GoiBerri 361. zenbakia

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

361. zenbakia. 2020ko otsailaren 7a

GOI B ERRI

Berdintasuna hezibidean ‘Berdintasun etxean hasten da’ HerriLab proiektu pilotuaren adarretako bat da 10-11

AloĂąa Aranburu 3 Iritzia 4-5 Gazte Sozialisten Topaketaren aurkezpena 6 SagarArte lau ostatutan 7 Zumalakarregiko Mikel Alberdiri elkarrizketa 8-9 Musika lagun 60 urtez 12-13 Banda zabala baserrietara 14

Hezi2de aholkularitza enpresako Idoia Luzuriaga eta Miren Aranburu Beasaingo 1.700 gurasorekin ari dira lanketa egiten. KERMAN GARRALDA

02 GOIBERRI

PUBLIZITATEA

GOIBERRI 03

KATE MOTZEAn

TERE MADINABEITIA

Aloña Aranburu Tolosa Ormaiztegiko Euskaraldiko talde eragileko kidea

«Ama izan naizenetik, euskararekiko pertzeptzioa aldatu egin zait» T. Madinabeitia Ormaiztegi Administraria da lanbidez Aloña Aranburu (Ormaiztegi, 1978), eta aseguru etxe bateko bulegoan lan egiten du Zumarragan duela 20 urtetik. Jendearekiko tratua da lanaz gehien gustatzen zaiona. Denbora librea, berriz, euskarari eskaini dio azkenaldian, eta aurtengo Euskaraldia prestatzeko Ormaiztegin lanean hasi berria den taldean dago. Ama izan denetik euskararekiko pertzeptzioa aldatu zaiola dio, ikaratu egin dela haurren eta gazteen artean zein gutxi hitz egiten den

ikusita. Egoera horri buelta emateko bere aletxoa jarri nahi duelako parte hartuko du Euskaraldiko talde eragilean eta edozertarako prest dagoela aitortzen du.

Abesti bat.

Oporretarako leku bat.

Benito Lertxundiren Nere herriko neskatxa maite.

Asturiasko mendiak eta kostaldea.

Janari bat.

Jaso duzun oparirik bereziena.

Babarrunak.

Zaletasun bat.

Sagardoa.

Ahizpak iaz oparitu zidan lepoko zintzilikarioa, ama jartzen duena.

Edari bat.

Irakurketa eta irakurtzea.

Goierriko txoko bat.

Liburu bat.

Aitaren jaiotetxea, Mutiloako Xaxarpe baserria.

Orain irakurtzen ari naizen Charlotte Bronteren Jane Eyre.

Zure bertsolari kuttuna?

Andoni Egaña.

Pelikula bat.

Errementari.

Musika talde bat.

Gozategi.

Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Olaberria, Segura, Urretxu, Zaldibia, Zerain eta Zumarraga

GOI B ERRI

«Ormaiztegin ludoteka bat jarriko nuke, eguraldi txarrarekin umeak eramateko»

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL Zuzendaria: Iñaki Gurrutxaga Kudeatzailea: Josu Iñigo Koordinatzailea: Tere Madinabeitia

Diseinua eta banaketa: Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Ormaiztegiko alkate bazina...

Oraingoak ondo ari dira, baina ludoteka bat jarriko nuke, eguraldi txarra egiten duenean umeak eramateko.

Ormaiztegin biziko ez bazina...

Donostian.

Egoitzak: Beasain:

Webgunea:

Oriamendi, 32. 20200.

Posta elektronikoa:

goiberri.eus

Urretxu:

goiberri@hitza.eus

Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Publizitatea:

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08

Bezero arreta / harpidetzak:

607 530 424 – jizagirre@hitza.eus 902-82 02 01 – harpidetza@hitza.eus

04 GOIBERRI

IRITZIA

Antxiñe Mendizabal Aranburu Idazlea

Musak greban

este denbora librerik ez eta idatzi hau egiteko baliatu nahi nuen greba-eguna. Edozein lan-egunetan bezala jaiki nintzen, goizago, inspirazioak lanean topatu behar omen du-eta artista.

Aitortu behar dut musen xuxurla hobeto entzun ohi dudala kafe bat hartu ondoren; tabernako kafea. Artisten apetak!

Eskirol bat ote nintzen kezkarekin irten nintzen kalera, eta ez pintxopotea ezta piketeak ere iristen ez diren izenik aipatuko ez dudan taberna batera jo nuen. Agurtu nituen ahopetik barran zeuden neure moduko goiztiar eta insomniodunak eta, goizeroko ebakia hartuta, sentitu nintzen greba-egunari aurre egiteko gai.

Ordurako garbi neukan grebari buruz idatziko nuela. Kalean gora eta behera abiatu nintzen kontakizun baten bila.

Ikasle eta pikete talde batzuk izan ezik, ez nuen jende askorik topatu. Kafetegi gehienak itxita ikusita, kafearen zaporea ahogozatzen nuelarik, eskirol samar sentitzen hasi nintzen.

Halako batean, gogoratu nintzen pare bat lore zimel neuzkala etxean; haiek alda-

B

tzeko baliatu nezakeen jai-eguna, beti ere lanaren mesedetan, eskuak lurrean ibiliz beti inspiratzen bainaiz. Txinatarrak hain dira lanera emanak, ezen pentsatu nuen bazarren bat irekita egongo zela. Txino-dendak itxita ikusita, eskirol erabatekoa nintzela aitortu behar izan nuen.

Etxera joan eta ordenagailuan saltseatzen hasi nintzen.

Inspirazio iturri izan zitekeen mezu bat topatu nuen. ADEGIk «enpresa kultura berriaren» inguruan asmaturiko langile kontzeptu berria jasotzen zuen: «Gure organizazioetan pertsona transbertsalak, moldagarriak eta likidoak behar ditugu». Adegin, enpresari handiez gain, idazle paregabeak daudela pentsatu nuen neure artean, ziur aski, artikulu hau idazteko ni baino talentudunagoak.

