GoiBerri 365. zenbakia

zk. 365 2020ko martxoaren 6a www.goiberri.eus

Iritzia

03

Iñaki Dorronsoro.

Goierriko eredu sozio-ekomomikoa

10-11

Errainuak Gorka Gomez legazpiarraren ‘Mirandaola’ argazkia

Erreportajea

14-15

Emakumeen arrasto gutxi Goierriko kale izendegian

04

Ane Etxezarreta _Futbolaria

«KOLPEEN BIDEZ ASKOZ SENDOAGO BIHURTU NAIZ ORAIN, HELDUAGO»

02 Publizitatea # 365 • 2020ko martxoren 6a

Iritzia 03 Iñaki Dorronsoro • Eusko Ikaskuntzako lehendakaria

2020KO MARTXOAREN 6A

# 365 Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL

Itzain

Gure eredu sozio-ekonomikoa

Koordinatzailea: Iñaki Gurrutxaga

Kudeatzailea: Josu Iñigo

Erredakzio-burua: Loinaz Agirre

Diseinua: Adaki (Eneko Maiz)

Banaketa: Bidera zerbitzuak.

Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Egoitzak: Beasain: Oriamendi, 32. 20200.

Urretxu: Iparragirre, 11 (Kaletxiki).

20700.

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08 Webgunea: goiberri.eus

Posta elektronikoa: goiberri@hitza.eus

Publizitatea: 607 530 424 jizagirre@hitza.eus

Bezero arreta, harpidetzak: 902-82 02 01 harpidetza@hitza.eus

Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Olaberria, Segura, Urretxu, Zaldibia, Zerain eta Zumarraga

Azaleko irudia: Gorka Gomez

E

ntropia eta utopia dio Humanity at Mu- eragiten ditu. Berdintasunean eta elkarlanean sic sinfonia kooperatiboaren abestieta- oinarritutako komunitateak irudikatzen ditu. ko batek. Edgar Morinen (Paris,1921) Egitura sozio-ekonomikoak, entropia eta printzipio dialogikoaren ikuspuntutik utopiaren arteko tirabira dialogiko horrek erabereziki ulergarria bihurtu zait esaldi mamitsu ginda, beti hibridoak izaten dira. Munduko eta hau. Zer dio Morinen dialogikak?... Gure bizitza- tokian-tokiko logika dominantearen arabera kapitalismoa, komunitarismoa ren konplexutasunean kontra eta estatismoa maila ezberdidagoen hori, aldi berean, era nean konbinatzen dira. Utopia errepikari eta osagarrian topakomunitarioaren iparorratza tzen dela. Adibidez, ordena eta desordena aurkariak direla, eta ekonomia eta politikaren gaialdi berean, elkarrekin lan eginean bere boterea gehitzea izan nez antolaketa eragiten dutela. da. Azken finean bi esfera hoEsan dezakegu gure izaera biorien demokratizazioa. Sovietar logikoan bizitza sortzea dela blokearen inplosioa eta neoliIñaki Dorronsoro ordenaren indar miresgarria beralismoaren areagotzeak poeta heriotza zoritxarrez ordena Eusko Ikaskuntzako lehendakaria sibletzat ikusten genuen jomuezaren, entropiaren, garaipena. ga hori estutzera behartu gaitu.

Giza komunitateak ere, orBaina, hanka bat lurrean jardena-ordenarik ez dialogika ‘Alternatibarik ez tzen badugu, gaur egun jabetu honen ikuspuntutik aztertu dizaigun ‘Alternatibarik ez dago’ dago’ leloari aurre lelo tzazkegu. Entropia ordenarik horri aurre egiteko moduegiteko modurik ezaren joera eta utopia berriz rik hoberena proposamen eta hoberena ordenarena bezala hartzen baekimen zehatzak azaldu eta gaditugu, nahiz eta utopiak gaur ratzea izango litzateke. Utopiaproposamen eta egun prensa txarra izan. Historen zeruertza zabaltzen lagunekimen zehatzak rian zehar entropiak ezberdintzen duten utopia errealak inazaldu eta garatzea dartuz berriak garatzea. tasuna, zuzengabeko gain-baizango litzateke lioaren jabetzea, miseria, gerra, Joan zen larunbatean Ataubortxaketa, hezkuntza-eza, nen Joxe Bikuñari entzun nizgoitik-beherako agintea, kion hitzak gogoratuko ditut: behin-behinekotasuna, migra«Herria herritarrak egiten diazioa, kutxadura eta klima aldaketa eragiten di- gu, baino herriak herritarrak ere egiten gaitu». tu. Utopiak berriz, ikuspuntu sozial eta komuni- Goierrin badugu goierritarrok garatutako utotario batetik, gizarte berri bat eskuratzeko idea- pia erreal sorta ederra. Beste baterako utziko dut lak, ohitura pertsonal eta praktika kolektiboak inbentarioa.

04 Hitz-aspertuan Ane Etxezarreta • Futbolaria

# 365 • 2020ko martxoaren 6a

Elkarrizketa

Ane Etxezarreta Realeko futbolaria

«ORAIN LORTZEN DUGUNA, ATZETIK DATOZENEK EDUKIKO DUTE»

Hitz-aspertuan 05 Ane Etxezarreta • Futbolaria

2020ko martxoaren 6a • # 365

Behetik eta larre motzetik etorri izanaren umiltasuna dario Ane Etxezarreta Aierberi. Eliteko futbolaria da orain, eta bizimodu mediatikoagoaren eraginak sumatzen hasi da.

Behinola sehaska izan zuen Igartza zelaira (Beasain) sartu orduko, entrenatzen ari den haur saldoa —denak mutilak— begira geratu zaizkio, miresmenez. Elkarrizketa garaian, zain egon zaizkio dozena erdi neska-mutiko, sinadura eske.

Testua: Aimar Maiz

Argazkia: Gorka Gomez

Txikitan eskolako jolastokian zertan jolasten zenuen?

Futbolean. Beti futbolean. Orokorrean, kirola asko gustatu izan zait beti, eta futbola gailentzen zitzaidan. Betidanik izan dut ametsa futbolari profesional izateko. Azkenean, lortu dut. Beste kirol batzuk ere egin izan ditut, gurasoek nahi izan dutelako anaiak eta biok kirol ezberdinak probatzea, ondoren bakoitzak geure erabakia har genezan. Zorionez, txikitatik izan dut kirol ezberdinak probatzeko aukera. Murumendi ikastetxean, Eskola Kirolean ere ibili nintzen.

Izan zen garai ez oso urrun bat, neskek kirola egitea horren ohikoa ez zena.

Zure garairako gabezia hori gaindituta egongo zen, edo?

Kirola egitea normaltasun handiagorekin hartzen dela sumatu izan dut nik.

Baina futbola, bereziki, emakumeen itxurarekin ez zen erlazionatzen. Marimutil kontzeptu hori genuen futbolean ibiltzen ginen neskek. Nire mailan eta zikloan, normalean ni izaten nintzen bakarra futbolean aritzen zena. Kuadrillan, zer esanik ez; nik bakarrik aukeratu nuen futbola, eta gainontzeko guztiek saskibaloia. Hori baitzen, azken batean, garai hartan neskek gehiago aukeratzen zuten kirola.

