GoiBerri aldizkariaren 341. zenbakia

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

341. zenbakia. 2019ko irailaren 13a

GOI B ERRI

Bertsoaren errota abian da Goierriko 11 bertsolari lehiatuko dira OĂąatin hasiko den txapelketan 10-13 Azaleko irudian, 2019ko txapelketarako sortu duten logotipoa eta haren jiran, kantuan ariko diren Goierriko 11 bertsolariak. GOIBERRI

02 GOIBERRI

PUBLIZITATEA

GOIBERRI 03

KATE MOTZEAN

TERE MADINABEITIA

Naiara Peñagarikano Bolaria

«Nire ametsa da emakume gehiago animatzea bola munduan aritzera» Tere Madinabeitia Gabiria Bola munduan tokia egin du Naiara Peñagarikano Agirrek (Gabiria, 2000). Sari ugari irabazitakoa da, azkena herriko jaietan. Kuadrillako Mikel Mandiolak bultzatuta hasi zen bolatan 14 urte zituela, eta itxura ona hartu eta jarraitu egin zuen; aitaren osaba Joxe Alustiza punta-puntan ibili zela eta, bere trebezia «herentzia kontua» ote den esaten du .

Gabiriako gazte hau Robotika modulo bat ikasten ari da Tolosan, etorkizunean enpre-

saren batean programazio lanetan jarduteko asmoz.

Pelikula bat.

Asturias, mendi aldea.

Asko entrenatzen al duzu?

Loreak.

Jaso duzun oparirik bereziena.

Ostiraletan dugu hitzordua Gabiriako bolatokian, eta ni tarteka joaten naiz.

Liburu bat.

Lehenengo bizikleta.

Ez dut irakurtzeko ohiturarik, egunkariak-eta bakarrik.

Amets bat.

Sari asko irabazi al dituzu?

Janari eta edari bana.

15 txapel ditut. Taldeka, bikoteka eta bakarka aritzen naiz. Dirua ere irabazten dugu; orain hasi dira gizonezkoen eta emakumezkoen sariak parekatzen.

Amak egindako kroketak eta sagardoa.

Baduzu afizio gehiagorik?

Bizikletan ibiltzea, errepideko eta mendiko bana ditut.

Musika talde bat eta abesti bat.

Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Olaberria, Segura, Urretxu, Zaldibia, Zerain eta Zumarraga

GOI B ERRI

McOnak eta Tabernako argiak.

«Orain hasi dira gizonezkoen eta emakumezkoen sariak parekatzen bolateetan»

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL Zuzendaria: Iñaki Gurrutxaga Kudeatzailea: Josu Iñigo Koordinatzailea: Tere Madinabeitia

Diseinua eta banaketa: Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Oporretarako leku bat.

Emakume gehiago animatzea bola munduan aritzera.

Goierriko txoko bat.

Mandubiko gaina.

Gabiriako alkate bazina...

Herri osoan dagoen harreman sanoa eta gertukoa mantentzen saiatuko nintzateke.

Gabirian biziko ez bazina…

Inguruko beste herri txikiren batean.

Egoitzak: Beasain:

Webgunea:

Oriamendi, 32. 20200.

Posta elektronikoa:

goiberri.eus

Urretxu:

goiberri@hitza.eus

Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Publizitatea:

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08

Bezero arreta / harpidetzak:

607 530 424 – jizagirre@hitza.eus 902-82 02 01 – harpidetza@hitza.eus

04 GOIBERRI

IRITZIA

Nekane Gonzalez Itzultzailea

Horrelaxe doakigu mundua eru gorrixka distiratsu eta oskarbian eguzkia nola desagertzen ari den begira dago. Begiak zabal-zabal. Iruditu zaio ikusmira horrek edertasunaren aldaeretako bat behar duela izan, derrigor. Zeruertzak beheko zatia jan dio aurrena izar horiari. Poliki-poliki. Eta astroa desagertzearekin batera, itzali egin da hondartza eta haren alboko pasealekua biziarazten zituen argia.

Lasai dago Mikel. Harrizko eserlekuan jarrita, besoekin zangoak besarkatuz. Lehenengoz joan da bakar-bakarrik oporretara. Bikotekidearekin banatu berri, tristezia, etsia eta ordura arte bestearekin partekatutako etxearen sabaia gainera eroriko zitzaizkion beldur, Mediterraneo aldera joatea erabaki zuen. Gogoetarako 10 egun, atseden hartzeko 10 egun, eta azken urtean gertatua laburbilduko duten 10 arrazoi aurkitzeko 10 egun. Eguneko bat. Edo guztiak egun bakarrean. Auskalo.

9. eguna du gaurkoa, eta oraindik arrazoietako bat falta du. Zerbaitek esaten dio justu horixe dela garrantzitsuena; hots, arrazoi hori dela beraien

Z

artekoa infernura bidali duena.

Eguzkia zegoen tokira begiratzea dagoeneko alferrikakotzat jota, itsasoari so jarri da. Gogokoa du itsasoaren hizketa hotsa. Eta ordu horretan, apenas dagoenez jenderik, garbi entzun dezake. Agian urak argituko dio falta duen arrazoia, baina ez dio tutik ere ulertzen.

Urrunean, orbantxo bat ikusi du. Zer ote da? Itsasontziren bat? Eta pentsatu du, «badator beste parasito mordoxka bat guri lana eta ogia kentzera.

Kolpe zorrik jo gabe, gure adinduen pentsioa baino gehiago jasoko dutenak gazte-gazterik». Odola ozpintzen hasi aurretik, eta zangoak lo hartzeko zorian dituela ohartuta, pasealekuan aurrera joatea erabaki du.

Ibiltzean, ohartu da dezente beltzarandu dela, oinak ezohiko kolorez bustita ikusi baititu sandalietan dilin-dalanka.

Sandaliak! Denbora gutxi da janzteari men egin ziola. Aurretik, beti pentsatu izan baitzuen «gauza horiek emakumeenak» zirela, eta oraindik ere herritik kanpo dagoenean baino ez ditu janzten, badaezpada.

Bidean pixka bat ezkerrera egin behar izan du, oinen gogoetan galdurik ia tupust egin duelako aulki gurpildun bate-

«Itsasoaren xuxurlari esker konturatu da zein den bakarrik egotera kondenatu duen arrazoia: gainerakoak ez ulertzea eta diren bezala ez onartzea»

kin. Gizon heldu bat doa eserita, eta emakume atzerritar batek darama bultzaka. «Zaharra eta kanpotarra besterik ez dago!», haserre, berekiko. Beste aldera begiratu, eta gorputza tatuajez eta metalez jositako gazte bat ikusi du. Nazkaz begiratu dio: «Hobe luke lanean aritu, gorputza dekoratzen jardun beharrean».

Emakume bat bi seme-alabarekin dauzka orain aurretik.

Mutikoak auto bat darama eskuan, airean egindako irumenezko errepidean aurrera eginez. Neskatilak, berriz, panpina eramateko orgatxoa. Mutikoak esan dio txanda amaitu zaiola, eta itzultzeko bere orgatxoa.

Mikelek pentsatu du belarriek kale egin diotela, eta ez duela horrelakorik esan, baina neskatilak etsipenezko «baaaleee» batekin erantzun, eta itzuli dioenean, ondo entzun duela ohartu da.

Mutikotxoak irribarre gozoa egin dio Mikeli, eta zurtuta geratu da. Une batez itsasoaren ahotsa entzun duela iruditu zaio. Haren xuxurlari esker konturatu da zein den azken arrazoia, zein den bakar-bakarrik egotera kondenatu duen arrazoia: gainerakoak ez ulertzea eta diren bezala ez onartzea.

Horrelaxe doakigu mundua.

GOIBERRI 05

IRITZIA

Asteko irudia

Josu Maroto

Albistegietako aurpegi ezaguna Telebista pantailatik txoko honetara ekarri du Marotok aste honetan Jonan Apaolaza. ETB1eko ‘Gaur Egun’ albistegia aurkezten du urretxuarrak asteburuetan.

Kursaaleko alfonbra gorria urruti samar geratzen zaigu inguruotan baina seguru nago gure bizilagunen artean asko direla Donostiako Zinemaldiak ekartzen duenaren jarraipena egiten dutenak. Urrunegi joan gabe, zu zeu bertan buru belarri lanean arituko zara. Pantaila handian zer ikusi, hura kontatu. Donostiako kaleak ere zinemaz eta kulturaz zipriztintzen dira egun horietan. Fotogramaz fotograma, giro berezia islatzen da Gipuzkoako hiriburuan.

