Goiberri 284. zenbakia

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

Ama bakarrik izateko erabakia Urretxu eta Zumarragako hiru emakumezko bikoterik gabe ama izateari buruz aritu dira 10-11

284. zenbakia. 2018ko maiatzaren 25a

Edurne Pradilla, Edurne Holgado eta Leire Mujika bikoterik gabe ama izateko erabaki duten hiru emakumezko dira. ASIER ZALDUA

Izarra Urdalleta 3 Iritzia 4-5 Ane Etxezarreta trikitilaria 6 Andoni Mikelarena, Ekainaren 10eko giza kateaz 8-9 Pedro Berriotxoa historialaria 12-13 Ordizian Bertsozientzia 16-17 Lazkaoko Maitteren errezeta 19

02 GOIBERRI

PUBLIZITATEA

GOIBERRI 03

KATE MOTZEAn

Izarra Urdalleta

Turismo bulegoko teknikaria

«Bi rally egin ditugu eta bina koparekin etxeratu gara azkenekoan» Mikel Albisu Segura Segurako turismo bulegoko teknikaria da Izarra Urdalleta (Errezil, 1975). Alde guztietako bisitariak jasotzen dituzte Seguran, «baina batez ere etxe ondoan daukaguna ezagutzen ez duten euskal herritarrenak».

Errezilkoa izanda autoak eta abiadura txikitatik bizi izan ditu.

«Asko disfrutatzen dut gidatzen eta bixi-bixi ibiltzea gustatzen zaion horietakoa naiz gainera. Jon Ander Martinezek aukera eman zidan kopiloto bezala ateratzeko. Bi rally egin ditugu eta bina koparekin etxeratu gara azkenekoan».

Zer zaletasun dituzu?

Irakurri, leku berriak ezagutu, esperientzia berriak bizi...

«Asko disfrutatzen dut gidatzen eta bixi-bixi ibiltzea gustatzen zaion horietakoa naiz»

MIKEL ALBISU

Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Olaberria, Segura, Urretxu, Zaldibia, Zerain eta Zumarraga

GOI B ERRI

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL Zuzendaria: Iñaki Gurrutxaga Kudeatzailea: Josu Iñigo Koordinatzailea: Tere Madinabeitia

Diseinua eta banaketa: Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Pelikula bat.

Cars 1.

Liburu bat.

La ultima raya.

Musika talde bat.

Bruce Springsteen .

Abesti bat.

Txoria txori.

Janari bat.

Patata tortilla.

Edari bat.

Sagardoa.

Oporretarako leku bat.

Konpainia onean, edozein leku.

Amets bat.

Guztiz aske izatea.

Jaso duzun oparirik bereziena.

Jon Anderrekin kopiloto moduan rallyan parte hartzea.

Goierriko txoko bat.

Segura.

Zein da Segurako txokorik bereziena?

Kale Nagusia bere osotasunean. Bertako hormek hitz egingo balute...

Seguran biziko ez bazina...

Auskalo! Edozein lekutan moldatzen den horietakoa naiz.

Egoitzak: Beasain:

Webgunea:

Oriamendi, 32. 20200.

Posta elektronikoa:

goiberri.eus

Urretxu:

goiberri@hitza.eus

Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Publizitatea:

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08

Bezero arreta / harpidetzak:

607 530 424 – jizagirre@hitza.eus 902-82 02 01 – harpidetza@hitza.eus

04 GOIBERRI

IRITZIA

Nekane Gonzalez Itzultzailea

Eta zuk… zer galdu duzu? agun batek giltzak galdu ditu egunotan. Beste batek, berriz, hurbileko senitarteko bat. Lehenengoak, hasierako larritasunak, non-nola-noiz galderei erantzun nahiak, bilaketak, ezin aurkituak eta bestelako inguruabarrek eragindako gorabeherak salbu, bere betiko bizimoduarekin jarraituko du. Bigarrenak, esan beharrik ez dago, ezingo du horrelakorik egin, nahi izanda ere. Bere bizitza, aurrerantzean, ez da orain artekoa bezalakoa izango. Izan ere, eta fribolitatean oinarrituta aritzeko inolako asmorik gabe, galerak eta galerak daude, gauza, iritzi, ezagutza, jabetza eta helburu guztietan mailak eta mailak dauden bezalaxe.

Dena den, bi kasu horiei topatzen diedan antzekotasun bakarra halabeharra da. Halaxe gertatu beharko zuen, eta, tamalez, halaxe izan da. Eta gisa horretakotzat dauzkat beste hainbat eta hainbat galera mota ere. Badaude, baina, bestelako galera edo galarazi behar batzuk, halabeharrak bultzatutakoak izatetik oso urrun daudenak.

L

Joan den ostiralean, esaterako, aparkatuta zeukaten kotxea edo ibilgailua bere tokian ez zegoela jabetu ziren pertsona batzuk. Diru kontu ugari ere blokeatuta edo bahituta zituztela ohartu ziren mordoxka bat.

Soldatatik dirua kentzeko asmoz, lan nominetan eskua sartu zietela ere ikusi zuten batzubatzuek, bai eta lokalak, etxebizitzak eta beste hainbat higiezin hauteman zizkietela ere. 50etik gora preso ohi izan ziren galerak izan zituztenak.

Helburua? Zortzi milioi euro lortzea; hasiera batean, behintzat, inolako agindu judizialik gabe. ETAren biktimekiko zorra kitatzeko zerga moduko bat kobratzeko prozedura omen. Izena ere halaxe jarri diote (Zerga) Espainiako Poliziak eta Espainiako Auzitegi Nazionalak lankidetzan hartutako erabakiari eta gauzatutako ekintzari.

Iraganeko sokak ez du amairik. Eta auzia ez da sekula amaituko, batzuek amaitzea nahi ez badute. Nora joan behar den jakitea bezain garrantzitsua omen da nora itzuli behar ez den jakitea. Eta bi aukera daude hor: 1) Oraindik ez dakite nora itzuli behar ez den, edo 2) Justu horixe nahi dute, berriro

«Iraganeko sokak ez du amairik.

Eta auzia ez da sekula amaituko, batzuek amaitzea nahi ez badute»

hartara itzultzea. Ez baitu bestelako justifikaziorik hainbeste eta hainbeste urtetako nahasmahasari amaierako puntu beltz handia jarri nahi ez izateak, noiz eta alde batek dagoeneko puntua idatzi duenean, eta beste aldeari puntu hori letra lodiz idaztea besterik falta ez zaionean. Zer egingo diogu, bada… putzu lehorretik ezin urik atera. Aldebakarreko ahaleginak beti izaten dira antzuak, ikusi nahi ez duenak begiak ixtea erraza baitu. Baina beste aldera begiratzeak ez digu ezer onik ekarriko.

Izan ere, zein da horren guztiaren ondorioa? Galerak, eta galerak besterik ez. 50 pertsona horiek jabetzak eta dirua galdu dituzte. Galdu dute egonkortasuna eta lasaitasuna. Baina euren galera pertsonal izugarriaz gainera, gure gizarte osoak ulertzeko eta sinesteko gaitasuna gal dezake, pazientzia gal dezake, kemena, helburuak lortzeko itxaropena, duintasun apurtxo bat… Onar dezagun, Madrilek martxa honetan jarraituz gero, euskal gizarteak asko du galtzeko oraindik. Ez ahal dugu bururik galduko!

Eta zuk… zer galdu duzu?

GOIBERRI 05

IRITZIA

Asteko irudia

Josu Maroto

Bertsozientzia Alaia Martin izango da Ordiziako Herri Antzokian egingo den Bertsozientzia saioan parte hartuko duen bertsolarietako bat.

ÂŤApa, Olarius. Hemen. Bai, festetara etorrita Beasainera.(...)

