Azalean: 'Zure irrifarra, gure indarra'

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

342. zenbakia. 2019ko irailaren 20a

Irribarre baten indarrari tiraka Urritasun funtzionala duten haurrak herri krosen parte izateko ekimena abiatu dute Goierrin 10-11

Uxue Rabina 3 Iritzia 4-5 Dunbots, batukada morea 6 Hamabost urte Xabi gabe 8-9 Saretik 12 Goierriko laginak ere bai 13 Altzaga, Gaintza, Lazkao eta Ormaiztegi sanmigelen atarian 14-19

GOI B ERRI

Jakes Lopez beasaindarra da –eskubitik bigarrena– ‘Zure irrifarra, nire indarra’ ekimenaren sustatzailea. AIMAR MAIZ

GOIBERRI 03

KATE MOTZEAN

MIKEL ALBISU

Uxue Rabina

Gaintzako festetako kartelaren egilea

«Festetako lau elementu daude kartelean, giro alaian murgilduta» Mikel Albisu Gaintza Gaintzan bizi da Uxue Rabina (Donostia, 1988) eta berak egin du azken urteetan herriko festetako kartela. «Beti gustatu izan zait marraztea eta aurretik ere horrelako diseinuak egiten nituen».

Nolakoa da aurtengo kartela?

Gaintzako festetako lau elementu daude: mondejua, ardoa, trikitia eta panderoa. Kolore alaiekin egindako putzu batean daude, festatako giro alaian murgilduta.

Ze zaletasun dituzu?

Marraztea, musika, igeri egitea,

irakurtzea, txakurrarekin mendian paseatzea…

Oporretarako leku bat.

Janari bat.

Amets bat.

Palomitak.

Edari bat.

Nire aitarekin txirrindularitza proba batean parte hartzea.

Garagardoa.

Jaso duzun oparirik bereziena.

Pelikula bat.

120 bat urte dituen eskuz egindako pianoa.

Napoli.

Damien Chazelleren City of stars: la la land.

Goierriko txoko bat.

Liburu bat.

Gaintzako ermita.

F. Scott Fitzgerald-en El gran Gatsby.

Herriko alkate bazina…

Musika talde bat.

Franz Ferdinand.

Abesti bat.

Van Morrisonen Brown eyed girl.

Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Olaberria, Segura, Urretxu, Zaldibia, Zerain eta Zumarraga

GOI B ERRI

«Nire aitarekin txirrindularitza proba batean parte hartzea amesten dut»

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL Zuzendaria: Iñaki Gurrutxaga Kudeatzailea: Josu Iñigo Koordinatzailea: Tere Madinabeitia

Diseinua eta banaketa: Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Nahiago dut lan horiek beste bati uztea, Gaizkak ederki egiten du.

Gaintzan biziko ez bazina…

Seguraski Donostian egongo nintzake.

Egoitzak: Beasain:

Webgunea:

Oriamendi, 32. 20200.

Posta elektronikoa:

goiberri.eus

Urretxu:

goiberri@hitza.eus

Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Publizitatea:

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08

Bezero arreta / harpidetzak:

607 530 424 – jizagirre@hitza.eus 902-82 02 01 – harpidetza@hitza.eus

04 GOIBERRI

IRITZIA

Joseba Imaz Ganzarain Kazetaria

Errespetua eta jakin-mina

ufritu egiten dugu horrelakoetan, batez ere abere gazteak ez daudelako ohituta jende artean egotera. Urduri jartzen dira». Baserrian bizi eta lan egiten duen lagun adeitsu batek halaxe kontatu zidan, joan den asteko Ordiziako Euskal Jaietako azoka berezian. Pirenaika arrazako buru ederrez betea zegoen Garagartza plaza. Han zebiltzan hainbat herritar eta bisitari kurioso, txahal eta zekorren marru artean, ganaduaren ezinegonaz jabetu –eta are gutxiago arduratu– ere egin gabe. Ni neu ere halaxe nengoen!

Urrutitxo bizi gara naturatik eta, ziur asko, oraindik eta urrunago baserri mundutik. Nabarmena da azken urteotan nekazal mundua, bere kabuz nahiz erakundeak bidelagun hartuta, gizartera gerturatzeko egiten ari den ahalegina. Dela azoka bereziak eta erakusketak antolatuz, dela baserrietako ateak gainontzeko herritarrei zabal-

S

duz, dela Ordiziakoa bezalako sariketetan parte hartuz. Pentsa, beren abelburu onenak plazan sentitu dezaketen ezinegonaz jabetuta ere, ez diote uko egiten egun horretan jendearengana gerturatzeko daukaten konpromisoari! Baina, hala eta guztiz ere, urruti jarraitzen dute bi munduek. Kaleak eta landaguneak.

Kaletarrok gure buruari galdetu behar genioke ea zer egiten dugun hain gertu –geografiaren ikuspegitik, gutxienez– daukagun inguru eta ofizio horretara gerturatzeko. Nire zalantzak ditut, egungo kontsumoaren gizartean –non soilik baloratzen dugun azkeneko oferta, bat-bateko apeta soilik asetzea, epe luzeko begiradarik gabe– kapazak ote garen tokiko sagardoaren edo baserriko baratzeko porru baten atzean dagoen guztia ikusteko. Lana, lurralde batekiko maitasuna, paisaia, osasuna… ingurumenarekiko ardura, azken finean.

Oraindik eta larriagoa iruditzen zait ezagutza eta aitortza falta horrek baserritarren aur-

«Urrutitxo bizi gara naturatik, eta ziur asko, oraindik eta urrunago baserri mundutik»

kako klixeak eta aurreiritziak elikatzea. Ezagutza faltak errespetua behar luke berekin, baina kontrakoa gertatzen da.

