Goiberri 267. zenbakia

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

267. zenbakia. 2018ko urtarrilaren 19a

Mari Lurdes Fernandez Liburuzain ohia

«Nobelak irakurriz ere asko ikasten da» 10-11

GOI B ERRI 1 / 2 ( + &

Mari Lurdes Fernandez 25 urtez aritu zen lanean Legazpiko liburuzain modura. ASIER ZALDUA

0(5.(

EHWDXUUHNR FQ@CT@ST

$/',$ ŵ

DQQDƦDWTDM @TQJ@JN KDH@QQDJHM

Manu Unanue 3 Iritzia 4-5 Txabola bat sei herrirentzat 6-7 Erasmus esperientzia 8-9 Larrua argazkiak biltzeko 12 Ordiziako azokaren margolan inpresionista 13 Azken Sustraiak taldea 14-15

1DIDUURD (WRUEL Ţ 7HO %($6$,1

- 0 %DUDQGLDUDQ (QS Ţ 7HO 25',=,$

@TQQDSHJN OQDYHN@ ŵ

WLDN UHNR JX] U X D W H E 9 *XUH CG9C <AJ 9 E M < D A ãáâé :

VVV LTKSHNOSHB@RFHOTYJN@ BNL

$UUDVDWH Å&#x17E; %HUJDUD Å&#x17E; 'RQRVWLD Å&#x17E; (LEDU (UUHQWHULD Å&#x17E; ,UXQ Å&#x17E; /DVDUWH 2ULD Å&#x17E; 7RORVD *NMSRTKS@ST HSY@YT YTQD NOSHJ@M J@MO@HM@QDM DY@TF@QQH@J $YHMFN C@ ADRSD DRJ@HMSY@ A@SYTDS@M DQ@AHKH

KDGDM@ YDQAHSYT NOSHJNDS@M

02 GOIBERRI

PUBLIZITATEA

GOIBERRI 03

KATE MOTZEAn

Manu Unanue

Aramako udaltzaina eta korrikalaria

«Korrika ez da kirol soila; berria bezala uzten zaituen botika da» Josune Zarandona Arama Manu Unanue (Arama, 1963) herriko udaltzaina da orain 20 urtetik. Bere lanean egun onak eta txarrak daudela dio, «beste edozein lanbidetan bezala».

Arama, nahiz eta txikia izan, erosotasun guztiak dituen herria dela uste du, «herri handi baten ondoan eta hain gertu egonda» eskura baitute beharrezko dena.

Korrika egitea da bere zaletasun handienetako bat. San Silbestre lasterketa batean hasi zen dena, eta ordutik korrika egiteak harrapatu zuen. Korrika ez dela kirol bat soilik uste

du, «egun txar baten ostean berria bezala uzten zaituen botika da».

Goierriko txoko bat.

Zein zaletasun dituzu korrika egiteaz gain?

Ehunmilak lasterketan parte hartzea.

Eskulanak eta sukaldaritza.

Jaso duzun oparirik bereziena.

Liburu bat.

Correr o morir.

Musika talde bat.

Zeri diozu beldurra?

Edozein mendi.

Amets bat.

Nire bi alabak.

Egin behar dudan hura ondo ez ote zaidan aterako.

Mecano.

Abesti bat.

Lau teilatu.

Janari bat.

Arroza.

Edari bat.

Sagardoa.

Oporretarako leku bat.

Mexiko.

Zerk sortzen dizu irribarrea?

«Araman udaltzain izateak alde onak eta txarrak ditu; beste edozein lanbidek bezala»

Ingurukoak pozik ikusteak.

Gorroto duzuna.

Ahaztu egingo nuke.

Aramako alkate bazina...

Lan gehiago izango nuke.

Araman biziko ez bazina?

Urruti.

JOSUNE ZARANDONA Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Olaberria, Segura, Urretxu, Zaldibia, Zerain eta Zumarraga

GOI B ERRI

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL Zuzendaria: Iñaki Gurrutxaga Kudeatzailea: Josu Iñigo Koordinatzailea: Tere Madinabeitia

Diseinua eta banaketa: Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Egoitzak: Beasain:

Webgunea:

Oriamendi, 32. 20200.

Posta elektronikoa:

goiberri.eus

Urretxu:

goiberri@hitza.eus

Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Publizitatea:

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08

Bezero arreta / harpidetzak:

607 530 424 – jizagirre@hitza.eus 902-82 02 01 – harpidetza@hitza.eus

04 GOIBERRI

IRITZIA

Itxaro Mendizabal Amundarain Ttiklik! Elkargunea

Ze ondo gauden...

onturatzerako urte berrian sartu gara; aurreneko hamabostaldia ere joan zaigu. Urtea helburu berriekin hasten omen da. Batzuk kiroldegiko saioekin hasiko dute, beste batzuk zerbait berria ikasteko gogoarekin, beste batzuk, agian, bere buruari zin egingo diote inguruan eta etxean duten kaosa gutxituko dutela… edo agian beste batzuk bizitza berri bati ekingo diote. Proposamen berrien garaia da, faszikuluka banatzen dituzten kolekzio horiek hasteko garaia. Hasi... eta, askotan, ez bukatzekoa. Zenbat helburu on geratuko ote dira bidean... zenbat ilusio edo amets zakarrontzian.

Urte berriak ilusio berriak dakartza, gure esku dago ilusio horiek errealitate bihurtzea edo ez. Honela esanda, erraza dela dirudi, baina ez. Ilusioak errealitate bihurtzeko adorea behar da, barruko indarra, norberarengan sinestea eta bakoitzarekiko konpromisoa eskatzen du. Ez da egun batetik bestera lortzen den gauza bat. Borroka jarrai bat da.