Ondo. (...) Ez, ez dauka zerikusirik hemengo bizimoduarekin. (...)

Musika oso altu dago, ez dizut entzuten. Ze talde da jotzen ari dena? (...) Ez ditut ezagutzen. (...). Eta zuk bihar jarriko duzu musika? (...) Ez, bihar ez naiz etorriko(...) Bada, Nekanerekin eta Maitanerekin etorri naiz, bai. Igandean Maitaneren urtebetetzea da, eta afaritxo bat egin dugu. (...) Ez dakit non sartu diren, hemen zeuden orain dela gutxira arte. (...) Maitane? Bai, egia da. Hori uste dut nik ere. (...) David? Hura betiko moduan. Baina berari galdetzea onena. (...) Kontzertua? Ze kontzertu? Noiz? (...) Ez dakit joan nahiko duen. Emango dizkiot goraintziak, bestela. Nola esan duzu dela taldearen izena? Ez dakit gogoratuko dudan. (...) Bai, euskaltegian jarraitzen dut. Antzera. (...) Asteburu honetan, Custodia compartida. Ez naiz joango ikustera. Batzuek ondo daudela esan dute, baina beste batzuek nahiko gaizki jarri dute. Hala ere, bihar Tolosan film on bat botako dute gauean. Animatzen zara? Modu horretara, zurekin autoz bueltatzeko modua izango dugu. Nola

esan duzu zela musika taldearen izena? A! Derrigor ikusi behar duzun filma Lucky da. Ikaragarri gustatu zait. (...) Protagonista bakero zahar bat da. Bakarrik bizi da. Herrikoek maite dute. Bada, herriko jendearekin duen harremana erakusten du filmak. Heriotzaren onarpenaz ere hitz egiten du. (...) Bai, bale, ni ere banoa. Orduan, bihar zinemara animatzen bazara, deitu. Eta elkar ikusten ez badugu, ondo ibili. Bi muxuÂť. Deika eskuko telefonoa. Esnatu naiz. Kamarero: kafe bat, hutsa ta doblea. Gaur ez dut ametsik egin nahi, nahi, nahi,...

Maider del Olmo Zubeldia

bat eta

Aupa Ion! Zein gogorra... Martxoaren 8an deia jaso nuenean, ezin nuen sinetsi. Eta oraindik ere, Beasainera itzultzen naizenean, hor topatuko zaitudala pentsatzen dut, betiko lekuetan. Zenbat jende elkartu ginen, zenbat lagun, ikusgarria izan zen. Zure faltaren minak zenbat ekintza sortzeko gogoa piztu zuen: pankartak, margoketak, whisky txupitoak... Jende desberdina elkartzeko abilezia handia zenuen. Zure lagun minenak ere lur jota ikusi nituen, eta asko izan ginen malkoei ezin eutsi egon ginenak. Azkena egon ginenean, Bukowskiko zure abenturak kontatu zenizkidan, eta enegarren aldiz ea azkenean Nebulara joan ote nintzen galdetu.

Eta, ez, oraindik ez naiz joan. Garai batean bai, saiatu zinen, niri musikaz hitz egiten, kontzertuetara joateko deia zabaltzen, baina aspaldi konturatu zinen, zuri gustatuko litzaizukeena, baina askoz patxangeroagoa nintzela tamalez. Urteak pasa dira ezagutu ginenetik, Gaztetxean, Arranon, festetan, manifetan, Manresara bidaian, sagardotegietan, Bat Egin egunetan eta abar luze batean.

bat

Ane Azurmendi Lasa

Zinera ere joan gara elkarrekin, eta zuk ukatu arren, zurrungaren bat edo beste egin duzu aretoetan... Nik 17 urte edo nituen ezagutu ginenean, zuk artean, 30 ere ez. Jende askori geratu zaigu hutsunea Ion. Bakoitzari bere modura, bakoitzari bihotzeko lekutxo desberdin batean, abilezia handia izan duzulako, bakoitzarekin modu berezi batean konektatzekoa. Lehen bezala, orain ere, leku guztietan egongo zara: kontzertuetan, paretetan, tabernetan, gure bihotzetan. Gero arte Ion!

06 GOIBERRI

GAZTEAK

«Trikitixa da bizitzan jaso dudan oparirik onena,dudarik gabe» Ane Etxezarreta trikitilari olaberritarra (2002) Lazkaoko Trikitilari Gazteen Txapelketa irabazi berria da.

A. Vierbücher Olaberria Ane Etxezarreta olaberritarrak (trikitia) eta Sara Iriarte billabonatarrak (panderoa) Lazkaoko II. Trikitilari Gazteen Txapelketan irabazi zuten apirilean. Zazpi bikoteren artean onenak izan ziren. Hainbat txapelketetan parte hartutakoa bada ere, Etxezarretak irabazten duen lehena da eta «oso pozik» dago lorpenarekin.

A. VIERBÜCHER

nintzen. Nire urtebetze egunean trikitixa oparitu zidaten gurasoek eta egun hartan bertan jaso nuen lehenengo klasea.

Gurasoek ezer esan gabe oparitu zidaten trikitixa, eta baita asmatu ere! Trikitixa da bizitzan jaso dudan oparirik onena, inongo dudarik gabe.

Irabazi duzun lehenengo txapelketa da. Nola jaso zenuen?

Ez genuen uste irabaziko genuenik, beraz, oso pozik. Txapelketetara beti joaten naiz irabazteko gogoz, baina iazko txapeldunek ere parte hartu zuten Lazkaon, eta orduan, garaipena lortzea zaila izango zelakoan geunden.

Nolatan hasi zinen?

Orain dela bederatzi urte hasi

Babeslea

«Epaimahairi ez begiratzen saiatzen naiz gehiago ez urduritzeko»

Ordu asko eskaintzen al dizkiozu trikitixari?

Bai, batez ere txapelketa garaian. Erromeria taldea ere badugu, Maurixia du izena taldeak, baina oso desberdina da.

Erromerian beste instrumentu batzuk ere badaude eta babesa handiagoa da.

Txapelketetan ordea, Sara Iriarte billabonatarra eta ni gaude. Edozein akats, segituan antzematen da. Piezak oso ongi prestatuta eramatea gustatzen zaigu eta horretarako orduak sartu behar dira. Gainera, erromeritarako baino pieza zai-

lagoak jo ohi ditugu txapelketan, eta horrek ere lana handitzen du.

Eta zer nahiago duzu, erromerian edo txapelketan jotzea?

Oso desberdina da. Txapelketetara joaten naizenean askoz urduriago jarri ohi naiz. Oholtza gainera igo eta gauzak ahalik ondoen egitea da helburua eta horrek, tentsio handia sortzen dit. Gainera, epaimahaia pareparean, adi-adi egon ohi da.

Haiei ez begiratzen saiatzen naiz behar baino gehiago ez urduritzako. Erromerian, festa giroan gaude, taldekideen babesa dugu eta jotzen ditugun abestiak ere errazagoak dira.

Txapelketa sasoi bete-betean zaudete ala?

Bai, maiatzetik azaroa bitarte egin ohi dira. Bihar, larunbata, Getariako txapelketan parte hartuko dugu. Ea irabazterik dugun!

GOIBERRI 07

MOTZEAN

Metroz metro, kilometroak Urretxu-Zumarragako Ikastolak Mendimetroa egingo du Kilometroak 2018 girotzeko ekintzen barruan.

