Goiberri 269. zenbakia

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

269. zenbakia. 2018ko otsailaren 2a

Jon Ander Albisu Pilotaria

«Gelditzen diren partidak finalak balira bezala hartu behar ditugu» 8-9

Aroa Saez de Egilaz 3 Iritzia 4-5 Kk’inzona fanzinea 6 Joseba Apaolaza eta Sara Cozar ‘Ergela’ antzezlanean 10-11 Zumalakarregi museoko erakusketa 12 Legazpiko plaza 1930eko hamarkadan 13 Batukada feminista 14-15

GOI B ERRI Jon Ander Albisu pilotaria Beasaingo Antzizar kiroldegiko pilotalekuan egindako entrenamendu saio baten ondoren. I. INSAUSTI

GOIBERRI 03

KATE MOTZEAn

GOIBERRI

Aroa Saez de Egilaz Ikaslea eta futbol jokalaria

«Alavesen jokatzea pixka bat gogorra egiten zaidan arren, gustura nabil» Josune Zarandona Zerain Aroa Saez de Egilaz (Zerain, 2001) Batxilergoko lehendabiziko maila egiten ari da Lazkaon. Ikasketekin batera uztartzen du, baina, bere afizio handienetako bat: futbola.

Dioenez, haurra zenetik datorkio futbolerako zaletasuna.

Pasa den urteko udan Alaves taldearekin hasi zen jokatzen, 2. mailan. Entrenamenduen erritmoa eta 2. mailan jokatzearen exijentzia «pixka bat gogorra» egiten zaion arren, gustura dabilela aitortu du. Etorkizunean futbolean jokatzen ikusten du

bere burua, «zaila den arren».

Jokatzeaz gainera, 6. mailako haurrak entrenatzen ditu.

Oporretarako leku bat?

Zein zaletasun dituzu futbolaz gain?

Goierriko txoko bat?

Mendi ingurua; Pirinioak, adibidez.

Oamendi, dituen bista politengatik.

Musika entzutea eta bidaiatzea.

Jaso duzun oparirik bereziena?

Familiarekin egindako AEBetara bidaia.

Liburu bat?

Correr o Morir.

Musika talde bat?

Egurra Ta Kitto.

Abesti bat?

Oroitzen, Egurra Ta Kittorena.

Janari bat?

Amonaren indabak.

Edari bat?

Ura.

Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Olaberria, Segura, Urretxu, Zaldibia, Zerain eta Zumarraga

GOI B ERRI

Zeri diozu beldurra?

«Alkate banintz, herritarren arteko harremana hobetzen saiatuko nintzateke»

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL Zuzendaria: Iñaki Gurrutxaga Kudeatzailea: Josu Iñigo Koordinatzailea: Tere Madinabeitia

Diseinua eta banaketa: Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Pertsona faltsuei.

Zeraingo alkate bazina?

Herritarren arteko harremana hobetzen saiatuko nintzateke.

Zerainen biziko ez bazina?

Mendi inguruan dagoen edozein herri euskaldunean.

Egoitzak: Beasain:

Webgunea:

Oriamendi, 32. 20200.

Posta elektronikoa:

goiberri.eus

Urretxu:

goiberri@hitza.eus

Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Publizitatea:

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08

Bezero arreta / harpidetzak:

607 530 424 – jizagirre@hitza.eus 902-82 02 01 – harpidetza@hitza.eus

04 GOIBERRI

IRITZIA

Joxe Begiristain Euskara teknikaria

Euskaratik euskarara euskara aldi berrira rte asko daramatza CAFek trenen fabrikazio prozesu osoan euskarari berez legokiokeen tokia egin nahian. Urtero lelo desberdinez antolatzen dituzten Motibazio Kanpainek helburu bera izaten dute: euskararen erabilera handitzea, zertan ari diren jakinaren gainean. Aurten Euskaratik euskarara izenburupean gauzatuko dute.

Gerora Beasaingo fabrika handia izatera iritsiko zen duela 100 urteko lantegi hartan, Goierrikoak eta euskaldunak izango ziren langile gehienak. Are gehiago, horietako asko, bakarrik euskaraz hitz egiteko gai izango zirela irudikatu zuten iaz CAFeko euskara batzordekideek, enpresaren mendeurrenaren baitako gogoetan. Euskaldun elebakar zirenak nahiz gaztelaniaz ere zerbait jakin zezaketen haiek, erabat gaztelaniaz aritzen zen lan munduarekin egin zuten topo, ziur.

Euskaratik zetozen eta gaztelaniara bihurtu behar izan zuten lanean moldatuko baziren.

100 urte geroago, ez da gaztelaniaz egiteko gai ez den langilerik. Eta, ordea, orain euskaraz

U

ari dira lanean. Edo, euskaraz ere bai behintzat, inork pentsa ez dezan baikorregi ez ote natorren oraingoan. Baina euskaratik euskarara itzuli dira CAFeko langileak.

