GoiBerri 349. zenbakia

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

349. zenbakia. 2019ko azaroaren 8a

Jose Ramon Iraola 3 Iritzia 4-5 Iker Gutierrez 6 Gogoetarako bi egun 7 Gizartea eraldatuz 8-9 Begirada aldatu, ikusteko 12-13 Bizimodu baten arrastoak 14 San Martin feria Zegaman 15-17

Pio Berasategi Idazle zegamarra

ÂŤZegamako euskara oso aberatsa zen, balio handikoa, antigoalekoaÂť

GOI B ERRI Donostiako Matia zahar etxean bizi da zegamarra, baina hala eta guztiz ere idazteko grinari gogoz eusten dio oraindik. ASIER ZALDUA

02 GOIBERRI

PUBLIZITATEA

GOIBERRI 03

KATE MOTZEAn

TERE MADINABEITIA

Jose Ramon Iraola Arrano kultur elkarteko kidea

«Gazteentzako etxebizitza merkeagoak eta eskuragarriagoak egingo nituzke» Tere Madinabeitia Beasain Udazkeneko bertso saioaren antolaketan murgilduta dabil Jose Ramon Iraola (Ormaiztegi, 1961) azken asteotan. 13 urte zituela Beasainera joan zen bizitzera familiarekin, eta hor jarraitzen du, herriko euskal eta kultur bizitzan oso inplikatuta gainera. Arrano kultur elkarteko kidea da, «duela 30-bat urte Beasaingo talde eragileei babesa emateko asmoz 10-14 lagunok sortu genuenetik».

Bertso saioa dator orain, baina urtean zehar asko dira Arra-

noren laguntzaz antolatzen diren ekitaldiak: Loinatz jaietako Mariren jaitsiera eta baserritarren azoka, margo lehiaketa, mus txapelketa edo lehen egiten ziren sendabelarren erakusketa eta Bertsomovieda.

Korrika eta euskararen inguruan antolatzen diren ekitaldietan ere laguntzen du.

Zaletasun bat.

Kirola eta mendia. Arratsaldetan korrika egitea gustatzen zait.

Musika talde bat eta abesti bat.

Hertzainak eta Bruce Springsteen, eta azken honen The river.

Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Olaberria, Segura, Urretxu, Zaldibia, Zerain eta Zumarraga

GOI B ERRI

Pelikula bat.

Arkumea eta sagardoa.

Aralar mundua leku den lurra eta Nomadas del viento dokumentalak.

Oporretarako leku bat.

Liburu bat.

18 urte bete eta karneta atera berritan, koinatuak Simca 1000 bat oparitu zidan. Ilusio handia egin zidan.

Toti Martinez de Lezearen Kattalin.

Janari eta edari bana.

Goierriko txoko bat.

«Herriko talde eragileei babesa emateko sortu genuen Arrano kultur elkartea»

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL Zuzendaria: Iñaki Gurrutxaga Kudeatzailea: Josu Iñigo Koordinatzailea: Tere Madinabeitia

Diseinua eta banaketa: Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Naturaz inguratutako edozein.

Jaso duzun oparirik bereziena.

Aralar.

Beasaingo alkate bazina...

Gazteentzako etxe merkeagoak eta eskuragarriagoak egingo nituzke.

Beasainen biziko ez bazina…

Tolosan.

Egoitzak: Beasain:

Webgunea:

Oriamendi, 32. 20200.

Posta elektronikoa:

goiberri.eus

Urretxu:

goiberri@hitza.eus

Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Publizitatea:

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08

Bezero arreta / harpidetzak:

607 530 424 – jizagirre@hitza.eus 902-82 02 01 – harpidetza@hitza.eus

04 GOIBERRI

IRITZIA

Joseba Imaz Ganzarain Kazetaria

Munduan kokatzeko estor Basterretxeari entzun nion behin batean, bere euskalduntasunaz ari zelarik, euskal kulturak eskaintzen dituela pertsona bat «munduan kokatzeko» sobera oinarri. Eta, hortik abiatuz, munduko gainontzeko herri, hizkuntza eta tradizioekin kontaktuan, izaera hori aberastu, zabaldu eta osatu egiten dela. Badagoela mundu ikuskera bat euskaldun egiten gaituena, alegia, belaunaldiz belaunaldi aberastu eta berritu egiten dena, gure izaeraren muinari forma ematen diona.

Bermeoko eskultore argiaren belaunaldiko kideak buru-belarri saiatu ziren eta bikain asmatu zuten identitate hori mundu garaikidean kokatu eta garatzen. Euskal Serie Kosmogonikoa horren lekuko. Egurrezko eta brontzezko eskulturaz osatutako bilduma honetan, Basterretxeak artearen bitartez interpretatu zituen aita Barandiaranek herritik jasotako pertsonaia mitologikoak, naturako fenomenoak eta euskal kulturako objektu tradizionalak. Fintasunez eta indar handiz egin ere. Abangoardia artistikoan kokatu zituen Aker beltz, Mari, Torto, Intxisu, Gaueko eta beste hainbat mito. Auskalo noiz sortutako kondairak, modernitatearen argitan. Herritik jasotako aberastasuna eguneratu eta herriari bueltan itzuli zion, horrela.

Basterretxeak esandakoarekin oroitu naiz joan den astean,

N

Santu Guztien egunaren bueltan, GOIBERRI-k Ataungo Jentilen Etorrerari eskainitako erreportaje ederra irakurtzen ari nintzela. Herri-ikuskizun orijinal hori dagoeneko 38 urtez antolatzeko gai izan dira Jentilbaratza elkarteko kideak. Ez daukate meritu makala. Barandiaranek eta beste zenbait ikerlarik ahanzturatik erreskatatu zituzten ipuin eta kondairak egokitu eta, arrakasta handiz, antzezlana prestatu eta publiko gero eta zabalago bati eskaintzen diote. Aurten mila eta laurehun lagun inguru bildu dituzte Auzoeta frontoian. Bi funtziotan banatuta. Azkar esaten da.

Herri bizitzan horrelako egitasmo batek duen inpaktu positiboa zaila da zenbakitan neurtzen. Pentsa, hala ere, 150 herritarrek hartzen dutela parte antolakuntzan. Tartean Ataungo elkarte, talde eta eskolako haurrek. Hainbat belaunaldi, herri kulturaren inguruan elkarlanean. Sormena eta tradizioa langai dituen auzolana. Altxor handia da hori.

Basterretxearen gomutatik tira eginez, pertsona gisa «munduan norbere burua kokatzeko», euskal kulturak ematen dizkigulako hainbat tresna.

