GoiBerri 381. zenbakia

zk. 381 2020ko uztailaren 3a www.goiberri.eus

Iritzia Egoitz Iztueta Sukia.

Udazkena ekitaldiz lepo

03

Errainuak

10-11

Angel Elorza Beitia argazkizale ormaiztegiarraren ‘Osinberde’

04

Erreportajea

14-15

Emakumezkoek sagardogintzan egindako isilpeko lana argitara

Edurne Huesa _Ingurumen eragilea

«GIZARTE BAT EZIN DA JASANGARRIAGOA IZAN EZBERDINTASUN SOZIAL HANDIAK BADITU»

02 Publizitatea # 381 • 2020ko uztailaren 3a

Iritzia 03 Egoitz Iztueta Sukia • Irakaslea

2020KO UZTAILAREN 3A

Itzain

# 381 Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL

Koordinatzailea: Iñaki Gurrutxaga

Kudeatzailea: Josu Iñigo

Udazkena ekitaldiz lepo

Egoitz Iztueta Sukia Irakaslea

Erredakzio-burua: Loinaz Agirre

Diseinua: Adaki (Eneko Maiz)

Banaketa: Bidera zerbitzuak.

Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Egoitzak: Beasain: Oriamendi, 32. 20200.

Urretxu: Iparragirre, 11 (Kaletxiki).

20700.

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08 Webgunea: goiberri.eus

Posta elektronikoa: goiberri@hitza.eus

Publizitatea: 607 530 424 jizagirre@hitza.eus

Bezero arreta, harpidetzak: 902-82 02 01 harpidetza@hitza.eus

Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Olaberria, Segura, Urretxu, Zaldibia, Zerain eta Zumarraga

Azaleko irudia: Gorka Gomez

U

rtaro guztien hasiera eta amaiera egu- Ana jairik izango. Mezu ofiziala hori izan bada nak egutegian erraz antzeman ditza- ere, zer gertatuko den ikustear dago oraindik. kegun arren, udak kutsu ezberdin bat Inguruko herrietan ikusi dugu hainbat alterizaten du. Nire bizilagunari eta bioi natiba sortu direla. Esaterako, Arbizuko San Jofrontoi txikian jokatzen zen kuadrilla arteko an jaien kasuan, festetako ekitaldiak, txapelkesaskibaloi txapelketak adierazten zigun udaren tak eta kontzertuak udako asteburu desberdinehasiera. Bederatzi-hamar urte inguru genituen tan zehar antolatuko dituzte. Villabonaren katxapelketako partida guzti-guztiak ikusten hasi suan bestetik (Santiago festak), udazkenean beginenean: 19:00etakoa, 20:00etakoa –ziztu bi- re osotasunean ospatzeko intentzioz dabiltza. zian etxera afaltzera igo– eta 21:00etako lehia Ordiziako Udalaren jaien egitasmoa zein ikusteko bertaratzen ginen berriro. izango den jakin artean, komenigarria da aipaKirol zale amorratu on gisa izugarri gozatzen tzea dagoeneko udazkena ekitaldiz lepo datorgenuen, irrikitan eta desiran, bekaitzez sarritan: kigula. Erabakiak erabaki, ezinbestekoa izango jokatu nahia eta ezina. Hala ere, eta egiari zor, la- da ondorengoa aintzat hartzea: pandemiaren gunak eta biok txapelketako norgehiagoketako ondorioz derrigorrez atzeratu behar izan diren atsedenaldiak baliatzen genituen geure parti- ekitaldien data berria proposatzeko orduan, datxoak lehia estuan jokatzeko. ezin da ahaztu urte askoan zehar udazkeneko Urteek aurrera egin duten heinean saskiba- egun jakin batzuetan ospatzen diren ekitaldiak loiaz gain beste lehiaketa ugaritan parte hartze- hor daudela, eta ez dela zilegi horiei gainjartzea. ko aukera areagotu da: pilota, pala, tokata...

Edonola ere, espero dut Ordiziako kultur eta Esango nuke txapelketa hauek Ordizia susper- kirol eragileek Covid-19a dela eta aurten haintzen dutela, giro atsegina sorrarazteko ahalme- bat ekitaldi bertan behera utzi izana anekdota na daukatela eta herriari izuhutsean gelditzeaz gain, datorren garrizko bizia ematen diotela. urtera begira indarberrituta ekiOndorioz, ekaina eta uztaila teko kementsu izatea, eta herrian oso hilabete ederrak izaten dibeti egin izan den bezala, antolaEkaina eta uztaila keta lanetan jarraitu ahal izatea. ra gurean, bereziki bigarrena, oso hilabete besteak beste, uztail bukaeran Tankera honetako ekimenak berospatzen ditugun herriko ederrak izaten dira tan behera gelditzen direnean jaiek borobiltzen baitute uda soilik ohartzen gara zein nolako gurean, bereziki garaia. Hala ere, pasa den asteonura ematen dioten herriari, eta bigarrena an jakinarazi zuen Ordiziako nolako hutsunea nabari dugun Udalak aurten ez dela Santa herritarrok.

04 Hitz-aspertuan Edurne Huesa • Ingurumen eragilea

Elkarrizketa

Edurne Huesa Ingurumen eragilea

# 381 • 2020ko uztailaren 3a

Hitz-aspertuan 05 Edurne Huesa • Ingurumen eragilea

2020ko uztailaren 3a • # 381

Testua: Ariane Vierbücher

Argazkia: Gorka Gomez

Jaiotzez donostiarra bada ere, Ordizian egin du bizitza Edurne Huesak. Gaztetatik egin du lan ingurumenaren alde mugimendu ekologistek erakarrita, bai arlo pertsonalean zein hezkuntzan, eta bereziki, Ingurugelako aholkulari hasi zenetik. Azken urteotan, Aralarren kontserbazioaren alde ari da lanean, Landarlan ingurumen elkarteko kide gisa.

Hori, eta bestelako bizipen batzuk izan ditu hizpide .

«OSASUN KRISIA HOR DAGO, BAINA BAITA LARRIALDI KLIMATIKOA ERE» Elkarrizketa egiteko Oiangu parkea aukeratu duzu. Zergatik?

Oiangu da nire etxeko zati bat. Txikitatik ezagutzen dugu, gure historiaren parte da. Bestalde, duela 15 urte, Oianguko golf proiektua dela eta, horren kontra asko inplikatu nintzen. Niretzat pozgarria da parke bezala mantendu dela ikustea.

