GoiBerri 480. zenbakia

Argitaratzailea:

Goierriko Hedabideak SL

Koordinatzailea: Kerman Garralda Kudeatzailea: Miren Sudupe Erredakzio burua: Loinaz Agirre

Diseinua: Adaki (Eneko Maiz)

Banaketa: Bidera zerbitzuak Berria Taldea Lege gordailua: SS 1638/2011

Egoitzak: Beasain: Oriamendi, 32 20200

Urretxu: Iparragirre, 11 (Kaletxiki) 20700

Telefonoak: Beasain: 943 16 00 56 Urretxu: 943 72 34 08

Webgunea: goiberri eus Posta elektronikoa: goiberri@hitza eus Publizitatea: 607 530 424 jizagirre@hitza eus Bezero arreta, harpidetzak: 943 30 30 35 hitzakide@hitza eus

Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga Arama Ataun Beasain Itsasondo Legorreta, Mutiloa, Olaberria, Segura, Urretxu, Zaldibia, Zerain eta Zumarraga

Itzain

Elikagaien inflazioa dela eta

In f l a z i o a r e n o n d o r i o z p r o d u k t u f r e s k o e n s a l m e n t a j a i t s i e t a m a r k a t x u r i e n a k igo omen dira Hori dela eta, h e r r i t a r a s k o r e n e l i k a d u r a r e n kalitatea okertzen ari da eta hala jarraituko omen du irailetik au rrera Egoera honetan, Espainia ko gobernuak merkatu kuotarik handiena duten enpresa bana tzaileekin hitzartuta, oinarrizko elikagaien prezioei mugak jarri nahi die. Neurriarekin polemika hasi da, herritarron eskubideen g a i n e t i k d a g o e n m e r k a t u e t a k o n p e t e n t z i a r e n k o n t r a k o a i z a n d a i t e k e e l a k o e d o t o k i k o dendei kaltea eragin ahal diela ko, beste arrazoien artean Herritar askorentzako elika dura osasungarria ezinezkoa da, eta hori lehentasunez konpon du beharreko arazoa da Kontuan hartuta gaine ra, tamalez, enpresa banatzaile gutxi hauek he rritar gehiengoaren elikagaien kontsumoa bere gain hartzen dutela, epe motzean behintzat, en presa hauen parte hartzea komenigarria da Baina inflazioa alde batera utzita, elikagaien

Judit Garcia Llorens Baserritarra

Askorentzako elikadura osasungarria ezinezkoa da, eta hori lehentasunez konpondu beharreko arazoa da

Denok onartzen dugu elika gai freskoak, ingurukoak eta sa soikoak osasungarriagoak dire la, eta elikagai hauek eskuratze ko aukerarik iraunkorrena mer k a t u k a n a l l a b u r r e n b i d e z d e l a (azokak, kontsumo taldeak, he rriko dendak, ) Ez al da garaia kanal hauek indartzeko, erraz tasunak eta erreferentzialtasu na emateko eta gure elikadura r e n g a i n e a n g e r o e t a i n d a r g e h i a g o d u t e n e n p r e s a b a n a tzaileen indar korrelazioa gure alde aldatzen joateko?

Azaleko irudia: Goiberri

g l o b a l i z a z i o a , u n i f o r m i z a z i o a , e t a b e z e r o z e i n ekoizleentzat ezarritako prezioen gehiegikeriak e r a b a t l o t u t a d a u d e e n p r e s a m u l t i n a z i o n a l hauek duten merkatu kuota handiarekin. Beraz, zaila ematen du arazoa handitzen duenari prota gonismoa eta erreferentzialtasuna emanez (eta m e r k a t u k u o t a h a n d i t z e k o a u k e r a b e s t e b e h i n ere) egoera onbidean jarriko denik epe luzera.

Prezio eskuragarriagoak iza t e k o , o s a s u n e k o a r a z o a k m u rrizteko eta nekazariak zein in g u r u m e n a z a i n t z e k o , j a k i i n dustrialekin osatzen joan garen dieta errebisatu behar dugula k o a n n a g o ( j a k i p r o z e s a t u e t a h a r a g i i n d u s t r i a l a r e n g e h i e g i z k o k o n t s u m o a adibidez). Horretarako formazio eta informazioa beharrezkoak dira. Horretaz gain, uste dut solu zioak etorriko direla barne merkatuak eta kanal hurbilak lantzen eta sasoiko zein tokiko elikagai ekologikoen sustapenetik. Eta ez dago Madriletik zer neurri datozen zain egon beharrik.

G o i e r r i n b a d i r a u r t e b a t z u k H a m a b o s t a l d i ekologikoa antolatzen dela eta programako eki m e n e k h a u s n a r k e t a r a k o b i d e a e m a t e n d u t e . Igande honetan, urtero bezala, Zerainen hitzor dua dugu azokarekin Apustu egingo nuke, ber tan aurkitu daitezkeen elikagaien prezioen infla zioa 10etik behera dagoela.

FASEAK ETA SAILKAPENAK

Hiru fasetan banatuko da Bertsolari Txapelketa Nagusia: Irailaren 24tik urriaren 9ra lehenengo fasea; urriaren 22tik aben duaren 3ra finalaurrekoak; eta abendua ren 18an finala.

1fasea Herrialdeetako txapelketeta tik sailkatutako 36 bertsolarik kan tatuko dute lehen fasean Sei ber tsolaritako sei kanporaketa antolatu di tuzte Talde bakoitzeko irabazlea zuzenean pasako da hurrengo fasera Pun tu gehien biltzen dituztenekin osatuko da finalaurrekoetarako gainerako bertsola rien zerrenda

2Finalaurrekoak. 24 bertsolari ariko dira: lehenengo fasetik sailkatutako hemeretzi bertsolari eta 2017ko bost finalista Bi itzuli izango ditu finalau rrekoak eta puntu gehien pilatzen dituzten zazpi bertsolari sailkatuko dira Iruñeko finalerako

Finala. Zortzi bertsolari ariko dira Iruñean: 2017ko txapelduna (Maia len Lujanbio) eta finalaurrekoetatik puntuazioz sailkatutako zazpiak

n e a n , i a s a i o g u z t i e t a r a j o a t e k o a i z a n n a i z , b a i n a a u r t e n e z d a k i t z e r e g i n g o dudan. Gogo handirik ez dut, eta hasie ran, inbidiarik ere ez du ematen»

H o r i b a i , f i n a l e r a k o t x a r t e l a e r o s i t a dauka. «Bukaeran badakit inbidia sen t i t u k o d u d a l a , I r u ñ e k o f i n a l a b e r e z i a i z a n g o d e l a k o H a n k a n t a t z e a e d e r r a i z a n g o d a b a i n a t x a p e l k e t a o n d o a t e r a zaienekin gogoratzen gara, eta txapel k e t a o n d o a t e r a k o e z z a i e n a k g e h i a g o i z a n g o d i r a » G a i n e r a , b e a s a i n d a r r a k argi du, «kontua da ez dela finala baka rrik. Aurretik pasatzen duzuna, animi koki gorabehera handiko asteak izaten dira Aldartean eragiten du eta ez da oso gomendagarria»

S a r o i J a u r e g i z a l d i b i a r r a e r e E u s k a l Herriko bertsolari txapelketako finale t a k o a u r k e z l e f i n k o e t a k o b a t i z a n d a 2001 urtetik, «Belodromoko azkeneko f i n a l e t i k » . G e r o z t i k , B E C e k o f i n a l a k

BOST GOIERRITAR

2022ko Euskal Herriko Bertsolari Txapel ketan bost goierritarrek hartuko dute par te Saioetarako eta finalerako txartelak salgai daude, Bertsosarrerak eus atarian

» Amaia Iturriotz Etxaniz (1993)

Urriaren 2an, Gasteizko Europako Biltzar jauregian izango du lehen saioa, 17:00etan. Lehenengo aldiz hartuko du parte Txapelketa Nagusian urretxuarrak

» Iñaki Apalategi Astigarraga (1982)

Irailaren 25ean, Arrasateko (Gipuzkoa) Amaia Udal Antzokian kantatuko du, 17:00etan Hirugarren aldiz lehiatuko da beasaindarra

» Iban Urdangarin Lardizabal (1985)

Ataundarrak ere badu esperientzia Txa pelketa Nagusian, bigarren parte hartuko baitu. Urriaren 2an izango du lehen saioa, Gasteizko Europako Jauregian, 17:00etan

» Nerea Elustondo Plazaola (1981)

Beteranoena legazpiarra da, laugarren al diz ariko baita Irailaren 24an, Getxoko (Bizkaia) Muxikebarri Zentroan izango du estraineko saioa, 17:00etan.