25 urte atzera joatea besterik ez dago: orduan baikorrenak ere antzeman ez zezakeen lekua du euskarak gaur egun CAFen. Hala egiaztatu eta aitortu zaie gainera duela gutxi, Bikain, Euskararen Kalitate Ziurtagiriaren kanpo ebaluazioaren bidez. Mailarik apalena aitortu zieten 2008an. Tartekoa 2017an. Goi maila dute helburu: bikaintasuna. Eta inongo harrokeriarik gabe diote hau Euskara Batzordekoek, bakoitzak norbere lan teknikoaz gain (soldatzaile, administrari, ingeniari‌) egunero-egunero euskarari eskaintzen dion lanaren emaitzaz jabetzean.

Baina batez ere, Euskara Batzordekoen akuiluaz gain, isilean, arituaren arituz, ehundaka langilek, bakoitzak bere neurrian egiten duen ahalegina da ni gehien hunkitzen nauena.

Euskara Planak, horiek gauzatzeko giza baliabideak eta materialak ezinbestekoak dira, baina horrek guztiak ez zuen ezertarako balio izango, jende

ÂŤBadator euskaraz bizi nahi duten guztiak eroso sentiaraziko dituen egitasmo bat behinik; hemen da Euskaraldia ekimenaÂť

izengabe pilo horren guztiaren bakarkako lanik gabe. Orain, ordea, ahalegin hori guztia norberaren borondate onaren baitakoa bakarrik izan ez dadin bermatzeko garaia da.

Ez daude bakarrik gainera.

Elkar ezagutuz ari dira urtez urte era guztietako kanpoko entitateekin hamaika ekimenetan topo eginez. Besteak beste, bidelagun dituzte Goierriko lantegien Euskara Batzordea den Ingudean, hainbat enpresa. Elkarrengandik ikasiz, elkar elikatuz eta bailarako gainontzeko enpresa guztiei gonbita eginez, ahal duten heinean euskararen trenera igo daitezen haiek ere.

Hori guztia, industria arloko enpresei dagokionez. Hori guztia, ordea, bizitzaren arlo guztietan eragiten duten euskararekiko hamaika aldagaien zati nimiĂąo bat besterik ez direla, oso jakitun.

Baina badator euskaraz bizi nahi duten guztiak eroso sentiaraziko dituen egitasmo bat behinik. Orain arteko bat bera ere gutxietsi gabe diogu hori, noski. Euskal Herri osoan zehar, inoiz ez bezalako babesik zabalenarekin dator. Horren zain mundualdi bat daramagula lanean iruditzen bazaigu ere askori, hemen da Euskaraldia ekimena.

Garai bateko euskara aldian bizi izandako haiek gogoan, ondorengoek euskara aldi berria izan dezaten ardura dugu gaur egungoa ere euskara aldia izan dadin bizi garenok. Ezin diogu huts egin erronka honi. 2018ak mugarria behar du izan. Euskaratik euskarara ibili gara. Goazen behingoz, euskara aldi berrira.

GOIBERRI 05

IRITZIA

Asteko irudia

Josu Maroto

Ergelarekin hitzordua ‘Ergela’ antzezlanean bi goierritar: Urretxuko Joseba Apaolaza eta Ordiziako Sara Cozar.

Gaur gauean Zumarragako Zelai Arizti aretoan izango dira, otsailaren 17an Legazpin eta martxoaren 23an Ordizian.

Neguko gau hotzetan, etxerik ezean, kalean lo egin behar izaten du hainbatek. Beste aukera aterpe bila jotzea da, norbera hotzez hilko ez bada. Hala eta guztiz ere, lasaitasun mezua bidali nahi izan digu erakunderen batek; ez kezkatzeko, kontrolpean dituztela etxegabeak. Arraioa! Hori ona al da, bada? Alegia, inor kontrolpean izatea. Zuri, Ane, zer irudituko litzaizuke erakunderen batek zuri buruz kontrolpean zaituela esango balu? Gustatuko litzaizuke? Badakiela non lo egiten duzun, nondik nora zabiltzan egunez nahiz gauez, norekin,...Noski, ez digute horrela esaten, kasu askotan egia izanagatik ere.

Edozelan ere, hau dena oso arraroa da. Garai batean, kontrola hitza entzun eta deseroso sentitzea bat zen: matematiketako kontrola, alkoholemia kontrola, polizia kontrola,... Orain, berriz, ohitu egin garela dirudi. Edonora begiratu eta topatuko duzu Kontrola, hizki larriz.

Azkena, botikan izan da gaur bertan: Gripea kontrolpean izan leloa irakurri dut erakusleihoan. Hori ere bai?

Adibideen zerrenda luzea erotzeko modukoa da; hala nola, GPS bat daramagu gainean une oro, kalean bideo kamerek grabatu egiten gaituzte, gauez segurtasun handiagoa eskatzen dugu emakumeontzat (kontrol handiagoa?), noiznahi datu pertsonalak barreiatzen ditugu Interneten, banketxeek zein higiezinen agentziek baldintzatzen dute geure bizitza, eta abar, eta abar, eta abar, eta abar, eta abar, eta abar, eta abar, eta abar...