Naturari lotuta ezagutu zaitugu. Horrelakoa izan zara beti?

Ez, ez! Nerabezaroan, mugimendu sozial eta politiko handiak zeuden; euskararen aldekoa, mugimendu ekologistaren sorrera, antinuklearra, orduan hasi nintzen esnatzen eta mugimendu ekologistan parte hartzen. Oiangun golf proiektua ez zen Lemoizko zentralaren edo Leitzarango autobidearen proiektuak bezain larria, baina urrutiago egon arren haiek ere ukitzen zaiztuzte. Oiangukoa etxe ondo-ondoan genuen.

Irakasletza ikasi zenuen.

Historia ikasi nahi nuen, baina garai hartan, badira ia 40 urte, Valladolidera joan behar zen. Ohituta nengoenez umeekin egoten, azkenean erabaki nuen Magisteritza ikastea, Donostian.

Euskadiko Kontseilua sortu berritan zen. Hasi ziren euskarazko klaseak zabaltzen eskola publikoetara, eta irakasleak behar ziren. Magisteritzako azken urteetako ikasleoi eskaini ziguten aukera, Irakasle Idoneo figurapean. Errealitatea ikusteko balio izan zigun. Frankismoa pasata zegoen, baina moduak frankismoaren garaikoak izaten jarraitzen zuten. Gu, berriz, irekiagoak ginen, beste metodologia batekoak. Euskarari dagokionez ere, eskola batzuetan euskara zen zeharo berria, ikasleek ez zuten inongo harremanik euskararekin.

Urte askoan lan egin zenuen irakaskuntzan?

Hogei urtez, Zaldibiako eskolan. Etxetik gertu, eta gainera, herri euskaldun batean. Unifikazioa ere egina zegoen, Ikastola eta Eskola Nazionala batuta zeudela, alegia.

Han igarotako denboran, oso gustura egon nintzen, giroa oso gertukoa zen eta eskola berritzailea zen gainera.

Ingurugelan ere lan egin duzu.

Bai, beste 20 urtez. Eskolan, Ingurugelarekin lanean genbiltzan proiektu batean, koordinatzailea nintzen. Lanpostu plaza bat libre zuten eta proposatu egin zidaten. Urtebete kostatu zitzaidan erabakia hartzea.

Helburu nagusia izan da ingurumen hezkuntza zabaltzea ikastetxeetan.

Ondoren, proiektua zabaltzen hasi zen, eta udalekin ere hasi ginen lanean. Orduan hasi zen Eskolako Agenda 21, era esperimentalean, 2000-2001ean. Harremanak zabaltzen zirenez, proiektu

06 Hitz-aspertuan Edurne Huesa • Ingurumen eragilea

# 381 • 2020ko uztailaren 3a

«Eskolako Agendaren bidez edo antzeko proiektuen bidez, haurrari bere iritzia emateko aukera ematen zaio»

«Beharrezkoa da gertuen ditugun erakundeetan ideiak proposatzea, geroz eta gizarte jasangarriago bat izan dezagun»

konplexuagoa zen, eta uste dut proiektua arrakastatsua izan dela, Euskadi osora iritsi baitzen. Gaur egun oraindik martxan jarraitzen du, aldaketa batzuekin, baina helburuak berdinak dira. Hau da, ingurumenaren alde hezi ikasleak, ingurumena ezagutu, haren alde ekiteko prest izateko beren bizitza pribatutik eta sozialetik.

peatonalizazioak, abidura murrizketak… Hori ere badator bat umearen protagonismoa ematera datozen egitasmoekin. Dena den, Eskolako Agenda bezalako proiektuek sinesgarritasuna izateko elikatu egin behar dira, eta elikatzea da ikasleek proposatzen dutena aurrera eramaten saiatzea.

behar dugu? Orain, arazoak azaleratu dira; ez genuela osasun materialik, eta Txinatik ekarri behar izan dute. Hori, birplanteatu egin behar da. Osasun krisia hor dago, baina larrialdi klimatikoa ere hor dago, nahiz eta ez zaion hainbeste garrantzia ematen.

Bidegorria aipatu duzula, zuk bizikleta asko erabiltzen duzu. Autorik gabe bizi daiteke?

Uste dut beharrezkoa dela gertuen ditugun erakundeetan ideiak proposatzea, geroz eta gizarte jasangarriago bat izan dezagun, alderdi sozialaz ahaztu gabe.

Zeren ematen du ekologiaz edo ingurumenaz arduratzen edo kezkatzen garenok, alderdi sozialaz ez garela kezkatzen. Nik garbi daukat, gizarte jasangarriago bat ezin da izan ezberdintasun handiak dituen gizarte bat. Ezinezkoa da. Klaseen arteko ezberdintasunak gutxitzera jo behar dugu.

Eta garbi dago, baliabide ekonomikoek ere bizitza baldintzatzen dutela.

Baina produktu ekologikoak erostea osasun inbertsio moduan hartu daiteke, eta gertukoak izanda, produktuen atzean dagoena kontutan hartzean datza, izan baserritarrak, nekazariak edo produktore txikiak, eta bertako ekoizpena bultzatzea.

Belaunaldi berriengan eragin izan duela uste duzu?

Ikasleengandik ez nago hain gertu orain, baina bai ikusi dut, Eskola Agenda hasi zenetik, foroen eboluzioa eman dela, eta lortu dela ikasleei hitza ematea udaletxeetan. Oso garrantzitsua da hori. Haurren eskubideak asko lantzen dira eskoletan, baina eskubide batzuk agian ikasi bai, baina ez dira ejerzitatzen, eta Eskolako Agendaren bidez edo antzeko proiektuen bidez, haurrari bere iritzia emateko aukera ematen zaio. Iritzi landua, eta hori azpimarratzen genuen. Gaiak eta arazoak aztertu, beraien mailan noski, eta gero taldean adostu eta udaletxeetan aurkeztu.

Bestalde, alkateak ez daude behartuta proposamen guztiak onartzera, baina bai daude behartuta arrazoitzera, zerbait onartzen badute, zergatik egiten duten, eta ez badute onartzen ere, zergatik esatera.

Helburuak bete direla uste duzu?

