GoiBerri 355. zenbakia

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

355. zenbakia. 2019ko abenduaren 20a

GOI B ERRI Jokin Telleria Margolaria

«Kotizatzetik bai, baina margolaritzatik ez dut jubilatu nahi»

Gorka Santesteban 3 Iritzia 4-5 Xabi Rodriguez aktorea 6-7 Beti Argi, musika banda bat baino gehiago 10-11 Eguberrietarako proposamenak 12-13 Txapel bakar hartatik 55 urte luze 14

Jokin Telleria margolaria Beasaingo Esteban Lasa kalean duen Xunai Artea dendan. ‘Arimaren margolariak’ saioren irabazlea izan da. L.AGIRRE

02 GOIBERRI

PUBLIZITATEA

GOIBERRI 03

KATE MOTZEAN

Gorka Santesteban Caro Ataun Irratiko esataria

«Irratia asko gustatzen zait, eta hil ere irratia alboan dudala hil nahiko nuke» T. Madinabeitia Zumarraga Plastikozko mikrofono bat eskuan hartu eta irrati esatari izatea amesten zuen txikitan Gorka Santestebanek (Zumarraga, 1979). Ametsa bete du: Legazpiko Gureak tailerreko lana Ataun irratian egiten duenarekin partekatzen du.

Esperientzia handia du Santestebanek irrati munduan. Hamaika urtez Urretxu-Zumarragako KKinzona irratian Gu Ta Gutarrak magazina gidatu du, eta urtea pasa darama Internet bidez emititzen duen Ataun irratian ostiraletan Ostiraltxo

saioa egin eta aurkezten du.

Irratia entzutea ere asko gustatzen zaio, eta hil ere irratia alboan duela hilko dela dio.

Alter Ego.

Janari eta edari bana.

Abesti bat.

Izaroren Invierno a la vista.

Plater konbinatuak eta sagardoa.

Pelikula bat.

Oporretarako leku bat.

Zein da zure irratsaio kuttuna?

La trinchera infinita .

Irratsaioa baino, irrati kate bat: Segura irratia.

Liburu bat.

Danimarkan izan naiz udan, eta asko gustatu zitzaidan.

Nolakoa da zuk egiten duzuna?

Euskal kulturari buruzkoa. Durangoko azokan izan nintzen, eta zuzeneko konexioak egin nituen, elkarrizketak eta guzti.

Zaletasun bat.

Asko ditut, baina orain antzerkia egiten dut; Bergarara joaten naiz antzerki klaseetara.

Musika talde bat.

Berria-ko eta Goierriko Hitza-ko albisteak irakurtzen ditut.

Amets bat.

Mundu ekologikoago bat.

Goierriko txoko bat.

Ataun.

«Zumarragarako eta Urretxurako kiroldegi bakarra eta osatuagoa egingo nuke»

Zumarragan biziko ez bazina...

Hernanin.

Zumarragako alkate bazina...

Aparkaleku gehiago jarri, herria txukun mantendu eta bi herrientzako kiroldegi bakarra egingo nuke.

TERE MADINABEITIA Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Olaberria, Segura, Urretxu, Zaldibia, Zerain eta Zumarraga

GOI B ERRI

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL Zuzendaria: Iñaki Gurrutxaga Kudeatzailea: Josu Iñigo Koordinatzailea: Tere Madinabeitia

Diseinua eta banaketa: Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Egoitzak: Beasain:

Webgunea:

Oriamendi, 32. 20200.

Posta elektronikoa:

goiberri.eus

Urretxu:

goiberri@hitza.eus

Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Publizitatea:

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08

Bezero arreta / harpidetzak:

607 530 424 – jizagirre@hitza.eus 902-82 02 01 – harpidetza@hitza.eus

04 GOIBERRI

IRITZIA

Antxiñe Mendizabal Aranburu Idazlea

Banintzen, jakin aurretik

F

eminista nintzen, feminista nintzela jakin aurretik.

Gerora konturatu naiz: oso txikitatik jakin nuen nire bizitzaren erdigunean etxea eta familia egon behar zutela onartzea zaila izango zitzaidala. Horixe izan da nire matxinada partikular eta pribatua gizonezkoen balioetan oinarritutako gizartearen aurka.

Gerora konturatu naiz ikuspegi hori ez zela akats edo aje partikular bat. Emakume rolean egokitzeko zailtasun hori gizarteak ezarria zela, ez nuela berezkoa. Eta orduan hasi nintzen ulertzen Simone de Beauvoirrek sortu zuen esaldi ospetsua: «Emakumea ez da jaiotzen; egin egiten da». Orduan hasi nintzen akasgabea eta batez ere hobengabea sentitzen.