Horietako bat, gehiegitan gutxiesten duguna, mitologia bera, ahozko tradizioaren unibertso zabal hori. Eszeptikoenek akaso esango didate galtzear dagoen –dagoeneko jada galdu ez bada– mundu baten isla dela euskal mitologia.

Zientziaren eta arrazionaltasunaren aroan, iraganeko kon-

«Gizonemakumeon barrubarruko sentimendu eta beldurren isla ere badira jentilak, zezengorria, lamiak eta basajauna bezalako mitologia izakiak»

tuak direla horiek. Naturarekin hil ala biziko kontaktu estuan garatutako landa eremuko gizarte baten isla, sineskeriak nagusi ziren garai batekoa.

Aldi berean, baina, susmoa daukat gizon-emakumeon barru-barruko sentimendu eta beldurren isla ere badirela jentilak, zezengorria, lamiak eta basajauna bezalako izaki mitologikoak. Baita ere euskara eta euskal kulturaren aberastasuna transmititzeko gaitasun harrigarria duten kontakizun aberatsak. Ikusi besterik ez dago gure seme-alabek zeinen gogotsu, zeinen adi, entzuten dituzten Torto, Mikelats eta enparauen istorioak –froga egin ezazu, oraindik saiatu ez bazara–.

Kasualitateak hala eraginda, Jentilen Etorreraren bezperan, Errementari beldurrezko filma bota zuten telebistan. Ikusi gabe nengoen oraindik. Barandiaranek joan den mende hasieran jasotako Patxi errementariren kondairan oinarritua dago Paul Urkijoren lehen luzemetraia. Publikoaren eta kritikaren erantzun ona jaso zuen iaz zuzendari arabarraren kontakizunak sortzen duen atmosfera deabruzkoak. Ni ere betebetean harrapatu ninduen. Adibide indartsu bat, berresten diguna ahozko tradizioak eskaintzen digula etengabe berritzeko emari agortezin bat. Dela belaunaldi berrien imajinazioa eta sormena dantzan jartzeko, dela mundu ikuskera bat, balioak eta hizkuntza transmititzeko.

GOIBERRI 05

IRITZIA

Asteko irudia

Josu Maroto

Antzerkirako gonbitea Javier LiĂąeraren Barro rojo antzezlana izango da gaur Zumarragako Zelai Arizti aretoan. Josu Marotok antzerkirako gonbitea luzatu die irakurle guztiei.

Zaldi Eroaren adina, Frantzisko Aita Santua, erromatar zenbakiak, Queen musika taldea, Camila Cabelloren jaioterria, Eureka! Zientzia Museoa non den, Ekain koba mapan kokatzea, zatikietan handiena adieraztea, borobil kopuruak eta Anboto mendiaren metroak. Egunean Behin jokoan, pasa den astean, erantzundako zenbait galdera hor. Guztiak ez nituen asmatu. Lotsa pixka bat sortzen dit huts egindakoren batek, asmatutakoren batek adina, gutxienez.

Asmatu dutenak Codesyntaxekoak dira. Hogeita bost milatik gora gara parte hartzaileak eta ez gara gutxi izango, igandetik astelehenerako lehenengo segundoetan partida jokatu dugunak, sailkapenaren lehen izenetan geurea ikusteko ondra hondartxoa lortzeko.

Piztu nuen, behin, ETB2, eta lehiaketa batean Patxi Alonso aurkezlea ari zen, Isabel Pantojari buruz galdetzen. Piztu nuen bigarren aldiz, eta IĂąaki Urrutia, Belen Estebanez. Piztu nuen hirugarren

aldian, Tele5aren logoa zeukan Ion Aramendik kopetan tatuatuta.

Gaur egun ETB1en ez da lehiaketarik, bikainak iruditu zaizkidanak izan dituzten arren. Nire proposamena ETB1entzat edo Hamaikarentzat: kontrata ditzatela Codesyntaxekoak. Bikainak dira.

Ni, agian, animatuko nintzateke programara joaten. Orain badakit Zaldi Eroak zenbat urte dituen. Elkarrekin joango gara, Aitor?

Axier Iriondo

bat eta

Gonbidapena onartuta, Axier! Ez gara Codesyntaxekoak-en parekoak izango baina gustura parte hartuko nuke zurekin horrelako zuzeneko lehiaketarik balego aipatu euskarazko telebista horietan. Eskarmenturik ez litzaiguke faltako, gainera. Ni, behintzat lehendik ere horrelakoekin ibilitakoa bainaiz (Gezurra nagusi, a ze garaiak haiek!). Eta izan direnetan baita zintzoki jarraitu ere: Kalejira, Mihiluze, Txiskola... Badakit mahai jolasa ere laguna dut eta zinez, euskal kultura, tradizio, lexiko, ohitura eta abarrez benetan janzteko erreminta oso baliagarria da. Euskararen normalizazio bidean ezinbestekoak guztiak ere.

Baina egiari zor, esan beharrean nago Egunean Behin jokoaren berri izan arren, orain artean ez dudala parte hartu. Tira, parte hartu bai, ikasle bat buru-belarri sartuta baitzegoen astelehenetik iganderako joko horrekin, eta lantzean behin laguntzeko eskatu eta nire aletxoa ipintzen saiatzen nintzen eta. Baina orain, zu ere bazabiltzala jakinda, ezinbestean hasi beharko dut sakelakoari tiraka. Ea asteren batean bion izenak top ten zerrendan ikusteko moduan garen.

bat Aitor Calvillo

Eta bai, Axier, ni ere jabetuta nengoen ETB2-ko lehiaketetan Espainia aldeko kulturari (eta geografiari, historiari, pertsonaiei...) begirako galdera gehiago egiten dizkietela lehiakideei aurkezleek.

Baina honekin batera jabetu naiz ere, erantzuterako orduan aise errazago zuzen erantzuteko gai direla partaideak honelako galderei eta ez ingurukoari buruz galdetutakoei baino. Eta gu ere ez al ginateke multzo horretan sartuko?

Hortxe hausnarketarako bidea!

06 GOIBERRI

GAZTEAK

ÂŤMikrofono aurrean aske sentitzen naizÂť Irratian lehen urratsak egin, eta telebistan aurkezle lanetan dabil gaur egun Iker Gutierrez lazkaotarra.

Gorka Gomez Lazkao Irratian, telebistan, eszenatokian‌ Aurpegi ezaguna bihurtzen ari da Iker Gutierrez (Lazkao, 1992). Radio Euskadin hasi zen, eta hor lotsa galarazita, orain aurkezle lanetan dabil Goiena Telebistan, umeekin abestuz eta dantzatuz.

demasiado izenarekin. Alaitz eta Maider taldeko Maiderrekin kolaborazio bat dugu bertan.

Irrikitan nago kontzertuekin hasteko.

Donostiako Buskers festibalean parte hartu duzu orain.