Toki batzuetan besteetan baino gehiago. Adibidez, parkeetan zuhaitzei kartelak jartzea haien izenekin. Baina badaude beste proposamen batzuk, adibidez Ordizian, aspalditik, eta Agenda 21 baino lehenagokoa da, bidegorriaren proposamena. Ikastolaraino egin zen, baina Urdanetarainokoa ez. Zer gertatzen da? Proposamen batzuk ukitzen dituztela arlo asko, helduok kotxea erabiltzeko pribilegioarekin egiten du topo, adibidez. Eta egin dira gauza asko:

Bizi daiteke noski, baina badaude faktore batzuk baldintzatzaileak direnak, non bizi zaren eta non daukazun lana. besteak beste. Zaldibiako eskolan nengoenean, bizikletan joaten nintzen Ordiziatik, egunero-egunero, eguraldi ona egin, zein euria egin. Ingurugelara joatean, aldeko puntua izan zen trena zegoela. Banekien egunero ezingo nintzela trenez joan, irteerak egin behar nituelako, bilerak udaletxeetan… Eguna bizikletan hastea, opari bat da.

Goierrin adibidez, hainbat enpresek laguntzak eman dizkiete langileei lanera joateko bizikletak erosteko. Oso interesgarria da hori.

Sistemak laguntzen du koherentziaz jokatzen?

Ehuneko ehunean ezin da. Agian, lanera joateko kotxea behar dut, baina erosketak era arduratsuagoan egin ditzaket, hondakinen kudeaketa etxean hasi dezaket edo baratzeak erabili. Gero, beste gai bat oporrena da.

Oporrak?

Hegazkina hartu izan dudanean, erreflexioa egin, eta CO2 isurpenak ordaindu ditut. Denok egin dezakegu, baina baliabide ekonomikoetan pentsatuz merkeena nahiago izaten dute gehienek. Koronabirusaren krisia, osasun krisia bai, baina bestelako krisia ere bada, zeren mugikortasun handiko munduan bizi ginen. Lehen bezala jarraitu

Eta nola egiten da hori?

Alarma egoeran azokekin gertatu denaz zer iritzi duzu?

Eusko Jaurlaritzaren debekuaren aurrean, eskerrak gizartearen mobilizazioei.

Horrek esan nahi du gizartean badagoela aldaketarako pentsamendua eta ekintza. Gainera, bat etorri ginen nekazal sindikatuak, baserritarren elkarteak, natur eta ekologista taldeak eta dendari eta kontsumitzaile elkarteak. Batera helburua lortu zen, zoriontzekoa da!

Osasunaren ze kontzepzio dago hemen? Hipermerkatu batera erostera joan naiteke, eta azokara ez gertuko produktua eta hobea izanda? Non gelditzen da eskubide berdintasuna?

Hitz-aspertuan 07 Edurne Huesa • Ingurumen eragilea

2020ko uztailaren 3a • # 381

Azoken gaian bai, baina batasun hori ez da islatu izan esaterako Aralarko pisten auzian. Eragileen arteko desadostasunek egoera oso deserosoak sorrarazi dituzte. Zu zeu, Landarlan ingurumen elkarteko kide modura, jomugan izan zaituzte. Nola bizi izan duzu zuk hori guztia?

Zein da?

Minik handiena eman didana da autoritateen aldetik. Alegia, ez mankomunitatearen buru ohi eta nire herriko lehengo alkate zenaren aldetik, ezta aldundiaren aldetik ere, ez dela egon inongo erreparorik horrelako formen aurrean, eta jarrera horiekin bukatzeko ez dela eskaera garbirik egin. Eraso fisikorik ez, baina mehatxuak izan ditut, hitzezkoak, eta Aralarren dokumentala egiten ibili garenean, garai batzuetan, kontu handiz ibili gara, badaezpada.

Nik ez dut esaten arrazoi osoa dugunik, baina arrazoi parte handi bat badugu. Zeren guk gainera ez daukagu interes ekonomikorik, ez interes politikorik, gurea da interes orokorra, mendia, mendi publikoa izatea, eta ingurumena orokorrean. Baina tratatzen gaituzte azkenekoak izango bagina bezala.

Dena den, hortxe jarraituko duzu...

Bai, orain gainera, une gozoa bizitzen ari gara Landarlan elkartean, dokumentalarekin kultur proiektua aurrera doalako. Europako Natura 2000 sarietan irabazteko aukerak ditu, baina ez irabazita ere, guretzako saria da finalean egotea, beste 27 proiekturen artean.

Sari banaketa Bruselan egingo dute urrian. Europar Batasunetik joateko gonbita jaso dugu.

Hortaz gain, atera dugu liburua, Garalar-Maralar ipuin bilduma... Ikasturte berriarekin eskoletan izango gara gure mezua zabaltzen. Agian ez oso ozen, baina gelditu gabe.

«Minik handiena eman didana da autoritateen aldetik ez dela egon inongo erreparorik horrelako formen aurrean» «Une gozoa bizitzen ari gara Landarlanen, dokumentalarekin kultur proiektua aurrera baitoa»

Hormigoitik naturan galtzera

A

ktibista ekologista nekaezina, euskararen aldeko mugimenduaren parte, urteetan garatu duen kontzientziaren emaitza da Edurne Huesa Otegi (Donostia, 1959). Ideiak han eta hemen indartsu defendatzeagatik ezaguna, inor epel uzten ez duen emakumea da.

Bizitza Ordizian egin badu ere, Donostian jaiotakoa da, zazpi anaia-arreben artean zaharrena. Amara zaharreko pisuko balkoitik ikusten zuen hormigoizko paisaiatik ihesi, Alderdi Ederren zegoen laberintua zirudien lorategian galtzen zen abenturazale txikia, naturarekin kontaktuan.

Zazpi urterekin Ordiziako Buztuntza auzora bizitzera joan aurretik ere ezagutzen zuen herria, maiz bisitatzen baitzuen herriaren mugan, mendi aldera,

bizi zuen amona. Mendian gora joanda zuen baratzea, zelai zabalez inguratua, hantxe egiten zuen korrika eta jolas.

Gurasoekin beti izan zuten mendirako joera, Nafarroa aldera batez ere, Sakanakoa baitzuen familiak aita.

Auzoan briletean jolasten zen lagunekin, kalean, gaur egun autoak dauden tokian. Bizilaguna zuen irakasle baten laguntzarekin euskaraz bizitzeko bidea zuzen hartu zuen. Koherentziaren ezbaian, bizikletatik ez erortzeko, azkarrago edo polikiago, baina pedalei emateari utzi gabe jardun du bizitzan.

Hezkuntzan lehenik, ingurumen aholkularitzan ondoren, erretiroa hartu zuen duela urtebete, nahiz eta ez dion lan egiteari utzi, ezta utziko ere. Landarlaneko kide aktiboa izaten jarraitzen du.