Kirola egiteak baino gehiago, orduan, futbolak zeukan, edo dauka, maskulinitatearen kutsua?

Bai. Beste kirol batzuek ere badute, baina futbola denez gehien ikusten eta bizitzen dena, gehiago ikusten da hor gizonezkoaren irudia.

Sentitu al duzu arrunta ez izatearen sentsazioa? Bakarra izatearen pena, agian?

Beti hor dago pena hori. Kuadrillakoekin ezin elkarbanatu ahal izate hori.

Baina egia da, baita ere, mutilek orokorrean oso ondo hartzen nindutela. Ni beti oso gustura sentitu izan naiz. Orain dela urte batzuk, zailtasun gehiago zeuden agian pausoak emateko.

Noiz erabaki zenuen serioski futbolean jarraituko zenuela?

Betidanik. Hamabi urte bete eta DBHra pasatzeko garaian, kirol bat aukeratu behar zenean, nik jada oso argi neukan futbola hartuko nuela. Beti izan naiz futbolzalea, eta futbolean jokatu nahi nuela garbi neukan. Profesional izan nahi duzun edo ez geroago planteatzen diozu zeure buruari, baina horren ilusioa ere betidanik eduki dut. Nire egunerokotasuna futbolaz eta orokorrean kirolaz gozatzea zen. Azkenean, aukerak sortu egiten dira.

Etxean gurasoek bultzatu zaituzte?

Bai, ez daukat inolako kexarik. Alde guztietara lagundu naute; bai entrenamenduetan, bai partida guztietan ondoan izan ditut. Haiek ere gustura daude, eguneroko bizimoduan kirola sartu digute. Kirolak eskaintzen dizkizun baloreak barneratzea oso garrantzitsua da. Egia esan, gurasoen babesik gabe ez dakit nora iritsiko nintzen.

Beasain taldean 2010ean hasi zinen, 15 urterekin. Neskek futbolean hasteko aukera erraz zeneukaten?

Bai. Zorionez, denboraldia hasterako

taldea osatzea lortzen genuen, baina uda guztian zalantzan egoten ginen, neskak ez zirelako futbolean jokatzera animatzen. Udaro edukitzen genuen ziurgabetasuna, jokatzeko aukera izango genuen ala ez, edo nonbaitera joan beharko ginen. Nik urtero eduki dut aukera. Egia da beti oso justu ibiltzen ginela, hamalau baikinen taldean, baina aukera, behintzat, izan nuen. Eta ez da gutxi. Lau urte igaro nituen Beasainen.

Goierri Gorri ez zenuen barrutik ezagutu. Zer iruditu zaizu proiektua?

Ordurako alde eginda nintzen hemendik, baina oso proiektu ona iruditzen zait. Batez ere, urteroko jarraipenaren zalantza hori desagertzen delako; egon-

«Neskek kirola egitea normaltasunez hartzen dela sumatu izan dut.

Baina futbola, bereziki, ez zen neskekin lotzen» «Zorionez, denboraldia hasterako taldea osatzea lortzen genuen, baina uda guztian zalantzan egoten ginen, ziurgabetasunez»

06 Hitz-aspertuan Ane Etxezarreta • Futbolaria

kortasuna ematen du. Bestetik, emakumeen talde edo klub bat egoteak neska gehiago erakartzen ditu. Apustu oso ona izan da, baita inguruko herrietakoekin elkartzea ere. Talde sendoagoa sortzea eragiten du horrek, eta beti dago aukera gehiago.

Emakumezkoen kirolak ba al du gizonezkoenak ez dituen balorerik?

Nire ikuspuntutik, berdina eman beharko luke. Baina egia da ezberdintasun bat badagoela. Partida bat ikustearekin nahikoa da jabetzeko: emakumeetan ez dugu horrenbeste faltaren plantarik egiten, jokoa askoz garbiagoa da, eta errespetu gehiago dagoela ikusten da.

Espero dut aurrerantzean balio horiek ez aldatzea, mutilengandik ezberdintzen gaituztenak direlako. Ez dut esan nahi mutil guztiak halakoak direnik, eta balio horiek ez dituztenik; baina emakumeek, oro har, kirolak ematen duen errespetuzko balio hori oso ondo azaleratzen dute.

Emakumeen kirolaren egoera normalizatua zein izango litzateke? Eta zer oztopo edo gabezia daude horra iristeko bidean?

Orain dela aste batzuk sinatu zen hitzarmena, eta izugarrizko babesa ematen digu horrek legearekiko. Orain arte ez gintuzten jokalari profesional bezala hartzen, eta ez zegoen lan baldintza duinik ezarrita. Gure ametsa bete dugu: gutxieneko baldintza duin batzuk lortzea. Gero, gerokoak. Babestuta sentitzen gara hitzarmenarekin, eta benetan merezi duguna daukagula. Guk gure bizitzatik sakrifikatzen duguna, askotan mutilena baino gehiago izaten da. Aldatzen ari da zorionez, baina oraindik arrakala horrek segitzen du.

# 365 • 2020ko martxoaren 6a

Emakume futbolarien kolektiboa aurrerapausoak ematen burutsu ari dela dirudi. Hitzarmena sinatutakoan esan zenuten jubilazioarekin pentsatzen ari zinetela. Gauzak ondo egin nahi dituzue.

Orain dela urte asko mutilak ez dakit nola egongo ziren futbol profesionalean; haiek ere etorkizunik ez zuten edukiko, eta jakingo zuten. Ez dakit. Baina guk ardi daukagu nondik gatozen eta zer lortu nahi dugun. Gaur egungo jokalariek, esperientzia gogor horien bitartez, heldutasun handia lortu dugu, eta badakigu benetan zer den etor litekeena. Mutilak, askotan, itsutu egiten dira; goraino —edo ez horren gora— iristen direnek bizitza erosoa dute, eta horrek itsutzen ditu. Espero dut, gauzak aldatzen doazen heinean, emakumeetan hala ez izatea. Ea balioei eusten zaien.

Hitzarmena sinatuta, asebeteta? Ala borrokatu beharreko gehiago bada?

Oraindik borrokatzeko gauza dezente daukagu. Lortu duguna gutxieneko batzuk dira, eta alde horretatik pozik gaude. Futbolari profesional eta langile bezala errekonozitu gaitu, eta hori oso garrantzitsua zen, batez ere guk lortu ditugun merituengatik. Baina lortzeko asko dago. Partzialitatea ez da %100, eta hori, azkenean, jubilaziorako ere nabarituko da. Zentzu horretan daukagu oraindik borroka egiteko gogoa.

Bost urte dira Realarekin goren mailan

Gauza askotan. Hasteko, psikologikoki.

Asko sufritu izan dut urte hauetan, ez nuelako jokatzen edo ez nuelako lortzen guztiz gustura sentitzea. Kolpe horien guztien bidez helduago bihurtu naiz, eta psikologikoki askoz sendoagoa naiz orain. Bestela, teknikoki eta taktikoki hobea naiz: futbola hobeto ulertzen dut eta baloiarekin patxada handiagoa daukat. Nik ez dut inolako oinarririk eduki, txikitatik ez dit inork erakutsi. Esperientziaren bidez ikasi dut.