» Maialen Akizu Bidegain (1996)

Aurrez sailkatuta zegoen bertsolari batek txapelketan parte hartzeari uko egin dio lako, lehenengo aldiz Euskal Herriko txa pelketa nagusian aritzeko aukera izango du urretxuarrak Urriaren 9an Lizarran (Nafarroa), Los Llanos kulturgunean du lehen kanporaketa, 17:00etan

aurkezten aritu da, eta kanporaketeta k o s a i o r e n b a t e r e b a i . A u r t e n b e h e k o a u l k i e t a t i k , « e r a b a t k a n p o t i k » b i z i k o d u E u s k a l H e r r i k o t x a p e l k e t a A r r a r o a egingo zaio seguruenik: «Egia esateko, txapelketako antolakuntza talderen ba tetik kanpoko txapelketaz ez naiz gogo ratzen 1997koa izan zen azkena Bada kit finalera joan nintzela, baina oroime nak oso oso atzenduta dauzkat».

Goierritarren aukera finalean

F i n a l e k o t x a r t e l a e r o s i t a d a u k a z a l d i biarrak ere. Baina aurretik saio gehiene

Euskal

Maialen Lujanbio txapeldunarekin batera, Iruñeko Nafarroa Arenako finalean beste zazpi bertsolari lehiatuko dira Gari Garaialde

Amaia Iturriotz Etxaniz Urretxuarra

Pentsatzen dut datozen asteetan urduri edo oso urduri jarriko naizela. Aukera eta oparia da txapelketa nagusian ari tzea, helburu bat, inoiz jarri gabekoa, baina helburua betetzea Txapelketa ho netan berriz bertsoari lotzea da helbu rua Gogoa daukat berriz ere bertsoetan zentratzeko, eta nire burua estutzeko, eta berriz kateatzeko Lehenengo kan poraketa gainditzea izugarria izango li tzateke Zaila dela badakit, baina aukera egongo balitz, izugarria litzateke, aurre ratzen jarraituko genuelako Iñaki Apalategi Astigarraga Beasaindarra

«Ahal dudan ondoena egin, eta gero gerokoak. Saio bakoitza bizi beharra dago»

Ondo egin nahia beti egoten da Beraz, ahal dudan ondoena egin, eta gero ge rokoak Hasieran eta bukaeran kantatu, norekin kantatu gauza guzti horiei ga rrantzia kendu behar zaie Garrantzia egiten duenak dauka. Saio bakoitza bizi beharra dago Fase bakoitzean norberak jartzen dio helburua bere buruari Lehe nengo fasean, lehenengo fasean pen tsatu behar da baina horrek ez du esan nahi ez daukazula hurrengo fasera sail katzeko gogorik Jende asko geratu da kanpoan eta zortea da hor kantatzea

Izena ematerakoan izugarrizko zalan tzak izan nituen. Pandemia honek denoi eman digu dezenteko kolpea, eta erabat desanimatu nintzen Izan ere, saiorik ez baldin badaukat, txapelketak eta gaine rakoak alperrik dira. Hala ere izena eman nuen eta aurtengo udan saioak mugitu dira eta alde horretatik gustura nago Txapelketara dena ematera joaten naiz, ahalik eta aurreen geratzeko. Txa pelketako ibilbidea Gasteizen bukatzen bada ez dut disgustu handiegirik era mango baina aurrera banoa, hobe

t a r a j o a t e k o a s m o a e r e b a d a u k a , « s e mearekin eta familiartekoekin»

Azkeneko finaletan goierritarren or d e z k a r i a k i z a n d i r a S a r o i J a u r e g i ( 2 0 0 1 e t i k ) e t a A i t o r S a r r i e g i ( 2 0 0 9 a n , 2013an eta 2017an) Aurten ikusteko da go goierritarrik finalean izango ote den. S a r r i e g i r e n e s a n e t a n , « l e h e n e r e e g o n dira final mordo bat bertsolari goierri tarrik gabe 2001a, 2005a Nik uste dut kolpea gutxien uste duenak jo dezakee l a . A u k e r a k b a d a u d e b a i n o g a u z a a s k o gertatu behar dira elkarrekin»

Finala urruti

J a u r e g i e z d a f i n a l e k o z o r t z i k o t e a r e n z e r r e n d a n p e n t s a t z e n j a r r i o r a i n d i k «Egia esan ez dut pentsatu finalean zein sartuko den eta zein ez den sartuko. Ar gi daukadana da, desberdina izango de la» Batetik, azkeneko finalean kantatu z u t e n b i k [ A i t o r S a r r i e g i e t a I g o r E l o r tza] parte hartuko ez dutelako, «eta zu l o b a t z u k g e r a t z e n d i r e n e z , b e t e e g i n beharko direlako nolabait» Hutsuneak betetzeko «abanikoa zabal samarra da go. Goierritarrentzat izango den ala ez

Aitor Sarriegi Bertsolaria

d e n , z a i l a d a g o e s a t e n . [ A i t o r ] S a r r i e g i ez dela izango garbi dago»

Biek ala biek argi dute, finala urruti dagoela eta txapelketako saio bakoitzaz gozatu behar dela lehenengo egunetik J a u r e g i r e n e s a n e t a n , « f i n a l e r a a i l e g a t u k o d i r a a i l e g a t z e a m e r e z i d u t e n a k . Beti norbaitek kanpoan geratu beharko du eta argi dago sekula ez dela ehuneko ehun justua izango Ezinezkoa da, artea z e n b a k i t a r a e k a r t z e n a r i g a r e l a k o e t a horrek bere gorabeherak izaten ditu».

Sarriegiren ustez, «nahiz eta txapel k e t a r e n e g i t u r a k f i n a l a e r r e p i k a t z e a erraztu, finalistak beranduago sartzen d i r e n e z , a l d e z a u r r e t i k k a n p o r a t z e k o aukera gutxiago baitago Taldea gutxi aldatzen da batetik bestera Eta nik uste dut aurten ez dela aldaketa asko izango. Izango dira, nahita nahiez, aldatuko da a g i a n f i n a l a r e n k o l o r e a , b a i n a t a l d e a n e z d u t u s t e a l d a k e t a a s k o i z a n g o d i r e nik».

Finala Iruñean lehenengoz Finaleko lehiakideen artean aurpegi be rriak izango diren bezala, finalaren es

«Txapelketa honetan berriz ere bertsoari lotzea da helburua»

Iban Urdangarin Lardizabal Ataundarra

«Txapelketan izena ematerakoan izugarrizko zalantzak izan nituen»

«Txapelketaren bukaeran badakit inbidia sentituko dudala, Iruñeko finala berezia izango delako»

«Bertsozale Elkarteak beti izan du ausardia puntua; nik uste dut erabaki ona dela Iruñera joatea»

Saroi Jauregi Aurkezlea eta gai jartzailea

Maialen Akizu Bidegain Urretxuarra

Nerea Elustondo Plazaola Legazpiarra

«Esan beharrekoak ea oholtzan esaten asmatzen dudan»

Apirilaren 25ean, erditze aurreko saio tik nentorrela esan zidaten txapelketan parte hatzeko aukera izango nuela As tebeteko epea eman zidaten pentsatze ko Ama izatear nengoen, aldaketa asko zetozkidan... ingurukoekin hitz egin eta baiezkoa ematea erabaki genuen Poze tik eta opari bezala jaso nuen Hori bai, opariak ez dira goitik behera iristen Gi puzkoatik 16 bakarrik sailkatu gara, bi de eta pauso batzuen ondorioa da Na goen gorputzaldi honetatik kantatu nahi dut, gorputzaldi hori islatuz Denon hel burua aurrera egitea izaten da.

Lehenengo kanporaketan kantatzea to katu zait eta aukeran eskertuko nukeen erreferentziaren bat ikusi eta gero kan tatzea baina dagoenera moldatu behar ko da Abuztuan egin ditut bertso saioren batzuk eta nahikoa sentsazio onak izan ditut, beraz gorputzaldi horri eutsi nahi nioke Helburuak pixkanaka jarri behar dira eta Getxon ahalik eta saiorik onena egitea nahi nuke, horrek hurrengo fase rako txartela suposa dezakeelako, baina ez naiz aldez aurretik erronka handirik botatzen hasiko, esan beharrekoak ea oholtzan esaten asmatzen dudan!