Bazkalordua iritsi zen, musek mutu jarraitzen zuten, eta, jaieguna izanik, etxean bestela espero bazuten ere, etxeko lanei ez nien artean heldu ere egin. Bazkalondoren atera nintzen kalera beste behin, larri samar, musak greban ote zeuden susmoarekin. Herriko enparantzan haur-jolasak zeuden; lekutan geratu dira garai bateko borroka-egunak, pentsatu nuen

«Oraindik ez daukat argi joan den ostegunean ‘greba’ egin nuen edo ‘lanean’ aritu nintzen.

Idazlea eskirol izateko aukerarik ez duen langilea da»

nire artean. Izan zitekeen artikulua idazteko helduleku bat, baina ideiak ez ninduen harrapatu. Inoiz baino ibiltari gehiagorekin topo egin nuen bidegorritik bueltan, manifestazioa aurrez aurre nuen. Jende ugari bai, baina ohikoaz kanpoko ezerk ez zidan arreta eman; idazleak originala izan behar du, eta biharamuneko kronikek jasoko ez zuten zerbaiten bila nenbilen ni.

Afalordua ate joka, etxeko atarian bizilagun batekin egin nuen topo: «Gaur jai; ondo, ezta?». Ez nion erantzun, asko dira idazletza lantzat hartzea gehiegikeria eta nabarmenkeriatzat jotzen dutenak. Afaria prestatu nuen edozein lanegunetan baino presatiago eta, harrikoa egin bitartean, musak pankartaren baten atzean lanpentsio eta bizitza duinagoen alde aldarri egitera joanak izango ziren galdegin nion neure buruari.

Biharamunean, nire ohiko ebakia hartzen, ni bezalako langile logaletuen artean, hitz egin zidaten, azkenean, musek.

Oraindik ez daukat argi joan den ostegunean greba egin nuen edo lanean aritu nintzen.

Idazlea eskirol izateko aukerarik ez duen langilea da.

GOIBERRI 05

IRITZIA

Asteko irudia

Josu Maroto

Luzuriaga eta Aranburu Hezi2de-ko Idoia Luzuriaga eta Miren Josu Aranburuk Berdintasuna etxean hasten da programa landu dute Beasainen. Orri hauetan egin dute lanaren balorazioa.

Urtebete egin nuen, Arrasaten, ingeniaritza teknikoa ikasten. Sei ikasgai genituen lehenengo urtean: kalkulua, aljebra, fisika, kimika, marrazkigintza teknikoa eta ekonomia. Bigarren mailara igarotzeko baldintzak zein ziren ez dut gogoratzen, baina, lehenengo mailan mantendu ahal izateko, ikasgai zail bat eta ikasgai erraz bat gainditu behar ziren, gutxienez. Kalkulua, fisika eta aljebra, uste dut, zirela zailak. Gainerakoak errazak. Bi erraz soilik gainditzeak ez zuen balio ikasketa horiek egiten jarraitu ahal izateko.

Hala ere, ez zen hori baldintza bakarra, gainera, ikasgai guztien noten baturak, bergutxienez, 18koa izan behar zuen. Ikasturtearen bukaeran, kalkulu handirik egin beharrik ez nuen izan.

Wikipedian uste dut irakurri nuela zientzialariak «zergatik?» galdetzen duela eta ingeniariak «zergatik ez?». Polita iruditzen zait. Berriro ahalegintzeko gogoa ere pizten dit.

Ez dakit zuen seme-alaben adina zein den eta etorkizuneko

ikasketen inguruan pentsatzen aritu diren edo, dagoeneko, etorkizuneko ikasketetan dabiltzan. Ez dakit Goierri Eskola, EHU edo beste zentroren batzuetako ate irekietara joan beharrik egokitu zaizun. Zer ikasketa daude bogan? Niretzat aholkurik bai? Adinari dagokionez, gaur egun, zahartxoagoak ere badabiltza, ala? Erretiroa hartu eta, edozein motatako ikasketetan, izena gero eta gehiagok ematen omen du. Zergatik ez?

Axier Iriondo

bat eta

Bada ni ere ez naiz ingeniaria izateko jaio. Eta egia esan, behin Informazio zientzietan lizentziatu ondoren, burutik ere ez zait pasatu beste ikasketa bati heltzea. Eta zuk egindako deskribapena aintzat hartuta, are gutxiago oraindik. Ingeniaritza? Zergatik ez?

Bada esate baterako CAF lantegiko tailerrak ingeniariz beteta omen daudelako. Bai, bai! Zuk gainditu ez zenuen lehen ikasturte horretako galbahea pasatu, hainbat urte eman ikasi eta ikasi, titulua eskuratu eta lantokiak ingeniariz beteta daudela esateko.

EHUn lizentziatu nintzen bai, baina lanbidea ikasi hortik kanpo egin nuen. Entzerronak, giza-kateak, irakaslerik gabeko eskolak, irakaslea ezagutu gabeko ikasgaiak, fakultateetako jaiak, zinpeko zaindarien ukituak..., bizitza berari buruzko lezio ederrak ikasi genituen bai 5 urte horietan. Baina azken batean merkatuak jarri gaitu bakoitza gauden tokian, nire kasuan euskara eskolak ematen, alegia!

Eta semeari zer? Ez da erraza. Berak gustukoa duena egiteko esango diogu ziur aski. Baina gizarteko baloreak ahaztu gabe. Grebak zergatik eta zertarako egiten diren azalduz, transmisio hori

bat Aitor Calvillo

ziurtatuz, formazioa garrantzitsua dela baina horrek ez dizula hilabete amaierako soldata ziurtatzen esanez...