Psikologikoki asko ikasi duzula diozu, 25 urterekin. Oso gaztea zara oraindik, eta, hala ere, egur hori jaso duzu?

Bai. 19 urterekin sartu nintzen. Hasieran badakizu ez duzula jokatuko, baina saiatzen zara, eta fruiturik ez duzula lortzen ikusitakoan, etsipena sortzen dizu. Horri buelta ematea ez da erraza.

Ez da berdin helburutzat errendimendua ez daukan klub batean egon —zoriontasuna lortzea errazagoa da hor—, ala errendimendua helburu duen batean egon. Pertsona ahaztu egiten da, eta, edo zuk aurkitzen duzu zure bidea, edo atzean gelditzen zara. Nahitaez ikasi beharra dago hori.

Eliteko kirolariak zarete, eliteko talde batean. Presio mediatikoa eta soziala ere handituko zitzaizuen. Zer moduz daramazu arlo hori?

Heldutasun puntu hori da hemendik aurrera irabazten joango garena. Orain arte ez dugu horrenbeste eduki, baina orain gehiago ezagutzen eta jarraitzen gaituzte, eta heldutasuna hor ere lortu beharko dugu.

Bizimodu honek erakartzen zaitu?

Gustura bizi zara futbolari profesional bezala?

Zertan nabaritu duzu sakrifizio gehiago egin beharra?

Hasteko, ikasketak eta lana bateratzen.

Gizonezko batzuk ere badaude futbolkarrera bukatutakoan hortik bizi ezin dutenak; beraz, imajinatu emakumeak.

Emakume batek badaki, bai edo bai, beste zer edo zer bilatu beharko duela karrera bukatzen duenean, bizi ahal izateko. Orduan, gure denbora libre asko sakrifikatu behar izaten dugu entrenatzeko, eta, aldi berean, ikasteko eta lan egiteko. Horrek izugarrizko nekea suposatzen du, egundoko konpromisoa, eta asko sufritzen da. Horregatik diot sakrifizio edo sufrimendu handiagoa izaten dela.

debutatu zenuenetik. Harrezkero, zertan aldatu zara, futbolari bezala?

«Hitzarmenarekin lortu duguna gutxieneko baldintzak dira. Oraindik borrokatzeko gauza dezente dauzkagu» «Eliteko futbolean, psikologikoki asko sufritu izan dut. Kolpeen bidez askoz sendoago bihurtu naiz orain, helduago»

Bai. Ni pertsona lasaia naiz, eta nire espazioa utz diezadaten gustatzen zait.

Baina jendeak, batez ere haurrek, zer ilusiorekin begiratzen dizuten eta nola etortzen zaizkizun ikusteak asko betetzen du. Lasaitasuna pixka bat galtzen da, baina azkenean konpentsatzen du.

Egun arrunt bat nolakoa duzu orain?

Beasainen bizi naiz. Aurten ez naiz ari ikasketekin, baina neure kabuz irakurtzen saiatzen naiz. Goizetan entrenatzen baldin badugu, goiz jaiki, gosaldu, eta Zubietara joaten naiz. Entrenatu eta egin beharreko guztiak egin, etxera etorri, eta atseden hartzen dut. Lagunekin edo familiarekin egoten naiz denbora

Hitz-aspertuan 07 Ane Etxezarreta • Futbolaria

2020ko martxoaren 6a • # 365

Zein da?

Futbolaren sasia lili bihurtzen 10 urteko lana

F

utbolari zaildua da Ane Etxezarreta Aierbe, bere gaztetasunean. San Bartolome egunean beteko ditu 25 urte. Beasainen jaioa 1995eko abuztuaren 24an, Espainiako Lehen Mailan jokatzen ari da joan deneko bost denboraldietan, Realarekin.

Futbolari profesionala lehendik ere bazen, eta, federazioarekin ixtea lortu duten hitzarmen kolektiboaren ondoren, futboleko langile profesionala ere bada orain. Prekario samar, oraindik.

Beasain Kirol Elkartean hasi zuen futbolari ibilbidea, duela hamar urte. Lau denboraldi egin zituen, kadetetan eta Lurraldekoan. ÂŤIgartzan jokatzen genuen, Loinatzen ez nintzen sekula arituÂť. 2013an Oiartzun taldeak eraman zuen, Espainiako 2.

Mailan aritzeko. Hurrengo jauzia 2015ean eman zuen, 20 urterekin Realaera joan zenean, 1. Mailara.

Iaz Espainiako Kopa irabazi zuen Realak, eta berebizikoa izan zen Ane Etxezarretaren partaidetza; finalaurrekoan, Anoetan, Sevillari berak sartutako gol bati esker sartu zen taldea finalera. Beasainen bertan harrera beroa egin zioten herrikideek eta goierritarrek, kopa eskaintzera etorri zenean. Murumendi eskolarekin ez zen ahaztu, han ikasia baita.

Atzelaria da. Realeko eliteko ibilian ere, denetariko posizioak ezagutu ditu: behealdiak, loria eta erdibidea. Ez da arrosabidea izan. Gogortasunak zaildu du, ordea. Lehenengo denboraldian Ligako 15 partida jokatu zituen (gol 1); 21, 22 eta 28 hurrengoetan. Aurten, lesioaren mikatza probatzea egokitu zaio, 4. jardunaldian min hartu eta hilabetean geldi egon baitzen.

Realaren emakume taldean 100 partida jokatu dituen gutxienetakoa da Etxezarreta, zazpigarrena. Abenduan gainditu zuen zenbaki hori, eta klubak bideo berezia eskaini zion; neska bati egin dioten lehenengo aldia.

librean. Libre dudanean, saiatzen naiz lagunekin irteten, burua askatzeko.

Kanpora bidaiatzen duzuenean, hegazkinak asko, ala autobusa gehiago?

Aurten, zorionez, hegazkin dezente izan ditugu. Bartzelonara edo Valentziara joateko, gauza batengatik edo besteagatik, hegazkinak hartu ditugu.

Eskertzen da, bestela 7-8 ordu autobusean sartuta gogorra izaten da, nahiz eta ohituta gauden. Neketsua da Valentzia batera autobusean joatea, zuzenean entrenatu, afaldu eta ohera... Ez uste Sevillara joan eta hiria lasai ikustea denik. Lanera joaten gara.

Realarekin 2021era arte daukazu kontratua. Jarraitzeko gogoz eta aukeraz zaude?

Ahal baldin bada, bai. Futbola urte batetik bestera asko aldatzen da, eta, horregatik, urtez urte joaten gara. Oso pozik nago Realean eta oso gustura bizi naiz Euskal Herrian. Orduan, hemendik ateratzea oso zaila izango da. Gainera, Realzalea izanda, zer hoberik Realean jokatzea baino. Momentuz oso gustura nago, eta espero dut luzaroan egotea.

Abenduan bideo berezi bat ere egin zizun klubak, Realarekin ehun partida jokatu zenituela eta.

Bai, poza ematen du. Gainera, lehen aldia zen halako zerbait egiten zutena, eta ilusioa egiten du. Batez ere, beti pentsatzen dugunagatik: guk orain lortzen duguna atzetik datozenek edukiko dute. Horregatik, zoriontasuna bikoitza

da. Gauzak lortzen ari gara, eta errekonozimendu gehiago ere bai. Poztasun bilduma bat da, azkenean.

