortu zizun?

Bai, Ampo taldean hasi nintzen 10 urterekin, baina nor bere kasara entrenatu behar zen eta ni gurasoekin ibiltzen nintzen.

Etxean asko lagundu didate, zaletasuna dutenez beraiekin joateko aukera izan dut. Goierri aldean ibiltzen ginen eta adi-

Babeslea

nean gora egin ahala kilometroak gehitzen joan ginen. Egia esateko, gero eta gehiago gustatu zitzaidan eta nire burua hobetzen ikusteak ere jarraitzeko bultzada eman dit.

Iazko urtea kimuen mailan amaitu zenuen.

Tolosako Gipuzkoa Ogi-Berri taldean nago, nesken taldea da. Astero entrenamendu taula bat jartzen digute eta astean behin Donostiako Belodromora joaten naiz pistan entrenatzea. Ni, hala ere, ez naiz pistan ibiltzen.

Pistakoa gogoko ez eta ziklokrosa aukeratu zenuen. Zergatik?

Ziklo-krosa askoz ere biziagoa da, pistakoa monotonoagoa da. Biak probatu ditut eta ziklokrosarekin geratu naiz.

Oñatin Gipuzkoako txapelketa irabazi zenuen.

Bai, lokatz asko zegoen eta oso gogorra izan zen, baina oso gustura aritu nintzen. Irabazteak jarraitzeko gogoa ematen dizu.

Izarran (Araba) urte amaieran jokatu zenuen Euskadikoa eta seigarren egin zenuen. Nola joan zen?

Oñatikoa biziagoa izan zen, Izarran lokatza itsatsi egiten zen,

ANGEL ELORTZA

eta ni ere ez nengoen nire onenean, aurreko astea gaixorik eman bainuen.

poko mundua ezagutzeko aukera eman dit, baita lagun berriak egiteko parada ere.

Eta, hala ere, seigarren egin zenuen. Ez da marka txarra, ala?

Etorkizuna?

Ez, postu ona da.

Txirrindularitzarekin jarraitu eta irakasle gisa ikusten dut nire burua.

Zure lagunek egiten duten gauza bat baino gehiago ezingo duzu egin entrenatzera joateko.

Konpentsatzen du?

Ormaiztegin bertan aritu zara aurreko asteburuan. Zer moduz?

Bai, zalantzarik gabe. Asko gustatzen zait lagunekin egotea eta txirrindularitza ere gustatzen zait. Areago, txirrindu munduak Ormaiztegitik kan-

Gogorra izan da, elurrarekin parte hartu dudan lehen aldia izan delako, baina ondo. Bigarren postua egin dut, eta gustura geratu naiz.

GOIBERRI 07

GURE LURRA

Teknologia berriak Arreta hurbilagoa jasotzen ari dira ustiapenak Nekagip mugikorreko aplikazioaren bitartez. Baserritarrei burokrazia lanak eta izapideak erraztea ditu helburu. Gestioak modu tradizionalean egiten ere jarraitu daitezke.

Josune Zarandona Gipuzkoako Foru Aldundiaren ekimenez baserritarrek tramiteak erraztuko dizkien APP berri bat dute erabilgarri. Lehen sektorearen inguruan lan egin eta bizi diren pertsonek eguneroko lanean egin beharreko tramiteak nabarmen erraztuko dituen mugikorreko aplikazio bat da.

Gaur egun, lurraldeko erregistroan izena emanda dauden 14.800 ustiapenetako jabeek beraien gestioak egin eta datuak kontsultatzen dituzte APP berri honi esker. Ainhoa Aizpuru Ekonomia Sustapeneko, Landa Inguruneko eta Lurralde Orekako diputatuak aplikazioaren aurkezpenean esan zuenez, lehen sektoreko jendearen zailtasun handienetakoak dira burokrazia eta izapideak. Horregatik, tramite guztiak «erraztu eta arindu» nahi dituzte aplikazio honen bitartez.

Xabier Arruti Gipuzkoako Foru Aldundiko Nekazaritza eta Landa Garapeneko zuzendari nagusiak adierazitakoaren arabera, Nekagip aplikazioa baliagarria da tramite ugari errazteko: «Ustiategiari buruzko informazioa jasotzeko, deklaratutako lurrak kontsultatzeko, diru laguntzen egoeraren berri

izateko, eta abar», batzuk soilik aipatzearren.

Gainera, animalien gida tramitatzeko aukera ere ematen du.