Kultura kontsumitzeko modu berrien inguruan hitz egiten da maiz, espresio bide berriek mundu zabalean eta hemen etxean bertan sortzen denaz bustitzeko bide berriak ere ekarri ditu. Zinemak, ordea, bere modalitate klasikoenean ere interesa pizten segitzen du. Zinema aretoaren iluntasunak badu bere xarma. Begi eta belarriak zabalik, pantaila handiak emango duenaren zain.

Diztirak edonor erakar dezake, normala ere bada Zinemaldia bezalako ekimen handi batek halako ikusmira sortzea. Eta badira baita ere, bere txikitasunean, ikusmira hori elikatzen duten espe-

rientziak. Kultura gosea esnatzen dutenak. Gurean adibidez urteak dira bi astean behin Zine Klubak film bat ikustea aisialdirako eta hausnarketarako aukera bilakatzeko lan egiten duela. Eta baditu bere jarraitzaile fidelak. Berdintsu egiten dute irakurketa taldean, literatura esperientzia konpartitua bihurtuz.

Alfonbra gorrian zein etxeko atarian, jarrai beza kulturak herria egiten.

Iraia Oiartzabal

bat eta

Zine klubak badu abantaila bat, eta da pelikula ondo aukeratuak eskaintzen dituela, zazpigarren artearen altxor txikiak. Pelikula handi eta ospetsuak beti onenak ez direla ikasi dut Zinemaldiari buruz idazten eman ditudan urteetan. Perlak saileko aretoan sartzea apustu segurua da, baina ez da Zuzendari Berriak-eko pelikula bat ikustea bezain dibertigarria. Hauxe da nire gustukoena, bertan ikusi baititut oso film arraroak, batzuk ez hain onak, baina baita ere Donostiako jaialdian inoiz ikusi ditudan lan polit eta hunkigarrienak. Eta gutxitan iristen dira horiek kartelerara. Horregatik gomendatzen dizuet datorren astean Gipuzkoako hiriburura gerturatzea, Maria Cristina hotela eta Kursaalaren artean dauden metroak atzera eta aurrera ibiltzea, alfombra gorriko giroaz gozatzea eta gutxienez pelikula bat ikustea. Argi ibili, sarrerak jada salgai daude eta!

Baina Donostiara joateko beharrik ez dago zinemazale izateko.

Aurrekoan zine aretoan izan nintzen, eta ez da normalean egiten

bat

Nagore Belastegi

dudan zerbait, nagikeriagatik-edo... Zinema izugarri gustatzen zait, baina plataforma digitalek indarra hartu dutenetik etxeko sofatik altxatzea kosta egiten zait. Hala ere, zinemak xarma guztia galtzen duela onartzen dut. Luis Tosarren azkena ikusi nuen horretan aretoa ia hutsa bazegoen ere, Zinemaldiko jendetzaren zantzurik egon ez arren, zinemaren magia hor zegoen; pantaila handia, xuxurlak, iluntasuna. Zeluloidea ez dadila eten.

06 GOIBERRI

GAZTEAK

ÂŤEuskal Ligan askoz ere urduriago jartzen naizÂť Goierri Gorriko jokalaria da Itsaso Bolinaga. Euskal Ligan jokatzeko pausua eman du aurten ordiziarrak.

Izaro Insausti Ordizia Futbolzalea eta futbolaria da Itsaso Bolinaga (Ordizia, 2002). Haurra zenetik jokatzen du futbolean, lehenik Ordizian eta ondoren Goierri Gorrin. Aurreko denboraldietan beheko mailetan aritu ondoren, aurten Euskal Ligan jokatzeko pausua eman du. Harrobiko haurrak ere entrenatzen ditu talde goierritarrean.

Aurreko urteetako zenbakiak hobetu nahi dituzue beraz.

Nola iristen zarete igandean hasiko duzuen Euskal Ligara?

Iazko denboralditik talde berri asko al daude Euskal Ligan?

Lagunarteko gutxi jokatu ditugu, bi soilik, eta denboraldi hasieran nabarituko da hori. Fisikoki ez gaude guztiz prest baina partidak jokatuz hartuko dugu erritmoa. Jende berria gaude taldean eta ilusioa dugu. Denboraldi txukuna egitea espero dut, taldeak itxura polita baitu.

Aurreko urteko talde batzuk bigarren mailara igo dira eta behetik talde berriak datoz; tartean Reala eta Eibar. Talde gogorrak dira biak ala biak. Oso jokalari gazteak dituzte, eta kalitate handikoak. Azken finean aukeraketa bat egiten dute eta hori zelaian nabari da.

Helburuez hitz egin al duzue?

Goierri Gorriren lehen taldea asko aldatu al da?

Iaz Euskal Ligan ezjakintasuna nabari zen. Maila berri bat sortu zen, eta ez zen ziurra mailaz zenbat talde igoko ziren. Bigarren mailara igotzea zen asmoa, baina ez zen lortu. Aurten lehenik taldea egonkortzea da helburua, eta ondoren goiko postuen borrokan aritzea.

Hasiera batean behintzat aurreko denboraldietako emaitzak hobetzeko asmoarekin hasi behar dugu. Urtez urte sailkapenean geroz eta gorago gelditu gara, eta marka hori ontzen joatea da helburua. Gai izan behar dugu postu horien borrokan aritzeko, gutxienez mantendu eta posible denean hobetzeko.

Taldea ez da asko aldatu iaztik hona. Urtero bizkarrezurra mantentzen saiatzen gara, eta ondoren, dauden hutsuneak betetzen. Denboraldiz denboraldi taldea aldatzea derrigorrezkoa da, jokalari berriak behar direlako. Aldi berean ga-

IZARO INSAUSTI

rrantzitsua da beheko taldeetako jokalariak gorantz joatea.

Mailaz igotzeak eraginik izan al du zugan?

Jokalari bezala ez dut uste aldatu naizenik, baina askoz ere urduriago jartzen naiz Euskal Ligan; bai entrenamenduetan bai partidetan.

Jokalariei gehiago eskatzen al zaizue mailaz igotzean?

Ligako partidekin ez gara hasi, baina entrenamenduetan presio gehiago nabari dut, eta beraz urduriago nago. Norberak

duen guztia eman behar duelako eskatzen da gehiago, baita entrenamenduetan ere.

Goierri Gorri proiektua egonkortu al da?

Noski, urtetik urtera jokalariak mailaz igotzeak erakusten du egonkortasun hori. Mailaz maila Goierri Gorrik duen presentziak erakusten du kluba sendotu dela, eta neskek futbolean jarraitzeko aukera dutela.

Beti egongo da futbola uneren batean jokatzeari uzten dionik, baina behetik haur ugari datoz.

GOIBERRI 07

PUBLIZITATEA

08 GOIBERRI

GURE LURRA

Urolak daramana Legazpiko Kultur Etxean ikusgai dago gaur arte ‘Ekintza errazak, etekin ikusgarria, Amalurra zaindu’ erakusketa. Urola errekaren egoera da argazki eta artelan bildumaren ardatza. Udalerriko Berdeak koalizioak ondu du.

Miriam Luki Legazpi Erreka bizitzaren metafora da.

Ibaiek daramaten ura ez da sekula ur berbera eta urak bidean hamaika traba aurkitzen ditu.

Harriak edo bihurguneak jartzen dizkio naturak urari, eta gizakiak, sarriegi, hondakinak.

Urola ibaiaren egoeraz kontzientziak eragiteko Ekintza errazak, etekin ikusgarria, Amalurra zaindu erakusketa ondu dute Legazpiko Berdeak-Independenteak koalizioko kideek.

Gaur arte kultur etxeko erakusketa aretoan ikusgai dagoen bilduman argazkiak eta ar-

telanak daude. Argazkiak Gorka Gomez eta Asier Imaz argazkilari legazpiarrek egindakoak dira. Errekan sartzeko jantziak soinean, kamerak eskuetan, Brinkola auzotik Legazpiko mugaraino ibili ziren biak errekan dauden hondakinei argazkiak ateratzen. Argazki horietan guztietan aurrez ezin imajina daitezkeen hondakin motak ikusten dira, hasi plastikozko botiletatik eta lapikoetaraino.

Argazki bakoitzari markoa jarri diote antolatzaileek, eta marko bakoitza ezberdina da, berrerabilitakoak baitira.

Artelanak Anjel Jimenezek egin ditu. Donostiarra bera, hondartzan jasotako hondakinak erabili ditu koadro figuratiboak osatzeko. Hala, zaborrekin irudikatutako arrainak plastikozko amuzkia jatera doana ikus daiteke, adibidez.