08 Herri jakintza Toponimia

# 381 • 2020ko uztailaren 3a

Orrialde honetarako ekarpenik egin nahi izanez gero: goiberri@hitza.eus

Hitzen ganbara

Esaera zaharra

Efemerideak

Ollolurren ibili: Urrutira joan gabe, inguruan ibiltzeari esaten zaio. Oiloak ez dira beren tegitik askorik urruntzen, eta pitinka-pitinka, orduan ere. Hurbiltasun fisiko hori eramaten da semantikaren alorrera.

ÂŤEz da bidean bilatutakoaÂť

1956 -07 - 01: Julian Beloki, EITBren zuzendari izana, jaio zen Legazpin.

1806 -07 - 05: Francisco Ignacio Lardizabal idazlea jaio zen Zaldibian.

1882 - 07 -09: Patricio Etxeberria enpresaria jaio zen Legazpin.

Zerbait garestia dela esateko erabiltzen den espresioa. Asko kostatutakoa dela, eta ez dela kasualitatez aurkitua edo iritsia, ondo ordaindutakoa baizik.

Toponimia

Galardi eta bere ingurua Testua: Andoni Sarriegi Eskisabel

B

easain, Ordizia eta Lazkaoko jendeak oso begi-bistan du Galardi mendixka edo muinoa, baina oso gutxik ezagutzen du bere izena. N-1 errepideko tunelen gaina eta alboak betetzen dituen mendixka da, hiru herrien muga-lerroak elkartzen diren puntuko mugarria goiko gainean duena.

1903an, adibidez, honako baserri hauek zituen bere biran: hegoaldetik iparralderantz hasita, Lazkaoko lurretan, Senperberri (desagertua) eta Igeldegi edo Iraldegi (erre zelako lehendabiziko desagertu zena); Beasaingo lurretan, Txintxurreta (1928an desagertua), Lazkaibartxiki (desagertua), Lazkaibarraundi (gaur egun zutik) eta Lazkaibarberri (estankoa egondakoa, gaur egun ere zutik); eta Ordiziako lurretan, Upabia edo Aroztegienea, baserria eta sagardotegia (2000. urtetik aurrera desagertua), eta, hegoaldera eginda, Agirre, Agerre izenez ezagutua eta egungo kuartelaren barrenean doan errepidearen ondoan apur bat tunel aldera kokatua zena (1982 inguruan desagertua), eta hegoalderago Arranomendi, Arramendi izenez ezagutua.

Arranomendia du dokumentuetan mendetako izena; gaur egun San Isidro abeltegia, ondoan Goierriko Eskola eta beste eraikin batzuk ditu. 1892an abeltegi hori egiteko, bertan zeuden Arranomendia izeneko bi baserri eraitsi zi-

Galardiren gainetik gertu dago Beasain, Lazkao eta Ordiziaren mugarria. Mikel Albisu

tuzten eta orduan hasi zen sartzen San Isidro abeltegiaren (granjaren) izen berria, lehengoari gain hartu diona. Baina mugakideen eskrituretan, adibidez, Arramendi aipatzen da.

Lekuen izenak bildu beharra Inguruko soro, belardi, sagasti, baso, txara eta gainerako lursail guztiek beren izenak zituzten. Nik, Txintxurretako jatorria izaki, gutxi batzuenak badakizkit (1901eko eskritura batean agertzen dira), batzuen kokapenekin zalantzak ditudan arren. Baina nagusiki CA-

Fek, N-1 errepideak eta bere loturek, Goierriko Eskolak eta inguruko eraikinek estali eta irentsi dituzten hiru herrietako izen denak berreskuratu behar lirateke baserri zaharren eskrituretatik, jasota dauden ahozko lekukotasunetatik eta artxiboetatik bilduta. Lan ederra litzateke Filologiako edo Historiako aditu batentzat eta uste ez dugun izenpila agertuko litzateke.

Nik ezagutzen ditudan batzuek hauek dira, beti ere Txintxurreta baserriarekin zerikusia dutenak: Tellerialdea (Senperberri eta Igeldegi /Iraldegi baserrien arteko soroa eta sagastia Lazkaon); Sorozar (Txintxurreta eta Igeldegi/Iraldegi artekoa Lazkaon); Burnisagasti (N-1eko bigarren tunelaren hegoaldeko malda Beasainen); Etxaburua (Txintxurreta baserriaren parean goiko malda, N-1eko lehenengo tunelaren iparraldean kokatua, orain akaziaz betea Beasainen); Etxeaurrea, Txintxurreta baserritik errepidera bitarteko soroa, gaur egun N-1ak eta CAFek hartua Beasainen; Erlotxo eta Erlotxo-atarialdea edo Galtzadazarra, Txintxurreta baserriaren alboan zirenak Beasainen; Bekosoroa (Lazkaibar alderago edota Agauntza alderago zatekeena eta CAFek hartua Beasainen; Goikogaine (Goikogaina) Galardi mendixkaren gaineko gailurra, hiru herrien mugarria dagoen ingurua; Galardibarrena, Galardi mendixkaren Ordizia aldeko maldaren beheko aldea Ordizian; Galardigoiena edo Galardigoena, Galardi mendixkaren Ordizia aldeko maldaren goiko aldea Ordizian; eta Kalesoro (Ordiziako Agirre edo Agerre azpian Oria ibairainoko soroa, gero errugbi-zelai izan zenaren zatia).

Bertsoa • Kate motzean 09 Antton Fernandez Lasa • Jasone Aranburu

2020ko uztailaren 3a • # 381

Gaiak hala dio

Kate motzean Jasone Aranburu • Txistularia

Antton Fernandez Lasa

«Irakurtzea eta musika ditut gustuko»

Gaia: Solstizioa eta uda Neurria: Habanera Egunak luzatu, eta Beasaingo akelarre batek sorgindu zituen Goierriko zenbait andre.

Murumendiko Mariri egin arren gorazarre, alboko terrazetatik bideokamerek aurre.

Gaur ezin da erabaki ze akerri egin arre!

San Joan bezperak ez zuen eragin hainbat kalanbre...

Piztu ez ditugun suek (ardi zurion haserre) koronabirusik ere ezin izan dute erre.

Ospitaletik kanpora heldu da EPIdemia, maskara jantzita igo dute hainbatek mendia.

Arautik nola aldegin ari bada gure Nia, erantzi gabe hobeto joango da alkoholemia.

