GoiBerri 372. zenbakia

zk. 372 2020ko maiatzaren 1a www.goiberri.eus

Iritzia Xabin Fernandez Zubeldia.

Aitormena

05

Errainuak

10-11

Imanol Zubiaurre beasaindarraren ‘Ur-salto’ argazkia

Elkarrizketa

14-15

Lander Muñagorri: «Hizkuntzaren azken hautua abeslariak egiten du»

GARRAIO EZ JASANGARRIA, GOIERRIKO AIREAREN BIRUSA 04

Naturaren arnasaldia gizakiaren jarduera gutxitzean

02 Publizitatea # 372 • 2020ko maiatzaren 1a

Iritzia 03 Xabin Fernandez • Kazetaria

2020KO MAIATZAREN 1A

# 372 Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL

Itzain

Aitormena

Koordinatzailea: Iñaki Gurrutxaga

Kudeatzailea: Josu Iñigo

Erredakzio-burua: Loinaz Agirre

Diseinua: Adaki (Eneko Maiz)

Banaketa: Bidera zerbitzuak.

Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Egoitzak: Beasain: Oriamendi, 32. 20200.

Urretxu: Iparragirre, 11 (Kaletxiki).

20700.

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08 Webgunea: goiberri.eus

Posta elektronikoa: goiberri@hitza.eus

Publizitatea: 607 530 424 jizagirre@hitza.eus

Bezero arreta, harpidetzak: 902-82 02 01 harpidetza@hitza.eus

Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Olaberria, Segura, Urretxu, Zaldibia, Zerain eta Zumarraga

Azaleko irudia: Mikel Albisu

E

z dira betiko garai onenak. Ez horixe. Az- nera. Ez dizuet ukatuko. Baina, behin aitortzen ken finean, gizaki hutsak gara, eta hori hasita, esango dizuet eroso sentitzen hasia ninez dugu aldatuko . Barearen ostean tzela. Eta orain zer? Lehenbailehen askatu behar omen dator ekaitza. Baina nire galdera gara? da: zein da barea eta zein ekaitza? KonfinamenEz dakigu non dagoen hoberena. Inoiz ez dudua izan da ekaitza? Edo barealdi honen ostean gu jakin. Baina agian bada garaia bilatzen hasteetorriko dena? Oiloa ala ko beste lekuetan , ezta? Argi arrautza? Aitatxo edo amadago krisi honek agerian utzi txo? Tipularekin ala gabe? Aidituela gure beldurrak; gure tortuko dizuet ez naizela holotsak; gure gabeziak. Eta orain riei erantzuteko gai. Argi dazer? Berriz ere atzera? Ez al da goena da oraingoz ez dela garaia akatsetatik ikasi eta ikaudaberrri berririk guretzat . sitakotik udaberri berri bat sortzen hasteko? Berdin jarraiEta uda bera ere kolokan datzekotan, zertarako atera? goela esango nuke nik… Baina denborak aurrera darrai etenIrakurle, zin dagizut ez diXabin Fernandez zudala inoiz gezurrik esango, gabean, eta, diotenez, orain Zubeldia Kazetaria ezingo dugu eutsi izan ginena. baina zaude ziur ezin izango Eta nire balkoiko gotorleku dudala hau ahaztu inoiz. Ezin izango ditut bidean geratu dihonetatik esango dizuet ni ere renak ahaztu. Ez eta armarik beldurtzen hasia naizela. Zer Aitortuko dizuet, gabe guda honen lehen lerroan da hemendik aurrera etorriko eroso sentitzen izan direnak ere. Zin dagizut dena, bada? Zerbait aldatzeko gogoan izango ditudala mugagai ez garen bitartean, ez al hasia nintzela. ra iristean. Baina zin dagizut, gaude hobeto gauden lekuan?

Eta orain zer? baita ere, ateratzen naizenean Nolabait, errutina honen mo‘Lehenbailehen rroi bilakatu gara. Eta orain txalo egiten jarraituko dudala. askatu’ zer? Lehenbailehen askatu beAdos. Onartzen dut. Aterahar gara? tzeko ordua da. Ekaitzari aurre behar gara?

Ohartu gabe iluntzeko txaegiteko garaia. Ezin esango dut loak arrunt bilakatuta gaude. itxialdi hau izan denik ene biDistantziak arrunt. Eta ditxosozko bideodeiak zitzaren onena, baina hitz hauen bitartez aitorere, arrunt. Dena aldatu da gure inguruan. Eta, tu nahi dut ez dela hain droga txarra izan.

Goazen, ba. Abesti honen amaiera heldu da. hala ere, arrunt bilakatu dugu. Baina, orain, ia Ea zer idazten dugun hurrengoan. Orain bai, ohartu gabe heldu gara mugara.

Egia da hasieran mundua jausi zitzaidala gai- maitea, lehenbailehen aska gaitezan.

04 Sakonean Kutsadura koronabirus geldialdian

# 372 • 2020ko maiatzaren 1a

Erreportajea

NATURA OSASUN ONEZ, GIZAKIAREN IZURRIRIK GABE Koronabirusagatik etxean konfinatuta egon den bitartean, natura nabarmen gutxiago kutsatu du gizakiak. Airearen kalitatea hobetu egin da, batez ere errepideko garraio ezagatik.

Testua eta argazkia: Aimar Maiz

I

noiz baino begibistakoago geratu da: gizakia da natura kaltetzen duen birus ankerrena. Covid-19 birusak pertsonei gogor erasan dien bitartean, nabarmen geratu da gizakiaren eragina ankerragoa dela izadian, eta, ondorioz, bere buruaren kaltetan.

Izurritearen geldialdian gas kalteagarrien isuriak %50 eta %90 artean gutxitu dira hirietan, eremuaren arabera. Airearen kalitateak ikusgarri hobera egin du, eta benetako arnasaldia hartu du naturak gizakiaren jarduera gutxienekora mugatuta egon den garaian.

Aldaketaren argazki garbiena Eusko Jaurlaritzak eskualdeetan han-hemenka kokatuta dauzkan airearen kalitatea neurtzeko estazioek atera dute. Goierrin bi daude, Beasainen (Gipuzkoa plazan, Lanbideren eraikinaren atzean) eta Zumarragan (Argixao futbol zelaiaren

beste aldeko plazatxoan, Izazpi auzunean). Datuak, egunero jasotzen dituzte estazioek, ordu oroko tartearekin. Aire kalitate «oso ona» eman dute azkeneko 30 egunetan; izurritearen aurretik, «erregularra» edo gehienez «ona» eman ohi zuen.