Simone de Beuavoirrek ez zuen kontzientzia feministarik Bigarren sexua idatzi zuenean, eta halere, pentsamendu femi-

nistaren giltzarri bihurtu da saiakera. Orain dela hogeita bost urte erosi nuen bigarren eskuko edizio zahar bat, gazteleraz. Jakin-minez irakurri nuen, ikasteko gose eta egarri nintzen. Emakume ohiko bat izateko ezintasunari azalpen bat bilatu nahi nion. Orrialdez orrialde Beauvoirren hitzak, esaldiak, pentsamenduak azpimarratzen joan nintzen eta ideia garrantzitsuenak koaderno batean idazten. Saiakerak ertz asko ditu; jakintza ezberdinak batzen ditu filosofo frantsesaren lan eskergak. Esaldi haietako bakoitzean nire esperientzia bertsuak ikusi ahala, nire burua ulertzeko modua aldatuz joan zen. Liburua bukatu nuenean, inoiz baino emakumeago sentitu nintzen, emakume baldintzatua, ezindua, baita engainatua ere, baina batez ere kontzientziaduna.

Kontzientziak min eman zidan arren, errebolta hori ez da niregan inoiz itzali, mamu asko-

«Irtenbide partikularrak ihesaldia baino ez dira.

Askapena benetakoa izan dadin, gizarte osoaren iraultza eskatzen du»

ren aurka borroka egin behar izan badut ere. Simone de Beauvoirrek dio, halere, irtenbidea partikularra denean, ihesaldia dela. Askapena benetakoa izan dadin, gizarte osoaren iraultza eskatzen du.

Emakumearen askapenean, independentzia ekonomikoak funtsezko izaten jarraitzen duen honetan, bizi-esperientziak pentsamendu feministaren logikan kokatzeko ezagutza ere ezinbestekoa da. Euskaraz argitaratu berri den Bigarren sexua irakurtzea lagungarri izan daiteke. Zoritxarrez, orain dela hirurogeita hamar urte idatzitako testuak gaurkotasunik ez du galdu.

Hortaz, emakume heterodoxoak edo disfuntzionalak sentitzen bazarete, hemendik aurrera, baduzue zuen burua non begiratu, non ikasi. Bizitzaren erdigunean, familia eta etxeaz gain, bestelako aukerak daudela aldarrikatzen dugun emakumezkoak gero eta gehiago gara. Bizitzak, zorionez, erdigune asko izan ditzake eta emakume bakoitzak, bere nahi eta joeren arabera, erabakitzeko eskubidea dauka. Matxinatzen jarraitu beharra dago estereotipo eta eredu zaharkituen aurka, bidean, oztopo ugari eta hamaika kontraesan topatuko baditugu ere. Feminismoa bizitzeak gure kontraesanekin koherente izatera behartzen gaitu emakumeoi.

GOIBERRI 05

IRITZIA

Asteko irudia

Josu Maroto

Arimak margotzen Jokin Telleria beasaindarra izan da ETB-1 telebista kateko Arimaren margolariak lehiaketaren irabazlea. Josu Marotok zorionak helarazi nahi dizkio ondoko marrazkiarekin.

Legazpiar bat Ilunben. Film baten izenburua ematen du, baina Gene Kellyrik eta Parisik gabe. Duela hiru hamarkada, esan balidate, hogeita hamar urteren buruan, legazpiar batek Ilunbeko finalean kantatuko zuela ez dakit zer imajinatuko nukeen, agian, toreroak eta pasodobleak nahasian dituen ekitaldiren bat. Bertsolaria ez dut uste imajinatuko nukeenik. Bittor Agirre, IĂąaki Azarola edo Jokin Matxinandiarena izan zitezkeen, jakina, baina, garai hartan ez nuen pentsatzen gizakia hirurogei urtetik gora bizi zitekeenik, eta bai, lerro hauek idazten ari naizela, Bittor, IĂąaki eta Jokin bizi-bizirik daude, eta ez ahal ziren larunbateko finalaren aurretik hilko, eurentzat ere oso berezia behar duelako legazpiar bat hor ikusteak.

Duela bi hamarkada eta erdi, esan balidate, hogeita bost urteren buruan, legazpiar batek Ilunben kantatuko duela, ia ziur, bertsolaria imajinatuko nukeen. Pentsatuko nuen ume honek behar du Ilunbeko finalista hori. Orduantxe ikusi nuelako, Juanjo Sagastibeltzak emandako lau oinekin, estropezurik gabeko bertsoa kan-

tatzen, bat-baterako egin zion lehen proposamenean.

Gaur egun, neu ausartzen naiz hiru hamarkada barrurako aurreikuspen ederrak egiten, ikusten ditudalako gazteak bertso eskolan eta ikusten ditudalako Mikel Artola, Unai Mendizabal eta Mirari Sagarzazu, Haztegi eta Domingo Agirreko ikasleekin. Ordiziari buruzko aurreikuspenak antzekoak izango dira, ala?

Axier Iriondo

bat eta

Bertso eskolak indarrean, sasoiko eta osasuntsu ikusten ditut nik ere, bai! Horren isla joaneko larunbatean xexenplazan oholtza gaineko argazkia (portzierto, bide batez zorionak, Nerea!).