Ezjakintasunak mesfidantza eta zabarkeria eragiten du gurean. Gure baserritarrek animaliak esplotatzen dituztela eta natur inguruneari kalte egiten diotela esateraino, kasu batzuetan. Gure lagunak Ordizian esandakoa entzutea nahikoa da, ordea, justu kontrakoa gertatzen dela jabetzeko. Baserritarrak direla abereen eta ingurumenaren zaindari nagusiak.

Ez nuke ikuspegi xalo edo inuzenteegirik eman nahi. Edozein alorretan bezala, nekazaritza munduan ere egongo direlako kontraesanak eta hobetu beharreko kontuak. Baina gai honetan ere, uste dut inoiz baino beharrezkoagoak direla kaletar eta baserritarren arteko zubiak. Horrek eskatzen du, bereziki, kalean bizi garenok, mendira, landa ingurunera beste begirada batekin gerturatzea. Errespetu gehiagorekin.

Benetako jakinminez.

GOIBERRI 05

IRITZIA

Asteko irudia

Josu Maroto

Xabi Ormazabal mendi puntan Mendian zendu zen Xabi Ormazabal ekarri du txoko honetara Josu Marotok.

Gertukoa zuen mendizalea Marotok: «Oso era berezian lotzen nau Xabirekin irudi honek, nire anaiak mendian ateratakoa baita».

Aupa!, Inaxio. Ahozkotasunari buruz jardutea proposatzen diat gaurkoan. Argi eta garbi, ulergarri, gozo, zuzen hitz egiteaz, hitz egiteko abildadeaz, komunikatzeaz. Ederra duk etxekoekin, lagunekin, publiko zabalaren aurrean… pentsatzen duguna ondo adieraztea. Gozamena duk, ondo espresatzen denari, entzutea.

Nahiz eta batzuk jaiotzetik izan/ekarri, hitz egiteko abildadea, gehienok ikasi egin behar izaten diagu. Non ikasi, ordea? Bada, etxean, kalean edota eskolan. Bertsoa bezalakoa duk hizketa: garai batean, bertsolaria sortu egiten zela, esaten huen, ezin zela ikasi bertsotan. Etiketa jarrita, bertsolari tituluarekin sortu ezean, ezin zela egin bertsotan! Gaur, ordea, bertso-eskoletan sortuak dituk plazan dabiltzan bertsolari ia guztiak. Bertso-eskolatik pasatu ez den gutxi ariko duk plazan kantari.

Hizketan zer? Ikasi duenik ba al zagok gure artean? Apenas!

Udaletan, aldundietan, gobernuan, alderdi politikoetan, elkarte, ikastetxe eta enpresetako zuzendaritzetan, komunikabideetan…,

eskertuko genikek komunikatzaileak, euskal hiztun onak, ugariago izatea.

Baina, zer ari nauk, hizketari berari garrantzirik ematen ez zaionean, geroz eta gutxiago hitz egiten dugun garaian, erakutsi egin behar zaigula, ikasi egin behar dugula, esaten? Trakets eta zabar, mezu laburrak idatzi eta whatsappez bidaltzera mugatzen gaituk egun; komunikazio-inkomunikazio. Txoriek bezala hitz egitea zagok modan: pio-pio-pio, txio-txio-txio…

Joxepa Madariaga

bat eta

Mundu xelebre batean bizi gaitun, Joxepa, oso xelebrean!

Hizketan jarduteko entzuten jakitea ezinbestekoa dun, elkar-hizketa izango bada. Nork berea esan eta hura aurrera ateratzea besterik nahi ez duen gehiegitxo sumatzen dinat gaur egun agertoki publikoan. Arazo serioak konpontzeko ardura dutenak elkarrekin ezin hitz eginda, elkar ulertu ezinda, ikusten ditinat.

Hizketan egoki egiten ikasteko ereduak behar ditun eta ez naun hasiko, nostalgiaz, lehengo garaiak hobeak zirela esaten, baina orduan errazagoa huen ereduak gertu-gertuan aurkitzea. Nerabe ginenean etxeko adinekoak mahaiaren bueltan jarri eta kontutan hasten zirenean ederra izaten huen ondoan eseri eta kontu jaten egotea. Hango zirtoa, beste haren pasadizoa, osabaren ibilerak, amonaren ipuina… Azken batean, hurbil-hurbil aurkitzen hituen ereduak, arreta pitin bat jartzea aski izaten huen. Gaur egungo presakako bizimoduan hizketarako patxada galdu dinagu, eta hik esan bezala, sakelakotik bidalitako mezu trakets eta laburrez baliatzen gaitun gauzak esateko.

bat

Inaxio Usarralde

Eta eredu bila non hasi? Gaur egun irakasleak eta kazetariak ditun gure gazteen eredu, nire ustez. Maiz aipatzen dinagu egoki hitz egiten dakien irakasle batek gairik aspergarriena ere gustagarri bihurtzen duela eta, alderantziz, gairik gustagarriena aspergarri bihur zezaken trakets mintzatzen den hizlariak.

Amaitzeko, Goierriko bi hizlari egoki aipatuko ditinat: Joxemari Apaolaza irrati esataria eta Lorea Agirre antropologoa. Beti ikasiko dun zerbait horien ahotik.

06 GOIBERRI

GAZTEAK

Dunbots: batukada morea Urretxuko jaietan Asier Zaldua Urretxu Emakumezkoen eta gizonezkoen arteko berdintasunaren aldarrikapenak Urretxuko Santa Anastasia jaietan ere bere tokia izaten du. Aurten presentzia berezia izango du, berdintasuna aldarrikatzen duen batukada batek erraldoien eta buruhandien kalejiran eta txupinazoan parte hartuko baitu.

Batukada taldea 19:00etan abiatuko da Emakumeen Etxetik. Txupinazoa, berriz, 20:30ean izango da.