Abesti batzuk konposatzen ditut batzuetan baina ez da gustuko dudan gauza bat, beste modu batetara espresatzea gustatzen zait, interpretatzen adibidez.

Bai, ezin naiz geldirik egon. Aurten bigarren edizioa izan da.

Donostiko taberna batzuk beraien terrazak prestatzen dituzte kontzertu txikiak eskaintzeko. Azaroaren 15ean final barruan nagoen edo ez esango didate. Baiezkoa bada, Donostiako Gabonetako azokan joko dut. pasatu nuen.

Aipatutako arlo guztietatik non moldatzen zara erosoen?

ETBko Bagoaz saioko esperientzia nolakoa izan zen?

Musikan zalantzarik gabe, abeslari bezala. Txikitatik bertan ibili naizenez, oso ohitua nago, bai jendaurrean ibiltzera bai abestera. Mikrofono aurrean nagoenean aske sentitzen naiz.

Kasualitatez sartu nintzen. Mutil bila ari ziren eta kastinera joateko deitu zidaten. Oso berezia izan da. Azkenaurreko saiora arte iraun nuen, eta beraz, oso gustura nago nire buruarekin, ez nuen espero horrenbeste irautea. Irratiarekin batera, lotsa kentzeko gauzarik aproposena izan da.

Idaztea bakarrik falta zaizu ezta?

Gorka Lizasoren Sin Mala Intencion taldean kolaboratzen duzu.

Bertan gitarra jotzen dut eta oso esperientzia ona izaten ari da. Bigarren diskoa kaleratuko dugu urtarrilean, Cuando llueve

Errepikatuko zenuke?

Ba ez dakit errepikatuko nukeen... Lan eta prestaketa asko eskatzen du, oso sakrifikatua

GORKA GOMEZ

da. Abesti asko landu behar dituzu exigentzia maila altu bat eskaintzeko. Une honetan beste gauza batzuetan nabil eta ez daukat lanketa horrek behar duen denbora hori.

Aurkezle lanetan hasi zara orain Goiena telebistan.

Bai, musikarekin lotuta jarraitzen duen saio batean. Umeekin abestu eta dantzatu egiten dugu bertan. Gustura nago, baina irratiak duen xarma galtzen du telebistak, dena artifizialagoa da. Zuzeneko faltsu

asko dago eta irratiak zuen naturaltasuna askotan faltan ematen dut. Lehiaketa programa bat aurkeztea gustatuko litzaidake.

Etorkizunean zer?

Etorkizunean ez dakit, une honetan, Goiena Telebistan jarraitu eta kontzertuak prestatzen hasi. Azaroaren 15ean, Movember mugimendua dela eta, Beasainen joko dut Sin Mala Intencion taldearekin. 4 kanta izango dira, horietatik 2 disko berrikoak.

GOIBERRI 07

MOTZEAN

Goierri Valley-k azaroaren 28 eta 29an Beasaingo Igartzan egingo duen Mubizing kongresurako sortutako irudietako bat. GOIERRI VALLEY

Gogoeta egiteko bi egun Goierri Valley-k Mubizing Goierriko Mugikortasun eta Energia Kongresua antolatu du azaro bukaerarako. Enpresen arteko loturak eta berrikuntza sendotzea, eta bi sektore horietara talentua erakartzea ditu helburu nagusi.

Iñaki Gurrutxaga Goierri Valley elkarteak beste urrats bat egin du bailarara elkarlana eta berrikuntza sustatzeko bidean. Azaroaren 28 eta 29an, Beasaingo Igartzako jauregia bilgune hartuta, Mubizing Goierriko Mugikortasun eta Energia Kongresua egingo du.

Biltzar horretan mugikortasun eta energia sektoreetan elkarteko enpresek eskaintzen dituzten «soluzio berritzaileenak» erakutsiko dituzte. Kongresuak bi gune izango ditu:

erakusketa gunea eta jardunaldien gunea.

Elkarteko enpresen arteko lotura eta berrikuntza sustatzeko, eta mugikortasun eta energia sektoreak «bikaintasunerantz» abiaraziko dituen ta-

Hemeretzi enpresek erakusketa jarriko dute gune batean; bestean egingo dituzte jardunaldiak

lentua erakartzeko antolatu du topagunea Goierri Valley-k .

Bi eguneko programa Bi sektore horietako errealitate eta joerak ezagutzea, negozio eredu berrien inguruan hausnartzea, lan merkatuaren aukerak ezagutzea, eta elkarteko enpresen eta start-up-en eskaintza ezagutzea dira biltza honen helburuetako lau.

Programa bi egunetan banatuta dago. Lehenean, CAFek eta Irizar Taldeak mugikortasu-

naren inguruko jardunaldia egingo dute goizez, eta arratsaldez energia sektorearen etorkizunaz ariko dira beste bederatzi enpresa.

Bigarren egunari Talent Day (Talentuaren eguna) izendapena eman diote. In Group, Hine Group, Goierri Eskola, Ikolan Lanaldi, Eun Group eta GH Cranes & Components enpresek talentuaren egongo egoeraz eta etorkizuneko joerez ariko dira. Bi egun horietan 19 enpresak jarriko dute erakusketa.

08 GOIBERRI

ERREPORTAJEA

Gizartea eraldatuz Ekintzailetza soziala eta ekonomia sozial berria sustatzeko lankidetza programa da KoopFabrika. Gizartearen beharrak asetzera bideratuta dagoen ekonomia bultzatu nahi du, talde lanean oinarritutako enpresa berriak sortuz.

Loinaz Agirre 2017an sortu zen proiektu profesional eta ekimen sozio-ekonomikoak martxan jartzen laguntzeko Gipuzkoa mailako Kooperatiba Fabrika programa. Gipuzkoako izaera anitzeko eragileen arteko lankidetzaren emaitza da: Mondragon Unibertsitateko Lanki ikertegia, OlatuKoop sarea, Bagara, EHUko GEZKI Gizarte Ekonomia Zuzenbide Kooperatiboaren Institutua, Debagoienako garapen agentzia, Beterri-Buruntzako udalak eta Oarsoaldea garapen agentziaren arte-

ko elkarlanaren fruitua, hain zuzen ere. Hasieratik, Gipuzkoako Foru Aldundiak babesturiko programa da, eta Gipuzkoa osoko proiektuei zabalik dago KoopFabrika.