Miriam Luki Urretxu Iaz Oñatiko Txantxiku Ikastolak antolatu zuen Kilometroak jaia, eta ikasleen artean mendizaletasuna bultzatu asmoz, Mendimetroa sortu zuten, eta baita Gipuzkoako beste ikastola batzuetara esportatu ere. Aurten lurraldeko 24 ikastolak aurreko asteburuan egin dute, eta bihar Urretxu-Zumarragan egingo dute. Mendimetroan mendiak komunitatea sendotzeko duen indarra erakutsi nahi dute.

Urretxu-Zumarragan urrian izango den Kilometroak jaiaren inguruan antolatutako ekintza egutegi zabalean kokatzen da Mendimetroa, eta Zubiak Batuz Triatloiko bigarren proba da.

Otsailean belaunaldi arteko lasterketa egin zuten eta 768 lagunek parte hartu zuten.

Biharko mendi martxak segida emango dio lasterketari. Mendimetroa prestatzen ari diren ikastolako lantaldetik diotenez, «aurreko lasterketan bezala, kirola eta aisia uztartuta lagun edo familia giroan arratsalde ederra pasatzeko aukera izango dugu».

Iaz UZ Ikastolaren 50. urteurren ospakizunen barruan egin zuten Belokira egindako igoera. UZ

Belokira igoera

IKASTOLA

Mendimetroa Zumarragako plazatik abiatuko da 16:00etan eta Belokira igoko dira mendizaleak. Beherako bidean, Antion geratuko dira eta erromeria jaia izango da. Herrigunera jaitsiko dira 19:30ean inguruan Eitzagako jaitsieratik, eta aurretik trikitilariek haien pausoak alaituko dituzte.

Mendimetroa egiteko ez da aurretik izena eman behar, Zu-

marragako plazara egindako hitzorduan joanda nahikoa da.

Zubiak Batuz Triatloiko hirugarren proba, Ziklometroak bizikleta proba irailean izango da.

Kirol-ekintza horien batuketari Zubiak Batuz Triatloia izena eman badiote ere, halako probek izan ohi duten kutsu lehiakorrik ez duela izango diote lantaldekoek. «Areago, asmoa

guztiz kontrakoa da. Familia giroan, lagun giroan ongi pasatzea da helburua». Aurreko lasterketaren helburu berberak ditu Mendimetroak, «UZ Ikastola osatzen dugunon arteko zubiak batzea».

Mendimetroetako ekintza bat da talde argazkiak egitea, eta argazki horien muntaia Kilometroetako webgunean zintzilikatzea. Bi hitzordu egin dituzte biharko: bata Belokiko gailurrean 17:30ean, eta bestea Antion 18:30ean.

08 GOIBERRI

ELKARRIZKETA

LOINAZ AGIRRE

Andoni Mikelarena Gure Esku Dagoko komunikazio taldekoa

ÂŤHerritarrok argi azaldu behar dugu etorkizuna guk erabaki nahi dugulaÂť Loinaz Agirre Beasain Ekainaren 10ean Gure Esku Dagok Bilbo, Donostia eta Gasteiz artean egingo duen 201,9 kilometroko giza katea antolatzen buru belarri ari da Andoni Mikelarena (Beasain, 1998). 2014an Beasaingo taldean aritu zen giza katea antolatzen eta aurten, Gure Esku Dagoren komunikazio lan taldean dabil.

Nola bizi duzu aurtengo giza katea?

Aurreko giza katean herriko taldean ibili nintzen lanean, orain zortea eduki dut, komunikazio lan taldetik bizitzeko prozesua bera. Pertsonalki oso prozesu aberatsa ari da izaten, asko ari naiz ikasten, jende asko ezagutzen. Egia esan, komunikazio ikuspegitik iruditzen zait ekai-

naren 10a oso ondo aterako dela. Zantzu objektiboak ditugu, ekainaren 10a oso ondo aterako delako pentsatzeko.

Irudi historikoak ikusiko ditugu datozen egunetan.

Ekainaren 10eko giza kateak zer garrantzia dauka?

Oso-oso garrantzitsua da, herri hau bidegurutze baten aurrean baitago: alde batean, espainiar

estatuaren egoera birzentralizatzaile eta atzerakoi bat dago; eta beste aldean, demokrazian oinarritutako ziklo berri bat.

Ekainaren 10ean herritarrok argi eta garbi adieraziko dugu zein bide hobesten dugun; hau da, bidegurutze horretan bide bat edo bestea aukeratzea dagokigu.

2014an Durango eta IruĂąea

GOIBERRI 09

ELKARRIZKETA

lotu ziren eta oraingoan Bilbo, Donostia eta Gasteiz. Zergatik?

Ahalik eta jende gehien bizi den eremuetatik pasatzea jarri genuen helburu. Erabakitzeko eskubidea gauzatuko badugu, ezinbestekoa iruditzen zaigu jende multzo handiak bizi diren eremu horietara iristea. Aurtengo giza katea, aurreko giza katea pasa ez zen lekuetatik pasatzea ere nahi genuen. Azken arrazoia da, Gasteizen bukatzea nahi genuelako. Eusko Legebiltzarrean eztabaida bat ematen ari da estatus politiko berriaren inguruan, eta guk ere, herritarrok, adierazi nahi genuen, estatus politiko berri horretan erabakitzeko eskubidea egotea nahi dugula.

2014koarekin alderatuta, zein desberdintasun du 2018koak?

Gehienbat, testuinguruan ikusten dugu ezberdintasuna. Pieza ugari daude mahaiaren gainean: Katalunian ematen ari den mugimendua, Euskol Legebiltzarreko autogobernu ponentzia, nazioartean ere ari dira mugimendu batzuk ematen, Eusko Ikaskuntzak urte honetan bertan Euskal Herriaren inguruko hausnarketa prozesu bati amaiera emango dio eta proposamen bat egingo du Euskal Herria egituratzeari begira.... Pieza horiek guztiek bat egin dezaten, ezinbestekoa da ekainaren 10ean herritarrek argi eta garbi adieraztea, gure etorkizuna guk, hemen, erabaki nahi dugula. Erabakitzeko eskubidearen aldarria hor goian mantentzen badugu, aukera handiak ikusten ditugu pieza horiek elkartu eta erabakitzeko eskubidea gauzatzeko baldintza objektiboak sortzeko.

Herritarren babesak zerikusia izango du pieza guztiak lotze horretan.

Dudarik gabe. Eragiteko eta laguntzeko beharrezkoa da herritarren aldarria, ordezkariek ere sentitu dezaten herriaren babes bat dagoela. Iruditzen zaigu, gure estatus politiko berria oinarritu behar dela herritarren

borondatearen arabera, eta ez hemendik 400 kilometrotik datozen mehatxu eta haize atzerakoi horien arabera. Eta horretarako, gure ordezkariei lagundu ahal izateko, ezinbestekoa da ekainaren 10ean giza katea oso ondo ateratzea.

Kataluniatik zer ikasi duzue?

Kataluniako prozesutik badugu zer ikasia; bi irakaspen nagusi ateratzen ditut. Batetik, bidea luzea dela, hau ez dela egun bateko kontua. Bide horretan pausoak ematen jarraitu behar dugula etengabe, ezin garela gelditu besteek zer egingo duten zain. Bestetik, bide hori elkarrekin egingo dugu, edo ez dugu egingo. Hau da, gehiengo zabalak behar ditugu erabakitzeko eskubidea gauzatzeko.

Zapia izango da giza kateko elementu garrantzitsu bat, bakoitzak, erabakitzeko eskubidea zergatik eta zertarako nahi duen idazteko. Arrazoiz beteriko katea izango da.

Orain arte, erabakitzeko eskubidea hiru ideien gainean eraiki izan da: herri bat gara, erabakitzeko eskubidea dugu eta herritarron garaia da. Baina GEDk aurten dimentsio berri bat gehitu dio erabakitzeko eskubideari: zergatik eta zertarako erabaki nahi dugu herritarrok?