Dunbots batukada taldea aurten sortu da. Udal elkarteko Berdintasun saila Gazte Bidean udal zerbitzuarekin harremanetan jarri zen, gaztetxoekin berdintasunarekin zerikusia duten gaiak lantzeko. Hala, urte osoko programa bat osatuko dute.

Lehen ekimena Dunbots batukada taldearen sorrera izan da. Talde hau neskez osatua dago, baina mutilek ere parte har dezakete. Oraingoz, bi mutilek parte hartzeko asmoa azaldu dute.

Urretxuko jaietan zortzi bat lagunek musika joko dute eta atzetik beste hamar joango dira, dantza egiten. Beraiekin nahi duten urretxuar eta zumarragar guztiek dantza egin ahal izango dute, noski.

Gainera, desfilean zehar, gel-

Dunbots batukada taldearekin dantza egingo duten neskak, mozorroa prestatzen. ASIER ZALDUA

dialdietan, Alarma Morea taldeko neskek abestuko dute.

Neska hauek eraso sexisten aurkako abesti bat egin zuten Zumarragako jaietarako eta abesti horrek 15.000 ikustaldi baino gehiago lortu ditu dagoeneko Youtuben.

Dunbots taldeko kideek IĂąi-

go Rodriguez perkusio irakaslearekin ikasi dute batukada jotzen. Rodriguezek beste batukada talde batzuk ere prestatu ditu, gazte hauekin lan egiten hasi aurretik. Uztailean hasi zituzten prestaketa lanak eta ordutik zortzi aldiz entseatu dute.

Entseguak Entseguak Urretxuko KZgunea zegoen tokian egiten dituzte (HMotion ile-apaindegiaren ondoan), asteburuetan. Dunbots batukada taldean parte hartu nahi dutenek Gazte Bidean lokalean eman behar dute izena.

Taldeko neskak oso pozik daude. Gogo eta ilusio handiarekin lan egin dute eta kalejira mundiala izatea espero dute.

Herritar guztiei beraiekin dantza egiteko gonbita ere luzatu diete.

Dena den, garrantzitsuena talde bat osatu dutela eta primeran pasatzen ari direla da.

Izan ere, talde honek ez du Urretxuko jaietan bakarrik joko.

Beraien asmoa gazteekin zerikusia duten Urretxu eta Zumarragako ekitaldi guztietan emakumezkoen eta gizonezkoen arteko berdintasuna aldarrikatzea da.

GOIBERRI 07

PUBLIZITATEA

08 GOIBERRI

ERREPORTAJEA

15 urte Xabi gabe Xabi Ormazabal urretxuarrak bizitza pasioz bizi zuen. Mendia maite zuen eta dena eman zion: Sobietar Batasuneko bost mendi altuenak eta Shisha Pangma igo ondoren, Cho Oyun hil zen 2004ko urrian. 23 urte besterik ez zituen.

Asier Zaldua Urretxu Xabier Ormazabal urretxuarraren zaletasun nagusia mendia zen eta oso denbora laburrean Sobietar Batasuneko bost gailur altuenak, Shisha Pangma eta Cho Oyu igo zituen. Azken mendi horretan hil zen, 2004ko urrian, 23 urterekin. Bere irribarrea eta bizipoza gurekin utzi zituen, betirako.

Xabierrekin harreman estuena izan zuenetako bat bere anaia Andoni da. Makina bat aldiz joan ziren elkarrekin mendira eta hamaika aholku eman zizkion anaia gazteari. Xabier izan zen mendizaletasuna familiara eraman zuena. «Aita txirrindularitza zalea da eta lau anai-arrebotatik hiru bizikletan ibili ginen. Xabi izan zen lehiatzera iritsi ez zen bakarra. Bere eskutik hasi ginen gainontzekook mendi munduan. Bera Felipe Uriarteren eskutik zaletu zen. Bere ikastaro batera joan zen eta Felipek mendiarekiko maitasuna transmititu zion».

Ormazabal seko maitemindu zen mendiaz. «14 bat urte izango zituen ikastaro hori egin zuenean. 16 urterekin Alpeetara joan zen, madrildar batzuekin. Madrildarrek Desnivel aldizkarian iragarki bat jarri zuten: lau zihoazela eta bosgarren bat behar zutela. Beraiek Alpeak ezagutzera joan ziren eta Xabik, berriz, Montblanc igo nahi zuen. Ez zuen lortu, ez baitzuen baliabiderik oraindik. Zer pentsatuko ote zuten madrildarrek ume hura azaldu zitzaienean... Etxera

ekarri zutenean, hemen duzue hau, arriskutsu hutsa baita!, pentsatuko zuten».

Alpeetatik mendiaz are maiteminduago iritsi zen eta harrezkero ez zen gelditu. «Garai hartan ikasten ari nintzen, Bartzelonan, eta dagoeneko autoa nuen. Diru pixka bat nuen, fisioterapeuta lana egiten bainuen kirol talde batzuetan, eta Xabik ederki zekien ni nola maneiatu.

Bartzelonara etortzen zen eta elkarrekin Pirinioetara edo Alpeetara joaten ginen. Jon Marotorekin eta Iñaki Alvarezekin ere asko ibiltzen zen. Dirua lortzeko tabernetan lan egin zuen; etxez etxe, trajea jantzita, xurgagailuak saltzen ibili zen; enpresei diru-laguntza eskatu zien...».