Tranpetarako bagenu ordu txikien premia, aprobetxatuz alarma egoeraren menia, udak ez beza nozitu jai faltaren anemia, eta bihurtu dadila nagusi parrandemia!

HURRENGOA » Bertsolaria: Nerea Elustondo Plazaola Gaia: Hauteskundeak

Testua eta argazkia: Mikel Albisu

Beasaingo Goizeresi Txistulari Taldeko kidea da Jasone Aranburu (Beasain, 1976). Gaur egun Legorretan bizi da, «herri lasaia da eta jendea atsegina», bere hitzetan. Eroski Bidaien enpresetako sailean –Travel Air– lan egiten du.

Covid19-a dela eta, lan ia dena gelditua eduki dute. «Pixkanaka orain hasi da berriro. Udako mugimendua nabari da, baina beldurra ere badago». Aurrera begira berriz, egoera berrira moldatu beharko garela dio: «Orain arte ezagutu duguna, ez dugu berriro ikusiko».

Momentuaren arabera. Azkenaldian, En Tol Sarmiento entzuten dut.

Ze zaletasun dituzu?

Bizitzako plazer txiki bat.

Irakurtzea eta musika ditut gustuko.

Familiarekin egotea.

Pelikula bat.

La lista de Schindler . Liburua, soinu

Jaso duzun oparirik bereziena.

banda eta pelikula gustukoa ditut.

Goierriko txoko bat.

Liburu bat.

Murumendi azpia, Itsasondo eta Legorreta… ingurua.

Nobela beltza gustatzen zait, baina eskuetara iristen zaidan edozer irakurtzen dut.

Musika talde edo abeslari bat.

Abesti bat.

Aukera Berriak edo alaia den edozein.

Kolore bat.

Berdea edo urdina.

Oporretarako leku bat.

Bero egiten duen lekua. Hondartza izanez gero, hobeto.

Zer gosaltzen duzu?

Kafesnea zerealekin.

Zerk sortzen dizu irribarrea?

Semeek kontatzen dituzten txisteak.

Koinatuak egindako ezkon oparia.

Legorretan biziko ez bazina…

Uste dut edozein herritara moldatuko nintzatekeela.

10 Errainuak Angel Elorza Beitia

# 381 • 2020ko uztailaren 3a

Errainuak 11 Angel Elorza Beitia

2020ko uztailaren 3a • # 381

OSINBERDE

Angel Elorza Beitia (Ormaiztegi, 1960)

Urte asko daramat argazkigintzan zaletu bezala. Gehienbat Ormaiztegiko ekitaldien argazkiak egiten ditut, baina paisaia, bidaia, kirol, moda eta erretratu argazkiak ere gustuko ditut.

Aralar magaleko bazter ezkutu batean dago Osinberdeko parajea, Zaldibian.

Izenak dioen bezala, ur-putzua eta kolore berdea dira bertan nagusi.

Basoa, ura eta harrietako goroldioa, eta erdian, ur-jauzia. Zetazko efektua lortzeko tripodea eta esposizio luze bat erabili nuen orain hilabete ateratako argazki hau egiteko.

Datu teknikoak Canon EOS 6D Mark II • 24-105mm • 3,5-5,6 • ISO 100 • 2 seg. • f/18 24 mm

12 Erretratua Irudi baten istorioa

# 381 • 2020ko uztailaren 3a

Erretratua

N1 ERREPIDEA? ESKERRAK BADUGUN SAIHESBIDEA Norbera bere txikitako oroitzapenen kutxa arakatzen hasten bada, ez da erraza aukera egitea.

Bat aipatzekotan motor hotsarena aipatuko dut.

Kale Nagusiko 8. zenbakian jaio ginen gu eta gure haurtzaroan N1aren eragina handia izan zen.

A

tari aurrean igarotzen ziren kotxe eta kamioien joan-etorria etengabea zen, harik eta bariantea edo saihesbidea egin zuten arte. Gogoan dut hasieran, bi noranzkoetan errei bakarrarekin eraiki zela Izalgo bariantea, ondoren etorri ziren bikoizketa, Etzegarateko eraberritzeak...

Gure aita ganadu tratalaria izanik bizitza osoa baserrira lotua eman du, eta kaleko etxetik baserrira 700 metro besterik ez dauden arren, N1a gurutzatu behar izaten genuen bertara joateko.

Zebrabiderik ez zen Idiazabalen, ezta semafororik ere, eta itxura denez garai hartan gida baimena ateratzean oinezkoek lehentasuna zutenik ere ez zen irakasten. Ondorioz, baserrira joan behar genuenean errepidea erabat libratu arte itxaron behar izaten genuen.

Eskolara joateko ere beste horrenbeste. Idiazabalen eskola herriaren goi aldean dago kokatua eta garai hartan oinez joaten ginen denok eskolara… Guri amak balkoitik noiz gurutzatu esaten zigun, baina batzuetan 10 minutu ere egon behar izaten genuen goranzko eta beheranzko noranzkoak huts-hutsik ikusi arte.

Etxean ere beste mezurik ez ziguten ematen: «Goiko barriora? Ezta pentsatu ere, arrisku handia dago errepidean».

Idiazabal 1958-60. urteetan. Idiazabal txuri-beltzean liburutik

Aloña Galarraga Lekuona Idiazabal

Horrela deitzen genion errepidearen bestaldeari, goiko barrioa. Jolasean, bizikletan… «beheko barrioan» soilik ibiltzeko baimena genuen. Errespetu izugarria genion errepideari, izan ere hildakoak ere asko izan ziren urtetan zehar. Etzegaraten behera frenatu ezinik iristen ziren sarri kamioiak eta Kantoiko etxean sartu ohi ziren askotan balaztak berotuta.

Jolas egiteko aukera Gazi-gozoak tarteko, gure haurtzaroan hamaika jolas egiteko aukera ere ematen ziguten N1eko auto eta kamioien jo-

an-etorriek. Atarian jarrita edo etxeko balkoitik anaia-arrebok kotxeak kontatzera jolasten genuen; bakoitzak kolore bat aukeratu eta ea nork kotxe gehiago lortu erronka botatzen genion elkarri.

Gerora barruan zihoazenak ere norberarentzat izaten zirela eta... elkarri adarra jotzen ibiltzen ginen. Horrelako jolasek nahikoa barre eragiten ziguten.

Matrikulak asmatzera hurrena, nongoa ote zen, zein urtetakoa…

Frantses hiztunak Zepai jatetxean ere baziren joan-etorriko turistekin zenbait pasadizo xelebre.