Farapi kooperatiba OlatuKoop sareko partaidea izanik, KoopFabrikaren proiektuan buru belarri sartuta dago. Farapiko Nerea Elias ataundarraren esanetan, KoopFabrikari esker, «beste ikuspegi» batetik sortzen dituzte enpresak edo ekimen ekonomikoak, «ekonomia sozial berriaren eta ekintzailetasun soziala» sustatzeko hel-

«Gizartearen beharrak asetzera bideratua dagoen ekonomia sustatzen du» Nerea Elias Farapi

burua oinarritzat hartuta: «Ekintzailetza sozial kooperatiboak ekintzaile eredu desberdina jartzen du erdigunean: komunitatearen beharretatik abiatu eta komunitatean saretzen da, autoeraketan oinarritutako eredu demokratikoa da eta proiektuaren bideragarritasunaz gain, bizigarritasuna ere hartzen du kontuan».

Honela, helburu horiek lortzeko bidean jasotako jakinduria eta esperientzia partekatzen dute KoopFabrikak antolatutako trebakuntza saioetan: «Ekimen ekonomiko kolektibo

GOIBERRI 09

ERREPORTAJEA

Goierrin saretzeko lehen urratsak egiten ari dira asa den irailaren 28an, Goierriko jardunaldi ekolologikoen barruan, Goierriko Ekonomia Sozial eta Eraldatzaileko proiektuen topaketa egin zen Ordizian. Nerea Eliasen esanetan, eskualdean martxan dauden 11 proiektutik gora aurkeztu zituzten, eta 50 bat lagun elkartu ziren, esperientziak trukatu, elkarrengandik ikasi eta saretzen hasteko aukera aztertzeko: «Goierrin badaude ekonomia sozialeko proiektuak bai agroekologian, zerbitzuetan, kulturgintzan.... baina ondorio nagusia izan zen, elkarren berri oso gutxi daukagula». Pertsona erdigunean jarrita eta behar sozialei erantzunak emateko helburua dute guztiek, gizartea, natura eta ingurua kontuan dituzten proiektu ekonomikoak direlako: «Guk argi daukagu enpresa bat daukagunok bizibide bat dugula, baina gure negozioak eta bizibideak ezin duela beste batzuen ongizatearen gainetik egon. Beraz, hornitzaileekin tratu etikoa daukagu, lan baldintza duinak ditugu, inpaktu ekologikoa ahalik eta murritzena izaten saiatzen gara...».

P

Irailaren 28an Ordizian egindako Goierriko Ekonomia Sozial eta Eraldatzaileko proiektuen topaketa. NEREA ELIAS

kooperatiboak sustatu eta martxan jartzeko bidelaguntzak eta testuingurua eskaintzen ditugu». Horrekin batera, «lurraldean eraginez, eskualdeetan, auzoetan sustraitutako ekosistema kooperatiboak sustatzen» dituzte. 2019-2020 ikasturteko trebakuntza saioei dagokionean, azaroan Eskoriatzan, eta otsail eta apiril artean Hernaniko Iturolan egingo dituzte. Parte hartu nahi dutenek izena eman behar dute KoopFabrikaren webgunean. Dohainik dira trebakuntza saioak.

«Proiekturen bat garatzeko asmoa duen edonori edota ekintzailetza sozialean trebatu nahi dutenei zuzendua dago».

Beharretik sortua Eliasek gogoratu duenez, KoopFabrika proiektua «behar bat zegoela sentitzen» zutela-

ko sortu zuten: «Ekonomia sozialaren inguruan mugitzen garen erakundeok eta kooperatiboi iruditzen zitzaigun hutsune bat zegoela ekintzailetza ulertzeko moduan, ekonomia soziala txertatzeko garaian. Garapen agentzia batera enpresa bat sortzeko ideia batekin zoazenean, ibilbide bat dago, aholkularitza bat badago; guk hori dena ere eskaintzen dugu. Baina iruditzen zitzaigun ekonomia soziala, kooperatibismoa eta antzeko kontzeptuak falta zirela. Farapi adibidez, S.L. bezala sortu genuen, kooperatiba kontzeptua ez zegoen. Gero egin behar izan dugu kooperatibarako aldaketa. Koop Fabrikan proiektuak kooperatibak izatea bultzatzen da. Beti ez da horrela, baina lanaren burujabetza bultzatu nahi da».

‘Badago aldea’ Horregatik guztiagatik, KoopFabrikak erabiltzen duen leloetako bat da Badago aldea, «ez delako betiko ekintzailetza programa bat». Izan ere,

Honela, «Goierri martxan jartzen ari denaren sentipena» dauka Eliasek, eta irailaren 28ko jardunaldian sortutako lehenenengo hartuemanak fruituak eman ditu. Elkartzen jarraitzeko asmoa dute Goierrin ekonomia sozialean dabiltzanek, elkar ezagutzea eta saretzea garrantzitsua dela uste baitute: «Proiektu punteroak badauzkagu, Goiener adibidez, Izarkom, lehenengo sektoreari lotutakoak asko daude, baina bakoitza bere arloan dabil.

Baina elkarrekin egon eta saretzeko gogoa eta beharra badago, eta bilerak egiteko jarraitzeko asmoa daukagu, Goierriren eraldaketa sozio kulturalean eragiteko».

Gainera, jardunaldi hartatik sortutako espazioa «espazio hibridoa» dela dio Eliasek: «Batetik, proiektu konkretuei lotuta gauden pertsonak gaude, eta bestetik, kooperatiba batean lan egin ez izanagatik, interes berezia dutenak Goierrin ekonomia sozial eraldatzailea bultzatzeko. Aniztasun teknikariak, sindikatuetako jendea.... Eredu ekonomiko berri bati bultzada emateak justizia soziala ekarriko duela uste baitute».

Datua

74

lanpostu. 165 pertsona inguruk jaso dute ekintzailetza sozial eta kooperatiboan trebatzeko formazio teoriko praktikoa, eta horrek bere fruituak eman ditu. Eguna, ia 45 proiektu sozioekonomiko sortu dira ekimen horri esker eta aurreko ediziotik 10 proiektu sortze bidean dira. Guztira, 74 lanpostu inguru sortu dira azkeen urteetan programa honi esker garatu diren ekimen sozioekonomikoetan.

ataundarraren ustez, «planteamendu eta marko aldetik dago aldea, ekonomia ulertzeko modutik, jardun ekonomikoa ulertzeko modutik. Badago aldea, ez da betiko ekintzailetza programa bat». Azken batean, Badago aldea «gizartearen beharrak asetzera bideratua dagoen ekonomia sustatzen duelako. Enpresa berrien sorrera taldean sustatzen duelako. Talde-lanean oinarritzen diren enpresa berriak sustatzen dituelako. Aktibitate sozio-ekonomikoa lankidetzan sustatzen duelako. Pertsona ekintzaileen eta komunitatearen ahalduntzea sustatzen duelako». Badago aldea, inguruko erakunde, enpresa, eragileak saretzen dituelako ekintzailetasun prozesuan. Eta Badago aldea, proiektu guzti horiek «gizarte eraldaketa» helburu dutelako.