Analisia

kenatokia ere berria izango da: Iruñeko Nafarroa Arena Aurrerapauso garran tzitsua da bi goierritarrentzat. Sarriegi rentzat «beste sinbolismo bat eta beste indar bat» dauka finala Iruñean izate a k J a u r e g i r e n t z a t e r e « b e s t e m u g a r r i b a t » i z a n g o d a : « B e r t s o z a l e E l k a r t e a k zerbait baldin badauka ausardia puntua du, ausarkeriarik gabe, eta uste dut gai nerako saioetan ere zazpi herrialdeeta k o E u s k a l H e r r i a i k u s a r a z t e n s a i a t z e n d e l a s a i o a k a n t o l a t z e r a k o a n . N i k u s t e d u t o s o e r a b a k i o n a d e l a I r u ñ e r a j o a tea»

Z a l d i b i a r r a r e n e s a n e t a n g a i n e r a , « p e n t s a N a f a r r o a k o b e r t s o l a r i t z a r e n tzat, bertsogintzarentzat eta bertsoza leentzat ze ziztada izango den; eta Nafa r r o a r e n t z a t b a l d i n b a d a , E u s k a l H e r r i g u z t i a r e n t z a t » . S a r r i e g i k g a i n e r a t u duenez, «Iruñean euskara hutsean egi t e n d e n h o r r e l a k o e k i t a l d i b a t e k e t a e u s k a r a r e n m u n d u a n h a i n g a r r a n t z i tsua denak Iruñea ‘hartzea’, oso garran tzitsua da Iruñea ‘hartzea’ baino gehia g o , e z d a k o n k i s t a k o n t u b a t , b e r t a t i k , Iruñetik sortu behar duen egun bat eta

g i r o b a t i z a t e a e s p e r o d u t » . B e r t s o l a r i txapelketa nagusiko finalak Donostia tik Barakaldora eta Barakaldotik Iruñe r a k o i b i l b i d e a e g i n d u e n b e z a l a , « e a e t o r k i z u n b a t e a n , S u s t r a i k [ C o l i n a ] k a n t a t z e n d u e n b e z a l a , B a i o n a n i z a t e n d e n » , n a b a r m e n d u d u t e . H a l a e r e , J a u r e g i k a z p i m a r r a t u d u e n e z , « n a h i a eta borondatea ez dira nahikoa, erakun deen eta antolatzaileen inplikazioa be har da, areto egoki bat...».

Arnasa bertsolaritzarentzako COVIDak eragindako pandemiaren on dorioz garai zailak bizi izan dituen ber tsolaritzarentzat 2022ko txapelketa na g u s i a « a r n a s b a t » i z a n g o d a g o i e r r i t a r r e n e s a n e t a n I z a n e r e , « t x a p e l k e t a k gauza asko jartzen ditu martxan. Gauza asko aktibatzen ditu. Bertsozale Elkar t e a b e r a , i n g u r u a n d a b i l e n b e r t s o z a l e p i l a b a t , b e r t s o l a r i a k , g a i j a r t z a i l e a k , epaileak, udalak, teknikariak, bertsoza l e e l k a r t e g u z t i a k . . . a z k e n e a n E u s k a l H e r r i a a k t i b a t z e n d u U s t e d u t p a n d e m i a b a t e n o n d o r e n o n d o e t o r r i k o d e l a txapelketa nagusia».

Iruñea txapeldun

Txapelketa

Nagusia, iaz egitea baze gokion ere, 2022an jokatuko da, arrazoi ezagunengatik Ez al da horre lakorik, ez bestelako areriorik izango! Badirudi giro bikaina izango dela, az ken urteetan bezain jendetsua Hau ez da bertsolaritzari eta bertsogintzari soilik dagokion eguna; ezohiko jende multzoa bildu ohi gara; gehienak ber tsozale petoak eta asko bertsozaleak ere bai baina, bereziki egun horretan, festa eta euskararen aldeko ekintza edo jaian partaide izan nahi dutenak. Txapelketa Nagusia bai, baina ez adinez nagusienak diren bertsolariena Txapelketak eskatzen duen konzentra zioa, entrenamendua, gogoa, gaitasun mental eta fisikoa ez dago denon es ku eta finalerako sailkatzeak bere lana (eta poza) dakarren arren, Iruñean goiz eta arratsaldez sormen lanean jardute ak eskatuko duena ez da egun pasa jo atea Jarrera kontua ere bada eta izaerak nabarmen agintzen du norgehiago kan. Denok ez gara irabazle izaerako ak, irabazi nahi izan arren Txapelketa Nagusian Egañak eta biok kantatu ge nuen batean, kantatzeko aulkitik jai kieran, esan nion nik «orain ikusiko diagu bada» eta Andonik erantzun «ez Iñaki, orain ikusiko ditek!» Emaitza begi bistakoa da, hark lau txapel ditu!

Aurtengoak hainbat galdera sorta razten dizkit: Nor izango da Txapeldun? Gaiek zer berrikuntza izango dute? Goierritar finalistarik izango ote? Iza teko aukerak baditugu eta bultzada emango diegu txaloz, animoz, oihuz Eutsi goiari! Dakizuena egiteko zoria opa dizuet sailkaturik zaudeten bertso lari partehartzaile denoi eta beste ho rrenbeste, askotan isilpean ia ikusezin bihurtzen zaizkigun, gai jartzaileei, epaileei, aurkezleei, antolatzaileei

«Nagoen gorputzaldi honetatik kantatu nahi dut, gorputzaldi hori islatuz»

Iñaki Murua Bertsolaria

Hitzen ganbara

Burgoi: (adjektiboa) Harroa, harropu tza, ‘buru goi’ formen batura Buruiritzia, bere buruaz uste handia duena, hantustea edo handiustekoa. «Euskal Erriaren Ego aldean bizi zan Europako erririk burgoiena» (Jon Mirande, 1976)

Ondare materiala

Esaera zaharra

«Lur bigunean, zulo handia» Egoerak baldintzatzen ditu ekintzak Errazagoa da ezer egitea inguru ego kian; alderantziz, egoera gogorrean ‘zulo’ txikia egin ahalko da Komeni da, beraz, aukera onak baliatzea

Efemerideak

1864 9 12. Leoncio Zufiria organista eta konpositorea jaio zen, Lazkaon 1926-9-15 Joxe Migel Iztueta Lazkao Txiki bertsolaria jaio zen, Lazkaon. 1981 9 15. Nerea Elustondo Plazaola bertsolaria jaio zen, Legazpin

A zpillako dorre ezkutua

diren errepide guztiak egiteko ere era b i l i z u t e n h a n g o m a t e r i a l a ; Z e g a m a r a , M u t i l o a r a , Z e r a i n e r a e t a I d i a z a b a l e r a i r t e t e n z i r e n b i d e e n z o r u a n b o t a t z e k o eta gogortzeko

L e k u e s t r a t e g i k o a n z e g o e n A z p i l l a dorrea: kostaldetik Nafarroarako erre pide nagusi bat kontrolatzen zuen, Se gurako hiribilduaren goialdeko gaintxo batetik Dorreko harria bakarrik ez, han z e g o e n h a r k a i t z t o n t o r r a e r e d e s e g i n z u t e n . 1 7 8 9 k o a b u z t u a r e n 2 3 a n h a r r i a a t e r a t z e n h a s i z i r e n H a r r o b i f u n t z i o a b e t e z u e n , e t a 4 . 8 0 0 m e t r o k u b o h a r r i atera zela diote agiriek. Hainbat metro beheratu zuten gailurra, eta horregatik ez dago inolako aztarna arkeologikorik

O r o i g a r r i p l a k a j a r t z e k o e k i m e n a , hain zuzen, efemeride horren harira au keratu zuen Erraztiolatzako Rafa Bera sategik: abuztuaren 23a

Ab u z t u a r e n 2 3 a z g e r o z t i k , S e g u r a n A z p i l l a k o d o r r e a n o n e g o n z e n a d i e r a z t e n d u e n o r o i g a r r i p l a k a b a t e k e r a k u tsi die historiako lezio ahaztu eta ezeza g u n b a t a n t z i n a k o b i d e a n p a s e o a n d a b i l t z a n i b i l t a r i e i . S e g u r a k o E r r a z t i o l a t z a M u s e o a r e n e k i m e n e z , a l t z a i r u z k o pieza batek eta nafar banderaren meta lezko xafla batek gogorarazten dute.

A g i r i z a h a r r e t a n a i p a t u i z a n a g a t i k , j a k i n a z e n e g o n z e l a A z p i l l a n d e f e n t s a e r a i k i n e n b a t S e g u r a k o u d a l a r t x i b o h i s t o r i k o k o p e r g a m i n o z k o a g i r i z a h a r

b a t t r a n s k r i b a t u a z u e n L u i s M i g u e l D i e z d e S a l a z a r F e r n a n d e z e k , 1 9 9 3 a n : « la meatad de toda la piedra de la to rre de Ayzpilaga et la meatad de la Pen na Alta de piedra de Ayzpillaga» d i o 1 4 1 0 e k o m a i a t z a r e n 2 6 k o s a l m e n t a i d a t z i a k H a l a e t a g u z t i z , i n o r k g u t x i k zekien dorrearen berri Seguran

Harresitarako hango harriak

E r a i k i n h i s t o r i k o a r e n a z t a r n a k e r a b a t g a l d u a k d i r a D o r r e a e t a b e r a z e g o e n h a i t z t o n t o r r a 1 4 1 0 e a n s a l d u z i t u z t e n , u r r e z k o 6 0 k o r o a r e n t r u k e . D o r r e a d e s e g i n , e t a S e g u r a r e n h a r r e s i a k e r a i k i t z e k o e r a m a n z i t u z t e n h a n g o h a r r i a k Horretarako ezezik, Seguratik abiatzen

Azpillako sailak 1873an saldu zituen u d a l a k , k a r l i s t a g e r r a k e r a g i n d a k o z o r izugarriak arintzeko finantzazioa behar baitzuen 40 000 erreal lortu zituen, Se g u r a k o l a u j a u n t x o r e n a r t e a n l a u z a t i tan salduta. 1921ean karobia egin zuten.