Legazpiko Berdeak-Independenteak koalizioko bozeramaile Alberto Bezunarteak erakusketaren helburuen berri eman du: «Ibaia nola dagoen erakutsi nahi dugu, kontzientzia sortzeko eta herritarrak aktibatzeko». Bezunartea kide den koalizioak 2018ko urrian

Urola errekaren gaineko mozioa aurkeztu zuen Legazpiko udalbatzan. Mozioak aurrera egin zuen, «udal gobernuari mozioa onartu genuela eta han jasotakoa martxan jartzeko eskatu nahi diogu erakusketaren bitartez», nabarmendu du Bezunarteak.

Erreka Egunaz gain Errekaren egoeraren gaineko kezka betidanik izan dutela erantsi du: «Konturatu ginen Urola oso zikin zegoela, eta legeak zer zioen ikusi ondoren, udala hondakinak jasotzera

GOIBERRI 09

GURE LURRA

behartuta dagoela jakin genuen». Mozioak jasotzen duenaren arabera, 2016ko apirilean Legazpiko Udalak eta Uraren Euskal Agentziak Lankidetza Protokoloa sinatu zuten, non udalak bere gain hartu zituen udalerriko ubide eta ur-bazterretan egin beharreko jardunak planifikatzea.

Mozioan, halaber, Legazpiko errekasto eta erreketatik hirihondakin solidoak kentzea eta urte osoan haien garbitasuna nahiz kontserbazioa bermatzeko neurriak jasotzen dira. Batik bat, Erreka Egunean ez ezik, urte osoan zehar, udalak ibaiak ongi mantendu, garbitu eta kontserbatzeko behar diren baliabideak jarri behar dituela.

Kontzientziazio kanpainak egi-

tearen beharra ere jaso zuen mozioak.

Bezunarteak dio errekak «kaleak garbitzen diren bezala» garbitu behar direla: «Mozioa aurkeztu ondoren erakusketa prestatzeko lehenengo urratsak eman genituen. Urola erreka nola dagoen eta udal gobernuari urratsak eman ditzala eskatzeko».

Erakusketa ibiltaria izango da. «Gure taldeak ordezkaritza duen udalerrietara eramango dugu: Azkoitia, Eibar, Tolosa, Zumarraga, Donostia... Izan ere, Urola errekarako balio duenak beste ibaietarako balio du.

Horrez gain, Urolak berak ukitzen dituen beste udalerrietara eraman nahi genuke, Legazpin bakarrik aritzeak ezer gutxirako

Ezkerrean, Urola errekaren iturburua Aratz- Aizkorri Natur Parkearem Legazpiko zatian; goian, Alberto Bezunartea Berdeak-Independenteak koalizioko bozeramailea, Legazpin. MIRIAM LUKI

Datua

600

Kilo hondakin. Urola errekaren Legazpiko tartean azken urteetan Erreka Egunean bildu duten zaborraren batez bestekoa, Legazpiko Berdeak-Independenteak emandako datuen arabera.

balioko baitu beste herrietan ezer egiten ez bada».

Urola errekaren bueltan oraintsu Urola ibaia dokumentala aurkeztu berri dute Javier Arenasek eta Luis Jauregik Urola Kostan. Dokumentala Legazpin emango dute irailaren 26an. Erreka Eguna, bestetik, hilaren 28an egingo dute.

Urola 59 kilometroko luzera duen ibaia da. Aizkorriren magalean sortzen da, eta Zumaian egiten du bat itsasoarekin. Hondakinen eta isurtzeen ondorioz, hainbat belaunalditako bizilagunek hamaika koloretan ezagutu dute. Kutsadurarik gabeko garaian nolakoa zen gogoratzeko iturburura jo beste erremediorik ez dago, oraindik ere.

10 GOIBERRI

ERREPORTAJEA GIPUZKOAKO BERTSOLARI TXAPELKETA 2019

Goierrik prest du hamaikako handia Gipuzkoako Bertsolari Txapelketaren 12. ekitaldian 11 bertsolari, bost gai jartzaile eta hiru epaile jardungo dira.

Errotarria izango da ikurra. Goierriko bertsolaritzak ere etenik gabe alea xehatzen segitzen duela erakutsi du.

Aimar Maiz Hamabigarrenean hamaika.

Gipuzkoako Bertsolari Txapelketaren 12. ekitaldia irailaren 14an hasiko da. 11 bertsolari goierritarrek parte hartuko dute. Guztira, hitzaren 48 artistak. Hamasei saio egingo dituzte denera. Kanporaketa erakoak dira guztira, kale edo bale,

saio bakarrera. Final zortzirenetako fasean 42 bertsolari daude: zortzi 2015eko finalaurrekoetara iritsitakoak dira — Nerea Elustondo legazpiarra tartean—; gainontzeko 34ak, udaberrian jokatutako Gipuzkoa Betsotan sailkatze galbahea gaindituta iritsi dira.

Hiru goierritar lehen aldiz

GOIBERRI 11

GIPUZKOAKO BERTSOLARI TXAPELKETA 2019 ERREPORTAJEA

Txapeldunak

«Bertsolaritza errotaren modura ari da: etengabe lanean eta kolpeka alea xehatzen» «Bailaretan jende piloa ari da bertso mugimenduan, eta horiei ere eraman nahi diegu»

Saroi Jauregi

Elkartearen lehendakaria

Txapelketan ariko diren bertsolariak, epaileak, aurkezleak eta antolatzaileak Asteasun elkartu ziren, irailaren 7an, sintonia eta aldizkaria aurkezteko. GOIBERRI

dok eta Arkaitz Oiartzabal ‘Xamoa’-k.

Finalaurrekora 18 bertsolarik egingo dute aurrera. Araua bera da han ere: saioko irabazlea zuzenean finalera, eta beste bost puntu gehien dituztenak.

Lau urtero gertatu ohi den eran, zapata ugari urratutako bertsolariek eta izerdi gaztedunek bat egingo dute. Apalategi, Elustondk eta Iban Urdangarin dira ofiziotsuenen sailekoak: 5.

Gipuzkoako Txapelketa dute.

Beste estilo baten bila sartu dira udazkeneko Txapelketara: Eneko Araiztegi, Maialen Akizu eta Mikel Tapia. Duela lau urte, udaberriko Gipuzkoa Bertsotan lehiaketan izan ziren.

Final-laurdenetarako ataka 24k igaroko dute (saio bakoitzeko irabazlea zuzenean, eta puntuazioz besteak). Horiei, 2015eko finalistak batuko zaizkie (Iñaki Apalategi beasaindarra, kasu). 30en artean lehiatuko da fase hori, bost saiotan.

Parte hartzeko aukera zuten lau bertsolarik uko egin diote aurten irteteari: Jon Martinek, Unai Agirrek, Nahikari Gabilon-

Apalategi azken bi aldietan finalista izan da, eta bietan laugarren sailkatu da. Baina, buruz burukora heltzea gustatuko litzaiokeen arren, beste kezka batek mugiarazten du aurtengo Txapelketari begira: bertsokera, estilo, gai eta kolore aniztasunak.

«Estilo berdinera tolestuta ikusten ditut bertsolari gehienak, eta guk [zaharrenek] daukagu ugaritasuna bermatzeko ahalegina egin beharra. Guk daukagu gutxiena jokoan, eta gure belaunaldiari tokatzen zaigu beste garapen bat eduki dugula adieraztea».

Gipuzkoako Bertsolari Txapelketak 12. ekitaldia izango du 2019an.

Orain arteko txapeldunen zerrendan bi goierritar daude.

1959. Manuel Olaizola ‘Uztapide’.

1962. Jose Joakin Mitxelena.

1964. Joxe Migel Iztueta ‘Lazkao Txiki’.

1967. Txomin Garmendia.

1991. Anjel Mari Peñagarikano.

1995. Aitor Mendiluze.

1999. Taldeka izan zen. Zarautz Jai Txiki txapeldun: Andoni Egaña, Julen Zulaika eta Iñigo Mantzisidor.

2003. Maialen Lujanbio.

2007. Aitor Mendiluze.

2011. Aitor Sarriegi.

2015. Beñat Gaztelumendi.

«Uda xelebrea izaten da, ez dagoelako asteroko bertso-eskola. Lehenengo Txapelketa izanda, ikusi egin behar. 300 pertsonaren aurrean kantatzen ohituta ez gaude. Sorpresa izango da».

«Baina udaberriko sailkatze faseari ez diot baliorik kendu nahi. Bertsolaritzaren osasunaren adierazpidea da, eta kontuan hartu beharrekoa da. Txapelketa da hura ere. Jende asko izaten da, saio batera, eta kopuru handia geratu da kanpoan».