Eta amaitzeko, erretiroa hartu diozu? Martxa honetan sekula jubilatuko ez garenaren sentsazioa badut nik behintzat! Are gehiago pasa den asteko greba dela eta kalean langile askok «zergatik?» galdera behin eta berriz egin ostean. Ez omen da momentua! Greba egiteko beharrik ez da sumatzen! Arrazoi politikoak dira eta ez sozialak! Eta hamaika halako entzunda, a zer etorkizuna utziko diegun gure seme-alabei!

06 GOIBERRI

GAZTEAK

«Oso egun berezia izango da guretzat igandekoa» Nahikari Mateok eta Eneko Carrionek Gazte Sozialisten Topaguneaz eta Legazpiko aurkezpenaz hitz egin dute.

Iñaki Gurrutxaga Apirilaren 9tik 13ra Legution (Araba) egingo duten Gazte Sozialisten Topagunearen aurkezpen nazionala egingo dute igandean Legazpin Gazte Koordinadora Sozialistak eta Ikasle Abertzaleak taldeek. Topagunea: antolakuntza eredu berria eta aurtengo ekimenaren hurbilpen labur bat hitzaldia izango da 16:00etan Azokan, eta 19:00etan, Benito Lertxundiren kontzertua Urbeltzen.

ko duen harremanak zein dituen konexio egokiak (trena, errepide nagusiak…), erraztu egiten du maila nazionaleko ekimena bertan izatea.

Nolatan aukeratu duzue Legazpi aurkezpena egiteko?.

Aurreratu al ditzakezue hitzaldiaren gako nagusiak?

Eneko Carrion: Euskal Herri mailan antolatzen garen bi antolakunde sozialista gara, eta hortaz, Goierrin ere antolatuta gaude. Legazpiko herria aukeratzea ez da ausazko aukeraketa izan. Alde batetik, azpiegitura egokia du guk nahi genuen aurkezpena egiteko: hitzaldia egiteko leku aproposa, kontzerturako pilotaleku egokia, eta bitarteko militantea ere bai.

Gainera, Benito Lertxundik ondo ezagutzen duen espazioa da, eta begi onez ikusi dugu bi aldeok Legazpin egitea. Gainera, Goierrik euskal musikareki-

E.C.: Bi bloke garrantzitsu jorratuko ditugu: alde batetik, Gazte Sozialiston Topaguneak prozesu sozialistaren barruan betetzen duen funtzioaren inguruan arituko gara. Guk Topagunea kontsumo artikulu moduan ulertu beharrean, lan prozesu bat garatzeko bateragune gisa ulertzen dugu. Topaguneak soilik ez du bilatzen Legutioko beharrei ekarpen bat egitea, baizik eta Ildo sozialistaren barruan eskualdeen behar zein lanei erantzun eta ekarpena egitea.

N.M.: Bestetik, aurtengo ekimenaren gainean arituko gara.

Gazte asko biltzea espero al duzue?

Nahikari Mateo: Euskal Herriko txoko ezberdinetako gazte zein ikasle ugari espero ditugu, Benito Lertxundiren kontzertura bertaratzeaz ez ezik, Topagunearen aurkezpenera etortzea espero ditugunak.

GOIBERRI

Iaz Azpeitiako Esklaben inguruan egin genuen Topagunea, eta aurten Legution, berriki okupatutako Desjabetuon Hotelaren baitan. Lekua ildo sozialistaren beharretara egokitzeaz gain, dimentsio nazionala duen lan prozesua garatzeko aprobetxatuko dugu, obra zein tailer ezberdinen bitartez. Formakuntza saioak izango dira, hainbat hitzaldi ere bai, eta baita aisialdi eskaintza zabala ere. Legazpin informazio eta sorpresa gehiago ere emango ditugu.

Ez da ohikoena gazte antolakundeen ekitaldi bat musikari beterano baten kontzertuarekin borobiltzea. Zer hausnarketa dago erabaki horren atzean?

E.C.: Benito Lertxundi guretzat Euskal Herriko erreferentzia musikal handienetariko bat da, hamarkada luzetan mantendu dena, eta Euskal Herriko belaunaldi ezberdinekin konektatzen duena. Ildo sozialistaren ba-

rruan, kulturaren inguruko lanketa ezberdinak zein hausnarketak egiten ari gara, eta aukera hau agertu zenean, aurrera egitea erabaki genuen. Guretzat oso egun berezia izango da, belaunaldi askoren arteko konfluentzia puntua izango baita kontzertua, eta aberasgarria izan daitekeelakoan gaude.

Zer moduz doa sarrera salmentan? Noiz arte eros daitezke aurrez?

N.M.: Sarreren salmenta erritmo onean doala esan dezakegu. Duela 2-3 aste jarri genituen salgai, Internet bidez entradium.com helbidean, eta fisikoan Legazpin (Katilu, Gurrutxaga eta Karibe Zaharra tabernetan) eta Urretxuko Berit tabernan. Printzipioz, aurre salmenta larunbata arte egongo da (25 euro), eta egunean bertan Urbeltzeko leihatilan egongo dira (27), baldin eta lehenago agortzen ez badira.

GOIBERRI 07

MOTZEAN

SagarArte egitasmoaren bultzatzaileak, artistak, ostalariak eta udal ordezkariak, Astigarragan egindako aurkezpenean. SAGARARTE

SagarArte lau ostatutan Sagardoaren kultura, gastronomia eta artista gazteen lanak uztartzen dituen SagarArte egitasmoa Goierrira iritsiko da datozen asteetan. Eskualdeko lau ostatutan arte lanak ikusgai jarri eta afari gidatuak eskainiko dituzte.

A. Apalategi Sagardotegiak txotx garai betean daude, baina kupel arteko otorduez gain, bada mundu horretatik eskaintza berritzaileak dakartzanik ere. Horren adibide da sagardoaren kultura eta sorkuntza uztartzen dituen SagarArte egitasmoa. Sagardotegiek «garaian garaiko kultura sorkuntzen errealitatean paper aktiboa» izateko helburuarekin sortu zuten Astigarragako Astarbe sagardotegiko arduradunek. Haien eremura bakarrik mugatu beharrean, ordea, ekimena Gipuzkoako lurralde osora zabaldu dute.