Substantzia askoren presentzia eta balioak neurtzen dira: bentzenoa, karbono monoxidoa (CO), etilbentzenoa, hidrogenoa, nitrogeno monoxidoa (NO), nitrogeno dioxidoa (NO2) eta beste oxido nitrosoak (NOx), sufre dioxidoa (SO2), ozonoa, toluenoa edota airean esekita egoten diren mikro partikulak (PM10 eta PM2,5, mikratan neurriaren

arabera). «Irakurketa oso erraza da ulertzen: dena gelditu denean, industira eta batik bat garraioa, aireak nabaritu du, erabat. Datuak oso garbiak dira», azaldu du Beasaingo Laia ingurumen zerbitzuetako Leire Garmendiak. Hori da laburbilduma, argia bezain garbia.

Kutsatzaile handiena, garraioa Bi kutsadura-iturri nagusi daude Goierrin: industria eta errepideko garraioa.

Gehienetan txakurra industriari jare egiten bazaio ere, konbustio-motordun ibilgailuen horzkada handiagoa da airearen kalitatean. Eta horretan ia herritar guztiek daukate uhala eskutik, errepide

Sakonean 05 Kutsadura koronabirusgeldialdian

2020ko maiatzaren 1a • # 372

Goierriko bi eremu populatuenetatik handienaren zerua, Beasain-Ordizia-Lazkao bailaran, Murumendiren gailurretik.

erlazioa, baina eguneroko eguraldian printzipioz ez. Epe luzera, kliman eragina izan dezake. Noski, azkenean dena dago erlazionatuta, baina eguneroko eguraldian printzipioz ez du eraginik kutsadurak», azaldu du Euskalmeteko meteorologo Eguzkiñe Iturriotz legorretarrak.

Aire bidezko garraioak ere bere partea eransten dio kutsadurari. Goierriren gainetik igarotzen da aireko hegazkin bide nagusietako bat. Ia-ia hegaldiak hutsera murriztu dira koronabirusaren geldialdi estuenean.

Industriaren kutsatze-eraginari dagokionez, kontrolatuago ikusten dute ingurumen teknikariek. «Industrian hainbat neurri hartzen ari dira, beraien poltsikoan ukitzen duelako batez ere, ez ingurumena babesteko aparteko interesik dutelako. Enpresa pribatuek poltsikoari begiratzen diote, eta energian ahalik eta kontsumo gutxien izan dezaten neurriak hartzen dituzte. Horrek zuzenean eragiten du sektore horietatik airera isurtzen diren gasetan, energia kontsumotik datozen emisioetatik behintzat. Tximinietatik botatzen dituzten emisioak ere oso kontrolatuta dauzkate», dio Leire Garmendiak.

Jarduera hastearekin, atzera

Garraioak eragiten du Goierrin aire kutsadura handiena, eta irtenbidea behar duen arazo politiko handiena bihurtu da Covid-19aren geldialdi estuenean aire kalitatea ‘oso ona’ izan zen, baina ‘onera’ okertu zen lanera itzuli eta berehala

bidezko nazioarteko garraio-fluxu handiena bailaratik pasatzen dela ahaztu gabe, noski. N-1en 34.000 ibilgailu ibiltzen dira atzera-aurrera, egunero-egunero, beren ke-tutuekin.

«Arazorik handiena garraioa da. Klima aldaketa eragiten duten gasak aztertzean ere ikusten da: garraioa da Gipuzkoan lehen faktorea. Gas emisio gehienak garraiotik datoz. Arazo handiena ere, politikoki erabakiak hartzeko dagoena, hori da», dio Garmendiak.

Klima aldaketan negutegi efektuko gasen ondorioa ia inork ez du zalantzan jartzen. Eguneroko eguraldian, aldiz, ez da lotura horren zuzena. «Kliman badu

Aireko gas eta partikula kaltegarri guztien artetik, bereziki bi multzori erreparatzen zaie. Multzo batean nitrogeno dioxidoa, sufre dioxidoa eta karbonoak daude –klima aldaketaren eragile nagusietakoak NO2 eta CO2 dira–. Beste multzo batean, PM10 eta PM2,5 partikula arinen kontzentrazioari behatzen zaio; giza osasunean gehien erasaten dutenak dira, ibilgailu motordunen konbustiotik edo industriatik sortuak.

«Airean ikusezinak dira, baina guk arnasten ditugu. PMak ez dira gasak, partikula arinak baizik. Neurriagatik bereizten dira 10 eta 2,5. Horren arabera erregistratzen du kalitatea, aplikazioak berak».

Bost mailatan erregistratzen da EAEn airearen kalitate-indizea: oso ona, ona, ertaina, txarra edo txarra. Martxo-

06 Sakonean Kutsadura koronabirus geldialdian

aren 30etik apirilaren 9ra, egunetan «oso ona» markatu ondoren –jarduera industrial ez ezinbestekoa debekatuta egon zenean–, apirilaren 14an jada «onera» jaitsi zen airearen kalitatearen indiziea, Beasainen –lantegiak ireki zituzten lehenengo eguna, eta berekin dakarren langileen errepideko mugimendua handitu zena–. SO2, NO2, ozono eta PM10 eta PM2,5 parametroen blaioak aintzatesten dituzte.

Zenbait arlotan geldialdia oasi bat izan da; airearen kalitatearen hobekuntzarako, esate baterako. Kontua da, atzera ‘normaltasunera’ itzulitakoan gizakia prest dagoen berriro aire kutsatua arnasten jarraitzeko. Zeren, lehengo lepotik segiz gero, garbi dago igoko dela. Ohiturak aldatzea ez da samurra, eta ekoizpen nahiz garraio beharrak izango

# 372 • 2020ko maiatzaren 1a

«Herri barruan oinez desplazamendu gehiago egitea da gure buruari eta agintariei eskatu beharreko geniekeena» Leire Garmendia Laia Ingurumen Zerbitzuak

dira gero ere. Baina, ingurumen teknikarien iritziz, iparrorratza aldarazteko une egokia izan daiteke. Besteak beste, lana egiteko, erosketetarako edo eguneroko bizimoduaren aurrean jokatzeko beste modu batzuk badaudela erakusten ari da azken krisialdia: lana etxetik egitea, bileretarako bulegotik telematikoki konekatzea bidaiatu beharrean, norbere autoa hartu beharrean garraio publikoa erabiltzea, oinez edo bizikletan ibiltzea...