Nik baditut 2018rako amets batzuk. Oraindik forma erabat hartu ez duten arren, badakit gutxi gora behera nondik joan nahi/behar dudan amets hauek errealitate bihurtzeko. Ez dakit aurtengo urtean dauzka-

K

dan guztiak beteko diren, baina nik indarra dagoeneko horretan jarri dut. Nik ez badut nire ametsak betetzeko lan egiten, nork egingo du ba? Saiatzen ez banaiz, badakit ez dudala ezer lortuko.

Aitortu behar dut… Ez nuen 2017. urtea bukatzea nahi. Hain urte ona, berezia, indartsua izan da… 2018 honek bertigo pixka bat ematen zidala. Gainera, 2018. urtean sartzeak 1998.etik dagoeneko 20 urte pasa direla ohartzera narama.

20. Zenbaki potoloa. 20 urte gurasoak istripua izan zutenetik. 20 urte gure mundu hau hankaz gora jarri zitzaigunetik.

Badakit gai honekin pelma xamarra naizela, baina nola kendu bat-batean hainbeste urtean gainean eraman dugun karga? Horretaz hitz eginez ez bada? Hitz egitea, idaztea, kantatuz, dantzatuz adieraztea… berdin da nola, baina atera behar da. Barruan gordetzen dena enkistatu egiten da eta enkistatzen bada mina dakar, benetako min bizia.

Hain urte berezia bukatu nahi ez eta borroka horretan nenbilela, gorputzak planto egin dit. Hainbeste entzuten den gripea harrapatu dut. Bueno, gripea ez... oraingoan nik hartu dudana gripe guztien ama izan dela zalantzarik ez dut. Eguberrietako opor zoriontsu-zoragarriak ohean pasa ditugu. Bestela ere Eguberriak

«Ilusioak errealitate bihurtzeko adorea behar da, barruko indarra, norberarengan sinestea eta bakoitzarekiko konpromisoa eskatzen du.

Ez da egun batetik bestera lortzen den gauza»

gustatzen ez bazaizkit, oraingoan pasa ditugunak are gutxiago. Etxean bata bestearen atzetik erori gara, arraindegiko zenbakidun txartel bana izango bagenu bezala… eta eskerrak, txandak errespetatu ditugun!

Badakit oso entzuna dagoela... baina ez gara konturatzen ze ondo gauden, gaizki gauden arte. Nolako altxorra den osasuna. Loteria toka dakizuke, maitasuna izan zenezake… baina osasunik ez baduzu, akabo!.

Osasun fisikoa, emozionala eta mentala, horiek bai benetako 3 altxorrak. Osasunik gabe oso zaila da hasieran aipatu ditugun amets horiei forma ematea.

Egoera guztiek ikasketa bat dute atzean. Niri oraingo amagripe honek zera gogorarazi dit: zein garrantzitsua den gelditzea. Erraza dirudien arren, kostata egin dudan gauza izan da.

Nire buruari lehentasuna eman. Gelditzeko aukera eman buruari, atseden fisikoa eskaini gorputzari eta emozioei ere, bake pixka bat eman. Deskantsatu, egon, besterik gabe, egon.

Indarrak hartzeko aprobetxatu dut. Ondo etorri zait gelditzeko aukera hau eta prest nago aurtengo erronkei aurre egiteko.

Ze ondo gauden…. Ondo gaudenean!

GOIBERRI 05

IRITZIA

Asteko irudia

Josu Maroto

Joxean Artze «Hegoak ebaki banizkio...

Aio Joxean Artze!».

Mikel Laboaren kanta ezagunaren hitzen egilea urtarrilaren 12an zendu zen.

Josu Marotok agur berezia egin dio.

Gizonezkoek emakumeak «gogaitzeko eskubidea» dutela esan dute. Catherine Deneuve aktoreak eta industriako beste hamarnaka emakume europarrek azken aldian agerian gelditu diren eraso sexisten kontrako Hollywoodeko protestaren aurrean. Agian ni naiz arraroa (modu ironikoa piztuta), baina niretzat pertsona baten eskubidea beste baten askatasunekin gatazkan hasten denean amaitzen da. Hau da, pertsona bat gogaitzen den unean ez dago balio duen eskubiderik, gogaitze berak askatasunei uko egiten dielako. Gizonen jokaera hori «adeitasuna» dela diote, «hitz politez» aparte ukipenak eta bortxaketak ikustezinak izango balira bezala, salatu duten emakumeak exajeratu batzuk omen dira eta. Emakumea beti dago ederrago ixilik.

Baina 2017. urteko amaieran #MeToo traolak indarra hartu du, eta 2018 honetan are indartsuagoa izango dela dirudi. Feminismoari esker bozkatu dezakegu, prakak jantzi ditzazkegu, ikasi dezakegu, gure lanaren truke soldata bat jaso dezakegu, gure osa-

sun sexuala kudeatu dezakegu, ama izan nahi dugun edo ez erabaki dezakegu... eta feminismoak egingo gaitu guztiz aske, noizbait, askok jada berdintasuna badugula etengabe errepikatzen badigute ere, baina ze kasualitate horiek ez dutela sekula beldurrik sentitu etxera gauez eta bakarrik itzultzean. #MeToo, ni ere bai, egunero jasaten ditugun jazarpenen aurrean beltzez jantzi nahi dut, munduan Harvey Weinstein gehiegi daudelako.