Hezkuntza arautuan ere ahozko transmisioa lantzeko gero eta ohitura handiagoa, bertsoa erreminta dela gehienetan. Baina ordiziarrak? Non daude ordiziarrak? Errepaso moduko bat egiten hasi naiz eta kostata osatu dut zerrendatxoa. Bernardo Alberro izan zitekeen orain urte asko, Igor Eguren geroxeago, eta Irati Jauregi edota Iraitz Sarasola hemendik gutxira. Baina nola da posible? Goierriko Bertso Eskolaren sorlekua Ordizia izanda, goian ibilitako bertsolaririk apenas? Hau komeria! Aitor Sarriegi, IĂąaki Apalategi, Irati Goikoetxea, Iker Zubeldia, Joxe Munduate, Ekaitz Goikoetxea, Iban Urdangarin, Aitzol Barandiaran, Juan Ramon Gerriko, Joxe Ramon Elortza, Xabier Narbarte, Alaitz Sarasola, German Urteaga, Odei Lopez, Maddi Aiestaran, Mikel Tapia, Eneko Araiztegi... makina bat izen bat-batean burura, baina ordiziarrik ez! Zein kastakoak ote gara ba azok?

bat Aitor Calvillo

Baina itxaropena omen da azkena galdu behar den hori eta, beraz, ez dugu etsiko. Helduen bertso eskolan ere badira ordiziarrak.

Baita eskualdean barna ditugun hainbat taldetan ere. Bertsopaper lehiaketetan ere Jakintza Ikastola eta Oianguren institutuko gaztetxoen parte hartzeak ere izan ditugu maiz. Akaso Illunbera ez gara iritsiko, baina nork jakin hemendik 25 urtera zer gertatuko den! Bidea ekinez egiten omen da eta horretan nekerik ez! Gora bertsolaritza!

06 GOIBERRI

GAZTEAK

«Dena polita dela dirudi, baina ogibide gogorra da aktorearena» ‘Go!azen 6.0’ telesailean Aimarren rola jokatzen du Xabi Rodriguez idiazabaldarrak.

Zaila den arren, aktore lanetan jarraitu nahi luke.

Laida Goiburu Idiazabal Go!azen 6.0 ETB1eko telesailean dabil Xabi Rodriguez (Idiazabal, 1995) aktore lanetan.

Azaroan estreinatu zen denboraldi berria eta Aimarren rola jokatzen du bertan gazte idiazabaldarrak. Haren lehenengo lana da telebistan: «Agentzia batean izena eman nuen eta deitu egin zidaten».

Pelikula batean parte hartzeko proposamena egin zioten lehenengo: «Ilea tindatu eta moztu behar nuela esan zidaten, eta azkenean animatu nintzen, baina zuzendariaren aurrean interpretatu nuen eta ez ninduten aukeratu». Orduan Go!azenen parte hartzeko aukera sortu zen: «Bi kasting egin

nituen, eta azkenean hartu ninduten; pozgarria izan zen, ez nuelako espero, ezustekoa izan zen benetan».

Goazen telesail musikala denez, antzeztu ez ezik, dantzatu eta abestu egin behar izan du Rodriguezek: «Abestea gustatzen zait eta, egia esan, uste baino hobeto moldatu naiz, baina ordura arte dantzan ia ibili gabekoa nintzen, eta hori da gainditu beharreko ikasgaia». Dantzatu beharreko koreografia erakusten zieten grabatu baino lehen Miramonen, baina guztia bereganatzeko denbora asko ez zuten izaten aktoreek: «Nik uste nuen egun batetik bestera erakutsiko zigutela, baina 20 minutu lehenagoko gauza izaten zen».

Xabi eta Aimar, antzeko Udan grabatu zituzten orain ematen ari diren kapituluak, gaztez osatuta baitago lantaldea: «Gutako asko ikasketekin dabiltzanez, uda da denak elkartu ahal izateko momentua». Mundu guztiarekin ondo konpontzen den mutila da Aimar: «Nik uste antzekotasun handia dugula pertsonaiak eta nik neuk». Gertutasun hori lagungarri izan dela azaldu du

GOIBERRI 07

GAZTEAK

Rodriguezek: «Oso ongi etorri zait antzekotasun hori, erosoago sentitzeko, baina hasieran nahiago nuen, erronka modura, nire izaeratik urrunago zegoen pertsonaia bat».

Durangoko Azokan izan zen Goazeneko lankideekin diskoak eta liburuak sinatzen: «Bi egun egotea tokatu zitzaidan eta nabaritu nuen jendearen harrera ona». Orain irakasle lanetan dabil: «Gaztelera eta euskara klaseak ematen nabil, baina oraindik ez dut nire espezialitatean lanik egin». Historia ikasketak egindakoa baita Rodriguez.

Eredu modura balio badezake jendeari erakusteko nola izan beharko lukeen eta nola ez, ondo».