Baina arreta, beste behin, garraioari eta desplazatzeko moduengan jarri du Laia ingurumen zerbitzuko Leire Garmendiak: «Lanerako behar guztiak garraio publikoak ez ditu asetzen. Beraz, zerbitzu hori egokitzen joan beharko ginateke. Bertako garraio publikoaz ari naiz, ez abiadura handiko trenaz eta ha-

AIREAREN KALITATEAREN NEURKETA BEASAINEN Datuak. 2020ko otsailaren 14tik apirilaren 23ra. PM10 partikulak eta NO2, balioak mikrogramo metro kuboko.

Data esanguratsuak. Martxoak 15: alarma egoeraren hasiera. Martxoak 30-apirilak 9: ezinbestekoak ez diren jarduerak geldi. Apirilak 14: enpresak lanera itzultzen hasi, mailakatuta. Apirilak 20: CAF lanean hasi.

Sakonean 07 Kutsadura koronabirus geldialdian

2020ko maiatzaren 1a • # 372

lako azpiegitura handiez: autobus zerbitzua hobetu da, baina pauso gehiago eskatzen ditu, agian. Bestetik, oinezko desplazamendua areagotu beharra dago herri barruan mugitzeko. Hori da gure buruari eta agintariei eskatu beharko geniekeenaÂť.

Lautik hiru, aire txarra hartzen Ekologistak Martxan taldeak iaz egindako ikerketa baten arabera, Hego Euskal Herriko biztanleen %72k aire kutsatua arnasten dute. OME Osasunaren Munduko Erakundeak gomendatutako gehienezko kutsadura urtearen egun askotan gainditu zen; 2019an Zumarragan, adibidez, 36 egunetan. Eguraldi beroak larritu egiten du kutsaduraren maila eta eragina.

Urrutira joan gabe, Covid-19 birusak jotakoengan, hilgarritasun tasa handitu egiten da airea kutsatuta dagoen lekuetan, Harvardeko Unibertsitateak egin duen ikerketa baten arabera. Aireko partikulen proportzioa unitate bat igotzeak, koronbirusaren ondoriozko hilkortasuna %15 igotzea suposatu du.

Beasaingo ingurumen estazioaren neurketetan, PM10 partikulen aireko kontzentrazioa (2,5 eta 10 mikrometro arteko diametrodunak) otsailaren 3an 76 mikrogramo/m3 iritsi zen, eta 28an ere 70 harrapatu zuen. Aldiz, martxoaren 30ean 8koa zen, baina 21era igoa zegoen apirilaren 24rako. OMEk gomendatutako gehienezko muga 50 mikrogramo da, 24 orduan jarraian eta urtean 35 aldiz errepikatua.

Nitrogeno dioxidoaren kasuan (NO2), aurtengo sabaia urtarrilaren 29an neurtu zen Beasainen: 42 mikrogramo/m3. Minimoa, apirilaren 5ean eta 12an, 5 mikrogramo. Lehengo astean 26raino igota zegoen berriro. OMEren gomendioa urteko 40 mikrogramokoa da (orduko muga, 200ekoa).

Eskuinean, goian, Europan apirilaren 24ko 17:00etan une hartan airean zeuden hegaldi guztiak: 717 hegazkin. Munduan 5.092 zebiltzan. Euskal Herriaren gainean, bakarra.

Behean, azken hilabete eta erdian munduko hegaldien bilakaera, geldialdiak eragindako beherakadarekin. Urdinez, eguneko hegaldi kopurua; gorriz, zazpi eguneko bataz bestekoa.

Flightradar24.com

34.087

%15

Ibilgailu igarotzen dira egunero N1en, Legorreta parean (Olaberrian 27.000, Etzegaraten 16.900). Beasain-Deskarga autobidea (A-636) da bigarren emaritsuena, 17.800 pasorekin.

gutxitu zen energia kontsumoa apirileko lehen astean, industria geratu zenean. Eguneko 48 GWh eskaritik 29ra. Industriak %30 kontsumitzen du. Etxeetako kontsumoa %28 hazi da.

%25

%10

jaitsi da erregaien kontsumoa martxoan. Gasolinaren erabilerak egin du gehien behera, %35 gutxiago (1973ko energia krisian soilik izan zen halako jaitsiera).

Keroseno kontsumoa (hegazkinen erregaia) %43 murriztu da.

egin du gora hondakinen bilketak Goierrin. Martxoan 1.933.317 kilo bildu zituen Sasietak, 2019ko martxoan baino 175.000 gehiago.

Bereizte tasak mantendu dira.

Ontzi arinek izan dute gorakada handiena, %15ekoa (300.000 kg)

8 Herri jakintza Ondare immateriala

# 372 • 2020ko maiatzaren 1a

Orrialde honetarako ekarpenik egin nahi izanez gero: goiberri@hitza.eus

Hitzen ganbara

Esaera zaharra

Efemerideak

Abelera: Egoera, martxa. ‘Abelera kax-

«Ostiraleko trumoiak, bederatziurrena»

karra’, ‘azer abelera!’, ‘abelera motxa’, espresio gisa. ‘Abailera’ da aldera bat (‘abaila’ hartzeko edo izateko ekintza).

Lardizabalek ‘abela’ zerabilen, arriskua edo egoera okerra adierazteko

Ondorena ekarri ohi du astearen hondarreko ekaitzak; ez da horretan soilik geratuko. ‘Ostiraleko ostotsak, 40 eguneko euria’ diote beste toki batzuetan.

Gaur zortzikoa ikusita, bete da arrazoia.

1872-5-4. Francisco Areso organista eta irakaslea jaio zen, Lazkaon.

1905-5-4: Antonio Garmendia Otaola jesuita eta idazlea jaio zen, Beasainen.

1900-5-6: Gerhard Bahr hizkuntzalaria eta euskalaria jaio zen, Legazpin.

Ondare immateriala

Sokadantza, auzo herrien lokarria Testua: Aimar Maiz

G

aur egun Agurrak edo Aurreskuak betetzen duen protokolo-papera, ehunka urtetan sokadantzak bete izan zuen, arma-dantzekin batera. Hain justu, sokaren ikurra eszenaratzeak, bertan parte hartzen zuten kideen, erakundeen edo herritarren arteko lotura irudikatzen zuen. «Dantzan eta eskuak lotuta, guztiak dira ‘soka bateko’», dio Juan Antonio Urbeltzek Dantza Beasainen liburuaren hitzaurrean. Elkartasunezkoak eta atxikimenduzkoak ziren sokadantza saioak, bere ustez.

Mota askotako sokadantzak daude.