Nafarroaren dorrea zatekeen Berasategiren iritziz, Nafarroako erre s u m a r e n d o r r e a z a t e k e e n A z p i l l a k o a . G a z t e l a k b o t a i z a n a d a a d i e r a z l e b a t , b e h i n l u r r a l d e h o r i m e n p e r a t u z u e n e a n . « K a s u h o n e t a n , e t a b e s t e a s k o t a n , Euskal Herriak arazo sakona dauka bere historia kontatzeko orduan, ez duelako k o n t a k i z u n a r i z i l e g i t a s u n a e m a t e n d i o n b o t e r e p o l i t i k o p r o p i o b a t e d u k i a z k e n 8 2 2 u r t e o t a n , g u t x i e n e z » , e s a n du Erraztiolatzako arduradunak

A z p i l l a i z a n z e l a e t a n o n z e g o e n , behintzat, jakiteko modua bada orain.

Orrialde honetarako ekarpenik egin nahi izanez gero: goiberri@hitza.eus

Azpillako dorrearen desegintzearen berri ematen duen oroigarri plaka jarri duen Erraztiolatza Museoko Rafa Berasategi ondoan duela Atzean, Erdi Ardoan dorrea egon zen muinoa Aimar Maiz

Testua: Aimar Maiz

G aiak hala dio

Kate motzean

Miguel Angel De las Heras • Argazkizalea,BKL ko kidea

«Usurbeko gurutzea oso leku kuttuna da niretzat»

Gaia: Jendea

Doinua: Imuntzo eta Belokiren ‘Antton, ohore’

Jendea zerri hutsa da, ematen du ikara Jendeak besteen kontu egiten du algara Jendeak merkatalgune handietan ilara Jendeak bere ahotan etengabe erdara Jendeak ez du inongo edukaziorik jada Jendeak gaizki hezten du bere seme alaba Jendeak hartu dezala hau pentsatzeko patxada: jendea gora ta behera, ta jendea nor da ba?

Norberaren teilatuan, baloiak zenbat traba. Eroso gaude kanpora zuzenduz begirada Instagrameko filtroak, eguneroko plaga, bizitza jadanik ez da garenaren islada Nahiz jokatzen ohitu garen fantasma hutsen erara, ken diezaiogun, behingoz, mamuari izara Zintzoak izan gaitezen, aitortuz lau haizetara: min ematen digu, baina, jendea gu geu gara!

HURRENGOA »

Bertsolaria: Ekaitz Goikoetxea Asurabarrena

Beasainen egiten diren kultur eta kirol e k i t a l d i e t a n o h i k o a i z a t e n d a M i g u e l Angel De las Heras (Beasain,1967) argaz ki makinarekin ikustea. Herriko artxibo polita osatzen ari da pixkanaka. Uztaile an jokatzen den hiru eguneko Ehunmila ultra trailak eta egin berri den Igartzako Dantzarien Eguna ditu gogokoenak ar gazkiak ateratzeko. Saskibaloi zalea ere bada, eta BKL saskibaloi taldeari lotuta urte asko daramatza Ze zaletasun dituzu? Mendira joan eta argazkiak egitea. Ibil tzea Pelikula bat.

Ez dut telebista asko ikusten,eta aspal dian zinera ere ez naiz joaten. Baina au keratzekotan komedia bat aukeratuko nuke, Ocho apellidos vascos, adibidez Liburu bat.

Oso gutxi irakurtzen dut. Abeslari bat.

Benito Lertxundi

Abesti bat.

Xalbadorren heriotzean Oporretarako leku bat.

Conil de la frontera, Cadizen (Espainia).

Zer gosaltzen duzu?

Kafesnea galletekin Kolore bat.

Urdina.

Inoiz ahaztuko ez duzun eguna. Nire lehen semea jaio zena Jaso duzun oparirik bereziena.

Opari gutxi jasotzen ditut, baina oso be rezia izan zen BKLren 50. urteurrenean diploma eta plaka bat jasotzea Amets bat.

Emazteak eta bi semeek osasun ona iza tea.

Bizitzako plazer txiki bat.

Bazkari on bat jatetxe on batean Goierriko txoko bat.

Beasaingo Usurbe gurutzea.

Beasainen biziko ez bazina...

Donostian, oso gustuko dut

Mikel Urteaga Azkue

Testua: Loinaz Agirre

Hamabostaldi ekologikoan murgilduta dago Goierri egun hauetan, eta igandean, hilaren 18an izango da ekitaldi nagusia: Zeraingo azoka entzutetsua. Inguruko produktu ekologikoak ere han izango dira salgai, tartean Iñaki Intxaustik (Segura, 1992) Zeraingo Mendarte eta Segurako Markitegi baserrietan ekoizten dituen frutak eta barazkiak.

Testua/argazkia: Tere Madinabeitia

Hitzordu garrantzitsua duzue igande an Zerainen

Bai Urte askotako ibilbidea duen azoka ekologikoa egingo da, Biolurrek, udalak eta ENEEK Ekolurrak antolatuta. Feria g a r r a n t z i t s u a d a , e r o s l e f i n k o a s k o d i tuelako, eta jende asko etortzen delako. Goierriko Hamabostaldi ekologikoaren barruan kokatzen da.

Zer da feria hau Zerainentzat? E g i a e s a n , Z e r a i n e n t z a k o e g u n b e r e z i a d a , h o r r e l a k o j e n d e t z a e l k a r t z e n d u e n ekintzak urtean bi bakarrik izaten dire lako, festak eta azoka hau Duela gutxi ra arte plazan egiten zen, eta oso berezia izaten zen, plaza oso polita delako, he rriak daukan arte horrekin, oso inguru p o l i t a d a , b i s t a p o l i t a k d i t u A u r t e n , a u r r e k o u r t e a n b e z a l a p i l o t a l e k u a n e g i n g o d a . I a z C O V I D a g a t i k e r a m a n z e n h a r a , b a i n a a u r t e n p l a z a n d a g o e n eraikin bat erortzeko arriskua dagoela ko egingo da han. Egun polita izaten da g u r e t z a t e r e , h a s i g o i z e a n a z o k a r e k i n , g e r o p o s t u a k j a s o , a z o k a k o b e s t e s a l tzaileekin eta herritarrekin taberneta tik bueltatxo bat...

Zenbat postuk parte hartzen dute?

Ez dakit ziur, baina 30 bat izango gara N i n e u e z n a i z h a n i z a n g o , b a i n a J o k i n a n a i a k j a r r i k o d u g u r e e t x e k o p o s t u a , barazki eta frutekin. Askotariko saltzai l e a k i z a n g o g a r a , B i o l u r h o r r e t a n s a i a t z e n d e l a k o , a n t o l a t z e n d i t u e n b e s t e azoketan bezala. Oreka bat mantentzea

nahi izaten du, erosleak erosketa poltsa oso bat egiteko aukera izan dezan Eta zerekin bete ahal izango da poltsa hori Zerainen?

Barazki eta frutez gain, ogia, eztia, bara t x u r i a k , g a z t a i z a n g o d i r a B i o l u r r e n informazio postu bat ere izango da, eta

A n e O t e g i s u k a l d a r i a k s h o w c o o k i n g postu bat ere jarriko du, eta bertan pres t a t u k o d u z e r b a i t a z o k a k o p r o d u k t u e kin Denetik egongo da Erosleak nongoak izaten dira?

Leku askotakoak. Bailarako jende asko etortzen da, eta bailaraz kanpokoak ere bai Urte askotan zehar egin denez, jen d e a k e z a g u t z e n d u , e t a g a i n e r a , i n g u r u a k p l a n p o l i t a k e g i t e k o a u k e r a e m a ten du, arratsaldea aprobetxatzeko Be raz, kanpoko jendea izango da, ziur H e m e n e g u r a l d i a r e n f a k t o r e a s a r tzen da, azoka ondo joateko ez zaigula k o k o m e n i e z e g u r a l d i o s o o n a e z o s o txarra Estalpean izango da, baina guri komeni zaiguna da bitarteko eguraldia, eta ez onegia, jendea hondartzara joan ez dadin

A z o k a h a m a b o s t a l d i b a t e n b a r r u a n kokatzen da. Zer ekitaldi gehiago sartu dira egitarauan?