Euskarazko zinemagintzak eta telebistak izan ditzakeen trabez, Rodriguezek dio baduela gainditzeko muga bat, hizkuntzaren erabilerarekin zerikusia duena: «Ulertzen dut

«Euskara batuak organikotasuna galtzen duela pentsa dezake sektore batek»

Garaiko gaien lanketa Gizartean eragin zuzena dute kultur produktuek munduaren ikuspegia garatzeko: «Go!azenek oihartzun handia du, eta aurten kultur aniztasuna, homofobia edo arrazakeria bezalako gaiak landu nahi izan dira.

«Antzezteak taldean lan egitera behartzen zaitu; enpatia landu behar da»

euskara batua denok ulertzeko beharrezkoa dela, baina aldi berean organikotasun hori galtzen duela pentsa dezake sektore batek». Go!azen grabatzerakoan, naturaltasun hori bilatzeko proposamenak egin zitzaketen aktoreek, baina inprobisaziorako ia tokirik ez dago telesailean: «Natural ateratzen ez zaizun esaldiren bat badago, gidoiko langileari esan diezaiokezu moldatzeko, baina beti abisatuta».

Ikasteko plaza egokia Aktore lanetan jarraitzea gustatuko litzaiokeen arren, argi du traba asko pasa beharko lituzkeela: «Dena polita dela dirudi, baina ogibide gogorra da; denetik entzun behar izaten duzu, zuzendariak gogorrak dira zurekin, badakizu noiz sartzen zaren lanera baina ez noiz bukatuko den... Kontziente naiz zaila dela». Horrez gain, egonkorta-

suna lortzea ez da betere erraza: «Ez da iraunkorra, ezin duzu bizitza osorako lanposturik aurkitu, momentuko proiektuak baizik». Halere, asko ikasteko balio izan diola azaldu du; konfiantza lantzeko lagungarri egin zaio antzeztea: «Ni oso lotsatia naiz, eta erronkak gustatzen zaizkidanez, antzeztea erabaki nuen». Handiagoa zuen gogoa beldurra baino: «Gehiago zen gustatzen zitzaidana, barruan eragiten zidan oztopoa baino».

Lantaldean aritzen ikasteko ere balio izan dio telesailak: «Antzezteak taldean lan egitera behartzen zaitu; enpatia landu behar da, eta ulertu besteari hobeto aterako zaiola esaldia zuk harekiko begirunea baduzu». Azaroaren 22az geroztik ostiral iluntzero (21:00) ematen du ETB1ek Basakabi udalekuetan gertatzen diren istorioak ardatz dituen telesaila.

08 GOIBERRI

ELKARRIZKETA

LOINAZ AGIRRE

Jokin Telleria Margolaria

«‘Arimaren margolariak’ lehiaketa oso ondo etorri zait,begiak ireki dizkit» Loinaz Agirre Beasain Jokin Telleria beasaindarraren (Ataun, 1956) bizitza margolaritzari lotuta egon da beti. 11 urte zituenean hasi zen lehenengo marrazkiak margotzen, eta 12 urte zituenean irabazi

zuen lehenengo marrazki lehiaketa Ordizian. Lanean hasi zenean, Zumarragako Vaquerizarengana joan zen pinturaren sekretuak ikastera. 40 urte zituenean langabezian geratu, eta Xunai denda ireki zuen.

Margo irakaslea ere bada Beasaingo Bear pintura elkartean.

Sari ugari jasoa da eta 50 erakusketa baino gehiago egin ditu. Oraintsu berriz, 63 urte betetzear zenean, Euskal Telebistako Arimaren margolariak

lehiaketa irabazi du. Euskal Herri osoan famatu egin da Jokin Telleria; autograforen bat edo beste sinatu du dagoeneko.

Zer eman dizu ‘Arimaren margolariak’ lehiaketak.

Programa oso ondo etorri zait,

GOIBERRI 09

ELKARRIZKETA

begiak ireki dizkidalako. Eskolaren jardunaren ondorioz egonkortzen ari nintzen. Niretzako klasikoa da erakutsi behar dena, eta gero bakoitzak egingo du nahi duena. Baina klasiko hori erakutsi behar horrekin, neroni ere pixka bat leku itxi batean geratuta nagoela iruditzen zait. Eta alde horretatik oso ondo etorri zait kanpoan margotzea, gauza desberdinak margotzea eta ikuspegi desberdinak izatea.

Jokin Telleria berri bat sortu al da?

Jokin berri bat ez dakit, baina jende gaztearekin ibiltzeak eta beraien ikuspegiak hain gertutik ezagutzeak, lagundu egin dit, ikasi egin dut, beste mundu bat ireki dit.

Lehiaketan denetarik margotu behar izan duzu.

Ez genuen jakiten nora joan behar genuen grabatzera eta zer margotu behar genuen. Gogorragoa da bat-batean gaia esanda margotzea. Baina horrek behartzen zaitu daukazun guztian sakontzera, buruari buelta asko ematera, ahalik eta txukunena ateratzeko.

Finaleko egunean, Arantzazuko kriptara sartu zinenean blokeatuta geratu zinen, baina Koldobika Jauregi coachak esan zuenez, lehiaketako koadrorik onena margotu zenuen.

