Goiberri 190. zenbakia

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

190. zenbakia. 2016ko maiatzaren 13a

GOI B ERRI

Erabiliz-erabiliz, ia bikoiztu arte Aldundiak iazko maiatzean autobus lineak berritu zituenetik nabarmen igo da erabiltzaile kopurua 6-9

Bidaiari batzuk autobusean sartzen Beasaingo geltoki parean. Zaldibia eta Zegama lotzen dituen linea da erabiltzaile gehien dituena. MIKEL ALBISU

Xabier Morillo 3 Iritzia 4-5 Beñat Enbil kirolaria 10 Jokin Zabala, bertako produktuez 11 Gure Esku Dagoren galdeketa ekainaren 5ean 12-13 Garai batean: ‘Txanbo’ txistularia 14

02 GOIBERRI

PUBLIZITATEA

GOIBERRI 03

KATE MOTZEAn

Xabier Morillo Triatloilaria

«Lehen urtean Ironman triatloia egin nuen» Mikel Albisu Zegama Urteak korrika egin ondoren, zerbait berria probatu nahian, hasi zen triatloi munduan Xabier Morillo (Zegama, 1979). Bizikleta beti gustuko izan du, baina, igeriketa «ikasi egin behar izan nuen». Indartsu hasi zen, «lehen urtean Ironman distantziako triatloia egin nuen, eta aurten ere badut bat egiteko gogoa Vichyn (Frantzia)».

Pelikula bat.

En busca de la felicidad.

Musika talde bat.

Igeriketa, bizikleta ala korrika?

Oporretarako leku bat.

Gustukoena eta okerren egiten dudana bizikleta da.

Amets bat.

Egia esan, denetik entzuten dut.

Abesti bat.

Linkin Park taldearen Numb.

Janari bat.

Honekin arazo bat daukat, dena! Pasta esango dut.

Edari bat.

Ondutako ardoa edo Kuba43 terraza batean. A zer kirolaria!

Sevilla.

Egin duzun triatloirik onena?

Bat bakarrik? Bufff, loteria!

Zarauzkoa bizitzan behin egin beharrekoa da.

Jaso duzun oparirik bereziena.

Eta gustura egingo zenukeena?

Nire bi alabak dira bizitzako oparirik hoberena.

Amets bete ezina Kona (Hawaii) da, eta gustura egingo nukeena IM Roth (Alemania).

Zeri diozu beldurra?

Zaletasun bat.

Edozein ume txiki bere kasara jolasean ikustea.

Kotxeak.

Sugeei.

Zerk sortzen dizu irribarrea?

Goierriko txoko bat.

«Hiru kirolen artean gustukoena eta okerren egiten dudana bizikleta da»

MIKEL ALBISU

Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Lazkao, Olaberria, Urretxu, Zerain, Segura eta Zumarraga

GOI B ERRI

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL Zuzendaria: Iñaki Gurrutxaga Kudeatzailea: Ione Berasategi Koordinatzailea: Tere Madinabeitia

Diseinua eta banaketa: Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Zegama dudarik gabe!

Herriko alkate bazina...

Kar, kar, kar... Zegamara iristeko falta den kilometro bateko bidegorri zatia bukatuko nuke.

Zegaman biziko ez bazina?

Asko pentsatu gabe, Zarautzen.

Egoitzak: Beasain:

Webgunea:

Oriamendi, 32. 20200.

Posta elektronikoa:

goiberri.eus

Urretxu:

goiberri@hitza.eus

Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Publizitatea:

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08

Bezero arreta / harpidetzak:

607 530 424 – publi@goiberri.eus 902-82 02 01 – harpidetza@hitza.eus

04 GOIBERRI

IRITZIA

Garbi単e Etxaniz

Elikadura makrobiotikoan aholkulari-laguntzailea

Arnasa hartzeak ere gizendu egiten nau ergatik batzuk beti argal dauden bitartean besteek gizentzeko erraztasuna dute? Galdera horrentzako balizko erantzun bat aurki dezakegu giza eboluzioan; izan ere, lehen gizakien garaian beharrezko zen aldaketa genetiko bat, genotipo aurreztailea, herritarren gehiengo handi baten gaitza bihurtu da.

Genotipo aurreztailea terminoa duela 40 urte inguru Neelek garatutako teoriatik dator.

Teoria horren arabera, gure gorputzeko zenbait genei esker, energia erabiltzeko makina eraginkorrak gara. Giza eboluzioak gure genen bilakaera baldintzatu du, eta biziraupena bermatzeko geroz eta moldagarriago eta eraginkorrago bihurtu ziren. beraien morroi.

Gizakia ez da gaur egungo baldintzetan bizi izan beti, aitzitik, homo sapiens-aren bilakaeran ohikoa zen elikagai eska-

Z

sia eta gosea, ez zuten nahi zutenean jaten, baraualdien ondoren ahal zutenean baizik; eta ehiztariak eta biltzaileak zirenez, kaloria gastu handia zuten, eta gure genomak informazio hori guztia gordetzen du. Beraz, garai hartan, gure gorputza egoera jakin haietara moldatzeko diseinatua izan zen: - Ahalik eta gehien jateko elikagaiak lortzen zituztenean, animalia handiren bat ehizatzen zutenean esate baterako.

- Behar zenerako energia aurrezteko.