Zer? Zer gertatzen da? Zer da hau guztia? Kontrola nazazu!

Maider del Olmo Zubeldia

bat eta

Egia da, gehiegizko kontrolpean bizi gara. Zuk aipatutako bideez gain, bada oraindik are gehiago kontrolatzeko erabiltzen duten beste bide bat ere. Dirua. Lotuta, kontrolpean gaituzte. Daukaguna baino gehiago gastatzeko apologia egiten duen jendarte honetan, kate-motzean, kontrolatuta. Langileoi gero eta formazio handiagoa exijitzen zaigu (diru truke beti ere) eta ondoren lan baldintza kaskarrak onartzera behartuta gaude.

Gogorra da, baina onartu dezagun: erabat kontrolatuta gaude.

Batzuk behintzat, zeren badira beste hainbat inongo kontrolik gabe dabiltzanak; lanbidez gu kontrolatzen gaituzten horiek, hain zuzen ere.

Euskal Memoriak argi esan zuen duela urte batzuk, askok bagenekiena, azken 50 urteetan 9.600 tortura kasu egon dira Euskal Herrian. Nork kontrolatzen ditu horiek? Baten batek bai, ziurrenik.

IĂąigo Cabacasekin ere bukatu zuten. Eta, zer? Ezer ez. Horiek seku-

bat

Ane Azurmendi Lasa

lako gehiegikeriak egiten dituzte, legearen babesle deiturikoak lege guztien gainetik nahiz azpitik aritzen dira. Eta hor ez dago, ez kontu eskerik, ez azalpenik. Ez kontrolik. Edo, bestaldera, akaso gehiegizko kontrola al dute ekintza horiek? Agian horiek ere ongi kontrolatuta eta kate-motzean egindakoak dira.

06 GOIBERRI

GAZTEAK

Kk’inzona fanzinea bueltan da apirilean Josune Zarandona Urretxu Urretxuko eta Zumarragako Kk’inzona Proiektu Komunikatiboak berriki jakinarazi duenez, Kk’inzona fanzinearen ale berri bat publikatu nahi dute apirilerako. «Asmoa da fanzinea apirilean egingo dugun Kk´inzona egunerako argitaratzea», aurreratu du proiektu komunikatiboko kide Jon Urzelaik.

Kk’inzona Proiektu Komunikatiboaren hastapenak bertatik bertara bizi ez bazituen ere, Urzelaik ongi ezagutzen du bere nondik norakoa. 2004an sortu zen proiektu bezala, «herrian garai hartako gazteek sumatzen zuten gabezia komunikatiboa betetzeko». Kk’inzona fanzinea izan zen proiektuaren oinarria, «lehendabiziko alea 2004ko uztailekoa da». Maiztasun jakinik gabeko aldizkaria izan da beti, baina lehendabiziko urte hartan «bi hilabetez behin argitaratzen zen».

Urzelai orain artean argitaratu diren Kk’inzonaren aldizkarietako batzuen atzean. JOSUNE ZARANDONA

Beste proiektu batzuk Kk’inzona aldizkaria «oso irekia zen lantzen ziren gaiei zegokienean», gogoratu du Urzelaik.

Planifikazioak, noski, existitzen zuen, baina «inprobisaziorako tarte handia zegoen». Gazteei interesatzen zitzaizkien gaiak lantzen ziren aldizkarian: «Politika, etxebizitza, ikuspegi sozialeko gaiak, berdintasuna... Baina ez hori bakarrik, gazteek

Babeslea

2006tik 2010era ez zen aldizkaririk argitaratu. Irrati librea martxan jarri zen bitarte hartan

gazteentzat egindako komunikabide bat zen, batez ere».

Maiztasunarekin bezalatsu, Kk’izonak, hasiera batean ale batzuetan errepikatzen ziren sail batzuk bazituen arren, «denborarekin lausotzen joan ziren, eta zetorrenaren arabera moldatuz joaten ginen edukia», zehaztu du.

2006. urtea ere giltzarri izan zen proiektu komunikatiboaren historian. 2006tik 2010era «hutsune bat» dago fanzinearen argitalpenei dagokionean, ez zen aldizkaririk publikatu.

Izan ere, urte tarte horretan «taldea beste proiektu batzuk aurrera ateratzen zebilen burubelarri: Kk’inzona irrati librea martxan jarri zen urteak izan ziren, baita webgunea ere. Film laburrak, eta bestelako proiek-

tu batzuk ere garatu ziren urte haietan». 2010. urtean fanzinearen ale berri bat argitaratu zen, eta beste bat, orain arteko azkena, 2014an.