Ikaragarrizkoa zen. Hala esan zidan bai. Itxuraz nire genio txar hori atera nuen. Koadro hura abiadura handian margotu nuen. Zerbaitek lagundu zidan [irribarrez], pertsona misteriotsu horrek. Eta bigarren koadroan ere espiritu santuak lagundu zidan. Euria hasi zuen eta barrura joan behar izan genuen.

Kanpoan pintura ez zen lehortzen, hezetasun handia zegoen eta. Barruan beste goxotasun bat zegoen eta berehala lehortu zen.

Beatriz Gonzalezekin iritsi zinen finaleraino.

Oso artista ona da. Esperientzia pixka bat falta zaio, teknika, baina burua oso argia dau-

ka, ideia oso onak ditu. Ez baldin bada okertzen, bere izena gehiagotan ere entzungo dugu.

Lehiaketan 15 koadro margotu zenituzten guztira; bakarren bat ere puskatu zenuen.

Beraiek saiatzen ziren blokeatzen, eta Tolosan blokeatu nintzen. Bozetoak egiten ohituta nago, baina ez zitzaidan ateratzen, ez nintzen batera gustura aritu. Nire buruarekin haserretu egin nintzen. Erretratua gustatzen zaidan gaia da, baina erretratu bat egiteko modeloa 3-4 metrora egon behar da eta Idoia eta ni oso urruti jarri gintuzten. Nire buruarekin haserre nengoen, eta koadroa puskatu egin nuen.

Dena den, koadroa puskatzeak berak badauka esanahia.

Margolari batek egiten duen guztia ez da markoan jartzekoa. Denak ez duela balioren adibidea izan zen.

Besteak beste, pintura gehiago ulertzeko balio izan du lehiaketak. Jende gehiago animatuko da orain margotzera?

Ezagun batek esan dit berak ez duela margotzen, baina programan ematen zituzten azalpenekin zerbait ulertu duela.

Hurrengo batean koadro bat ikusten duenean beste ikuspegi bat izango du. Nik uste dut hortik joan behar zuela gehiago programak, baina reallytitik gehiago izan du.

behar nuenik. Paisaiak margotzen jarraituko dut. Goierriko Artisten Topaketara dantzari bat eraman dut, oso koloretsua; desberdina.

Beasaindarrak harro daude.

Ikusi besterik ez dago herriko plazatik dendara bitarteko tartean zenbat jendek zoriondu zaituen.

Kapela lagun izan duzu lehiaketan.

Jende askok ikusi du saioa, Goierri osoko jendeak zoriondu nau. Nik pentsatzen nuena baino jende gehiagok ikusi du. Hori bai, ikasleak haserre dauzkat, ez nielako esan irabazi nuenik; momentu batean Beak irabaziko zuela sinestuta zeuden.

Margotzerakoan ia beti janzten dut txapelen bat, eguzkitik eta euri zipriztinetatik babesteko.

Lehenengo saioan kapelarekin joan nintzenez, zuzendariak esan zidan kapela ibiltzeko beti. Kasualitatez, egun txarra eduki nuenean, Tolosan, ez neukan kapelik.

Lanean jarraitzeko indarra emango dizu bizi izan duzun esperientzia berri horrek.

Alabak, bilobak eta pintura eskolakoek arrazoi zuten programara joateko animatu zintuztenean.

Lehenbailehen kotizatzetik jubilatzea gustatuko litzaidake, baina margo mundutik ez dut jubilatu nahi.

Margo lehiaketa bat egin behar zutela esanez deitu zidaten.

Zoriondu egin nituen, futbola eta sukaldaritza baino gauza gehiago badaudelako. Pentsatzeko esan zidaten, baina ezezkoa esateko deitu nien. Etxera joan nintzenean alabari eta bilobari esan nien, eta bilobak esan zidan joan beharra neukala; alabak ere hala esan zidan.

Pintura eskolan ere esan nuen, eta beraietakoren bat joateko animatu nahi nuen, baina beraiek ere esan zidaten nik joan behar nuela. Deitu nuen eta castingera joan nintzen.

Bizitza osoa daramazu marrazkien artean.

Lehiakideen artean giro ona sumatzen zen.

Oso gustura ibili gara. Lehiakideekin eta coachekin oso ondo moldatu gara. Arimaren margolariak lehiaketan parte hartutakook erakusketa irekiko dugu urtarrilaren 11n, Beasaingo Usurbe Antzokiko erakusketa aretoan. Euskal mitologia gaia jarri dugu koadroak egiteko.

Akelarre bat ari naiz margotzen.

Goierriko Artisten Topaketara ez duzu orain arte ohikoa izaten zenuen paisaia margorik eraman.

Momentu horretan ez nuen sentitzen paisaiarik margotu

ÂŤEz genuen jakiten nora joan behar ginen grabatzera eta zer margotu behar genuenÂť ÂŤLehiaketan parte hartutakook erakusketa irekiko dugu urtarrilaren 11n BeasainenÂť

Gure destinoa idatzita dagoela esaten zidan lankide batek, eta niri gertatutakoa ikusita, azkenean arrazoia eduki behar duela pentsatzen dut. Orain Arimaren Margolariak saioarekin bezala, 11 urterekin ere oso gauza kuriosoa gertatu zen.