- Gehiegizko kaloriak gantz eran gordetzeko. Horrela, biziraupena ziurtatzen zen elikagai eskasiako garaian, baita ariketa fisiko gogorra egiteko gaitasuna ere.

Geneak, ordea, ez dira gaurtik biharrera aldatzen, denbora askoko kontua da, eta gu orain dela oso gutxitik bizi gara elikagai-oparotasun, teknologia eta sedentarismoaren garaian. Industria iraultzarekin batera

gure gorputzaren diseinuarekin bat ez datozen ohiturak hartu genituen: kaloria askoko elikagaiak jaten hasi ginen; gure elikadura hiperproteikoa, gantz saturatuetan, trans erako gantzetan eta karbohidratu finduetan aberats bihurtu zen.

Egoera horretan, genotipo aurreztailea gaixotasun sustatzaile bilakatu da eta, egun, gizentasunerako joera handitzeko balio izan du. Genotipo aurreztailea dutenek kontsumitzen dituzten elikagaien gantz kantitate handiagoa gordetzen dute. Horrek, muskuluek glukosa kantitate handi bat erabiltzea eragozten du eta, horren

ordez, triglizerido eran gordetzen da ehun adiposoan. Horregatik, bi pertsonek berdin jan eta bat bestea baino gizenagoa izan daiteke, jaten duenaren kantitate handiagoa gantz bihurtzen duelako.

Egun, genotipo aurreztailea izatea desabantaila handia da, gizentzeko erraztasunaz gain beste gaixotasun asko garatu baitaitezke (diabetesa, hiperlipemia, arterosklerosia, tentsio altua...).Baina genetika ez da kondena bat, genotipo aurreztailea izateak ez du esan nahi ezinbestean sindrome metabolikoaren gaixotasunak garatuko ditugunik, bizi ohitura osasuntsuekin eragotz baitaiteke.

Gogoratu, genetikoki duela 40 mila urteko berak garela. Genak behar bezala elikatzen baditugu, beren lana ondo egingo dute eta osasun ona izango dugu. Baina genei nutriente arraroak ematen badizkiegu edo proportzio desegokian, geneak eta beraiek kontrolatzen dituzten bide metabolikoak gaizki funtzionatuko dute eta gaixotasunak garatuko dira.

Paleolitikoko gen aurreztailearen adierazpena okerra izatean eragiten duten faktoreak dira: kaloria eta karbohidrato findu gehiegi (gozoak), zuntz begetal gutxi, gantz saturatu eta trans erako gantz gehiegi, toxiko eta kutsatzaile kiimiko ugari elikagaietan eta elikadura-inbutua (elikagai barietate txikia).

GOIBERRI 05

IRITZIA

Asteko irudia

Josu Maroto

GoiHiri Goierri hiri bihurtzen duen autobus sarea, GoiHiri.

Azken urtetxoan, euskaltegian, neska-mutikoak izan ditut ikasle. Gehientsuenak kultura musulmanekoak. Ez nuke hori, hala ere, bereziki nabarmenduko. Hogei urtetik gora dira katolikokristau kulturakoei eskolak ematen hasi nintzela eta, gela barruko jarreran, ez dut alde handirik antzeman izan. Umeak ume.

Izan dira, ordea, koloka jarri nauten uneak. Katoliko-kristau kulturakoekin ere erlijioa airean da, baina, ez naiz ohartu izan orain arte.

Koloka txikietatik hasita, behin apaiz bat agertzen zen ipuina kontatu nien. «Zer da apaiza?», galdetu zidaten. Beste behin, herriko toki jakin batera joateko azalpenak eman behar zituzten eta elizarekin topo. «Zertarako da eliza?». Gazta-tartaren errezeta ere eginak gara. «Guk ezin dugu gelatina jan».

Handiagoetara joanda: «Neska hori atea da, ez darama zapirik buruan». «Guri moros» deitzen digute eta guk eurei «cristianos».

«Gelan esan digute ramadana tontakeria dela» edo, umeen jakiteko minaren hizkeran egindako Parisko atentatuen inguruko ai-

pamena. Ez neurri txikian, ez handian, beti irudipen antzekoa geratu izan zait, ez dudala erantzunetan asmatu izan.

Nolanahi ere, horretan bezala, gai ugaritan naiz ezjakina eta ikasle hauei, gainerakoei bezala, mutu utzi izan nautenetan, segundogarrenera desagertu izan zaie harridura eta «hurrengo gauza pinpilinpauxa». Esan bezala, umeak ume dira eta ni haserre ikusi nauten izaki bakanetakoak ere bai.

Asier Iriondo

bat eta

Jakinduria azokan perretxikuen modura salduko balute, Asier!. Orduan… Ah! Orduan ere izango zen zerbait! Baina noan harira. Ume/gaztetxoekin ez baina guri ere egokitu zaigu helduagoekin sinesmen eta ohitura kontuak direla eta kudeatzeko hain errazak izan ez diren zenbait egoera. Kanpotik etorritakoei bereziki prestaturiko oinarrizko euskara ikastaroetan esaterako, erlijioz musulman direnei eskolak ematea tokatu zaigu maiz. Gure ohiturei jarraituz, irakaslea hautatzerako garaian generoari begiratu ez eta gizonezkoa egokituz gero a ze gauza bitxia, klasera sartu eta emakume guztiak aurpegiak zapiaz estalita! Euskara nori irakasten ari zaren ondo jakin gabe ere, aurrera! Bitxia, emakumezkoa izango banintz guztien aurpegiak ezagutuko nituzkeen baina…

Jan kontuekin ere gertatu zaizkigu zenbait bitxikeria erlijio kontuak tarteko (uiiiiii! San Tomas egunean!). Baina janari kontu hauek hobeto kudeatzen ditugulakoan nago. Beraiengandik ere asko ikasitakoak gara, gainera! A ze otorduak pakistandar, marokoar, ekuatoriar edota bestelako herrialdeko ikasleak klasean izan

bat Aitor Calvillo

ditugunean! Eta sukaldaritza ikastaroetan! A ze sukaldariak!