Aurten hirugarren ekitaldia du SagarArtek, eta herri ostatuak hartu dituzte bidelagun.

Gipuzkoako hemezortzi artista gaztek egindako artelanak eta

SagarArte oierriko lau ostatuk bat egin dute egitasmoarekin, eta artelanak bertan ikusgai jartzeaz gain, afari gidatuak eskainiko dituzte: Martxoak 4, asteazkena.

Mutiloako ostatuan.

Martxoak 11, asteazkena.

Zeraingo ostatuan.

Martxoak 25, asteazkena.

Ezkioko Topa ostatuan.

Apirilak 1, asteazkena.

Ezkioko Argindegi ostatuan.

Autobusa. Afarietan, joanetorriko autobus zerbitzua izango da, udalen eskutik.

Izen-ematea. Afari horietakoren batean izena emateko, ostatura bertara jo edo mezu bat bidali behar da honako helbidera: sagararte@astarbe.eus.

G

gastronomia sorkuntza uztartuz, erakusketak eta afari gidatuak egingo dituzte, otsailetik apirilera bitartean. Ostatu bakoitzak hiru artelan hartuko ditu, eta datorren astetik aurrera, bi hilabetez izango dituzte ikusgai, eta afari berezi bana eskainiko dute.

Goierriko lau ostatutan Ostatuek herriarekin eta bertako produktuarekin duten harremana azpimarratu nahi izan dute SagarArteren bultzatzaileek. Gipuzkoako sei ostatuk parte hartuko dute, horietatik lau, Goierrikoak. Mutiloako eta Zeraingo ostatuak, eta Ezkioko Topa eta Argindegi dira afari horiek eskainiko dituztenak.

Gipuzkoako artista gazteen lanak erakusteaz gain, sorkun-

tza horietan oinarritutako bost plater berezi prestatuko dituzte. Afarien formatua ere berezia izango da, otordu gidatu moduan egingo baitute; aurrena, sorkuntza horiek erakutsiko dituzte, eta ondoren, horietan oinarritutako platerak zerbitzatu, bien arteko lotura azalduz. Bi elementuen oinarrian «sagarra eta sagardoaren kultura» daudenez gero, sagardo ezberdinekin uztartuko dituzte artelan nahiz platerak.

Lau ostatu horiek ez ezik, Mutiloa, Zerain eta Ezkioko udalek ere parte hartu dute egitasmoan, eta afariko joan-etorria egiteko autobus zerbitzua eskainiko dute. Goitur turismo agentziak, berriz, kanpoko kazetariak gonbidatuko ditu Goierriko eskaintza ezagutzera.

08 GOIBERRI

ELKARRIZKETA

Mikel Alberdi

Zumalakarregi Museoko artxiboaren arduraduna

«Bisitaria museotik galdera gehiagorekin joan dadila nahi dugu» Aimar Maiz Ormaiztegi Historiako irakasgai bihurtzen da Mikel Alberdirekin (Irun, 1962) edozein solasaldi. Pasioa du lanbideko gaia, eta Zumalakarregi Museoan gauzatu dituzten proiektu ugariak fin xehetzen ditu. 30 urte dira aldundiak Ormaiztegin museoa zabaldu zuela, 1989an. Goierrin bigarrena zen, Zeraingo Museo Etnografikoaren ondotik. Hasieratik, enpresa kudeatzailean han ari dira lanean Alberdi eta Lurdes Azpiazu ezkiotarra. Jakin-mina eta zalantzak pizteko gune izatea nahi dute, eta errelato bakarrak gorroto dituzte.

Tomas Zumalakarregiren inguruan sortu zen museoa.

Museoa oso zentratuta zegoen haren figuran, bai. Francoren garaian, 1940an ireki zuen Diputazioak Zumalakarregiren jaiotetxe-museo bezala —ez da jaiotetxea—, eta urte gutxi batzuetan egon zen hala. Gero, herri erdian baitago, hainbat gauza egon ziren. 1985 inguruan Tomas Zumalakarregiren objektu pertsonalen bilduma eskaini zioten, baita dokumentazioa eta argazkiak ere. Museo bat egitea orduan erabaki zuen.

Nondik iritsi ziren objektuak?

Familia batek zeuzkan. Zumalakarregik hiru alaba izan zituen, eta ez zuten ondorengorik

eduki. Bizi izan zen azken alabak, Mikaela izenekoak, Ormazako markesei pasatu zizkien objektuak herentzian, eta haien ondorengoek saldu zizkioten Diputazioari.

Karlistaldietako gerretara zabaldu zen museoaren azter-eremua, eta XIX. osora gero.

Bai. Bideak eraman gintuen.

Hasieran, Bergarako Hitzarmenarekin bukatzen zen diskurtsoa, nahiz eta Tomas lehenago hila zen. Baina jasotzen genituen pieza gehienak II. Karlistaldikoak ziren, 33 urte geroagokoak, eta ez zen aipatu ere egiten hori museoan. Aldi bateko lehen erakusketa jarri genuenean jada —museoaren bigarren urtean—, Tomasen biografiatik eta karlistaldietatik ihes egiten saiatu ginen, bi gerren artean hainbat gai zeudelako: ferrokarrila zabaltzea, Donostiako harresia botatzea, Tolosaren eta Donostiaren arteko hiriburutzaren borroka... Gerrak ere landu ditugu, baina beste ikuspegi batetik.

Karlismoaren museoa ere ez da sekula izan, batzuk horren bila igual etorriko ziren baina...

Egia da. Baina karlista sutsuek —gelditzen baldin badira, oso gutxi jada— lehenengo unetik ez dute museo hau maite izan.