Zer gertatu zen?

11 urte nituen udan Zerainera joan nintzen lehengusuen baserrira, laguntzera. Kartapazio bat eta koaderno bat eraman nituen. Ez dakit zergatik, baina horixe bakarrik eraman nuen.

Bazkalondoren lo kuluxka bat egiteko ohitura zegoen. Igande batean bisitan, andre-gizon batzuk joan ziren, Tolosakoak ziren. Gizonak margotu egiten zuen eta gizona margotzera joan zen bazkalondorenean.

Nik lanak neuzkan egiteko, eta lanak bukatu orduko, berehala joan nintzen nola margotzen zuen ikustera. Pintatzen aritu zen denbora guztian, bere atzean egon nintzen.

Zure siesta garaiak bukatu al ziren?

Hurrengo egunean, siestara joan beharrean, margotzera joan nintzen; nire siesta garaiak bukatu ziren, siesta garaian Zeraingo baserriak margotzen nituen. 12 urterekin irabazi nuen lehenengo lehiaketa.

10 GOIBERRI

ERREPORTAJEA

Ordiziako Beti Argi musika bandako Iker Gomez de Segura, Mikel Maria eta Sara Gonzalez. ARIANE VIERBÜCHER

Musika baino gehiago Ordiziako Beti Argi musika banda duela 40 urte sortu zen. Hiru kide taldearen ibilbideaz mintzatu dira.

A. Vierbücher Ordizia Ia 40 urte igaro dira Ordiziako Beti Argi musika bandak 1980ko ekainaren 5ean, Korpus egunean, lehen emanaldia egin zuenetik. Historia luze horren abestia ez dute idatzi, baina belaunaldi desberdinetako taldeko hiru musikari elkartu eta 40 urte horien nota batzuk jo dituzte, melodia nolakoa izan den susmoa hartzeko.

Haien «etxean», Ordiziako Dorrea etxean, hitzordua egin eta Mikel Maria (Ordizia, 1960), Iker Gomez de Segura (Ordizia, 1977) eta Sara Gonzalez (Ordizia, 2001) agertu dira, bakoitzarentzat taldeko kide izateak zer suposatu duen kontatzeko gogotsu.

1980ko Korpus egun hartan

lehen emanaldia egin ahal izateko, aurretik pausoak ematen hasiak ziren Beti Argikoak.

«1979. urtean antolatzen hasi eta entseguak egin zituzten».

Ordiziako musika bandak 40 urte beteko dituela irakurri, eta datu hori motz gelditzen denaren sentsazioa izango dute askok. Horren inguruan, Gomez de Segurak argitu du «Ordizian musikarako tradizio handia» egon dela, eta «bai, Beti Argiren aurretik ere beste batzuk» izan zirela. Saxofoi jotzaileetako bat da bera baina, antza, historian sakontzea ere gustuko du: «Azken 100 urteetako Ordiziako musika banden historia jasota daukat».

Luzatutako dokumentazioaren arabera, 1916tik 1963ra,

GOIBERRI 11

ERREPORTAJEA

Lehen argazkian, 1980ko taldekideak. Bigarrena, 1992ko uztaileko haurren jaietako larunbateko mozorro berbenaren aurretik ateratakoa.

Hirugarrena, Extremadurako Santa Amalia herrira 1998an egindako bidaia. Laugarrena, 2001-07-24ko danborradaren ondoren ateratakoa. BETI ARGI

Udal Musika Banda izan zen Ordizian. Urte gutxi lehenago desagertu zen, 1864ean.

1905ean sortu zuten aurreko Udal Musika Banda izan zena.

Azken hori, bigarren musika banda batekin batera aritu zen denboran. Izan ere, 1902. urtera arte, Ordicia Elkartea banda pribatua ere bazegoen herrian.

Gomez de Segurak kontatu duenez, «biak izan ziren bitartean, talka handia izan zen».

Denboran oraindik atzerago joan beharra dago, Ordiziako lehen musika bandaren jatorriaz hitz egin ahal izateko. Baina lerro asko beharko lirateke guztia kontatzeko.

Lagun talde bat Parrokiako musika taldetik dator Beti Argi, Jose Manuel Bergararen lanari esker. Txistulari taldea eta errondaila ere bazeuden, eta haietatik ere batu ziren batzuk. Jende «oso gazteak osatu zuen eta udalaren laguntza ere bazuten». Musika tresnak «aurreko taldeek utzitakoak izan ziren, eta haiei es-

Beti Argi musika banda 1980ko ekainaren 5ean estreinatu zen, Korpus egunean Jose Manuel Bergararen lanari esker sortu zuten, Parrokiako musika taldetik eratorrita

ker izan zen posible proiektu berriari ekitea». Harrezkero, zaila da esaten zenbat emanaldi egin dituzten. Baina hortik harago, taldeko beteranoetakoa den Mariak esan du «talde giroa» izan dela Beti Argiri «nortasuna» eman diona: «Kontzertuetara joateko egiten genituen bidaiez gain, beste bidaia batzuk ere egin izan ditugu». Beti Argiko kideak, musikak baino zerbait gehiagok batzen zituen. Gomez de Segura ere bat dator ideia horrekin: «Musikak batu bai, baina lagun talde bat ere bagara, eta hortxe egon daiteke hainbeste urtez aktibo egotearen arrazoietako bat».