Gipuzkoan «55.000 abelburutik gora» daudela zehaztu du Arrutik, eta «erdiak baino gehiagok» gida bat behar dutela lurraldean mugitzeko.

Behi ustiapenak dituzten baserritarre-

kin elkarlanean aritu dira aplikazio berri hau egiteko. Aurrera begira ardi, ahuntz, zaldi eta gainontzeko abereen tramiteak apli-

kazioaren bidez egiteko modua izango da, baina momentuz behi etxaldeen kudeaketa egin ahal izango da.

Basurdeek nekazaritzan eragindako

informazioa bere eskura baitu, uneoro, nekazariak bere mugikorrean. Titularrek aldundiko erregistroan jasota dauden euren datuen inguruko kontsultak egin ahal dituzte, datu orokorrak ikusi, aitortutako lurrak, datu ekonomikoak, eta azken hiru urteetan eskatutako eta kobratutako laguntzak begiratu. Orain arte hau guztia Eskualdeko Nekazaritza Bulegoetan egin beharra zegoen.

Doako aplikazioa

kalt e a k tramitatzea ere erraztu du.

Kalteen parteak, momentuz, Ehiza Federazioan edo foru aldundian egingo badira ere, espedientearen egoeraren jarraipena egin ahal da unean bertan aplikaziotik bertatik.

Nekagip aplikazio berria martxan jartzean aldaketa ekarri du nekazaritza ustiategien orain arteko kudeaketan,

Aizpuru diputatuaren iritziz, sektorea garai zaharrekin lotzen da sarri, baina hori irudi okerra da. Gaur egungo baserritar eta ganaduzale asko «berritzaileak dira eta teknologia aurreratua erabiltzen dute».

Aplikazioa doakoa da, eta eskuragarri dago Android eta IOS sistemetarako. Arretarako telefono bat ere badago, zalantzak argitu edo laguntza behar duenarentzako. 943 11 33 55 (8:00etatik 15:30era) eta 943 31 86 15 (15:30etik 21:00etara).

Baita kontsultetarako helbide elektroniko bat ere: nekagip@gipuzkoa.eus.

Teknologia berriekin ohitura gutxi dutenentzat, orain artean bezala, gestioak modu tradizionalean egiteko aukerak jarraitzen duela jakinarazi dute.

08 GOIBERRI

ELKARRIZKETA

Urko Ruiz de Apodaka Musika eragilea

«Ezinezkorik ez dagoela da gure taldearen oinarrietako bat» A. Vierbücher Ordizia Duela hiru urtetik martxan dago Ordizian Giza Eskubideak Herrira izeneko proiektua. Batez ere, herritarren arteko elkarbizitza hobetzeko helburuarekin jarri zuten martxan egitasmo hori. Proiektuaren ardatz nagusia giza eskubideen inguruan herritarrak sentsibilizatzea da, eta topaguneak zein komunikazio bideak sortzea.

Hori ez ezik, ekimen horrek herrietan dauden aniztasunak azaleratzeko ere balio du.

Horregatik, Ordizia Hiri hezitzailea foroak Ordiziarrock-Ordiziako Trobadore Alaiak taldearen lana aitortu zuen azaroaren 30ean, Hiri Hezitzaileen Nazioarteko Egunean. Taldeak inklusioaren alde egiten dituen ahaleginak, bere kultur proiektuak erabat irisgarriak eta inklusiboak izateko ahalegina, persona guztiek modu aktiboan eta aukera berberekin parte ahal izateko egiten duten lana baloratu nahi izan zuten aitortza horrekin Urko Ruiz de Apodaka (Ordizia, 1982) Ordiziako Trobadore Alaiak taldeko kidea da, eta aitortza nola jaso zuen kontatu du lerrootan.

Nola jaso zenuten albistea?

Sorpresa handia izan zen, eta poz handia sentitu genuen aldi

berean. Horrez gain, Ordiziako Trobadore Alaiak lantaldeari lasaitasun handia eman zigun horrelako aitortza bat jasotzeak; orain arte egindako lan guztia babesten duen aitortza delako.

Askotan, gauza pila bat egiten edota antolatzen dugu, eta benetan, ez dakigu oso ondo jendeak baloratzen duen ala ez.

Aitortza horrek garbi utzi digu bide onetik ari garela eta herritarrek kontutan hartzen dituztela gure ekintzak. Ekintzen baloreak aintzat hartu dituztela adierazten baitigu honek eta oso pozgarria da.

Eta zuk pertsonalki, nola jaso zenuen albistea?