KoopFabrikako prozesua kolektiboa da, «nahiz eta proiektua indibiduala izan. Kolektibotasunak elkar ezagutzeko eta saretzeko aukera errazten du».

10 GOIBERRI

ELKARRIZKETA

ASIER ZALDUA

Pio Berasategi Idazle zegamarra

«Madrilen haserretu ere egin nintzen; baina dominatu egin nituen!»

GOIBERRI 11

ELKARRIZKETA

Asier Zaldua Donostia Pio Berasategik (Zegama, 1935) Madrilen bizi izan zituen bere bizitzako urte asko. Idazteko zaletasunak eta herri-minak bultzatuta, hainbat liburu idatzi zituen. Horietako batzuetan, Zegamako ipuin eta pasadizoak jaso zituen. Orain beste batzuk argitaratuko ditu, Matia fundazioaren, aldundiaren eta Zegamako Udalaren laguntzarekin. Donostiako Ategorrieta auzoko Matia 2 geriatrikoan bizi da Berasategi.

Olaberria auzoko Atxatxe baserrian jaio zinen, gerra aurreko urtean. Nola gogoratzen duzu haurtzaroa?

Haurtzaro eskasa eta gaiztoa izan genuen. Barojak sekula ez zuela tontoa den onik ikusi esaten zuen. Gizona beti izan da tontoa eta ez da izan ona.

17 urterekin Madrilera joan zinen. Nolatan?

Zegamatik alde egin nahi nuen.

Itota sentitzen nintzen. Ez nituen nik nahi nituen elementuak bistara. Zinema, kalean ibiltzea... asko gustatzen zitzaizkidan. Zegaman musika banda, eta zapatu eta igandetako zinema besterik ez zegoen. Izeba bat genuen Madrilen, Floridablancako kondeen etxean sukaldari lanetan, eta joatea erabaki nuen. Madrilera heldu nintzenean ez nekien erdaraz hitz egiten eta barre egiten zidaten. Etsaiari aurre egiteko modu onena bere armekin borrokatzea da eta erdaraz hitz egiten ikastea erabaki nuen, beraiei erantzuteko. Dena den, euskaldunak axolagabeak gara. Zabarrak. Lagun batek «Zer egingo dugu ba? Ondo jan eta ondo edan», esaten zidan.

Txuleta jan eta ardoa edan eta eskua jarri gauzak etor daitezen. Baina ezer egiten ez badugu, ez dugu ezer edukiko.

Zer egin zenuen Madrilen?

Arte Ederrak ikasten hasi nintzen. Hiru ikasturte egin nituen eta soldadutza egiteko garaia heldu zitzaidan. Ondoren, bankuan lan egiteko ikasketak eta

zaharberritze ikasketak egin nituen.

Esku ona zenuen, beraz.

Bai. Zer edo zer gustatzen bazitzaidan, berehala kopia bat egiten nuen. Modelatzea gustatzen zitzaidan.

Nork ordaindu zizkizun ikasketak?

Aitak. Diputazioan lan egiten zuen. Zazpi anaia-arreba ginen eta larri antzean ibiltzen ginen.

Zuzen ibili beharra genuen. Gainera, aitona-amonak eta aitaren lehengusu bat gurekin bizi ziren. Ni Madrilera joan nintzenerako arreba zaharrenak inprenta batean lan egiten zuen, anaia batek Zegamako paper lantegian, beste bat igeltseroa zen... Ni gazteena nintzen eta horregatik izan nuen ikasteko aukera. Orain dirua emango nuke Madrilera ez joateagatik...

Madrilen haserretu ere egin nintzen... baina madrildarrak dominatu egin nituen, e!

ondoan egotea baino, hobe da joatea». Gorri-gorri jarri zen, baina ez zuen ezer erantzuteko adorerik izan.

Urte asko egon zinen Madrilen.

Ez al zenuen herri-minik sentitzen?

Noski. Beti. Baina Euskal Etxera joaten nintzen eta euskaraz hitz egiten nuen hango lagunekin. Euskaraz idaztea erabaki nuen eta, nobelak idazteaz gain, Zegamako ipuinak jaso nituen. Aitona-amonen hizkera jaso nuen. Hizkera hori asko galdu da. Zegamako euskara oso aberatsa zen. Antigoalekoa eta balio handikoa. Bost liburu argitaratu zizkidaten. Bostak euskaraz.

Orain beste hiru liburu argitaratu nahi dituzu.

Azkeneko nobela emakume

Zertan lan egin zenuen bertan?

50 bat urte eman nituen bertan. Zapata-denda batean, hotel batean, Central Queseran, Torrejongo base militarrean, zaharberritzaile... lan egin nuen. Base militarrean erabiltzen zuten guztia Estatu Batuetatik ekartzen zuten eta dena Torrejonera heltzen zen. Baita arrautzak ere! Gure ardura Torrejonera heltzen zena gainontzeko baseetara bidaltzea zen.

Zer moduz moldatu zinen amerikarrekin?

Agintzen ziguna alemaniarra zen. Alemaniar zuzenik ez dut ikusi eta hura ere ez zen zuzena.

Behin Torrejongo bati sekulakoak bota zizkion eta ez zuela inor horren gaizki tratatzeko eskubiderik esan nion. Ni botatzen ahalegindu zen, baina belgikar jatorriko enpresari lagun batek nire alde egin zuen. Bota nahi nindutela jakin nuenean, joatea erabaki nuen. Hori bai, joan aurretik alemaniarrari sekulakoak esan nizkion. «Ni bota eta gustura geldituko zinela uste zenuen, baina ni neu noa.

Zu bezalako pertsona baten

«Zegaman ez nituen nik nahi nituen elementuak bistara: zinema, kalean ibiltzea...»

«Erdaraz hitz egiten ikastea erabaki nuen, barre egiten zidatenei erantzuteko» «Euskaldunak axolagabeak gara, baina ez badugu ezer egiten ez dugu ezer edukiko» «Zegamako euskara oso aberatsa zen, antigoalekoa eta balio handikoa»

zahar bati buruzkoa da. Etxe honetako edozein izan zitekeen. Lola La Cigarrera deitzen zioten. Euskalduna zen eta Madrilen ezagutu nuen. Madalen Goiburu zuen izena. Oso bizitza aberatsa izan zuen. Ezkondu eta berehala alargun gelditu zen, jostun ospetsua izan zen, tituludun jendearekin ibili zen fulana bezala eta zahartu zenean zigarroak saltzeko postu bat eman zioten. Kalean askotan ikusten nuen eta asko begiratzen zidan. Dagoeneko apetentziarik ez zuela izango eta norbaiten antza hartu zidalako begiratzen zidala pentsatu nuen. Egun batean, tabakoa erosteko aitzakiarekin, berarengana joan nintzen. Zergatik begiratzen zidan galdetu nion.

