GoiBerri 411. zenbakia

zk. 411 2021eko martxoaren 5a www.goiberri.eus

Iritzia Judit Garcia Llorens.

Haragi sintetikoaren irtenbidea

03

Errainuak

10-11

‘Nire aisialdi lekua’, Javi Alonso zumarragarraren ilunabar argazkia

04

Erreportajea

14-15

Berdintasunaren aldeko Lilatoi lasterketa herrikoia Idiazabalen

Iñaki Etxezarreta _Arizmendi ikastolako zuzendaria

«HUMANISMO BERRI BAT LANDU BEHARRA DAUKAGU HEZKUNTZAN»

02 Publizitatea # 411 • 2021eko martxoaren 5a

Iritzia 03 Judit Garcia Llorens • Baserritarra

2021EKO MARTXOAREN 5A

# 411 Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL

Koordinatzailea: Iñaki Gurrutxaga

Kudeatzailea: Josu Iñigo

Erredakzio-burua: Loinaz Agirre

Diseinua: Adaki (Eneko Maiz)

Banaketa: Bidera zerbitzuak.

Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Egoitzak: Beasain: Oriamendi, 32. 20200.

Urretxu: Iparragirre, 11 (Kaletxiki).

20700.

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08 Webgunea: goiberri.eus

Posta elektronikoa: goiberri@hitza.eus

Publizitatea: 607 530 424 jizagirre@hitza.eus

Bezero arreta, harpidetzak: 902-82 02 01 harpidetza@hitza.eus

Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Olaberria, Segura, Urretxu, Zaldibia, Zerain eta Zumarraga

Azaleko irudia: Gorka Gomez

Itzain

Haragi sintetikoaren irtenbidea

O

Judit Garcia Llorens Baserritarra

rain dela gutxi janari beganoa eta ha- munduko baserri asko miseriara eraman ditu. ragi sintetikoa ekoizten duten enpre- Kapitalismoak bultzatutako sistema honek arlo setan izugarrizko inbertsioak egiten kimiko, farmazeutiko eta elikadurako multinaari den Bill Gatesen adierazpen batzuk zionalen etekin ekonomikoa biderkatzeko balio irakurri nituen. Adierazpen horietan, aldaketa izan du, baita sistema finantziarioa eta lehenklimatikoaren aurka herrialde aberatsak haragi gaiekiko espekulazioa puztutzeko ere. Ingurusintetikoa jatera behartzea proposatzen du. meneko arazo asko sortu ditu eta bioaniztasuGogora etorri zait gure herriko nekazaritza naren galera prozesuan bere alea jarri du, gaur eta abeltzaintza zenbat aldatu den azkeneko egun, pandemiak barne, badakigu gizakiok erabost hamarkadetan. Bigarren Mundu Gerra eta gindako naturarekiko kalteak eta desorekek zer gero, produktibitatearen izenean ongarri kimi- ondoriok izan ditzaketen. koak, pozoiak eta botikak indarrarekin sartu ziBaina kapitala ez dago prest estrategikoa den ren baserri zein etxaldetan, handik urte batzue- elikadura arloan, besterik gabe, eredu sostengatara, produktu horiek gabe elikagaiak sortzen rriagoa eta justuagoa sustatzeko: politika publizirela ahazteraino. Abereen hazkuntzari dago- koak zeharo aldatu, lurra banatu, naturaren zikionez, bost hamar behi zeuden baserrietan ho- kloekin bat datorren ekoizpen eredua bultzatu, gei eta berrogei gehiago sartzera bideratzen jo- tokian tokiko eremuetara egokitutako abelan zen. Baserri eta etxalde dibertsifikatuak gau- tzaintza jansangarria eta animalien ongizatea za bakar bat, baina ahalik eta kopuru handiene- barne, elikagaien kalitatea edo elikadurari buan ekoiztera bultzatu dira. Autonomia garatu ruzko hezkuntza osasuntsua garatu (ikuspegi beharrean, sektorea lehiakorrakultural, etikoa eta ekologikotik). goa eta modernoagoa izan zedin, Elikadura burujabetzari buruzko kanpotik lehengaiak ekarri, eztabaida zabala bultzatzea behaekoizpena intensifikatu eta maiKapitala ez dago rrezkoa dela uste dut, bestela, sisleguak eskatuz inbertsio hanmantentzeko sortutako biprest estrategikoa tema diak egitea izan da baserriak indeak izango ditugu hizpide, den elikadura dustrializatzeko bidea. oraingoan esku gutxien aukeran arloan eredu Lurra esku gutxiagotan kon(ekoizpena zein kontsumoa) zentratzen joan da, eta transgesostengarriagoa egongo den haragi sintetikoa nikoak eta beste teknologien omen dugu irtenbide. Goierritik eta justuagoa erabilerak kapitalarentzako nesinisteak lana du, baina egia esan, sustatzeko gozio eredu berriak sortu dituen uste baino errazago ohitzen gara bitartean, gosea zabaldu eta sinistezina iruditzen zaigunera.

04 Hitz-aspertuan Iñaki Etxezarreta • Arizmendi ikastolako zuzendaria

Elkarrizketa

Iñaki Etxezarreta Arizmendi ikastolako zuzendaria

«ALDERDIAK ELKARREKIN ARITZEA GUSTATUKO LITZAIDAKE» Testua: Asier Zaldua

Argazkia: Gorka Gomez

Iñaki Etxezarretak (Urretxu, 1955) bizitza osoa eman du ikastolen mugimenduan. 19 urterekin hasi zen irakasle lanetan, herrian bertan. Ondoren, Gipuzkoako Ikastolen Elkarteko eta Ikastolen Konfederazioko zuzendaria izan zen. Egun Leintz bailarako Arizmendi ikastolako zuzendaria da. Aurki erretiroa hartuko du.

# 411 • 2021eko martxoaren 5a

Hitz-aspertuan 05 2021eko martxoaren 5a • # 411

Iñaki Etxezarreta • Arizmendi ikastolako zuzendaria

Lehen pausoak Urretxu eta Zumarragako ikastolan eman zenituen eta ondoren Gipuzkoako Ikastolen Elkartera pasa zinen.

Zuzendari izendatua izan aurretik harreman oso estua nuen Ikastolen Elkartearekin, bereziki Gipuzkoako Ikastolen Elkartearekin. Urretxuko ikastolan irakasle gazte, sortzaile eta berritzaile asko zeuden eta Ikastolen Elkartean eragin handia izan zuten. Gure ikastolako jendeak proiektu askotan parte hartu zuen.

Ikastolen estatusaren negoziazioetan parte hartu zenuen.