Gaiak lantzeko modua 2018an argitaratuko da beste bat, baina azkeneko aleen artean lau urteko aldea egotea «kasualitate hutsa da», Urzelairen hitzetan. Gazteei gaur egun interesatzen zaizkien gaiez galdetuta «garai batekoei interesatzen zitzaizkienen berdinak» direla dio, oinarrian. Hori bai, garaiak aldatu egin direla, eta gaiak lantzeko moduak ere aldatu egin direla nabarmendu du. Momentuz ale berriaren lanketarekin hasita daude, ikusi egin behar gero, jarraipenik izango duen.

GOIBERRI 07

PUBLIZITATEA

08 GOIBERRI

ELKARRIZKETA

Jon Ander Albisu Pilotaria

«Ea laster iristen zaidan pilotari guztiok nahi izaten dugun txapela» Izaro Insausti Beasain Jon Ander Albisu (Ataun, 1990) binakako pilota txapelketa jokatzen ari da. Asegarceko atzelaria da, eta azken urteetan kontuan izateko pilotaria dela erakutsi du. Bost urtez luzatu dute pilotari eta enpresak kontratua joan den azaroan.

Final laurdenetako ligaxkan lau garaipenekin da Unai Lasorekin bikotea osatuz. Asteburuan Markina-Xemeinen 22-10 irabazi zieten Urrutikoetxea eta Untoriari. Sailkapenean seigarren dira, baina garaipen bakarrera dute finalaurrekoetara sailkatuko lituzketen postua.

Binakako txapelketa bete-betean zaudete, lau jardunaldiren faltan. Nola aurkitzen zara?

Nahi baino okerrago! Hasi ondo hasi ginen, txapelketako lehen partida irabazita, eta bigarrenean Ladis Galartzak min hartu eta garaipena eskuratu genuen. Ondoren bolada txarrean sartu ginen, eta txapelketan kosta egiten da horri buelta ematea, udan ez bezala.

Udan partida bat galduta ere, hurrengoan ez duzu halako larritasunik. Txapelketan, ordea, desberdina da. Irabazteko behar horrekin tentsioa eta urduritasuna nabariagoak dira.

Aurreko asteburuan behar zenuten garaipena lortu zenuten,

Urrutikoetxea eta Untoriaren kontra.

Gelditzen diren partida guztiak dira oso garrantzitsuak. Lau partida gelditzen zaizkigu ligaxka amaitzeko, eta nik uste dut derrigor hiru irabazi beharrean gaudela; laurak irabazita, hobe. Guztiak final moduan hartu behar ditugu, irabaztera kantxaratuta.

Txapelketa erdian txakalaldia izan zenuen Victorrekin. Konfiantzaz zer moduz zabiltza?

Aurretik ere pertsonalki, maila nahiko txukuna ematen ari nintzen eta egia esan konfiantza nabari dut. Tanto bat ona egin eta hurrengoa txarra bada, pilotariak nabaritu egiten du.

Iaz Artolak min hartu eta ordezkotzat Victor izan zenuen. Aurten Victor bera titular izanik, enpresak Laso jarri du orain.

Bai, eta eragina du pilotariongan horrek. Azken finean, aurrelari batekin jokatzeko kontzientziatzen zara hasieran. Iazkoan Iñakiren lesioa tarteko, Victorrekin jokatu nuen.

Aurtengoa, berriz, espero gabeko aldaketa izan da. Enpresak hasieratik esaten digu aldaketak egon litezkeela, baina ez duzu horretan pentsatzen.

Laso zein Victor, antzeko aurrelariak dira jokoz, baina beti du eragina aldaketak.

Aspaldiko parekatuena dela aipatu da aurtengoa. Nola ikusten dituzu beste bikoteak?

Sailkapenean lehen lau postuetako bikoteek aurrea hartu zuten, baina orain berriro pilatu gara denok. Azken urteetako parekatuena da, bai, eta ikusleentzako ere ona da hori. Beti izaten da nabarmen aurreratzen den bikote bat, baina aurtengoan ez da halakorik. Ea amaieran zer gertatzen den!

«Txapelketan, irabazteko beharraz, tentsio eta urduritasun gehiago dago» «Gelditzen diren partida guztiak final bat balira bezala hartu behar ditugu» «Erregulartasuna falta zait.

Entrenatuz, ea laster iristen diren fruituak»

Txapelketan zehar bikoteren batek harritu al zaitu?

Ez, hasieratik ikusten zen parekotasun hori. Egia da Altuna eta Martija gauzatzen ari diren txapelketa azpimarratzekoa dela.

Gehienbat Martijaren aldetik, lehen urtea delako lehen mailakoan, 20 urterekin. Ematen ari den maila izugarria da. Luzea da txapelketa oraindik, baina aukerak izango dituzte.

Bestalde, Bengoetxea eta Larunbe azken postuan badaude ere, partida on asko egin dituzte. Gure aurka ere txukun moldatu ziren, nahiz eta guk irabazi. Hori du txapelketak azken finean, bolada txarrean sartuta kosta egiten zaigu hori iraultzea. Baina horrek ez du esan nahi maila okerragoan daudenik.

Azken hiru urteetatik bitan izan zara finalerdietan. Zure enpresak argi utzi du zurekin kontatzen duela.