Pertsonalki, oso gustura jaso dudan zerbait da. Ordu asko eta asko eskaintzen dizkiot elkarteari, ilusio handiz, borondatez, nik nahi dudalako, inorrek ez bainau behartzen, baina aitortu behar dut denbora asko ematen diodala. Eta aitortza horrek, inbertitutako ilusio eta ordu guztiak balioan jartzen ditu. Oso pozik nago.

Bestelako aitortza edota saririk jaso al duzue sekula?

Egia esan lehenengo aldia da.

Dena den, guretzako sari handiena, proiektu batean sartzen garen bakoitzean, proiektua bera aurrera ateratzea eta jen-

deak erantzuten duela ikustea da. Baina horrelakoak ere oso ondo hartzen dira.

Hiri hezitzaileen foroan parte hartzen al duzue?

Ezagutzen genuen foroa, bileraren batean ere parte hartu izan dugu, baina egia da ez garela parte aktibo bat. Horrega-

«Honek guztiak ilusio handia egiten dit eta jarraitzeko indarra ematen dit» «Berdintasuna, inklusioa eta aniztasuna dira gure filosofiaren parte» «Zergatik ez dute erakunde publikoek bukle magnetikoa erabiltzen?»

tik, gure lana baloratu izana are handiagoa izan da.

Ordiziako Trobadore Alaiak noiz eta nola sortu zen?

Elkartea 1999. urtean sortu zen.

Ordiziako eta Goierriko musikari edota musika taldeak elkartzeko modu bat zen. Horrela, elkarrekin, taldeek zituzten beharrei aurre egiteko modua ere bazen; entsegu lokalak lortzea.

Talde bakoitzaren proiektua aurrera atera ahal izateko guztiz beharrezkoak ziren lokalak eta 2013an errealitate bihurtu zen gure eskaera. Askorentzat ezagun den Altamirako kuboan gaude harrezkero.

Lokalak lortu bagenituen ere, herriarekin eta herriarentzat lanean jarraitzen dugu, egiten duguna asko gustatzen zaigulako eta aisialdi aukera osatu nahi dugulako.

Zein da taldearen filosofia?

Berdintasuna, inklusioa, aniztasuna, herri dinamika handitzea, kultura eskaintza handitzea, ekintza berritzaileen aldeko apustua egitea eta talde eragileen arteko elkarlana praktikan jartzen ahalegintzen gara. Hori guztiaz gain, taldearen oinarrietako bat, eta oso garrantzitsua, ezinezkorik ez dagoela da.

Inklusioaren gaiarekin lotuta, Ordiziarrock jaialdian, pauso

GOIBERRI 09

ELKARRIZKETA

botatzen ditugu burura etortzen zaizkigun ideia berriak. Urteroko ekintzak ere bilera horietan antolatzen ditugu.

Zu zeu oso pertsona inplikatua zara. Nondik ateratzen duzu energia?

Energia ez dakit nondik ateratzen dudan, egia esan. Dakidana da, honek guztiak ilusio handia sortzen didala eta hori da jarraitzeko indarra ematen didana. Gainera, imaginazio handia dut eta ideiak sortu eta sortu ari zait burua uneoro.

Urtean zehar ekitaldi ugari antolatzen duzue, eta baita beste eragile batzuk antolatutakoetan parte hartu ere. Nabarmendu horietako batzuk.

A. VIERBĂœCHER

bat harago joan nahi izan genuen orain dela urte batzuk, 2011n, eta lortu genuen; entzumen arazoak dituzten pertsonentzat bukle magnetikoa lehenengo aldiz ipini genuen gizartearen espektro gehiagotara iritsi nahian, eta ahal dela demostratu dugu.

Buklea Malagako lagun batzuek uzten digute eta haiei ere eskerrak eman nahi dizkiegu..

Gabonetan, Pirritx Porrotx eta Marimotots pailazoen emanaldian ere jarri zenuten buklea.

Bai, hala da. Porrotxekin harremanetan jarri ginen eta bukle magnetikoak eskaintzen due-

naz hitz egin genion. Teknika hori ezagutzen ez zuela esan zigun berak, eta oso interesgarria iruditu zitzaionez, emanaldiaren egunean jartzea eskatu zigun eta hala egin genuen.

Aplikatzeko teknika erraza omen da gainera.

Bai, ez da oso konplikatua. Kontzertua eman behar den tokian beharrezko tresnekin gune bat egokitzea baino ez da. Horregatik, erakunde publikoei, edozein ekimen edota ekitaldi aurrera ateratzeko garaian, horrelako teknikak kontutan hartu ditzatela eskatu nahi diegu, haiek ere, gu bezala, gizartearen es-

parru zabalagoetara heltzeko.