Ikastolek beti arazo bat izan dute: ez dira ez publiko eta ez pribatu izan. Beraien leku juridikoa bilatu behar izan dute hezkuntza sistemaren barruan. Oraindik ez dute aurkitu. Horrek dimentsio politiko eta juridikoa du, eta finantziazioak lotura handia du. Ikastolek herritarren laguntza izan dute, baina dirulaguntzak ere hasieratik bilatu dituzte.

1985ean EAJ hautsi egin zen eta ikastolei ordura arte EAJren aldetik izan zuten babesa ahuldu egin zitzaien. Ikastolek herri honen eskola berria zirela erreibindikatzen zuten, baina gobernuak transferitzen zitzaizkion ikastetxe estatalak ere herri honen eskolak bihurtzea nahi zituen.Urretxuko ikastolak gure estatusa negoziatzen hastea proposatu zuen. Ordura arte ez genuen negoziatu. EAJren bitartez egiten ziren operazioak. Une hartan Ikastolen Elkarteak negoziazioa aurrera eramatea erabaki zuen eta negoziazioaren buru izendatu ninduen. 1986 eta 1987 urteetan negoziazioa aurrera eraman genuen eta akordio politiko bat lortu genuen PSErekin. Rekalde jaunarekin. Eskandalu bat izan zen, garai hartan abertzaleek eta espainolistek ez baitzuten elkarrekin hitz egiten. Baina gure ikastolan Alderdi Komunistako, PSE-EEko, UGTko, CCOOko... gurasoak genituen eta ezberdinen arteko harremana edukitzera ohituta geunden. Rekalderekin finantziatzeko lege bat ere lortu genuen, bai-

06 Hitz-aspertuan Iñaki Etxezarreta • Arizmendi ikastolako zuzendaria

# 411 • 2021eko martxoaren 5a

Zein da?

na operazioa ez zen guk pentsatzen genuen bezala atera, Alderdi Sozialista beldurtu egin baitzen.

Zer gertatu zen?

Egoera politikoa ez zen erraza: indarkeria, Ajuria Eneako paktua... Ikastoloi kosta egin zitzaigun egoera berri horretan haria hartzea. Iraun egin genuen, oso egoera egokian. 1989, 1990, 1991 eta 1992 oso urte onak izan ziren finantzieroki eta juridikoki. Matrikulazioan sekulako indarra hartu genuen, legitimazio soziala lortu genuen eta pedagogikoki oso urte onak izan ziren. Garai hartan Elkar argitaletxearekin ikas materialak argitaratzen hasi ginen. Ikastolen Elkartea irakasleak formatzeaz eta materiala sortzeaz arduratu zen eta kanpoko argitaletxeei konpetentzia egin zien.

Hezkuntza euskalduna zuten ikastetxe ia guztietara heldu ginen. Ez bakarrik ikastoletara. Irabaziak ikerketan eta garapenean inbertitu genituen eta horrek gaur arte iraun du.

Fernando Buesa Hezkuntza sailburu izendatu zutenean, ikastolek egoera gogorra bizi izan zuten.

Ikastolako zuzendaria

E

txezarretak bokazioz lan egin du ikastolen munduan. «Nerabea nintzela ikastolako jendearekin kontaktua izan nuen. Ordurako sen abertzale eta euskaltzalea piztuta nuen. Hori dela eta, ez nuen zalantzarik izan: ikastola bateko irakasle izan nahi nuen».

Lan oso ezberdinak egin ditu ikastolen munduan, baina 1980ko hamarkadan Urretxu-Zumarraga ikastolako ikasleak izan zirenek beraien zuzendaria bezala gogoratuko dute beti.

1975ean hasi zen bertan lanean. «Nik 19 urte nituen eta ikastolako zaharrenak 30 bat urte izango zituen. Oso irakasle gazteak ginen. Gu ume batzuk ginen eta gu baino hamar urte zaharragoak zirenak guretzat erreferente bat ziren. Gurasoei dagokienez ere, lehen

promozioak orduan ari ziren ateratzen ikastolatik eta haien gurasoak ere gazteak ziren. Ikastola gazte euskaltzale eta abertzaleen eskola bat zen».

1980ko urtarrilean Jesus Mari Iturriotz zuzendariaren oinordeko izendatu zuten. «Zortzi hilabetez zuzendariorde izan nintzen eta irailetik aurrera zuzendari. 24 urte nituen. Ez zen ardura makala. Ordurako Urretxu eta Zumarragako ikastola oso handia zen. Orduko jaiotze tasaren ondorioz, urtero zazpi talde irekitzen genituen. Eta ez ziren 20 laguneko taldeak. 200 laguneko matrikulazioa genuen. Zuzendari nintzenean, ikastolak herriko ikastetxe guztiak euskalduntzearen alde lan egin zuen. Bere metodologia eskaini zien eta irakasleak trebatu zituen».

Lehen bileran ikastolak desagertarazi nahi zituela eta horretarako enkargu politikoa zuela esan zigun. Bere helburua eskola publikoa bakarrik egotea eta eskola horrek eredu espainiarra jarraitzea zela esan zigun. Ikastetxe kontzertatuko sare bat egongo zela, baina ikastolak ez zirela hor egongo. Gure irtenbidea ikastetxe publiko bihurtzea zen, guk nahi ez genuen ereduan. Euskal Eskola Publikoaren legea aterata, 1993an, Buesak Espainian zegoen hezkuntza sistema ezartzea lortu zuen. Guretzat oso gogorrak izan ziren urte haiek. Ikastolen estatus juridikoa eta herri honen eskola propioa planteatzen ari ginen eta alderdi abertzaleen artean sentiberatasun ezberdinak zeudela ikusi genuen.

Ez zegoen proiektu nazional bat.

Ia hiru hamarkada pasa dira ordutik.

Gizartea asko aldatu da, belaunaldi berriak inkorporatu dira politikara beste ikuspuntu batzuekin, ETA desegin egin da... Horren guztiaren arabera, Ikastolen Elkarteak beste norabide batzuk landu ditu. Orduan gertatu zitzaigunaren ondorioz, ikasi genuen urte askotan ez genuela planteatu beharko gure irtenbide juridikoa zein izan zitekeen ez zegoelako eztabaida horretarako girorik. Ez alderdi espainolisten aldetik, ez alderdi abertzaleen aldetik eta ezta hez-

Hitz-aspertuan 07 Iñaki Etxezarreta • Arizmendi ikastolako zuzendaria

2021eko martxoaren 5a • # 411

kuntza sektorean ere. Gure ibilbidea ikastolak indartuz egin egin behar genuela ikusi genuen. Ez genituela herriaren aldeko beste funtzio batzuk hartu behar. Hezkuntza euskaldunaren know how hori izan zitekeela modu onena herri honetako hezkuntza sektorea euskalduntzeko eta progresista bihurtzeko. 1996an Ikastolen Batzar Nazionala egin genuen eta lehendabiziko aldiz pedagogi plan nazionala onartu genuen.