Dimentsio hori emateaz gain, azken aste eta hilabeteetan euskal gizartean ematen ari diren mugimenduekin konektatu nahi dugu. Hau da, pentsio duinak aldarrikatzea erabat lotuta dago, pentsioak non erabakitzen diren. Gaur egun, hemendik 400 kilometrora erabakitzen dute gure helduek zein pentsio izango dituzten. Aldiz, hemen erabakiko bagenitu, segurasko, hemengo errealitatearen araberakoak izango lirateke eta pentsio hobeak izango lirateke. Eta berdin gertatzen da erabaki judizialekin, edo berdin gertatzen da beste milaka eta milaka arrazoiekin. Herritarren Ituna deiturikoa jarri dugu martxan eta Herritarron Itun hori izango litzateke, euskal herrita-

rrok ditugun erabakitzeko arrazoi horien bilketa moduko bat, edo arrazoi multzo bat.

2019 arrazoi biltzeko erronka jarri duzue.

Bai. Giza kateak ere, 201,9 kilometro ditu eta ez da kasualitatea 2019 zenbaki horri hainbeste aldiz erreferentzia egitea.

Aurrez aipatu ditudan pieza horien nolabaiteko elkarketa bat eman daiteke 2019an.

GEDren ustez 2019a urte garrantzitsua izan daiteke, beraz.

Dudarik gabe. 2019an pieza horiek bat egin dezakete, eta bat egiten badute oso urte garrantzitsua izango da, baina pieza horiek bat egin dezaten ezinbestekoa da ekainaren 10a oso ondo ateratzea, eta herritarrek bultzatzea, herritarrok argi adieraztea etorkizuna guk erabaki nahi dugula.

20 urteko gaztea zara. Gazteei horrelako dinamiketan parte hartzea kosta egiten zaiela esaten da askotan.

Hor badago mito bat: batetik, gazteak gutxi gara demografi-

«Ekainaren 10eko giza katea oso garrantzitsua da, bidegurutze batean baitago herri hau» «Ahalik eta jende gehien bizi den eremuetatik pasatzea jarri genuen helburu» «Komenigarria da giza katean eta autobusetan ahalik eta lasterren izena ematea»

koki, baina aldi berean, gazte asko eta asko oso konprometituak gara. Herri galdeketetako datuak hartzen baldin baditugu, gehien mobilizatzen den adin tartea, justu gazteen adin tartea da. Orduan, mito hori, datu objektiboen aurrean erori egiten da. Hala ere, egia da, ezinbestekoa iruditzen zaigula gazteek parte hartzea giza katean eta erabakitzeko eskubidearen bide horretan parte izatea, azken finean, gazteak garelako etorkizunean herri hau eraikiko dugunak, herri honen parte izango garenak. Eta orain arte, dena eginda eman digute.

Ekainaren 10ean festa handia egongo da Gasteizen, selektibitatea amaituta eta azterketak bukatuta izango baitituzte gehienek.

Diasporari begira ere bazaudete. Argentinan izan berria zara.

Nik izugarrizko sorpresa positiboa hartu nuen. Munduan zehar badaukagu altxor bat banatuta, eta ez gara konsziente daukagun altxorraz. Herri honek ere bere erabakitzeko eskubidea gauzatuko badu, ezinbestekoa da munduan zehar barreiatuta daukagun euskal komunitate hori ardatz beraren bueltan jartzea. Azken finean, horiek dira gure enbaxadak.

Ekainaren 10ean, giza kate txikiak egingo dituzte; Euskal Herrian elkarri eskua emango diogun bezala, euskal komunitatea dagoen munduko beste txoko guztietan ere, elkarri eskua eman diezaioten.

Goierritarrek Araban dute giza katea osatzeko lekua.

Bai, Murgia inguruan, Zuiako eskualdean, 5.000 goierritar behar dira. Antolaketarako komenigarria da giza katean eta autobusetan ahalik eta lasterren izena ematea. Autobusa izango da garraio bide bakarra, giza kateko puntuan utzi eta jasoko gaituena. Bi autobus egongo dira: egun erdikoak giza katera joateko eta egun osokoak giza katera eta Gasteizko festara joateko.

10 GOIBERRI

ASTEKO GAIA

Edurne Pradilla, Edurne Holgado eta Leire Mujika, Urretxuko Iparragirre plazan. ASIER ZALDUA

Bikoterik gabeko amak Gero eta gehiago dira bikoterik eduki gabe ama izatea erabakitzen duten emakumeak. Hiru bizipen, irakurgai.

Asier Zaldua Urretxu Gizartea asko aldatu da azken urte hauetan. Duela hamarkada batzuk, ama ezkongabeak arbuiatuak ziren. Egun, berriz, gero eta gehiago dira bikoterik izan gabe ama izatea erabakitzen duten emakumeak. Horietako hirurekin izan da GOIBERRI: Edurne Pradilla zumarragarrak 10 urteko mutiko bat du, Edurne Holgado urretxuarrak bi hilabeteko neska bat, eta Leire Mujikak neska bat espero du uztailerako.

Pradillak erabakia hartu zuenean, ez zen batere ohikoa emakume batek bikoterik eduki gabe haurra edukitzea. ÂŤ3233 urterekin bikotearekin utzi nuen. Ez zen beste bikoterik suertatzen, eta adinean aurrera

nindoanez, haurra bakarrik edukitzearen inguruan hausnartzen hasi nintzen. Bi urte eman nituen horretan pentsatzen: haur bat aurrera ateratzeko gai izango ote nintzen, haurra guraso bakarreko familia edukita ondo egongo ote zen...

Erabakia hartzea asko kosta zitzaidan eta hausnarketa sakon hori baliagarria izan zait. Une gogorrei aurre egiteko indarra eman ditÂť. Hausnarketa prozesu horretan asko irakurri zuen eta madressolterasporeleccion.com webgunera eta ikastetxeren batera jo zuen.

Dagoeneko haurdun zegoenean eman zien albistearen berri etxekoei. ÂŤBatzuei asko kostatzen zaie haurdun gelditzea, eta ez nuen oinarririk gabeko

GOIBERRI 11

ASTEKO GAIA

Mujikak zailtasun gehiago izan ditu haurdun gelditzeko.

«Oso argi nuen ama izan nahi nuela, baina haurra izateko ordua heldu zen eta bikoterik ez nuen. Osakidetzara jo nuen eta handik urtebete pasatxora haurrak edukitzeko zailtasunak nituela esan zidaten. Oraindik itxaron zerrendan nengoen eta ospitale pribatu batera joatea gomendatu zidaten. Aldi berean, makrobiotika egiten hasi nintzen. Eta lehenengoan haurdun gelditu nintzen!».

Ordurako, etxeko denek zekiten. «Amak pixka bat itxaroteko, bikotea azalduko zela... esan zidan, baina denen babesa eduki nuen».

Bikotea

Edurne Holgado, Haizea alabarekin eta Olatz ahizparekin. ASIER ZALDUA ilusiorik sortu nahi. Amari esan nionean, zur eta lur gelditu zen.

Handik hilabete batzuetara, zer edo zer espero zuela, baina haur bat adoptatuko nuela uste zuela esan zidan».

Holgadok oso argi zuen ama izan nahi zuela. «Bikoterik suertatzen ez zenez, umea bakarrik edukitzea erabaki nuen. Etxekoei esan nien eta ados azaldu ziren. Gurasoek eta ahizpak laguntzeko prest zeudela esan zidaten. Beraien babesa oso garrantzitsua izan zen. Bikotearekin haurra ateratzea zaila bada, bikoterik gabe...». Ondoren, medikuarengana jo zuen. «Donostiara bidali ninduen eta urtebete eman nuen itxaron zerrendan. Lehenengo saiakeran haurdun gelditu nintzen».