J o a n d e n a s t e a n a b i a t u z e n , Z e r a i n e n bertan, Zure platerean hasten da mun dua d o k u m e n t a l a r e n p r o i e k z i o a r e k i n . A t z o S e g u r a k o o s t e g u n e k o Z o p a z o k a ren inguruan merienda solasaldia egin genuen, kontsumo eta elikaduraren in g u r u a n , b e r e z i k i u m e e k i n , e t a b i h a r O l a b e r r i k o E t x e b e r r i G o i k o e t x a l d e a bisitatuko dugu Ekitaldi esanguratsue na etorriko da gero, igandeko azoka, eta a m a i t z e k o , h i l a r e n 2 2 a n , a r r a n t z a e t a kontsumoari buruzko Itsasoiko Itsaso tiksasoikoa dokumentala emango dute Ataunen. Programa oso konpletoa da. Hori guztia Zerainen sortu zen. Zerga tik dago herri horretan ekologiarekiko sentsibilizazio hau?

Esan daiteke Zerainen beti egon dela le h e n s e k t o r e r a k o a t x i k i m e n d u b a t , e t a hori bultzatzeko gogo bat, Zerain Deza gun fundazioa atzetik zegoela Lanketa horri esker Zerainen ditugu artzain ba tzuk, ni neu ere bai... Inguruko herri txi kien artean, lehen sektoreari garrantzi h a n d i e n a e m a n d i o n a Z e r a i n i z a n d a E t a a z o k a e k o l o g i k o a r e n a h e r r i a k s e k t o r e a b u l t z a t z e k o z u e n a s m o a r e n e t a gogoaren emaitzetako bat da Zu zergatik zaude tartean? E k o i z l e e k o l o g i k o a n a i z , n e u r r i h a n d i

b a t e a n , a r r a z o i i d e o l o g i k o e n g a t i k , mundu osasungarriago eta jasangarria go baten aldeko atxikimendua dudala k o . Z e r a i n e r a e k a r r i t a , h e r r i t a r b e z a l a parte hartzea gustatzen zait, Biolurreko kide bezala ere bai, eta nik dudan ideolo gia horren bidetik doan ekintza bat da Zer ekoizten duzu?

Barazki, fruta eta haragi ekologikoa, ai ton amonen Zeraingo Mendarte eta Se g u r a k o M a r k i t e g i b a s e r r i e n a r t e a n H a i n b a t a z o k a t a n s a l t z e n d u t p r o d u k zioa, baita kontsumo talde batean ere. Nola hasi zinen mundu honetan?

I n d u s t r i a a n t o l a k u n t z a i n g e n i a r i t z a ikasketak egin nituen eta fabrikako la n a p r o b a t u n u e n , b a i n a e z z i t z a i d a n gehiegi gustatu Lehen sektorearekiko lotura txikitatik izan dut, eta 25 urtere k i n e r a b a k i n u e n s a l t o e g i t e a ; o r d u a n izan behar zuen, edo bestela bizitza oso an damutuko nintzen Esan beharra dut txikitan oso gustuko nuela baserriko la na eta giroa, eta nerabezaroan aldendu e g i n n i n t z e l a b e s t e a s k o b e z a l a , b a i n a gero berriz ere baserriaren dei hori sen titu nuen, eta bueltatu nintzen

I n g u r u k o e k o i z l e a k e z a g u t u z h a s i nintzen, mundu honetan sartu nahian.

E t a h a i e k i n i k a s i t a k o a r e n o n d o r e n e t a i k a s t a r o b a t z u k e g i n o n d o r e n , e r a b a k i nuen etxean zegoen oinarria hartu eta profesionalizatzeko bidean jartzea. Ho rretarako jarri nituen negutegiak bara tzean, eta behi kopurua handitu nuen.

E t a b i d e h o r r i b u l t z a e g i n e z , g a u r e g u nera arte Bost urte egin ditut dagoene ko, eta ez dut batere damurik Nolakoak izan ziren lehen pausoak?

B a r a z k i e k i n h a s i n i n t z e n l e h e n e n g o , g a n a d u a r e n m u n d u a k o n p l i k a t u a g o a delako, sarrerak oso gutxi dira eta irtee rak asko, gastu askoko mundua da. Ba razkiek xumeago hasteko aukera ema ten dute, epe laburragoko zikloak dire lako, hau da, zerbait landatzen duzune t i k e t e k i n a k j a s o t z e k o g u t x i e n e k o t a r tea hilabete eta erdia da, eta gehienekoa sei hilabetekoa Gainera, lurrarekin lan egitea asko gustatzen zait

N i k b a s e r r i a o s o t a s u n b a t e a n u l e r tzen dut, eta osotasun horretan zikloak i x t e a s a r t z e n d a , e t a h o r r e n b a r r u a n , animalien eta lurraren arteko konbina keta dago.

Bost urteko ibilbidea duzu dagoeneko. Bai, eta alde batetik balorazio positiboa e g i t e n d u t , g u s t u k o p r o i e k t u b a t m a r txan jartzea lortu dudalako, baina bes t e t i k , t r i s t u r a p i x k a b a t e m a t e n d i t g i z a r t e m a i l a n , n i r i g u s t a t z e n z a i d a l a k o baserritarrari erantzutea eta errespeta t z e a m e r e z i d u g u n b e z a l a , e t a h o r i e z dugu lortu. Hor sartzen da prezioen bo rroka, adibidez Jendeak esaten du «ho r i o s o g a r e s t i a d a » , e t a e z d a k o n t u r a t z e n p r o d u k t u h o r r e k d u e n k o s t e a r e n prezioa dela. Horri jarraituz, esan nahi ko nuke segitzen badugu horrela lehen sektorea esplotatzen eta ez babesten, ez d e l a e s i s t i t u k o . T e o r i a b e r d i n a a p l i k a t z e n b a d u g u b e s t e s e k t o r e e t a n e t a l a n p r e k a r i o a k b u l t z a t z e n b a d i t u g u , g u r e s e m e a l a b e k , b i l o b e k . . . l a n p r e k a r i o a k e g i t e n b u k a t u k o d u t e . I z a n g a i t e z e n kontziente: dirua non gastatzen dugun, hori bultzatzen dugu

Eta ahal dela, gastatu dezagun ekologikoan, ala?

«Lehen sektorearekiko lotura txikitatik izan dut, eta 25 urterekin erabaki nuen salto egitea; orduan izan behar zuen!»

«Ekoizpen ekologikoa nolabait bereganatu nahian ari da industria, eta eko-industria ari da sortzen»

Inongo zalantzarik gabe Egiten dugun lan hori eta lortzen dugun produktu ho r i e z b a d a l u r r a r e k i k o j a s a n g a r r i a e t a errespetatzen duena, ez du balio. Beste la ez du zentzurik, etorkizunera begira hipotekatzen ari garelako gure lurra Nola dago ekoizpen ekologikoa?

Orokorrean goraka doan ekoizpen mota bat da, baina aldi berean, ekoizpen eko logikoa nolabait bereganatu nahian ari d a i n d u s t r i a , e t a e k o i n d u s t r i a a r i d a s o r t z e n , n i k e s a t e n d u d a n l u r r a r e k i k o errespetu hori eta tamaina txikiko eko nomia eskalatik aldenduz

Nolako etorkizuna ikusten diozu?

E t o r k i z u n e k o l o g i k o r i k e z b a d u g u , e z dago etorkizunik Lan egin behar dugu, borroka egin behar dugu, baina ez base rritarrok bakarrik, gizarte osoak baizik.

Erretratua

‘ZENTRAL TXIKI’ GOGOAN

Ataunen gerra aurreko udal ba t z a h o n e l a x e z e g o e n o s a t u t a : gehiengo nazionalista eta gu t x i e n g o t r a d i z i o n a l i s t a ; gorri izenekoek, bestalde, hauteskunde oro korretan 10 bozka besterik ez zuten lor tu. Norberto Arrigain Erregetxe (Donos tia, 1899/Tolosa, 1976) Adunako zentra lean elektrikari lanetan ari zela, Bixente Agirre Tolosako aguazil ataundarraren bidez (Bixenteren emazte Fermina Arra tibel Ataungo Dostollo baserrikoa zen), B e n i t o D o r r o n s o r o k e t a A t a u n e n z e n tralean hasi zen lanean eta bertan bizi tzen 1928. urte aldera. Atauna etortzera ko, Tolosako Casa delPueblo eta errepu blikazaleekin bazuen harremanik

Ataunen, kuanto, «gorri» fama zuen eta batzuek ez zuten begi onez ikusten, n a h i z e t a e l i z a r a j o a t e n z e n a i z a n ; ko munista baina fededuna, bere seme Joxe Marik aitortzen duenez. Lagunak Agirre

Ataungo Indarretxe edo Zentrala 1936ko uztailaren 24an iritsi ziren nafar erreketeak Iruñetik Marumendi aldera Biharamunean, eguerdi aurretik, 300en b a t n a f a r e r r e k e t e a z a l d u z i r e n , B e d a m a b u r u t i k b e h e r a , A i e t z i o b a s e r r i k o a t a r i r a . O r d u r a k o , j a k i n a r e n g a i n e a n zeuden, bezperan Anton Arruabarrena familiartekoak ikusi baitzituen Agautz aldean zebilela, pagoa bezalaxe, jendea erruz zegoela eta zain zeuden beldurrez.