Bizitzarekiko pasioa Oso urte gutxitan Alpeetako eta Andeetako mendi ezagunenetako batzuk igo zituen eta Himalaiara salto egin zuen. Ase ezina zen. «Gaztea zen eta bizitasun handia zuen. Ez zekien geldirik egoten. Arte martzialak eta boxeoa ere egin zituen, baina mendiarekiko sentitzen zuena oso berezia zen. Liburu eta artikulu asko irakurtzen zituen, egitasmo asko zituen eta eman nahi zituen pausoak oso argi zituen. Bere pasioa kutsakorra zen. Asko gustatzen zitzaidan bere ikus-entzunezkoetara joatea. Sentimenduak oso ondo transmititzen zituen, hitz egiteko eta idazteko erraztasuna zuen eta jendea mendira joateko gogoarekin irteten zen bere

«Pasio kutsakorra zuen eta jendea mendira joateko gogoz irteten zen emanaldietatik» «Denborak mina biguntzen du, baina egunero gogoratzen naiz anaiaz» Andoni Ormazabal

Xabier Ormazabalen anaia

emanaldietatik», aipatu du Andonik.

Anaia zaharra izaki, Xabiri aholkuak ematea tokatu zitzaion. «Nire anaiak bizitza konbentzionalagoa eramatea nahi nuen. Ikasketetan desastre hutsa zen, baina motibazio kontua zen: korapiloak egiten berehala ikasi zuen eta mendiari buruzko liburu asko irakurtzen zituen. Ikasketarik gabe ez zela urrutira helduko, mendian ibiltzeko diru asko behar dela... esaten nion. Takolo beka irabazi zuenean, amari eta bioi muturrean eman zigun. Menditik bizi zitekeela esan zigun. Zoriontsua izatea nahi genuenez, amore eman genuen».

2004ko urriaren 13an Cho Oyuko gailurrera heldu zen, baina jaitsieran bizitza galdu zuen.

«Cho Oyu igo aurretik Shisha Pangma-ra joan zen, Iñakirekin eta Azpeitiko mutil batzuekin.

Hauek guztiek itzultzea erabaki zuten eta berak, ordea, gelditzea. Etxera deitu zuen, oso ondo zegoela esateko. Ase ezina eta neka ezina zen. Pozik eta gogotsu ikusi nuen eta onartu beharra izan genuen. Baina denboraldia oso aurreratua zegoen, mendia erdi hutsik zegoen, bidea ireki behar izan zuen elurra egin zuelako...».

Gorpua ekartzea erabaki zuten eta Alex Txikonek lagundu zien. «Berria Iñakik eman zidan.

Berri hori gurasoei eta anaiaarrebei eman beharra... Hasieran ez nuen gorpua ekarri nahi, inor arriskutan ez jartzeko. Baina bide arruntean zegoen eta

GOIBERRI 09

ERREPORTAJEA

Xabier Ormazabal mendizale urretxuarra, Pobeda mendia atzean duela. GOIBERRI

edonork argazkia atera zezakeen. Gainera, gurasoek gorpua ekarri nahi zuten. Iñaki Otxoa de Olza zenak laguntza eskaini zigun eta gorpua ekartzen ez bagenuen zauria ez zela sekula itxiko esan zigun. Banekien gorpuak nola jaisten dituzten eta ez nuen nire anaiarentzat tratu hori nahi. Alex Himalaian zegoen eta berarekin hitz egin nuen.

Berak lagundu zigun. Harreman handia du gurekin. Xabi eta bera etorkizun oparoko mendizaleak ziren, baina ez zuten inongo lehiarik, eta primeran konpontzen ziren».

Xabier horrenbeste maite zuen mendian hil zen, baina ez da kontsolagarri. «23 urterekin hiltzea tristea da. Gauza asko galtzen dituzu. Asko gogoratzen naiz anaiaz: gure umeak jaio zirenean... Xabiz hitz egitea eta bere oroitzapena bizirik mantentzea gustatzen zait.

Hori dela eta, pelikula eta liburua egin genituen eta egun beka ematen dugu. Pertsona bat ez da hiltzen bere oroitzapena hiltzen ez den arte. Hori esatea inozoa dela pentsa daiteke, baina niri balio dit. Aurrera egin behar da eta denborak mina bigundu egiten du. Hori bai, hutsunea hor dago eta egunero gogoratzen naiz anaiaz».

10 GOIBERRI

ELKARRIZKETA

AIMAR MAIZ

Jakes Lopez ‘Zure irrifarra, nire indarra’ ekimenaren sortzailea

«Benetan behar direnak boluntarioak dira, dirua ematea erraza da»

GOIBERRI 11

ELKARRIZKETA

Aimar Maiz Ordizia Urritasun funtzionala duten haurrek ere korrika-proba herrikoietan sentsazio berriak ezagutu eta goza dezaten, Zure irrifarra, nire indarra ekimena abiarazi du Jakes Lopezek (Beasain, 1977). Lan egiten duen Orkli kooperatibaren laguntzaz, haurrak eramateko 14 aulki berezi erosi, eta edonoren esku jarri dituzte, Gipuzkoako Kirol Egokituen Federazioan utzita. Boluntarioek ere parte har dezakete, korrika eginez aulkiari bultzaka. Josetxo Imaz Krosean lehenengo aldiz irtengo dira, irailaren 29an.

Nondik otu zitzaizun lasterketetan urritasuna duten umeekin korrikan irtetea?

Gasteizko Triatloia ikusten ari ginela, Hektor Llanosek Uxue Chasco neskatoa atera zuen.

Orduan sartu zitzaidan zer edo zer egin behar nuela gure seme Jakesekin ere, asko gozatzen duelako. Idiazabalgo Herri Krosean irten ginen, lehen aldiz, baimena eskatuta. Donostiako Maratoi Erdia ere egin genuen, 21 kilometrokoa. Lankideek lagundu zidaten.

Gustatu zitzaizuen esperientzia, beraz.