Zentzu horretan agian urte onenak igaro zirela aitortzen du Mariak: «Taldearen egoera oso ona bada ere, aspaldiko urte haietako harremana eta oraingoa ez da guztiz berdina». Bizitza osoa eman du taldeari lotuta, eta hark duen ikuspegia oso kontuan hartzekoa bada ere, atzetik etorritakoek «ilusioa» mantentzen dutela erakutsi dute, bestela Sara Gonzalez gazteari entzutea baino ez dago.

Gonzalez txikitan hasi zen musika eskolan. Pianoa jo nahi zuen eta azkenean klarinetearekin hasi zen. Urteak eman zituen bera baino zaharragoak zirenei entzuten, «taldean sartzeko desiatzen», Beti Argiko zuzendaria den Josune Aierbek aukera eman zion arte. Duela lau-bost bat urte izan zen hori eta harrezkero, Mariak aipatutako sentipen horri eutsiz, «kuadrillaz aparte, lagun talde moduan» duela aitortu du. Musika «guztia» da Gonzalezentzat, baina Beti Argi «hori baino gehiago da!».

Hirurak, gainontzeko taldekideekin musika egiteaz gain luze hitz egiteko tarteak hartzen badituzte ere, 40. urteurrena aitzakia hartuta egindako hizketalditxoak «lagun talde izaera oraindik badagoela» konturatzeko ere balio izan du.

12 GOIBERRI

EGUBERRIETAKO PROPOSAMENAK

Ziklo-kros egutekiko azken proba Ormaiztegin

CARLOS MEDIAVILLA

C.MEDIAVILLA

Ziklo-krosaren euskal egutegiko azken proba Ormaiztegin jokatuko da, Errege bezpera egunez. 49. edizioa du, eta Gipuzkoako Txapelketa ere izango da. Kadeteak izango dira lehiatzen lehenak (09:30), junior mutilak eta junior-elite neskak gero (10:30), Master 30-40-50 (11:30), eta Elite eta 23 urtez azpikoak (12:30).

Urtarrilak 5. Ormaiztegiko zirkuituan. 09:30-13:30

Zazpi proba urtea korrika amaitzeko

GOIBERRI

Nazioarteko igerilariak Ordizian Gabonetako 37. Nazioarteko Igeriketa Txapelketan, 11 herrialdetako igerilariak elkartuko dira. Espainiako absolutu mailako zortzi txapeldun lehiatuko dira, besteak beste.

Abenduak 29. Majori kiroldegian. 10:00/18:00 (finalak)

Zazpi dira Goierrin Urtezahar egunez jokatzen diren San Silbestre probak. Denetan entzutetsu eta beteranoena Beasaingoa da, 46. edizioa du. 12:00etan da, eta 9.750 metroko distantzia du. Historiaz Ordiziakoa da bigarrena, baita guztietan jendetsuena ere.

800 laguneko muga du, eta 6.325 metroko ibilbidea. Aurten ordu erdiz atzeratuko dituzte probak. Umeenak 17:30ean hasiko dira, eta helduena 18:30ean da. Legorretan ere egiten dute –37. edizioa–, baina herritarrentzat da soilik. 12:00etan da, eta 3,2 kilometroko ibilbidea. Lazkaon 8. edizioa dute, 5,2 kilometroko proba da.

Gazteak 11:30ean abiatzen dira, helduak 12:30ean. Zegaman ere zortzigarren aldia dute. Arratsaldez jokatzen da (17:30), Lazkaoko distantzia berarekin. Urretxu-Zumarragako proba mistoa da.

16:30ean abiatzen da, eta 5 kilometroko ibilbidea du. Bosgarren edizioa du aurtengoa. Legazpikoa da denetan berriena –2. edizioa–, eta bakarka edo bikote mistoka har daiteke parte.

17:00etan abiatzen da, eta 4,9 kilometro egin behar dira korrika.

GOIBERRI 13

EGUBERRIETAKO PROPOSAMENAK

Ordiziako aparteko azoketan azkena Eguberri bezperan izango da aurten, asteartez. Kapoi, antzar eta indioilarren 33. erakusketa izango da pilotalekuan; pottoka, asto eta bigantxena atarian; eta Errezil sagar, fruitu eta fruitu lehorren erakusketa Garagartzan. Nazioartean saritutako artzainei ere aitortza egingo diete.