Tabernak irisgarritasuna hobetzeko aldaketak eta obrak egitera derrigortzen dituzte.

Zergatik ez dituzte orduan erakunde publikoek, bukle magnetikoa bezalako teknikak erabiltzen?Uste dut, horrelakoak erabiltzera derrigortuta egon beharko liratekeela.

Elkartera bueltatuz, zenbat jendek osatzen duzue lantaldea eta nola jarduten duzue?

Ordiziako musikari guztiek osatzen dugu taldea. Dena den, urtean zehar 10-15 bat lagun aritzen gara lanean. Bilerak antolatzen ditugu, eta bertan

Ordiziarrock jaialdia da antolatzen dugun ekitaldi potenteena. Aurtengoa 15. edizioa izango da eta gogor egingo dugu lan beste behin ere. Horrez gain, txikiagoak diren beste hainbat kontzertu ere antolatzen ditugu urtean zehar; bai Gaztetxean, bai D’Elikatuz zentroan, auzoetako jaietan eta herrian antolatzen diren beste ekitaldi batzuetan ere.

Gainera, herriko beste talde eragileekin dugun harremana oso ona da, eta haiekin kolaboratzen saiatzen gara ahal dugun guztietan; Emaneurre taldeak antolatutako ekimen edota herriko kirol taldeen hainbat jardunalditan ere izaten gara.

Bestalde datorren urtera begira nobedaderik ere badugu.

Zerbait aurreratzerik bai?

Ordiziarrock ekintzen barruan, gauza oso berritzailea eta anbiziotsua dugu esku artean; After Sun Jai deituko duguna hain zuzen ere. Musika jaialdi bat izango da eta eguzki energiarekin bakarrik funtzionatuko duen jaialdia izatea nahi dugu. Energia indarrez beteko diren bateria batzuk erabiliz, posible izatea espero dugu. Momentuz, probak egiten ari gara eta laster jakingo dugu ea gure ero ideia dirudien hau aurrera ateratzerik izango dugun.

10 GOIBERRI

ASTEKO GAIA

Lokatzetan pozik Asteburu honetan Espainiako Ziklo-kros Txapelketa egingo dute Legazpin, Telleriarteko Txirrindulari Elkarteak antolatuta. Elkarte horrek 40 urte baino gehiago daramatza txirrindulari lasterketak antolatzen.

Asier Zaldua Legazpi Telleriarte Legazpiko baserri auzo bat da. Txirrindularitza munduan oso ezaguna da, garai batean ziklo-kros proba ikusgarriak antolatu zirelako bertan eta auzoaren izena daraman elkarteak 40 urte baino gehiago daramatzalako lasterketak antolatzen. Aurten Espainiako Ziklo-kros Txapelketa antolatu dute. Asteburu honetan egingo dute Urtatzan.

Lehen ziklo-kros proba 1976an antolatu zuten. «Auzoa ezagun egiteko ekitaldi batzuk antolatzea erabaki zuten. Le-

hen lasterketa hura Carmelo Maiztegik irabazi zuen», gogoratu du Mikel Agirreburualdek.

Lehen proba hura Nekazarien Anaidia elkarteak antolatu zuen. Gero Telleriarteko Txirrindulari Elkartea sortu zen.

Urte gutxitan Telleriarteko lasterketak sekulako sona lortu zuen. Izan ere, munduko txirrindulari onenak ekarri zituzten.

1988an eta 1996an ere Espainiako Txapelketa antolatu zuten. 1988an Paco Salak irabazi zuen, eta 1996an Jokin Mujikak.

Gainera, maila ezberdinetako lasterketak antolatu zituzten

eta Euskal Herriko Itzulia hiru aldiz ekarri zuten Legazpira.

Erreleboa Duela zortzi urte Telleriarteko Txirrindulari Elkarteko lan taldeak erretiroa hartu zuen eta egungo kideek hartu zuten erreleboa.

Hasieran, herriko jaietako klasikoa bakarrik antolatzen zuten. Ondoren, ziklo-kros proba berreskuratzea erabaki zuten. Telleriarten antolatzerik izan ez zutenez, Urtatzako tiro zelaian antolatu zuten. Aurten zazpigarren edizioa egin dute.

Lasterketak antolatzea ez dela broma diote. «Lan handia da. Gainera, boluntarioak gara.