Bai, eta eskertzekoa da. Enpresak zugan konfiantza izatea garrantzitsua da. Debutatu nuenetik zortzi urte izango dira aurten, eta azken zazpietan lehen mailan aritu naiz lehian. Gustura alderdi horretatik, baita nire aldetik ere. Lesioek errespetatu egin naute denbora horretan zehar, eta horrek asko laguntzen du maila mantentzen.

GOIBERRI 09

ELKARRIZKETA

Bost urtez luzatu duzu kontratua. Zure enpresak atzelari batekin sinatu duen luzeena. Horrek zer dakar, poza ala ardura?

Denetik pixka bat! Poz handia zalantzarik gabe, azken finean enpresak konfiantza duelako zugan; eta nire al-

gularra egin dut, partidaren bat edo beste kenduta, eta egia esan, oso pozik nago.

Enpresak ere aukera asko eman dizkit, torneo batean zein bestean sartuz, eta alderdi horretatik eskerrak eman besterik ezin dut egin.

Parte hartu duzun torneo nahiz

txapelketetan ibilbide oparoa jorratzen ari zara.

Baina zer duzu hobetzeko? detik lasaitasuna ere bai. Bost urteko kontratua izanda erlaxatzerik ez duzu, bestela norbait atzetik etorri eta pasa egingo zaitu.

Baina lasaitasuna ere ematen dizu.

Entrenatzeko garaian lehenik eta behin, eta partidetara ere, beste aldarte batekin joateko aukera ematen dizu. Enpresa nahiz ni gustura gaudela esango nuke.

Betikoa esango nuke, erregulartasuna falta zaidala. Afizionatu mailatik kostatu zait horri eustea, eta alor horretan hobetzen ari naizen sentsazioa badut ere, oraindik asko dut ikasteko. Partida bat ona, beste bat kaskarragoa... Hori hobetzeko entrenatzen

Ia zortzi urteko ibilibidea osatu duzu orain arte. Txapelaren bat ematen al duzu faltan?

Beti nahi izaten dugu txapela, pilotan gabiltzan denok nahi dugulako txapelketaren bat irabazi. Bat nahiko gertu izan nuen Pablo Berasaluzerekin, baina min hartu zuen finalean.

Hala ere, alde positiboari begiratu behar zaio eta ea urte hauetakoren batean iristen den lehenengoa.

Beste aldera, berriz, debutetik hasi eta gaur egun arte zertan hobetu duzula esango zenuke?

Nik uste dut lasaiago ateratzen naizela, baina biak lotuta daude. Erregulartasun horrek ematen dizu partidetan lasaiago kantxaratzea eta beste modu batean irakurtzen dituzu partidak.

Orain atzeko pilotak eutsita, eta aurreko koadroetakoei gogorrago emanda, huts gutxiago egiten ikasi dut.

Behin partida nahiz entrenamenduak amaitu ondoren, lana etxera eramaten al duzu?

Bai, beti ematen dizu zer pentsatua. Aurtengoan esaterako, sei partida erreskadan galduta buruan bueltaka dabilkizu. Entrenamenduetan egoera horri buelta ematen saiatzen bazara ere, hor izaten duzu.

Aldageletan, beroketaz gain, takoekin gora eta behera, denerako denbora izaten duzue.

Hala da, partida aurretik eta entrenamendu aurretik ordubete lehenago gutxienez elkartzen gara eta edozeri buruz hitz egiteko aukera izaten dugu.

Egia esan, jende oso ona dago aldageletan, umore onarekin, eta gustura elkartzen gara.

Partida aurretik nagitasun puntu bat ematen digu, ordu bat lehenago takoekin gora eta behera ibiltzeak, baina aldarte oso ona dugu eta pozik elkartzen gara.

Txapelketak alde batetik, eta udako torneoak bestetik. Oporretarako tarte gutxi izaten duzue.

Udako torneo gehienetan izan zara. Maila onean lehiatzeaz gain, jokaturikoetatik lau irabazi dituzu.

Bai, azken urteetako udarik onena izan da.

Beti izan dut eskuetako arazoren bat handik edo hemendik, baina iaz zortea izan dut alde horretatik. Uda erre-

dut eta ea fruituak lehenbailehen iristen diren.

CARLOS MEDIAVILLA

Azken bi urteetan 10-15 egun eman dizkigu jai enpresak eta eskertzen da. Urte guztian zehar hor gaude asteburuetan, eta bakarren bat libre ongi etortzen da. Baina hori alde batera utzita, partiden zain egoten gara eta jokatzen ez dugunean, etxean zain, beraz ez gara kexatuko.

10 GOIBERRI

ERREPORTAJEA

Sara Cozar ordiziarra eta Joseba Apaolaza urretxuarra, ‘Ergela’ lana antzezten. TXALO EKOIZPEN ETXEA

Nor da ergela hemen?

Joseba Apaolazak eta Sara Cozarrek ‘Ergela’ antzezlana dakarte datozen asteotan Goierriko hiru aretotara.