Maialen Akizu Saioa: Amasa-Villabona, irailak 15 Urretxu, 1996

«Txapelketan helburu batzuk lortuta dauzkagunok, ez dugu helburua zenbakitan edo postutan jarri behar. Lehen aldia dutenen jarrera ulergarriagoa da. Neu finaleko buruz burukoan sartu gabe nago.

Baina bada momentua hori alde batera utzi eta aportazioa egiteko estiloan aritzeko. Bertsolariak molde igualtsukoak garela gero eta gehiago antzematen da, eta ikuskizunak erakargarritasuna galtzen du. Estilo gehiago azaldu behar dira».

Iñaki Apalategi Saioa: Andoain, urriak 10 (final 1/4) Beasain, 1982

«Lehenengoa denez, beldur pixka bat ere ematen du. Baina ilusio handiarekin eta gogotsu nago, nola ez! Astero entrenamenduak egiten ari gara: astean behin juntadizoa egin, eta aritu eta aritu. Helbururik ez dut jarri: itxura ona eman behintzat, gustura geratu, eta, pasatzea tokatuko balitz, poz ikaragarria hartu».

«Izenei begira, mailak gora egingo du.

Bakarkako lanak ere ugarituko dira; guretzat egokienak ez dira baina...».

Eneko Araiztegi Saioa: Lasarte-Oria, urriak 5 Segura, 1996

12 GOIBERRI

ERREPORTAJEA GIPUZKOAKO BERTSOLARI TXAPELKETA 2019

Azken urte mordoan «presentzia handia» hartu duten «estilo narratibo-poetiko geldoez» harago, beste estilo batzuk ere aldarrikatu ditu, are txapelketarako ere. «Esango nuke, fase batetik aurrera, denek dakitela estilo horretan bertsotan egiten. Beste gauza batzuk egiten dakitenik oso jende gutxik azaltzen du, ordea, eta eskertu egiten da».

Entzuleak «non aukeratua» eduki behar du, Apalategiren irudiko: «Estilo poetikoa, umorea, sarkasmoa, gai sozialak, seriotasunezkoak...». Bertsolaritzaren ikuspegitik, saiatzea merezi duen arloa deritzo; «nire hondar alea horretan jartzen badut , gustura».

Errotarria biraka Asteasun elkartu ziren joan den larunbatean Txapelketan parte hartuko duten bertsolariak, epaileak, gai jartzaileak eta antolatzaileak. Pedro Joxe Elizegi Pello Errota eta Mikaela Elizegi bertsolarien herrian. «Pello

Nerea Elustondo Legazpi, 1981

Errota hil zela ehun urte dira, eta bertsolari asteasuarrei keinu bat egin nahi izan diegu aurten», azaldu du Gipuzkoako Bertsozale Elkartearen lehendakari Saroi Jauregik.

Txapelketaren logotipoan errotarria da osagai nabarmenena, Pello Errotari keinu eginez. «Eta bertsolaritza bera errota baten modura irudikatuta, etengabe lanean, kolpeka alea xehatzen ari dena». Sintonia ere larunbatean aurkeztu zuten, partaideei lehenik. Don Inorrez taldeak konposatu du.

Zenbaki handiak eta gizatalde ugaria behar ditu Gipuzkoako Bertsolari Txapelketak: 48 bertsolari (udaberriko fasean 84 ziren), 16 epaile, 15 aurkezle eta gai jartzaile, lau idazkari, eta ezin konta ahala laguntzaile eta antolatzaile.

Alea, xehetik Paradoxikoki, puztukadaren kontrako norabidea egin nahi du Bertsozale Elkarteak Gipuzkoan ere. «Aurreko txapelkete-

«2003tik Gipuzkoako txapelketa guztietan parte hartu dut, baina azala ez da sekula egiten. Gogoz joango gara, ahal den ondoena egiteko ideian. Aurretik aldaba jotzea ez dut atsegin, ordea; gauzak oholtzan esan behar dira. Lehen, txapelketan gazteenetakoa nintzen; orain, zaharrenetakoa. Bilakaera publikoan ikusi dut; orain, udaberrian ere sarrerarik gabe geratzen dira. Ez dakit ikusmina handiagoa den, baina jendea gehiago mugitzen da».

Saioa: Zumarraga, irailak 28

«Guretzat, itxaropena eta helburua udaberriko fasea gainditzea izaten da. Pasatu ginen, eta helburua beteta daukat.

Orain zer galdurik ez daukagu. Plaza ona tokatu zait, eta saio txukuna egin nahi dut. Ea gozatzen dugun. «Lehenengo txapelketa 19 urterekin izan nuen, nahiko berri artean. Orain hobetoxeago eta lasaiago aritzen naiz. Eta presiorik gabe.

Ez gara bertsoetatik bizi, zaletasuna da; Endika Igartzabal eta segitzeko aitzakia da txapelketa».

Saioa: Elgoibar, irailak 29 Gabiria, 1991

Bost aurkezle eta hiru epaile goierritar ere badira taldean okian tokiko antolatzaile, boluntario eta laguntzaile saldoaz gain, Gipuzkoako Bertsolari Txapelketako talde ofizialean partaide goierritar gehiago ariko dira. Gai jartzaile taldean Asier Iriondo legazpiarra (Arriaran, 1973), Eresti Oiarbide (Gabiria, 1988), Inaxio Usarralde lazkaotarra (Aginaga, Usurbil, 1967), Itziar Etxezarreta (Ezkio, 1978) eta Saroi Jauregi (Zaldibia, 1978) daude.

Epaimahaietan bertsolarien lana baloratzen, bestetik, hiru epaile hauek ariko dira: Maite Sukia (Ataun, 1981), Martin Aramendi (Ataun, 1970) eta Mikel Urteaga (Beasain, 1982).

T

tan, bai Gipuzkoakoan, bai Euskal Herrikoan, bertsoaren fenomenoa neurrira ekartzen saiatu gara. Urte batzuetan, espektakulua apaintzeko joera bat eduki genuen. Bertsoa bertsoa da, eta bere neurrira ekarri behar genuela erabaki genuen bere inguruko guztia ere. Azken urteetan horretan ari gara».

Baina, beti-betiko bokazioari ez dio muzin egingo 2019ko txapelketak: bertsoa «Gipuzkoako txoko guztietara» eramateari, eta funtsa bertsoa dela ez ahazteari. «Bailaraz bailara jende piloa ari da bertso mugimendua aurrera joan dadin lanean: bertso eskoletan, hezkuntza arautuan, antolatzen... Jende asko mugitzen da, eta horiei begira ere Txapelketa Gipuzkoa guztira eraman nahi da», dio Jauregik.

Iturriotz, A. Igartzabal, E. Igartzabal, Araiztegi, Urdangarin, Maiz, Akizu, Tapia, Elustondo, Apalategi eta Lopez errotariek aldaparoa urez beteta eta alea xehatzeko prest daukate.

«Udan plazetan gustura ibili gara, eta gogotsu nago larunbaterako. Lehen saioa izateak erreparoa ematen du, denontzat lehena delako. Baina norbaitek egin behar. Tenperatura hartzeko balioko du».

«Helburua –gezurrik ez dugu esango jada altuera hauetan–, aurrera pasatzea da, ahal dela. Txukun jardunez eta saio on bat eginez gero, aukerak denok dauzkagu. Seikote guztiei begira jartzen zara, eta ea nor geratzen den atzera!».

Aratz Igartzabal Saioa: Oñati, irailak 14 Gabiria, 1996

Txapelketaren txupinazo-egunean ekingo dio Amaia Iturriotzek kantuari, Oñatin.

Hirugarren Gipuzkoakoa izango du, 2011n eta 2015ean ere parte hartu baitzuen. Mediku-lanak eta goardiek lanpetuta, ezin izan dio aldizkari honi erantzun.

Hamabi urterekin hasi zen Urretxu-Zumarragako Bertso Eskolan, Gorka Azkarate irakasle zuela. Iturriotzek berak dihardu, orain, bertso eskola ematen.

Amaia Iturriotz Saioa: Oñati, irailak 14 Urretxu, 1993

GOIBERRI 13

GIPUZKOAKO BERTSOLARI TXAPELKETA 2019 ERREPORTAJEA

Txapelketako saio guztiak 17:00etan hasiko dira; baita Donostiako finala ere.

Sarrerak non erosi

Idiazabalen, maiatzean, Gipuzkoa Bertsotan sailkatze faseko saioa. GOIBERRI

Goierrin bi saio Gipuzkoako Bertsolari Txapelketak Goierriko eskualdea bisitatuko du 12. ekitaldian ere.

Hamasei saioetatik bi egingo dituzte bailaran: Ordizian eta Zumarragan. Biak final zortzirenetako faseko kanporaketa saioak dira.