Oso polita izan zen. Idiazabalen, bost lankidek esan zidaten korrika egingo zutela, aulkia bultzatzeko. Orduan atera genuen leloa: Zure irrifarra, nire indarra. Oso ondo pasa genuen.

Ekimena zabaltzea izan zenuen hurrengo pausoa. Nola?

Jarraikortasuna eman behar zitzaiola erabaki nuen. Aspacen Jakesen lagunak ikusten nituen, eta haiek ere gozatuko zutela pentsatu nuen. Baina, noski, guraso guztien egoera fisikoa ez da berdina, denek ez dute korrika egiten. Orduan, eta ‘gurpila asmatuta dagoenez’, Interneten begiratu, eta Sevillako Carros de Fuego elkartearekin egin nuen harremana. Orklin proiektu bat aurkeztu nuen, aldi berean.

tan behar direnak boluntarioak dira: beste ume bat zoriontsu egiteko, asteburu bat sakrifikatzeko prest dagoen jendea.

Norberak ere asko jasotzen du; zeren laguntzera zoazela uste baduzu ere, azkenean zeuk jasotzen duzu gehiago. Jakesek surfa ere egiten du, eta askotan ibili ezinik geratzen da; ez material falta dagoelako, boluntariorik ez dagoelako baizik (hiru lagun behar ditu surferako).

Orkliren laguntza jaso duzu.

Proiektua enpresako Kontseilu Sozialean aurkeztu nuenean, eta kooperatiben helburu bat inguruan aberastasuna sortzea denez, zera esan nien: aberastasun ekonomikoa ondo dago, baina soziala da beharrezkoa.

Iker Estensoro presidenteak segituan Josetxo Imazekoei deitu zien, eta haiei oso ondo iruditu zitzaienez, aurrera.

batu beharko dute lehenengo.

Haien oniritzia behar delako.

Bai, noski. Hasieran kezka batzuk izaten dira: umea nola joango ote den, nork eramango duen, bidean estuasunen bat gertatzen bada zer... Logikoak dira kezka horiek. Ideia gurasoei zabaltzen ari gara, banan-banan elkartuta.

Haurrek nola pasatzen dute?

Probatu duten guztiak oso gustura geratu dira. Abiadura sentsazioa berria da haurrentzat, eta asko hunkitzen dira. Hori, inguruan publikorik gabe; pentsa Lazkaon jende artean txaloka irteten direnean...

Asmoa ez da aulkiak erostea eta bertan goxo geratzea, ordea.

Boluntarioei zabaldu diezue parte hartzeko aukera.

Guk egin ditugun bi karreretan lankideek lagundu didate. Orklin deialdi zabala egin dugu

Irailaren 29an, aurten Lazkaon hasiko eta bukatuko den Josetxo Imazen izango zarete.

Gurekin buru-belarri murgildu dira antolatzaileak. Urritasun funtzionala duten ume batzuek ezin dute inolako aktibitatetan parte hartu, eta batbatean kros baten erdian euren burua ikustea izugarria da. Lasterketako araudia aldatu dute: bukaeran irtengo gara haurrak aulkietan daramatzagunak, denok elkarrekin. Guk jendea aurreratu ahalko dugu, hori bai.

Aulki bereziak erosi dituzue.

Orkliren laguntzarekin 14 aulki erosi ditugu. Gipuzkoako Kirol Egokituen Federazioan geratuko dira gero aulki horiek, beste batzuek erabili ahal ditzaten.

Kamiseta tekniko berriak ere egin ditugu.

Zer berezitasun du aulkiak?

Zein da ideia honen filosofia?

Hiru gurpil dauzka: bi atzean eta bat aurrean. Oso maneiagarria da, eta arina. 90 kiloko pertsona bat eramateko prestatuta dago. Aulkiak dagoeneko iritsi dira, eta familiekin probatu ditugu, umeei zer sentsazio egiten dien ikusteko.

Harrera oso ona izaten ari da.

Dirua ematea erraza da. Bene-

Familiek ikusi, ezagutu eta pro-

«Josetxo Imazen bukaeran irtengo gara haurrekin goazen 15 aulki, denak elkarrekin» «Orklik lagunduta, 14 aulki berezi erosi ditugu. GKEF federazioaren esku geratuko dira» «Ia 40 lankide eta kanpoko jende gehiago animatu dira korrika egin eta parte hartzeko» «Gipuzkoa osora zabaldu nahi dugu ekimena, kirol elkarte bat sortuta»

orain, Josetxo Imazerako, eta ia 40 lankide animatu dira korrika egiteko eta bultza egiteko. Orklitik kanpoko jendea ere etorri zaigu parte hartu nahi dutela esanez, ekimena asko gustatu zaielako.

Korrikarako boluntarioen beharra izango da, ala?

Bai. Aulki bakoitzeko hiru boluntarioko taldeak egiten ari gara, Josetxo Imazerako. Aulkiari bultzaka joanda, besoak kargatzen dira, ezin direlako mugitu. Orduan, erreleboka aritzea hobeto da. Gainera, halako helburu bat elkarrekin banatzea ere oso polita da. Aulkiari bultzaka probatu dutenek diote azkarrago korrika egin dezakegun irudipena ematen duela.

Aurrera begira zer egitasmo dauzkazue pentsatuta?

Kirol elkarte bat sortzea pentsatzen ari gara, urritasuna duten haurren familiekin eta ez daukaten pertsona boluntarioekin. Gipuzkoa osora zabaldu nahi dugu. Bien bitartean, beste elkarte batzuekin lotura egin dugu: Carros de Fuegorekin bezala, Bartzelonako Aefat-ekin, Valentziako Avapace-rekin...

Haiengandik lehenengo laguntza eta aholkularitza handia jaso dugu. Beraien terapeutek aholkuak ere eman dizkigute, ea haurra aulkian ondo eserita dagoen ikusteko, argazkia bidalita. Helburu bera daukagu.