Jarduera Fisikoaren eta Kirolaren Zientzietako gradua ikasi zenuen. Kirol arloan ikusten duzu etorkizuna?

Orain dela bi urte bukatu nuen gradua.

Ondoren, urtebete ingelesa ikasten aritu nintzen, titulua lortzeko. Eta gero entrenatzaile pertsonalaren kurtsoa egin nuen, batez ere ikasketekin jarraitzeagatik. On-line egin nuen ikastaroa, eta modu hori ez zait horrenbeste gustatzen; hori dela eta, aurten nire kontura ari naiz ikasten. Garbi daukat etorkizunean kirol munduarekin lotuta segitu nahi dudala; osasuna edo errendimendua, baina kirola beti ere.

8 Herri jakintza Toponimia

# 365 • 2020ko martxoaren 6a

Orrialde honetarako ekarpenik egin nahi izanez gero: goiberri@hitza.eus

Hitzen ganbara

Esaera zaharra

Efemerideak

Anoa: Janari arrazioa edo bidaraiako

«Martxoa bildotsa bezala sartzen bada, otsoa bezala irteten da»

1674-3-7: Gaspar Arteaga Lekedano militar eta agintari ordiziarra hil zen, San Juanen (Puerto Rico).

1977-3-8: Nikolas Mendizabal zaldibiarra eta Sebas Goikoetxea ibartarra hil zituen Guardia Zibilak, Gabirian.

hornidura. Latineko annona-tik. Gaur egun, anoa-gune hitz elkartuan sarriago erabilia, korrika probetan adibidez.

Lardizabal idazle zaldibiarrak (XIX.m) anoia zerabilen; gaur egun ere erabilia.

Neguaren eta udaberriaren artean kulunkan, aldakorra da martxoko giroa.

Eguraldi goxoarekin hasita ere, urruti egon liteke oraindik udaberria.

Toponimia

Andraelorriaga tontorra

Andraelorriaga edo lazkaotar gazteagoentzat Esparru tontorra (727m). Inguruko lau herrietakoek Irumugaeta izenarekin ezagutzen zuten lehen gehiago. Aimar Maiz

Testua: Aimar Maiz

I

diazabal, Lazkao, Olaberria eta Ataun udalerrien arteko mugamendia Irumugaeta da. Hainbat tontor eta gaintxo dauzka, horietako bat lazkaotarren artean azken hamarkadetan Esparru gisa zabaldu eta ezagutzen den gaina (727m). Antonio Berasategi ikertzaile idiazabaldarrak, ordea, Andraelorriaga izen zaharragoa aurkitu du, eta hala izendatu dute martxoaren 15ean egingo den Eskolarteko 33. Mendi ibilaldi neurtuko mapan.

Forma hedatuena, ordea, Irumugae-

ta (kontrakzioz, Irumugata) da. «Punta izendatzeko ez da egon inoiz aparteko indarrik hartu duen izenik. Mendietan, jeneralean, hala izan da: mendizaleek eta kaleko jendeak izan du joera punta izendatzeko, mapetan-eta begiratuta; eta, askotan, izen okerrak zabaldu dira.

Txindoki bera, adibidea. Baina hango jendearentzat halako garrantzirik ez du eduki punta izendatzeak», dio Antonio Berasategik.

‘Andra Elorriaco gaña’, 1702an Halakorik gertatu izango zen Esparru izenarekin. Lur sail baten izena izan behar zuen garai batean, eta iraileko festa

egiten hasi zirenean, gazteen artean Esparru izendatzen hasi ziren tontorra ere. Edadetuen artean, Irumugaeta da.

Berasategik funts dokumentaletan eta ahozko testigantzetan egin du tontor horren izen zaharraren peskiza. 1992 inguruan jasotako formak, mendi puntaz zehazki galdetuta, Andaulorrioko gañe, Andaloorriokogañe edo Andelorrio dira. Agirietan, berriz, 1702ko Idiazabalgo udal mugarrien ikuskapenean, Andra Elorriaco gaña aurkitu du, «donde se acaba la mojonera con Olaberria» (Idiazabalgo udal artxiboan, Esteban Lardizabalek 1707an eginiko kopian).

Ia bi mende geroago, 1892ko Idiazabalgo mugaketa agirian, Andraelorriagako gainaren izena leundua edo ahobelarrizko erabileragatik eraldatua ageri da jada: Andadorioco gaña, IdiazabalOlaberria-Lazkao arteko muga; «aurreko mugarritik 76,5 metrora; beraz, gutxi gora-behera, tontor handiena», berri eman du Berasategik. Kordal berean, Urbarandiko punta eta Irumugetako gaina (Idiazabal-Lazkao-Ataun muga) dira beste bi toponimo.

Irumugaeta, ‘hiru’ ala ‘irun’-dik Irumugaeta toponimoaren izenak, gaurko euskararen ezagutzatik, hiru zenbatzailea ikusarazten du. Baina eduki dezake beste funtsik, azpian ‘irun’ osagaia egotea litekeena delako, ‘hiri’ adieran (Iruña, Iruin...). «Katilluitturrita toponimoa ere bada hor, eta batzuek diote katilu izena fortifikazioei lotuta dagoela. Beste aztarnarik gabe, ausartegia da, baina Iru- hortik eratorria izan liteke, agian». Alegia-Ikaztegieta arteko Intxurre jarri du adibide (Iruntxurre). Kastroa aurkitu zuten han.

Gaiak hala dio • Kate motzean 09 Iñaki Murua • Laida Elizegi

2020ko martxoaren 6a • # 365

Gaiak hala dio

Kate motzean Laida Elizegi • Mendi lasterkaria

«Zegama-Aizkorrin bizitakoa ahaztezina da» Testu eta irudiak: Mikel Albisu

Iñaki Murua Jauregi

Gaia: Goierriko bertsolarientzat leiho berria Neurria: Hamarreko txikia Doinua: Agur sagar beltzaran Bidea egin dezan bertsoen gurdiak sareak sendotuta eraiki zubiak euskara ta kultura bat eginik biak gure kumeen txioz gainezka habiak jartzeko ahalegina zor dinat, zor diat Ez dakin ta ez dakik zer den aterako ahalegintzea ez dunk inoiz kalterako gaia eta tonua zernahi aukerako benga utzi nagiak beste baterako… hemen daukank leiho bat auzolanerako!

HURRENGOA » Bertsolaria: Aratz Igartzabal Gaia: Herri txikiak gero eta zaharrago

Laida Elizegik (Zaldibia, 1991) bere burua ez zuen mendi lasterketetan ikusten, baina proba egin zuen, ondo sentitu zen, eta harrezkero lasterketen munduan dabil. Horrela, 2016an Transgrancanaria maratoia irabazi zuen. «Garaipen horrek ate batzuk ireki zizkidan mendi lasterketan munduan». Beste lorpen batzuk ere ez ditu ahaztekoak: Axari Trail-en egindako 3 podiumak, 2019an Zaldibiako lasterketan lortutako bigarren postua edo 2019an Euskal Selekzioarekin korrika egitea, «oso berezia izan zen».