Barraren aurrealdean « on parle français» jartzen zuen karteltxoa zegoen. Behin Baserrik Zepairi galdetu omen zion: «Hemen zein zeate frantsesez eitten dezuenak?». Zepaik erantzun: «Etortzen diñak eak eitten die».

Saihesbidea egiteko aukerak garai hartan haserreak eta ezadostasunak ekarri bazituen ere, herritarrok atseden ederra hartu genuen hura egitean. Gaur egun ezin dugu irudikatu horrelako joan-etorria herri barrutik igarotzerik.

Gaztejira 13 Lau ohorezko matrikula kuadrilla berean • Josune Gil

2020ko uztailaren 3a • # 381

Lau ohorezko matrikula kuadrilla berean

JOSUNE GIL

Ezkerreko eserlekutik @JosuneGil

(Des)ordu galduak

M

Testua eta argazkia: Andrea Aranburu

S

ara Prior, Garazi Barandiaran, Jare Sanzo eta Oihane Elola (Idiazabal, 2002) laukoteak zientzietako batxilergoa amaitu berri du Beasaingo Txindoki Insitutuan. ‘A ̈ ngko ̈ r’ kuadrillako lau gazteek ohorezko matrikula jaso dute. Unibertsitatera sartzeko hautaprobak egitear dauden honetan, kurtsoa zer moduzkoa izan den galdetu diegu. Ikasturte hau beldurtuta hasi badute ere, hiruhilekoak aurrera joan ahala, hainbesterakoa izan ez dela diote. Ondo antolatzea omen da gakoa. Hala ere, Covid-19aren ezustekoak eragin nabarmenak izan ditu hezkuntzan, eta horren testigu izan dira idiazabaldarrak. Konfinamendua 2019-2020 ikasturtea baino gogorragoa izan da Oihane Elolarentzat. Aldi berean, itxialdiak ikasteko denbora gehiago izatea ere ekarri du. Hala ere, etxean egonda azterketak prestatzea ez da lan makala izan laukotearentzat. Azkenerako oso luze egin dela aitortu du Garazi Barandiaranek.

Uztailaren 6an egingo dute hautaprobetako lehen azterketa. Jare Sanzori, adibidez, kurtso osoan emandako materia guztiak ikasi beharrak sekulako bertigoa sortzen dio. Kontuak kontu, ohorezko matrikula jaso dute laurek.

Horrelako aitorpena jasotzea kurtsoan egindako lan guztiaren errekonozi-

«Azterketa soil batek zeure etorkizuna erabakiko duela jakiteak presioa areagotzen dizu» Jare Sanzo

mendua jasotzea izan dela aitortu du ikasleetako batek. Gainera, aurtengo maila oso altua izan da eta horrek harro sentiarazi du Sanzo: «Nork esango luke era honetara agurtuko genuela etapa hau!».

Etorkizunean zer?

Oihane Elolak medikuntza ikasteko asmoarekin aurkeztuko da hautaprobetara. Oihane Barandiaranek, ordea, bi aukera posible ditu: erizaintza edo medikuntza. Sara Priorek ere medikuntza ikasteko nahia du. Jare Sanzok biologia du gustuko. Biokimika eta biologia molekular gradua ikasi nahi du. @oiihaanee_16 @jaaaaree

@sarapri_03

@garazibarandi_

undu paralelo batean, ziurrenik Whatsappeko taldeak sutan egongo dira egun hauetan, gure kasuan Santa Isabeletako jaien antolakuntzarekin bueltaka.

Gogo txarrez onartu behar izan dugu txosnek, gazte egunek, kontzertuek… aire librean eta leku zabaletan disfrutatzen ditugun horiek ere, itxaron beharko dutela.

Gazteok ere presa dugu. Elkar naturaltasunez besarkatzeko presa, etxera goizaldean bueltatzeko presa, zapatilak Antioko jaitsieran hondatzeko presa, tabernetan jende gehiegi dagoelako agobiatzeko presa... eta orain, norbait gaztetasuna lapurtzen arituko balitzaigu bezala, ia zigortuta egongo bagina bezala eta beste erremediorik gabe, terrazetan eserita pasatzen ditugu orduak. Eta larunbata iristen denean, dantzatzean ondokoaren izerdia sentitu ordez, tabernen kanpoaldean barrura noiz sartu zain ikusten dugu geure burua.

Gu gara, gazteok, askoren ustetan, normaltasun berrian ikusten diren burujabetasun gehienen errudun. Ez gara inozoak, urte gutxitan eta zuzenean sufritzen dugun bigarren krisian sartzen ari gara, oraingoan batzuk lan-munduan hasten ari ginela gainera.

Hala ere, eta agian horrexegatik, ez da bekatua normaltasun normala desiratzea.

14 Erreportajea Emakume ekintzaileak sagardogintzan

# 381 • 2020ko uztailaren 3a

Erreportajea

EMAKUMEEN ITZALPEKO LANA SAGARDOGINTZAN Testua: Laida Goiburu

Irudiak: Jokin Mitxelena

XVI, XVII eta XVIII. mendeko lau emakume ausarten istorioak ikusgai daude Igartubeiti Baserri Museoan, uztailaren 31ra arte.

E

zkioko Igartubeiti Baserri Museoan ikusgai dago Emakume ekintzaileak sagardogintzan izeneko erakusketa. Uztailaren 31ra arte egongo da bertan. XVI., XVII. eta XVIII. mendeko lau emakumeren istorioak ditu aztergai erakusketak, eta laurek hainbat ezaugarri dituzte komunean: sagardoaren inguruan egin zuten lan eta emakume izanagatik gutxietsiak izan ziren. Maria Labayen, Maria de Echevarria, Ana de Beroiz y Fagola eta Maria Josefa de Orobio dira erakusketako protagonistak. Bertan erabilitako irudiak Jokin Mitxelena ilustratzaileak egin ditu.

Lurdes Odriozola historialariak egindako ikerketa batean oinarritutako erakusketa da, Sagardo etxearekin elkarlanean sortua: «Helburua sagardoaren eta sagarrondoaren inguruko kultura eta ondarea zabaltzea da», azaldu du historialariak. Erakusketarako Tolosan dagoen Gipuzkoako artxibo orokorrera jo zuten: «Sagardo eta emakume hitzekin 202 erregistro daude bertan, baina orain bezala itzalean egiten zuten lan». Emakume horiek guztiek ere bazuten komunean beste zerbait: «Auzi

bat edo salaketa bat badago edo alargun geratzen badira agertzen dira, bestela oso zaila da haien aztarnak jarraitzea».