Baina ni honekin guztiarekin gauza garrantzitsuenarekin geratuko nintzateke. Erlijioak erlijio, ohiturak ohitura, euskaltegietan hizkuntzak batzen gaituela, euskarak. Edota ez al dizu zuri poza ematen San Tomas egunean txistorra jan gabe geratu baina egun kalean salerosketak euskaraz ere egiten dituen senegaldarra ikusteak? Gure ezjakintasuna oraindik ere handia da, baina guk ere noizbehinka haserretzeko eskubidea izango dugu, ALA?

06 GOIBERRI

ASTEKO GAIA

Erabiliz, hobetu Urtebete da Gipuzkoako Foru Aldundiak autobus zerbitzu berria martxan jarri zuela. Goierrin, ia bikoiztu egin da erabiltzaile kopurua. Batez ere, herri txikiei eragin die aldaketak. Apirilean berriro ere doitu du zerbitzua Aldundiak.

M. Igartua/L. Agirre Goierri Gipuzkoako Foru Aldundiak apostu garrantzitsua egin zuen iaz lurraldeko autobus zerbitzua hobetzeko. Urtebetez herritarren ekarpenak jaso eta aztertu ondoren, linea berriak jarri zituzten, beste linea batzuk herritarren beharretara egokitu, eta maiztasuna areagotu. Helburua garbia zen: garraio publi-

koaren erabilera areagotzea.

Urtebete honetako datuei begiratuta, garbi dago, Goierrin behintzat, lortu dutela helburua.

Foru Aldundiak indar berezia jarri zuen Goierriko 22 herrietan.

Herritarrekin egindako parte hartze prozesuaren ondoren argitaratutako txostenean, Aldundiak hala zioen: ÂŤGoierri da

autobus zerbitzua gutxien erabiltzen duen eskualdea, baina ekainetik aurrera egoera hori aldatzeko asmoa dagoÂť.

Autobus zerbitzu berria martxan jarri zela urtebete pasa den honetan, datuek argi uzten dute Aldundiaren helburua aise bete dela. Aldaketaren aurreko erabiltzaile kopurua eta gaur egungoa alderatu baino ez

dago autobusen erabilera nabarmen igo dela ohartzeko. Aldundiak helarazitako datuen arabera, iazko maiatzean, 25.596 goierritarrek erabiltzen zuten autobus zerbitzua. Aurtengo martxoan, berriz, 46.574 erabiltzaile zenbatu dira. Beraz, esan daiteke erabiltzaile kopurua ia bikoiztu egin dela. Nabarmentzekoa da aldaketa egin

GOIBERRI 07

ASTEKO GAIA

Beasaingo tren geltokiaren atarikoa da bidaiarien sartu-irten handiena duen geralekuetako bat. MIKEL ALBISU

bezain pronto hasi zela igoera nabaritzen, eta iazko azaroan, dagoeneko, 49.266 lagunek erabili zuten autobusa.

Herri txikietarako onura

Zenbakitan Hona hemen hainbat datu esanguratsu: 22 herrietan bilerak.

Gipuzkoako Foru Aldundiak urte eta erdi inguru pasa zituen lurralde osoko herritarren zein udalen ekarpenak jasotzen, autobus zerbitzu berria haien beharretara egokitu ahal izateko. Eskualdez eskualde jaso zituzten datuak.

Goierriko 22 herrietan egin zituzten bilerak.

702 goierritar.

Parte hartze prozesuaren lehenengo fasean, 702 goierritarren ekarpenak jaso zituzten.

Inbertsioa: %36 gehiago.

Zerbitzu berriaren ezarpenarekin, Aldundiak %36 igo zuen iaz garraio publikorako inbertsioa.

Lanpostuak: 57 gehiago.

Autobus zerbitzu berriak, autobus gidariak areagotzea ekarri zuen.

57 lanpostu berri sortu ziren.

Erabiltzaile kopurua handitzeko giltzetako bat herri txikietako zerbitzua indartzea izan da, herri nagusienekiko komunikazioa hobetuz. Zerbitzu berriarekin, herri txikienetaraino iristen da autobusa. Ezkio-Itsasoren kasuan, esaterako, Ezkioko herriguneraino igotzen da, baita Itsasoko herriguneraino ere. Lehen, Santa Lutzi auzotik baino ez zen pasatzen. Gainontzeko herri txikiak ere Beasainekin zein Ordiziarekin komunikatu dituzte.

Herri txikietako bizilagunei autonomia eman die autobus zerbitzu berriak, eta autoarekiko dependentzia txikiagoa. Batetik, linea gehiago jarri dituztelako. Bestetik, lehengo linea batzuen maiztasuna era nabarmenean areagotu dutelako.