Aurtengoan ordea, lesio batekin bueltaka dabil. «Ez daukat egutegirik finkatuta, gutxi lehiatuko dut. Kirola egiten jarraituko dut baina nire kabuz».

Lasterketa bat.

Iaz Zegama-Aizkorriko maratoian bizitakoa ahaztezina da, latza!

Oporretarako leku bat.

Entrenatzeko leku bat.

Amets bat.

Aralar.

Jendarte parekide batean bizi baldintza duinak guztiontzat.

Ze zaletasun dituzu?

Kirola egitea, batez ere mendira joatea; sukaldean aritzea, eguzkitan liburuak irakurtzea, parrandaren bat egitea...

Herrialde Katalanak; bere osotasunean.

Zer gosaltzen duzu?

Fruta pieza bat; hiru tostada, olio, marmelada eta tahin-arekin eta olo edo arroz edaria muesliarekin.

Pelikula bat.

Diamantes de sangre.

Liburu bat.

Adibidez azkenekoa, Reina roja.

Musika talde bat.

Ingurukoak pozik ikusteak, eta lanean, gelako haurrek emandako besarkada eta muxuek.

Berri Txarrak.

Goierriko txoko bat.

Abesti bat.

Gaztelu menditik Pikutara doan bidea.

La Pegatinaren Y volar.

Zaldibian biziko ez bazina…

Kolore bat

Kostaldetik hurbil eta mendiz inguratutako herri euskaldun batean.

Morea.

Zerk sortzen dizu irribarrea?

10 Errainuak Gorka Gomez

# 365 • 2020ko martxoaren 6a

MIRANDAOLA

Gorka Gomez Ikatza Argazkilari Elkartea, Legazpi

Legazpiko Mirandaola parkean ateratako irudia da hau. Lehen planoan Mirandaolako ermita dago, horren atzean, berriz, burdinola ezagunaren eraikina.

Maiatzeko lehen igandean, herriko jaietan, erromeria egiten dute bertan.

Jende askok dauka Mirandaolako argazkia, baina nik nirea nahi nuen, orokorrean egiten dudan tratamendu eta estiloarekin.

Txuri beltza photoshopean lantzea izugarri gustatzen zait, irudiari aparteko indarra gehitzeko ahalmena eskaintzen duelako.

Datu teknikoak Nikon D610 • Sigma 18-35mm F.3.5-4.5 • 1/30s • f/8 • Adobe Photoshop CC • Nik Software

Errainuak 11 2020ko martxoaren 6a • # 365

Gorka Gomez

12 Erretratua Irudi baten istorioa

# 365 • 2020ko martxoaren 6a

Erretratua

TXIKITAKO EGUNPASAK Aita eta ahizpa, eta ni lehengusuz eta izeba-osabaz inguratua. Ama argazkilari, Zarrakaztelun (Nafarroa).

Arantxa Arza Itsasondo

G

ure aitak, osabari: « Jaien in behar diau buelta bat napar aldea, aspaldin ez gaituk izan eta eunpasa in behar diau ».

Eta esaldi hori entzutea magikoa zen guretzat. Lehengusuontzat, esan nahi dut. Horrek esan nahi zuen igandean egun osoa pasako genuela bostok elkarrekin jolasean, egun osoa etxetik kanpora. Bidaia luzea zen guretzat, Goierritik Nafarroara. Egun osoko abentura.

Eta horrelakoak, urtean zenbat izaten ziren ba? Sei? Gutxitan ateratzen ginen egun osorako planean. 70eko hamarkada zen, Itsasondon eta baserrian bizi ginen.

Bidaia izango zen Nafarroa hegoaldera: Larraga eta Zarrakaztelu zituzten oso gogoko gure guraso eta izeba-osabek. Guri bost inporta nora. Nola zen kontua. Ez pentsa gurasoek gurekin asko kontatzen zutenik planak egiteko or-

duan. Euren neurrira antolatzen zituzten egunpasak, ez euren seme-alaben neurrira. Baina guri ez zitzaigun iruditzen bestela izan behar zuenik ere.

Ez zegoen orduan Abentura Parkerik, baina ez zen beharrik ere. Guretzat Senda Vivako bobsleighetan ibiltzea bezain besteko abentura zen bederatzi lagun kotxe bakar batean bidaian joatea.

Itsasondotik Zarrakazteluraino, aurrean lau (gure guraso eta bi ahizpak) eta atzean bost (izeba-osabak eta hiru lehengusuak). Denok R-6 horixkan, eta sekula ez gure aitak isunik. Normala zen bederatzi lagun kotxe berean, gerrikorik gabe, eta pila-pilan joatea, bata bestearen magalean. Hura baino Dragon Khan hoberik ez zegoen guretzat. Eta bidaian zehar beti musika bera: trikitixa. Pirritx eta Porrotx jaio gabe zeuden artean, eta gure gurasoei trikitixa gustatzen bazitzaien. Eta ez ziguten asko galdetzen zer entzun nahi genuen.

Bazkaria etxetik, jakina. Ez zegoen jatetxean erreserba egin beharrik. Zertarako? Familia bakoitzak eramango zituen bere kanpin-mahai eta aulkiak. Janaria etxean prestatutakoa, edariak ere

etxetik. Fresko-fresko hozkailu eramangarrietan. Dena R-6 horixkan, aparteko parrilarik gabe.

Jatetxerik dotorenean baino hobeto, guk nahi genuen unean eta tokian egingo genuen bazkaria. Pagadiren bat aukeratuko zuten seguruenik, itzalean eta lasai egon gintezen. Ze ederra aire libreko otordua! Kafea ere bai, bero-beroa termoan. Pattarra eta purua. Eta hala, gurasoak mahai inguruan ziren bitartean, etorriko ziren gure jolasak. Ez genuen jostailurik behar, baina ez genuen beharrik. Amaketan jolastuko genuen.

Gu bi ahizpa ginen, gutxi familia osoa antzezteko. Baina lehengusuekin elkartutakoan, baginen bost eta hor segituan egiten genituen banaketak: «Zu aita zinela, ni ama eta zu alaba». Inguruko belarrekin egiten genituen oilaskoak, harritxoekin dilistak... bat joaten zen lanera, bestea bitartean etxean. Eta hala, gure gurasoen eguneroko bizitza bihurtzen genuen gure jolas, mimetismo erabatekoz. Aparteko ezer egin gabe, baina elkarrekin, pasatzen genuen eguna eta beti bereizteko penaz. Gutxirekin asko gozatzen genuen.

Gaztejira 13 Alarma Morea • Ane Irazoki

2020ko martxoaren 6a • # 365

Musikaren bitartez kontzientziak astintzen

ANE IRAZOKI ALVAREZ Hipatiari begira @aneirazoki

Elkarrekin

A

Testu eta irudiak: Andrea Aranburu

A

larma Morea musika taldea Nerea Dualek (Zumarraga, 2002), eta Uxue (Zumarraga, 2002) eta Ainhoa Plagaro ahizpek (Zumarraga, 1997) osatzen dute.