Euskal curriculum propioa eraikitzea erabaki genuen. 10 urte behar izan ziren proiektu hori garatzeko eta oso arrakastatsua izan zen. Horren ondorioz, euskal curriculuma kristau eskoletan eta eskola publikoko sektore esanguratsu batean ere onartu zen. Hortik aurrera, ondare konpartitu bat dugu.Horri esker, ikastetxe ezberdinen artean beste harreman mota bat ireki zen.

Zein da egungo egoera?

Politikoki, gauzak geldirik daude. Etorkizuna beste klabe batzuetan planteatu behar da. Azken zortzi urteak Arizmendi ikastolan egin ditut, Ikastolen Elkartetik atera ondoren. 2009an Elkartean krisi bat bizi izan genuen eta batzuk gure lekua dagoeneko ez zegoela han pentsatu genuen. Arizmendi ikastolak bere proiektua gidatzea proposatu zidan eta baiezkoa eman nuen. Urte haietan oso planteamendu abangoardista egin zuen eta gidari bat behar zuen. Gainera, nuen adinagatik, nire hurrengoa prestatu behar nuen.

sortu zen. Pedagogia horretan ikaskuntza prozesuaren erdigunea ez da irakaslea, ikaslea baizik. Eta pertsona da garatu behar duguna. Kooperazioan, elkarrekin, ikasten dugu. Pertsona baten bere buruarekiko eta besteenganako konfiantza garatzeko gai bagara, pertsona hori inoiz pentsatuko ez lituzkeen gauzak egitera helduko da. Ume bat motxila beteta etortzen da eta guk motxilan duen hori erabiltzen irakatsi behar diogu. Ebaluazioan pertsonaren garapena aztertu behar da. Pertsona etorkizuneko gizarterako prestatu behar dugu, baina inork ez daki nolakoa izango den gizartea. Ziurgabetasun egoeran jokatzen dakien pertsona bat prestatu behar dugu. Humanismo berri bat landu behar dugu, edozein egoeratan motxilan duen hori erabiltzen jakin dezan.

Ze toki du Euskal Herriak horretan guztian?

Gure herriaren biziraupena bermatu beharra dugu. Egungo ikasleak herri zahar honen iraupena bermatuko direnak dira. Gure lehengai baliotsuena gure pertsonen inteligentzia da. Egoera bakoitzaren aurrean erantzun ona eman-

Zein izan da zure lana Arizmendin?

Gure lana XXI. mendean jaiotako haurrek 20 urterekin aurkituko duten gizartearen inguruan hausnartzea izan da. Zer eskatuko zaio gazte horri? Hausnarketa hori iraganaren autokritika batekin batera egin dugu. Arizmendi langile, guraso eta kolaboratzaileen kooperatiba bat da. Arrasateko mugimendu kooperatiboan txertatua dago. Kooperatibismoak gauza handiak lortu ditu, ongizatea zabaldu du, baina Arizmendiarrietak ez zuen hori helburu bezala planteatzen, baliabide bezala baizik.

Arizmendiarrietak pertsona kooperatiboa landu nahi zuen. Eta argi dago pertsona kooperatibo hori oraindik egiteke dagoela. Horren inguruan hausnartu dugu eta hezkuntza klabea dela ikusi dugu. Euskalduntzean klabea izan den bezala, gizarte kooperatiboagoa eta pertsona sendoagoak lortzeko ere klabea da. Hala, konfiantzaren pedagogia

«Hezkuntza, gizarte kooperatiboagoa eta pertsona sendoagoak lortzeko ere klabea da» «Pertsona baten konfiantza garatzeko gai bagara, inoiz pentsatuko ez lituzkeen gauzak egitera helduko da» «Hezkuntza euskaldunaren fase bat bukatzen ari da eta beste bat irekitzen ari gara»

go duten pertsonak. Arizmendin hezkuntza eraldatzen ari gara eta prozesua hurrengo zuzendaritzaldian amaitzea espero dugu. Gure ikuspegi pedagogikoa beste batzuekin konpartitzen ari gara. Hezkuntza euskaldunaren fase bat bukatzen ari da eta beste bat irekitzen ari gara. Aurki zezenak hesiz bestaldetik ikusiko ditut.

Nola ikusten duzu zure etorkizuna?

Hezkuntzarekin harremana mantenduko dudala pentsatzen dut. Baina, posible den heinean, mendira joaten eta bidaiatzen saiatuko naiz. Eta herriko egitasmoetan parte hartzeko asmoa dut. Zerbait idazteko gogoa ere badut.

Lehenbizi, eskuartean dudan lana amaitu beharra dut. Arizmendirekin dudan konpromisoa abuztuaren 31n bukatzen da, baina Arizmendik badaki nire eginbeharra luzatu beharra badut, luzatu egingo dudala. Ikastolako pertsona izan naiz ia nire bizitza osoan eta hezkuntza euskaldunak egin behar duen bidean eragiteko aukera badut, laguntzeko prest nago.

Nola ikusten duzu Euskal Herriaren etorkizuna?

Izaeraz ez naiz batere ezkorra. Gure herria askoz ere egoera okerragoan egon da eta etorkizuna eraikitzeko moduan gaude. Horretarako, beste era bateko portaerak landu behar ditugu. Euskaldunok bake garaian ez gara elkarrekin ibili zaleak izan, egurra eman digutenean bakarrik ibili gara elkarrekin. Abagune honetan, elkarrekin proiektu berri bat eraiki dezakegu. 2036an, lehenengoz datuak ditugunetik, euskaraz jakingo duen jendea gehiengoa izango da.

Eta 30 urtetik beherakoen artean, euskaraz dakitenak %80 izango dira. Hori sekulako lorpena da. Herritarren lorpen bat da. Hezkuntza euskalduna ondare bat da. Botila erdi hutsik ikusten dutenek euskara ez dela erabiltzen esango dute. Egia da, baina gaztetan ezagutu nituen herri erdaldun askotan euskaraz hitz egiten da. Eta geroz eta hobeto hitz egiten da. Leku askotan hizkuntza oso jasoa dago: ETBn, irratietan, prentsa idatzian... Euskaldungoak erreferentzi kultu bat du. Duela 50 urte ez zuen.

Inoiz ez bezala, doktoretza tesiak euskaraz egiten dira, ikas material bikaina dugu, literatura dugu... Zer daukagun oraindik egiteko? Alderdi politikoek estrategi komunak edukitzea gustatuko litzaidake. Elkarrekin aritzea.