Horiek Zumalakarregiri eginda-

ko aldare bat espero zuten, eta gu etorri ginenerako nahiko orekatua zen mezua, nahiz eta bere anaiari buruz aipamenik ez zen egiten. Museoa ez da izan diskurtso hegemoniko karlistarena, eta horregatik karlistek ez dute gogoko izan.

Jokoa ematen dute Zumalakarregi anaiek. Tomas karlista, Migel Antonio liberala...

Museoaren aurrerapauso garrantzitsuetako bat izan zen Mi-

«Museoa ez da izan diskurtso karlistarena, eta horregatik ez da karlisten gogokoa»

gel Antonio Zumalakarregiren figura erreskatatzea. Hain justu, oraindik ere erreskatatu beharra dago, nahiko ezezaguna da eta. Baina garai batean inork ez zuen ezagutzen. Horrek era ematen digu Karlistaldiaren ikuspegia, anaien arteko borroka bat, nolabait; eta hala zen.

Bestetik, izugarrizko figura zen.

Donostiako alkate izan zen Migel Antonio urtebetez, eta gero ere hango burgesiaren interesen alde aritu zen. Gaur da eguna Donostian apenas ezagutzen dena, erabat ahaztuta dute. Tomasek sekulako etorbidea dauka, eta ez zuen harremanik izan hiriarekin; izatekotan, Bilbo bezala bonbardatzeko, etsaiak baitzituen hor.

Ematen du zer pentsatua.

Zer funtzio du museoak?

«‘Museo’ hitzak atzeraka eragiten du oraindik, eta ez dakit zergatik.

Aldatu batira» «Kuriositatearekin eta espero eztako gauzak aurkitzeko ziurtasunarekin etorri behar da»

Beti gustatu izan zaigu eztabaidak sortzea, museoaren ibilbideak erakutsi duen bezala.

Gauzak zalantzan jarri behar dira. Ez dugu diskurtso bakar eta goitik beherako bat; horretan ez dugu sinisten. Kritikoak izaten saiatu gara beti, eta diskurtso unitarioak ez zaizkigu gustatzen. Gaur egun hain modan jarri den errelatoa ez zaigu batere gustatzen. Errelatoa ez dago, izatekotan, errelatoak, pluralean. Hainbeste ñabardura daudenez, ezin dugu konta-

GOIBERRI 09

ELKARRIZKETA

kizun bakar bat egin hemen ere.

Jendea museotik erantzun baino galdera gehiagorekin atera dadila nahi dugu.

Hori litzateke Zumalakarregi Museoaren ekarpen handiena?

Borroka horretan gabiltza.

Oraindik zaila da jendea erakartzea, baina izan direnek atzera etorriko direla esaten dute. Niretzat, ekarpen nagusia museotik jakin-minez ateratzea da. Xaxatu egiten dugu jendea, atzera begiratzeko kuriositatea piztu. Hori bakarrik lortzea sekulako lorpena da.

Jendea erakartzea kosta...

Goierritarrekin arazoa daukagu. Ez dago museoetara joateko kulturarik. Gaur egun, gazteekin askozaz zailagoa da; eskolak ekartzen ditu, behartutako bisitak dira; bestela, ez datoz.

Museo hitzak oraindik atzerakada eragiten du, eta ez dakit zergatik. Hainbeste aldatu dira museoak eta hain gauza politak egiten dira museoetan...

Interneten eduki asko jartzen duzue. Hori da bidea?

Hasierako apustu bat izan zen: jendea ez badugu erakartzen, goazen gu jendearengana. Azpimarragarria da XIX. Mendeko Albuma proiektua. 2005ean jarri genuen, eta 15 urte ondoren, oraindik indarrean da. Ez dira Interneten gauza asko egongo hori lortu dutenak. Bestetik, ahalegin eta borroka handiak egin ditugu museoaren funtsak eta edukiak libreki sarean jartzeko. Zabaltzea da ideia, eta jendeari zenbat eta errazago jarri, orduan eta hobeto. Horretan asmatu genuen. Ikertzaileek ere gero eta gutxiagotan daukate bertaraino etorri beharra.

Zer ‘betaurreko’ jantzita etorri behar du bisitari batek Zumalakarregi Museora?

AIMAR MAIZ

Kuriositatearekin, eta espero ez dituen gauzak aurkituko dituen ziurtasunarekin. Askok ezustekoak hartzen dituzte. Eta egiak jasotzera etorri baino gehiago, zalantzak sortzera etorri. Zalantzatik hasten da bidea gero gehiago jakiten jarraitzeko.

10 GOIBERRI

ERREPORTAJEA

Idoia Luzuriaga eta Miren Aranburu, saioetan erabiltzen dituzte esku liburuak erakusten. KERMAN GARRALDA ZUBIMENDI

Kerman Garralda Zubimendi Urretxu Gizarte parekide batera iristeko bidea norbere etxean hasten da. Beasaingo 1.700 guraso lehen urratsa ematen ari dira Berdintasuna etxean hasten da programarekin. «Erantzunkidetasuna gurasoekin lantzeko gida didaktiko bat da», laburbildu du Idoia Luzuriaga Hezi2de berdintasun eta hezikidetza aholkularitzako kideetako batek. «Helburua kontziliaziotik kontziliazio erantzunkidera jauzi egitea da.

Kontziliazio hutsak ez du berdintasuna bere horretan bermatzen, berarekin ez dakarrelako jarrera aldaketa. Kontziliazio oso bat nahi badugu jarrera erantzunkide bat landu beha-

Etxean hasten da bidea Beasaingo 1.700 gurasok berdintasun eta erantzukidetasunari buruzko lanketa egin dute Hezi2deko kideekin.

rra dago», osatu du Miren Aranburu Hezi2deko beste kideak.

«Berdintasuna pulpitutik jaitsi behar dugu eta praktikatu», ohartarazi du Luzuriagak.