Ordizian irailaren 21ean kan-

Odei Lopez Legorreta, 1988

Mikel Tapia Ataun, 1996

tatuko dute sei bertsolarik, Herri Antzokian, 17:00etan. Ainhoa Agirreazaldegi, Aitor Urbieta, Ane Zuazubiskar, Asier Azpirotz, Beñat Lizaso eta Manex Mujika ariko dira. Maddi Labakak aurkeztuko du saioa.

Zumarragara, berriz, astebete geroago egingo du bisita

Txapelketak. Irailaren 28an, larunbata, Zelai Arizti aretoan 17:00etan, honako seikoteak abestuko du, tartean bi goierritarrek: Eli Pagola, Iker Ormazabal, Iñigo Izagirre, Mikel Tapia, Nerea Elustondo eta Unai Mendizabal. Iker Iriartek aurkeztuko du eta jarriko ditu gaiak.

Saio guztietarako sarrerak Internet bidez eros daitezke, bertsosarrerak.eus webgunean.

Saioaren egunean, aretoko leihatilan ere salduko dituzte.

Bonua ere atera dute; 80 euro balio du, baina Bertsozale Elkarteko bazkideek soilik eros dezakete, eta finaleko sarrera ez dago horren barruan.

Denera, 16 saio dira. Final zortzirenetako zazpi saioak (Oñati, Amasa-Villabona, Ordizia, Zumaia, Zumarraga, Elgoibar eta Lasarte-Oria) irailaren 14tik urriaren 5era jokatuko dira. Bost final-laurden (Andoain, Irun, Eibar, Azpeitia eta Azkoitia) urriaren 19tik azaroaren 2ra; hiru finalaurreko (Arrasate, Oiartzun eta Tolosa) azaroaren 17an, 24an eta abenduaren 1ean; eta finala Donostia Arena-Illunben, abenduaren 14an.

«Helburua zein den garbi daukat: ondo pasatzea. Amets txiki bat ere bada niretzat Txapelketan aritzea. Erronka berezia da. 2007an eta 2011n ere parte hartu nuen [2015ean sailkatze fasean ere bai], baina lehenengo aldia da udaberritik sailkatu naizena, eta azkenekoa izateko ere arriskua badago. Ez da bertsolaritza uztera noalako, baina beti ez da halako aukerarik izaten. Gogoz nago, egia esan. Eta ondo pasatzeko asmoarekin».

Saioa: Amasa-Villabona, irailak 15

«Helburu handirik ez daukagu jarrita.

Egundoko ezustekoa izan zen udaberriko fasea gainditzea eta Txapelketara ailegatzea. Orain, hilaren 22an joan, ahal den ondoena kantatu, gozatu, eta nire buruarekin gustura geratuz gero, ni txoratzen nengoke. Txapelketako kartelean azaltzea bera nahiko ohore bada niretzako.

Daukadan aspirazio bakarra, nire buruarekin gustura geratzea da. Hortik aurrera, izan behar duena izan dadila».

Gorka Maiz Saioa: Zumaia, irailak 22 Gabiria, 1989

«Gogotsu nago. Sailkatze fasetik igaro eta saltoa ematea aukera polita da, eta poz handia hartu nuen udaberrian. Jendeak pasatu egin nahi izaten du, eta nerbioak izaten dira. Gainera, Goierrin batera ibiltzen garen denok ariko gara udazkenean, eta poz bikoitza daukat horregatik.

Aurrekanporaketak txapelketatik kanpora bezala ikusten dira, leiho handiago bezala. Orain, gehiago betetzen duen plaza izango den sentsazioa daukat».

Saioa: Zumarraga, irailak 28

«Sekula baino okerrago nago aldartez.

Izena azken momentuan eman nuen, gogoa piztuta. Ez dut batere prestatu, denborarik ere ez eta. Ilusioa badut, hala ere.

Txapelketa honetan niretik egingo dut.

Beti egin dut hala, baina aurten inoiz baino gehiago. Udaberrian ondo atera zitzaidan. Saioak izaten ditut aldian behin, baina lan teknikoa ez dut egin. Aurrekoetan, dezente jardunda joan eta ez dut ezer egin. Orain ea alderantziz den».

Iban Urdangarin Saioa: Amasa-Villabona, irailak 15 Ataun, 1985

14 GOIBERRI

ELKARRIZKETA

Jonan Apaolaza ‘Gaur Egun’ albistegiko aurkezlea

«Garrantzi handia ematen zaie garrantzi gutxiko albisteei» Asier Zaldua Urretxu Jonan Apaolazak (Urretxu, 1965) ETB1eko Gaur Egun albistegia aurkezten du. Urretxuar petoa da, eta asteburuetan lan egiten duen arren, Santa Anastasia jaietara etorriko da.

Nolatan kazetari?

Hamalau bat urte nituenean telebistan El Salvadorreko gerrako korrespontsala ikusten genuen, gau eta egun. Ez dakit zergatik, nire ofizioa hori izango zela erabaki nuen. Dena den, nire ibilbidea oso ezberdina izan da. Kanpoan oso gutxi ibili naiz.

Non egin zenituen ikasketak?

Leioan. Oso gustura ibili nintzen. Ama Segurakoa dut eta aita Mutilokoa zen. Hori dela eta, ordura arte Goierriko euskara bakarrik ezagutzen nuen.

Unibertsitatean konturatu nintzen zenbat euskalki eta hitz egiteko era dauden. Oso aberasgarria izan zen.

Argi al zenuen telebistan lan egin nahi zenuela?

Beti telebistak eman dit atentzioa. Irudiak indar handia du.

Minutu eta erdiko bideo batean oso informazio indartsua eman daiteke. Irratian lan egiteko aukera ere eduki nuen, baina telebista aukeratu nuen.

Zein saiotan aritu zara?

Bizkaia Directo, Noticias para America eta El Punto saioetan eta Nafarroako korrespontsalian lan egin nuen, Gaur Egun albistegian hasi aurretik. Noticias para America diasporako euskaldunei zuzendua zegoen, Euskal Herriko albisteak gure ikuspuntutik jaso zitzaten. Argentinara erreportaje bat egitera joan ginen batean, han ospetsua nintzela konturatu nintzen. Rosarioko Euskal Etxera sartu nintzenean denak niregana gerturatu ziren.

Dagoeneko Euskal Herrian ere ezaguna zara.

Sagardotegietan bai, baina hirietan gutxiago ikusten da ETB1. Dena den, kuriosoa da Cadiz-eko hondartza batera joatea eta ondoko familia euskaldunekoei telebistakoa naizela entzutea.

Gustura al zaude Gaur Egun albistegian?

Gaur Egun albistegian oso gustura nabil eta ez nuke lana aldatuko, baina dena azkarregi doa. Egunerokotasunak jan egiten gaitu. Gauzak gehiago landu ahal izatea gustatuko litzaidake.

Asko aldatu al dira albistegiak azken urte hauetan?

ETBn hasi nintzenean ez zegoen ordenagailurik. Albiste bat baieztatzeko genuen erreminta

bakarra telefonoa zen. Zailagoa zen lan egitea, baina informazioa zorrotzagoa zen. Egun, albiste bat ETBn ateratzen denerako, sare sozialetan eta Interneten atera da. Hala, jendeak beste zerbait nahi du. Bestalde, garrantzi handia ematen zaie garrantzi gutxiko albisteei.

Ikusgarriak dira, baina ez dira albisteak. Albistegiek ikuskizun ukitua hartu dute.

ETBn ere hori gertatzen ari dela nabaritu al duzu?

«ETB publikoa da eta funtzio bat du, baina aspergarriak bagara jendeak ihes egingo digu» «Ez dut alderdien presiorik nabaritu, baina gaizki eginez gero kritikak jasotzen ditugu» «Urretxuko jaiak behin bakarrik galdu ditut, azterketak nituelako»

ETB publikoa da eta funtzio bat bete beharra du, baina aspergarriak bagara jendeak ihes egingo digu. Dena den, ezin dugu izaera publikoa ahaztu.

Bestalde, ikuspuntu guztiak eskaini behar dituzue.

Denon telebista da eta guztion ikuspuntuak ematen saiatu behar gara.

Alderdien presiorik nabaritu al duzu?

Ez dut inoiz alderdien presiorik nabaritu, baina, gaizki eginez gero, kritikak jasotzen ditugu.

Kirolen atalak ez du toki handiegia hartu albistegietan?

Egungo albistegiak oso luzeak dira. ETB2ko Teleberrik ordubete baino gehiago irauten du eta kirolen tartea oso luzea da.

ETB1en ere kirolak pisu handia du, baina audientzia handiak ematen ditu. Bestalde, gu gara gure kirolei arreta eskaintzen dien bakarra. Ardura hori dugu.