Abenduak 24. Ordiziako plazan eta herrigunean. 09:00-14:00

Goierriko sei bertsolariren jardunaz gozatzeko aukera izango da Idiazabalen. Iker Zubeldia zegamarra, Iban Urdangarin ataundarra, Oihana Iguaran –Amasa-Villabonakoa, Idiazabalen bizi da–, Gorka Maiz gabiriarra, Eneko Araiztegi segurarra eta Maddi Aiestara beasaindarra igoko dira oholtza gainera.

Abenduak 27. Idiazabalgo Guraso Elkartea. 22:00

GOIBERRI

Goierriko bertsolarien saioa Idiazabalen

I. GURRUTXAGA

Eguberrietako azoka Eguberri bezperan

Aspertzeko beta handirik ez dute edukiko haurrek Eguberrietan.

Tokian-tokian antolatutako tailer, ipuin kontaketa eta haurrentzako parkeez gain, hainbat ikuskizun ere izango dira: Abenduaren 26an, Txan Magoak Hausle ikuskizuna egingo du Beasainen (Plazapea, 18:00); Abenduaren 27an, Azken balea pailazo ikuskizuna dago Legazpin (Latxartegi, 18:00) eta 20.000 legoa itsaspeko bidaian haur antzekia Ordizian (Herri Antzokia, 17:00). Abenduaren 30ean, Katillukadak txotxongilo saioa Ormaiztegin (Gizarte etxea, 17:00) eta Jon beldurgabea haur antzekia Zaldibian (Antzokia, 17:00). Abenduaren 31n, Potxin eta Patxinek –irudian– Zirkuko izarrak ikuskaria egingo dute Idiazabalen (Guraso elkartea, 17:00).

GOIBERRI

Umeentzat nahi adina ikuskizun

14 GOIBERRI

GARAI BATEAN

Joxe Migel Iztueta ‘Lazkao Txiki’ Uztapide eta Basarrirekin kantuan, 1965ko Ordiziako Euskal Jaietan. GOIBERRI

Txapel bakar hartatik 55 urte luze Lazkao Txikik 1964ko abenduaren 13an lortu zuen Tolosan bere bertsolari ibilbideko txapel bakarra.

Iñaki Gurrutxaga Beñat Gaztelumendi añorgarrak jantzi du bigarren aldiz amaitu berria den 12. Gipuzkoako Bertsolari Txapelketako txapela, abenduaren 14an. Zortzi urte dira Aitor Sarriegi beasaindarrak sari bera lortu zuenetik, eta 55 Joxe Migel Iztueta Lazkao Txiki-k jantzi zuenetik. Tolosako Leidor antzokian izan zen, 1964 abenduaren 13an, Santa Lutzi egunez.

Ordura arte bertsolari gehien ateratako txapelketa izan zen, 71. Sei saio izan zituen txapelketa hark –Errenterian, Azkoitian, Beasainen, Zarautzen, Eibarren eta Tolosan azkena–.

Lazkao Txiki izan zen zortzikotearen artean onena. Txomin Garmendia izan zen bigarren, eta gainontzekoen segida, honakoa: Joxe Joakin Mitxelena, Patxi Etxeberria, Joxe Intxausti segurarra, Kasiano Ibarguren, Koxme Lizaso eta Jose Mari Lertxundi.

Hamabost egunera, Inazio Eizmendi Basarri-k lau bertso jarri zizkion Lazkao Txikiri Zeruko Argia-n –ondoko zutabean–, eta hiru astera Euskal Herriko Txapelketa Nagusia jokatu zen 1965 urtarrilaren 1ean, Urteberri egunez, Donostiako Anoetako pilotalekuan. Manuel Olaizola Uztapide-k jantzi zuen txapela, Lazkao Txikiri aurre hartuz. 1967tik 1991ra arte ez zen bertsolari txapelketa gehiagorik jokatu.

Bertsoak Lazkao Txikik 1964ko txapelketa irabazi ondoren Basarrik Zeruko Argia-n jarritako bertsoak.

«Bertsoa zuzen artzen dakizu...».

Bertsoa zuzen artzen dakizu sustraitik edo oñetik bukatu arte, al dan guzian segiz bide berdinetik.

Alako kantu goxoak irten ziran zu mingañetik, zerbaitegatik gelditu ziñan beste guzie gainetik.

Zure izena or gelditu da merezi zuen lekuan, lagunak eta adiskideak pozik ziran inguruan. zu bezelako baten bearra aspaldian bazeguan, izarrik argiena zu zera gaur Goierriko zeruan Gu bizi geran lur santu ontan badago gaia ugari, zer itzegiña nunai sortzen da, au ezpaldin bada ori.

Nik eskari bat egingo diot Goierriko izarrari: arnas-biderik dezun artean kanta Euskalerriari.

Ordua eldu zan garai artan zuk bai gizonki erantzun, . ezti kutsuzko zure bertsoak jendezk pozkiro entzun.

Nere zorion beroenak nik bertsoz eman nai nizkitzun, ta badakizu, Joxe Migel, zuk lagun jator bat nun dezun.