Euskalduna nintzela uste zuelako begiratzen zidala esan zidan. Bera ere euskalduna izan zela, baina dagoeneko euskara galdua zuela kontatu zidan.

Nahi zuenean gure etxera etortzeko esan nion. Noizean behin etortzen zen eta izebak eta biok berarekin hitz egiten genuen.

Oso emakume prestua zen. Poliki-poliki bere bizitzaren berri eman zigun.

Noiz itzuli zinen Zegamara?

Nire anaia zaharrena bakarrik gelditu zen eta, nik egun bezala, minbizia zuen. Ez zuen bakarrik moldatzeko balio eta baserrira itzuli nintzen bera zaintzera, Madrilgo errestaurazio lanak utzita. Bederatzi hilabete eman nituen anaiarekin. Hori izan da egin dudan gauzarik onena.

Anaia besotan hil zitzaidan, esker onak emanez. Horrek lasaitasun handia eman zidan.

Zergatik erabaki zenuen Donostiara etortzea?

Anaia hil zenean bakarrik gelditu nintzen eta Zegamako harrera etxean bizi izan nintzen.

Gaizki jarri nintzen eta ospitaletik irten nintzenean Donostiara etortzea erabaki nuen. Izan ere, arreba hemen bizi da eta hemen nahi ninduen. Gustura nago. Beste inon ez naute horren ondo zainduko.

12 GOIBERRI

ERREPORTAJEA

ezkutatuta. Tipula atsedenean dago ihintzez beteta. IÑAKI MEZQUITA

ikusgarriak. Sorgin-orratzak errutearen ikuskizuna. IÑAKI MEZQUITA

Begirada aldatu, ikusteko Iñaki Mezquita Aranburu argazkigile naturalistak ondutako ‘Bizi ezkutua.

Goierriko kronika ikusezina’ da Lemniskata Kaierak bildumako hirugarren liburuxka. Lan hori zabalduko dute orain hitzaldi eta erakusketen bidez.

Iñaki Gurrutxaga Lemniskata Goierri Zientzia Sare Herrikoiak prest du dagoeneko Azaroa Zientziaroa zikloaren programazioa. Datozen lau ostiraletan, gaurkoa barne, zientziaren arlo ezberdinekin lotura duten lau hitzaldi izango dira Beasaingo Igartzako jauregian. Horien artean dago Iñaki Mezquita Aranburu argazkigile naturalistak azaroaren 15ean emango duena: Bizi ezkutua: Goierriko kronika ikusezina.

Saio guztiak 19:00etan dira.

Alegiarraren zeregina ziklo honetan ez da mugatuko ordea hitzaldi horretara. Egun berean izen bereko erakusketa zabalduko dute, eta Mezquitak egingo ditu gidari lanak. Eta ez da hor bukatzen kontua. Izenburu berarekin segiz, horixe izango da Lemniskata Kaierak bildumaren hirugarren liburuxka.

Bi urteko lanaren emaitza Irakasle jubilatua da alegiarra (60 urte), eta Aranzadi Zientzia Elkarteko kidea. Ia lau hamar-

«Goraka baino beheraka gehiago begiratzen duen pertsona bat naiz» Iñaki Mezquita

Argazkigile naturalista

kada daramatza bizidun txiki horiei argazkiak ateratzen. Lehen urteetan tximelekin aritu zen eta azken hamalau urteetan odonatuekin (burruntzi eta sorgin-orratzak). Bost liburu eta artikulu ugari idatzia da, eta nazio nahiz nazioarteko argitalpen askotan kolaboratu ez ezik, intsektu horien ezagutza eta kontserbaziorako egin diren kongresu eta ekimenetan ere parte hartu izan du.

«Lemniskatakoak nirekin harremanetan jarri zirenean

GOIBERRI 13

ERREPORTAJEA

Erakusketak emniskata kaierak bildumako 3. argitalpena da Bizi ezkutua. Goierriko kronika ikusezina liburuxka. Iñaki Mezquita egileak hitzaldia egingo du Beasainen, eta Lemniskata elkarteak, oraingoz, hiru herritara eramango du erakusketa.

Azaroak 15. Iñaki Mezquitaren hitzaldia, Beasaingo Igartzako jauregian. 19:00.

Azaroaren 15etik 24ra. Erakusketa Igartzako jauregian.

Azaroaren 25etik abenduaren 5era. Erakusketa Ordiziako Barrena kultur etxean.

Abenduaren 9tik 20ra.

Lazkaoko kultur etxean.

L

esan zidaten ez zutela lan espezifikorik nahi. Ni tximeleta eta burruntziekin aritu naiz batez ere, eta bi urteko epea eskatu nien materiala prestatzeko.

Argazki gehienak azken bi urteetakoak dira». Beste baldintza bat ere jarri zioten Lemniskatakoek, argazkiak Goierrin eginak izatea. «Gehienak hala dira, eta ez direnen kasuan, jakin badakit intsektu horiek Goierrin ere badaudela», zehaztu du.

Eta emaitza esku artean dute dagoeneko. Azalpen laburreko 106 orrialdeko liburuxka, sei atal nagusitan banatua (Ezkutatuta, Ikusgarriak, Adi, Lehia, Ugaltzen eta Eta gizakiarekin?) eta argazki oinez lagundutako 124 irudiz hornitua. Argazki horiek guztiak erakusketako 16 roll-up-etan ikusteko aukera ere izango da datozen asteetan. Makro objektiboa erabili du argazkiak ateratzeko.

adi. Burruntzia zainketa hegaldian, perfekzio hegaduna. I. MEZQUITA

Goitik beherako begirada Bizidun txiki horiei argazkiak «edonon eta edozein momentutan» egin dakizkiekeela dio Mezquitak. «Kontua da begiak bizkor edukitzea, saiatzea, eta begiratzea. Horregatik jarri diot bizi ezkutua izena. Askotan ez dugulako ikusten, baina egon badaudelako. Presaka bizi gara, eta tartean dagoenari ez diogu erreparatzen».

Urteen poderioz «begia jarri» egiten dela onartu du, baita begiratua ere. «Ni naiz pertsona bat gehiago begiratzen duena beheraka goraka baino». Inguratze lana, kamuflatze arropa eta esperientzia dira halako irudiak lortzeko sekretua.

lehia. Eulia eta armiarmaren mimestimoa aurrez aurre. I. MEZQUITA

eta gizakiarekin? Naturaren musika entzuten ikasiko al dugu? I.M.