Gustatzen zaigulako egiten dugu. Zorionez, herritarren laguntza dugu. Guk bakarrik ezingo genuke. Maiatzaren 1eko lasterketan 100 pertsona baino gehiago mobilizatzen ditugu».

Klasikoarekin eta ziklo-kros probarekin nahikoa ez nonbait, eta Espainiako Ziklo-kros Txapelketa antolatzea erabaki dute. Erronkak gustuko dituzte.

Juan Luis Ormazabalen burugogorkeria bat izan dela diote.

«Gijon eta Torrelavegako txa-

GOIBERRI 11

ASTEKO GAIA

pelketetan egon nintzen eta guk ere antola genezakeela pentsatu nuen. Kideak prest agertu ziren eta aurrera egin genuen».

Lanik gogorrena lasterketa aurrekoak prestatzea dela diote. «Inoiz egin ez ditugun lanak egitea tokatu zaigu: paperak, seinalizazioa, aparkalekuak, argindarra...

Torrelavegan 10.000 ikusle elkartu ziren eta Legazpik 8.000 biztanle bakarrik ditu. 10.000 lagunentzat zerbitzuak eskaini beharko ditugu», azaldu du Ormazabalek.

Txirrindulari kopurua ere ez da makala izango. «800 txirrindulari baino gehiago etorriko dira. Bakoitzak txorizo mutur bat jan behar badu, pentsa zenbat txerri hil behar diren!», dio Agirreburualdek txantxetan.

Legazpiarrak lehian Parte hartzaileen artean legazpiarrak ere egongo dira: kadete mailako Ander Ormazabal, 23 urte azpiko Mikel Mujika, elite mailako Ander Ibarguren, mas-

ter 30 mailako Oskar Gonzalez eta Aitor Izagirre, master 40 mailako Imanol Ugarte eta master 50 mailako Aitor Zabaleta. Iñaki Goiburuk ez du erabaki oraindik parte hartuko duen. Antolatzaileek Zabaleta eta Gonzalez lehenengoen artean sailkatzeko moduan daudela uste dute.

Bederatzi proba egongo dira.

Lehenengoa gaur bertan izango da, 16:00etan. Taldekako errelebo proba izango da. Erkidego bakoitzeko sei txirrindularik parte hartuko dute, maila bakoitzeko batek: kadete mailako bat, gazte bat, emakumezko bat, 23 urte azpiko bat, elite mailako bat eta master bat.

Txirrindulari bakoitzak itzuli bat emango dio zirkuituari.

Bihar bost lasterketa egongo dira: 09:30ean gizonezko master 50ak eta 60ak lehiatuko dira, 10:45ean master 40ak, 12:00etan gizonezko kadeteak, 14:30ean master 30ak eta 15:45ean 23 urte azpikoak.

Igandean beste lau lasterketa egongo dira. 09:30ean ka-

Ezkerreko irudian, antolaketa taldeko bost kide. Eskubikoan, Aitor Hernandez, Legazpiko iazko proban. ASIER ZALDUA/JULEN ALTUBE

«Torrelavegan 10.000 ikusle elkartu ziren, eta Legazpik 8.000 biztanle ditu»

Juan Luis Ormazabal Antolatzailea

«Telleriarteko zirkuitua Euskal Herriko gogorrenetakoa da, denetik baitu» Mikel Agirreburualde Antolatzailea

dete mailako emakumezkoak lehiatuko dira, 10:30ean gazte mailako mutilak, 11:45ean emakumezkoak eta 13:15ean elite mailako gizonezkoak.

Zirkuitua ohikoa izango da. Ia 3.000 metro ditu. «Euskal Herriko gogorrenetakoa da, denetik baitu. Gainera, urte sasoi honetan bereziki gogorra egingo da. Garai bateko zirkuituen antza handiagoa du egungoena baino. Egun lauegiak dira. Herbeheretarrak dira egun indartsuenak eta zirkuitu lau eta teknikoak atsegin dituzte. Gurea suitzarren estilokoa da», azaldu du Agirreburualdek.

Faborito nagusia Felipe Orts dela uste dute. «Zirkuitua Ruiz de Larrinagarentzat egokia da, baina 39 urte ditu dagoeneko.

Berak irabaziko balu, David Seco eta Talamilloren marka berdinduko luke».

Sarrera doan izango da. Errifak salgai jarriko dituzte eta bi taberna egongo dira. Tabernetan janaria ere zerbitzatuko dute eta eserita bazkaldu ahal izango da.