Nagore Belastegi

bat eta

Ez dugu isildu nahi. Horixe da emakume askok eta askok hartutako erabaki ausart eta zoragarria. Inoren jazarpena jasan behar izateaz gogaituta hainbeste denboraz isilpean mantendutakoari ahotsa jarri diote, iraultza txiki bat iruditzen zaidana martxan jarriz. Iraultza txiki bat bai, salaketa baten atzetik beste bat etorri delako, enpatia eta elkartasuna piztu dituztelako, #MeToo , #NiEreBai hori mundu osoan zabalduz. Izan ere, galdera botatzen hasita, zenbat emakumek altxako genuke eskua gure inguruan inoiz jazartuta sentitu ote garen galdetuta? Zenbat begirada lizun sentitu ditugu gure gorputzen gainean? Zenbat komentario matxista entzun ditugu txiste edo «piropo» baten mozorro faltsuaren azpian? Zenbatetan sentitu gara gutxietsita edo gizonaren menpeko? Ihes egin behar izan al diogu inoiz guk nahi ez genuen ukituari? Beldur izan al gara? Egoera horiek guztiak normalizatuta egon dira «ez da hainbesterako» argudiopean. Sexu arteko diskriminazioaren eta indarkeria matxistaren kontra garatuz joan den kontzientziak normalizazio hori apurtzea erabaki

bat Iraia Oiartzabal

duen arte. Eta bazen garaia. Exajeratua? Arestian bota ditudan egoera horietan bere burua kokatzen dugun emakumeak zenbat garen zenbatzen hasiko bagina argudio hori bere kasa eroriko litzateke. Edo akaso inori iruditzen zaio jasan beharreko bidesariak direla? Baiezko bakar bat dagoen bitartean segi dezagun ahotsa altxatzen, kontzientzietan arrakala txikiak eragiten.

06 GOIBERRI

ERREPORTAJEA

Txabola bat 6 herrirentzat Seigarren urtez, Dominika txabola txandaka erabiliko dute Gipuzkoako eta Arabako Partzuergoko herriek.

Aimar Maiz Oltzeko Dominika txabola mendizaleen aterpetxe izateko atondu zutela bost urte igaro dira. Seigarren denboraldiari ekin dio Gipuzkoako eta Arabako Partzuergoak orain, eta elkargoko kide diren sei udalerrien artean txandaka erabiliko dute 2018an ere. Herri bakoitzak hamabost eguneko epea izango du, urtean lau alditan.

Aurreko urteetako baldintza eta erabilera-arau berdinekin jarraituko du Dominika txabolak. Zortzi lagunentzat lo-lekua dago. Pertsona batek, gutxienez, Partzuergoko herriren batean erroldatua behar du. Norbere udaletxean egin behar da eskaera, eta bakoitzak kudeatzen du. Kanpin-denda jartzea debekatua dago.

Txabola aterpetxe modura prestatuta dago: zortzi litera ditu, bi gelatan banatuta; ekonomika (su egurra auzolanean prestatzen dute, udazkenean), butano-sukaldea, harraska, komuna dutxarekin; ur beroa eta argindarra ere baditu.

2012ko apirilean jarri zuen Partzuergoak Dominika txabola mendizaleentzat erabilgarri.

Goierriko lau herri Gipuzkoako eta Arabako Partzuergoa sei udalerrik osatzen dute, Goierriko lauk eta Arabako bik: Idiazabal, Segura, Zegama eta Zerain; eta Asparrena eta Donemiliaga. 2018an, Segurak hasi du Dominika txabolaren erabilera, urteko lehenengo hamabostaldian.

Gau bat igarotzea 20 euro or-

daindu behar da, eta berme gisa beste 100 euro ere utzi behar dira. Gehienez lau astegun edo asteburuko hiru egun har liteke. Ekainetik irailera egon ohi da jende gehien, astegunak barne. Basozainak ikusten du dena txukun utzi dela. Norberak jaitsi behar ditu zaborrak.

Oltzeko bazkalekuan dago Dominika txabola. Urbian emakumezko izena duen bakarra

Bina asteko txandak dagozkie Zegamari, Segurari, Idiazabali, Zeraini, Asparrenari eta Donemiliagari Izena Dominika Arrizabalaga artzain zegamarragandik datorkio txabolari, eta Oltzen dago

Dominika txabola, Oltzen. Dominika Arrizabal

GOIBERRI 07

ERREPORTAJEA

da. Dominika Arrizabalaga Azurmendi artzainak eta haren familiak erabili izan zuten, eta haren izena mantendu du.

Zegamako Asemendi MuĂąoa baserrian jaio zen Dominika, 1915ean. Lorentzo Etxeberria larraiztarrarekin ezkondu, eta Zalduondora joan ziren bizitzera, ardiak Arabako aldean larratzeko hango auzotasuna behar baitzen. Sei seme-alaba izan zituzten; zaharrena, Joxe, Oltzeko txabolan jaio zen. Besteak, artzain martxaren arabera, herri banatan: bi Gipuzkoan, bi Araban eta bi Bizkaian.

1991ra arte egon zen udan Oltzeko txabolan. 2015ean hil zen, Legazpin, 100 urte beteta.

2018ko txandak Segura.

Urtarrilak 1-15, apirilak 1-15, uztailak 1-15 eta urriak 1-15.

Donemiliaga.

Urtarrilak 16-31, apirilak 16-31, uztailak 16-31 eta urriak 16-31.

Zegama.

Otsailak 1-15, maiatzak 1-15, abuztuak 1-15 eta azaroak 1-15.