Haurrena, helduena, agintariena... Alkatea izaten zen azken horietan buru, eta egitura finkatua zeukan sokak. Dantzariek elkarri helduta osatzen dute katea, eta bi soka-muturrak elkarrekin bat egingo dira, ‘zubi’ deitzen diren figuren bitartez lotura ahalbidetuta. Bukatzeko, gudari-adinean dauden gazterik trebe eta egokienek erakustaldia egingo dute. Sokadantzako dantzarien adina jaitsiz joan da, zenbait herritan.

Juan Inazio Iztuetak 1824ko liburuan jada argi esan zuen sokadantzak udaletxe barrutik formazioan irten behar zuela «plaza agirikora». Aurrendaria zeritzon aurreskuari, eta atzeskua da beste muturra ixten duena. Bat-bateko sokadantzak ere badira, entseatu gabe egiten direnak plazan.

Aspaldiko ohiturak dira Goierrin,

Sokadantza Zaldibian, XX. mendearen hasieran.

Santa Ana arratsaldean, lendabizico dantza eguingo du Beasaingo alcateac, eta bigarrena Isasondocoac », idatzi zuen Iztuetak, duela 196 urteko liburuan. Beasain, Lazkao, Olaberria, Idiazabal, Segura, Ataun, Zaldibia, Gaintza, Legorreta, Itsasondo, Arama eta Tolosaldeko auzo herrietako ohiturak ere azaldu zituen.

Emakumeak ere bai baina XX. mendearen hasieran hasi ziren berriro berreskuratzen. Agintariena, adibidez. Noiz egin, eguna zehaztuta izaten dute, herriko jai nagusiaren egunean normalean. Protokoloa ere ondo finkatuta zeukaten: « Billafrancan

Iztuetak sokadantzak zuzenean alkateekin lotzen zituen. Horregatik, agian, gizonezkoek soilik egin zitzaketen dantzatzat hartu izan dira. Baina historialariek frogatu dute sokadantzan emakumeak ere aritzen zirela dantzan, baita aurrendari edo buru bezala ere.

Bertsoa • Kate motzean 09 Mikel Urteaga • Maddalen Sarasola

2020ko maiatzaren 1a • # 372

Gaiak hala dio

Kate motzean Maddalen Sarasola • Aurtzaka dantza taldeko kidea

«Egin didaten opari bereziena abesti bat da» Mikel Urteaga Azkue

Gaia: Goierriko bertso-eskola(k) Neurria: Hamarreko handia Doinua: Gure aurreko guraso zaharrak Konfinamendu santuak potoz kanpo harrapatu gaitu, bertso-eskola birtualera behar izan degu gaitu.

Hitz eta oinen malabaristei egin nahi nieke aipu: zuen erantzun onari esker kurtsoa ez da amaitu, birusak gauzak aldatu arren ez du bertsoa garaitu.

Itxialdia, etsialdia, geratzean bertan-behera, helduko ez den bakuna bakun baten zain egongo gera.

Artean ondo bizi nahi bada bertso dosia hobe da, lagun artean izango dezu horretarako aukera, zure herriko bertso-eskolan udazkenetik aurrera.

HURRENGOA » Bertsolaria: Ekaitz Goikoetxea Asurabarrena Gaia: Kultur itzalaldia

Testua: Asier Zaldua

Argazkiak: Ainhoa Sarasola

Maddalen Sarasola (Beasain, 1997) Aurtzaka dantza taldeko kidea da eta haurrei dantza eskolak ematen dizkie. Bost urte zituenean hasi zen dantza egiten.

«Gurasoek animatuta hasi nintzen, aita taldeko txistularia izan baitzen. Gerora, berehala zaletu nintzen». Dantzak eta Aurtzaka taldeak asko ematen diotela dio. «Dantza, eta batez ere Aurtzaka Dantza taldea, bizitzarako eskola izan da niretzat. Irakaspenak, ardurak, lagunarte handia eta azken finean, familia bat.

Dantzak eguneroko errutinatik ateratzeko aukera ematen dit». Haurrei irakastea esker oneko lana dela uste du.

«Izugarri gustatzen zait eta ez nuke zaila dela esango. Haurrak euskal kulturan murgildu eta horrekin goza dezaten saiatzen gara».

Egia esan, gauza askok. Oso barre errazekoa naiz. Hala esaten didate behintzat nire ingurukoek.

Gustuko euskal dantza?

Murumendi.

Igartzako Ezpata Dantza.

Beasainen biziko ez bazina...

Kanpoko dantza bat?

Auskalo! Oraingoz oso gustura bizi naiz bertan.

Bulgariar Horo-ak oroitzapen politak

ekartzen dizkit.

Ze zaletasun dituzu?

Lagun eta familia artean egotea, bidaiatzea, parranda egitea, irakurtzea, abestea, dantzatzea... denetik pixka bat.

Zer gosaltzen duzu?

Kafesnea eta ogia olioarekin.

Zerk eragiten dizu barregura?

Liburu bat.

Irakurri dudan azkena: Amets Arzallusen Miñan.

Abeslari bat edo musika talde bat.

Eñaut Elorrieta.

Egin dizuten opari bereziena.

Niri eskainitako abesti bat.

Goierriko toki bat.

10 Errainuak Imanol Zubiaurre

# 372 • 2020ko maiatzaren 1a

UR-SALTO

Imanol Zubiaurre Argizpi elkartea (Beasain) Beti gustatu izan zaizkit txoko ezkutuak topatzea, baita argazkigintzan hasi aurretik ere.

Leku honen berri Goierriko egutegi bateko argazkian izan nuen. Gerora, argazkigintzan sartu ondoren, lagun baten laguntzaz bertara joateko aukera sortu zen; udaberria zen eta aurreko egunetan euria egin zuen ugari. Halako egunak gustatzen zaizkit ur-jauzi eta errekako urak protagonista dituen argazkien bila ateratzeko. Hainbat perspektiba probatu ondoren, aldapa irristakor honetatik atera nuen hau gustatu zitzaidan gehien, garo artean apur bat sartuta.