Azala edo Ez beti da ez izeneko abestiekin eman da ezagutzera talde zumarragarra. Arrazakeriaren eta sexismoaren aurka joateko tresna ezin hobea da musika hiru taldekide gazteentzat. Estilo runberoa nagusi den arren, oholtza gainean askotariko estiloak jorratzen dituzte, taldekideen asmoa gustatzen zaizkien kanten bertsioak egitea ere badelako.

Hasieran, etxean soilik jotzen eta abesten zuten Ainhoa eta Uxue ahizpek elkarrekin. Ondoren, taberna eta jai batzuetan kontzertuak eskaintzera animatu ziren. Perkusionista baten falta sumatu, eta Uxuek, haren klasekide ohi Nereari kontzertu bat elkarrekin egiteko proposamena egin zion. Momentu horretan sortu zen gaur egungo Alarma Morearen ibilbide musikala.

«Kolektibo zapalduen ahalduntzean jartzen dugu begirada, hausnarketara bultzatuz entzuleak» Ainhoa Plagaro

Alarma Morea taldeko kidea

Azala izeneko abestian entzun daitekeen moduan, arreta berezia ipintzen diete letrei, haientzat garrantzitsua delako islatzen den mezua: «Kolektibo zapalduen ahalduntzean jartzen dugu begirada batez ere, hausnarketara bultzatu nahi ditugu entzuleak».

Hasieratik, esperientzia ugari bizitzeko aukera izan dute eta bide hori egiten jarraitu nahi dute: «Ematen dugun guztia biderkatuta jasotzen dugu askotan». Jasotako babesa ere eskertu nahi dute: «Eskerrak eman gure egunerokotasunean bultzatzen gaituzten guztiei.

Gora bihotz moreak».

Jarraipena nolanahi Abestiak Youtube eta Spotify bezalako plataformetan dituzte entzungai. Zuzenean ikusteko hurrengo aukera martxoaren 8an izango da Zumarragako Emakumeen Plazan (Areizaga-Kalebarren plaza), 17:00etan. Data horretaz gain, maiatzaren 10ean Zumarragako Eitzaga auzoko jaietan joko dute. @alarmamorea

@Alarma Moreaz

@alarmamorea

Bideoa:

www.goiberri.eus

zken urteotan emandako kontzientzia eraldaketari esker ikasi dugu emakumeok ditugun arazo nagusiez gain ezkutuagokoak diren horiek ere identifikatzen. Hala ere, kontziente gara errealitate honek patriarkala izaten jarraitzen duela, eta honek ez digula borrokaren garapena erraza izan dadin lagunduko.

Behin kontzientzia hori izanda, badakigu ez dagoela atzera begiratzerik, horrek aldaketa prozesu bat dakarrela berarekin, eta batez ere, gizarteak gurekiko izango duen exijentzia egongo dela jokoan, norbaitek borroka honekiko onespena eman beharko baligu bezala.

Eta, horrekin batera, gai berdinarekiko une oroko perfekzioa gure buruari eskatzea ze lan zaila den azpimarratuko nuke; zaila eta nekeza, oso.

Hala ere, emakumeok gure aldaketa prozesu hori besarkatu behar dugula uste dut, baita beste emakumeena ere; horregatik, zeren alde, zeren aurka, eta batez ere, zeinekin borrokatu nahi dugun argi izan behar dugu. Hori horrela, borroka bakoitzean autokritikak ere bere lekua izan behar duenez, norbanakotik kolektiborako jauzia emandakoan hain konplexua den koherentzia erdigune izatea beharrezkoa da; ez diezaiogun inori utzi Divide et impera emakumeokin posible izaten.

14 Erreportajea Emakume izenak Goierriko kale izendegian

# 365 • 2020ko martxoaren 6a

Erreportajea

EMAKUMEEN ARRASTO GUTXI KALE IZENDEGIAN Goierrin sei kalek eta plazak dute emakume izena, hiru herritan banatuta. Joera orokortua da, emakumeen gutxiespenaren ondorio bat.

Testu eta irudiak: Kerman Garralda Zubimendi

G

oierriko kaleen gutxiengoak darama emakume izena. 23 herrietatik soilik lauk dute emakumeren bati jarritako espazio bat. Denera sei dira: Maria Arana Gaiztarro plaza, Martina Maiz kalea, Dulce Maria Loinaz plaza eta Ixabel Olano plaza Beasainen, Cari de la Cruz kalea Olaberrian eta Clara Larrañaga plaza Zumarragan. «Ez da kasualitatea», dio Jone Arrazola Emagin elkarteko adituak. «Kale izendegia memoria egitekoan erabiltzen da, pertsona bati balioa emateko. Goierriko gizarteak aitortza nori egin nahi izan dion esaten digute izen horiek. Kale guztien artean soilik sei emakumezko egotea oso esanguratsua eta injustua da». Emagin formakuntza, dokumentazio, ekoizpen eta

ikerkuntza feministaren bidez pentsamendu kritikoa sustatzeko Euskal Herriko Bilgune Feministaren taldea da.

«Bitxia da nabarmendu diren emakume gutxi horiek boterearekin lotura duten emakumeak direla», osatu du Arrazolak. Emakume izen ohikoenak erlijio kutsukoak dira: esaterako, Ezkion Santa Lutzi auzoa dago eta Legazpin Arantzazu kalea. Botere ekonomikoek ere presentzia handia dute, Dulce Maria Loinaz eta Ixabel Olano izan ezik, beste laurak familia aberatsetako kideak izan baitziren. «Horrek ere ez du emakumeekiko justizia egiten. Goierriko gizartearen gehiengo oso zabala, gizon nahiz emakume, langile klasekoak dira. Horiek ez dute inolako aitortzarik», gaineratu du adituak. «Langileek ez dute kale izenik, ez eta emakumeei egotzi zaizkien gremioek. Badirudi horiek ez direla existitu, eta belaunaldi berrien iruditerian ez dira agertzen transmisio eten bat gertatzen delako».

Maria Arana Gaiztarrok eta Martina Maizek badute Arrazolak aipatutako botere ekonomikoekin lotura: Arana Gaiztarro Jose Martin Aranaren alaba zen, eta Arana eraikinaren jardin pribatua udalaren esku utzi zuen. Oraindik ere Kale Nagusiko 1 zenbakia duen etxebizitzari Arana eraikina deitzen zaio, eta Maria Arana Gaiztarro plaza haren atzealdean dago; Martina Maizek, berriz, dirua eman zuen 1882. urtean inauguratutako behartsuentzako ospitalea eta kapera egiteko, eta 1892an elizari bueltako kanpai handia oparitu zion.

Esker honez, Maria Arana Gaiztarro plazatik gora elizara doan kaleak bere izena darama 1939az geroztik.

Cari de la Cruz Jose Maria Aristrainen emaztea izan zen. Aristrainek egungo Arcelor fundizio fabrika eraikiarazi zuen Olaberriko Ihurre auzoan 1955. urtean. Fabrikara lanera etorritako familientzako etxebizitzak eraikiarazi zituen 1960ko hamarkadan fabrika pare-

Erreportajea 15 Emakume izenak Goierriko kale izendegian

2020ko martxoaren 6a • # 365

an, eta etxe horiek dauden kaleek daramate Aristrainen eta De la Cruzen izena.