«Mundu guztiaren ahotan dago berdintasuna, denok gaude berdintasunaren alde. Ederki. Baina gizarteratu egin behar da, eta sozializatu eta praktikatu». «Inork ez dizu berdintasunaren kontra dagoela esango», jarraitu du Aranburuk. «Baina zer egiten duzu? Nola gauzatzen duzu? Ez dakigu erantzuten ez dugulako ikasi. Praktikatzeko zer egin behar dudan jakin behar dut».

Berdintasuna etxean hasten da programarekin Aranburuk eta Luzuriagak bi orduko bina saio gidatu dituzte Beasaingo

GOIBERRI 11

ERREPORTAJEA

Alkartasuna, Andramendi Ikastola eta La Salle ikastetxeetako gurasoekin –Murumendi Eskola Publikoko gurasoekin otsailean zehar elkartuko dira–. Lehendabiziko batzarrean proiektuaren nondik norakoak azaltzen dizkiete eta ariketa praktikoen bidez arreta non jarri behar duten ikasten dute.

Ondoren, landutakoarekin norberak bere kontziliazio ohituretan erreparatu behar du astebetez, eta bigarren saioan bakoitzak ateratako ondorioak konpartitzen dituzte egoera nolakoa den ebazteko. «Aukera polita da norberaren baitan begiratzeko, etxean zer gertatzen den ikusteko», azpimarratu du Luzuriagak. «Fokua gugan jartzen dugu. Ez epaitzeko, hobetzeko baizik. Kontziliazio erantzunkidetasunari begira zer egiten duzu ama bezala?

Eta aita bezala? Eta seme-alaba bezala?», bota du galdera airera.

Ez goi eta ez doi Aranburu desikastearen garrantziaz mintzo da. «Genero sozializazio bat eman da urteetan eta hortik datoz dauzkagun patroiak». Ikusitako errepikatuz ikasten du gizakiak, eta hala betikotzen dira joerak: «Gurpil zoro bat da. Berdintasuna ikasketa prozesu bat da, eta helduok jabetu behar gara denbora behar dugula, ez dela egun batetik besterako kontua».

«Hau pausu txiki bat besterik ez da», abisatu du Luzuriagak.

«Argi dago programa honek ez dituela arazo denak konponduko, baina lortzen badugu norberak bere etxean gertatzen denari begiratzea eta zalantzan jartzea eta egin beharreko aldaketak identifikatzea, asko da». «Jarrera aldaketa norberak egin behar du, baina lo daden puntu batzuk ukitzen ditugu klik egiteko», erantzun dio Aranburuk.

Luzuriagak eta Aranburuk argi utzi nahi dute inori ez diotela kargu hartu nahi hobetu be-

harreko joerak aztertzerakoan.

«Gurasotasunak duen exijentziari beste bat gehitzen badiogu... Perfekzioak ez du existitzen, ez sentitu errudun», diote.

«Niretzako», hasi da Luzuriaga, «gurasotasunarekin oso lotutako sentsazioa da erruarena.

Guraso guztiok nahi dugu onena gure haurrentzat eta guretzat, baina ezinezkoa da denera heltzea. Gurasoak gara, baina langileak ere bai, emakumeak edo gizonak, lagunak...». «Ama askok sentitzen dute dena ongi egin beharraren presioa», gaineratu du Aranburuk. «Amatasun hegemoniko bat ere badago, nekatu gabe dena ongi egiten duena. Lanketa egin ostean maskulinitatearen rola zalantzan jarri behar dela ikusten den bezala, konturatzen gara emakumeok gure papera birpentsatu behar dugula. Apur bat askatu behar gara ez itotzeko».

Joerak aldatzeko mesfidantza ere sumatu dute, ordea: «‘Nik azkarrago eta hobeto egiten badut, zertarako utziko diot berari egiten?’ galdetzen dugu askotan». Etxeko lanak betidanik emakumeengan utzi direnez, emakumeek praktika gehiago dute eta hobeto egiten dute. «Zerbait gertatzen da egunen batean ohea gaizki egiteagatik? Gaizki plantxatzeagatik? Ez, lasai. Denborarekin denok ikasten dugu eta benetako berdintasuna lortzeko denok jakin behar dugu dena egiten lanak konpartitu ahal izateko».

Gurasoak, ikasteko prest Haatik, gurasoen balorazioa positiboa izaten da. «Lau orduak motz gelditzen zaizkigu.

Saioak moztu egin behar izaten ditugu, beraiengatik balitz elkarren bizipenak konpartitzen jarraituko luketelako», esan dute Hezi2deko arduradunek.

«Egiari zor gurasoen prestutasuna ikaragarria izan da. Guraso elkarteek antolatu dituzte saioak, eta beraien inplikazioa

oso handia izan da». Gainera, parte hartu duten gurasoek berdintasunarekiko kontzientzia maila altua dutela azpimarratu dute. «Halako laborategietara etortzen den jendeak aurre lanketa bat egina izaten du. Zaila da berdintasunari garrantzirik ematen ez dion jendea erakartzea, eta pena da.

Eztabaida sustatzen dute», adierazi du Luzuriagak.

Gurasoen artean konplizitatea sortzen da. «Askatzeko eta etxeko ohitura kontatzeko taldeko giroak atsegina eta konfiantzazkoa izan behar du. Talde txikietan biltzen gara giro egokia errazago lortzeko».

Errepikatzen diren patroiak ere badaude: «Hor konturatzen gara genero sozializazioak lan batean edo bestean jarri gaituela. Oraindik zerbait kulturala da, eredu erabat tradizionala».

Kasu, jardunaldietan parte hartu duen gehiengoa emakumez-

koa da, hots, amak: «Aitak %5 inguru izango dira».

Berdintasuna etxean hasten da programan haurrekin lanik egin ez duten arren, Hezi2dekoek esperientzia handia dute txikienekin berdintasuna lantzen.