Maiztasunari dagokionez, herri txikietan bakarrik ez, handietan ere nabaritu da aldaketa. Ordizia, Beasain eta Lazkaoren artean, hamabost minututik behin dago autobusen bat.

Koordinazioa hobetzea Bestetik, erabiltzaileen eskariei erantzunez, autobusen ordutegiak Renfeko trenen ordutegiekin koordinatzeko ahalegin berezia egin du Foru Aldundiak, batez ere, Donostiarako norabidean. Izan ere, hiriburuekiko lotura hobetzea zen zerbitzu berrituaren helburuetako bat.

Era berean, autobus linea ezberdinen arteko koordinazioa ere doitu dute. Batez ere, Ospitalera doan autobusarekin hobetu dute koordinazioa, horixe baitzen herritarrek atzeman-

INGENIARITZA GRADUETAKO

ATE IREKIAK

GOIERRIKO CAMPUSA

MAIATZAK 19 Osteguna, 17:30 / Areto Nagusia

ETORRIKO ZARELA JAKINARAZI

902 110 436 www.mondragon.edu/prest

Arranomendia, 2. ORDIZIA tel. 943 88 00 62 / bulegoa@goierrieskola.org

08 GOIBERRI

ASTEKO GAIA

Autobus lineen erabiltzaile kopurua, iazko maiatzetik aurtengo martxora Linea G001a G002 G003 G004 G005 G006 G041 G021 G022 G023 Guztira

Maiatza 9.683 3.712 205 6.989 4.347 180 403 26 6 45 25.596

Ekaina 12.380 4.393 270 10.651 7.086 222 183 60 3 109 35.357

Uztaila Abuztua 12.152 8.278 4.897 1.788 444 202 11.948 6.744 7.005 3.860 390 363 278 444 135 19 19 20 192 66 37.784 21.784

Iraila 14.005 5.985 507 12.310 9.070 550 390 291 46 128 43.282

Urria 14.824 6.459 516 14.267 11.079 752 605 368 10 115 48.995

Azaroa Abendua Urtarrila 15.329 13.966 13.565 6.743 5.663 5.938 481 361 437 14.808 13.686 13.948 10.571 10.158 10.263 746 603 506 183 108 83 311 291 304 4 6 4 90 102 103 49.266 44.944 45.141

Otsaila Martxoa Guztira 13.901 13.615 141.698 5.928 5.648 57.154 537 539 3.347 14.415 14.233 133.999 11.279 10.949 95.667 707 716 5.735 108 344 3.129 264 307 2.376 7 65 190 109 158 1.217 47.255 46.574 445.664

G001: Zegama, Segura, Idiazabal, Olaberria, Beasain, Ordizia, Zaldibia. G002: Idiazabal, Olaberria, Beasain, Ordizia, Lazkao. G003: Olaberria, Beasain, Lazkao. G004: Legorreta, Itsasondo, Ordizia, Beasain, Lazkao, Ataun. G005: Lazkao, Ordizia, Beasain, Ormaiztegi, Gabiria, Hospitalea. G006: Gabiria, Ormaiztegi, Itsaso, Ezkio, Zumarraga. G004: Gauekoa. G021: Altzaga, Arama, Ordizia, Itsasondo. G022: Mutiloa, Zerain, Segura. G023: Gaintza, Zaldibia, Ordizia. ITURRIA: GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA

dako gabezia handienetako bat.

Ospitalearekin lotura Zumarragako Ospitaleak eskualde osoari zerbitzua ematen dionez, lotura hobetzea izan dute erronka. Batetik, ospitalerako linearen maiztasuna areagotu dute. Lazkaotik, Ordiziatik, Beasaindik, Ormaiztegitik eta Ezkio-Itsasotik pasatzen da Ospitalerako linea, 70 minutuero. Horrez gain, gainontzeko linea gehienetako ordutegiak ospitaleko linearekin koordinatuta daude.

Erabiltzaile kopuruari begiratuta, badirudi ospitaleko lineak baduela arrakasta. Erabiltzaile gehien dituen zerbitzuetako bat da: hilean hamar mila baino gehiago.

Autobus linea nagusiak Dena den, Goierri barruan gehien erabiltzen diren bi lineak, zalantzarik gabe, GO-01 eta GO-04 dira. GO-01 da Goierriko linea nagusia, eta ondorengo herriak lotzen ditu: Zegama, Segura, Idiazabal, Olaberria, Beasain, Ordizia eta Zaldibia.

GO-04 lineak, berriz, Legorreta, Itsasondo, Ordizia, Beasain, Lazkao eta Ataun lotzen ditu.

Hilean 13.000 erabiltzailetik

gora izaten dituzte bi linea horiek.

Gainontzeko linea gehienak ez dira hilean mila erabiltzailera ere iristen, herri txikiagoei ematen dietelako zerbitzua. Erabiltzaile ugari dituzten lineak bezain garrantzitsuak dira, ordea.

Bestalde, herri batzuetan eskaripekoa da autobus zerbitzua: herritarren batek aurrez eskatuz gero baino ez du egiten bidaia autobusak. Kasu hori da, esaterako, Gaintzatik Ordiziara doan autobusarena.