A. Vierbücher Bere arazo ekonomikoak konpontzeko irtenbidearen bila, egunkarian proba psikologiko batzuetarako deialdi baten iragarkia ikusi eta proba horietara aurkeztea erabakitzen du Karlos Varelak. Diru erraza irabaziko duelakoan, irtenbide gabeko zurrunbilo batean sartuko da.

Hasierako tonu barregarria eta trama arina atzean utzita, istorio nahasi eta tentsiodun bihurtzen da Ergela antzezlana, elkarrizketa gero eta sakonagoa bilakatzen den heinean. Jordi Casanovasek idatzitako eta Martin Agirrek euskarara ekarritako obra da, eta gaur bertan, Goierrira ere iritsiko da.

«Publikoak aspertzeko astirik izango ez duen antzezlana

da». Joseba Apaolazaren hitzak dira, protagonistaren papera antzezten duen aktore urretxuarrarenak. Urtarrilaren 14an, Hondarribiako Itsas Etxea Auditoriumean estreinatu zuten Ergela, Txalo ekoizpen etxearen eskutik eta Begoña Bilbaoren zuzendaritzapean.

Gizarteari kritika Karlos Varela eta Eder Trauss, edo Joseba Apaolaza eta Sara Cozar, antzezlan aldrebesatu batekin datoz. Ergela, egungo testuinguruari eginiko kritika da:«Osasun probak oso ohikoak dira gaur-gaurkoz eta gero eta gehiago dira gizakien inguruan egiten diren ikerketak», azaldu du Apaolazak.

«Nahiko gizarte ergelean bizi

GOIBERRI 11

ERREPORTAJEA

‘Ergela’ Goierrin oierrira gaur iritsiko da Txalo Ekoizpen etxearen ‘Ergela’ antzezlana: Gaur, otsailak 2. Zumarragako Zelai Ariztin, 22:30ean.

Otsailak 17. Legazpiko Latxartegi aretoan, 20:00etan.

Martxoak 23. Ordiziako Herri Antzokian, 22:00etan.

G

Apaolaza eta Cozar, Ergela antzezlaneko promozio irudian.

TXALO EKOIZPEN ETXEA

gara eta kontrola dutenek eta ahaltsuek horrelako probekin, gizakia kontrolpean eduki nahi dute» gehitu du. «Egunero somatzen dugu dena ez dagoela gure eskuetan, zein bizimodu eduki behar dugun edota zeintzuk diren gure beharrak, besteak beste; eta hori kontrolatu nahi duenik ere badago», nabarmendu du Urretxuko aktoreak. «Denak izan gaitezke, beraz, engainatuak, inozoak, ergelak» azaldu du..

Eta ziurrenik hori da ikuslearengan pertsonaiarekiko enpatia ahalbidetzen duena. Izan ere, segituan ohartzen dira, bere erabakiak dituen arriskuez.

Ikuslea harrapatzeko osagai guztiak ditu Ergelak : ikuslea-

«Nahiko gizarte ergelean bizi gara, eta ahaltsuek kontrolpean eduki nahi dute gizakia» Joseba Apaolaza Aktorea

«Taula gaineko kontzentrazioa handia da, eta konexioa ohi baino handiagoa» Sara Cozar Aktorea

rengan eragina duen kontakizun bat, etengabe tentsioari aurre egin nahia eta umorea.

Eta antzezlanari tentsio puntua sorrarazten diona da, hain zuzen ere, Sara Cozar ordiziarrak antzezten duen pertsonaia: Eder Trauss . Gainetik jartzen den psikologo erakargarri bat da Trauss, eta berak du Karlosi psikologia proba egiteko ardura. Galdera, enigma eta asmakizun ugariri ahalik eta ondoen erantzuna bilatu beharko die Karlosek, eta egoera estuan jarriko du horrek guztiak.

Biren hartu-emana Ordu eta laurdenez, bi pertsonen arteko hartu-emana eta elkarrizketa dira, antzezlan honetan aktoreen profesionaltasu-

na eta konexioa agerian uzten dituztenak. Karlosentzat kartzela moduko bat bilakatzen den bulego soil baten antzeko gela batean gertatzen baita guztia.

Bi aktoreek «taula gainean izan beharreko kontzentrazio handia eta konexioa, ohi baino handiago da», Sara Cozarrek adierazi duenez. «Oso ondo konpontzen gara eta hori ere klabea izan da», aitortu du ordiziarrak. Izan ere, ez da elkarrekin lan egiten duten lehenengo aldia, nahiz eta oraingo honetan bezalakorik ez duten sekula elkarrekin antzeztu.

Egoera estuan eta bulego hartan bakarrik, harrapatuta sentitzearen sentsazioa transmititzea da antzezlanak bilatzen duena. «Gaurkotasun eta sinesgarritasun handia duen istorioa da», Apaolazaren esanetan. Izan ere, «gizarte honetan denok gaude pixka bat ergelduta». Umorea erabiliz, hausnarketarako aukera da Txalo ekoizpen etxearen antzezlana.