14 GOIBERRI

GARAI BATEAN

Bizimodu baten arrastoak Egungo adelanturik ez zegoenean, artaldea eta ganadua hartuta hainbat hilabeterako igotzen ziren artzainak Aizkorri aldera, Urbiako saroietara.

Juanito eta Martin Etxezarreta anaiak 1952an, atzean Pedro aita dutela. ZEGAMA ETA AIZKORRIKO ARTZAINTZA

Arkaitz Apalategi Zegama Aizkorri-Aratz natur parkeko artzaintzaren festa handia egingo dute bihar, Zegamako San Martin Feria. Egun, lau besterik ez dira artzain bizimoduari eutsi eta gazta egiten dutenak.

Garai batean, ordea, lanbide baino gehiago, bizimodu bat

zen artzaintza. Maixabel eta Lierni Elortzak argitaratutako Zegama, Urbia eta Aizkorriko artzaintza lanak, garai bateko bizimodu haren testigantza ugari jasotzen ditu. Udaberrian, apiril bukaeran edo maiatzean, igotzen ziren artzain gehienak artaldeekin. Mendira igotzeko go-

goz egoten zirela zioen Jexux Etxezarretak, bai artzainak eta baita ardiak ere. «Ardiak zoratuta bezala jartzen dira, ilusioarekin». Pablo Berasategiren esanetan, «kanbioa gustura egiten dute» ardiek, «pozik mugitzen dira, bai udaberrian eta baita udazkenean ere».

Behin igota, azarora arteko hilabeteak han egiten zituzten.

Horretarako, ordea, hainbat hilabetetarako janari eta trasteak eraman behar izaten ziren, zaldi, behor edo astoarekin lagunduta. «Hemengo transportista astoa»izaten zela zioen Bitoriano Mujikak. Txerriak, oiloak eta konejuak ere eramaten zituzten. Saroian izaten zuten guztientzako lekua. Arrizabalagaren familiak Oltzeko saroian zuen txabola. «Saroiak zeukan txerritegia eta oilategia, eta behorraren trasteak edukitzeko beste etxola bat». Txabolaren barruan izaten zen gaztandegia; «bertan egoten zen toki bat propio horretarako».

Udako giro epelak bukatu orduko, urria eta azaroa bitartean jaisten ziren artzainak behera.

Artilea ere mendian mozten zen, eta hura ere garraiatu behar izaten zuten. Jexux Etxezarretak «ilea hemendik Arantzazuraino» eramaten zutela zioen. Zaku zaharrak txarrak omen ziren, baina gero, «berrogei bat kilo inguruko bi zaku» eramaten zituzten zaldi bakoitzean.

GOIBERRI 15

ZEGAMAKO SAN MARTIN FERIA

Baserritarren lana ikusgai Azaroak 8, ostirala: 19:30: Olatz Salvadorren kontzertua San Martin elizan.

Azaroak 9, larunbata: 09:00-12:00: Herriko abereen erakusketa eta lehiaketa, pilotalekutik Urgainberri auzora bitarteko eremuan.

09:00-14:00: Aizkorri-Aratz parke naturaleko gazten salmenta, pilotalekuan.

09:00-14:00: Artisau produktuen azoka, Aitxuri herri eskolako patioan, pilotalekuan eta plazan.

10:00: Herriko txistularien kalejira.

11:00-13:00: Aizkorri-Aratz parke naturaleko XXI. Gazta lehiaketa, pilotalekuan.

11:00: Eusko Labeldun Tolosako Babarrunaren dastatzea, Aitxuri

herri eskolako patioan.

13:30: Herritarren arteko abere lehiaketako eta Aizkorri-Aratz parke naturaleko XXI. Gazta lehiaketako sari banaketak.

Ondoren: Lehiaketara aurkeztutako gazten dastatzea herriko elkarte gastronomikoen laguntzarekin.

13:00-15:00: Txakolin dastatzea Tartaloetxe elkartean.

17:30: Buruhandiak plazan.

18:00: Herritarren arteko eskuz binakako XXI. San Martin pilota txapelketako finalak.

Azaroak 10, igandea: 17:00: Asier Kidan magoaren Aroak eta mirariak ikuskizuna, Aitxuri herri eskolako patioan.

Ondoren: Txokolate beroa banatuko da, Aizkorri Guraso Elkarteak antolatuta.

AIMAR MAIZ

16 GOIBERRI

ZEGAMAKO SAN MARTIN FERIA

Ganadurik onena kalean Aratz-Aizkorriko XXI. Gazta Lehiaketa eta salmenta, Zegamako baserrietako ganadu erakusketa-lehiaketa, eta txakolin eta babarrun dastatzeak izango dira.

Duela hamabost egun Zaldibian egin zen Aralarko gazta lehiaketa, eta orain, Zegaman, Aratz-Aizkorrikoa egingo da San Martin feriaren barruan. 26 dira Aratz-Aizkorri Parke Naturalean Idiazabal Gazta eta Artzai Gazta ekoizten duten artzainak. Iaz 18 aurkeztu ziren lehiaketara.

Larreako (Araba) Patxi Lopez de Uraldek lortu zuen lehenengo postua iaz (227 puntu).

Bigarren, Aizpea gaztandegia (Olaberria-Segura) geratu zen(217p), eta hirugarren Galarretako (Araba) Azkarra gaztandegia (209,5p). Aurkeztutako gazta guztiak jendearen artean banatu zituzten.

Ganadutan 11 sari Herriko ganaduzaleen eta herritarren artean, ordea, ikusmina sortzen duena Zegamako baserrietako ganaduaren era-

AIMAR MAIZ

kusketa-lehiaketa da. Pilotalekutik Urgainberri auzora bitarteko eremuan egoten da ikusgai herriko aziendaren lagin ikusgarria, eta bazkalaurrean, gaztarenarekin batera, ematen dituzte sariak, 11 sailetan bana-

tuta. Hauek dira iazko lehiaketan saritutako herritarrak: Mari Paz Oiarbide (Ardiak); Joxe Migel Azurmendi (Bildotsak); June Lasa (Ahuntzak eta Antxumeak); Jose Inazio Labaka (Pirinear behiak); Andres Za-

baleta (Behi mestizoak); Juan Azurmendi (Behi suitzarrak); Andres Zabaleta (Zezenak); Joxe Mari Azurmendi (Zaldiak); Jabier Arrondo (Etxe behorrak); eta Joxe Domingo AriztimuĂąo (Mendi behorrak).

GOIBERRI 17

ZEGAMAKO SAN MARTIN FERIA

Feria girotzeko ekitaldi sorta oparoa

Gazta lehiaketa Zegamako San Martin azokan, herriko abereen erakusketaren ondoan hazten joan da AizkorriAratz Parke Naturaleko Gazta Lehiaketa. Aurten 21. edizioa du.