Edurne Pradillak 10 urteko mutikoa du eta Edurne Holgadok bi hilabeteko neska Pradillaren birramona ezkongabea zen eta alaba lehengusu batzuekin utzi zuen

Adin batetik aurrera, ama izan nahi duten emakumeentzat bikotea bilatzea nekagarria izan daiteke. Izan ere, ez dira presiopean egin beharreko lanak.

«Ezin naiz norbait agertuko zain egon nire ametsa betetzeko. Jende askok bikotea lortzeko zailtasunak izango ditudala esaten dit, baina maite banau, nire umearekin onartu beharko nau. Ez dago besterik», dio Mujikak.

Pradilla berarekin bat dator eta badaki zertaz ari den. «Ama izanda bikotea aurkitzea posible da. Nik bikotea dut. Bikotea lehenago edo beranduago lor daiteke, umearekin edo umerik gabe, baina adin batetik aurrera ezin dugu umerik eduki».

Duela ez hainbeste pentsaezina zen bikote gabeko emakumeek intseminazio artifiziala erabiltzea, baina gauzak asko aldatu dira zorionez. «Nire birramona ezkongabea zen nire amona eduki zuenean, eta osaba batzuekin utzi zuen. Amonak oso gaizki pasa zuen. Umea jaio zenean, Zaragozara joan nintzen amonarengana. ‘Nola aldatu diren gauzak: nire garaian hau zein gaizki bizi zen eta zu zein ondo ari zaren bizitzen.

Asko pozten naiz, esan zidan’».

Ingurukoen babesa ezinbes-

tekoa da. «Zalantzak dituzunean norbaitekin hitz egitea oso garrantzitsua da. Niri amak eta ahizpak asko lagundu didate.

Gainera, erditzera ahizpak lagundu zidan. Egin niezaiokeen oparirik onena dela esan zidan.

Umea jaio zenean, negarrez hasi zen», dio Holgadok.

Mujikak amari eskaini dio erditzera joateko aukera. «Zalantza izan nuen, ahizpari edo amari eskaini. Azkenean, amarentzat opari polita izango zela pentsatu nuen», aipatu du.

«Nik ahizpari esan nion, ama baino lasaiagoa delako. Ama oso urduri jarriko zen», azaldu du Holgadok.

Pradillak, berriz, bere anaiari esan zion. «Ez nuen horretan pentsatu eta azkeneko momentuan erabaki nuen. Nire anaiak joatea gustatuko litzaiokeela esan zuen eta baiezkoa eman nion».

Aitzindaria Pradilla aitzindaria izan zen.

«Familiako medikuak ea umea zergatik nahi nuen bakarrik eduki, ea gizonezkoak gorroto nituen... galdetu zidan. Gainera, ez zekien zeintzuk ziren eman beharreko pausoak. Nik esan behar izan nion zer egin behar zuen. Ospitalean ezin nuela umerik eduki esan zidaten. Nik ugalkortasuna banuela esan nien, behar nuen gauza bakarra esperma zela. Atzetik zetozenei bidea irekitzea erabaki nuen, baina azkenean pribatutik egin nuen, denboraz larri nenbilelako».

Gauzak aldatu beharra zegoela ikusita, ETBkoek telebistan irtetea eskaini ziotenean baiezkoa eman zien. «Kalean gauza xelebreak entzun nituen, baina jendeak berehala onartu zuen.

Enekori berehala esan nion zergatik ez zuen aitarik eta bikoterik gabeko beste ama batzuekin elkartzen nintzen umeak bera bezalako asko daudela ikus zezan. Umeek oso natural hartzen dute», amaitu du Pradillak.

12 GOIBERRI

GURE LURRA

Pedro Berriotxoa Historialaria

«Baserriari lotutako irudia zama den edo ez eztabaidatu behar da» Josune Zarandona Urretxu Pedro Berriotxoa (Urretxu, 1958) Historian doktorea da Euskal Herriko Unibertsitatean (EHU). Geografia eta Historian lizentziatua da Deustuko Unibertsitatean, eta Antropologian lizentziatua EHUn. NekazaritzakoIngeniari teknikoko ikasketak ere egin zituen Nafarroako Unibertsitate Publikoan eta Euskal Ikaskuntzan aditua da UNEDen. Gainera, maiatzaren 19an, Euskalerriaren Adiskideen Elkarteko Adiskide Numerario izendatu berri dute.

Historia irakaslea da lanbidez, baina ikerketa lan bilduma mardula ere badu argitaratuta, artikulu zein liburu formatuan.

Bere ikerketen lan-eremua landa ingurunea edo baserria izan da beti, historiaren ikuspuntutik aztertuta.

Euskalerriaren Adiskideen Elkarteko Adiskide Numerario izendatu zaituzte. Nola jaso duzu izendapena?

Gazte samar sentitzen naiz oraindik. Beti iruditu izan zait honelako izendapenak zahartzaroan iristen zirela (barreak).

Elkartearekin dudan harremana bere buletinaren bitartez sortua da. 2007an publikatu nuen bertan nire lehendabiziko artikulua ikerketaren esparruan. Ordutik aurrera ia urtero

publikatu dut zerbait, azkena 2017an.

na-amonek baratzea izan zuten beti Urretxun. Aitak fabrikan lan egiten zuen, baina baratzean beti lagundu izan du.

Tia Tere ere hortik bizi izan zen, baratzean ereindakoa gero inguruko azoketan saltzen zuen.

Ni neu ere, orain bost urtera arte baratzean aritu naiz lanean.

Noiz hasi zinen ikerlari lanetan?

1996ra arte Urretxun bizi izan naiz. Ordura arte Kaixo udal aldizkarian idatzi izan nituen artikuloak, geroago, baita beste egunkari eta publikazio batzuetan ere. Artikulu txikiak ziren. Ikerlari bezala nire ibilbide profesionala beranduago hasi zen, 50 bat urterekin. Dena dela, gozatu egiten dut idazten.

Zure ikerketa lan guztien zioa baserriaren inguruan sortu diren mitoen inguruko azterketa izan da.

Ikasteari ere ez diozu inoiz utzi.

2004an Antropologia ikasketak hasi nituen. Unibertsitatera buelta horretan berriz sentitu nuen gauzak egiteko gai nintzela, eta esan daiteke, orduan hasi zela nire ikerlari aroa.

2007an egin gabe nuen Nekazaritzako Ingeniaritza teknikoko ikasketen amaierako proiektua egin nuen, Rosa Aierbek bultzatuta.

Tesi hura egiten bost urte igaro nituen. Baserriaren inguruko ikerketa bat izan zen, historiaren ikuspuntutik aztertua.

Izan ere, beti aldarrikatu izan dut industriak edo gizarteko beste edozein arlok bezala, baserriak ere bere historia daukala.

Nondik datorkizu baserriarekiko jakin-min hori?

Ez naiz baserritarra, baina aito-

«Aitona-amonek baratzea izan dute beti Urretxun. Ni ere orain 5 urtera arte aritu naiz» «Baserria beti erreakzionariotzat hartua izan da, kontserbadorea, atzerakoia» «Historiari begiratuta, landari buruz idatzi duten gehienak hiritarrak izan dira»

Nik aipatzen ditudan mitoak, gainera, bertako baserriari edo landa inguruneari ez ezik, mundu guztiko nekazaritzari ere aplikatu daitezke. Hiria versus landa eremua. Ideia hori oso zabalduta dago, adibidez, baina historiari begiratuz gero, berehala ohartuko gara herri handienetan ere beti egon izan direla behiak, zaldiak, baratzeak, baserriak... Gainera, baserritarrak hirira joan izan dira beti euren produktuak bertako azoketan saltzera.