N o r b e r t o k , A i t z a r t e t i k b e h e r a z e t o zela nabariturik, etxearen atzeko leiho t i k i h e s e g i n z u e n , e t a 1 5 e n b a t e g u n m e n d i a n i b i l i o n d o r e n , B i x e n t e A g i r r e Ataun aguazil serenoak ezkutatu zuen Tolosako Aguirre enea etxean Han ha rrapatu eta kamioian, Ataundik zehar, Ezkabara eraman zuten preso urtebetez.

B i t a r t e a n , A t a u n g o z e n t r a l e a n , emazte Karmenek seme alabekin hila b e t e b a t z u k j a r r a i t u z u e n , J e x u x s e m e zaharrenaren laguntzaz, amak bai bai tzekien zentraleko eginbeharren berri B a i n a f a m i l i a r i i n g u r u a n g e r o e t a g i r o o k e r r a g o a s u e r t a t u z i t z a i o n e z : e s n e a ekartzen zieten baserrikoek ekartzeari uko egin beldurragatik, begirada gaizto ak, diosala ukatu e a Tolosara itzuli zi ren. Hala ere, esnea ekartzeari utzi ziote nak barkamena eskatzera joan omen zi tzaizkien Tolosaraino; gaitz erdi!

Norberto San Kristobalen kartzelan z e l a , R a m o n L i z a r r a l d e T o l o s a k o a p a i z a k A t a u n g o J o s e G o i k o e t x e a u n d i a apaizari eman omen zion Zentral Txiki ren berri eta honek, txosten agiri baiko rra egin ondoren, emazte Karmeni San Kristobalgo fuertera lagundu zion.

Emaztea kanpoan zela, apaiza baka rrik sartu omen zen, albisterik okerrena jasotzeko pronto, baina libre utzi zuten.

Zegokion zigorra Renfen Batallón de Trabajadores en (Otsaurten eta El Esco rial en) jardunez kitatu zuen. Bitartean N a f a r r o a t i k e s t r a p e r l o a n p a t a t a e k a r tzen eta ateratzen omen zuen familia rentzat bizimodua

Ondoren, Renfen jarraitu zuen elek trikari lanetan.

Tolosan bertan hil zen zebra bidean zihoala, karneta atera berri zuen auto gidari batek harrapatuta.

kamineroa, Azintzio Beltza, Krezentzio Imaz eta abar zituen

Jexux Aizpurua Barandiaran Ataun

«Lagunak izanda, mendian ibilbide luzeak eginak gara elkarrekin»

«Erritmo antzekoan joango ginelakoan geundenez, elkarrekin egin genuen Axari Trail Txikiko ibilbide osoa

Gaizka Lasa Berdegue Mendi korrikalari legorretarra

«Aste honetan biok elkarrekin joango gara Anbotora, Sorginen Lasterketara; maila handiagoa egongo da»

Aitor Zunzunegi Tapia Mendi korrikalari legorretarra

Gaizka Lasa Berdegue eta Aitor Z u n z u n e g i T a p i a ( L e g o r r e t a , 2 0 0 2 ) k o r r i k a l a r i a k d i r a e t a u d a n m e n d i a n o r d u a k p a s a dituzte, gozamenerako zein lasterkete t a k o p r e s t a k e t a r a k o . J o a n d e n a s t e a n Axari Trail Txikiko garaileak izan ziren Nolakoa izan da lasterketarako prestaketa?

Gaizka Lasa: Bakarka prestatu dugu las t e r k e t a , b a i n a h a l a e r e , h e r r i b e r e k o a k i z a n d a e t a l a g u n a k i z a n d a , m e n d i a n ibilbide luzeak eginak gara elkarrekin, e t a b a i t a f e s t a u g a r i e r e . H a l a e r e , b i o k j o a n g i n e n e z A x a r i T r a i l T x i k i a n p a r t e hartzera eta erritmo antzekoan joango ginelakoan geundenez, elkarrekin egin genuen ibilbide osoa ia. Ibilbide osoa elkarrekin egin ondoren nola erabaki zenuten zein sartuko zen lehenago helmugan?

A i t o r Z u n zu n e g i : M o m e n t u k o k o n t u a i z a n z e n . I k u s i n u e n G a i z k a o s o i n d a r t s u z i h o a l a g o r a n t z , e t a b e h e r a n t z e r e bizi zebilen, beraz, igandean bere txan da zela argi zegoen. Horren indartsu ibi lita lasterketa osoan, lasai aurreratzeko esan nion Igandean bera eta beste bate an, agian, nire txanda izango da N o l a h a r t u z e n u t e n a u r r e k o a s t e k o Axari Trail Txikiko garaipena?

G. L.: Oso pozik gaude Axari Trail Txiki k o g a r a i p e n a r e k i n G o g o z j o a n g i n e n , izan ere, ibilbide polita da eta ezaguna g a i n e r a . H o r r e z g a i n , a s k o d i s f r u t a t u g e n u e n e t a g a r a i p e n h a u e m a i t z a e z i n h o b e a i z a n d a , m o t i b a z i o i z u g a r r i a eman zigun aurrera jarraitzeko. Epe motzera baduzue beste lasterke t a r i k b u r u a n ? E t a n o l a i k u s t e n d u z u e zeuen burua etorkizunean izan ditzakezuen lasterketetara begira?

A Z : Aste honetan biok elkarrekin joan go gara Anbotora, Sorginen Lasterketa Mendi Lasterketara Bertan maila han d i a g o a e g o n g o d a A x a r i T r a i l e n b a i n o s e g u r u e n i k , d e n l a s t e r k e t a i z a n i k , e t a ondorioz, zaila izango da joan den aste k o e m a i t z a b e z a l a k o r i k l o r t z e a H a l a e r e , g o g o t s u g a u d e e t a d e n a e m a t e k o prest, beraz, ahal dugun ondoen egingo dugu eta lasterketaz disfrutatuko dugu, oso lasterketa polita baita

Testua eta argazkia: Maider Insausti

B easain-Agorta-B easain

BEASAINMENDIKO BIRA

Ibilbide klasiko bat da Beasaingo plaza Agortarekin lotzen duen zirkularra. Herriguneko hasierako zatia baserri bide eta garai bateko herri bideekin uztartzen ditu, Goierriren ikuspegi ederrak erakutsiz. Ibilaldi neurtu bat baino gehiago egin da zirkuitu horretan.

To m a s S a l a z a r S a t r u s t e g i k ( I r u ñ e a , 1 9 3 8 B e a s a i n , 2 0 2 0 )

m e n d i z a l e t a s u n a z u e n p a s i o . Aizkorri mendizale elkartearen ikur, gaztetxoenen artean mendiareki ko zaletasuna zabaltzen lan nekaezina egin zuen Errotulu margolaria zen lan b i d e z , e t a e g i n d a k o i b i l b i d e a k m a p a k a r t o g r a f i k o b i h u r t z e k o a p a r t e k o a b i lezia zuen. Pasio hori islatzen da zehaz tasun handiz egindako marrazki horie tan Ondare horrek herriarentzat behar zuela izan argi zuen Salazarrek, eta iaz ko azaroaren 20tik hala dago, haren fa miliaren eta Aizkorri mendizale elkar teko zuzendaritzako kideen elkarlanari e s k e r . E h u n d i k g o r a f i t x a d i g i t a l i z a t u o n d o r e n , Tomasaizkorrikobira. com webgune berrituan kontsulta daitezke

I b i l b i d e a k k u x k u x e a t z e n a r i t u e t a gero, Beasaingo herrigunea eta Agorta k o g a i n a l o t z e n d i t u e n z i r k u l a r r a d a I b i l t a r i h o n e t a r a e k a r r i t a k o a 2 0 1 1 k o martxoaren 13an Goierriko eskolaume e k e g i n d a k o I b i l a l d i n e u r t u a , z e h a t z a goak izateko. Ibilbide luzea (11 km.) eta l a b u r r a ( 8 , 8 k m ) d a k a r t z a f i t x a k , e t a bien arteko bat da lerrootan jasotakoa Bide erakusle modura, Salazarrekin ha

maika mendi buelta egindako Jose Mari Aztiria eta Jabier Elortza.