11:00etan hasiko da epaimahaia lanean, eta 13:30ean emango dituzte sariak: irabazlearentzat 260 euro eta txapela, bigarrenarentzat 140 euro, eta hirugarrenarentzat 110 euro. Hauek dira azken urteetako irabazleak: 2002 Felix Goiburu (Segura) 2003 Felix Goiburu (Segura) 2004 Felix Goiburu (Segura) 2005 Aranburu (Idiazabal) 2006 Aranburu (Idiazabal) 2007 Aranburu (Idiazabal) 2008 A. Segurola (Legazpi) 2009 A. Segurola (Legazpi) 2010 Aranburu (Idiazabal) 2011 La Leze (Ilarduia) 2012 Aizpea (Olaberria) 2013 Zabaleta (Muniain) 2014 La Leze (Ilarduia) 2015 Azkarra (Galarreta) 2016 Unai Lekuona (Araia) 2017 Zabaleta (Muniain) 2018 Lopez de Uralde (Larrea)

San Martin feriaren ospakizuna egun bakarrera mugatu ordez, Zegamako Udalak eta Anduetza parketxeak festa aurrea girotzeko programazio anitza antolatu dute azken urteetan. Aurten, asteartetik igandera egingo dira ekitaldiak: ikus-entzunezkoa, ikerketa aurkezpenak, hitzaldiak, kontzertua, feria eta magia saioa izango dira.

Lerro hauek argia ikusterako horietako hiru paseak izango dira. Asteartean, Jose Mari Artolak Herri inguruan kontu kontari III ikus-entzunezkoa proiektatu zuen, eta asteazkenean, Alfredo Morazak, Jexux Tapiak eta Manu Zeberiok Iraganera bidaia: San Adrian-Leizarrate ikerketaren aurkezpena egin zuten, Xabier Azurmendi IV. Ikerketa Bekaren barnean. Bi saiook Jabier Otaegi kultur etxean izan ziren.

gusien berri eman zuen. Hilarri horrek ermitako aldarearen oinean ezarrita dagoen hareharrizko lauza batean inskripzio bat du grabatuta. Testuan, bost lerrotan idatzirik hauek daude: hilaren izena (Lanicius, Laticius, Laricius edo izan liteke L.annicivs ere); jatorria eta hiltzean zituen urteak (berrogei); eta azkenean hileta hitz batzuk: H(ic) e(st) edo H(ic) i(acet).

Testuaren gainean hiru arku daude, sinbolikoki Hades edo hilen bizilekuko ateak adierazten dituztenak. Ikerleen arabera, I. mendeko azken urteeta-

koa edo II. mendekoa da inskripzioa, eta Arabako inskripzioekin lotura dauka.

Olatz Salvador, elizan Gaur, hilak 8, feria bezpera egunez, Olatz Salvador musikari donostiarrak Zintzilik izeneko bakarkako lehen luzea aurkeztuko dute San Martin elizan, 19:30ean, Zur eta Lur programazioaren barruan. Sarrerak aldez aurretik eros daitezke 8 euroan udaletxean edo Anduetza parketxean. Kontzertua hasi aurretik ere salgai jarriko dituzte eliz atarian, 10 euroan.

San Pedroko hilarria Hirugarrena Anduetza parketxean izan zen atzo. Luis Mari Zaldua Etxabe onomastikari eta Gipuzkoako Parketxe Sarea Fundazioko zuzendariak San Pedro ermitako erromatar garaiko hilarria gaiatzat hartuta hitzaldia egin zuen.

Zalduak hilarri horren testuinguruaren eta ezaugarri na-

Olatz Salvadorrek ‘Zintzilik’ ‘bakarkako lana aurkeztuko du. MAKOKI

18 GOIBERRI

INTERNET

saretik Sarean ikusia

euskaltzaindia.eus

Klik

Bertsoen ikasgela digitala sarean da

‘Youtubeskolak’ lehiaketa berria martxan da Azkue Fundazioak 13 eta 16 urte arteko Euskal Herriko gazteentzako lehiaketa berria jarri du martxan. Youtubeskolak du izena, eta euskarazko youtuberrak sarituko dituzte.

Bideoetan, bi elementu agertu behar dira ezinbestean: kartoizko kutxa bat eta honako esaldia: «Gustatzen zaidalako egiten dut». Lanak azaroaren 24ra arte aurkez daitezke, webgunean izena emanda. Nahi adina lan aurkez daitezke, banaka edo taldean eginda. Iphone 7 Plus telefonoa eta GoPro7 kamera bat banatuko dituzte saritan. youtubeskolak.eus

Orotariko hiztegia eta itzultzailea, berrituta Euskaltzaindiak 100 urte bete ditu aurten, eta ospakizun ugari antolatu dituzte. Atzera begira gelditu beharrean, ordea, etorkizunari begira jarri ditu indarrak. Azken urteetan baliabide digitalek hartu duten indarra ikusita, bere baliabiderik ezagunenetariko bat, orotariko hiztegia, berritu eta osatu du.

Orotariko Euskal Hiztegiaren lehen edizioa 1987an argitaratu zen, eta hamaseigarrena eta azkena, 2005ean. Sarean ere erabilgarri dago, eta azken berrikuntza horren ondotik,

146.134 sarrera eta 56.781 azpisarrera ditu. Sarrera kopuruaz gain, berrikuntzetako bat, bilaketena da, izenburuetan ez ezik, azpisarreretan eta testu osoan ere egiten baititu orain.

Itzultzaile automatikoa Bestalde, Eusko Jaurlaritzak Euskara-gaztelania-euskara itzultzaile automatikoa berritu du. Itzulpen memoriak erabilita, «kalitate handiko emaitzak» lortzen ditu, eta zentzu horretan, tresnak «jauzi kualitatiboa» eman duela diote.

Bertsozale Elkarteak Bertsoeskola.eus webgune berria jarri du martxan. Bertan, ikasleentzako materiala bildu dute, hala nola gaitegia, doinutegia edota errimategia. Baita bertso jarrien atala, edo Ganbara atal historikoa ere. Bertsoaren inguruko telebista eta irratsaioen berri eta bertso munduko albisteen berri ere emango dute. bertsoeskola.eus

INEk mugikorrak zelatatuko ditu INE Espainiako Estatistika Institutuak zortzi egunez herritarren sakelako telefonoak zelatatzeko asmoa agertu du, geolokalizazio baliabidea erabiliz, herritarrek egunerokoan eta jai egunetan egiten dituzten desplazamenduak neurtzeko. Datuen erabilera anonimoa izango dela ziurtatu badute ere, hautsak harrotu ditu erabakiak.