Izan ere, beti gizonen izena azaltzen da, eta emakumearena ezkonduz gero soilik agertu ohi da. Gizonaren emakume gisa. Beraz, erregistroan agertzen direnen artean lau aukeratu zituzten garaiaren arabera: «Sagardoaren momentu historiko oso desberdinetako emakumeak hautatu genituen». Odriozolak azaldutakoaren arabera, laurek ezagutu zuten sektorea: «Gizarte matxista batean bizi diren emakumeak dira, beldurtzen ez direnak; abokatu bat bilatuko dute denek haien kasua defendatzeko».

Jokin Mitxelena ilustratzaileak irudikatu ditu María Labayen, M María Josefa de Orobio eta Ana de Beroiz y Fagolaren bizitzak bidez lortutako irudiak dira.

Urrezko mendea eta beherakada XVI. mendea urrezko mendea izan zen sagardogintzarentzat. Ontzigintzak gora egin zuen garai hartan, eta Amerikara, Ternuara edo Europa iparraldera bidaiak ugaritu ziren ondorioz: «Gaztelako Koroak indar gehien zuena zen munduan eta hainbat itsaso ibilbide bilatu zituzten», azaldu du Odriozolak.

Itsasoarekiko lotura orduan hasi zen: «Gerra amaituko da eta merkatu antolaketa berria egingo dute». Euskal paisaian ere baserriak eta baserri-dolareak agertzen hasi ziren, eta sagardoa diru gisa erabiltzen zuten: «Marinelek sagardoa eramaten zuten eskorbutorako eta oso baliotsua zen». Maria de Labayen lezotarrak bidaiatzeko erabili zuen sagardoa, baina ontzian sartu behar zuenean udalak ezezkoa eman zion: «Donostiako sagardoa bakarrik sartu

«Sagardo eta emakume hitzekin 202 erregistro daude Tolosan, baina orain bezala itzalean egiten zuten lan» «Miguel de Maizek Ana de Beroizi salaketa jarri zion eta sorgina zela esan zuen, emazteak zigorra jaso zezan» Lurdes Odriozola Historialaria

Erreportajea 15 Emakume ekintzaileak sagardogintzan

2020ko uztailaren 3a • # 381

na». Baserri baten jabea zen Donostian, eta baserrian laguntza izateko Miguel de Maizekin ezkondu zela azaldu du Odriozolak. Tratu txarrak eman zizkion emazteari, eta hark sagardo guztia jaso eta alde egin zuen: «Gizonak salaketa jarri zion eta sorgina zela esan zuen zigorra jaso zezan».

Bigarren salaketa bat ere jarri zion, eta emakumea baserrira itzuli zen sagardo guztia jaso eta baserria hutsik uzteko: «Hortik aurrera elizak diberzioa eman zion, eta garai horretan arrazoia ematea itzela da». Halere, arrazoia eman bazioten ere, baserrira itzuli behar izan zuen: «Etxera itzuli zen, etxean bizi izan zen baina bakoitza bere eremuan eta dena erdibana eginda».

Maria de Echeverria donostiarrak ere sagardogintzaren beherakada pairatu zuen. Senarrak utzitako zorrak ordaintzeko sagardoa merkaturatu zuen: «Saltokia bizilekuan zuen, egungo Fermin Calbeton kalean hain zuzen».

1637an sute handi bat izan zen kale hartan, eta ur nahikorik ez zutenez, sua itzaltzeko sagardoa erabili zuten. Sagardo hori, dena den, ordaindu egin behar zioten: «54 sagardo karga erabili zituen Maria de Echeverriak, eta udalak ez zizkion ordaindu nahi». Horrela, salaketa jarri zuen emakumeak, eta irabazi egin zuen, kantitate osoa lortuta.

XVIII. mendea, baketsua

María de Echevarría, k. Sagardoetxearen

zezaketela esaten zuten, baina Gipuzkoako foruetan oinarrituta auzia irabazi eta sartzea lortu zuen».

Lurra ez zen emankorra garai hartan eta beharrezkoa itsasotik zetorren, arrantzaren bidez eta merkataritzaren bidez. Sagardoa bi ekintza horietan agertu zen, jardun nagusi bilakatuz.

XVII. mendean, baina, krisi galanta gertatu zen sagardogintzan: «Euskaldunek Ternuara joateko eskubidea galdu zuten Gaztelako Koroak indarra galdu zuelako, eta ingelesen esku geratu zen boterea». Kanpo merkataritzak ere indarra galdu zuen XVII. mendean, eta

Ameriketatik produktu berriak ekarri zituzten: artoa, babarrunak, tomatea, piperrak, patata... Artoak izan zuen sagardoan eragin gehien, sagarrondoak baino uzta oparoagoa ematen duelako: «Lan gutxiago eskatzen zuen, artoak egun batetik bestera ematen duelako uzta, eta gainera dena aprobetxatzen zuten bertatik».

Ondorioz, sagarrondoak kendu zituzten askok artoa jartzeko, eta eskaerak ere behera egin zuen. Egoera horretan indarkeria pairatu zuen Ana de Beroizek 1691n: «Dibortzio antzeko bat lortu zuen, diberzio bezala agertzen de-

Egoera baretu zen hurrengo mendean, baina sektorea ahul zegoen oraindik: «Momentu horretan udal eta probintzietako erakundeek sagastia babesteko apustua egin zuten». Errenteriako Maria Josefa de Orobio da erakusketako azken emakumea, XVIII. mendekoa.

Emakume aberatsa zen eta Pasai Donibanera ezkondu zen. Lehenengo sagardoarekin zizarra produzitzen zuen saltzeko, baina udalak debekua jarri zion: «Orobiok salaketa jarri eta irabazi egin zuen, sagardoa merkaturatzeko eskubidea berriz lortuta».

Jokin Mitxelenak egindako ilustrazioak ere ikusgai daude erakusketan.

Sagardo etxeak, Odriozolak berak, ilustratzaileak eta Ane Albisu moda eta diseinu adituak elkarlanean prestatutako irudiak dira, ilustratzaile oiartzuarrak berak ondutakoak. Sagardogintza ardatz izanik, emakumeen istorioa eta itzalpeko lana bistaratzea ditu helburu erakusketak.