Gipuzkoaren kasuan, adibidez, Donostian, XIX. mendera arte hainbat biztanle baziren kaskoan eta inguruetan, baina gehientsuenak, 4.000 bat inguru, baserrietan bizi ziren. Ia 1.000 baserri zeuden garai hartan Donostian. Beraz, kasu honetan hasieran aipatutako zati-

GOIBERRI 13

GURE LURRA

keta hori ez dela egon baieztatu daiteke. Agian, Bilbo izan daiteke salbuespena.

zer eta nolakoa izan behar duen. Oraintxe daukagu, esaterako, puri-purian Aralarko pisten gaia...

Nekazariekiko agertu den mespretxuaz ere asko idatzi duzu.

Emakume ikusezinaren mitoa ere behin baino gehiagotan aipatu duzu zure ikerketetan.

Eta ez bakarrik Euskal Herrian, munduan zehar ere errepikatu izan den zerbait da nekazariarekiko mespretxuaren ideia.

Gaztelaniazko rustico hitza, adibidez, latineko rus-etik dator. Landa esan nahi du, baina beste adiera bat ere badu, zakar, basati, astakirten. Berdin gertatzen da pagano hitzarekin ere, latineko pagues-etik dator, baita pisant edo payes ere.

Guztiek mespretxuzko adiera daukate bere azpian.

Baserria beti gizonari lotuta saldu izan zaigu. Gizon zaharra, baldarra... Emakumea oso gutxi agertu izan da, eta agertu izan denetan, ia beti sukaldean.

Hori ez da egia izan. Emakumeak garrantzi handia izan du beti gure gizartean, are gehiago baserrian. Soroan, baratzean, azoketan, elizan, ukuiluan... bere presentzia erabatekoa zen, baina hori ez da agertzen testuetan.

Baserriaren irudi zaharkitua ere gailendu da zure iritziz.

Zure azken ikerketa lana orain gutxi plazaratu da. 6 eta 16 urte arteko gazteek eskoletan erabiltzen dituzten testuliburuetan baserriak duen irudia aztertu duzu.

Baserria beti erreakzionariotzat hartua izan da. Kontserbadorea, atzerakoia, aurrerapenaren aurkakoa.

Baserritarrak edo nekazariak, gainera, maila ertaineko pertsonatzat eduki dira. Bestalde, marxismoak beti azpimarratu izan du gaizkien bizi izan den kolektiboa beti langileena izan dela. Bada, historiari begiratuz gero, ohartuko gara baserritar askok langile izan nahi zutela. Izan ere, baserrietan bizimodua oso-oso gogorra izan da, batez ere, XX. mendetik aurrera.

EHNE sindikatuak eta Gipuzkoako Foru Aldundiak eskatuta egin dut lana. Txosten honetan agertzen da beti oso ikuspegi positiboa ematen dela baserriari buruz. Maitasun handiz tratatzen da, beti gure identitateari lotuta. Hau, printzipioz, ona da, baina irudi hori zama den edo ez eztabaidatu beharko litzateke...

Mitoak errepikatzen dira testuinguru honetan ere?

Hiria baserriaren gainetik jarri izan ohi da?

Historiari begiratuta, landa eremuari buruz idatzi duten gehienak hiritarrak izan dira. Landatarrek ezer gutxi idatzi dute landari buruz. Gaur egun ere, hiriak esaten dio baserriari nolakoa izan behar duen: erreserba naturala, ekologikoa... Hiriko ideologian oinarrituta esaten diote, adibidez, ekologistek baserriari

MIRIAM LUKI

Baserria gutxi agertzen da, eta agertzen denean estatikoa da guztiz, historiarik gabea. Gauza zaharra da baserria testuliburuetan, beti tradizioari lotuta eta emakumea oso gutxi agertzen da. Honen aurrean nik, baserria agente historiko bat dela aldarrikatzen dut, aldakorra dela, zerbait bizia izaten jarraitu behar du iraungo badu.

14 GOIBERRI

INTERNET

saretik artsandculture.google.com

Klik

Xuxen zuzentzailearen 5.1 bertsioa Word-ekin bateragarria izango da Ixa Ikerketa Taldeak eta Elhuyarrek Xuxen zuzentzailearen 5.1 bertsioa kaleratu dute. Bi berrikuntza nagusi izango ditu: batetik, Word programaren azken bertsioarekin bateragarria izango da; eta bestetik, Euskaltzaindiaren eta Elhuyarren hiztegietako azken hizkuntza irizpideak jasoko ditu. Word-ez gain, LibreOffice, Outlook edota Chrome eta Firefox esploratzaileetan ere erabili ahal izango da.

Gordailuaren ondarea birtualki ikus daiteke Gordailua Gipuzkoako Ondare Bildumen Zentroak bere edukiak digitalizatu eta ikusgai jarri ditu publiko zabalarentzat.

Street View teknologia erabilita, Gordailuaren instalazioak eta bertan gordetzen dituzten altxorrak ikusi ahal izango ditu erabiltzaileak.

Google Cultural Institutuarekin lortutako lankidetza hitzarmenari esker, Gordailua Google Arts&Culture plataforman sartu da. Sistema horren bidez, San Telmo Museoak, Foru Aldundiak, Eusko Jaurlaritzak eta

beste erakunde publiko nahiz pribatuek Gordailuan dituzten piezak ikus ditzakete herritarrek, erresoluzio handian.

Arts&Culture proiektua 2011. urtean jarri zuen martxan Googlek, 17 museotako 1.061 artelan eskainiz. Street View teknologiaren bidez, museoaren barrutik ibilbide birtuala egin daiteke, eta piezak Gigapixel bateko bereizmena duen Art Cameraten bidez digitalizatu dira. Gipuzkoari dagokionean, 7 erakusketa, 3 Street View irudi eta 130 pieza digitalizatu dira.

Bideoa

Euspot lehiaketak baditu irabazleak Euskara eta ikus-entzunezko sormena uztartzen dituen Euspot lehiaketak marka guztiak hautsi ditu: aurten, 73 lan jaso dituzte guztira, horietatik 47, adin txikikoek egindakoak. Sari nagusia Orozkoko Nora Latatuk irabazi du, Gizaki programatuak lanarekin. Lan guztiak, euspot.eus webgunean daude ikusgai.

GOIBERRI 15

MOTZEAN

Erretaulako genesiaren irudia. Hileko azken igandeetan bisitatu daiteke artelana, 12:00etan. PILARE MUJIKA

Altxorrak erretaulan Itsasoko San Bartolome elizako erretaula zaharberrituta dago jada eta irudietan aurkikuntza bitxiak bezain harrigarriak egiten ari dira. XVI. mendean erretaula bat egungo nobela grafikotzat har liteke, narrazioa oso bat.

Miriam Luki Itsaso Itsasoko San Bartolome elizako erretaula altxor bat da eta altxor bakarrean altxor ugari biltzen dira. Erretaulak, arte hizkuntzan esanda, bi programa uztartzen ditu. Bata eskulturena, non Jesusen biografia –hagiografia– kontatzen den Ama Birjina haurdun geratu, eta Jesus hil zuten arte. Beste programa piktorikoa da, eta Jesusen genealogia jasotzen du. Juan de Lizarazu eskultore eta arkiteko urretxuarraren lana da, eta pinturak Tomas de Oñate gasteiztarrarenak. 1560 urte inguruan datatu dute.

Erretaula bat narrazio bat

bada, herritar gehienek irakurtzen eta idazten ez zekiten garaian haiek ulertzen zituzten sinboloak jasotzen zituelako da. Hortik nobela grafikoekin egin daitekeen konparazioa.