Datu teknikoak Nikon D600 • 16-35mm • f/4.0 • 0,6seg • f/11 • ISO 100 • 17 mm

Errainuak 11 2020ko maiatzaren 1a • # 372

Imanol Zubiaurre

12 Erretratua Irudi baten istorioa

# 372 • 2020ko maiatzaren 1a

Erretratua

SOINU HAIEN DOINUAN Atzeko ilaran, ezkerretik hasita: Mikel Arrese, Joxe Arrese Erauskin, Jaime Zubeldia Irastortza, Julian Arrese Erauskin, Felipe Erauskin Arrezubieta, Bixente Zubeldia Irastorza, Matias Mendizabal Erauskin, Joxe Erauskin Garmendia, IĂąaki Etxeberria eta Anjel Imaz Manzisidor. Eskubian, Xalbador Garmendia Etxeberria( antolatzailea). Neskak, erdi-zutika: Mari Jose Etxeberria, M. Rosario Iruin Garmendia, Margarita Imaz Manzisidor, Mila Erauskin. Pikotxetan dauden dantzariak: Ana Iturriotz, Alizia Imaz Etxabe, Maribi Garmendia Mendizabal, Kristina Irastortza Etxeberria, Lola Laurnaga, Maria Angeles Zubeldia. Aurreko ilaran ezkerretik hasita: Tere Irastortza Garmendia, Malores Etxeberria Arrese, Olano, eta Xalbador Etxeberria.

B

Tere Irastortza Garmendia Zaldibia

Zaldibian jaio nintzen. Jaio eta mundura etorri ere bai.

Kaletarra naiz eta umetan iruditzen zitzaidan kalearen erdian ezezik munduaren erdian bizi nintzela, batez ere, ohetik, leihoa irekita, esnatzean eta lo hartzen nuenean.

ertatik aditzen nuen haizearen firinda zuhaitz artean; bertatik, erreka-hotsa, igelen krokatekoa, uretara botatako zakarren batzuen txaplata, uso urrumak eta txorien txioak; eta eulien hegaldia edo eltxoen ziztu sarkorrak burko-azpian burua gordeta. Eskolara joan beharrik ez genuenean, gainera, etxe aurreko perra-tokiko mailu hotsa, kalean gorabehera enkarguetara pasatzen ziren herritarren elkarrizketak; eta, tarteka, motorrak, moto-konpontzailearenak, okindegikoen autoenak, Fangioren edota Etxebetarren autobusen motorzurrungak; eta adi-adi jarrita eta lurra bustia zegoenean, fabrikazaleen bizikleten gurpilak zoru busti gainean eragiten zuten txistua, zorroztarria segapototik atera eta segalariek zorrozte lanean hasten zirenekoaren hain antzekoa...

Ez nuke esango ohean egotea ohikoa zenik gaixo izan ezean. Etxeak ondo hegoastea zen orduko erremedioetako bat, gelak mendafin-erratzekin garbitzeaz gain. Eta susperraldiko ederrena kantuan egiten zuten emakumezkoen ahots ederrak entzutea zen, etxeko-lanetan edo jostundegian ari zirela.

Aldea zegoen aste ala jai izan, eta zer

esanik ez festa-egun izan ala ez. San Juan eta San Pedrotan Txamarratxe aurreko alamartso txikiak, gainetik salto egiteko gauza ez ginenontzat eta Martinagotzenean soinuarekin hango dantza eta kantua. Eta Santa Fe goizetako alaitasuna, batzuetan Segurako ttunttunek, eta besteetan, herriko txistulariek alaitua, Manuel Etxeberriak, Nekane Arruabarrenak, Xalbador Etxeberriak eta Xalbador Garmendiak osatutako taldeen eskutik.

Txistulari bihurtzea eskola handia izan zen niretzat, eta esango nuke, gutako askorentzat. Eta ez dut sekula ahaztuko bigarren kantua ikasteaz bat, amak Batista Bazterretxe kantatu eta nik doinua behin eta berriz errepikatuaz nola ikasi nuen, konturatu gabe, txistua jotzen eta nola jabetu nintzen bazela mundu bat, euskalduna, eskola barruan ukatzen zena.

Eta egunotako balkoi-festak adierazten du orain ere badela, zalaparta artean, adi-adi jartzeko ordua, adi egoteak sortzen baitu kultura: hezur-haragizkoa, herritarra, naturari eta ekonomiari erreparatzen diona. Arretak bihurtzen du-eta edozein soinu euskal doinu. Adi, beraz, datorrenari, adi egiten dugunari.

Gaztejira 13 Itxialdia eta gazteak • Irati Zubizarreta

2020ko maiatzaren 1a • # 372

IRATI ZUBIZARRETA GKSko kidea @iratizubii

Maiatzaren 1a

M

Itxialdia eta gazteak: barrenak askatzen Testua: Andrea Aranburu

G

Irudia: Xabier Anunzibai

Goierritar gazte batek bere sentipen konfinatuak azaleratu ditu Saioa Otegi Psikologoak eta Psikoterapeuta ordiziarrak azter ditzan: «Harreman afektibosexualen beharra dut. Gorputzak behar ditut, laztanak, begiradak... Askatasun ezak ezinegona sortzen dit. Denbora ihesian doa. Ukatzen zaigun horren beharra daukat».

[Saioa Otegi] Mugak jartzen zaizkigunean, mugatzen gaituenarekiko erakargarritasuna areagotu egin ohi zaigu.

Gazteak nerabezarotik gertuen zaudeten helduak zarete, eta sentsazio horiek presente izatea oraindik eta ohikoagoa da. Gaztaroa dugu aukeratutako bizitza sozial eta autonomo handien jasaten dugun aroa. Ukapenak eragiten dizun sentsazio horiei behatzea egokitzen zaizu; behatu, sentitu eta ahal duzun heinean kudeatzea. Kudeaketa horretan @saiatuzpsikologia @SaiatuzP

psikoterapia.wordpress.com

Erreportaje osoa: www.goiberri.eus

aipatzen duzun moduan, behar ugari sortzen zaizkizu. Behar fisiologikoak eta afektiboak lehen mailako beharrak diren heinean, horien mugapena pazientziaz, perspektibaz, esperantzaz eta sormenez aurre egitea tokaten zaizu.

Hala ere, ez duzu denean asmatuko. Kudeaketan entrenatu egiten gara, eta hobetzen joan esperientzia berriak izan ahala. Garai konfinatu hauetan, ikasi ere egiten dugu, sormenaren bidez afektua kanpotik jaso baino, barnetik ematen, gure buruari maitatzen. Ohitu egiten gara. Emozio eta sentsazioen talkan intentsitate desberdinez bizitza arnasten ikasiko duzu. Norbere zaintza eta ezagutzaren garaia ere bada, kontzientzia maila eta mota desberdinak azaleratzekoa, aldian aldikoa. Ez da ezer kasualitatea. Gonbidatzen zaitut, tristurari sustraitze lana egiten uztera, beharrez kontziente egin eta momentuan sormenez kudeatu eta etorkizunerako balio moduan eraikitzera. Gonbidatzen zaitut, harreman afektibo-sexualen, gorputzen desiraz, zure barnea zaintzera, gozatzera. Astuntasunari, nekeari nahiz asperdurari lekua egitera. Behatu, sentitu eta askatu. Utzi joaten osasungarri sentitzen ez duzuna. Besarkada bat.

aiatzaren 1a dugu gaur, langile borrokaren aldarrirako eguna.