Guk eskaintzen ez baditugu, nork eskainiko ditu?

Urte asko daramatzazu ofizioan. Anekdota bereziren bat gogoratzen al duzu?

Zuzeneko surrealistena oilategi batetik egin nuena da. Hitz egiten ari nintzen bitartean, oiloak nire hankei mokoka nituen.

Beste behin, Iruñean Arga ibaia gainezka egiteko zorian zegoen eta horren berri ematera joan

GOIBERRI 15

ELKARRIZKETA

ginen. Maleta banku batean utzita, autoan sartu ginen.

Emakume batek maleta ikusi eta poliziari deitu zion. Zuzenean sartu baino segundo bakar batzuk lehenago lortu genuen poliziek telebistakoak ginela sinestea.

Zein da eman duzun albiste onena?

ETAren amaieraren iragarpena, Kanbon. Ni hasi nintzenean atentatu asko egoten ziren eta urte gogorrak bizi izan genituen. Hori guztia atzean uztea eta gizarte berri bat eraiki ahal izatea oso pozgarria izan zen.

Eta txarrena?

Duela 11 hilabete semea galdu nuen. Nire lan ibilbidean halako albiste asko ematea suertatu zait, baina semea joan zenetik beste era batera ematen ditut.

Albiste horien guztien atzean zer dagoen konturatzen naiz.

Lehen albiste horiek hoztasun handiagoz bizi nituen.

Zein albiste ematea gustatuko litzaizuke?

Altsasuko gazteak aske utzi dituztela eta justizia egin dela.

Hori gustatuko litzaidake esatea, nahiz eta zoritxarrez oso berandu izan gazte hauentzat.

Sakanan bizi zara, baina urretxuar petoa zara.

Urdiainera ezkondu nintzen duela 24 urte, eta Bilbon eta Madrilen ere bizi izan naiz. Beharbada horregatik sentitzen naiz horren urretxuarra. Urretxuko jaiak behin bakarrik galdu ditut, azterketak nituelako.

Aurten ere Urretxura etorriko zara, beraz.

EITB

Kuadrillakook 15 urterekin hasi ginen karroza egiten eta urte askotan parte hartu genuen karroza desfilean. Ondoren, gastronomia lehiaketan parte hartzen hasi ginen. Txapelketa lau aldiz irabazi dugu eta beste lautan aurkezpen onenari saria eman digute. Lehen Imanol Jauregi, IĂąigo Altzelai eta hirurok ginen sukaldariak. Asteburutan lan egiten dudanetik, oso zaila zait txanda aldatzea eta gauean heltzen naiz Urretxura.

16 GOIBERRI

SANTA ANASTASIA JAIAK URRETXUN

Saskikada bete ekitaldi Jaien aurreko ekitaldiak Irailak 14, larunbata: 20:30: Karrozeroen kalejira Josetxo eta Alayak elektrotxarangarekin.

HERRIARTEKO 31. FOLKLORE JAIALDIA 10:00-14:00: II. Folklore Azoka, Gernikako Arbola plazan. Folklore eta musika tradizionalarekin lotutako artisauak eta erakusketak.

12:00: Herriarteko Folklore Jaialdiko taldeei harrera, udaletxean.

13:00: Munduko Dantzak, Gernikako Arbola plazan. Jaialdian parte hartuko duten taldeek beraien dantza tradizionalen oinarrizko pausuak erakutsiko dizkiete hala nahi duten herritarrei.

18:00: Herriarteko 31. Folklore Jaialdia, Aldiri kiroldegian: Lurra dantza taldea (Urretxu), Garaztarrak dantza taldea (Donibane Garazi, Behe Nafarroa), Grupo Folclorico Aires Castellanos (Valladolid, Espainia), Kud Ostrc Folk Dance Group (Kroazia) eta Yunis Podillya Folk Dances Group (Ukrania).

Irailak 15, igandea:

Irailak 20, ostirala 18:00: Erraldoi kontzentrazioa, Mundo Mejor, San Martin eta Pagoeta auzoetan.Txokolate jana ere izango da hurbiltzen diren haur guztientzat.

19:00: Buruhandiak eta erraldoiak kalez kale, Mundo Mejor, San Martin eta Pagoetatik aterata.

Musika ikastetxeko trikitilarien eta Iratzarri dultzaineroen laguntzaz, Iparragirre plazarantz abiatuko dira. Dunbots nesken batukadak taldea ere izango da, Beldur Barik ekimenaren barruan, Emakumeen etxetik irtenda.

19:00-22:00: Urolatarrak txa-

rangak kaleak girotuko ditu.

19:30: Iparragirre-Balerdi musika tailerraren eta Lizarriturri txistulari taldearen kalejira.

20:15: Goierri Iparragirre 2020 eta Easo taldeen EBA ligako saskibaloi partida, Aldiri kiroldegian.

20:30: Txupinazoa eta pregoia, Iparragirre plazan.

Pregoilaria: Goierri Saskibaloi Taldea.

Ondoren: Urolatarrak txaranga kaleak alaitzen ibiliko da.

23:00: VII. Hip-hop jaialdia, Gernikako Arbola plazan: Kulto Kultibo, Isackese Seok Dante eta Agresion Verbal.

09:00: Elkarte arteko zikloturista probaren hasiera, Jose Mari Lasa plazan.

18:00: EBA Kopako saskibaloi partida: Goierri Iparragirre 2020 Santurtzi. Aldiri kiroldegian.

ADINEKO PERTSONEN EGUNA 11:30: Udal Korporazioak Eguneko Zentrora bisita egingo du.

12:15: Adineko pertsonak eta Udal Korporazioa Aterpen elkartuta bertaratutako edadedunak omenduko dira.

Ondoren: Lizarriturri txistulari taldeak lagundurik Martin Deunaren elizaraino joango dira.

12:30: Meza Goizalde abesbatzarekin eta Valladolideko Grupo Folclorico Aires Castellanos dantza taldearekin, Martin Deunaren elizan.

Ondoren: Bertaratutako adineko pertsonei argazkia aterako zaie.

Ondoren: Lurra dantza taldearen saioa, Iparragirre plazan.

14:14: Bazkaria Ederrena pilotalekuan.

16:00: Dantza lehiaketa eta animazio ekintzak, DJ Tirapurekin.

Irailak 19, osteguna: 19:00: Goierri K.E: nesken boleibol talde berriaren aurkezpena, Aldiri kiroldegian.

GOIBERRI 17

SANTA ANASTASIA JAIAK URRETXUN

Txistularien alardeko partaideak Urretxuko txistulari taldearekin batera ondorengo musikari eta aurkezleek parte hartuko parte Iparragirre plazan egingo den txistulari alardean.

Musikariak

Irailak 21, larunbata 09:30: Urretxuko baserrietako abelgorrien erakusketa eta lehiaketa, Abenida Berrian.

09:30: Azoka berezia: janariak, pintxoak, artisautza... Abenida Berrian.

Goizean zehar: Sekundino Esnaola musika eskolako trikitilariak kaleak girotzen ibiliko dira.

12:00: Zezentxoak, San Martin auzoko plazatxoan.

12:00: Zumarraga-Urretxuko bertso eskolako bertsolarien saioa, Abenidan.

12:30: Abelgorri Lehiaketaren sari banaketa.

12:50: Txekorra pisatuko da eta

pisua asmatzen duenak saria jasoko du.

13:15: Haatik dantza konpainiaren Errimak oinetan dantza saioa, Gernikako Arbola plazan. Eguraldi txarra eginez gero, Aldiri kiroldegian.

16:00: Goierri K.E. xake txapelketa. Areizaga-Kalebarren plazan.

16:00: 43. Gastronomia lehiaketa Gernikako Arbola plazako luzapenean. Jangaia: Txerri masailak saltsan.

17:00: XVII. Urretxu-Zumarragako idi proba txapelketa, San Martin-Barrenkaleko probalekuan.

Partaideak: Asier Izagirre, Asier Zubillaga, Iñaki Idigoras, Patxi Aranberri eta Inazio Soraluze.

18:00: Txiki-chef sukaldari tailerrak, Gernikako Arbola plazan.

19:00: Alardean parte hartuko duten txistularien kalejira.

19:30: Urretxuko Txistulari Taldearen alardea, Iparragirre plazan.

Eguraldi txarra eginez gero, Aldiri kiroldegian izango da.

19:30: Kontzertuak Alarma Morea eta Alter Ego taldeekin, Areizaga-Kalebarren plazan.

21:00: Gastronomia lehiaketaren sari banaketa, Gernikako Arbola plazako karpan.

Ondoren: Sukaldari eta laguntzaileen afaria Ederrena pilotalekuan.