16 Eszena Goierriko kultur plaza

# 381 • 2020ko uztailaren 3a

Dantza

Kultur berriak Oihane Vicente Dantzaria

Artelana

D

antzako irakaslea naiz eta etxean konfinatuta egon garen denbora guzti honetan nire lana berrasmatu behar izan dut etengabe. Ikusi ditut dantza eskolak itxita, beraien jarduera etenda. Gure etxeetan arteak izan duen garrantziaz konturatu gara, baina artea ordaintzeko dugun zailtasunez hausnartzeko denbora ere izan dugu sektore honetan lan egiten dugunok. Sentsazioa daukat, artearen edo kulturaren inguruan diruaz hitz egiteko tabu bat dagoela, kosta egiten zaigu gure lanari prezioa jartzea, ez dugu beste lan bat bezala baloratzen. Askotan, klaseak ematen, kontzertuan bertan edo emanaldietan pasatzen dugun ordu kopurua bakarrik ordaindu nahi digute. Baina ez gara konturatzen, etengabeko formakuntzan, sorkuntza lanetan, ensaiatzen, proiektu berriak sortzen eta klaseak prestatzen pasatzen dugun denboraz. Hitz egin dezagun argi diruaz, denok behar dugu bizitzeko. Lanak galdu ditugu, jendearentzat gure lana ez delako lehentasuna eta dantzarik gabe bizi gaitezkeelako. Bizi ala iraun. Itxi begiak eta imajinatu momentu batez mundua arterik gabe, musikarik gabe, dantzarik gabe. Zer? Gustatzen zaizu mundu hori?

Entzun izan dut soldata on bat irabaziko dudan lan finko bat bilatzeko eta gero egingo dudala dantza. Gero? Noiz? Dantza ez da gero egin nahi dudan zerbait, dantza nire bizimodua da, nire bizi baliabidea da eta jendeari bizitzeko baliabideak eskaintzea errazten didan artea eta terapia. Talde lana eta aniztasuna errespetatzen ikasteko aukera ematen du, bakoitzaren esentzia zein den deskubritu eta horrekin elkarbizitzen ikasteko. Eman diezaiogun behar duen balioa gure bizitzak hobetzeko ezinbestekoak diren baliabideei eta ordaindu diezaiegun hori ahalbidetzen duten pertsonei. Gure lana gustura egiten dugulako, ez ditugu lan baldintza eskasagoak merezi.

Udarekin hasi da kultur eskaintza pizten

O

nline saioekin bukatu eta kultura zuzenean, aurrez aurre gozatzeko garaia iritsi da. Ez da jaialdi handirik izango, ezta festarik ere, baina pixkanaka musika, zinea, dantza eta bestelako adierazpide kulturalekin gozatzen hasteko aukerak gero eta ugariagoak izango dira. Konfinamenduko etenaldiaren ondoren, udarekin batera hasi dira kultur ekitaldiak eta eskaintza pizten. Aurreko asteetan, aurreneko zuzeneko kontzertuak ikusi ahal izan dira Goierrin; Mikel Markezek Beasainen eta Matilda taldeak Ordizian eskainitakoa (argazkian) dira horren adibide. Biak ere, segurtasun neurri guztiekin egin dituzte.

Udalak ere hasi dira udari begirako egitarauak antolatzen, eta herrietan festarik izango ez bada ere, kultur egitarauak hasi dira antolatzen. Zaldibian esaterako, Uda bizia! egitaraua antolatu dute, umeentzako ikuskizun, tailer, eta abarrekin. Festarik ez da izango, baina Zumarragako ezpata-dantza bezalako ekitaldi batzuk mantenduko dira.

Goierriko museoek ere zabaldu dituzte dagoeneko ateak, eta hasiak dira erakusketak eta bisita gidatuak antolatzen. Beasainen eta Ordizian ekainean hasi zituzten zine emanaldiak, baina uda partean Ataun ere batu zaie, Zinema Uda Giroan zikloarekin.

Publizitatea 17 2020ko uztailaren 3a • # 381

18 Kontrakantxa Komikia • Aliritzian

# 381 • 2020ko uztailaren 3a

Komikia

Aliritzian Naroa Elortza Eraldatzaile soziala

Mitoak erori dira

U

rte luzez ikusi izan nuen Goenkale telebistan. Gogoan dut Goenkaleko Maria Luisa familiako bihurtu zela etxe askotan, kalean gelditu eta aspalditik ezagutuko balute bezala hitz egiten ziotela –jenio biziegia zuela, senarrak adarrak jartzen zizkiola...–.

Neuri antzekoa gertatzen zait Arantza, Josu eta Iñigorekin.

Goiz, eguerdi, arratsalde eta gauez; ekonomia, osasuna, pandemia, ingurugiroa... berdin dio zertaz, aurpegi berberak ikusten ditut pantailan. #Diotenez, laster albistegietako kazetarien lekua hartuko dute. Izan ere, krisi garaiotan langile publikoek elkartasuna erakutsi behar dute, Iñigok argi adierazi zigun moduan.

Kontxu Odriozolak transmititzen zidan sinpatiatik urrun izan arren, akaso nik ere kalean topo eginez gero, azken aldiko zalantza batzuk argitzeko eskatuko diet.

Adibidez, galdetuko nieke ea zer pasa zaien azken aldian.

Zaldibar, Miguel kasua, koronabirusa, Osakidetzako EPEetako ustelkeria, Zubietako erraustegiko isuriak... krisien kudeaketa asko izan dituzte azken aldian, komunikatiboki ere erronka potoloak bihurtu direnak. Eta, ideologikoki beste puntan nagoen arren, kudeaketa hobea espero nuen beraien aldetik. Arin espero nituen, taktiko, erreakzionatzeko gaitasunarekin. Lanketa komunikatibo sendoa espero nuen, krisien kudeaketarako mahai eraginkorraHauteskundeak rekin.

Baina ez, hautesiragartzeko kundeak iragartzeko prentsaurreko prentsaurreko tatamalgarri hartatik, malgarri hartatik trakets aritu dira hasita, trakets aritu dira. Hedabide publikoak nahi bezala erabiltzen ohituta egon arren, gertatutakoak estaltzen eta ahots kritikoak isilaraztera mugatu dira, shock egoeratik irten gabe.

Hauteskundeetan igarriko den, hori beste kontu bat da.

Baina kudeatzaile ona-ren mitoa erori da, eta horri buelta ematea ez da lan makala!

Publizitatea 19 2020ko uztailaren 3a • # 381