Clara Larrañaga Zumarragako familia ahaltsuenetako batean jaio zen. Berea zen egungo udaletxea eta Batzokia dauden eraikina, eta herriari eman zizkion dohaintzan. Hala, udaletxe atzeko lorategiak bere izena darama.

Dulce Maria Loinazen eta Ixabel Olanoren kasuak desberdinak dira: Loinaz Beasaingo jatorriko idazle kubatarra izan zen. Poesia idatzi zuen nagusiki, eta sari potoloak lortu zituen bidean.

Tartean, Kubako Literatur Sari Nazionala eta Cervantes Saria. Zapatari kaleak eta Igartza Oleta kaleak bat egiten duten bidegurutzeko plazak darama bere izena; Ixabel Olano, berriz, ikastolen aldeko ekintzailea izan zen. Egindako lan eskergaren omenez darama Igartza Oleta kaleko etxe orratzaren atzealdeko plazak bere izena.

Espazio publikoa ez da neutrala

2017ko urriaren 29an inauguratu zuten Ixabel Olano Segurola plaza, senideak, udal ordezkariak eta hainbat herritar elkartu zituen ekitaldi baten ondoren.

Nabarmentzen diren emakume apurrek botere ekonomiko eta erlijiosoekin harreman zuzena izan ohi dute Gabeziaren inguruko kontzientzia geroz eta handiagoa da. Halere, emakumeak epaitu egiten dira plaza hartzen badute

Arrazolak dio emakumeei kalera irtetea eragotzi egin zaiela urteetan eta hori ere ikusten dela izendegian. «Gaur egun oraindik nabarmena da neskek zer nolako zailtasunak ditugun gauetan kalean lasai eta seguru ibiltzeko. Etxekoak nahi izan gaituzte, eta zailtasun handiak izan ditugu espazio publikoa hartzeko», azaldu du. «Are gehiago, kalera irten diren emakumeak epaituak izan dira. Emakume txartzat hartu dira tabernazaleak zirelako, plazandreak, bertsolariak, artistak... Jaiak, dibertsioa, aldarrikapena... ukatu egin digute kalera irtetea galarazi egin digutelako».

Arrazolaren esanetan, jaiak eta kirol ekitaldiak dira «plaza hartzeko» une esanguratsu batzuk. «Oraindik ere kosta egiten zaigu epaituak sentitzen garelako, eta deseroso egoten gara. Hortaz, badago zer hobetua». Halare, onartzen du egoera hobetzen ari dela kontzientzia feminista zabaltzen ari delako. Hori dela eta, ekimen ugari ari dira sortzen han-hemenka kale izendegia aztertu eta hausnarketa bat egiteko. Seguran, esaterako, herriko emakumeen lan isila aitortzeko eta ezagutarazteko ibilbide pedagogiko bat jarri dute martxan urte hasieran. Donostiako Emakumeen Etxeak ere kale izendegiaren gabeziak azalarazteko mapa interaktiboa atera zuen orain urtebete, eta Zumaian emakumeen presentzia areagotzeko neurriak onartu zituen udalbatzak.

NOR DA NOR? Sei emakumek dituzte soilik kaleren edo plazaren bat Goierrin. Lau familia aberatsetako kideak dira, Loinaz idazlea eta Olano ikastolaren aldeko ekintzailea.

» Maria Arana Gaiztarro Maria Arana Gaiztarro Beasainen jaio zen 1888. urtean. Jose Martin Aranaren alaba zen, eta ia bizi osoa Arana jauregian igaro zuen. Eraikinaren lorategia udalari eman zion dohaintzan, eta bere izena darama orain plaza horrek.

» Cari de la Cruz Cari de la Cruz Jose Maria Aristrain enpresaburu nafarraren emaztea zen. Aristrainek fundizio enpresa jarri zuen martxan Olaberrian, eta Ihurre auzoan eraiki zituen bertako langileen etxeak. Cari de la Cruz kalean daude etxe horiek egun.

» Clara Larrañaga Zumarragako Udaletxea eta Batzokia dagoen eraikinaren jabea zen. Dohaintzan Zumarragako herriari eman zion eraikina, eta esker onez udaletxe atzeko lorategiak bere izena darama.

» Dulce Maria Loinaz Beasaindar jatorriko idazle kubatarra. Poesia idatzi zuen nagusiki, nahiz eta eleberriak eta entseguak ere idatzi zituen. Denera, 25 lan argitaratu zituen. Igartza Oleta eta Zapatari kaleak elkartzen diren bidegurutzean du plaza.

» Martina Maiz Martina Maiz Bagazgoitia Beasainen jaio zen 1820. urtean. Familia aberats bateko alaba gazteena zen, eta gazte gelditu zen alargun ondorengorik gabe. Herriko gaixo behartsuentzako ospitalea eta kapera eraikitzeko dirua eman zuen, eta elizari hegoaldera begira dagoen kanpai birakaria oparitu zion.

» Ixabel Olano Beasaingo Aranezarra baserrian jaio zen 1925. urtean. Irakasle izateko ikasi zuen, eta Beasaingo ikastolaren sortzaileetako eta bultzatzaileetako bat izan zen. 2017. urtean hil zen, eta handik gutxira jarri zioten Igartza Oleta kaleko etxe-orratzaren atzeko plazari bere izena.

16 Eszena Goierriko kultur plaza

# 365 • 2020ko martxoaren 6a

Zinema

Martxoak dakarrena Julen Arakama Butak21 zinekluba

Zinemaren kontsumo kontzeptua

E

txean serieak eta zinema eduki nagusi bezala eskaintzen dituzten plataformak albistegai dira azkenaldian. Mundu osoan arrakastatsu zabaltzen da kultura eta artearen kontsumoa edozein pantailatik gure bizitzara dakarren eredu hau. Zinema eta ikus-entzunezkoak kultura eta artea direla argi dago, baina kontsumo kontzeptua indartsuago datorkit burura Netflix, HBO, Amazon Prime eta halakoengan pentsatzean. Ikuslea, edo zuzenago esanda, kontsumitzaileari dagozkion hainbatek arreta pizten didate.

Deigarriena zinema aretoarekiko mespretxua eta erabateko ahanztura nabarmena kontsumitzaile askoren aldetik. Zinema areto bat aspaldian zapaldu ez, eta zinema oro har erabat baztertuta izan duten asko, bapatean ikus-entzunezkoen kontsumitzaile porrokatu bilakatu dira.

Norbere etxea bezain leku erosoagorik ez dago, baina irudien bitartez kontatzen diren istorioez gozatzera zinemara joatea okurritu ere egiten ez zaion jendeak harritzen nau. Plataforma horietako eduki asko –serieak adibide garbiena–, zinema aretoetan ezin dira ikusi, baina haietan ikusteko sortu eta diseinatutako edukiak aretoan ikusteko aukera izanik, zinemakoa ez den pantaila bat aukeratzea, hura eskura izanda, tamalgarria iruditzen zait. Zer esanik ez film bat mugikor edo tablet batean ikusteaz; aretoa hor egonda, etxean musika ekipo ona eduki eta disko hunkigarri bat mugikorreko bozgorailu kaskarretik entzutea aukeratzea bezala da.