00:15: Su Ta Gar taldearen kontzertua Gernikako Arbola plazan.

• Goiargi abesbatza • Sekundino Esnaola musika eskolako haurren abesbatza • Azpeitiako metal boskotea • Lurra eta Irrintzi dantzari taldeak • Zuhaitzaren Soinua kolektiboko txalapartariak • Mikel Iturrioz bertsolaria • Uxue Kerejeta eta Maddi Martin abeslariak • Jose Angel Urbieta eta Amaia Aranaga abeslariak • Asier Alkorta kitarra-jolea • Jon Goenaga piano-jolea • Patxi Urrestarazu baxu-jolea • Andoni Oruesagasti trikitilaria • Iratzarri dultzaineroak • Herri askotatik etorritako Txistulariak

Aurkezleak • Amaia Aranburu eta Jesus Mari Garralda

Zuzendaria • Ibon Garmendia

18 GOIBERRI

SANTA ANASTASIA JAIAK URRETXUN

23:30: Euskararen aldeko kandela piztea Gernikako Arbolaren plazan.

00:00: Bedaioko Ingurutxoa dantza herrikoia, Gernikako Arbola plazan.

00:30: Guri 5! musika taldearekin erromeria, Gernikako Arbola plazan.

Irailak 23, astelehena: Kuadrillen eguna:

Irailak 22, igandea: Euskal Jaia: 10:00: Lizarriturri txistulari taldearen, Zumarragako Trikitixaren eta Iratzarri Dultzainarien diana herriko kaleetan.

11:00: Artisauen erakusketaren hasiera, Gernikako Arbola plazan.

12:00-14:00: Euskal jaialdia Gernikako Arbola plazan: Zumarragako trikitixa, Aierbetarren trikitixa, Zumarraga eta Urretxuko Bertso Eskola, Secundino Esnaola Musika Eskolako metalak eta trikitilariak, erraldoiak eta dultzaineroak, Benta Zaharreko Mutiko Alaiak...

12:00: Euskal Herriko hainbat lekutatik etorritako erraldoien konpartsak Aldiri kiroldegian elkartuko dira. Ondoren, kalejira egingo dute.

12:30: Karrozeroen kontzentrazioa, salda beroa eta triki-hamaiketakoa, Gernikako Arbola plazan.

12:30: Meza Nagusia Tourseko San Martin elizan.

13:00: Kantu saioa Iparragirre kalean, Bentazaharreko Mutiko Alaiak taldearekin.

14:00: Euskal Jaiaren partaide guztien arteko herri bazkaria Ederrena pilotalekuan.

17:30: Karrozen ibilaldia Mugitegi industrialdetik abiatuta. 8 kuadrillen karrozek ondorengo musika taldeekin parte hartuko dute: Azpeitiko Itsasi zanpantzar taldea, Tolosako eta Urretxuko Iratzarri dultzaineroak, Euskal Herriko

hainbat lekutatik etorritako erraldoiak eta Urretxuko Lizarriturri txistulari taldea.

19:00: Zuhaitzaren Soinua Kolektiboaren txalaparta saioa Gernikako Arbola plazan.

19:15: Karrozak Gernikako Arbola plazan sartzen hasiko dira.Denak iritsitakoan, epaimahaiaren erabakia jakinaraziko da.

11:00-14:00 eta 17:00-20:00: Haurrentzako eta gaztetxoentzako parkea, txu-txu trena, zirkuitua eta puzgarriak Belaustegi plazan.

Eguraldi txarra egiten badu ekintzak Aldiri kiroldegian egingo dira.

12:00: Haur txikitxoei zuzendutako moto eta patinete lasterketa eroa, Belaustegi plazan. Ezinbestekoa da kaskoa eramatea.

12:00: Zezentxoak eta poniak, San Martin auzoko plazatxoan.

Zezen jolasak ere antolatuko dira Iraunkorrak txarangak girotuko du ikuskizuna.

12:30: Iraunkorrak txaranga herrian zehar.

14:30: Herri bazkaria Abenidan.

Eguraldi txarrarekin Ederrena pilotalekuan eta Gernikako Arbola plazako luzapenean.

17:30: Kuadrillen arteko sokatira txapelketa. Gernikako Arbola plazan. Sokatirarako partaideen pisaketa eta izen ematea 12:30ean izango da.

Arratsaldean: Iraunkorrak txaranga kaleak girotzen ibiliko da.

20:00: Iparragirre Balerdi musika tailerreko bandarekin dantzaldia.

Gernikako Arbolaren plazan.

21:30: Kantu afaria. Gernikako Arbola plazan. Adin guztietako jendea elkartu, ogitartekoak janez, lehengo eta oraingo euskal abestiak abesteko aukera. Hori guztia herriko zenbait musikariren laguntzaz.

GOIBERRI 19

SANTA ANASTASIA JAIAK URRETXUN

Kalejira jendetsua, 250 lagunek baino gehiagok osatua anta Anastasia jaietako igandean Euskal Jaia ospatzen dute urretxuarrek. Eguneko ekintza nagusiena herriko kaleak zeharkatzen dituen karrozen desfilea izaten da. Aurtengoan Orain Presoak, 19 ta kitto, Eyak Jodiu, NEE, Burunba, 00RP, HDM eta LMM kuadrillek egindako zortzi karroza irtengo dira, eta beraiekin batera ibiliko dira Azpeitiko zanpantzarrak, Urretxuko eta Tolosako dultzaineroak, Euskal Herriko toki ezberdinetatik etorritako erraldoiak, Urretxu eta Zumarragako txistulariak, Lurra, Irrintzi eta Lizarra taldeetako dantzariak, hainbat herritatik etorriko trikitilariak eta Secundino Esnaola musika eskolako ikasleak. Denera 250 lagunek baino gehiagok osatuko dute kalejira.

Aurtengoan askotariko gaiak landu dituzte herriko gazteek.

Besteak beste, elkartasuna ez dela delitua aldarrikatuko dute, itsasoen kutsaduraz arituko dira, nekazal kulturaz, hipokrisiaz, LGTBI mugimenduaren 50. urteurrenaren inguruan, edertasunaren kanonak, apaltasuna eta zoriontasuna... Pasa den urtean baino karroza bat gutxiagok desfilatuko du aurten. Halere, hiru kuadrilla berri batu dira festara.

Txosnetako egitaraua

S

Oharra: Txosnako barran lan egiteko izen emate orriak jada prest daude Osaba eta Apatxe tabernetan.

Irailak 20, ostirala 19:00: Poteo girotua. Gaztelekutik abiatuko dira musikariak eta, tabernaz taberna, txosnetarako igoera egingo dute.

20:30: Txupinazoa eta txosnen irekiera.

22:30: Hartz.

23:45: Abducidos.

01:00: McOnack.

03:00: Dj-ak: Tintz, Euken eta Sergio.

Irailak 21, larunbata Guztien arteko loturak estutzeko, goizean elkartuko dira Gernikako Arbola plazan. Bertan, 11:00etatik aurrera, eskualdeko artisauen erakusketa eta azoka postuak egongo dira, baita mokadutxoak dastatzeko aukera ere. Era berean, goiz guztian zehar ibiliko dira txistulariak, trikitilariak, dultzaineroak, erraldoiak eta Bentazarreko mutiko alaiak kaleak alaitzen.

Gaua, luzea Urtero legez, 23:30ean, euska-

raren aldeko kandela piztea egingo dute partaideek Gernikako Arbola plazan. Oskorriren Euskal Herrian euskaraz abesten dute denek batera, kandelen suaren argipean; jarraian, Bedaioko ingurutxoa dantzatuko dute. Guri 5! erromeriak borobilduko du eguna.

Baserritarrez janzteko deia egin du aurten ere udalak. Geroz eta jende gehiago janzten da baserritarrez Euskal Jai egunean, festarekin bat eginez eta giro handiagoa sortuz.

19:00: Poteo girotua.

22:30: Tatxers.

23:45: Rude Ska. 01:15: Nizuri ta Zuneri.

03:00: Reggae Kulture Band.

04:45: Mutilated Judge.

Irailak 22, igandea: 12:00: Karrozeroen topaketa eta urteroko argazkia.

23:00: Starlus.

02:00: Dj-ak.

Irailak 23, astelehena: 20:00: Klak! Sound.

22:00: Sorpresa.

02:00: Txosnen itxiera.

20 GOIBERRI

ERREPORTAJEA

Bentazaharreko Mutiko Alaiak taldeko zazpi kideak. BENTAZAHARREKO MUTIKO ALAIAK

Euskararen kantuan batera Bentazaharreko Mutiko Alaiak kantu jira taldeak euskararen erabileran eragitea du helburuen artean.