Loinazko ermitatik igoera pikoa L o i n a z k o S a n M a r t i n p l a z a t i k ( 1 5 9 m . ) h a s t e n d a i b i l b i d e a , e t a l e h e n j o m u g a L o i n a z k o e r m i t a r a i r i s t e a d a ( 2 1 0 m ) Horretarako herrigunea zeharkatu be har da Oriamendi aldetik egitea eraba ki da , eta Loinazko basilikara doan bi d e a u t z i e t a e z k e r r e t a r a e g i n e z i r i s t e n da ermitara, hogei bat minutuan Ermi taren ataria bisitatu ondoren, atzera ba serri bidea hartu, eta ordu erdiko igoera d a g o A r t x i s a i n M e n d i z a b a l b a s e r r i r a ( 4 0 0 m ) i r i t s i a u r r e t i k T a r t e a n , A m u n a b a r r o g o i k o a , A r a n t z a m e n d i , e t a A r a n b u r u A z p i k o a e t a G a r a i k o a b a s e rriak topatuko ditu oinezkoak bidean Asfaltozko bidea Mendizabalen bu katzen da, eta metro batzuk aurrera egi

nez, bidegurutze batera iristen da. Ibil bide luzea egiteko ezkerretara jo beha rra dago Lupazketa eta Biruin aldera, la b u r r e r a k o e s k u b i t a r a , B i d e g a i n l e p o a helburu. Bigarren hori da gidariek egin d a k o a u k e r a . B e t i e r e g o r a n z k o j o e r a d u e n b i d e e r o s o a r i j a r r a i t u b e h a r z a i o Herribidea bidezidor bihurtzen da tar teetan, eta pinua nagusitzen den paraje horietan pagadi batzuk ere tartekatzen dira Usurbeko antena eskubitara ageri dela, ordu eta erdi inguru behar da Bide gainera iristeko (610 m.). Tentsio handi ko kableak ageri dira bertan.

Agortako plazatik Beasaingora

B i d e g a i n e t i k A g o r t a r a j o a t e k o e s k u b i tara egin beharra dago Ibilbide neur tuko mapak hala egiteko dio , baina bi deari bestelako itzulinguru bat egiteko erabakia hartu dute gidariek. Ezkerrera

Testua eta argazkia: I Gurrutxaga

Goierriko eskolaumeek 2011ko martxoan egin zuten Ibilaldi neurtu baten aukerazko bi ibilbideak uztartzen ditu zirkularrak

Tomas Salazarrek eskuz egindako ehundik gora mapa kartografiko ikusgai daude Aizkorri mendizale elkartearen webgunean

egin, segituan eskubira dagoen bidezi d o r e s t u a h a r t u , p i n u d i b a t e a n g o r a egin gainera iristean Arriarango urte g i a , A s t i g a r r e t a , G a r i n e t a M a n d u b i a i k u s t e n d i r a e t a M u r u m e n d i a l d e r a d o a n b i d e a r e k i n t o p o . E s k u b i r a b e h a rantz eginez, hamar minutuan Agorta ra (622 m ) iristen da Bi orduko bidea Agortako plaza da Beasainmendiko f e s t a l e k u a i r a i l e k o l e h e n a s t e b u r u a n ospatzen dituzte festak Ibilaldi neur tuak bi proposamen egiten ditu Luzea egiteko Usurbeko gurutze aldera egitea, laburrerako herrirako bidea hartzea. Bi g a r r e n a a u k e r a t u t a , b e h e r a n t z e g i t e a besterik ez da falta Korta eta Otaño ba s e r r i e n o n d o t i k p a s a t z e n d a b i d e a , e t a O l a z a r b a s e r r i r a i r i t s i a u r r e t i k , p i n u dian irekitzen den bidezidor bat erabiliz l a b u r t u d a i t e k e O r d u b e t e r e n a z p i t i k iristen da Agortako abiapuntura.

KONTUAN HARTZEKO

» Loinazko ermita eta basilika

Ondare izendatutako bi tenplu erli jioso topatuko ditu ibilbide honeta tik gertu oinezkoak. Batetik, Loi nazko Amaren ermita 1565koa da lehen aipamena , bestetik, Loinaz ko San Martinen basilika XIX mendean eraikia Gipuzkoako Ba tzar Nagusien aginduz

» Agortako lepoa

Oinez ez ezik, motordun ibilgailuz ere igo daiteke Agortara Erauskin auzotik gora irekitzen den bidean Iraileko lehen asteburuan eremu horretan Agortako plaza ere dei tua ospatzen dituzte inguru horre tako baserritarrek antolatutako Beasainmendiko festak 1991 ur tean Guardia Zibilak hildako Jokin Leunda herritarraren omenezko oroitarria dago bertan

» Usurbeko gurutzea

Gailurretik metro batzuk hego ekialdera eginez dagoen Usurbe baserriak ematen dio izena men diari (707 m.). Goierriko zati handi bati telebista eta irrati seinalea ematen dion antena handi bat du tontorrean, baita 1953ko abuztua ren 23an altxatutako gurutze zuri erraldoi bat ere 52 tona material erabili zuten beasaindarrek guru tzea eraikitzeko

FITXA TEKNIKOA

• Iraupena: 3 ordu

• Luzera: 11 km

• Desnibel metatua: 1 100 metro

• Zailtasun teknikoa: Erraza

Aralar mendiaren ikuspegia Mendizabal baserrira iritsi aurretik Barrenean ageri den baserria Aranburu Garaikoa da

Literatura Asteburuko proposamenak

Joxe Begiristain Irakurzalea

Balio erantsia

Ekaitz Goikoetxearen Balio erantzia aforismo liburu tik hartu dudan «Bakardadea, besteak beste, besteez b e s t e e g i t e a d a » , e s a l d i h o r i i r u z k i n d u z a i s e a g o r t u nezakeen tarte honetarako eskaintzen zaizkigun ka raktereetarako lekua. Eta helduleku askoren artean, bat luke hausnartzea ea bakardade hori norberak aukeratua ala norbe raren ezustean iritsi zaion bati Edo, «Ezer itxuraz egiteko gai ez denak itxurak egin behar» dionean, nik heldu diezaioket h a r i m u t u r h o n e t a t i k : g u z t i o k e r a b i l t z e n d i t u g u n h i t z e k i n i d a z l e e k b a k a r r i k d u t e n a d i e r a z k o r t a s u n a r e n i n b i d i a t a n , haienak gozatuz, geuk ere esaldi, hitz joko, errima edo dena delako hori geuri bururatu ezina geureganatzen itxurak egi ten saia gaitezke… Eta beti leku berera iritsi: utz diezaiogula geuretik sekula sortuko ez den txinpartaren zain egoteari eta goza dezagula horretarako dohainak dituzten idazleen abili dadeaz Horixe baita, irakurtzeak ematen digun plazerik han dienetakoa, «Guztiok dugu gabeziaren bat soberan» eta.

« H i t z a , p e n t s a m e n d u a r e n o i h a r t z u n a e z p a i n e t a n » , d i o Goikoetxeak; sikiera hori ondo egiten asmatuko bagenu! Ida tziz jartzeko pretentsiorik gabe «Irakurlea garaiz kanpoko denbora batean bizi da». Ba, eskerrak! Zeinen aspergarria be h a r d u e n 2 4 o r d u t a n e g u n e r o k o o h i keriatik alde egin ezina «Oraina etor k i z u n e a n i r a g a n e k o k o n t u a i z a n g o d a » , n a h i z e t a « U n e a b i z i t z e k o m o mentua da hau» matrakarekin gabil t z a n L i t e r a t u r a o n a g o z a t u z , o r d e a , balio erantsia ematen dio, Balio eran tzia bezalako liburuek zer hausnartua sorrarazten dionari, haren bizitzaren oraina, iragana eta etorkizuna aldi be rean txirikordatuz

Kontzertu eskaintza zabala Urretxun

Gaur hasiko dira Santa Anastasia jaiak Urretxun, eta lau egune ko egitarau betearen barruan, dagoen kontzertu eskaintza ai pagarria da, bereziki Gernikako Arbola plazan. Gaur, hilak 16, I X H i p H o p j a i a l d i a i z a n g o d a ( 2 2 : 3 0 ) ; b i h a r, Z e l a n d a k e t a R e i n d i c e n t e s e k i r u d i a n j o ko d u t e ( 2 3 : 0 0 ) ; e t a i g a n d e a n , Huntza taldeak (23:30) Txosnetan ere badira kontzertuak

Aftersun Jaia Oianguko parkean udari agur esateko

Ordiziarrock taldeak antolatu t a , A f t e r s u n J a i a e g i n g o d u t e bihar, hilak 17, Ordiziako Oian g u p a r ke a n X a b i e r C re h u e t e k (13:30), Iker Laurobak (16:00), Anarik (17:30) eta Yatze talde ak (19:00) joko dute.

Itsasondoko Urkian erromeria doinuak

Iraileko Santikutzak ospatuko dituzte Itsasondoko Urkia auzo an Larunbatean, 23:00etan, Ostolaza eta Narbaiza trikitilariak ariko dira; igandean, goiz eta arratsalde, Laja II a eta Lutxurdio

Komikia

Eta orain, kolapsoa

Oporren azken egunean ari naiz ordenagailu parean hitz solteak josi nahian, GOIBERRI ko irakurle finek zer irakurri nahiko ote duzuen asmatu guran Udan gure etxean zaharrak berri izan ditugu, azken hila beteotako joerak ez dira aldatu: eguraldi lehorrarekin ardura t u t a , a r g i n d a r r a r e n k o n t s u m o a r e k i n tentuz, erosketen zerrendarekin adi lo tarako eta deskantsurako tarteak, horiek izan ditugu nobedade. Zuek ere antzera, ezta?