Zer gertatu da langile kontzientziarekin? Bistan da langile klaseak oro har ez duela egun bere burua hala hautematen. Txikitatik hezten gaituzte langilea «lanean ari dena» dela pentsa dezagun. Kontrara, klase honen bereizgarria jabetza eta botere eza da, lanik izan ala ez. Egoera horretan, kapitalismoaren bizitza erritmora makurtu beharko du bizirauteko: soldatapeko lanera. Gure bizitzaren bilakaera aztertzen badugu ohartuko gara erabakitzeko aukera gutxi izan ditugula. Derrigor egin behar dugu lana soldata baten beharrean biziraun ahal izateko.

Baina, langile klasea soilik bizitzaren gaineko kontrol ezak ezaugarritzen al du? Zorionez, klasea batzen duena, bere egoera aldatzeko duen ahalmena ere bada: bere subjektibotasuna. Langileria bere egoeraren jabe egiten denean, klase politiko bilakatu eta menperatzen duen gizarte eredua eraldatzeko gaitasuna eskuratzen du.

Halere, langile klasea existitzen ez dela barneratzen zaigun bezalaxe, barneratzen zaigu sistema kapitalista dela dugun aukera bakarra, «aiseago imajina dezakegu, munduaren amaiera, kapitalismoaren amaiera baino». Baina guk, badakigu badela aukera posiblerik errealitate gordin honetatik harago. Zer amesterik eta horretarako antolatzerik.

14 Elkarrizketa Lander Muñagorri • Kazetaria

# 372 • 2020ko maiatzaren 1a

Elkarrizketa

Lander Muñagorri Kazetaria

«EUSKARAZ KANTATUKO DELA EZ DAUKAT INONGO ZALANTZARIK» ‘Zergatik kantatu euskaraz?’ lanaren egilea da Lander Muñagorri kazetari ordiziarra. Euskaraz kantatzeko hautuaren atzean dauden arrazoiak aztertu ditu lan horretan, eta azken urteetan euskal musikagintzan hizkuntzari dagozkion aldaketak ere izan ditu aztergai.

Testua: Laida Goiburu Argazkia: Lander Muñagorri

‘Zergatik kantatu euskaraz?’ lana egin duzu. Zer dela eta hasi zinen?

Aurreko ikasturtean Hizkuntza Plangintza Graduondokoa egin dut, eta proiektu bat egin behar genuen amaierako proiektu bezala. Nire gustuko eremura eramaten saiatu nintzen. Musikazalea banaiz eta azken urteetan bazegoen kezka, edo behintzat aipatzen zen bazegoela egoera bat euskaraz kantatzearen diskurtsoaren inguruan. Euskaraz kantatzen da, baina arrazoietan aldaketa bat zegoela esaten zen. Kontzientziaren kontua asko aipatzen zen, eta soziolinguistika graduondoan ere

Elkarrizketa 15 Lander Muñagorri • Kazetaria

2020ko maiatzaren 1a • # 372

aipatzen zenez eremu horretara bideratzea erabaki nuen.

Euskaraz abesteko hautuaren atzean diskurtso aldaketa dagoela esaten duzunean, zer esan nahi duzu?

Teoria soziolinguistikoak aztertu ditut lehenik eta behin, eta hizkuntza hautua zerk eraginda bideratzen den. Aurreko hamarkadetan euskaraz abesterakoan hizkuntza biziberritzeko-edo egin da, euskaraz abestu nahi eta behar horretaz oso kontziente ziren. Azkeneko urteetan, berriz, musikari batzuen artean entzun da haiek ez dutela zein hizkuntzatan abestu aukeratzen, naturaltasunez erabakitzen dutela edo berdin diela.

Hori esan nahi nuen, akaso aldatzen ari dela, eta hori aztertu nahi nuen. Horretarako hiru musikarirekin hitz egin dut. Erreferente izan daitezkeen hiru aukeratu ditut, haien diskurtsoa gehiago iritsi daitekeelako jendearengana.

Hiru hizkuntza ezberdinetan abesten duten abeslariak elkarrizketatu dituzu. Haiek zehazki aukeratu zenituen?

Huntza taldeko Josune Arakistain, En Tol Sarmientoko Iñigo Etxezarreta eta Izaro Andres. Galbahe bat jarri nuen, 2010eko hamarkadan 30 urte baino gutxiago izan behar zuten, 2010eko hamarkadan ere lehenengo diskoa argitaratu izana eta disko horretan abesti bat gutxienez euskaraz izan behar zen.

Nahiko ezagunak izan zitezen nahi nuen. Galbahe hori pasata, eremu soziolinguistiko desberdinetakoak izatea ere nahi nuen.

tu nahi zuela abestiren bat. Etxezarretaren kasuan ikusten da haren normalitatearen aurka doala. Etxezarretak berak aipatzen zidan lehenengo disko horretan abestiren bat euskaraz nahi zuela, eta taldekideek esaten ziotela euskara ez zegoela presente haien errealitatean, harritu egiten zirela.

Eremu soziolinguistikoak eragin dezake, baina azkeneko hautua musikariak edo abeslariak egiten du.

50 urtetako hautuaren bilakaera aztertu duzu. Zertan desberdintzen dira 70eko eta 2010eko hamarkadak?

90eko hamarkada hartuko nuke egungo egoerarekin alderatzeko. 70eko hamarkadan bazegoen beste testuinguru bat, politikoagoa zena, euskal kultura jazarria zegoen eta berpizkunde bat egon zen. Giro horretan, euskaraz abestu zen gehienbat, eta oso kontzienteki egiten zen, helburu batekin, berreskurapenerako giltza izan zitekeelako.

80ko hamarkadan euskaraz abesteko erabaki horrek beherakada izan zuen, punk mugimenduan batez ere gazteleraz abestu zutelako. Hamarkada bukaeran Kortatuk hizkuntza aldaketa egin zuen, azkeneko diskoa euskaraz abestu zuelako. Askok giltzarri jotzen dute Kortaturen azken disko hori. Musika estilo horretako taldeetan ere eragina izan zuen. Ordura arte, euskara kantautoreen hizkuntza gisa zegoen

Zer eragin dauka eremu soziolinguistikoak talde edo abeslari baten hizkuntza hautuan?