Egunetik egunera aurkikuntzak egiten ari dira erretaulak hartzen dituen miniaturetan eta detaileetan. Esate baterako, urrezko xaflen gainean azurita kolorea puntzoiez kenduta marrazkiak eginda daude, eta hori ez zen batere ohikoa gurean, XVI. mendean. Erretaularen arkitektura ere ez da ohikoa, Pilare Muxika itsasoarraren esanetan. «Inguru hauetan oraindik ez zen a la romana deritzon

estiloan eraikitzen, baina marrazki hauetan estilo hori erabiltzen da xehetasun argiz eta estilo bikainez». Honek, besteak beste, Juan de Lizarazu egileak Italiako artistekin hartu emana zuela erakusten du. Muxikak Urretxun, 1500. urtean, jaiotako artistaren lanari azpimarra egin dio: «Bere lanak aitortza bat merezi du. Gutxi dakigu gureaz eta gutxi baliatzen dugu».

Lizarazuk arkitektura lan asko ikuskatu zituen hasi Euskal Herritik eta Andaluziaraino.

Itsasoko elizako erretaulan margotutako paisaiak agertu dira, eta litekeena da Gipuzkoako lehen paisaia naturalistak

izatea. Datu berriena da, halaber, erretaulan artoaren irudia zizelkatuta agertzen dela.

«Aurkikuntza baieztatzen bada, artoa lehen aldiz irudikatzen den lekua izango da erretaula hau», adierazi du. Artoa Amerikatik ekarritakoa da eta harrigarria da horren goiz agertzea Itsasoko artelanean.

Erretaulak bestelako sinboloak ere irudikatzen ditu. Herrigintzan buru-belarri ari den herriak jasotako saria da, «gure ondarea bertakoona da, guztiok inplikatu baikara haren zaintzan», dio Muxikak, eliza garbitzen ari diren herritarrak aurrean dituela.

16 GOIBERRI

ERREPORTAJEA

Zarauzko saioan Aitor Sarriegi eta Maialen Lujanbio aritu ziren bertsotan, Angel Alkainek gidatuta. ZARAUTZ ON

Bertsoa eta zientzia uztartuta Bertsozientziaren saio berritzaileaz gozatzeko aukera izango da Ordizian.

Zientzia gizarteratzeko modu bat da.

Loinaz Agirre Ordizia Bertsolariak, zientzialariak eta ikerlariak elkarrekin aritzeko plaza da Bertsozientzia. Kultura zientifikoa formatu erakargarri baten bidez zabaltzeko helburuarekin sortu zen duela lau urte, eta aurten lehenengo aldiz, Gipuzkoara iritsi da. DIPC, Euskal Herriko Unibertsitateko Kultura Zientifikoko Katedra, Zarautz On Elkartea, Bergarako

Laboratorium Museoa, Goierriko Lemniskata Zientzia Sare Herrikoia eta Bergarako Udala elkartu dira proiektu berri honetan.

Pasa den astean Zarautzen eta Bergaran aritu ondoren, gaur, hilak 25, Ordiziako Herri Antzokia bilakatuko da bertsozientziaren plaza. 19:00etan da saioa, dohainik. Jakinduriek mundue erreko dau izenburu-

pean, hiru zientzialari eta bi bertsolari bilduko dituzte eskenatoki berean, hain desberdinak diren bi unibertso –zientzia eta bertsolaritza– elkartzeko, haien mugak gainditzeko eta publiko berrietara iristeko. Ordiziako kasuan, Unai Iturriaga eta Alaia Martin bertsolariak, eta Gorka Azkune, Olatz Perez de Viñaspre eta Aitor Gastañares ikerlariek eta zientzialariak ariko dira, Angel Alkain aktoreak eta umoristak gidatuta.

Emanaldia dinamizatzeaz gain, bertaratzen direnen partaidetza sustatzeaz arduratuko da Alkain. Zientzialariek hamarna minutuko hitzaldi zientifikoak egingo dituzte, euskaraz.

Gaiak aurkeztu ondoren, zientzialarien hipotesiak bilduko dituen bertso bana inprobisatu beharko dute bertsolariek.

Aitor Sarriegi beasaindar bertsolariak Zarauzko saioan parte hartu zuen eta bere esanetan, «ederki» joan zen saioa: «Umorez joan zen, formatu oso entzunerraza da. Hizketaldiak interesgarriak dira eta ongi era-

manak». Batxiler mailako ikasle asko zeuden saioan, «kultura zientifikoa bezalako ikasgaietarako egokia» baita Bertsozientzia.

Bertsolaritza «amu ona» Euskal Herriko Unibertsitateko Kultura Zientifikoko katedran lan egiten duen Uxune Martinezenek urteak daramatza Bertsozientzia antolatzen, ondorengo helburua oinarri hartuta: «Unibertsitateak, besteak beste, zientzia gizarteratzeko ardura soziala du.

Zertarako? Alde batetik, kultura zientifikoa gizartean zabaltzeko, alfabetatze zientifikoan laguntzeko eta bestetik, gardentasuna erakusteko. Hau da, erakusteko zertan erabiltzen duten ikertzaileek erakunde publikoetatik hartzen duten dirua ikerketarako». Horretarako «ezinbestekoa» da bide berriak urratzea, ahal den eta toki eta jende kopuru zabalenera iristeko. «Eta Euskal Herrian zeren inguruan biltzen gara, zein ekitaldik batzen gaitu?

GOIBERRI 17

ERREPORTAJEA

Esaterako, bertsolari txapelketak. Bertsolari txapelketak sorrarazten duten interesa eta erantzuna kontuan izanik, zergatik ez lotu bertsolaritza zientziarekin? Hori izan zen abiapuntua». Bertsolaritza «amu egokia» iruditu zitzaien zientziara hurbiltzeko.

Gotzon Garate hizkuntzalariaren atsotitz bat aukeratu zuten saioak aurkezteko: Mundue jakinduriek erre biar dau. Hain zuzen ere, «gizarteak zientziarekiko zuen mesfidantzaren erakusleiho bezala».

Laugarren urtea du Bertsozientziak, eta proiektuaren balantzea «oso ona» da, Martinezen esanetan. Alde batetik, «ikusi dugu uztargarriak direla ustez elkarrengandik urrun gelditzen diren bi diziplina». Bestalde, «zientziak erregistro formaletatik, akademiatik, unibertsitatetik kanpo tokia baduela erakutsi du egitasmoak. Entretenigarria eta ulergarria den formatuetara egokitzeko gai dela zientzia eta ezagutza zientifiko-teknologikoa euskaraz argi zabaltzea ez dela zientzia-fikzioa». Horretarako guztirako, «elkarlana ezinbestekoa dela ere erakutsi digu esperientziak».

Honela, euskal herritarren «jakin-minak bizirik dirauela» ere ikusi dute: «Zientzia-ezagutza beharrezkoa dela egunerokotasunean planteatzen zaizkigun hainbat galderei au-

rre egiteko eta zientzia zabaltzea ezinbestekoa dela gizarteak irizpideak izan ditzan erabakiak hartzeko unean. Eta publikoak eskertzen duela gauzak ikastea, ezagutza eskuratzea».

Hiru zientzialari Ordiziako saioari dagokionean, hiru zientzialari eta hiru gai landuko dituzte. Gorka Azkune robotikan eta adimen artifizialean adituak Umeak bezala ikasten hitzaldia egingo du; Olatz Perez Viñaspre informatika-ingeniariak, IXA taldeko ikertzaileak eta hizkuntza tratamendu automatikoan adituak, Sistema adimentsuen aurreiritziak gaia landuko du; eta Aitor Gastañaresek, azkenik, Trenen teknologia ezkutuak.