08 Herri jakintza Pertsonaia

# 411 • 2021eko martxoaren 5a

Orrialde honetarako ekarpenik egin nahi izanez gero: goiberri@hitza.eus

Hitzen ganbara

Esaera zaharra

Efemerideak

Ganbela: Ganaduari eta hegaztiei jaten emateko ontzia, egurrezkoa eta zuloaren forma emandako aska. Toki batzuetan, sukaldean erabiltzeko oholezko ontzia ere bada. Baita uztarriaren buru-leku edo arkuetako bakoitza ere.

«Ingudeak mailuak baino gehiago irauten du»

1924 -02 - 29: Modesto Aranburu Beasaingo txistularia hil zen.

1991 -03 - 04: Sasieta Mankomunitatearen zabortegia inauguratu zuten, Beasainen. 186 milioi pezeta kostatu zen. Edukiera, 1,5 milioi metro kubo.

Saltaria da mailua, mugitua, dantzaria, arina. Astuna ingudea, geldikakoa.

Baina iraunkorragoa da bigarrena.

Egoera zailak bere onera etortzen dira.

Pertsonaia

Galtxagorri, bidelapurra lanbidez Testua: Aimar Maiz

B

idelapurren testigantzak ugari iritsi dira historiaren joanetik.

Gabezia eta eza nagusi ziren garaietan, XVII.-XVIII. mendeetan, bidaiariei alto eman eta zeukatena kentzetik bizi ziren. Erdi beldurrez, erdi mitikotuta –zeukatenei kentzen zieten gutxietakoak zirelako–, abenturazko bizikera nomada zen haiena, baita indarkeriazkoa ere. Bizarbeltz, Patakon, Patxikubaliente, Zunbeltz, Caballeras... izengoitiekin ezagutzen zituzten.

XVIII. mende hasierako bidelapur ospetsuenetako batzuk goierritarrak ziren. Jose Begiristain bat, Ataun ezizenak salatzen duen tokikoa. Edo Galtxagorri gabiriarra. Bidelapur lanbidea bizikera bihurtu zuten. Ez, seguru asko, nahikeria hutsez; izan zuten bizimoduak hartaratuta gehiago baizik.

Pedro Dorronsoro Olalla Galtxagorri Gabirian jaio zen, 1682ko otsailaren 15ean. Hamar senideko familiako lehenengoa zen, maiorazkoa. Baina besteren alorreko uzta bildu zuen.

Gerra askotako soldadu beteranoa zen Dorronsoro. Flandrian, Herbeheretan, Milanen eta Lisboan gudukatu zuen. Zaldia eta armak berekin hartuta, desertatu egin zuen, eta Urnietan kanpaina-denda batean jarri zen bizitzen.

Gutxi iraun zuen hala, eta atzera Gaztelako armadaren euskal milizietan sartu zen. Lapurretan ere orduan hasi zen.

Morentin herrian (Lizarraldea, Nafa-

Bidelapur baten irudia.

rroa), Antonio Lukin indianoari talde batek egindako lapurretan parte hartu zuen Galtxagorrik. Erregimentuko kasakarekin jantzitako soldadu gisa identifikatutakoa zen.

Hainbat kolperen ostean, kartzela Mihiak galdu izango zuen. Lukini eraso egin aurretik, sagardotegi batean ahoberokerian esan zuen kapela diruz bete-

ko zuela, hogei egun joaterako. Ibañarrietan (Zestoan, Iraeta, Bedua eta Arroa artean) saiatu zen lehenbizi, Bautista Aleman gaizkile errepikatzailearekin.

Baina biktimak ezagutu egin zuen Galtxagorri, eta hirurek taberna batean adiskidetsu bukatu zuten kolpea. Hori bai, isilik egoteko mehatxatuta.

Gerra basatian ohitua, gizatxarkeria guztiak sartzen ziren haien katalogoan.

1698an Itziarren zen, lapurreta eta bortxaketa saiakera batean. Berrobiko bi lapurretatan ere bai, edo Donostia, Usurbil eta Hernani artean.

Bidelapurren arriskuari gogor egin zion aurre Gipuzkoako Probintziak, aguazilen bitartez. Azkenean, bilakaera horrek 1796an Gipuzkoak bere polizia eratzera eraman zuen, mikeleteak.

Harrapatuz gero, errukirik ez zen bidelapurrentzat. Urkamendia, edo espetxea baldintza oso gogorrekin izaten zituzten zain. Galtxagorri kartzelan hil zen. Beste batzuek Ameriketara ihes egitea lortu zuten, gabiriarraren izengoiti bereko Tolosako Domingo Aranburuk eta bere taldekideek, adibidez, Goierrin egundoko ospea utzita.

Hainbat gerratan soldadu ibili ondoren, zaldia eta armak hartu, desertatu, eta lapurretan hasi zen Galtxagorri. Kolpe ugari emanda, kartzelan hil zen

Bertsoa • Kate motzean 09 German Urteaga Garmendia • Ilazki Azaldegi

2021eko martxoaren 5a • # 411

Gaiak hala dio

Kate motzean Ilazki Azaldegi • Turismo baliabideen koordinatzailea

«Aisialdian, naturaz gozatzea gustatzen zait» German Urteaga Garmendia

Gaia: Egokitzapen fisikoa Neurria: Hamarreko handia Doinua: Aita izena Txikitatikan kirolakiko ze indar, ze afizio...

Egokitzapen fisikoan egin ditut hamaika sesio mundu benetan zabala da hau: aquagym, muskulazio...

Dula 3 urte fitnessa nigan bilakatu zen pasio eta lanean ari naiz laster izan dadin ofizio.

Flexioek ta abdominalek badute aski bertute sentadillek ta zankadek ere gorputzari zenbat txute ergometroan edota zintan askok sutsu dihardute, agian mundu zoragarri hau probatu behar zenuke bai fisikoki ta bai mentalki lagun baitiezazuke.

Testua eta argazkia: Asier Zaldua

Ilazki Azaldegi ordiziarra da. Iaz Zerainera joan zen bizitzera. Alokairu sozialeko etxebizitzetan izena eman zuen eta horietako bat lortu zuen. Historia ikasi zuen eta Gipuzkoako Parketxe Sarean lan egin du: Ataunen, Zegaman eta Arantzazun. Zeraingo Udala turismo baliabideak koordinatuko zituen pertsona baten bila zebilen, izena eman zuen eta postua lortu zuen. Ekainean hasi zen lanean. Museoaz, turismo bulegoaz, dendaz, aterpetxeaz, Aizpeako meatze guneaz eta Larraondoko zerrategiaz arduratzen da. Aterpetxean obra egin dute eta Aizpeako labeetan ere txukunketa lanak egin behar dituzte.