Hizkuntza hautua egiterakoan zure inguruak eragiten du. Gainera, hiru kasu hauetan kontzientzia aldetik du eragina. Josune Arakistainek aipatzen zuen ingurune euskalduna zuela eta inguruari kantatu nahi ziola, berak ez zuela hizkuntza aukeratu, baina pentsatu gabe hasi zela euskaraz kantatzen.

Izaroren kasuan ere, ingurunea euskalduna da, baina berak esaten du hauturik ez duela egiten, hizkuntzak bera aukeratzen duela berak aukeratu baino.

Kontzientzia nabarmendu dut, Iñigo Etxezarreta euskaldun bakarra delako En Tol Sarmientoko taldekideen artean, eta berak erabaki zuen euskaraz kanta-

«Eremu soziolinguistikoak eragin dezake, baina azkeneko hautua musikariak edo abeslariak egiten du» «Diskurtso aldaketa bat dago, eta hori gertatu da 90eko hamarkadako hondarretatik etorri diren musikariengan»

ikusita. Bazeuden Zarama, Hertzainak...baina Kortaturena izan zen giltza.

Gaur egungo egoera 90eko hamarkadarekin alderatzeko aipatu duzu. Zer gertatu zen 90eko hamarkadan?

90eko hamarkada hasieran Kortatu desegin eta Negu Gorriak taldea sortu zuten Muguruza anaiek. Euskararen erabilera oso markatua izan zen. Euskaraz kantatzea erabaki zuten hasiera batetik. Jon Andoni Del Amok dioen bezala, hizkuntza bat musika estilo batekin lotu zuten, rock gogorrari eta ideologia eta jarrera politiko bati ere lotuta.

80ko hamarkadan ez zen hainbestekoa izan, 90eko hamarkadan eztanda bat izan zen. Horregatik konparatzeko hobea da. 2000ko hamarkada hasieran ere bazegoen eragin bat.

Orain, ordea, aztertu ditudan kasuen artean, jarrera horrek esango nuke En Tol Sarmienton izan duela eragina soilik. Beste bietan jarrera hori lausotuago dago. Izan daiteke egoera politikoa aldatu dela, baina hori beste ikerketa ildo bat izango litzateke.

Nola ikusten duzu hizkuntza hautuaren garapena edo euskaraz egindako musikagintza etorkizunari begira?

Euskaraz kantatuko dela ez daukat inongo zalantzarik. Gaur egun, batez ere Euskal Herrian dauden taldeek eta argitaratzaileek euskaraz egiten dute, behintzat erdia euskaraz da.

Dena den, ikerketan aipatzen dut, zalantza sortzen didan kontu bat, akaso, hurrengo belaunaldia izango litzateke. Diskurtso aldaketa bat dago, eta hori gertatu da 90eko hamarkadako hondarretatik etorri diren musikariengan.

Gaur egungo diskurtso horrek hurrengo belaunaldian zer eragin izan dezake?

Hori ikusi beharko da, zer diskurtso sortzen diren aurrerago.

Bitxia da. Hiru musikari elkarrizketatu ditut, eta bik esaten dute ez dutela hizkuntza hauturik egin edo naturaltasunez kantatzen dutela. Izarok eta Josune Arakistainek. Bakoitzaren diskurtsoa desberdina da, baina biek oso presente dute aurreko belaunaldietako musikariek esfortzu bat egin zutela. Eta jakitun dira eragina izan dezaketela, eta halere ez dute hizkuntza hauturik egiten. Ez dago kontzienteki egindako hautu hori.

16 Eszena Goierriko kultur plaza

# 372 • 2020ko maiatzaren 1a

Literatura

Sormena etxetik Irati Goikoetxea Asurabarrena

Goierriko artistak

Idazlea

Munstroak

I

txialdi garai honetan ostadarrak ikur bihurtu dira. Ostadarrak ari gara ikusten paper gainean eta etxeetako hormetan marraztuak, ostadarrak balkoi eta leihoetan zintzilik. Ostadar horietako bakoitzaren atzean, beti ez bada, ia beti, gutxienez ume bat egoten da. Gaurko liburu gomendioan horietxek izan nahiko nituzke presente: umeak eta ostadarrak. Umeak, ostadarrak eta munstroak. Finean, zu ekarri nahi zaitut, irakurle, gaurko liburu gomendiora. Edozein delarik ere une honetan babesten zaituen etxea, zu ere bazarelako ume, ostadar eta monstruo.

«A, baina haur literaturako liburu bat gomendatuko diguzu?» bota zidan purrust lagun batek etsipenezko tonuan. Eta nik parrast, baietz, pena dela haur literatura haurrentzat soilik dela pentsatzea. Eta nik parrast, izateko kolore.

Olga De Dios donostiarrak 2013an sortutako ipuin zoragarria, Ipar Alkainek itzuli eta Denonartean argitaletxeak argitaratu zuen euskaraz 2016an. Album ilustratua 13 hizkuntzatara itzulia dago eta 20 herrialdetara baino gehiagotara iritsi da. Zorionekoak umeak. Eta helduak. Zorionekoak kolore izan nahi dutenak, besteekiko ezberdintasunean zoriontsu sentitzen direnak, besteen ezberdintasunak balioan jartzen dituztenak. Eta ausartzen direnak ostadarrari zortzigarren kolorea margotzen. Liburu eder hau ezagutzen duen ume orok berehala esaten du: «Nik munstro arrosa izan nahi dut!». Gero zer gertatzen den… badugu helduok zer hausnartu...

Gaurko gomendioa: Munstro arrosa. Gomendioak opariak dira. Eta hau opari eder bat da, baita inguruan haurrik ez dutenentzat ere.

Etxean sortu, sarean zabaldu

A

rtista bakoitzak bere inspirazio momentuak bilatzen ditu, baina etxea da askorentzat, sormenerako lekua.

Entsegu lokal, estudio eta eszenatokien faltan, etxetik aritzea beste erremediorik ez zaie gelditzen orain. Baina etxealdia dela eta etsipenean erori gabe, sortzeko eta gauza berriak egiteko aprobetxatzen ari dira egile asko. Eta Goierriko artistak ere ez dira salbuespena.