Idiazabal.

Otsailak 16-28, maiatzak 16-31, abuztuak 16-31 eta azaroak 16-30 Asparrena.

Martxoak 1-15, ekainak 1-15, irailak 1-15 eta abenduak 1-15.

Zerain.

Martxoak 16-31, ekainak 16-30, irailak 16-30 eta abenduak 16-31. aga Azurmendi artzainarengandik (Zegama, 1915 â&#x20AC;&#x201C; Legazpi, 2015) datorkio izena. GOIBERRI

08 GOIBERRI

ASTEKO GAIA

Erasmus esperientzia Mondragon Unibertsitateko Goierri Campuseko hiru ikasle Finlandian izan dira Erasmus programari esker.

A. Vierbücher Ordizia Hiru milioi gazte baino gehiagok parte hartu dute Erasmus izena duen programan. Modu horretan, hezkuntza programa bat baino, Erasmus fenomeno sozial eta kulturala bilakatu da, gazte askorentzat atzerriko herrialde batean bizitzeko lehen aukera izan baita.

Horien artean daude Ordiziako Mondragon Unibertsitateko Goierri Campuseko Ingeniaritza mekanikoko hiru ikasle; Imanol Guerra (Ordizia, 1996), Bixente Gonzalez (Tolosa, 1996) eta Jon Etxezarreta (Beasain, 1996). Finlandian, Turku izeneko hirian, Tuas unibertsitatean egon dira lau hila-

betez, «esperientzia berri bat bizitzeko» intentzioarekin, besteak beste.

Arrazoi bat baino gehiagogatik eskatu zuten hiru gazte horiek Erasmus programan sartzea, baina batez ere «bizi beharreko esperientzia bat» dela uste dutelako joan ziren. Horrez gain, Etxezarretak adierazi moduan, «beste herrialde batzuk eta jende berria ezagutzeko aukera ere» bada Erasmus. Edota Gonzalezek esan bezala, «gurasoen etxeko erosotasunetik ateratzeko eta independentzia hartzen joateko modua ere bada». Guerrak, berriz, «ingelesa praktikatu eta currikuluma aberasteko asmoak» ere aipa-

Erasmus programaren 30 urteetan hiru milioi ikaslek parte hartu dute uropar Batasuna osatzen duten estatu kideetako ikasleei beste estatu batean ikasketak egitea ahalbidetzen dien Erasmus izeneko programa 1987ko ekainaren 15ean jarri zen abian. Aurretik, sei urtez izan ziren Europako unibertsitate ikasleen arteko trukeak probatzen, eta hasiera batean, Alemania, Frantzia eta Erresuma Batua kontra izan arren, azkenean Erasmus programa indarrean jartzea lortu zen. Lehen ikasturte hartan, 3.244 ikaslek osatu zuten lehenengo Erasmus belaunaldia. Orain arte, 3 milioi gazte baino gehiagok bizi izan dute Erasmus esperientzia.

Programaren izena Erasmo Rotterdamgoaren omenez jarrita dago, baina, aldi berean, European Community Action Scheme for the Mobility of University Students izen ofizialaren akronimoa ere bada Erasmus.

E

tu ditu Erasmus programan sartzeko arrazoien artean.

Dena dela, lau hilabete horietan bizitakoa «esperientzia paregabea eta errepikatzeko modukoa» izan dela nabarmendu dute hirurek.

Lehenengo eguna Etxetik kanpo hainbeste denbora igarotzen zuten lehenengo aldia zen Goierri Campuseko ikasle hauentzat, eta joan aurretik «urduritasuna eta emozio handia» sentitu zuten. Sentimendu kontrajarriak, baina esperientzia berri baten aurrean zer aurkituko den ez jakitean oso arruntak direnak.

Pasa den urtean, abuztuaren 18an iritsi ziren Turkura. Askori, ezer ez die esango egun horrek.

Beste batzuk, agian, gogoratuko dute egun horretan atentatua egon zela Turkun bertan.

«Autobusean gindoazen eta mugikorretan mezuak jasotzen hasi ginen», adierazi dute. Une hartan, ez zekiten oso ondo zer ari zen gertatzen, baina komunikabideak lehenengo albisteak zabaltzen ari ziren. Gizon batek, labana eskuan zuela, bi pertsona erahil eta zortzi zauritu utzi zituen Turku hiriko azokako plazan.

Gertatutakoagatik, eta galduta ibili zirelako, uste baino gehiago kosta zitzaien biziko ziren egoitzara iristea. Baina mutil azkarrak dira, eta segituan bilatu zioten konponbidea.

Bizipen ugari Beste unibertsitate bateko hezkuntza sistema nolakoa

GOIBERRI 09

ASTEKO GAIA

Irudi nagusian, ezkerretik eskubira, Gonzalez, Etxezarreta eta Guerra, Goierri Campusean, Ordizian. Goikoan, hiru ikasleak Helsinkiko katedral luteranoan.

A. VIERBÜCHER / GOIBERRI

Beste herrialde batzuk eta jende berria ezagutzeko aukera eman die Erasmus programak Gurasoen etxeko erosotasunetik atera eta independentzia zer den ikasteko ere balio izan die Esperientzia oso aberasgarria izan dela eta berriro ere bueltatuko lirateke nabarmendu dute

den ezagutu, ingelesa hobetu, esperientzia berri bat bizi... eta, batez ere, «bizitzan bakarrik moldatzen ikasteko» balio izan die Goierri Campuseko hiru gazte hauei Finlandian pasatako egonaldiak. Gurasoekin bizi diren gazteak baitira, eta haien faltak «arazoen aurrean norberak irtenbideak bilatzen ikasteko balio izan» diela nabarmendu dute.