12 GOIBERRI

GOIBERRI

saretik Datuak

Gehien ikusitakoak

804.615 Goierriko Hitza. goierri.hitza.eus webguneak 2017. urtean zehar izan duen bisita kopuru osoa da.

Saioak 420.030 izan dira eta erabiltzaileak 155.474.

222.371 Otamotz. otamotz.eus Urretxu eta Zumarragako atariak 2017. urtean zehar izan duen bisita kopuru osoa da. Saioak 140.223 izan dira eta erabiltzaileak 59.653.

5.769 Facebook. Goierriko Hitza-ren Facebookeko orrialdeak duen jarraitzaile kopurua. Otamotzen orrialdeak 1.033 jarraitzaile ditu.

2.502 Twitter. Goierriko Hitzaren Twitterreko profilak duen jarraitzaile kopurua. Otamotzen profilak 570 jarraitzaile ditu.

493.923 Youtube. Goierriko Hitzaren youtubeko kanalak 2017an izandako ikustaldi kopurua. Guztira 1.125 jarraitzaile ditu kanal horrek.

goierri.hitza.eus / otamotz.eus

Milioi bat bisitatik gora oierriko Hedabideen webguneek miliotik gorako bisita kopurua izan dute aurten. GOIERRIKO HITZA-ren atariak 800.000 bisiten gainetik bukatu du urtea, eta Otamotzek beste 222.000 ikustaldi izan ditu, azken urteetako daturik onena lortuz.

Azken urteetan asko aldatzen ari dira Interneteko joerak, eta gero eta gehiago dira albiste eta webguneetara sare sozialen bidez iristen direnak.

G OIERRIKO H ITZA -ren kasuan %62 sare sozialetatik sartzen da, eta horietatik %93 Facebooketik. Gailuei dagokionean ere, sakelako telefonoak dira nagusi; %93 HITZA-ren kasuan eta %61 Otamotzenean.

G

Sare sozialetan presentzia izateak duen garrantzia ikusita, jarraitzaile kopurua igotzeko apustua egin dute Goierriko Hedabideek azken urteetan.

Facebooken 5.700 jarraitzaile ditu HITZA-k, iazko urte hasieran baino 1.500 gehiago. Otamotzek, berriz, 1.030 ditu (275 gehiago). Twitterri dagokionean, HITZA-k 2.500 jarraitzaile ditu eta Otamotzek 570.

Ikus-entzunezkoei dagokionean ere, gero eta bisita gehiago pilatzen jarraitzen du GOIERRIKO HITZA-ren Youtubeko kanalak. Aurten 182 bideo argitaratu dira bertan, eta denen artean 493.000 ikustaldi izan dira, iaz baino 56.000 gehiago. Kanal horren harpidedun kopuruak ere gora egin du, eta 1.125 dira egun.

gehien irakurritako albisteak (Hitza) 1. German Urteagarekin elkarrizketa (GoiBerri).

2. Aitzol Garmendiaren testigantza (GoiBerri).

3. Korrika argitu du egunak Goierrin.

4. ‘Besarkada bila’. Harrera familien erreportajea (GoiBerri).

5. Trenetik eroritako harrien kalteak Ormaiztegin. gehien irakurritako albisteak (Otamotz) 1. Joxe Urteaga Oria trikitilariari azken agurra.

2. Korrika 20 iritsi da Urretxura eta Zumarragara.

3. Jone Irizar urretxuarra Linda de EspaĂąa izendatu dute.

4. Santakutz hotela okupatu dute hainbat gaztek.

5. Kilometroak 2018 festaren aurkezpena. gehien ikusitako bideoak 1. Zegama-Aizkorri 2017.

2. Pirritx eta Porrotx pailazoen ikuskizun berria Legazpin.

3. Idiazabalgo umeen playbacka.

4. Korrika Urretxu-Zumarragan 5. UZ Ikastolak 50 urte.

6. Ehunmilak eta G2H probak.

7. Kataluniaren aldeko gizakatea Goierrin.

8. Korrika Goierrin (2. zatia).

9. Irribanda UZ Ikastolaren alde.

10. Zegama-Aizkorri 2017: Kilometro Bertikala.

GOIBERRI 13

MOTZEAN

Urretxuko plazako iturria urik gabe dago neguko izotzak direla eta. 1764an egin zutenean herrigunera ekarri zuten ura lehengoz. M. LUKI

Harriak herriak dira Zintzo Mintzo Urretxuko eta Zumarragako euskaltzale elkarteak eskatuta, Koldo Argandoña Urretxuko agirizainak harrietan dauden inskripzioei buruzko hitzaldia egingo du bihar kultur etxean. Harriak herriei buruz ari direla dio.