«Haurrekin eta helduekin landu beharreko zerbait da. Bakoitzak bere berezitasunak ditu eta moldatu egin behar da, baina muina ez da horren desberdina». Haurrek ere berdintasuna aldarrikatzen dute, baina beraiei ere kosta egiten zaie gurasoen moldeekin apurtzea.

«Polita da haurrekin lan egitea.

Ez dute filtrorik, eta egia esaten dute», dio Luzuriagak. «Beraiek ere konturatzen dira amak lan zama handiagoa izaten duela, eta orduan hasten dira diskurtsoa moldatzen berdintasuna bermatzeko ‘aitak behin egin zuen...’ eta horrelakoekin».

Beasaindik Gipuzkoara

«Berdintasuna pulpitutik jaitsi behar dugu, eta sozializatu eta praktikatu» Idoia Luzuriaga Hezi2de

«Etxean gertatzen denari begiratzea eta zalantzan jartzea lortzen badugu, asko da» Miren Aranburu Hezi2de

Programa hau proba fasean dago oraindik, Gipuzkoa osora zabaldu baino lehenago Foru Aldundiak Beasainen testatzea erabaki baitzuen. «Orain ikastetxeetan jasotako ondorioak aztertu behar ditugu formazio egitasmo hau lurralde osora hedatu baino lehenago. Baina ondorioak positiboak dira».

Ez da kasualitatea aldundiak Beasain aukeratu izana. HerriLab proiektua bertan ari dira garatzen, eta Berdintasuna etxean hasten da programa proiektuaren adarretako bat da. Izan ere, HerriLab Gipuzkoako Foru Aldundiaren Kontziliazio Erantzunkiderako I. Plana da, eta bere helburua emakumeei eta gizonei lana, familia eta garapen pertsonala modu orekatuagoan uztartzen lagunduko dieten dinamikak sortzea da. «Beasain oso eremu interesgarria da kontziliazioa bultzatzeko proiektuak garatzeko.

Bere kokapen geografikoagatik, biztanleria kopuruagatik, bizi mailagatik, egoera sozioekonomikoagatik...».

12 GOIBERRI

ERREPORTAJEA

Birjinia Alonso eta Eliseo Alonso, Laguntasuna errondailako kideak. ARIANE VIERBÜCHER

Ariane Vierbücher Ordizia Duela 60 urte sortu zen Laguntasuna errondaila, Ordizian, otsailaren 15ean. German Telleria izan zen sustatzaile nagusia eta bidelagun izan zituen Juan Jose Etxeberria eta Alfonso Carlos. Harrezkero, etenik gabe, han eta hemen aritu dira kantuan. «Taldea sortzeko lehen harria jarri zuten haiek».

Hala kontatu dute Laguntasunako kide diren Eliseo Alonsok (Ordizia, 1946) eta haren alaba Birjinia Alonsok(Lazkao, 1975).

Orain, 60. urteurrenaren aitzakia hartuta, oraingo eta lehengo taldekideak, gertukoak eta lagunak elkartu nahi dituzte, mahaiaren bueltan bazkaltzeko. Datorren otsailaren 22an egingo dute ospakizuna, Ordiziako Tximista sagardotegian.

Bide batez, taldearen lehengo eta gaurko istorioak ekarri dituzte gogora.

Hastapenetara itzuliz, taldearen lehen aktan ederki jasotzen da taldea sortu eta egin beharreko lehen gauza irakasle

Musika lagun 60 urtez Ordiziako Laguntasuna errondailak 60 urte beteko ditu laster. Ospakizuna egingo dute kideek eta lagunek. bat kontratatzea izan zela. On Severino Berraondo, Beasainen Frente de Juventudes taldeko mutilei erakusten ziena, hasi zen zer egin horretan.

Laguntasuna errondaila sor-

tu eta handik gutxira sartu zen taldean Eliseo Alonso, taldearen oraingo zuzendaria dena: «Urte hartan ekainean hasi nintzen, eta lehen gauza, bandurria jotzen ikastea izan zen».

Batzu-batzuek musika ezagutza bazuten ere, hori ez zen beste askoren kasua. Gaur egun ere, ez da beharrezkoa musika ezagutza izatea taldeko partaide izateko.

Alonsok 14 urte zituen taldean hasi zenean eta «aitak utzitako diruarekin erosi» zuen bandurria, «750 pezeta kostatu zitzaidan». Beste garai batzuk ziren, «etxean zazpi anaiaarreba» eta musika tresna erostea «esfortzu handia» izan zen. Ahaleginak merezi izan zuen, «oroitzapen oso onak» ditu eta.

Oroitzapenen artean bila, konturatu da toki asko ezagutzeko aukera eman diola Laguntasunak: «Igandero-igandero genituen emanaldiak, Gipuzkoan, Bizkaian, Nafarroan, Errioxan, Frantzian...». Zaila da gogoratzen zenbat emanaldi egiten zituzten urte batean, baina «ia herri guztietako festetan jotzen» zutela ez du ahazten, baita «ezkontza eta bestelako ospakizunetan ere».

GOIBERRI 13

ERREPORTAJEA

Batzuetan, «herrian geratzeko nahia» ere izaten zuelako.

Zentsura urteak Errondailaren berezitasunetako bat errepertorioa izan da.

Betiko abestiak kantatzen dituzte, denontzat ezagunak direnak, urte mordoa pasata ere, beste behin entzun eta pozik asko kantatzen diren horietakoak.

Abestien bueltan berriketan, Alonso aitak gogaratu du gaztea zenean«zentsura» ere bazela: «Gobernu Zibilean jakinarazi behar genuen emanaldi bakoitzeko abestien zerrenda eta abestien letrak, jo aurretik haien onespena behar genuelako». Batez ere «gai politikoak ekiditeko» egiten zuten. Gaur, ez dute horrelakorik, haiek ez behintzat.