Aurtengo aldaketak Esan bezala, urtebete pasa da zerbitzu berria martxan jarri zutenetik, eta urtebetek ematen du denbora zerbitzuaren balorazio bat egiteko. Hala, apirilean Aldundiak hainbat aldaketa egin ditu autobus zerbitzuan, urtebeteko esperientzian oinarrituta, eskaintza erabiltzaileen beharretara are gehiago doitzeko. Aldaketa horien bidez, zerbitzua ÂŤoptimizatzeaÂť izan da Aldundiaren helburua.

Hiru aldaketa nagusi egin dituzte. Nabarmenena, Zaldibia eta Zegama arteko GO01 linea nagusian. Azken urtebetean ez bezala, linea horretako autobusa Idiazabalen ere sartzen da apirilaren 4az geroztik. Zega-

Iazko maiatzetik aurtengo martxora, erabiltzaile kopurua 25.596tik 46.574ra igo da: ia bikoitza Aldundiak aldaketa batzuk egin ditu apirilean, zerbitzua optimizatu eta beharrei doitzeko Lazkao-Olaberria linea erregularra eta Idiazabal-Lazkao linea bertan behera geratu dira aurten

matik Beasainerako bidea denboran dezente luzatzea eragiten du aldaketa horrek, autobusak bidetik atera beharra duelako Idiazabal herriguneraino sartu eta berriro irtetzeko.

Iaz ezarritako zerbitzu berrian, inguruko udalen eta herritarren eskariz erabaki zen linea horretako autobusa Idiazabalen ez geratzea, bidaia laburtzeko, baina aurten lehengo egoerara itzultzea erabaki du Gipuzkoako Foru Aldundiak.

Era berean, Idiazabal eta Lazkao arteko GO-02 linea kendu egin dute. Izan ere, linea nagusia Idiazabaldik pasata, ez dago beharrik. Ez da kendu duten linea bakarra: Lazkao eta Olaberria arteko GO-03 linea erregularra ere bertan behera utzi dute; orain eskaripekoa da zerbitzua.

Aldaketak aldaketa, argi dago autobus zerbitzuan hobekuntzak egiteak eman dituela bere fruituak. Urtebete baino gutxiagoan erabiltzaile kopurua ia bizkoiztea ez da kasualitatea. Aurrerantzean, erabiltzaileen esku egongo da zerbitzua mantentzea, areagotzea edo murriztea. Izan ere, eskaintza zabala eta kalitatezkoa izan dadin, ezinbestekoa da eskaria izatea.

GOIBERRI 09

ASTEKO GAIA

Autobusik ez izatetik, linea erregularreko eta eskaripeko autobus zerbitzua izatera pasatu ziren iaz Altzagan. Anthony Nazabal gazteak asko erabiltzen du autobusa. Nazabalek zehaztu duenez, «lehen ez zegoen autobusik. Batzuek, eskolako autobusa aprobetxatzen zuten asteazkenetan Ordiziako azokara joateko».

Orain, Ordiziara arteko linea erregularreko autobusaz gain, eskaripeko zerbitzuarekin ere aukeran dute altzagarrek. «Ordu erdi lehenago abisatuta, nahi duzun orduan eta lekuan uzten zaitu Ordizian», zehaztu du.

Batez ere, asteburuetan eta oporretan erabiltzen du Nazabalek autobusa eta, autobusari esker orain gertuago du Ordizia: «Lehen oinez ibili behar izaten nuen askotan, eta orain autobusarekin errazagoa da». Neurri batean, bizitza erraztu dio: «Izugarrizko laguntza da».

Autobus zerbitzu berriarekin ere, gurasoek lasaitasun gehiago dute, joan-etorri gutxiago egin behar baitituzte: «Independentzian irabazi dut». Mugi txartelarekin ordaintzen du: «Erosoa da oso, deskontu onak izaten ditugu gainera erabiltzaileok».

«Linea erregularreko eta eskaripeko zerbitzuak ditugu orain Altzagan» Anthony Nazabal Altzagarra

Maribel Gomez Beasaindarra

«Orduero daukagu Zumarragako ospitalera joateko autobusa» Lazkao, Ordizia, Beasain, Ormaiztegi, Ezkio-Itsaso eta Zumagarrako Ospitalera arteko lineak erabiltzaile asko ditu. Herri horietatik orduero dago Zumarragara joan eta handik itzultzeko autobusa.

Maribel Gomez beasaindarra linea horren erabiltzailea da. «Azken aldian Zumarragako ospitalera etortzea sarri tokatzen zait, eta ospitaleko autobusa hartzen dut Beasainen, aparkatzeko arazo handia dago eta», azpimarratu du.

Autobus zerbitzu hori ez zegoenean, «batek eraman eta besteak ekarri ibiltzen ginen. Orain, berriz, orduero daukagu».

Hori bai, proposamen bat egin du Gomezek, zerbitzua oraindik ere gehiago hobetzeko: «Orduerdiero jarriko balute hobeto, askotan zain egon beharrean egoten gara eta».

Beasaindarraren esanetan, jende askok erabiltzen du ospitalera joateko garraio publikoa, «beteta ibiltzen dira gehienetan».

Lurraldebus eta Mugi txartelak ditu Maribel Gomenezek, eta haren ustez, prezio hobeak eskuratzearekin batera, «oso erosoa da txartelarekin ordaintzea».

Zegamako Julene Zurutuzarentzat eguneroko laguna da autobusa, Zegamatik Beasainera autobusez joaten baita lanera. Iazko aldaketaren ondotik, «orain sarri-sarri daukagu autobusa. Oso ondo dago eta nire ustez orain jende gehiagok erabiltzen du autobusa. Hala ere, autoa erabiltzeko ohitura handia dago, ohiturak aldatzea kosta egiten baita», dio Julene Zurutuzak.