Miriam Luki UrretxuUrretxuko Iparragirre plazan dagoen iturriko harrian bi data daude zizelkatuta: 1764 iturria egin zutenekoa eta 1995 berritu zutenekoa. Lehenengo data Urretxuko herrigunera ura ekarri zuteneko urtea da; hau da, urretxuarrak Larreako Añadegiko iturrira joateari utzi eta ura herrian bertan jaso ahal zuten urtea da. «Ez zuten Urola ibaitik urik hartzen, garai hartan pozoituta zegoen», dio Koldo Argandoña Urretxuko agirizainak.

Hain zuzen, Urretxun zein Zumarragan harrietan dauden inskripzioei erreparatuko die bihar Argandoñak.

«Harriek herri baten historia kontatzen dute, harriak eta herriak lotuta daude» Koldo Argandoña Urretxuko agirizaina

Harriek esana, baina ikusi gabea hitzaldia egingo du 11:00etan Urretxuko kultur etxean. Argazkiak egin ditu Jon Mikel Insaustik eta irudiei dagokien kontakizuna gehituko die Argandoñak hitzaldian. «Zaharrenetik hasiko gara, Antiotik.

Hango absidean inskripzio bat dago harrian». Aukeratu dituen gune guztietan ez da data agertzen, baina, Legazpi dorretxeko –Zumarragan– armarria zein garaitakoa izan daitekeen esango du estiloari eta bestelako ezaugarriei erreparatuta.

Inskripzioek garaiko jendea nola bizi zen azaltzen dutela dio. «Esate baterako, elizak he-

rrien historia biziak dira. 10.000 erreal lortzen zituzten eta zati bat egiten zuten; jakina, ez dira beti guk ezagutu moduan egon».

Harriei begiratzeko joerarik ez dagoela dio. «Herrien historia kontatzen dute, areago, harriak eta herriak lotuta daude.

Hilerrietako inskripzioetan bistakoa da nola bizi zen garaiko jendea».

Ez ditu bakarrik eraikinak edota eraikinetako osagarriak aztertuko . Zumarragan uholdeek utzitako markak ere aintzat hartu, eta haiei buruz arituko da bihar Argandoña. Harriek bere ahotik hitz egingo dute.

14 GOIBERRI

ERREPORTAJEA

Zipotza kentzera Sagardoak hiru-bat hilabete igaro ditu ontzen, eta probatzeko garaia iritsi da.

Goierrin, Gipuzkoa guztian bezala, sagardogintza-tradizio luzea eta orokortua izan da. Etxeko edaria zen sagardoa: etxean, etxerako eta etxekoek egindakoa.

Aimar Maiz Upelaren alde batean edo behealdean, edariaren irtenbidea ixteko erabiltzen zen landutako zurezko zotza da zipotza. Ziria.

Kentzeko unea iritsi da, eta zulotik ateratzen den sagardotxorrota probatzekoa. Urte laurdena ontzen egon da zukua, eta askatzea dagokio.

Etxeko edaria izan da sagardoa, historikoki. Etxerako, etxekoek eta etxean egina. Etxeko lehengaiarekin, noski. Goierri sagar leku aberatsa izan da, baita Gipuzkoa osoa ere. Baserri guztiek zeuzkaten sagastiak, eta askok dolarea. Eguneroko janaria ogia bazen, edaria sagardoa zen. Hargatik edo, errotak eta sagardotegiak (eta zerrak) etxe berean izaten ziren sarri.

Sagar landarea Euskal Herrian bertakoa den ala kanpotik ekarria den ez dago garbi. Indar handiena hartu duen teoriak dio bertan naturalki sortua datekeela. Sagarraren edo sagas-

tien lehenengo aipamenak X. mendeaz geroztikoak bildu zituen Koldo Mitxelenak. Goierrin, toponimo zaharrena 1347koa da, Beasainen dokumentatua: Sagastigutxia.

Dena dela, oso antzinatik izan da Gipuzkoa osoan sagardoa egiteko ohitura. Aymeric Picaud bidaiariak, 1134ko erromes bidaian Euskal Herriaren datu batzuk idatzi zituen. Hemengo «basatien» lur elkorretan eta basotsuetan ez zuen ikusi ez ogi, ez ardo, ez beste elikagai askorik; bai, ordea, sagarra, esnea eta sagardoa.