Zer egiten duzu aisialdian?

HURRENGOA » Bertsolaria: Graxi Elosegi Madariaga Gaia: Aldaketak

Naturaz gozatzea gustatzen zait: landareak, animaliak... Yoga mundua ere asko gustatzen zait.

Pelikula edo telesail bat?

Sense8 telesaila.

Musika talde bat edo musikari bat?

Berri Txarrak. Kontzertu askotara joan naiz. Azken birako hiru kontzertutan egon nintzen.

Kolore bat?

Berdea.

Oporretarako toki bat?

Muetz. Nafarroako herri txiki bat da. Aitona bertakoa zen eta etxe bat dugu bertan. Azken hilabeteotan ezin izan gara joan eta joateko irrikatan gaude.

Liburu bat?

Jean Marie Auel-en Los hijos de la tierra.

Idazle bat?

Murakami asko gustatzen zait.

Zer gosaltzen duzu?

Batzuetan ezer ere ez. Bestela, infusioren bat, fruitu lehorren bat...

Zerainen biziko ez bazina?

Ordizian.

Zeraingo alkatea bazina, zer egingo zenuke?

Turismo baliabideak eguneratzen saiatuko nintzateke.

10 Errainuak Javi Alonso

# 411 • 2021eko martxoaren 5a

NIRE AISIALDI LEKUA

Javi Alonso Argazki elkartea (Urretxu-Zumarraga) Ikatza (Legazpi) Orain 20 urte iritsi zitzaidan argazkigintzarekiko zaletasuna, seguru asko idazteko nuen zaletasunak utzitako hutsunea betetzeko. Zumarraga-Urretxuko Argazki elkartean hasi nintzen, gero Legazpiko Ikatza elkartera pasa, eta gaur egun bietako kidea naiz. Argazkilaritzaren arlo guztiak lantzen ditut, baina kale mailakoarekin gozatzen dut bereziki.

Irudian Zumarraga eta Urretxu azaltzen dira gauez. Iazko udazkenean atera nuen argazkia, Beloki inguratzen duen pista batetik. Ez nindoan argazki horren bila, baina beherakoan pare-parean agertu zitzaidanez, kamera atera eta honako argazkia atera zitzaidan.

Datu teknikoak Nikon D610 • Nikkor 24-70 f2.8G • ISO 125 • f8 • 2 seg • Photoshop CC

Errainuak 11 2021eko martxoaren 5a • # 411

Javi Alonso

12 Erretratua Irudi baten istorioa

# 411 • 2021eko martxoaren 5a

Erretratua

LOURDESERA ERROMESALDIA

1958ko uztailean CAFeko eskolako ikasleak, irakasleak eta laguntzaileak Lourdesera egin zuten erremosaldia. Xanti Mendizabalek utzia

D

Xanti Mendizabal Ordizia

CAFeko eskolatik, 1958ko uztailean, Lourdesera (Frantzia) erromesaldia egin genuen. Hiru mailetako ikasleak, irakasleak eta erizaina, eta laguntzaileak osatu genuen Amerikara joatearen pare izan zen abentura.

etaile handirik ez dut gogoan, baina ondo baino hobeto gogoratzen naiz, CAFeko eskolatik Lourdesera (Frantziara) joan ginenekoaz. 13 urte nituen, 14 betetzeko. 1958ko uztaila zen. Lehenengo aldiz etxetik atera nintzenekoa, lehenengo aldiz Frantziara joan nintzenekoa.

Orduan oso modan zegoen Lourdesera erromesaldian joatea eta CAFeko eskolaren proposamena izan zen Lourdesera joatea. Oraindik mirariak egiteko makinak funtzionatzen zuen.

CAFeko eskolan hiru mailatako ikasleak joan ginen, gu gazteenak ginen.

Gurekin batera, Jesus Dorronsoro, Mendizabal, Eustasio Larrañaga, Tiburzio Galparsoro, Pedro Mari Villar eta Juan Izagirre irakasleak, eta CAFeko erizaina eta bere laguntzailea joan ziren.

Prozesioa, lur azpiko eliza, kobazuloa, erreka ederra... ikusi genituela gogoan dut. Lourdesera joateko, pasaporte kolektiboa atera behar izan genuen. Eus-

tasio Larrañagaren ardurapean, beste 40 lagunen izen-abizen eta helbideen zerrendekin.

Garai hartan oso modan zeuden Duralex platerak ekarri zituzten irakasleek kontrabandoan, autobuseko aulkien azpian ezkutatua. Txirrindu bat edo bi ere ekarri zituzten, desmontatuta. Mugan txirrinduak harrapatu egin zizkieten eta ordaindu egin behar izan zuten.

Miraria, dena aprobatzea Mirarik egin zuen Lourdesek? Bai, gurekin bai. Dena aprobatu genuen eta mirari handi samarra izan zen, bai. Beste mirari bat ere izan zen, hiru urtera: ordura arte, ikasturte bukaerako bidaiarako baimena aprobatzen zutenek bakarrik izaten zuten, baina lortu genuen denok joatea Kontseiluaren bitartez.

CAFeko eskolan gure eskaerak bideratzeko sortu zen Eskola Kontseilua eta haren garaipenetako bat izan zen bidaiatzeko eskubidea denok izatea.

Gaztejira 13 Aritz Olea Goenaga • Ane Irazoki Alvarez

2021eko martxoaren 5a • # 411

«Bost minuturo berritzen ditut datuak» ARITZ OLEA GOENAGA • Software Ingeniaria

Testua: Ane Garmendia

ANE IRAZOKI ALVAREZ Hipatiari begira @aneirazoki

Argazkia: Aritz Oleagak utzia

Gutasunaz

A

A

ritz Olea Goenaga (Beasain, 1997) Software Ingeniaritza lanetan dabil gaur egun. Herritarron kezka eta interesak zein ziren ikusita, koronabirusaren datuak eskura izateko aplikazio bat sortzea bururatu zitzaion: Zomorro-19.

Zomorro-19 izeneko aplikazioa sortu duzu. Nola bururatu zitzaizun ideia hori?

Ikusi nuen jendeari interesa pizten zion gai bat zela, Twitterren edota bestelako web orrialdeetan intzidentzia eta koronabirus kasuen gaineko informazio bila ibiltzen zirela asko eta asko. Konturatu nintzen aplikazio bat sortzea ez zela horren zaila, eta hori dela eta jendeak koronabirusaren eguneroko datuak eskura izateko aplikazio bat egitea erabaki nuen.