Hektor Llanosek ba al daki zer ekimenen pizgarri izan den?

Bai, badaki. Hau dena antolatu genuenean, Internet bidez idatzi nion, zer inspiratu zidan jakin zezan. Josetxo Imazen aterako garela, eta gonbidatu nahi nuen. Minutu bat baino lehen erantzun zidan, eta Uxuerekin korrika egitera etorriko da Hektor Llanos.

Estreinaldi polita, Europako triatloi txapeldunordearekin.

Ikaragarria. Irailaren 26an Orklin elkartuko gara Hektor, familiak eta korrika egingo duten boluntarioak. Bakoitzak eramango duen haurra ezagutuko du, loturak sortzeko.

12 GOIBERRI

INTERNET

saretik Sarean ikusia

booktuberboom.wordpress.com

Klik

‘Egunean behin’ jolasa martxan da

Banda zabala EAE osora zabalduko dute Eusko Jaurlaritzak eta Araba, Bizkai eta Gipuzkoako Foru Aldundiek 2020rako Banda Zabala hiru probintzietako etxe guztietara zabaltzeko konpromisoa agertu dute.

2016-2018 urteen artean lau erakunde horiek 10 milioi eurotik gorako laguntzak eman dituzte 68.000 langile inguru dituzten 5.250 enpresaren konektibitatea hobetzeko.

Jaurlaritzak, gainera, beste 10 milioi euro gehigarri inbertitu ditu 715 biztanle gunetako 29.000 etxetara banda zabala hedatzeko. Goierriko hainbat herri txikik 2017an sinatu zuten akordioa aldundiarekin, sarea zabaltzeko.

BooktuberBoom lehiak martxan du 3. edizioa Galtzagorri Elkarteak hirugarren urtez antolatu du BooktuberBoom, Euskal Booktuber Lehiaketa. Araba, Bizkai eta Gipuzkoako 14 eta 18 urte arteko gazteek parte har dezakete bertan. Egin beharrekoa, euskarazko liburu bat irakurri eta haren gaineko iruzkinak eta gomendioak bideoan grabatu eta sarera igotzea da.

Sari potoloak banatuko dituzte, tartean grabaketa lanetarako materiala erosteko 200 euroko bonoa edo GoPro ka-

mera bat. Lanak azaroaren 29rako aurkeztu behar dira.

Ikusleen saria ere izango da.

Nazioarte mailan zabalduta dagoen fenomenoa da Booktuber-ena, eta orain, euskal booktuberren komunitate bat sortu nahi dute. Aurten lehiaketa iragartzeko kanpaina berezia ere egin dute sarean. Spotaz gain, Mikel Pagadi, Zuriñe Hidalgo eta Iban Garcia bezalako pertsonaia ezagunek haien gustuko liburuak gomendatu dituzte, bideo banatan.

Aste honetan ekin dio Egunean Behin aplikazioak denboraldi berriari. Euskal Tribial moduko joko horrek 20.000 deskargatik gora izan ditu, eta asko dira eguneroko galdera sorta erantzutera sartzen diren erabiltzaileak.

Aurten, berrikuntza eta guzti dator gainera, galdera eta mapa berriz gain, ‘zuzeneko finala’ ere izango baita, puntu gehien lortu dituzten jokalarien artean.

Euskal abestien hitzak sakelekoan Euskal Herrian betidanik izan da kanturako afizioa, eta orain, sakelakoaren bidez ere irakurri ahal izango dira euskal abestien hitzak. Galder Segurolak sortutako Kantari aplikazioak 500 kantuko katalogoa du, eta karaoke moduko bideoak ere jasotzen ditu. Aplikazioak harrera ona izan du, 19.000 deskargatik gora izan baititu.

GOIBERRI 13

MOTZEAN

Goierriko laginak ere bai Zubietako errauste planta martxan jarri aurretik, hark sor dezakeen kutsadura modu zientifikoan kontrolatzeko laginak hartzen aritu dira Donostialdean bi aditu. Eragin eremu horretatik kanpo ere lan bera egin dute, Zaldibian.

Iñaki Gurrutxaga Zaldibia Irailaren 5ean jakinarazi zuen prentsaurreko bidez Zubieta Lantzen kultur elkarteak nazioarteko fundazio zientifiko bat kontratatua zutela errauste planta piztu aurretik kutsaduraren egoera zein zen neurtu eta datu propioak eduki ahal izateko. Herbereetako ToxicoWatch da fundazioa, eta haiekin batera, Eusko Jaurlaritzak akreditatutako Euskal Herriko enpresa bat aritu da zeregin berean –izenik ez da zabaldu–.

Zubietan, Usurbilen, Donostian, Añorgan, Lasarte-Orian, Hernanin, Andoainen eta Urnietan aritu ziren Abel Arkenbout toxikologoa eta Kirsten Bouman biologoa langintza horretan, joan den astean.

Arrautzen, oiloen pentsuen, lur-zoruaren eta inguruko landareen laginak hartu zituzten, dioxina eta furanoak kontrolatzeko materia egokiak direla iritzita.

Baina Beterritik Goierrira etortzeko tartea ere hartu zuten bi zientzialariek. Eragin ere-

ToxicoWatch fundazio bi zientzialariak, gaur zortzi, laginak hartzen, Zaldibiako Udarnetan. GOIBERRI mu horretatik berrogei kilometro pasara dagoen herriren bateko laginak hartzea ere beharrezko jotzen zuten. Zaldibiako Udarneta etxeko oilategian eta haren inguruan hartu zituzten.

Datuak alderatzeko lana Lagin bilketa horren helburua datozen urteetan alderaketa lana egitea da, errauste planta

martxan jarri aurreko eta ondorengo datuak erkatu ahal izateko. Goierriko laginak izateak bestelako informazioa ere emango die adituei, Donostialdekoekin konparatzeari begira.