Ez hori bakarrik, orain arte ezagutzen ez zituzten toki asko ezagutzeko aukera ere zabaldu die hezkuntza programa honek. «Errusian, Estonian, Suedian, Danimarkan, Artikoko herri txiki batean eta Finlandian barrena toki ugaritan» izan dira, unibertsitateko ikasketak aurrera eramateaz gain.

Orain Euskal Herrian daude berriro ere. Erasmus programa amaitu berri dute eta etxera bueltatu dira; «pozik alde batetik, baina berriro ere Finlandiara bueltatuko» liratekeela aitortu dute, «esperientzia oso aberasgarria» izan baita haientzat.

Beste ikasleei ere gomendatzen diete Erasmus esperientzia bizitzeko.

Hemengo martxa hartzen ari dira berriro ere pixkanaka-pixkanaka, eta bide interesgarria dute oraindik aurretik. Proiektuarekin hastekoak dira eskualdeko hiru enpresa garrantzitsutan.

10 GOIBERRI

ELKARRIZKETA

ASIER ZALDUA

Mari Lurdes Fernandez Legazpiko liburuzain ohia

«Legazpiarrei beraien liburutegia ezagutzera joateko eskatu nahi diet»

GOIBERRI 11

ELKARRIZKETA

Asier Zaldua Legazpi Legazpiko liburutegiak 50 urte bete ditu. Maria Lurdes Fernandezek (Araia, 1937) beste inork baino denbora gehiago eman du bertan lanean: 1977tik 2002ra liburuzaina izan zen.

Legazpin jaio al zinen?

Ez. Araian jaio nintzen. Aita Legazpira etorri zen lanera eta hiru urte beranduago, San Inazio auzoa egin zenean, familia guztia etorri zen. Nik 10 urte nituen. Ordutik, San Inazio auzoan bizi izan naiz.

Zein ikasketa egin zenituen?

Oinarrizko ikasketak egin nituen eta ondoren kontabilitatea, mekanografia... ikasi nituen. Eskola Nazionaletako maistra gaixo jartzen zenean edo irten beharra zuenean, ordezkatu egiten nuen. 15 urte nituenetik 20 urte bete nituen arte ordezkapenak egin nituen.

Ezkondu ondoren ere bai, noizean behin.

Nola gogoratzen duzu Legazpiko liburutegiaren sorrera?

1963ra joan behar da. Urte hartan hauteskunde modukoak egin ziren udaletxean sartzeko, lehenengoz gerra ondoren, eta guraso elkarteak hautagaitza aurkeztu zuen. Nire senarra, Jose Mari Urtzelai, Hezkuntza zinegotzi izendatu zuten. Kultura oso garrantzitsutzat zuenez, liburutegi bat irekitzeko eman beharreko pausoengatik galdetu zuen. Egin beharreko gestio guztiak egin zituen, udalaren babesarekin, eta Madrilek liburutegia irekitzeko baimena eman zuen. Udaletxea berritu berri zuten eta liburutegia beheko solairuan jarri zuten, kartzela zegoen tokian. Lehen liburuzaina Nikolas Gonzalez de Langarika izan zen.

Noiz hasi zinen zu liburuzain lanetan?

Azterketa bat egin zuten eta beste pertsona bat hartu zuten.

Hark utzi zuenean, niri deitu zidaten. Liburutegiak bi sail zituen: haur eta gazteena, eta helduena. Nik helduen sailean lan egin nuen. Haurren eta gaz-

tetxoen sailean Arantxa Aiastuik lan egiten zuen. Lankide bikaina izan zen. Haurrekin xarmanta zen.

Nolakoa zen garai hartan liburuzainen lana?

Dena eskuz egiten genuen. Jende asko etortzen zen, batez ere haurren eta gazteen sailera. Esker oneko lana zen, irakurleekin harreman bikaina baikenuen.

Ahalik eta zerbitzu onena ematen saiatzen ginen. Garai hartan ez zegoen Internetik eta entziklopediak, urtekariak, aldizkariak... erabiltzen genituen informazioa lortzeko.

Udaletxean egon al zineten kultur etxea ireki zen arte?

Ez. Lokal hura txikia gelditu zen eta haurren eta gazteen saila Latxartegiko eskoletako beheko solairura eraman zen. Ondoren, Patrizio Etxeberriak La Salle ikastetxean zuen liburutegira eraman zen. 1980an kultur etxera etorri ginen.

Kultur elkarte batzuk hilero liburutegian elkartzen ziren eta kultur etxearen irekiera bultzatu zuten. Gipuzkoako lehen kultur etxea izan zen eta liburutegiari solairurik onena eman zitzaion. Kultur etxea ireki zenean ministerioak disko batzuk eman zizkigun eta fonoteka irekitzea erabaki genuen. 16 kabina zeuden. Fonotekaren arduraduna Salus Aranburu zen. Kultur etxeko aretoan antolatzen ziren ekitaldi guztiak grabatzen zituen.

Zuen garaian ekitaldi asko antolatzen al ziren liburutegian?

Lankideon arteko harremana bikaina zen. Ekitaldi asko antolatu genituen: ikastetxeekin hartu-eman estua genuen, irakurketa talde bat genuen, Liburuaren Astea antolatzen genuen, idazleak ekartzen genituen (Andu Lertxundi eta Raul Guerra Garrido, besteak beste)... Gainera, haurtxoentzako liburutegia, komikien gela, helduentzako irakurketa gela... ireki genituen.