Aitor Gastañares CAFeko ingeniaria «Meritua du horrelako gaietatik umorea ateratzea» Loinaz Agirre Beasain CAF enpresako Ikerketa eta Garapen Saileko ingeniaria da Aitor Gastañares, Teknologien Kudeaketa departamentuko arduraduna.

‘Trenen teknologia ezkutuak’ izango duzu hizpide.

«Umorez joan zen, formatu oso entzunerraza da, eta hizketaldiak interesgarriak»

CAFen teknologia arloan egiten dugun lana ahalik eta modurik didaktikoenean azaltzea da nire asmoa. Trena, gurpilekin dabilen kaja baten moduan ikusten dugu, baina barruan teknologia asko dago eta ikerketa asko egin behar da. Gainera, ibili ahala, gauza asko berritzen ari gara, hobekuntza lan asko egiten dugu.

Bertsolaria

CAFen egiten duzuen lana ezagutzeko aukera ona da.

Aitor Sarriegi

«Ikusi dugu uztargarriak direla ustez elkarregandik urrun gelditzen diren bi diziplina» Uxune Martinez EHU

Baietz esango nuke. Orokorrean interesgarria izan daiteke, CAF bezalako enpresa batean, teknologia mailan puntan gabiltza eta. Interesgarria da Gipuzkoako enpresetan zein lan egiten den ezagutzeko. Didaktikoa izan daiteke.

Bertsolaritza eta zientzia uztartzen ditu Bertsozientziak.

Harridura sortzen dit, eta oso positiboa da, nola har daitekeen horrelako saio batean bertsolaritza, gure kulturan aspalditik daukagun jarduera bat, eta beste alde batetik, teknologia, eta bi arlo horien inguruan fusioa egitea, meritua dauka.

Ez dakidana da, bertsolariak nola moldatzen diren horrelako gaietan bertsoak ateratzeko.

Kuriosoa iruditzen zait.

Aitor Sarriegiren esanetan, umorezko saioa atera zen Zarautzen.

Meritu handia dute bertsolariek, horrelako gai serioei umorea ateratzea. Baina artista batzuk dira.

18 GOIBERRI

KIROL AGENDA

BTT Saria jokatuko da bigarrenez Oiangun Mendi bizikletaren zaletuek hitzordua dute bihar, larunbata, Ordiziako Oiangu parkean, bigarrenez jokatuko baita Oiangu BTT saria.

Euskal Herriko eta kanpoko BTT txirrindulari onenak bilduko ditu probak. 4,7 kilometroko zirkuito itxia iegingo dute eta mailaren arabera, itzuli gehiago edo gutxiago egin beharko dituzte.

Larunbata, maiatzak 26, 16:30ean, Oiangu parkean.

Hiru lasterketa Zegama eta Aizkorrin barrena Zegama-Aizkorri mendi maratoi sonatuaren 17. edizioa jokatuko da igandean. Skyrunning World Series Munduko Koparako puntuagarria ez ezik, aurten Salomon Golden Trail Series egutegiko lehen proba ere izango da. 09:00etan abiatuko da proba Zegamako plazatik, eta lau orduren bueltan atzera helmugan izango da irabazlea. Stian Angermund-Vik norbegiarra (3:45:08) eta Maite Maiora mendaroarra (4:34:27) izan ziren iazko irabazleak, maratoiaren errekor berria jarriz gainera.

Aurrez, ostiralean, IV. Kilometro Bertikala jokatuko da. Korrikalariak plazatik abiatuko dira, baina zati kronometratua Harriaundi eta Iraule artekoa izango da. Mutiletan Angermundek irabazi zuen iaz, eta emakumezkoetan Laura Orgue katalauniarrak. Eta azkenik, igande goizean, VII. Zegama-Aizkorri Junior Traila egingo da.

Ostirala, maiatzak 25, 16:00etan: IV. Kilometro Bertikala.

Igandea, maiatzak 27. XVII. Zegama-Aizkorri mendi maratoia (09:00) eta VII. Zegama-Aizkorri Junior traila (10:30).

Herriarteko pilota lehiaren itzulikoak Ataunek eta Beasainek Ataunek eta Beasainek esku-huskako Herriarteko pilota txapelketaren itzuliko partidak jokatuko dituzte asteburuan. Joanekoan, Ataunek 3-0 irabazi zion Errenteriari etxean, Auzoetan, eta sailkapena eskuan dutela joango dira Fanderiara. Beasainek, aldiz, 2-1 galdu zuen Oiartzunen aurka, eta final-laurdenetarako sailkapena zail jarri zaio. Hala ere, Antzizarren jokatuko dituzte itzulikoak, eta zaleen babesa behintzat izango dute.

Ostirala, maiatzak 25, 19:30ean, Antzizar kiroldegian.

Larunbata, maiatzak 26, 20:30ean, Fanderian (Errenteria).

GOIBERRI 19

ERREZETA

Bakailao entsalada MIKEL ALBISU

Osagaiak Bakailao tako 1 Letxuga mota desberdinak Tomate txiki bat Pikillo piperrak Baratxuria Olioa Ozpina Gatza

Prestaketa Letxugak garbitu eta zatitu. Tomatea zuritu eta dadotan moztu. Gorde, eta azken momentuan, letxugak eta tomatea nahastu, eta gatza, olioa eta ozpina gehitu.

Piperrak Pikillo piperrak zartagin batean egin olio pixka batekin.

Bakailaoa

Etxean prestatutako janaria etxera eramateko aukera erbait «desberdina» egiteko asmoarekin ireki zuen Maite Garmendiak Maitte janari prestatuak duela hamar urte. Bere filosofia etxean prestatutako janaria jendeak bere etxera eramatea da. «Etxeko zaporeak eramatea, amonak prestatzen zituen bezalako dilistak jateko aukera izatea».

Maitteko sukaldea zabalik dago astelehenetik larunbatera, 07:30etik 20:30era, etenik gabe. Igandeetan itxi egiten dute. Astean zeharreko jai egunetan, berriz, 08:30etik 14:30era zabaltzen dute. Ordu tarte horretan, bertan jateko edo prestatutako janaria etxera eramateko aukera eskaintzen dute: lehen platerak, bigarrenak eta azkenburukoak, dena bertan eginda, inongo gehigarririk eta kimikorik gabe.

Z

Norbanakoez gain, taldeentzat ere zerbitzua eskaintzen dute. Jaunartze, ospakizun, herriko festa... Elkartean, pilotalekuan, herriko plazan... Eskariaren arabera moldatzen dute otordua Maitten. Behar den jende kopuruarentzat janaria prestatu, eraman eta zerbitzatzerainoko lanak beraien esku hartzen dituzte.

Janari eskaintza ere zabala dute, eguneroko otordutik hasi eta ospakizunetako gutizietaraino. Etxean prestatzeak lan asko ematen duten jakiak dira bezeroek gehien estimatzen dituztenak: bakailaoa, haragi bolak, masailak, frijituak, piper beteak, itsaski krema...

Prestatutako janariaz gain, hainbat gutizi saltzen duten denda ere bada Maitte: kontserbak, olioa, ardoa...

Bakailaoa oliotan baratxuri ale pare batekin konfitatu, su eztian. Bakailaoa atera eta olioari ur pixka bat botaz pil-pil moduko bat egin. Bakailaoari azala kendu eta xaflak banatu.

Plateraren muntaketa Uztai bat baldin badugu, uztaiaren oinarrian letxuga eta tomatea jarri. Ondoren zabaldutako pikillo piperren geruza bat gehitu eta gainean bakailao xaflak jarri. Gainetik pil-pila gehitu, uztaia kendu eta jateko prest dago platera.

Azpian patata egosi xerra batzuk jarrita ere, plater hau ondo geratzen da.