Dolareak etxe askotan XX. mendearen azken laurdenera arte, Goierriko baserri ugarik mantendu zuten etxean sagardoa egiteko ohitura. Dolarea zeukaten askok: etxea bera prentsaren inguruan egituratua handienek (Ezkioko Igartubeiti da eredu), etxeko ekoizpenerako lain txikiagoa besteek, eta eskuzko prentsatxoa askok.

Dolarerik ez zeukatenek auzoko etxeren batera eramaten zituzten sagarrak.

Sagarra jotzea zen lehen egitekoa. Makinari eskuz eraginda.

Sagar txikitua askan zabalduta 24 bat ordu uzten zen. Biharamunean hasten zen zukutze prozesua. Sagar zatiak pilatu, eta dolarean prentsatzen zen.

Hiru zanpaldi eman ohi zitzaizkion sail bakoitzari, tarteka baldekada ur zenbait botata.

Goierrin, sagardo-industria gisa lan egiten zuten sagardotegi gutxi batzuk baziren: Ola-

Baserri askotan zegoen sagarra estutzeko dolarea, etxeko edaria zelako sagardoa Sagardozaleek 15 baso sagardo edan ohi zuten, gehiago ez, sagardotegira joaten zirenean Lehenengo sagarra zizarra egiteko zen.

Sagardoaz batera, pitarra ere egiten zen umeentzat

berriko Berasategi Txato-rena, Ordiziako Sukiarena, Gabiriako Goiatarren Itzaitegi, Lazkaibarko Upabi (Ordizia)...

Maria Rosario Mujika (Ordizia, 1934), adibidez, bost urterekin joan zen Upabira lanera.

Ahotsak.eus webgunean kontatua du sagardotegiko orduko ohitura: «Baso txiki batzuk izaten ziren, 15 zentimo balio zuen bakoitzak. Kontua kupelean egiten zen, erronda edaten zutenean marra bat eginda. Hamabost basokada edaten zituen sagardozaleak. Hamabost marrara iritsitakoan, jada ez zuten gehiago hartzen».

Sagardo denboraldia, ordea, Aste Santuan hasten zen puripurian. Sagardotegietan ohikoa izaten zen toka jokoa. Jana ere ematen zuten sagardo-etxe handietan: txistorra, tortillak, sardina-zaharrak...

Zizarra eta pitarra Sagastian aurrena heltzen ziren sagarrekin zizarra egiten zen. Agorreko Amabirjinak (irailak 8) markatzen zuen sagarraren kotizazioa: ordura arte bildutako lurreko sagarrak erdia balio zuen. Santakruz arte zen beste toki batzuetan epea (irailak 14).

Aurrena ateratzen zen zizarra berehala saltzen zuten sagardogileek. Mikatzagoa izaten zen, sagarra berria artean eta.

Urri hasieratik abendura bitartean sagardoa egiten zuten, hurrena. Pitarra zen beste aldaera bat. Ura nahasten zioten sagardoari, alkohol graduazioa

GOIBERRI 15

ERREPORTAJEA

Jotako sagarra, lehenengo prentsaldiaren ondoren, Gabiriako Itzaitegiko dolarean.

AIMAR MAIZ

moteltzeko. Sagar txikituari ura botatzen zioten, prentsatu aurretik beratzen uzteko; handik ateratzen zen muztioa erabiltzen zuten pitarra egiteko.

Umeek ere edaten zuten, gozoa izaten zen eta. Botilatzeko ez zuen balio.

Gaur egun erabiltzen diren sagardo-botilak 1983an hasi ziren erabiltzen. Ordura arte, ÂŤkristalezko edozein botilakÂť balio zuen, eta xanpainarenak erabili ohi ziren.

Sagar mota ugari Goierrin sagar barietatea aberatsa izan da, usadioz. Galtzear dira asko. Txori-sagarra usu erabiltzen zen sagardotarako.

Kolore gorrizta ematen dio.

Txalaka zen beste bat, hobetzat zeukatena. Gaziloka, goikoetxe, urtebi, gezamina, andramari... Gaziak ziren batzuk, mikatzagoak besteak, gozoak...

Nahasketa, bakoitzak zeukan sagarrarekin eta abileziarekin egiten zen.

Errege-sagarra eta errezil sagarra ere erabiltzen ziren. Aurrena, ordea, jateko biltzen zituzten, ganbararako; eta geratzen zena edaria egiteko izaten zen. Zuku gutxiago dutenez eta garratzagoak direnez, besteekin nahasian erabiltzen ziren.