Goierrin gaurtik aurrera Hondarribian pasa den hilabetean estreinatu eta beste hainbat herritatik pasa ondoren Goierrira ere izango da Ergela antzezlana ikusteko aukera.

Zumarragako Zelai Ariztin izango da lehenik, gaur, Legazpiko Latxartegi aretoan otsailaren 17an eta, azkenik, martxoaren 23an, Ordiziako Herri Antzokian.

12 GOIBERRI

MOTZEAN

Paisaiak aldatzen dira Ormaiztegiko Zumalakarregi Museoan ekainera arte ikusgai egongo da ‘Euskal Herria, paisaiak aldatzen’ erakusketa. 2005ean martxan jarritako proiektuak emandako uzta da. Aurki Iparraldeko irudiak gehitzeko asmoa daukate.

Miriam Luki Ormaiztegi Zumalakarregi Museoan, Ormaiztegin, Euskal Herria, paisaiak aldatzen erakusketa ikusgai dago. Erakusketan XIX. mendeko euskal paisaien grabatuen ondoan egungo argazkiak jarri dituzte, denboran zehar egondako aldaketen erakusle.

Museoak proiektu hori martxan jarri zuela urte batzuk dira jada. Dagoeneko 4.000 bat grabatu bildu dituzte XIX. mendeko albumean. 2005ean erakusketa birtualak egiteari ekin zioten bildutako funts horiek guztiak ezagutzera emateko,

«Paisaiak Lucien Bonaparteren 1863ko mapan geolokalizatu ditugu» Lourdes Azpiazu

Museoko koordinatzailea

Ikusle bat ‘Euskal Herria, paisaiak aldatzen’ erakusketa ikusten. ZUMALAKARREGI

baina jarraipenik ez zioten eman. Lourdes Azpiazu Zumalakarregi Museoaren koordinatzaileak azaldu duenez, «azken urteotan aplikazioak asko aldatu dira eta proiektua ez zen merkea, bost hizkuntzatan ematen genuen informazioa».

Mappingalbum.net webgunearen bitartez bildutakoa beste era batera emateko modua aurkitu dute. «Grabatuetako paisaiak geolokalizatu ditugu Londresen 1863n argitaratutako Louis Lucien Bonaparteren mapan», dio. Puntuen jokoan, puntu gorriak garai bateko paisaiak dira eta berdeak

egungoak; biak puntu beretik eginak. Egungoen bilketarako ikusleak gonbidatzen dituzte eta hala ari dira garai batekoak eta oraingoak biltzen. Orain, proiektuak jauzi berria egingo du Baionako (Lapurdi) mediatekak bere grabatuak gehituko dituelako.

XIX. mendeko eta egungo irudiak euskarri fisikora pasatu izanaren emaitza da Ormaiztegin ekainera arte ikusi ahal izango den erakusketa. Alexadenr von Humboldt (Alemania, 1769-1859) edota Victor Hugoren (Frantzia, 1802-1885) hitzak gehitu dizkiete irudiei.

GOIBERRI 13

GARAI BATEAN

Euskal Herria plaza elizako arkupetik ikusita; udaletxea baino ez dago zutik egun. LUCIO VERGARA FUNTSA-LENBUR DOKUMENTAZIO ZENTROA

Legazpiko plazaren iragana

Miriam Luki Legazpi Lucio Vergara (Aranatz-Nafarroa 1892, Legazpi 1978) argazkilari legazpiarraren irudian Euskal Herria plaza ikusten da, elizako arkupeetatik begiratuta. Irudian egungo plazarekin alderatuta, elizaren arkupeak eta udaletxea dira zutik dauden eraikinak. Zehazki noizkoa den ez dago esaterik, baina Lenburreko Dokumentazio Zentroan lorratz batzuk eman dituzte.

Badakite argazkia 1930eko hamarkadakoa dela, bertan eskola izandako eraikina dagoelako eta eraikin hura 1927an eraiki zelako. Bestalde, frontoia –argazkiaren sakonean–, estali gabe ikusten da eta 1942an estaldura jartzen hasi zirenez, zalantzarik gabe, tarte horretan ateratako argazkia da.

Vergara 1930ean iritsi zen Legazpira eta Patrizio Etxeberriaren lantegian lan egin zuen.

14 GOIBERRI

MOTZEAN

Emakumeen danbor hotsak Danbor golpe hutsa baino gehiago da Batukada Feminista; emakumezkoek elkartzeko eta ahalduntzeko tresna bat da.

Loinaz Agirre Beasain Musikara gerturatu eta ondo pasatzeaz gain, beste emakume batzuekin batera talde lanean aritzeko, sormena lantzeko eta autoestimua igotzeko helburua du Batukada Feminista proiektuak. «Danok garelako musika egiteko gai eta baita gauza berriak sortzeko ere.