Herriko kultur etxean Velazquezen koadro bat ikusgai egonda norbaitek esango baligu: «Gustatzen zait pintura, baina Velazquezen koadro horren irudi bat badaukat etxeko aldizkari batean eta hantxe ikustea nahiago dut». Zer pentsatuko genuke?

Iparragirreren emaria, eszenara Iparragirre, Bihotzeko Joxe Mari kontzertu eszenikoa eta Angela, Iparragirreren bertso askea antzezlana egingo dituzte.

Egunak: Martxoak 10 eta 20 • Lekua: Labeaga (Urretxu)

Iparra-Hegoa jaialdiak 25 urte Iparra-Hegoa jaialdiak mende laurdena beteko du aurten. Girotzeko ekitaldi sorta antolatu dute, martxoaren 12tik hasita.

Egunak: Martxoaren 23tik 29ra • Lekua: Segurako herrigunea

Gari kantariaren kontzertua Ataunen Iñaki Garitaonandia Gari musikari legazpiarrak kontzertua egingo du, Beste denbora batean (2018) diskoa aurkeztuz.

Eguna: Martxoak 28 • Lekua: Herri Antzokia • Ordua: 22:00

LegoReggae musika jaialdia Legorretan LegoReggae jaialdiaren 6. edizioa egingo dute hilaren 28an.

Mo’Kalamity, Sena, Trixtar eta Trikoma taldeek joko dute.

Eguna: Martxoak 28 • Lekua: Harripila • Ordua: 22:00

Erakusleihoa 17 Merkataritza eta zerbitzuak

2020ko martxoaren 6a • # 365

Osasuna

Laburrean

Miren Alvarez • Urrats podologia zentroa

Kale-Azoka egingo dute Ordizian

Oinetako azalaren zaintza

Ordizian merkatari elkarteak, udalarekin elkarlanean, Kale-Azoka egingo du martxoaren 6 eta 7an. Beherapenak dituzten produktuak saltokien aurre aldean jarriko dituzte. Bestalde, martxoan Ordizian txartelarekin erosketak ordaintzen dituztenen artean bi lagunentzako bidaia zozkatuko dute Madrilera, Leon Erregea musikala ikustera.

Stock azoka Ederrena frontoian

O

inetako azala gainerako gorputzeko azala bezalakoa da. Kanpoko erasoetatik babesten gaitu.

Baina bere azidoak –gainontzeko gorputzean daukagun azidoaren desberdina da–, babeserako daukagun larruazaleko florak indarra galtzea eragiten du, eta onddoen sarrera eta birusen kutsadura errazten du honako egoera hauetan: oklusio egoeratan, ingurumenetik edo hainbat gaixotasunetik eratorri daitezkeen kasuetan, edo egoera inmunologikoan eta antibiotikoen efektuetan.

Babesik onena oinaren zaintza arretatsua egitea da, baina sarritan ez diogu behar adina arreta eskaintzen. Benetan dau-

kan garrantzia ahazten dugu eta ondorio ezberdinak suertatzen dira: onddoak eta garatxoak.

Prebentziorako gomendioak Oinak egunero garbitu.

Oso ondo lehortu, batez ere behatz arteak.

Galtzerdiak zuntz naturalekoak, eta egunean zehar hezetzen badira aldatu.

Larruzko oinetakoak erabili.

Izerdiaren kontrako produktuak erabili.

Oinutsik ez ibili leku publikoetan: igerilekuetan, aldageletan...

Eta ez ahaztu podologoa dela oinen osasunaz arduratzen den profesionala. Bisitatu ezazue, zuen oinek eskertuko dute.

Urretxuko eta Zumarragako Bi-Tartean merkatari elkarteak stock azoka egingo dute martxoaren 6an eta 7an Ederrena frontoian (10:0014:00 eta 16:30-20:00).

Haurrentzako jolas gunea egongo da bi egunetan, eta larunbatean, txokolate jana (18:00). Bost afari zozkatuko dituzte erosleen artean.

Pintxo bereziak dastagai Beasainen Beasaingo Bareak merkatari elkartearen Pintxoaren Ibilbidea gaur amaituko da (19:00-21:30). Basakana, Riojano, Xerbera, Kuluxka eta Plazape tabernetan pintxo bereziak dituzte prest.

18 Kontrakantxa Komikia • Aliritzian

# 365 • 2020ko martxoaren 6a

Komikia

Aliritzian

Indartuko gaituen sarea

Naroa Elortza • Eraldatzaile soziala

na hemen ere kooperatibek pisu nabarmena dute ekonomian: %9koa. Ez da datu makala.

Hala ere, Goierrin ez dut topatu eskualde mailako sare kooperatiborik, ekimen kolektiboak bultzatuko dituena. Kooperatibek sarri arrakasta ekonomikoa sozialaren gainetik jaonu kritikoan, zirikatzailean. 2.000 karaktere inguru. rri dutela jakitun gara, barne hausnarketek ere hori diote. DeNahiko erraza zirudien. Baina ordenagailua piztea ere bagoienean, berriz, hutsune horri aurre egiteko eskualdean kosta zait, orri zuriarengandik ihesi. Artikulua idaz- lanketa bat egin da urteotan, eraldaketa soziala paperetik tea Goierrira bizitzera etortzea baino zailagoa izan errealitatera eramateko saiakera. dela ere esango nizueke. Kanpokoa izateagatik herriko plazan Eredu propioa bultzatuta, Goierrik ere badu horretarako jasotako begiradak txiki uzten ditu plaza berri honek. Baina aukera. %9 hori ez da ekonomia sozialak eskualdean duen piberanduegi da atzera jotzeko. su erreala, ez; eraldaketa sozialaren alde lanean ari diren eraGaindegiaren webgunera jo dut datu bila, eta ez, Deba- kundeak ez direlako soilik kooperatibak, eta izaera juridikoak goiena eta Goierri ez dira hain ezberdinak. ez duelako erakundea kooperatibo bihurBietan industriak jan ditu lur emankorretzen. Diskurtso hutsetik harago, kooperati«Eraldaketa nak, Euskal Herrikoekin alderatuta langabebismoak eredu aldaketa bultzatu nahi duelasoziala ipar duten zia-tasak baxuagoak dira, eta biztanleko BPko, eta ez gauzak etikoago egin. eragile asko dugu Eraldaketa soziala ipar duten eragile asko Gak, berriz, Gipuzkoako altuenak. Jakina, bi dugu eskualdean, badugu sare kooperatiboa eskualdeetan emakumeenak dira datu txaeskualdean» sortzeko nahikoa oinarri. Badago aukera, eta rrenak. badago beharra. Handia. Bizitza erdigunean Datu esanguratsua dakar Gaindegiaren 2019ko txostenak: Debagoienak du Gipuzkoako errenta deso- jarriko duen eredua behar dugulako, aberastasunaren edo jareka txikiena, kooperatiben mugimenduak eskualdean duen torriaren arabera sailkatuko ez gaituena, zaborpean lurperapisu ikaragarriari esker. Goierriri buruz ez dio halakorik, bai- tu edota birikak errautsez beteko ez dizkiguna.

T

Publizitatea 19 2020ko martxoaren 6a • # 365