Gainontzeko liburutegiekin harremana al zenuten?

Ahalik eta ondoen lan egiten genuen, baina ez genekien inguruko liburutegietan nola lan egiten zuten. Donostiako bi liburuzainekin harreman estua genuen, ordea: Susana Sotorekin (egun San Telmo museoko zuzendaria da) eta Concha Chaosekin (haur eta gaztetxoen liburuzain bikaina zen).

Bi lagun horiei liburuzainen topaketa bat antolatzea proposatu genien. Helburua liburuzainok elkar ezagutzea eta elkarrengandik ikastea zen.

Lehen bilera Legazpin egin genuen. Bilera haietatik Liburuzainen Elkartea jaio zen.

Zertarako sortu zen elkarte hau?

Elkarte honek egindako lanari esker, formazioa jaso genuen.

Ikastaroak, hitzaldiak, jardu-

«Legazpiko lehen liburutegia udaletxean jarri zuten, kartzela zegoen tokian» «Topaketa bat antolatu genuen, ez baikenekin besteek nola lan egiten zuten» «Liburuzainen Elkartea sortu genuen eta honek formazio saioak antolatu zituen» «Liburutegira joaten naizenean, bertako langileei eskerrak ematen dizkiet»

naldiak... antolatu ziren. Kataluniako, Madrilgo, Salamancako... adituak etorri ziren. Liburutegi oso garrantzitsuetako arduradunak ziren eta asko irakatsi ziguten.

Asko aldatu al zen liburutegia zuk bertan lan egin zenuen 25 urteetan?

Koldo Mitxelena kulturunearekin elkarlana hasi genuen, ordenagailuak eta Internet iritsi ziren, liburutegiko funtsak informatizatu genituen, Euskadiko liburutegien sarea sortu genuen...

Asko irakurtzen al duzu?

Irakurtzea asko gustatzen zait, noski. Jose Marik liburuek ikasteko eta kritikoa izateko balio zutela esaten zuen. Nobelak eta entseguak irakurtzea gustatzen zait. Entseguak nobelak baino sakonagoak dira, baina nobelak irakurriz ere asko ikasten da. Jose Luis Sampedroren La mirada etrusca asko gustatu zitzaidan. Gabriel Garcia Marquez ere oso gustuko dut. Batez ere, Cronica de una muerte anunciada liburua. Julian Marias aita, Adela Cortina... Idazle ezberdinak ezagutzea gustatzen zait. Idazle baten bi liburu irakurri ondoren, beste bat aukeratzen dut.

Legazpiko liburutegiko erabiltzailea al zara?

Bazkidea naiz, noski, baina azkenaldian etxean ditudan liburuak irakurri ditut. Hori bai, liburutegira joaten naizen bakoitzean, bertako langileak zoriontzen ditut eta eskerrak ematen dizkiet egiten duten lan bikainagatik. Legazpiko liburutegia zoragarria da. Teknologia berrienak ditu.

Amaitu aurretik, legazpiarrei beraien liburutegia ezagutzera joateko eskatu nahi diet. Urrian nire senarra hil zen eta ez naiz nire bizitzako garai onena igarotzen ari, baina elkarrizketa hau eman beharra nuela sentitu dut: liburutegiari buruz zelako, eta inguruko komunikabideak Jose Marirekin beti oso ondo portatu zaretelako.

12 GOIBERRI

MOTZEAN

Larrua, argazkia biltzeko Miriam Fernandez kubatarrak haur eta gazteei zuzendutako larrugintza ikastaroa emango du bihar Antion.

J. Zarandona Zumarraga Zumarragako Udalak antolatuta, 5 eta 10 urte bitarteko haur eta gazteei zuzendutako larrugintza ikastaroa egingo dute bihar Antioko interpretazio zentroan. Hirugarren urtez emango dizkie Miriam Fernandezek larrugintzari buruzko oinarrizko ikasbideak etxeko txikienei. Ikastaroa 16:45etik 18:15era bitartean egingo da, eta aldez aurretik kultur etxean izena ematea beharrezkoa da.

Miriam Fernandez kubatarra da jaiotzez, baina harreman estua du Goierrirekin, Kubatik etorri eta bederatzi-bat urtez egon baitzen Urretxun bizitzen.

Kuban larrua lantzen zuen; «poltsak egiten nituen, larrua modu errustikoan lantzen nuen». Euskal Herrira iritsi zirenean, Gipuzkoako Foru Aldundiarentzako egin zuten lan urte luzez senarrak eta biek. Baina ez zuten larrugintza alde batera utzi.

Garai hartan Mairi elkartekoei ikastaroak ematen hasi zen. «Urtebete inguru aritu nintzen Mairikoei larrua nola landu irakasten», oroitu du. Herriko beste neska bati ere irakatsi zion larrugintza: «Gerora, bertako artisauak elkartu zituela eta Made in Urola azoka egiten hasi zirela jakin nuen».

Orain hiru urte Aldundiko lana galdu zuten bai senarrak

eta bai berak, eta langabezian gelditu ziren biak. Hori dela eta, eta zerbait egin beharra zutela ikusita, larrugintzarekin zerikusia zuen zer edo zertan lanean hastea pentsatu zuten. «Nire senarrak larruzko sandaliak egiten zituen Kuban, eta oinetakoak ere konpontzen zituen». Hala, larrua lantzeko makina industrial bat erosi zuten aurrena. «Ez zen lan erraza izan, hemen larrua lantzeko materiala eskuratzeko denda fisikorik ez zegoelako. Gauzak internetez erosi behar izan genituen hasieran».