Ikerketa honen fase guztietan «gardentasuna» bermatuko duela esan du Zubieta Lantzenek, eta emaitzak eskuragarri egingo dituztela.

Zabalgarbiko (Alonsotegi, Bizkaia) erraustegiaren inguruko lurzoruetan ere laginak hartu zituzten, eta honako ohartarazpena egin zuen Arkenbout toxikologoak Berria egunkarian: «Inguruko lurzoruetan dauden kutsadura datuak ikusita, ondorioa da arazo serioak egon daitezkeela kanpoko oiloen arrautzetan».

14 GOIBERRI

SANMIGELAK ALTZAGAN

Festa artearen abaroan Irailak 27, ostirala: 18:30: Haurren pintxo lehiaketa.

19:00: X. patata tortilla lehiaketa.

Ondoren: Ianire Aranzaberen emanaldia.

Irailak 28, larunbata: 10:00-13:00: Haurrentzako parkea eta puzgarriak.

16:00-17:00: Haurrentzako parkea eta puzgarriak.

18:00: Txokolate jana.

19:00: Toka txapelketa. Lehenengo haurrak eta gero helduak.

20:30: Herri afaria Muxutruk taldeak girotuta.

Irailak 29, igandea, San Migel eguna: 12:00: Meza nagusia.

12:30: Pilota partida. Pilotariak: Iraitz Zubizarreta / Ruiz de Larramendi.

18:00: Herri kirolak. Aizkolariak: IĂąaki Azurmendi eta Ugaitz Mugertza. Harri jasotzaileak:Udane Ostolaza eta Ioseba Ostolaza.

19:00: Sagardo dastaketa.

KERMAN GARRALDA ZUBIMENDI

GOIBERRI 15

SANMIGELAK GAINTZAN

Bete-beteko hiru egun Irailak 27, ostirala: 19:00: Txupinazoa eta Zapotxinen jaitsiera.

19:30: Mozorro poteoa.

21:00: Herri afaria pilotalekuan.

23:30: Erromeria Elizagoien ahizpekin.

00:00: Play back eta mozorro lehiaketa.

Irailak 28, larunbata: 12:00: Herritarren arteko herri kirolak.

14:00: Herri bazkaria Kaletxiki jatetxean.

17:00: Haurrentzat Kulki parkea.

19:30: VI. Patata tortilla lehiaketa.

Ondoren: Patata tortillen dastaketa eta bingoa.

Egunean zehar: Unai Eizagirre

‘Attola’ eta Haritz Garmendia trikitilariak.

22:00: Erromeria Basajaun taldearekin.

Irailak 29, igandea, San Migel eguna: 11:00: Meza Nagusia.

12:00: 36. txirrindulari igoera.

16:30: Puzgarriak.

19:00: Mondejua eta ardoa.

20:00: IV. Argazki lehiaketako sari banaketa.

Egunean zehar: Unai Eizagirre ‘Attola’ eta Haritz Garmendia trikitilariak.

Autobus zerbitzua: Ostiralean eta larunbatean, 20:30ean Ordiziako geltokitik eta itzulera 02:00etan Gaintzako plazatik.

16 GOIBERRI

SAN MIGEL ORMAIZTEGIN

Festa pedal kolpeka dator Ormaiztegiko San Migel Eguneko egitarauan bere tokia ondo egina du herriko txirrinduzaleek antolatzen duten Mendi Bizikleta Probak. Aurten 25 urte bete ditu eta errepasoa egin dute antolatzaileek, begi bat etorkizunean jarrita.

A. Apalategi Ormaiztegi San Migel eguna estimu handiko festa dute Ormaiztegin. Harrikalari Txapelketa eta herri afaria dira ekitaldirik ezagunenak askorentzat, baina bada bestelakorik ere. Ormaiztegiko txirrinduzaleek, esaterako, urteak daramatzate Mountain Bike edo mendi bizikleta proba antolatzen. Aurten, 25. urteurrena beteko du martxa horrek.

San Migel jaien eta Mendi Bizikleta Probaren bilakaera gertutik ezagutu ditu Angel Elortza argazkilari eta txirrinduzaleak.

1995. urtean, udaletxetik «San Migel jaietako egitaraua zabaldu nahian» zebiltzala gogoratu du. «Afaria egiten zen, baina bestelako ekitaldi batzuk ere sartu nahi zituzten. Iñaki Maiora ziklo-kros federazioan zebilen orduan, eta zinegotzi udaletxean. Federazioa ziklo-kros martxen egutegi bat osatzen ari zen, eta Ormaiztegiri proba horietako bat antolatzea eskaini zioten. Horrela sortu zen».

Aurreneko urteetan udalak eta federazioak antolatu zuten martxa, baina 2004. urtetik, Ormaiztegiko Txirrinduaren Lagunak elkarteak antolatzen du. «Taldean sei lagun gara, baina egun horretarako jende gehiago etortzen da laguntzera». Lehen, «sega eta motozerra hartuta» aritzen ziren bide-

Egitaraua: Irailak 28, larunbata 09:00. 25. Mendi Bizikleta Proba. Izen-ematea 08:15ean.

11:00. Futbola Urbeltz zelaian.

11:45. 28. San Migel Toka Txapelketa herrikoia, karpan.

Ondoren. 24. Harrikalari Txapelketa herrikoia, Berjaldegin.

Egun osoan. Osto eta Ale musikariak, kaleak girotzen.

16:00. 29. San Migel Mus Txapelketa, Gizarte Etxean.

17:00. Haurrentzako jokoak eta meriena, plazan.

17:45. 13. San Migel Patata Tortilla Txapelketa, arbolarian.