Zertarako balio du aplikazio horrek? Nola funtzionatzen du?

Aplikazioak atzetik duen zerbitzari baten bidez funtzionatzen du. Eusko Jaurlaritzak eskaintzen duen zerbitzu batek bost minuturo publikatzen ditu koronabirusaren datu berriak. Nik programatutako sistemari esker, bost minuturo begiratzen dut ea datu berririk badagoen, eta hala izanez gero, aplikazioan eguneratzen ditut datuk horiek. Aplikazioan gauza ugari ikus daitezke: intzidentzia, positibo kopurua, udalerri bakoitzaren datuak, herriak gorrian edo berdean dauden...

Nolakoa izan da Zomorro-19 sortzeko prozesua?

Martxoko konfinamenduan bururatu zitzaidan aplikazio hau sortzeko ideia, baina azkenean ez nuen aurrera jarraitu proiektuarekin. Azken hilabeteetan os-

talaritza itxita egon denez, etxean aspertuta nengoen eta berriro ere honekin hastea erabaki nuen. Zerotik hasi nintzen eta bi aste inguru eman nituen aplikazioa sortzen. Gutxi gorabehera otsail hasieran jarri nuen eskuragarri eta oraingoz 400-500 deskarga izan ditu.

Non deskargatu dezake jendeak aplikazio hau?

Zomorro-19 deskargatzeko modu bakarra PlayStore bidez da, Android dispositiboetarako. iOS sistema eragilea duten dispostiboetarako oraindik ez dago eskuragarri, eta epe motzera begira behintzat ez dut ateratzeko asmorik.

Deskargatzeko Play Storen Zomorro-19 bilatu eta azaltzen den lehenengoan klikatu behar da.

skotan entzuten ditugu «nire iritzia da» bezalako adierazpenak. Baina egia ote hori? Iritziak oinarri bat behar du, argumentazioa, nahiz eta berau aldakorra izan. Eta honen harira, azpimarragarria iruditzen zait iritzi desberdinei diegun errezeloa, beti ere iritzi bati buruz gabiltzanean eta ez pribilejioaren gainean sortutako pentsamoldearen gainean.

Gaur egun, gizartea esparru desberdinetan askatasunaren inguruko jauziak egiten ari den artean, iritzi kritikoa galtzen ari garela uste dut. Askatasunaren esparruan kausa baten alde egiten dugu, baina ez gara sakoneko argumentazioa eskaintzeko gai, ez alde ez gaudelako, ez bada askatasun horren irakaspena emana izan zaigulako, berau zalantzan jarri gabe.

Eta azken hau gauzatzean sortzen da iritzia, nire ustez.

Eta hori irauli nahi duenak, nahiz eta kausaren beraren alde egon, zentsurarekin ez bada, autozentsurarekin egiten du topo, badirudielako gaur egungo adierazpen askatasuna gustatzen ez zaidan politikoki zuzena kontzeptuarekin dagoela lotuta. Artaldez artalde mugitzen gara, otsoren bat uxatzen ari garelakoan, baina ez gara gai artaldean zergatik eta zertarako gauden hausnartzeko, ezta artaldean egon nahi dugun erabakitzeko ere.

14 Erreportajea Lilatoi herrikoia Idiazabalen

# 411 • 2021eko martxoaren 5a

Erreportajea

BERDINTASUNAREN ALDEKO BOST KILOMETROAK Testua eta argazkia: Ariane Vierbücher

‘Aurten ere ON! LilatON’ lelopean egingo dute aurten Lilatoia, era birtualean.

Idiazabalen 150 emakumek parte hartuko dute.

A

tzera kontaketa hasi da. Emakumeak prest daude berdintasuna eta emakumearen ahalduntzea aldarrikatzeko bost kilometroak egiteko. Iazko azkeneko lasterketa herrikoia izan zen Lilatoiaren 31. edizioa. Aurten, lasterketaren formatoa egoera berrira egokitu behar izan du Atletico San Sebastian klub antolatzaileak. Aurten ere ON, LilatON! lemapean, bost kilometroak korrika, oinez –nordic walking-a barne–, patinetan edo esku bizikletan egin ahalko dira edizio birtuala izango den honetan.

Partaideek hainbat egun izango dituzte distantzia hori egiteko, eta zein egunetan egin aukeratu ahalko dute gainera; gaurko 06:00etatik martxoaren 8ko 23:00ak arte egongo da aukera. Non korrika egin partaideek eurek aukeratu dezakete, baina aire librean behar du.

2021eko Lilatoirako 2.000 emakumek baino gehiagok eman dute izena, 150 inguru Idiazabalgoak. Azken horiek talde gisa eman dute izena. Oso posible da aurtengo talderik jendetsuena izatea. Idiazabalgo Aizan! talde feministatik abiatu zen ideia. Hala kontatu du Laida Zeberio Aizan!-eko kideak: «Au-

rreko urteetan joan izan gara Lilatoia korritzera, Donostiara, eta primeran pasatu izan dugu». Idiazabalgo emakume asko apuntatu izan dira urtero-urtero, baina aurtengoa bezalako taldea sortzea kontu berria da: «Aurten betiko moduan egingo ez dutela, lasterketa birtuala egin behar zutela... hori jakin nuenean, Aizan!-eko gainontzeko kideei komentatu nien, ea aurtengorako animatuko ote ziren».

Hasierako asmoa zen, «aurreko urteetan proba egin izan dugun jende taldea elkartu, eta Idiazabalen bertan egitea». Aizan!-eko bileran komentatu, eta beste aukera batzuk hasi ziren ateratzen: «Pentsatu genuen herriko emakume guztiei deialdia irekitzea, eta Whatsapp bidez zabaldu genuen izena emateko gonbita». Telefonoz telefono joan zen mezua. «Eskoletara ere zabaldu genuen deia, amak eta alabak batera egitera anima zitezen, jubilatu elkartekoei,...». Pixkana-pixkana hasi ziren batzuk-batzuk izena ematen. Epea ixteko astebetera, gogorarazpen mezua zabaldu zuten. «Zein izango zen gure sorpresa? 100dik gora izen ematerekin aurkitu ginela, eta gutxinaka kopurua handitu egin da. 150 inguru izango gara, 9 urtetik hasi eta 65 urte bitartekoak». Korrika egiteko izena eman dutenez gain, igandean laguntzeko prest ere bolondres pila bat eskaini dira.

Lasterketa eguna igandean «Herriko emakumeen erantzuna sekulakoa izaten ari da!», nabarmendu dute

7 Martxoak 7. Egun horretan egingo dute Lilatoia Idiazabalen. Herriko plazatik abiatuko dira partaideak.

5

Bost kilometro. Hori da egin beharko duten distantzia. Zirkuitu urbanoa izango da.