Ariane Vierbücher Urretxu Euskal musikaren inguruan «kezkak eta gogoak»bultzatuta, lagun talde bat elkartu zen «lehenik ezkontzak eta bestelako emanaldi txikiak egiteko».

Poliki-poliki sendotzen joan zen lehenengo ideia hura.

2006ko udan, Bentazaharreko mutiko alaiak talde gisa aritu ziren «herriz herri, kantatzen eta disfrutatzen», kontatu du hasiera-hasieratik taldeko kide den Juan Luis Aranburu urretxuarrak.

Kontu honetan, «Urrestilla herriak garrantzia handia izan zuen». Taldekideek han ezagutu zuten elkar, baita Pako Aristi bera eta beste artista batzuk ere. Taldearen izena ere proposatu zuen Aristik. Aranburuk

berak argitu duenez, «oso sinplea eta umorez beterikoa» da.

Idazle urrestildarrak «Irlandako pub batekin» konparatu zuen taldea. Horrelako tokietan, «musikaz gozatzea zuten helburu eta guk, hori irudikatzen genuela esaten zuen Aristik». Izen bereziak izan ohi zituzten taberna horiek, lagun taldeei erreferentzia eginez sarri. «Hori guztia euskaldunduz, Bentazaharreko mutiko alaiak izan zen burura etorri zitzaiona». Bentazaharra «putetxe bat da izatez, eta horrelako tokietan, mutiko alaiak egon ohi dira, umorea eta ironia erabiliz, hortik dator izena».

Mikel eta Iñigo Peñagarikano anaia zumarragak eta Aranburu izan ziren taldea ofizialki sor-

GOIBERRI 21

ERREPORTAJEA

tu aurreko lehen urratsetan.

«Tartean, noiz behinka, uztartu izan ditugu kantu saioak Mikel Alustiza legazpiar trikitilariarekin». Talde bezala ekin ziotenean berriz, Ibon Garmendia urretxuarra eta Amaia Aranaga urrestildarra batu zitzazkien.

Urte batzuk geroago, boskotea, zazpikote bihurtu zen, Iraia Bereziartuarekin (Urrestilla) eta Endika Alzelairekin (Urretxu).

Hainbat kolaborazio ere izaten dituzte tarteka, baina oinarrian, hoirek dira taldekideak.

Euskal kantuekin, transmisio lana egitea dute helburu Benta Zaharreko Mutiko Alaiek Herriko kaleak girotzen aritzen dira. Borobil bat egin, jendea erakarri, haiek hurbildu eta denak batera lehengo eta gaurko euskal kantak kantatzen dituzte ,«inongo betorik gabe».

Formatuak helburuekin bat egiten du: «Gure kamiseta eta logoan esaten den bezala Euskararen kantuan mundu bat bildu nahi dugu». Mundua «herriz herri aurkitzen dugun komunitatea da, kantuzaleak dira, Euskal Herria da gure mundua eta gure komunitatea». Dinamika «parte hartzailea eta irekia da, kontua ez da ikuskizun huts bat

egitea». Kantuen bitartez «ikastea eta transmisio lan bat egitea», eta azken hori gainera, «oso garrantzitsua» dela iritzi dio Aranburuk.

Kantatzea «ariketa psikologikoa izan daiteke, baita artistikoa ere», baina Bentazaharreko Mutiko Alaientzat, «euskaraz kantatzeak badu beste esanahi sakonago bat. Herri baten adierazpena da, herri baten historia eta kezkak kontatzen dira, aldarrikapenak, sentitzeko eta bizitzeko moduak».

Euskal kantek, euskararen erabileran laguntzen dute gainera: «Euskaraz bi orduko hitzaldi oso landua prestatu dezake politiko batek, baina hizkuntza baten erabilera bultzatzeko, kantuek gehiago lortzen dute, ziur nago!».

Errepertorioaren inguruan mintzatzerako garaian, «60kohamarkadatik gorako Euskal Kantagintza Berria izendatu zutenen mugimendua oso garrantzitsua» dela deritzo Aranburuk. Eta hori da oinarri hartu dutena, baina, ondoren sortutako beste talde batzuen abestiak ere gehitu dituzte, «garaietara egokitzeko eta gazteengana heltzeko».

Gainera, ez kantatzeko aitzakiarik ez du inork izaten. Izan ere, jende guztiak «parte har eta goza dezan» kantu guztiak biltzen dituen liburuxka atera zuten: «Gehienentzat kanta oso ezagunak izanda ere, letrak

Taldearen emanaldietako bat. BENTAZAHARREKO MUTIKO ALAIAK oso-osorik jakitea ez da erraza, horregatik atera genuen liburuxka». Ez hori bakarrik, «abesti bat kantatzerakoan, letrek esaten dutenari, ez diogu gehiegi erreparatzen. Letra irakurrita, ordea, desberdina da, mezua gehiago iristen da».

Euskal kanten artean Top 10a egiteko eskaeraren aurrean, «lehenengo postuetan Mendian gora, Salbadorren heriotzean eta Lau teilatu daude besteak beste».

Azkenik, kantu jirak «sentsibilitate desberdinak dituzten herritarrak batzeko ere balio» duela dio Aranburuk. Eta hori horrela izanda, «taldearen helburuak beteak» daudela.

NUTRIZIO AHOLKULARITZA D I E T A P E R T S O N A L I Z AT U A K O B E S I T AT E A N U T R I Z IO BE R R E Z I K E TA

Agenda urrengo asteetan emaldi ugari egingo dituzte Bentazaharreko Mutiko Alaiek Euskal Herrian barrena: Irailak 13. Leioan, Udondo auzoan (20:00).

Irailak 14. Donostiako Amara auzoan bazkalostean (15:30).

Irailak 14. Mutrikun Galbaixoko jaietan (19:00) Irailak 22. Urretxuko Euskal Jaia (12:00).

Irailak 28. Zallan, bazkalondoren.

Irailak 28. Ormaiztegin, afalondoren.

Urriak 12. Durangon (18:00).

H

OSASUN ZENTROA BE ASA IN

TOLOS A

S E N PE R E , 7 1º SOLAIRUA 29 LOKALA

K ONDEA N E K O A LDA PA, 5 B 2ª E SKUBI A

A R I K E TA F I S I K OA

a m aia et xet xipia BIOLOGIAN” KOLEGIATU ZBK. EUS00155

ALDEZ AURREKO H I T Z O R D U A

679 934 888

“GIZA ELIKADURA ETA DIETETIKAN”

R.P.S. 89/12

H E L D UA K E TA H A U R R A K

22 GOIBERRI

GARAI BATEAN

Erredurak ‘Ur-gain’-en Hamaika pasarte gordeko ditu Urretxuko Euskal Jaiko karrozen desfileak, horietako bat ‘Ur-gain’ kuadrillakoek 1962an hartu zuten susto galantarena.

Antzezpenerako zerabilten bolborak eztanda egin zien desfilatzen ari zirela.

Pako Pozueta, Joxe Mari Iparragirre eta Migel Urretabizkaia.

Erreen karroza lerroburua hartu zuen gerora, Pedro Gonzalez Argomanizen Urretxuko Euskal Jaia 1959-1984 liburuak jasotzen duenez.

Bigarrena, handiegia

Iñaki Gurrutxaga Ondo gogoan izango dute Urretxuko 1962ko Euskal Jaia eguneko karrozen desfilea ‘Ur-gain’ karrozako kideek. Alfonso Caji-

‘Ur-gain’ kuadrillaren ‘Urretxuko seme ospetsuak’ karroza, 1962ko Euskal Jaian desfilatzen. GOIBERRI

gasek, Oscar Arresek eta Jose Ramon Badiolak hiru hilabete behar izan zituzten egun hartan jasandako erredura larriak sendatzeko. Arinago zauritu ziren

Urretxuko seme ospetsuak zuten gaia, eta lauren errepresentazioa zuten prest, honakoena: Francisco de la Cruz Mekolalde, Felipe Areizaga, Gaspar Jauregi eta Joxe Mari Iparragirrerena.

Antzezpen landua zuten esku artean, eta pertsonaia bakoitza kobazulotik ateratzen zutenerako leherketa bat zuten prest.

Aurrez, Urretxuko historia liburu erraldoia parez pare hartuta, umeei pertsonaia horien berri ematea zuten helburu.

Lehen antzezpena espero bezala atera zitzaien. Leherketa hark aparteko magia eman zion agerraldiari. Bigarrena handiegia izan zen ordea, karrozan zeramaten bolbora guztia lehertu baitzitzaien Isabel tabernaren parean zihoazela.

GOIBERRI 23

PUBLIZITATEA