Denda propioa Donostian Oporretan Gijon (Asturias) aldera joan ziren batean, larrua lantzeko materiala, larrua, eta beharrezkoak saltzen zituen denda batekin egin zuten topo.

«Ideia asko gustatu zitzaigun eta Gijongo dendaren ideia kopiatu genuen hona ekartzeko».

Hala, Donostiako Aldamar kalean CuARTcub denda zabaldu zuten larrua lantzeko beharrezko guztiarekin.

Dendan larrua lantzeko eta mozteko tresnak saltzen dituzte, larru zatiak, burdineria, mosketoiak, kremailerak... «Guk bere garaian nabaritu genuen hutsunea betetzeko asmoz ireki genuen denda», zehaztu du Fernandezek. Materiala saltzeaz gain, larruarekin egindako

Miriam Fernandez Donostian duen CuARTcub dendan. GOIBERRI

edozein pieza, «zapatak, poltsak...» ere konpontzen dituzte.

Haurrekin lan egitea Zumarragan bihar emango duen ikastaroari buruz galdetuta, kultur etxetik jarri zirela berarekin harremanetan dio.

«Orain hiru urte deitu zidaten lehenengoz, eta oraindik jarrai-

Ikastaroaren helburua haurrei larruarekin zerbait egiteko aukera ematea da

tzen dugu elkarlanean», azpimarratu du. Ordu eta erdi inguruko ikastaroa emango du.

Gehiegi sakontzeko aukerarik ematen ez duenez, helburu nagusia haurrei larruarekin zerbait egiteko aukera ematea da.

Ikastarora «dena ahalik eta prestatuen» eramaten saiatzen da. Larru zatiak moztuta, beharrezkoa bada zuloak eginda... «Izan ere, erabiltzen ditugun zenbait tresna arriskutsuak izan daitezke haurrek erabiltzeko». Bihar, argazkiak jartzeko larruzko marko bat egingo dute. Aurretik, diru-zorroak edo arkatzak gordetzeko estutxeak ere egin izan dituzte.

Fernandez gustura dago ikastaro hauekin, haurrekin lan egiteko esperientzia «oso interesgarria» dela uste baitu.

GOIBERRI 13

GARAI BATEAN

Inpresionismoaren azoka Ordizia oraindik Villlafranca de Oria zen garaian azoka koloretsua erretratatu zuen Dario de Regoyos margolari inpresionista ezagunak. Koadroa 1909koa da, eta Katalunian dago ikusgai, Montserrateko abadiaren museoan.

Tere Madinabeitia Ordizia Ordiziako azokak enbaxadorea du Kataluniako Montserrat abadiaren museoan. Ordizia oraindik Villafranca de Oria zenean, eta Plaza Nagusia estali gabe zegoenean (1925ekoa da gaur egungo egitura eta teilatua, Francisco Gurrutxagak diseinatutakoa), Dario de Regoyos y Valdes margolari inpresionista entzutetsuak feriari egindako erretratu koloretsua dago bertan ikusgai.

Koadroa 1909an margotu zuen Regoyosek. Ordiziako Plaza Nagusiaren kantoi bat dago irudikatuta. Aurre-aurrean, olana zurien azpian babestutako saltzaileen postuak ikus daitezke; atzean, zaindari gisa, koadroari kolorea eta argia ematen dioten etxeak agertzen dira: Sujetoenea ezkerrean eta Abaria eskuinean. Mihise gainean olioz margotutako irudia da, 65x54 zentimetrokoa.

1857an eta 21 urterekin Madrilera joan zen margolari gisa hezitzera. Madrildik Bruselara (Belgika) egin zuen, eta Joseph Quinaux izan zuen han irakasle.

Hiri hartan ezagutu zuen mugimendu inpresionista eta bere adierazle nagusiak, eta handik eraman zuen Espainiara estilo hura. Espainiako inpresionismoaren aitzindaria izan zen.

Regoyosek Espainiako paisaiak landu zituen bereziki, argiz eta kolorez irudikatutakoak, baina erlijioarekin lotutako irudi ilunak ere margotu zituen, Espainia beltzaren isla.

Euskal txoko ugari

Inpresionisten aitzindari Dario de Regoyos Valdes Ribadesellan (Asturias) jaio zen

Montserrateko badiaren museoan dago ikusgai Dario de Regoyosen â&#x20AC;&#x2DC;Mercado de Villafranca de Oriaâ&#x20AC;&#x2122;. GOIBERRI

Gipuzkoan igarotzen zituen udak, eta urte batzutan zehar Ategorrietan bizi izan zen, harik eta gaixotu eta Getxora (Bizkaia) lehenengo eta Bartzelonara gero joan arte. Bartzelonan hil zen 1913an.

Gipuzkoan igarotako tartean euskal txoko ugari margotu zituen: Ordizia, Tolosa, Donostia, Pasai Donibane, Irun, OĂąati, Errenteria, Bilbo, Durango...

14 GOIBERRI

GAZTEAK

Agirre (ahotsa), Etxezarreta (gitarra), Mendiluze (baxua) eta De Miguel (bateria). AZKEN SUSTRAIAK

Azken Sustraiak taldearen ‘Azal berri bat’ Loinaz Agirre Beasain Urtebete baino gutxiago behar izan du Beasaingo Azken Sustraiak musika taldeak taldea sortu, hamalau kantu osatu eta diskoa grabatzeko. Labetik atera berria da Azal berri bat diskoa, eta bihar aurkeztuko dute Beasaingo Melmak Gaztetxean, 22:00etatik aurrera.