Clavelitos da gehien eskatzen dieten abestia. «Gaur egun oraindik askotan eskatzen digute», aitortu du Birjiniak. Laguntasunan jotzen duen familiako bigarren belaunaldia da, eta taldeak zilarrezko ezteiak bete zituenean hasi zen, 11 urte zituenean, bera baino handiagoa zen akordeoi batekin. Haren anaia, Gorka, ere taldeko kidea da. Eta hirugarren belaunaldia ere har horrekin jaio da antza, Birjiniaren alabak, Leirek, 13 urterekin akordeoia jotzen baitu taldean.

Abestiekin jarraituz, Lau teilatu, Oi ama!, Nere herriko... bai-

na Ordiziako ereserkia da falta ezin dena: «Bernardo Alberrok errondailarentzat sortu zuen abesti hori, eta harrezkero, Ordizian bakarrik ez, gauden tokian gaudela ere jotzen dugu».

Ordiziak, izan ditzakeen enbaxadore onenak dira.

Urteak aurrera egin ahala aldatu den zerbait, garraioa eta errepideak izan dira, horrek suposatzen zuenarekin. Begirada atzera bota eta duela 30-40 urte errepide sarea nola zegoen ikusita, benetako lagun taldea zela eta oso batuta zeudela garbia da: «Autobusean joaten ginen, eta emanaldia baino ordu dexente lehenago atera behar izaten genuen».

Sanferminak bailitzan Hainbeste emanaldiren artean, dudarik ere ez dute izan, berezienak zein diren esateko: «Ordiziako Santa Ana festetakoak». Bi emanaldi egiten dituzte uztailaren 25ean. Goiz eresian, «sanferminak dirudite». Esan daiteke, festetan egiten duten emanaldietatik ganberroena dela. Dorrea etxean elkartu ohi dira, entsegu lokalean, eta atea ireki bezain pronto «jendea gure zain egoten da, guztiak makurtuta eta lehenengo notekin batera saltoka hasten dira, gaupasa eginda ere, jator portatzen dira, gustokoak dira horrelakoak».

Ondoren, zahar egoitzan eta jarraian Plaza Nagusian jotzen

Goian, errondailak 1960ko uztailaren 25ean egin zuen lehen emanaldiko irudia. Behean, 1961eko urriaren 3an Ordiziako antzokian egindako emanaldia. J. MARIN

dute, «serioago». Plazako hori urteko «emanaldi garrantzitsuenetakoa da, urduritasunez bizi duguna», baina «harrotasun handiz egiten duguna».

Azken urteotan, «taldekide faltagatik errondailak gainbehera» izan badu ere, horrelako egunek «indartu egiten» dutela diote eta unea aprobetxatuz,

«musika gustuko duten guztientzat irekita» daudela ere esan dute.

Taldearen indarrak mantetzeko, momentuz, otsailaren 22ko ospakizuna dakarte berriz. «Errondailaren familia handi honetan dagoen jendea bildu eta egun polit bat pasako dugu».

14 GOIBERRI

INTERNET

saretik Sarean ikusia

gipuzkoa.eus

Klik

UEUk 7 ikastaro egingo ditu online

Egunean Behin jokoa bueltan, berrikuntzekin Euskal erabiltzaileen artean sekulako arrakasta izan eta gero, Egunean Behin sakelako telefonoetarako jokoak hirugarren denboraldiari ekin dio aste honetan. Orain arte bezala, egunean behin jokatuta, Euskal Herriaren eta euskal kulturaren inguruko hamar galdera ahalik eta eperik laburrenean erantzun beharko dira. Berrikuntzak ere izango ditu, ordea. Izan ere, taldeetan denboraldiko sailkapen orokorra egingo dute. Horretarako, zortzi astetatik puntuaziorik altuena izandako lau asteak hartuko dituzte kontuan. codesyntax.com

Banda zabala baserri guztietara zabaltzen Gipuzkoako Foru Aldundiak, hainbat herritako udalekin eta eskualdeetako landa garapenerako erakundeekin batera, Interneteko banda zabala baserrietara zabaltzeko egitasmoa du martxan. Helburua, 2023rako Gipuzkoako baserri guztietara konexio ultra- azkarra iristaraztea da.

Pasa den astean Tolosan egindako bileran, aldundiko arduradunak eta 85 udal eta tokiko erakundeetako ordezkariak elkartu ziren. Bertan ziren, besteak beste, Altzaga, Arama,

Ataun, Beasain, Legazpi, Legorreta, Olaberria, Ormaiztegi, Zaldibia, Zegama eta Zeraingo ordezkariak.

Markel Olano Diputatu Nagusiak, landa eremuan bizi direnen bizi baldintzak hiriguneetako bizilagunen parekoak izateko ÂŤkonpromiso irmoaÂť berretsi du. 2018an 2,3 milioi euroko inbertsioa egin zuten, eta 2.000 baserritara eraman zuten banda zabala. Datozen 3 urteetan, beste 5.200 baserritara iritsi nahi dute. Aurten bi laguntza deialdi aterako dituzte.

UEU Udako Euskal Unibertsitateak 15 ikastaroko eskaintza prestatu du negu-udaberri garairako. Horietatik zazpi, online edo sarean egin ahal izango dira. Hezkuntza, hizkuntza, teknologia baliabideak eta material didaktikoen sorkuntza izango dituzte hizpide, besteak beste. Euskaraz dira denak, eta izen-ematea zabalik dago. ueu.eus

Txikipedia osatze aldera, lehiaketa Euskal Wikilarien Elkarteak Txikipedia lehiaketa martxan jarri du. DBHko, Batxilergoko 1. mailako eta Lanbide Heziketako erdi-mailako ikasleei dago zuzenduta. Martxoaren 31ra arte, Txikipedia hornitzeko artikulu bat idatzi beharko dute, ikasten ari diren gairen bat edo haien ingurua gaitzat hartuta. wikimedia.eus

GOIBERRI 15

PUBLIZITATEA