Iazko maiatzetik apirilaren 4ra arte, Idiazabaleraino joan beharrean, Beasainera zuzenean iristen zen autobus linea berriarekin. «1520 minutuan Beasainen izaten nintzen», dio Zurutuzak. Baina apirilaren 4an egindako egokitzapenekin, berriz ere Idiazabaldik barrena joaten da autobusa: «7-10 minutu gehiago pasatzen ditut orain», zehaztu du. «Pagotxa ederra izan da guretzat Idiazabaldik pasatu behar ez izatea. Baina nik ulertzen dut, hainbeste linea berri jarrita, eta jendeak ez badu erabiltzen, normala da linearen bat kentzea. Baina autobus zerbitzua mantentzea erabiltzaileon esku dago. Zenbat eta gehiago erabili, hobeto». Mugi txartela ere oso egokia iruditzen zaio: «Zenbat eta gehiago erabili, deskontuak ditugu bidaietan».

«Orain sarri-sarri daukagu autobusa Zegamatik, oso ondo dago» Julene Zurutuza Zegamarra

Garikoitz Aiesta Ezkio-Itsasoko alkatea

«Herri txikientzako izugarria izan da, konektibitatean irabazi dugu» Gabiria, Ormaiztegi, Alegi, Itsaso, Santa Lutzi, Ezkio, Zumarraga linea erregularra lorpen handia izan da Garikoitz Aiesta Ezkio-Itsasoko alkatearen ustez. Ezkio-Itsasoren kasuan, lehen beheko auzoetan bakarrik gelditzen zen Zumarragara zihoan autobusa, eta orain, berriz, herri kaskoetara joan-etorrian ibiltzen da etengabe autobusa.

«Lehen beheko errepidean bakarrik gelditzen zen autobusa, eta autoz jaitsi behar izaten zen beheko errepidera autobusa hartzera. Baina orain Itsasoraino eta Ezkioraino ere igotzen da. Menpekotasun handia egon izan da orain arte», nabarmendu du Aiestak.

Maiztasun handiko mikrobusaren zerbitzuarekin, gertuagoa dute hirigunea ezkiotarrek eta itsasoarrek. Herritar guztien beharretara egokituko den ordutegia zehaztea zaila bada ere, herri txikien onerako izan da autobus zerbitzu berria: «Herri txikientzako izugarria da, konektibitatean irabazi dugu».

Horrelako zerbitzu bat lortzea asko kostatu dela gogoratu du Aiestak, eta gal ez dadin, beraz, garrantzitsua ikusten du erabiltzaileak zerbitzuaz baliatzea.

10 GOIBERRI

GAZTEAK

«Egunen batean aukeratu egin beharko dut pilotan ala saskibaloian aritu» Beñat Enbil (Beasain, 2002) kirolari sutsua da.

Pilotan, saskibaloian eta atletismoan aritzen da.

Loinaz Agirre Beasain Hiru kirol uztartzen ditu Beñat Enbil beasaindarrak eta hamabost egunean bi garaipen lortu ditu infantil mailako Gipuzkoako txapelketetan: saskibaloian Gipuzkoako txapela lortu du Arri BKL taldearekin, eta atletismoan, 80 metroan, zilarrezko domina Ordiziako Txindoki taldearekin. Pilotan Udaberri lehiaketa ari da jokatzen Murumendi taldearekin.

Astean zenbat entrenamendu izaten dituzu?

Astelehenean saskibaloia, asteartean pilota, asteazkenean atletismoa, eta ostegunean saskibaloia eta pilota.

Antolaketa ona eskatuko du horrek ikasketekin ondo uztartzeko, ezta?

Bai. Ingelesera eguerdian joaten naiz eta denbora ondo

Babeslea

LOINAZ AGIRRE

aprobetxatzen saiatzen naiz.

Eskolan arretatsu egoten naiz, eta etxean gutxiago egin behar izaten dut.

Kirola ere ona da bururako.

Bai, aitak askotan esaten dit azterketa aurretik ere entrenamendura joatea ona dela burua libratzeko.

«Atletismoko abiadura ondo datorkit saskibaloirako eta pilotarako»

Atletismoan 80 metroan zilarrezko domina lortu duzu.

Gipuzkoako Lauko Finala irabazi zenuen Arri BKL taldearekin.

Bai, maiatzaren 1ean. Aurreko egunean Lazkaoko festetan, barrakatan, bizkarrean kolpe handi bat hartuta joan nintzen gainera. Zalantzan egon nintzen baina azkenean joan egin nintzen. Bigarren egin nuen.

Bai, talde guztia eta entrenatzailea oso pozik gaude.

Abiadura hori saskibaloian eta pilotan ondo etorriko zaizu.

Bai, denerako egiten dit ondo.

Atletismoan irteerak eta abiadura mantentzea entrenatzen dut batez ere.

Pilotan aurrean ala atzean ibiltzen zara?

Atzelari. Banakako txapelketak ere jokatzen ditut baina normalean atzean aritzen naiz. Aurrelaria Xabi Olano izaten da.

Saskibaloian zein postutan aritzen zara?

Normalean joko antolatzaile postuan jokatzen dut.

Saskibaloian apirilaren 24an

Pilotan zertan ari zara orain?