Irudimena landu eta besteei entzuten ikasteko. Emakumeok kalera irten eta espa-

zioak okupatu bitartean jendeari gozarazteko», diote egitasmoaren sortzaile eta irakasle diren Arantxa Vicedo Rubiok (musikaria eta konposatzailea) eta Ainara Sarasketa Alberdik (perkusio jotzailea).

Emakumezkoen danbor hotsek duten esanahia hainbat musika tresnen hotsa baino askoz ere gehiago da. Zeharkako helburu anitzak ditu Batukada Feministak: «Gozatzea, ema-

kumeen artean harremana izatea, talde lanean eta elkarrekin ikastea, irudimena lantzea, sortzea, gidaritza hartzea, musikaz disfrutatu eta gozaraztea; emakume feministak ikusgai jartzea, eta haiei entzutea».

Beasainen 2016tik Beasainen hirugarren ikasturtea hasi berria dute, eta hamabostean behin, Goierri osoko 20-60 urte bitarteko 15 bat

Beasaingo Batukada Feministako hainbat kide, entseguan. LOINAZ AGIRRE

emakumezko elkartuko dira ekainera bitartean Igartzako Burdinolan. Emakumezkoa izatea da taldean parte hartzeko baldintza bakarra. «Goierriko emakumeon espazioa da. Gazteak, helduak, ama-alabak... denetik daude, 60 urtekoak ere bai... Musika arloko jakintzarik ez da behar: «Gogoa behar da, edozeinek jo dezake. Beraien espazioa izatea lortzen dute.

Arazoak baztertu eta erritmoan kontzentratu behar dute». Sarasketak gogoratu duenez, «orokorrean bizitzan hainbeste exijitzen zaigunez, ohituta gaude emakumeok gure buruari ere exijitzen. Gehienak etortzen dira belarririk ez dutela edo erritmorik ez dutela esanez. Polita da ikustea hasieratik konturatzen direla aurreiritzi horiek gezurrak direla. Erlaxatzea landu behar da. Hau talde lana da.

GOIBERRI 15

MOTZEAN

Lehenengo egunean ikusten dute erritmo bat jotzen badakitela. Gozatu egiten dute».

Batukadako saio bakoitza hiru ataletan banatzen dute, emozioekin, jabekuntzarekin eta feminismoarekin lotutako ekintzek ere leku garrantzitsua betetzen baitute. Sarasketaren esanetan, «bi orduko saioak izaten dira. Lehenengo emozioak lantzen ditugu; nola gauden... Bigarren zatian, berriz, dinamikaren edo jolasen bat egiten dugu. Ondoren, beroketak egin eta erritmo desberdinak lantzen hasten gara musika tresnekin».

Erritmoa Hainbat erritmo lantzen dituzte: besteak beste, afrikarra, marakatua, reggaetona, samba reageea, samba rioa, zirikatzen eta funky mario ile aye.

Gainerako herrietako Batukada Feministekin sarea osatzen

dute eta talde guztiek erritmo berberak ikasten eta lantzen dituzte. Izan ere, «irteera guztien berri sarera bidaltzen da eta nahi dutenak joaten dira irteeretara, zenbat eta gehiago izan, orduan eta hobea baita.

Azkena Beasainen jo genuenean, beste herri batzuetako jendea etorri zen. Elkarrekin elkartu eta momentu on bat pasatzen dugu».

Zaldibiako festetan ere jo zuten urrian.

Martxoaren 4ko Donostiako Lilatoian ere bertan izango dira.

Urtean behin, gainera, topaketa bat egiten dute.

Izen-ematea

Beste emakume batzuekin talde lanean aritzeko eta sormena lantzeko helburua ere badu

2018ko ikasturteko lehenengo sei hilekoko matrikula zabalik dago. Beasaingo Udaleko Berdintasun Sailean eman behar da izena, 943 08 76 63 telefono zenbakra deituta edo berdintasun@beasain.eus posta elektronikora mezua idatzita.

Beasaingo Udaleko Berdintasun Sailean eman behar dute izena taldean parte hartu nahi dutenek

Otsailaren 15ean, martxoaren 1ean eta 15ean, apirilaren 12an eta 26an, maiatzaren 10ean eta 24an eta ekainaren 7an izango dira bina orduko saioak, Igartzako Burdinolan, 17:30etik 19:30era. 18 euro ordaindu behar da matrikula.

Taldean parte hartzen dutenentzat askotan hamabost eguneko tartea luze egiten zaiela diote, «ahaztu» ere egiten zaiela ikasitakoa. Baina Batukada Feminista gero eta leku gehiagotara iristen ari denez, ezin dute maiztasun handiagoarekin etorri: «Gure blogean, gainera, orain bideoak ere jarri ditugu erritmo desberdinekin, etxean praktikatu dezaten».

Beasaingo kasuan musika tresnak beraiek ekartzen dituzte, nahiz eta herri batzuetan hasi diren instrumentuak erosten.

Honela, «aste batean gurekin egiten dute eta beste aste batean beraiek bakarrik».