150

Partaideak. 150 emakumek eman dute izena Idiazabalgo Lilatoiko taldea osatzeko.

Erreportajea 15 Lilatoi herrikoia Idiazabalen

2021eko martxoaren 5a • # 411

‘Etorkizuneko babesa’ kantua Lilatoia girotuz

I

diazabalgo Lilatoiaren ekitaldia musikarekin girotuko dute, konfinamenduaren ondoren herriko lau gaztek sortu zuten Bart musika taldeko hainbat kideren eta bi kolaboratzaileren artean sortu duten kantarekin, hain zuzen ere. Lehen aldiz entzungo da egun horretan. Abestiak emakumeak eta migrazioa gaia jorratzen du, pop balada doinua du eta Etorkizuneko babesa da izenburua: «Emakume migrante baten bidaia kontatzen du, egiten duen bide horretan pairatzen dituen gauzak kontatzen ditu, eta emakume horren helburu nagusia da bere haurrak babestea».

Irune Urteaga (bibolina eta ahotsa), Igor Serrano (hitzak, ahotsa eta kitarra), Jone Herrero (eskusoinua), Sara Cabañes (zeharkako txirula) eta Maite Garmendia (pianoa eta ahotsa) dira abestiaren sortzaileak.

Aizan! Talde Feministako kideak aurtengo Lilatoiako elastikoarekin. Igandean jantziko dute bost kilometroko ibilbidea osatzeko.

Aizan!-eko kideek. Espero ez zuten jendetzak eman du izena: «Hori, nolabait aprobetxatu behar genuela iruditu zitzaigun, horregatik, herrian bertan bost kilometroko zirkuitu bat egingo dugu, partaide guztiak egun berean egingo dugu, lasterketa moduko bat antolatu dugulako, baina beti ere, egungo egoerara egokituz eta segurtasun neurri guztiak betez».

Herriko plazatik abiatuko da Lilatoia Idiazabalen, igandean, martxoaren 7an.

«Irteera puntutik talde txikietan abiatuko gara, bakoitzak aukeratutako modalitatean». Lasterketa itxura izango du, irteera eta helmuga izango ditu, «baina ez da sailkapenik egongo, parte hartzea baita helburu nagusia, berdintasunaren aldeko aldarriak bistaratzea, eta beraz, ez da irabazlerik egongo».

Igandeko hitzordua girotzeko, musika egongo da, eta photocall bat ere jarriko dute. «Martxoaren 8ari lotutako leloak jasoko ditu, eta bertan, Lilatoian

parte hartzen dutunek sinatzeko, zerbait idazteko edo marrazteko aukera izango dute».

Bestalde, herriko komertzioek ere bat egin dute ekimenarekin, eta hainbat produktu eman dituzte Lilatoiaren partaideen artean zozkatzeko. Horregatik, kolaboratzaile guztiei «eskerrak» eman nahi dizkiete.

Beste ekintza batzuk ere bai Lilatoiaz gain, martxoaren 8rako ere hainbat ekintza aurrera eramateko asmoa dute Aizan! Talde Feministakoek.

«Egungo egoera honetan, nahiko konplikatua izaten ari da antolatzea, baina egun horretarako zerbait egiteko asmoa ere badugu». Iaz, dantza modernoko eta Axari dantza taldeak elkarlanean prestatutako dantza ikuskizunarekin hasi zuten eguna. Ondoren, trikipoteoa eta emakumeen bazkaria egin zuten.

Arratsaldean, berriz, eskualde mailako manifestaziora joan ziren. Beste urte

batzuetan, elkarretaratzea ere antolatu izan dute.

Momentuz, datorren martxoaren 25erako Askotariko ahotsak dokumentalaren emankizuna antolatu dute. Dokumentalaren solasaldia ere egingo dute jarraian. Udaletxeko areto nagusian izango da, 18:00etan. Gonbidapenak lortzea beharrezkoa da Aizan!-ekoek antolatutakoaz gain, martxoaren 8aren bueltan beste ekintza batzuk ere antolatu ditu Idiazabalgo Udalak. Martxoaren 9rako, asteartea, Izalbira paseoa, Lilatoiaren zirkuituan egingo dute. 11:00etan abiatuko dira, herriko plazatik. Gainera, Berdintasun diagnostiko eta lehen berdintasun plana ren zirriborroa aurkeztuko dute.

2020an zehar herriko hainbat emakumerekin elkarlanean Idiazabalgo emakumeen eta gizonen errealitatea ezagutzeko lanketa egin zen. Hortik ateratako ondorioekin osatutako txostena izango da jendaurrean aurkeztuko dutena.

16 Eszena Goierriko kultur plaza

# 411 • 2021eko martxoaren 5a

Musika

Martxoak dakarrena Gaizka Oiartzabal Tabernaria eta musikazalea

Kate motzean!

E

z dakit zergatik oraindik, eta saiatu arren ez dut ulertzen. Zein da arrazoia gaur egun, kultura modu honetan zigortzeko? Egiten ari diren mina hain da handia, askorentzako, heriotz zauriak izango direla.

Orain profesionala izan behar zara, akabo. Egoera zaila bazen, are zailagoa izaten ari da eta izango da. Underground-a suntsitu nahi dute. Sorkuntza kinka larrian dago ez bada ordainlekutik pasatzen. Falta zena. Dugun kultur eskaintzaren zatirik handiena eta aberatsena soberan omen dago.

Ez dago kultur sailburua izan beharrik, edo zure herriko alkate, edo kultur teknikaria edozein herritako jaietan, hau astakeri bat dela onartzeko. Erraza da kalkulatzea herri, auzo eta kultura maite den txoko orotan, profesional asko dagoela, baina mingarria ez direla kontutan hartzen, eta are mingarriagoa akats hori behin eta berriz egiten dela ikustea. Prepotentzia handia behar da honetarako, eta pertsonen balioa, hauen obeditzeko gogoaren arabera neurtzen duten horietakoa izan behar. Hurrengo pausoa zentsura edo kartzeleratzea izango litzateke akaso, kasu batzuetan ikusten ari garen bezala. Puntu horretan gaude. Ez dute nahi oposizioa, baino dena ukatzen dute, edo trabekin onartu. Ez dute nahi kontrakultura, baino ez dute zaintzen herritik sortzen den guztia, eta gainera etiketatu edo kriminalizatzen dute etengabe.

Horren aurrean mobilizazioak egon dira azken egunotan.