Udaberriko txapelketa jokatzen ari gara.

Iker Irribarria aramarrak saskibaloia eta pilota, bi kirolak egin zituen urte askoan. Azkenean pilota aukeratu zuen. Zuk ere egunen batean aukeratu behar izango duzu.

Ez nekien, baina egunen batean aukeratu egin beharko dut.

Lehen beste eskolaz kanpoko gauza batzuetan aritzen nintzen eta azkenean denboragatik utzi beharrean izan dut, gutxitzen joan naiz. Ahal dudan bitartean hiru kirolak eginez jarraituko dut. Biak gustatzen zaizkit. Bi joko oso diferenteak dira. Saskibaloia taldeko kirola da, eta pilotan ere giro ona daukagu. Aukera zaila izango da.

GOIBERRI 11

GURE LURRA

bat jarri genuen abian kontsumitzaile, ekoizle eta politikariekin. Handik 14 puntuz osatutako ekintza plan bat atera zen.

Puntu horietako bat izan zen bertako produktuak ikastetxetako jangeletan sartzearena.

Ezkio-Itsasoko herri eskolan hasi zarete proba moduan.

Jokin Zabala, Goimenek Zaldibiako Goizane gunean duen bulegoan. JOSUNE ZARANDONA

Azaroan jarri zen martxan proiektu pilotua. 3 eta 5 urteko hamabost bat haur dira guztira.

Dietak Amaia Diaz de Monasterioguren dietista-nutrizionistak prestatzen ditu, haur hauen beharretara moldatuta. Ogia Berroeta (Ezkio-Itsaso) baserrikoa da, Esnea Agerrekoa (Urretxu), barazki ekologikoak Zantagoikoak (Gabiria). Gainontzekoa dendetan erosten da, baina bertako produktuak erosten direla ziurtatzeko jarraipen bat egiten da.

Ondorioren bat atera duzue?

Jokin Zabala

Goimeneko teknikaria eta Bertatik Bertarako dinamizatzailea

«Filosofia hau jendearen kontsumo ohituretan errotzea da helburu nagusia» Josune Zarandona Zaldibia 2012an sortu zenetik, Bertatik Bertara proiektua ari da bere fruituak ematen. Azkena, azaroaz geroztik martxan dagoen proiektu pilotu bat da: EzkioItsasoko herri eskolako jangelan bertako ekoizleen produktuekin egindako menuak prestatzea. Jokin Zabala (Legazpi, 1986) Goimeneko teknikaria da, eta Bertatik Bertara proiektuko dinamizatzailea.

Bertatik Bertara 2012an jaio zen Urretxuko nekazari batzordean.

«Jangela pedagokikoa bultzatu nahi dugu, haurrek gaztetatik ikas dezaten»

Bai. Filosofia hau jendearen kontsumo ohituretan errotzea da helburu nagusia eta horretan gabiltza, eskualdean proiektua zabalduz. Kontsumitzaile taldeak sei herritan daude martxan: Urretxun, Zumarragan, Legazpin, Ezkio-Itsason, Gabirian eta Ormaiztegin.

2013an parte hartze prozesu

Indartzen eta egonkortzen doan proiektua da. Oraindik asko dago egiteko, ekoizle berriekin lanketa handia egiten ari gara, beti dago hobetzeko zerbait. Orain, jatekotik harago, jangela pedagogikoa bultzatu nahi dugu haurrek gaztetatik ikas dezaten zer jaten duten, nondik datorren jaten duten hori... balioan jarri nahi dugu bertako ekoizleen lana. Horretarako eskoletarako material didaktiko bat osatzen ari gara.

Interesa agertu al du beste ikastetxeren batek?

Urretxu-Zumarragako ikastolarekin harremanetan gaude eta Gainzuri ikastetxeak ere interesa agertu du. Martxan jarriko den hurrengo proiektua Legazpiko Meazti tutelatutako etxebizitzetan izango da.

Proiektua gizartean zabaldu nahi dugu.

12 GOIBERRI

2016: GALDEKETAREN URTEA (VII)

Ekainaren 5a da seinalatua Goierriko 23 herrietan galdeketa aurreratu du Gure Esku Dagok, eta hiru aste barru gauzatuko da, igandearekin.

Aimar Maiz Goierriko 23 herritako 67.670 bizilagunen lurraldeak etorkizuneko estatus politiko-juridikoari buruzko galdera bati erantzun ahalko dioten eguna izendatu dute: ekainaren 5a, igandea. Gure Esku Dagoren Elkarrekin prozesua modu horretara borobilduko da eskualdean, sinbolikoki bada ere —galdeketak ez du lege baliorik edo loteslerik—.

Espainiako Gorteetarako hauteskundeengatik bi aste aurreratu ondoren, Gure Esku Dagok 2013an definitutako hiru urratseko ibilbideko azken etaparen helmuga izango da galdeketa. Ehundu, adostu eta erabaki. Jostorratzekin irudikatuta hasi zen bidea, eta hautesontzi baten aurrean bukatuko du, orain arteko fasea.

Galdeketaren data aurreratzeak beste adostasun bat ere

Galdera: ÂŤNahi al duzu euskal estatu burujabe bateko herritarra izan?Âť.