20:15. Sagardo kupelaren irekiera, karpan.

21:00. Afari herrikoia.

Jarraian. Bentazarreko Mutiko Alaiak taldea.

Herriko txirrinduzale askok parte hartzen dute proban. A. ELORTZA

ak garbitzen; gaur egun, Bide Berdeari esker, ez dute horrenbesteko lanik izaten.

Mende laurdenean, aldaketa asko izan ditu probak. Hasieran igandez egiten zela gogoratu du Elorzak, baina «larunbata parranda eguna» zenez, herritar askok atzera egiten zuten, eta azkenean, larunbatera aldatzea erabaki zuten. Ibilbidea ere luzatu egin dute; lehen Aranditik Urbizura eta handik

Lierniara joaten ziren; orain 29 kilometrokoa egiten dute, Mutiloa, Aztiria eta Otaño inguruetatik. Gaztetxoentzako 12 kilometrokoa ere antolatzen dute, «garrantzi handia» ematen baitiote gazteen artean mendi bizikletarako afizioa sortzeari.

Probaren etorkizunaz galde eginda, baikor agertu da Elortza. Joxe Ramon Izagirre eta biak dira taldeko beteranoenak, baina erreleboa badute.

«Jende gaztea badago, ofizioa ezagutzen dute, eta espero dut jarraituko dutela».

Solasaldia eta argazkiak Ospakizuna girotzeko beste bi ekitaldi antolatu dituzte gaurko, hilak 20. Antolaketan aritutako jendearekin San Mielak Ormaiztin mahai-ingurua egingo dute, 18:30ean, Gizarte Etxean. Segidan, argazki erakusketa zabalduko dute.

GOIBERRI 17

SAN MIGEL LAZKAON

Sagardoarekin hasi eta Drindotsekin bukatu Irailak 21, larunbata: 19:00: 27. Sagardo festa herriko elkarteek antolatuta, plazan. Taloak jateko aukera eta Jundajo txarangaren animazioa.

Irailak 22, igandea: VIII. Basherri Eguna 09:00-14:00: Abere erakusketa eta azoka postuak.

09:00-14:00: Enparandegi baserrikoek zumea landuko dute, plazako pilotalekuan.

Goizean zehar: Pintxo eta sagardo banaketa. Lazkao Txiki musika eskolako trikitilariek plaza eta ingurua girotuko dute.

13:00: Saski bat eta 100 euroko hiru bono zozkatuko dira.

Irailak 28, larunbata: 10:00: Gaztetxoentzako mendi duatloia.

11:30: Eskolaumeen arteko San Migeletako pilota txapelketa, plazako pilotalekuan.

19:00: Jundajo txaranga herrianzehar.

Irailak 29, igandea, San Migel eguna: 10:00: XIX. Josetxo Imazen oroimenezko lasterketako eskolaumeen proba.

11:00: XIX Josetxo Imazen oroimenezko lasterketa, irteera eta helmuga Lazkaon.

11:30-14:00 eta 16:30-19:00: Haurrentzako jolasak Lazkao Txiki eta Euskadi plazetan.

12:00: Meza Nagusia San Migel elizan.

14:00: Jubilatuen bazkaria.

19:00: Imperial Elegancia Mexicana mariatxien emanaldia Lazkao Txiki plazan.

19:00: Buruhandiak eta erraldoian, plazan.

Ondoren: Dantzaldia Drindots taldearekin.

21:00: Herri afaria plazako pilotalekuan.

Afal ondoren: Dantzaldia Drindots taldearekin.

Oharra: Herri afarirako txartelak udaletxean eskuratu beharko dira irailaren 26an, 09:00etan hasi eta bukatu arte. Txartelak zenbatuta egongo dira.

AIMAR MAIZ

18 GOIBERRI

SAN MIGEL LAZKAON

Lazkaoko Basherri Egunaren harira

AIMAR MAIZ

Lazkaotarra eta ataundarra tratuan Lazkaon San Migel inguruan egiten den Basherri egunean herriko hainbat baserritarrek ganadua erakusgai jartzen dute. Garai batean, berriz, feriak ganadu traturako lekuak izaten ziren, eta ganaduaren salerosketa horrek bazuen bere erritua.

Joxe Migel Barandiaranek ohar etnografikoekin fitxak bete eta hauek herrika sailkatu zituen. Joxe Migel Barandia-

ran Fundazioaren artxiboan bilduta dauden fitxetan Ordiziako ferian lazkaotar batek eta ataundar batek egin zuten tratuaren inguruan ondorengo oharra dator.

Ataundarrak honela esan zion lazkaotarrari: «Gizona bedeinkatu itzazu irik». Honekin idiak erosteko esan nahi zion.

Lazkaotarrak, esaldia askotan entzun ondoren, «San Antoniok bedeinka ditzala» eran-

tzun zion. Eta esaldi hori esate hutsarekin itxi zen tratua.

«Argibidea behar det» Baina tratuak ez ziren beti horren errazak izaten. Askotan idiak erosi nahi zituena ez zen konfiantzazkoa izaten saltzailearentzat. Orduan ondokoa esaten zion saltzaileak: «Argibidea behar det». Honekin adierazi nahi zuen ez ziola idirik emango fidatzailerik gabe.

Erosleak fidatzailea aurkitzen bazuen, akuilua eskainiz honako galdera egiten zion saltzaileak: «Hau jasotzen al dezu?». Fiadoreak «bai» esan, eta eskuan eskaini zion akuilua jasotzen zuen. Honekin adierazi nahi zuen erosleak ordaintzen ez bazuen berak ordainduko zuela.

Behia balitz, adarretan lotuta zuen soka emango zion, akuiluaren ordez.

GOIBERRI 19

SAN MIGEL LAZKAON