Nekatuta nabari dut burua, etsipenez eta beldurrez bustitako giroan. Kolapso ari buruz ari zaizkigu bat batean komu n i k a b i d e a k , g a u z a b e r r i a e z d e n a r r e n G o g o a n d i t u t o r a i n d i k U s u r b i l e n A u z o lan ek antolatutako jardunaldi haiek, Joseba Azkarragari ze torrenari buruz hitz egiten aditu genion hura. 10 urte baino gehiago pasako ziren ordutik, baina badirudi ez dugula gehie gi ikasi Komunikabideetan kolapsoa shockaren doktrina gisa erabiltzen hasi diren artean ez diogu datorrenari erreparatu...

Komunikabideetan kolapsoa shockaren doktrina gisa erabiltzen duten artean ez diogu datorrenari erreparatu...

eta ez dakit oraindik gure bizitza ereduaren inguruan haus n a r t z e k o t a r t e r i k h a r t u d u g u n . A u s a r d i a e r e b e h a r d a , e g i a esan, guztia zalantzan jartzeko: gauez bonbila piztetik ur txo rrota zabaldu eta edatekoa izatera Energia eta baliabide naturalen krisiek gure bizitzak bal dintzatu dituzte etengabe. 70eko hamar k a d a k o k r i s i a l d i a n , 9 0 e k o a n , 2 0 0 8 a n e t a j a t o r r i b e r b e r a d u t e n g e r r a g u z t i e k . Baina ez dugu ikasten. Oligopolioen esku s e g i t z e n d u m e r k a t u a k , e t a I b e r d r o l a k E x t r e m a d u r a n k o l o n i z a z i o e n e r g e t i k o a e g i t e n d u e n b i t a r t e a n ( i r a k u r t z e k o a Ar gian Urko Apaolazaren artikulua), gure a n e r e a n t z e r a L u r e m a n k o r r a k i n d u s t r i a k h a r t u z i t u e n l e h e n e n g o , e t x e b i z i t z e k g e r o . . . e t a p l a k a k d i t u g u o r a i n g u r e a r t e a n . N e g o z i o a , guztiaren gainetik.

Baina kolapsoaren beldurrak ez gaitzala geldiarazi Kon trara, bultza gaitzala txikitik eraldatzera, antolatzera, borro katzera eta komunitatea eraikitzera.

Naroa Elortza • Eraldatzaile soziala

Iñaki Gurrutxaga

Urretxuko jaien egitaraua

Irailak 16, os tirala

18:00: Erraldoien elkarretaratzea, Mundo Mejor, San Martin eta Pagoeta auzoetan Txokolate jana izango da hurbiltzen diren guztientzat 19:00: Buruhandien eta erraldoien ibilbidea Iparragirre plazarantz, Mundo Mejor, San Martin eta Pagoeta auzoetatik Musika Ikastetxeko tri kitilarien eta Iratzarri dultzaineroen laguntzarekin 19:00-22:00: Urolatarrak txaranga kaleak girotzen ibiliko da 19:30: Iparragirre Balerdi musika bandaren eta Lizarriturri txistulari tal dearen kalejira 20:30: Pregoia eta txupinazoa, Iparragirre plazan Pregoilaria Aspace izango da Giroa alaitzen arituko diren taldeak: Lizarriturri txistulariak, Iratzarri dultzaineroak, Secundino Esnaola Musika Ikastetxeko trikitila riak, Iparragirre Balerdi musika banda eta Urolatarrak txaranga Urretxu ko martxaren doinua entzungo da 22:30: IX Hip jop Jaialdia, Gernikako Arbola plazan Bartzelonako Las Ninyas del Corro, Bilboko Arrano Pertxa eta Urretxu Zumarragako Agre sion Verbal

Irailak 17, lar unbata

09:30: Abelgorrien erakusketa eta lehiaketa eta azoka berezia, Abenida Berrian Uxue Kerejeta eta Andoni Oruesagasti trikitilariek alaituko dute giroa 12:00: Zumarraga Urretxuko bertso eskolako bertsolarien bertso saioa, Abenidan 12:00: Zezentxoak Elizalde auzoko plazatxoan 12:30: Abelgorri lehiaketaren sari banaketa 13:00: Urretxu Zumarragako XIX idi probak, San Martin Barrenkaleko probalekuan Partaideak: Egoitz Armaolea eta Patxi Aranberri

13:15: Kresala dantza konpainiaren eskutik Amoria & Dolore ikuskizuna, Gernikako Arbola plazan

16:00: Goierri K E Xake Txapelketa, Areizaga Kalebarren plazan

16:00: 44 Gastronomia Lehiaketa Gernikako Arbola plazan Prestatu beharrekoa: Galeperrak Pedro Ximenez erara

18:00: Txiki Chef sukaldari tailerrak, Gernikako Arbola plazan

18:30: Urretxu Zumarragako XIX idi probak, San Martin Barrenkaleko probalekuan Partaideak: Asier Izagirre Iker Zubillaga eta Jose Ignacio Soraluze

19:00: Txistularien alardea, Iparragirre plazan (eguraldi txarra eginez gero Aldiri kiroldegian)

20:00: Alaitasuna errondaila kalean zehar

21:00: Gastronomia lehiaketaren sari banaketa, Gernikako Arbola pla zan

23:00: Zelanda eta Reincidentes taldeen kontzertua, Gernikako Arbola plazan

Irailak 18, igandea

Euskal Jaia

10:00: Diana Lizarriturri txistulari taldea Uxue Kerejeta eta Andoni Oruesagasti trikitilariak eta Iratzarri dultzaineroekin 11:00: Artisauen erakusketaren eta azokaren irekiera, Gernikako Arbola plazan

11:45: Urretxu Zumarragako Bertso Eskolako bertsolarien saioa Gerni kako Arbola plazan 12:00-14:00: Erromeria Aiko dantza taldearekin, Gernikako Arbola pla zan

12:00: Bergara Legazpi eta Urretxuko erraldoiak Aldiri kiroldegian el kartu ondoren, kalez kale ibiliko dira Arrasate eta Urretxuko dultzainero ak eta Aierbe Ahizpak trikitilariak lagunduta

12:30: Karrozeroen elkarretaratzea, salda beroa eta hamaiketakoa, Ger nikako Arbola plazan

Asier Zaldua

12:30: Herri Meza Nagusia, Tourseko San Martin elizan

13:00: Bentazaharreko Mutiko Alaiak taldearekin kantu saioa, Iparragi rre kalean

14:00: Euskal Jaiaren partaide guztien arteko bazkaria, Ederrena pilota lekuan

17:30: Karrozen ibilaldiaren hasiera Mugitegi industrialdetik Azpeitiko Itsasi zanpantzar taldea

Arrasate, Tolosa eta Urretxuko Iratzarri dultzaineroak Aierbe Ahizpak trikitilariak Bergara, Legazpi eta Urretxuko erraldoiak

Lizarriturri txistulari taldea

19:00: Zuhaitzen Soinua kolektiboaren txalaparta emanaldia, Gernika ko Arbola plazan

19:15: Karrozen harrera eta ibilaldiaren bukaera, Gernikako Arbola pla zan

23:30: Euskararen aldeko kandela piztea, Gernikako Arbola plazan

Ondoren: Erromeria Huntza taldearekin Gernikako Arbola plazan

Irailak 19, as telehena Kuadrillen Eguna

11:00-14:00: Haurrentzako parkea, Belaustegi plazan 11:30: Zezentxoak eta poniak Elizalde auzoko plazatxoan Iraunkorrak txarangak girotuko du ikuskizuna 12:00: Haurren moto eta patinete lasterketa, Belaustegi plazan 12:30-13-30: Arratsaldeko kuadrillen arteko sokatiran parte hartuko duten kuadrillen pisaketa eta izen ematea Ederrena pilotalekuan 12:30: Iraunkorrak txaranga kaleetan zehar 14:30: Herri bazkaria, Abenidan, eguraldi txarrarekin Ederrena pilotale kuan eta Gernikako Arbola plazako luzapenean 17:00 20:00: Haurrentzako parkea Belaustegi plazan 17:30: Kuadrillen arteko sokatira Gernikako Arbola plazan 20:00: Iparragirre Balerdi musika tailerreko bandarekin dantzaldia, Ger nikako Arbola plazan 21:30: Kantu afaria Gernikako Arbola plazan

Urretxu

Andrea Aranburu

Txosnetako egitaraua

Irailak 16, os tirala

21:00: Zaunka 23:00: Habi

John Dealer & The Coconuts Herenegun

Irailak 17, lar unbata

21:00: Joseto Ta Alayak elektrotxaranga 23:00: Gilda

Rukula

DJ Keixi O DJ Muri eta Kizt

Irailak 18, igandea

23:00: Laiotz erromeria

DJ Bull

Irailak 19, as telehena 20:00: DJ Xagardo

Asier Zaldua