Urretxu-Zumarragako Musika Taldeen Mugimenduak, Mutamuk, beste kultur eragile askorekin batera egin duena bezala. Eta hurrengo hilabeteetan ikusiko dugun moduan, kulturarekiko dugun kezka hori, modu ezberdinetan adieraziko da.

Batez ere, ez gaudelako gustura ikusten dugunarekin, kezka dugulako sorkuntza herrikoiaren etorkizunarekin eta herritik eta herriarentzat egiten dena herriak babestu behar duelako. Ireki dezagun aterkia, oraindik euria ari du eta!

Rafa Rueda, kupel arteko zuzenekoan Ordiziarrock-ek antolatutako Sagarock! egitaraua zabalduko du gaur Rafa Rueda musikariak, disko berria aurkeztuz.

Lekua: Tximista sagardotegia • Eguna: Gaur • Ordua: 18:00

Fadoak eta antzerkia eskutik Zumarragan Ikuskizun Eszenikoak egitaraua hasteko, Txalo taldeak Fadoak entzuten zituen gizona antzezlana eskainiko du.

Lekua: Zelai Arizti aretoa • Eguna: Gaur • Ordua: 19:00

Ahozkotasunaren jaialdia Ordizian Ahoz Aho ahozkotasunaren jaialdia egingo dute Ordizian, gaur hasi eta hilaren 12an egingo duten gala nagusira arte.

Lekua: Barrena • Eguna: Martxoak 12 • Ordua: 19:00

Nøgen taldearen kontzertua, Arerian Nøgen taldeak Under Alt diskoa aurkezteko zuzenekoekin jarraitzen du. Gaur zortzi Lazkaon ariko dira, sarrerak agortuta direla.

Lekua: Areria aretoa • Eguna: Martxoak 12 • Ordua: 19:00

Erakusleihoa 17 2021eko martxoaren 5a • # 411

Merkataritza

Merkealdia Ordiziako, Zumarragako eta Urretxuko kaleetan

P

asa den astean Beasaingo Bareak merkatari elkarteko 32 dendak egin zuten bezala, oraingoan Ordiziako, Urretxuko eta Zumarragako dendarien txanda da.

Neguko beherapenak kalera aterako dituzte.

Ordizian, gaur eta bihar Ordizian merkatariek bi egunetako stock eta kale azoka antolatu du: gaur, martxoak 5, eta bihar, martxoak 6. Plaza Nagusian lau postu jarriko dituzte, 10:00etatik 14:00etara eta 17:00etatik 20:00etara: Lekuona, Mirentxu, Ness by Esti Garcia eta Porfirio Fernandezek.

Ordizianeko beste hamar dendak, berriz, denda atarietan jarriko dituzte salgaiak, 10:00etatik 13:00etara eta 17:00etatik 20:00etara. Kasu horretan ondorengoa da hamarreko zerrenda: Bi Love, Gee, Gofi Berri, Kixmi, Lua, Oskarbi, Palomo, Serendipity, Vicuña Confeccion eta Vicuña Sport.

Urretxun eta Zumarragan, gaur Merkealdiari amaiera eman eta denboraldi berriari ongi etorria egingo diote Zumarragako eta Urretxuko 31 dendak, gaur, martxoak 5, 10:00etataik 13:00etara eta 17:00etatik 20:00etara. COVID-19a dela eta, Stock Azoka egin beharrean Merkealdia Kalera egingo dute aurten eta denda atarietan jarriko dituzte eskaintzak. Inoiz baino denda gehiagok hartuko du parte Bitarteanen egitasmoan, eta eskaintza ere inoiz baino zabalagoa izango da. Ondorengo da denda parte hartzaileen zerrenda: Afede, Agurtzane Dekorazioa, Aitxu, Alex Kirolak, Andrea, Apalategi, Argiki, Ariztizabal oinetakoak , Arku, Baby, Bidegorri kirolak, Elisabeth Ileapaindegia, Ferreteria Urdangarin, Goilore, Inaxio, Instituto Optikoa, Julita Mertzeria, Kux Kux, La Perla Etxea, Marai & NKN, Mentxu y Yone, Merceria Mari, Milar Lagun, Opticalia Urretxu, Oskarbi oinetakoak, Pinturas Santa Cruz, Quo, Stylo, Titare, Xanu eta Xarmanki.

Merkataritza eta zerbitzuak

18 Kontrakantxa Komikia • Aliritzian

# 411 • 2021eko martxoaren 5a

Komikia

Aliritzian Eresti Oiarbide Hizkuntza aholkularia

Kendu enbarazutik

D

uela urte batzuk, lagun batek honakoa esan zidan «Hurrengoan, hitzaldi edo bileraren batera joaten haizenean, parte hartzaileen artean emakumeak zein gizonak bazeuden, hitza hartzeko edo galderak egiteko tartea iristen denean, jarri zan arreta ea lehenengo entzuten dun ahotsa emakumearena edo gizonarena den».

Hilabete batzuetan zehar, behaketa lanak egin nituen, eta ohartu nintzen esperotakoa bete egiten zela, gizonezkoa izaten zen hitz egiten lehena, ia kasu guztietan.

Aurrekoan entzun nion Marc Giró kazetariari berak gizon zuri heterosexual aberatsek baino bizkorrago hitz egin behar izaten duela elkarrizketa edo dena delako fororen batean buruan daukan guztia esateko aukera izan nahi badu. Izan ere, gaztelaniazko BBVA sigletan sartzen diren zuri burges gizon

aberatsek nahikoa dute aulkian ipurdia atzeratzeko keinua egin, hankak gurutzatu, eta eskuak belaunetan jartzea, ahoa ireki ere egin gabe, espazioaren eta denboraren jabe egiteko.

Baina lau hizki horietan kabitzen ez garenok bizkor eta ozen hitz egin behar dugu gure tokitxoa izan nahi badugu.

Agian ez naiz adibide egokiena izango –salbuespenak baieztatzen omen du araua–, ez baitut uste nire kasuan ozen, bizkor eta asko hitz egitea gizon artean ahotsa entzunarazteko estrategia izan denik (edo bai). Baina ziur nago horixe dela emakume, homosexual, migrante edo dena delako zapaldutako kolektibotako pertsona askok duten irtenbide bakaBada garaia bakoitza rra euren iritzia foro bere pribilegioez jabetu mistoetan azaltzeko. eta elkarrekin gizarte Zergatik? Agian, hijustuago baten alde tza hartzeko lizentzia eta pribilegioa lanean hasteko sortzetik dutenek leku hori beste batzuei uzteko imintzioren bat egingo balute… Bada garaia bakoitza bere pribilegioez jabetu eta elkarrekin gizarte justuago baten alde lanean hasteko.