Bai, ez edo zuria. ekarri du, zeharka. Goierriko 23 herrietan galdetzeaz gain, Azpeitian, Ispasterren, Aramaion eta Debagoieneko zortzi herrietan ere ekainaren 5ean jarri

Gure Esku Dagok larunbatean Donostian aurkeztu zuen ekainaren 5eko galdeketa. GED

dute galdetzeko eguna. Guztira 147.522 pertsona bizi dira eremu horretan. Bozkatu denek ezingo dute egin, adinagatik.

Olatuaren lehen kolpea Galdeketen prozesua hasi besterik ez da egingo. 2018ra bitartean, ahalik eta leku gehienetan burutu nahi dituzte. Adostasuna dagoen lekuetan galdeketak gauzatu, eta ez dagoenetan, baldintzak sortzen ahalegindu.

Ekainaren 5eko galdeketa bateratuekin, hasierako olatu uhina sorrarazi nahi du Gure Esku Dagok. Bien bitartean, egun horrek berak ere uholde bat eragin du Goierrin.

Apirilaren 16an Araman Goierriko 350 hautetsi eta hautetsi ohi elkartu zirenetik, hilabetean ekitaldi mordoa izan da bailaran, Gure Esku Dagoren ekimena sustatzeko (alboko orrialdean horietako batzuen berri) eta galdeketa girotzeko.

GOIBERRI 13

Legazpin kriseiluek argitu dute gaua Santikutz jaietan, eta langilearen egunaren bukaeran, maiatzaren lehenean, kriseiluak piztu eta aireratu zituzten Legazpin. Plaza jendez mukuru zela, zeru belztua argitu zuten paperezko ehunka kriseiluk. Galdera aurkezpeneko bideoa eman zuten, atzetik musikak lagundurik, ekitaldi sinbolikoaren osagarri bakar.

ZALDIBIA.ORG

Euskal selekzioko atletak ere prest Euskal Selekzioko mendi lasterkariak Seguran elkartu ziren, joan zen larunbatean. Goierriko galdeketa babestu dute.

Apirilaren 30ean, bestetik, ANC Assemblea Nacional Catalunyako hamar kide Zegaman izan ziren. Pere Vernet-ek eta Josep Maria Bibas-ek hitzaldia egin zuten.

Ataun eta Zaldibia, areto futboletik

Idiazabalen herri kirolariek babesa

Areto futboleko Gipuzkoako 1. Mailako Liga lehiatuz bukatu, eta etorkizunerako giltza irabazten hasteko indarrak batu. Horixe egin zuten, apirilaren 30ean, Zaldibiako Restin, liga horretako bi ordezkari goierritarrek: Tellatuberri Zaldibi eta Ataun Troskaeta taldeetako jokalariek bat egin dute, ‘Elkarrekin’ prozesurako.

Idoia Etxeberria harri jasotzen bi marka ondu zituen egunean, apirilaren 30ean, Idiazabalgo Igarondo pilotalekuan lehiatu ziren herri kirolari guztiek erakutsi zioten sustengua ekaineko galdeketari. Esnaola, Azurmendi, Urteaga eta Dorronsoro aizkolari goierritarrak, eta Etxeberria eta Eizmendi jasotzaileak, agintariekin.

GED ERRIKARTE AGIRRE

Zerain, Segura eta Mutiloa batuta GEDk, norbanakoak ezezik, herriak ere batzeko gaitasuna baduela erakutsi zuten, apirilaren 30ean, Segurako, Zeraingo eta Mutiloakoek. Hiru herrietan barrena ibili ziren. Zerainen harrera egin — argazkian—, eta Mutiloan zuhaitzak landatu zituzten. Seguran, Iñaki Zarraoak (EAJ) erabakitzeko eskubideaz hitz egin zuen.

MIKEL EGIGUREN

Zaldibian omenaldia 1931koei Apirilaren 22an, 85 urte lehenago —1931ko apirilaren 19an— Zaldibian autodeterminazio eskariarekin agiria sinatu zuten zinegotzien ondorengoak omendu zituzten. Bederatzi hautetsien senideei oroigarri bana oparitu zieten, eta 1931-36 epeko gertakari politiko nabarmenenak ere gogorarazi zituzten.

IBON ERRAZU

IÑAKI GURRUTXAGA

2016: GALDEKETAREN URTEA (VII)

14 GOIBERRI

GARAI BATEAN

Aranburu anaiak, 1969ko ekainaren 8an ateratako argazkian. Eskuinetik bigarrena da Ramon Modesto Aranburu ‘Txanbo’. JOSETXO ZUFIAURRE

Txanboren doinuen itzal luzea

Iñaki Gurrutxaga Beasain Apirilaren 8an bete ziren ehun urte Ramon Modesto Aranburu Txanbo txistulari beasaindarra jaio zela, eta urteurren hori gogoan, joan den larunbatean, Loinatz jaietako helduen danborradan, hark sortutako hiru pieza jo zituzten: San Martinen ereserkia, Beasaingo diana eta Beasaingo Martxa.

Txistulari leineku familia ba-

tean jaioa, ume-umetatik Beasaingo Udal Txistulari Bandako kidea izan zen, baita bertako zuzendari ere 1951 eta 1973 urteen artean. Beasaingo eta bailarako «txistularien txistularia» izan zela jasoa du Josetxo Zufiaurre etnografoak Beasaingo Paperak agerkariko 14. zenbakian. Beasaingo Goizeresiko txistulariek urriko alardean gogoratuko dute Txanbo.