Babeslea

Xabi Etxezarreta (gitarra) eta Josu Agirre (ahotsa) beasaindarrek, Unai De Miguel olaberritarrak (bateria) eta Ander Mendiluze tolosarrak (baxua) osatzen dute Azken Sustraiak.

«Xabik eta biok 9 urte egingo ditugu elkarrekin jotzen, lehenengo Herri Gudan eta orain The Sinners taldeetan. Kezka

asko ditugu, zerbait desberdina sortu nahi izan dugu, estilo bateko zerbaitekin ari bagara beste zerbait sortzea nahi izaten dugu... Musika gustatzen zaigu orokorrean, ez zerbait zehatza», gogoratu du Agirrek. Honela, arratsaldeak libre zituztenez, eta The Sinners taldeko gainerako taldekideek ezin zutenez, Etxezarreta eta Agirre elkarrekin hasi ziren Antzizar kiroldegiko lokalean elkartzen; Agirre letrak sortzen eta Etxezarreta kantuak sortzen. «Zerbait egin zitekeela ikusi genuen», adierazi du Agirrek.

Baxu eta bateria-jotzaileak beharrezkoak zituzten, ordea,

proiektu berria aurrera eramateko. «Pentsatu genuen, eginda geneuzkan lau abestiekin maketa bat grabatzea, maketa proiektuaren aurkezpen euskarri erabiltzeko asmoz. Maketa grabatzen ari ginela Anderrekin eta Unairekin harremanetan jarri eta lortu genuen taldea osatzea. Garrantzitsua zen maketa esku artean izatea, estiloa eta proiektua ezagutzeko».

Erreferentzia ugari Jakinminez, zer sortu duten galdetuta, honela erantzun dute Agirrek eta Etxezarretak: «Ez dugu ezer asmatu! Abesti bakoitzak guri gustatzen zaigun

GOIBERRI 15

GAZTEAK

talde baten eragina dauka, gure erara moldatuta». Beasaindarren esanetan, «entzuten dugun musikatik hartutako gauza puntualak dira. Oso zaila da, inongo erreferentziarik gabe, zerbait berria sortzea. Estilo askotakoak entzunda, ezin da estilo bakar batera mugatu». Besteak beste, Californiako Social Distorsion rock and roll punka, Arrasateko Never Surrender punk oi! dituzte ere erreferentzi. Estilo nahasien uztarketa egin dute. «The Sinnersen musika, makarragoa edo zikinagoa da, Azken Sustraiak taldearena, suabeagoa, teknikoagoa, musika landuagoa da».

Etxezarretak oinarria egin eta taldekide bakoitzak bere ekarpenak eginez osatu dituzte abestiak. Letrei dagokionean, kritika sozialaz gain, sentipen edo sentimendu pertsonalagoak ere idatzi ditu Agirrek.

«Asko bidaiatu dut, hegazkinean 12 orduko bidaiak egin behar izan ditut eta ordu horietan idazteko zortea izan dut». Zazpi kantu euskaraz dira eta beste zazpi gazteleraz: «Nik erraztasun gehiago daukat letrak erdaraz egiteko, musika gehiago entzuten dudalako erdaraz.

Errimak eta errazago etortzen zaizkit. Baina nahita erabaki dugu, erdi eta erdi egitea, euskaraz hemengoak garelako eta kontzertuak kanpoan ere egin nahi ditugulako».

Diskoa kalean Urte bete baino gutxiagoan 14 kanta sortu dituzte. «Sekula ez dugu hain denbora gutxian hainbeste sortu», nabarmendu du Agirrek. Urrian hasi ziren diskoa grabatzen eta dagoeneko esku artean dute Azal berri bat izeneko diskoa. «Ez genuen jarri nahi abesti baten izena.

Abesti bateko letra zati bat da.

Gure parte den zerbait berria da, esan nahi du metaforikoki».

Iruñeko Sound of Sirens estudioan grabatu dute. Oso gustura daude emaitzarekin. Agirreren eta Etxezarretaren laugarren diskoa da, eta haien ustez, «orain arteko onena eta osoena».

Diskoa 7 euroan salduko dute. Sare sozial bidez jakinaraziko dituzte salmenta puntuak, baina momentuz, Beasaingo Xuber eta Arrano tabernetan, Lazkaoko Giroan eta Ordiziako Haka pubean eros daitezke. Interesa duenari postaz bidaltzeko asmoa daukate eta horretarako mezua bidaltzeko eskatu dute. Plataforma digitaletara (YouTube, Spotify...) ere igoko dute. Kontzertuetan ere jarriko dituzte salgai.

Oraingoz, bihar Beasainen, hilaren 26an Ordizian eta hilaren 27an Errenterian dituzte kontzertuak hitzartuta.

Disko berriaren aurkezpena bihar Beasaingo Gaztetxean txean, Beasaingo Gaztetxean aurkeztuko du bihar, Azken Sustraiak taldeak, Azal berri bat diskoa, 22:00etan hasita.

Dena den, ez dira bakarrik arituko; Rotten Amairu talde nafarra, eta Northern Pride eta Aurrez Aurre talde beasaindarrak ere gaztetxeko oholtzan ariko dira. 5 euro balio du sarrerak.

Datorren ostegunean, hilaren 25ean, Beasaingo Gaztetxean beste kontzertu bat izango da, 20:00etan hasita: Alex Mendizabal donostiarraren kontzertua. Esperientzia anitzeko musikaria da.

E