Etxean grabatutako kanta, bideoklip edota zuzenekoak sare sozialetan zabaltzen ari dira Goierriko hainbat musikari azken asteotan. Starblues talde ordiziarra, esaterako, bere disko berria modu digitalean aurkezten ari da, eta Zure jabe izeneko abestiaren bideoklipa aurkeztu zuten, eta saio akustikoa ere grabatu dute. Matilda proiektua osatzen duten Maria Amolategik eta Victor Sanchezek ere, bideoklipa grabatu du, taldekide bakoitzak bere etxetik jota. Gorka Hermosa akordeoilari urretxuarra Berria aretoa egitasmoan parte hartzen ari da, zuzenekoak eskainiz. Eta Hiri Galduak taldeko Josu Calvok, hainbat abesti zabaldu ditu sarean.

Erakusleihoa 17 Merkataritza eta zerbitzuak

2020ko maiatzaren 1a • # 372

Informatika Iker Aldosoro • Ikernet, ekipo informatikoen zerbitzu teknikoa (Segura) Nire lanean ikusi dudana da jende askok oraindik ez dituela telelana egiteko tresnak eta aukerak ezagutzen

Urruneko lana erraztuz

E

zohiko urtea izaten ari da 2020a Txinan agertutako birus baten ondorioz, baina ez birus informatiko bat, osasun birus bat baizik. Beraz ez dizuet birusei buruz hitz egingo, telelanari buruz hitz egingo dizuet. Egoera berri honek telelana egitera behartu gaitu guztiok, hau da, etxetik lan egitera edo komunikatzera behartu gaitu. Nire informatikari lanetik une honetan ikustea tokatu izan zaidana da jende askok oraindik ez dituela telelana egiteko tresnak eta aukerak ezagutzen. Beraz, tresna horiek ezagutzera emango ditut ondo lerrootan modu labur batean.

‘Teamviewer’ Urrunetik lan egiteko tresnarik ezagunenetakoa Teamviewer da. Baina hau bezalako beste hainbat aplikazio daude sarean zehar eskuragarri. Tresna honen ezaugarririk garrantzitsuenetakoa oso azkar instalatzen eta konfiguratzen dela da, eta une batean urruneko ordenagailua erabiltzeko moduan jartzen da, urruneko ordenagailua Pc, Mac edo gailu mugikorra izanda ere.

Inoiz aplikazio honekin edo antzekoekin lan egin duen norbaitek agian

esango du aplikazio horrek lan egiteko balio duela, baina ez dela guztiz erosoa, eta ez zaio arrazoirik falta. Gure ordenagailuko pantailan urruneko ordenagailuaren pantaila ikusiko litzateke txikiagoan eta denbora askoz lan egiteko ez da nahi bezain erosoa.

Urruneko mahaigaina baimendu Kasu horretan daudenentzat beste aukera batzuk badaude. Adibidez urruneko mahaigaina baimentzea. Horretarako, urruneko ordenagailuko Internet konexioan aldaketa txiki bat besterik ez da egin behar eta honen bidez etxetik

urruneko ordenagailuan eserita egongo bagina bezala lan egingo genuke.

Baina kasu batzuetan segurtasun kontuak direla medio, ez da izaten erabiltzaileari gehien gustatzen zaion sistema. Horretarako VPN sistemak existitzen dira. VPN bat urruneko bi sareen arteko sare pribatu bat da, guztiz segurua eta datu partekatzea enkriptatuta egiten da, beste edonork daturik lapurtu ez dezan. Horrelako konexio mota bat instalatzeak aurreko bi aukerek baino kostu edo lan gehiago daukate, baino kostu txiki baten truke, hainbat aukera emango dizkigun konexio bat izango genuke. Laburbilduz, punta batetik bestera kable bat jartzea izango litzateke.

Amaitzeko, lanarekin baino komunikazioarekin erlazio gehiago duen tresna bat aipatzea gustatuko litzaidake. Une honetan online elkarrizketak ere asko ari dira izaten, bai lagun, familia edo lanekoekin. Eta horretarako ere badago eskuragarri guztiz doakoa eta erabilerraza den tresna bat: Jitsi Meet.

Bere orrialdera joan, izen bat aukeratu eta listo!

18 Kontrakantxa Komikia • Aliritzian

# 372 • 2020ko maiatzaren 1a

Komikia

Aliritzian

Ore ama

G

arrantzitsuena helduenak ez kutsatzea da»; horixe esan ziguten mozorroa gure etxean sartu zenean. Guraso askorentzako lehenengo buruhaustea eskoletatik kanpo geratutako haurren zaintza aitona-amonen esku utzi ezina izan zen; eta bigarrena, haurrekin hainbeste orduan zer egin ez jakitea. Izan ere, langileen segurtasunak hartu zuen garrantzia ondoren, eta gutxieneko neurriak bete ezean, ezin, ba, inola ere lanean hasi.

Orduan hasi ziren aita-ama asko okin profesionalen lanetan: ore ama goizero elikatzen, beti irin zuriarekin, ur gehiegi bota gabe, txoko epelean gordez, trapu heze batekin estalita, mimo handiz zainduz. Eta, batez ere, ogirik politenaren argazkirik onena argitaratzeko lanean, buru-belarri. Baina beno, hori ez du mozorro batek aldatuko.

Egun gutxiren ondoren, ekonomia ez izoztea bihurtu zen lehentasun. Segurtasun

Eresti Oiarbide Hizkuntza aholkularia

Jakinarazpenak berdin da zein hizkuntzatan; ez da garaia arreta txikikerietan jartzeko

neurriak nola bete azaltzen duten protokolo zehatzak zabaldu, eta denok lanera. Berehala, langileen arteko txutxu-mutxuak hasi ziren: «Nola liteke ospitaleetan maskararik ez izatea eta guri egunean bat ematea?», «Nola gordeko dut metro eta erdiko tartea nire kateko lankideekin?», «Eskularruak kenduta edo kendu gabe jan behar dut hamaiketakoa?». A ze nahastea...

Bat-batean, enpresetako arduradunen lehentasuna langileekiko komunikaziora pasatu zen. Jakinarazpen zehatzak, argiak, erabakiak hartu bezain pronto zabaldu beharrekoak, hurbilekoak. Berdin da zein hizkuntzatan; ez da garaia arreta txikikerietan jartzeko. Kontua informazioa kide guztiei helaraztea da, azkar, ulertzeko moduan eta gertutasuna transmitituz. Oraingoan ere ez dira ohartu hizkuntza dela ore ama, eta oreama ondo zaindu ezean, ez dagoela fundamentuzko ogirik.

Publizitatea 19 2020ko maiatzaaren 1a • # 372